STATEN-GENEPAAL
BLUF JON
RECHTZAKEN
KUNST EN LETTEREN
SPORT
FINANCIEEL
.OOK. I
-< a
TTAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 6 MAART 1940.
EERSTE BLAD, PAGINA 3.
EERSTE KAMER
D
B L E N
AMERICAN
ONDERWIJS EN KERK
VERSENIGINGEN
DE BEGROOTING VAN
DEFENSIE
HOE MOET DE NATIONALE
VOORHOEDE WORDEN?
VIERDAAGSCHE
AFSTANDSMARSCHEN
GAAN NIET DOOR
PIERRE BERNAC EN
FRANCIS POULENC
DE TORPEDEERING VAN DE
„SLIEDRECHT”
NUTTIGE OEFENWEDSTRIJD
TE HAARLEM
Scène uit „Een Finsch meisje”, bij Het Nederlandsch Tooneel. Van
links naar rechts Eduard Palmers, Anton Roemer, Ank van der Moer,
Johan Schmitz ern Jolian 'Jüsensolm.
HET NEDERLANDSCH TOONEEL
De mobilisatie bracht onoverkome
lijke moeilijkheden met zich mee
TOEGEZONDEN BOEKEN.
d e
Juliana,
van
in
van Weenen
WANDELEN.
kwamen
zijn geen gebouwen beschikbaar,
aan
ander
VOETBAL.
pro-
verband
uitlatingen
anderen. Het loopt
en
ver-
Vergadering van Woensdag
6 Maart-
Geopend te 11 uur.
Voorzittermr. W. L. baron de Vos
van Steenwijk.
aan
een
i niet
ongeacht
weet
TE WEINIG INKOMEN EN VER
MOGEN OPGEGEVEN.
DE EERSTE STUURMAN PIET
BRONS GEHOORD.
Twee bondselftallen spelen
niet 2—2 gelijk.
de N.S.B.
hausen
waarna de
Raad voor de Scheepvaart.
Vaders wel en jongelieden
niet onder de wapenen,
nog de
het
ALPHONS DIEPENBROCK-FONDS.
Het bestuur van het Alphons Diepen-
brock-fonds heeft voorzien in de vacatu
res. ontstaan door het overlijden van den
voorzitter, wijlen mr. R. van Rees, en
door het vertrek naar Zuid-Afrika van
den secretaris, den heer Balthazar Verha
gen. Tot voorzitter is benoemd mr A. D.
van Regteren Altena, tot secretaris dr.
Eduard Reeser.
lukkig goed. Wordt de Nederlandsche
jongeman onttrokken aan verkeerde
invloeden, dan is hij een goed sol
daat. Verslapping kan niet worden
DE GOUDVOORRAAD VAN DE
NEDERLANDSCHE
BANK.
Tienduizend gulden boete opgelegd.
De Amsterdamsche rechtbank ver
oordeelde een bedrijfsleider, die on
juiste aangifte had gedaan voor de
inkomsten- en vermogensbelasting, tot
een geldboete van tienduizend gulden,
subsidiair zes maanden hechtenis. Het
O.M. had zes weken gevangenisstraf
geëischt.
De man had tusschen 1935 en 1938
5.500 te weinig inkomen opgege
ven. Ook zijn kapitaal had hij slechts
voor de helft aan de belasting opge
geven. Bovendien had hij gesanction-
neerd, dat ook zijn ondergeschikten on
juiste opgaven aan de belastingambte
naren deden.
De organisatorische moeilijkheden, welke
reeds in 1939, door den internationalen
toestand en de daaruit voortvloeiende mili
taire maatregelen in eigen land, niet ge
ring waren, zijn dit jaar dermate groot en
velsoortig, dat een eenlgszins bevredigende
oplossing niet zal kunnen worden gevon
den.
Er zijn geen gebouwen beschikbaar,
geen tenten, geen dekens en zelfs geen hel
pers, terwijl ook de heer Boessenkool, de
secretaris en medewerker van maj. Breu-
nese. den leider dezer marschen. gemobi
liseerd is. Bovendien zou men ditmaal
geen medewerking kunnen verkrijgen van
de Koloniale Reserve, welke elk jaar met
een honderd man den deelnemers ten
dienste stond.
In breeden kring zal zeer zeker betreurd
worden, dat dit besluit noodgedwongen ge
nomen moest worden.
Verleden jaar had het al heel wat voeten
in de aarde, voordat met zekerheid kon
worden gezegd, dat de Vierdaagsche af-
standsmarschen zouden doorgaan. Dit jaar
echter zal er in het geheel niets van
komen!
Een enkele opmerking aan het adres
van de Gemeente.
Zou het schouwburgbezoek niet bevor
derd worden als men minder zuinig was
met de verwarming van den foyer? Het
was er gisteravond onbehaaglijk koud en
tochtig. I
daat. 1
geduld.
Spr. dringt aan op handhaving der
tucht. Schneid en Kadaverdisziplin be-
i we nietmaar of alles in orde
Slordigheid b.v. in het brengen
met
het
„Aqua-Terra”.
Morgen houdt de Haagsche Aquarium-
en Terrariumvereeniging een propuganda-
filmavond in gebouw „Musica”, aan de
Delftschelaan, alhier Er zullen fraai ge
kleurde reis- en natuurfilms worden ver
toond.
WEENSCHE KUNST ONDER DUITSCH
BEHEER.
Ter gelegenheid van de overneming
van het staatsbeheer van het Weensche
kunstleven door de Rijksgouw Weenen,
is in de Neue Hofburg een bijeenkomst
gehouden.
Bürckel, de gouwleider voor Weenen,
hield een rede, waarin hij mededeelde,
dat er een centraal beheer voor het
Weensche kunstleven en voor de volks
opvoeding is ingesteld, waaronder voor
taan alle kunstinstellingen
zullen ressorteeren.
Wilhelm Fürtwangler is
gevolmachtigde voor het
In het Burg-theater en in
CAREL VAN LEEUWEN BOOMKAMP
Het programma, dat Carel van Leeu
wen Boomkamp, aan den vleugel bege
leid door Felix de Nobel en met mede
werking van Sem Dresden op zijn Cello-
avond. Vrijdag 8 dezer in Diligentia, ten
gehoore zal brengen, bestaat uit werken,
van Beethoven, Schubert, Sem Dresden
(aan den vleugel: de componist), Fauré
en Saint-Saëns.
MUSEUMPENNING IN GOUD.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, prof, van Poelje, heeft he
denochtend, een bezoek gebracht bij den
bekenden verzamelaar den heer A. E. ten
Cate te Almelo en hem bij deze gelegen
heid medegedeeld, dat H.M. de Koningin
den heer ten Cate in verband met zijn ver
diensten ten aanzien van Rjjksverzamelin-
gen van wetenschappen en kunst, den
museumpenning in goud heeft toegekend.
niet slecht doch een uitblinker was hij
niet
Smit heeft bijzonder fraaie dingen in
het veld gedaan, terwijl hij eigenlijk de
gevaarlijkste schutter van allen was De
Harder zal zijn plaats als linksbuiten on
getwijfeld behouden.
In het Bondselftal vonden wij linksbin
nen van der Veen zeer verdienstelijk spe
len Individueele staaltjes gaf hij ten
beste, die terecht een luid applaus aan het
zeer talrijke publiek ontlokten. Lenstra als
rechtsbinnen viel wat tegen. En wat te
zeggen van den midvoor van
Vroomen? Zeer zeker beschikt de Lim
burger over goede kwaliteiten, maar of
hij op het oogenblik reeds rijp is voor het
Nederlandse!) Elftal is zeer de vraag Het
beste advies zou zijn hem enkele malen in
oefenwedstrijden op te stellen om hem aan
het milieu, hetwelk een geheel ander is,
dan dat hij in het Zuiden gewend is, te
laten wennen. Nu trad hij vaak te aarze
lend op. speelde, dat zagen wij duidelijk,
niet zijn gewone spel, omdat hij door de
bijzondere omstandigheden van een avond-
wedstrijd en spelers, die hij niet kende,
wat geïntimideerd bleek.
De buitenspelers van het Bondselftal,
van den Engel en Bergman deden het soms
zeer goed, doch de plaats in het Oranje
team van DrSger en de Harder hebben zij
toch niet kunnen bedreigen.
De Vroet, die als linkshalf in het Bonds
elftal speelde, zal men in het oog moe
ten houdentechnisch is zijn spel af, maar
hij zal zien nog meer moeten instellen
op het snelle afgeven van den bal.
Het verloop.
Het Voorloopig Nederlandsch Elftal nam
na ruim een kwartier de leiding door
Smit, die van een voorzet van Drager uit
stekend gebruik maakte Door een fout
van Dijkstra kon Dumortier den voor
sprong op 20 brengen. Het Bondselftal
kreeg zeer veel kansen, doch doelverdedi-
ger Michel weerde zich geducht. De bin-
nenspelers van het Bondselftal hielden te
weinig rekening met den sterken wind,
welke over de lengte van het veld stond,
zoodat de meeste ballen een gemakkelijke
prooi van de verdediging van het Neder
landsch Elftal werden
Uit een voorzet van de Vroet wist
Lenstra met een keurigen kopbal ten
kwartier voor de rust den achterstand te
verkleinen en toen Vroomen uit een voor
zet van Bergman tegen den paal kopte,
was van den Engel er snel bij om den ge
lijkmaker in het net te deponeeren.
In de tweede helft werd niet meer ge
doelpunt, ondanks het feit, dat beide ploe
gen nog talrijke malen gelegenheid kre
gen tot scoren.
„Een Finsch meisj e”,
door Hella Wuolijoki.
Zoover wij weten, heeft ons tooneel
vóór dezen nog geen product van FinsChe
dramaturgie gebracht, hoewel het toch
bekend is, hoe hoog ook het cultureele
peil van het Finsche volk in korten tijd
is gestegen. Het is wel een zeer wrange
bijzonderheid, dat thans de kennismaking
moet samenvallen met de meest tragische
en geweldige episode in de geschiedenis
van het zwaarbezochte, heldhaftige Fin
sche volk.
Afgezien hiervan mogen wij niet an
ders zeggen, dan dat deze kennismaking,
althans voor ons en, wij zijn ervan
overtuigd, ook voor het publiek, dat gis
teravond den Kon. Schouwburg niet
geheel vulde een bijzonder aangename
is geweest. Want „Een Finsch meisje” is
een kostelijk stuk, knap gebouwd, met
verrassende tooneeltjes en bovenal een
prachtigen, geestigen dialoog, waaraan
men echt smult.
Bewonderenswaardig is ook, hoe hande
ling en dialoog door de zeven tafereelen
heen op hetzelfde hooge peil zijn gehou
den, hoog in artistieken zin èn van gees
telijke houding. Heel in de verte doet de
opzet van het stuk even denken aan
Shaw's „Pygmalion” maar het getuigt
van zóóveel originaliteit, dat men aan
Doch we ondervinden nog de ge
volgen van het verzuim in het ver
leden. Doordat we te kleine lichtingen
hadden, moesten nu oudere lichtingen,
vaders van gezinnen, worden opge
roepen en loopen vele jongelieden Dui
ten het leger rond, tot veler ergernis.
Is het niet noodig, onze troepen thans
in grooter verband te oefenen Het
beroepskader werd veel te sterk inge
krompen uitbreiding is dringend noo
dig, o.m. voor de opleiding der re-
cruten. De voorgenomen oproeping van
buitengewone dienstplichtigen Heeft
ieders instemming. Maar deze mi
nister kan daar niets aan doen het
gebrek aan kader veroorzaakt vertra
ging er is gebrek aan instructeurs,
wapenen, voorraden. Ook is er te
groote achterstand in het materieel. De
minister doet inmiddels, wat hij kan.
De bestellingen worden echter tergend
langzaam uitgevoerd. Spr. brengt den
minister huljie voor een gedane be
stelling ad 38 millioen, daarvoor
achteraf de goedkeuring der Staten-
Generaal vragend, hoewel dat formeel
niet in orde is. Hoe staat het met de
levering der toegezegde twintig bat
terijen luchtdoelgeschut? Spr. juicht
het toe, dat er sperballons zullen wor
den aangeschaft.
Spr. vraagt, of afschaffing van den
raad van defensie gewenscht is.
Het moreel bij leger en vloot is ge
hoeven
is Slordigheid b.v. in het
van den militairen groet heeft
vrijheidszin niets te maken
tolereeren ervan is geen tact.
Pr. betoogt, dat de geestelijke
Avondvergadering op Dins
dag 5 Maart.
Geopend te 8.30 uur.
Voorzitter: mr. W. L. baron
Vos van Steenwijk.
VERSCHILLENDE WETS
ONTWERPEN.
Gisteravond is de Eerste Kamer
een korte openbare vergadering bijeen
geweest ter behandeling van 'eenige
wetsontwerpen. Het waren o.a. het
wetsontwerp tot goedkeuring van het
op 6 Maart 1939 te Berlijn tusschen
Nederland en Duitschland gesloten
verdrag nopens de wijziging van vroe
gere grensverdragen, een aanvulling
van de wetten tot vereeniging van de
gemeenten Borkel en Schaft, Dommelen
en Valkenswaard en van 26 April 1934
tot vereeniging van de gemeenten En
schede en Lonnekertijdelijke afwij
king van een bepaling der wet van 15
Dec. 1917 tot regeling van het hooger
landbouwonderwijs (een regeling be
treffende de terugbetaling van college
gelden van gemobiliseerde studenten).
Daarna werd de vergadering ver
daagd tot hedenmorgen 11 uur.
In de week van 26 Februari tot 4 Maart
vrijwel onveranderd.
Blijkens den weekstaat van de Neder
landsche Bank, 4 Muart gepubliceerd, be
droeg de goudvoorraad 1.013.534,381
tegen f 1.013.528.583 op 26 Februari, of
ƒ5798 meer.
De zilvervoorraad bedroeg op 4 Maart
ƒ9802.236 tegen 10.648.867 op 26 Febr
of ƒ846.631 minder.
Op 4 Maart was de metaalvoorraad te
zamen ƒ1.013.534.381.
Bankbiljetten en assignatlën, alsmede
rekeningcourant saldi, beliepen op 4
Muart 1 152.237 817 tegen 1.125.713.733
4>p 26 Februari of 20424.034 meer.
Zang-pianoavond in Diligentia
Het programma was uit louter modern-
Fransche liederen samengesteld waarbij
dan die van den optredenden componist-
pianist Fr. Poulenc een plaats zoowel
vóór als na de pauze was ingeruimd
Met Henri Duparc’s „Phydilé”, „Souplr”
en „Invitation au voyage” werd begon
nen. En onmiddellijk openbaarde de weer
gave zich als kunst van de hoogste orde.
Welk een cultuur in stembehandeling.
déclamatie. muzikale expressie. Daarbij
dat zeldzaam bekorende timbre. Een
typisch Fransche stem en zingwijze,
uiterst sensitief en vol verscheidenheid
en verfijning van kleur.
Iedere, tot de fijnste, gevoelsnuance
wordt er mede gerealiseerd. Zóó eerst
komt de innerlijke rijkdom van Debussy’s
„Ballades de Francois Villon” tot zijn
recht. Een weelde van klank, sfeer, stem
ming en uitdrukking werden ook Pou-
lenc’s „Quatre chansons sur des textes
du 17ème siecle”. Welk een geest en.
humor. ..Couplets bachiques” behaalde
een „succès fou”. Bij zulk een dictie dan
ook en met zulk een volmaakte begelei
ding als door den toondichter zelf.
Na de pauze Ravel’s „Histoires natu
relles”. geestig en teeder tegelijk, amu
sant soms met toch een ernstigen achter
grond. En daarbij die zinvol-illustratieve
pianopartijen. Ook dit werd een pres
tatie. welke vocaal, qua dictie en pianis
tisch absoluut raak was.
Dan „Le bestiaire” van Poulenc. Won
derschoon van stemmingsverloop. In „La
carpe” openbaarden zich een verstilling
en inkeer, welke zeer ontroerend werk
ten. Het slot werd gevormd door een
drietal liederen van Chabrier. Ook hier
steeds het ware klankidioom. het zuivere
en innige begrip voor gedicht en muziek
waarbij zich een wisselwerking voltrekt,
welke tot een resultaat leidt dat volkomen
evenwichtig en schoon is en een onweer
staanbare overtuigingskracht in zich
draagt. Het succes was dan ook zeer
groot. Hadden wij vóór de pauze al een
extra (van Poulenc) gehad, hier volgden
er nog twee van Fauré, „Sérénade” en
„Soir” waarbij wij nog eens diep door
drongen werden van de onzegbare charme
welke deze kunst van zinnen- en geestes-
verfijning in zich bergt.
JACK HAMEL.
In Esher Surrey Art Gallery, Lange
Voorhout 58, alhier, zal een tentoonstel
ling worden gehouden van 9 tot 29 Maart,
van werken van Jack Hamel.
EXAMENS
Universiteit te Leiden.
Doet. ex. rechten de heer M. J. Couvee,
Wassenaar.
Apothe kersassistent s-
examen.
Te Amsterdam geslaagd de dames L.
Dorleyn (Oost- en West-Souburg), J. Lan-
gebeeke (Arnemuiden) en H. C. van
Leeuwen (Wadenoyen).
Aan de orde is hoofdstuk VIII (dep.
van Defensie) der Rijksbegrooting voor
1940.
De voorzitter geeft, ofschoon
het vraagstuk van de versterking van
de maritieme verdediging van Neder-
landsch-Indië in het voorloopig ver
slag is ter sprake gebracht, den leden
in overweging, op deze kwestie niet
diep in te gaan. Daartoe toch zal ruim
schoots gelegenheid bestaan, wanneer
de plannen der Regeering, in een wets
voorstel belichaamd, aan het oordeel
der Kamer mochten worden onder
worpen.
De
man
heer de Savornin L o h-
(C.H.) zegt, dat, practisch ge
sproken, in Defensiezaken heel het volk
achter de Regeering staat. Dat blijve
zoo, ook als de mobilisatie eens weer
achter den rug is.
Voor de paraatheid der defensie zijn
de minister en de hoogste legerleiding
verantwoordelijk. Spr. brengt hun
hulde, ook den afgetreden opperbevel
hebber, die een zware taak heeft ge
had. Moge zijn opvolger de kracht
onzer defensie helpen doen toenemen.
Spr. brengt hulde aan vorige minis
ters, inzonderheid aan oud-minister
van Dijk. Men cenke aan de minis
ter, die wind en tij tegen hadden en
die met de legerleiding dikwijls
verguizing hebben blootgestaan, doch
uit vaderlandsliefde volhielden
kan als lid der legercommissie
over oordeelen.
benoemd ‘tot
muziekleven.
de Weensche
Staatsopera zullen Duitsche tooneeldirec-
teuren voortaan de leiding geven. Het
Burg-theater zal worden verbouwd en
belangrijk vergroot, evenals de Academie
voor Beeldende Kunsten te Weenen en
aan het Albertina-museum zullen ten
toonstellingszalen worden toegevoegd,
waardoor de verzameling grafische kunst
van het prentenkabinet beter tot haar
recht kan komen. Ook is men voorne
mens de productie der Weensche film
industrie te verhoogen.
Tenslotte deelde Bürckel mede, dat er
ieder jaar twee staatsprijzen ten bedrage
van 5000 mark beschikbaar zullen wor
den gesteld voor kunst en wetenschap.
Spr.
hier-
Dat we een veiliger
gevoel hebben dan voorheen, is ook te
danken aan het lagere kader en den
gewonen soldaat. Spr. herdenkt de
genen, die in de afgeloopen zes maan
den in hun taak zijn gevallen.
Spr. citeert zeer gunstige oordeel
vellingen over de Nederlandsche tech
nische versterkingskunst en over den
Nederlandschen soldaat, voorkomende
in buitenlandsche bladen. We zijn te
nuchter van aard evenwel, om niet te
weten, dat we er nog lang niet zijn.
Gelukkig zijn verschillende defaitisten
inmiddels tot ander standpunt ge
komen.
De geestelijke paraatheid.
Aan de geestelijke paraatheid van
ons volk ontbreekt nog wel wat
ten onrechte is er teveel zelfonder-
schatting. Spr. waarschuwt tegen
zorgeloosheidons volk is niet
doordrongen van den ernst van den
toestand de Regeering moet daar
meer tegen doen. Er moet snel en
krachtig worden opgetreden tegen
verraad, spionnage en geknoei met
materiaal en leveranties. Dat alles
is verachtelijk en het bederft de
stemming van ons volk, als er niet
zeer streng wordt opgetreden
De Regeering zette er alles op, dat
de versterking der maritieme defensie
in Indië spoedig, dus tijdig wordt af
gehandeld.
Spr. is er zeker van, dat als hier
zich een geval als van de „Altmark”
had voorgedaan, de Nederlandsche ma
rine geschoten zou hebben,
de krachtsverhouding. En men
dit in het buitenland ook wel.
Spr. constateert tenslotte met vreug
de de toenemende belangstelling van
ons volk voor leger en vloot. We staan
met het geweer in den aanslag. Zoo
noodig zal Nederland hardnekkig vech
ten en ook in het buitenland is dit
bekend.
De heer van Rappard (Lib.)
wenscht vrijwel hetzelfde te zeggen als
de vorige spreker.
Spr. critiseert sommige, vroeger in
deze Kamer gemaakte neerdrukkende,
opmerkingen, waaromtrent men hier
wel weet, van welk klein groepje die
komen maar in het buitenland onder
scheidt men niet altijd even goed. (In
terrupties van den heer von Bö.n-
ninghausen, N.S.B.)
Spr. dringt aan op versterking van
het materiaal de voorziening met
benzine en paarden is van overwegend
belang spr. juient het toe, dat de
verdere motorisatie der cavalerie voor
loopig niet doorgaat Spr. wijst op den
ernst van het kadervraagstuk de pro-
motie-regeling hangt daarmede samen.
Krachtige discipline is noodzakelijk,
met tact toegepast. Politiek behoort in
het leger niet thuismobilisatieclubs
brengen die er vanzelf onvermijdelijk
in. Waarvoor dienen die clubs eigen
lijk Ze kweeken noodwendig onte
vredenheid. Er is te dezer zake geen
homogeniteit in net kabinet. De Chr.
Hist. „Nederlander” is niet tegen die
clubs.
Zou dit ook zoo zijn, als er geen
christ. historische ministers in het Ka
binet zaten? (De voorzitter ver
zoekt, geen polemiek te voeren met cou
ranten. Het gaat zoo den verkeerden
Kant op.
in ons land en op de organisaties in
(De heer v. Bon n ing-
interrumpeert opnieuw,
voorzitter luide ha
mert). Zoo noodig worde onmiddellijk
de staat van beleg ingesteld. Op Schip
hol b.v. wordt zwaar gespionneerd.
Over de slagkruisers-kwestie zal
spr. zwijgen de liberale fractie ver
heugt zich over het besluit der Re
geering. Er had meer spoed moeten
zijn betracht, ook in zake het overleg
met den Volksraad. Het schijnt dat de
Regeering niet con amore een goede
oplossing wenscht.
Spr. is zich den ernst der tijden be
wust. Doch Nederland heeft voor hee-
tere vuren gestaan. De Regeering blijve
een beproefde neutraliteitspolitiek voe
ren.
De vergadering wordt ruim één uur
een half uur geschorst.
(De vergadering duurt voort.)
zorging een primair belang is. De
keuze van een legerpredikant in alge-
meenen dienst is een gelukkige Spr
vraagt meer aandacht voor de gees
telijke verzorging der Joden.
Namens zijn fractie betuigt spr zijn
instemming met de voornemens der
Regeering betreffende het vraagstuk
van terugkeer van gedemobiliseerden
in de burgermaatschappij.
De mobilisatieclubs.
Voorts betoogt spr., dat de politiek
buiten het leger moet blijven. Het
vraagstuk der mobilisatieclubs is ge
vaarlijk. In de Arbeiderspers is ge
sproken van socialen vreterij, doch
hier in de Kamer blijve de politiek
zelve buiten de bezwaren tegen de
mobilisatieclubs, van welke richting
die zouden, mogen zijn. De band in de
clubs is gelijkgezindheid in politieke
en sociale aangelegenheden hoe kan
de politiek daar buiten blijven
Spr. betoogt op grond van citaten
uit allerlei circulaires, dat dit niet
mogelijk is. Het beroep op verhou
dingen in den radio-omroep gaat niet
op.
noot van den geestigen, vaak verrassen-
den dialoog. Aan het slot was er lang en
geestdriftig applaus, vooral voor Ank
van der Moer (zij in het bijzonder) en
Johan Schmitz, die beiden ook met bloe
men werden gehuldigd.
Het is te hopen, dat het Nederlandsch
Tooneel spoedig met dit aantrekkelijke
stuk zal terugkomen en dan velen ervan
zullen gaan genieten.
„Drie novellen” Geschenk 1940.
Vereeniging ter bevordering
van de belangen des boek
handels, Amsterdam.
Ter gelegenheid van de Boekenweek,
welke van 2 tot 9 Maart gehouden wordt,
verscheen wederom als uitgave van de
Vereeniging tot bevordering van de be
langen des boekhandels een geschenk, dat
door alle boekhandelaren gedurende deze
week bij den aankoop van een bepaald
bedrag aan boeken aangeboden wordt.
Het „Geschenk 1940”, onder redactie
van Emmy van Lokhorst en Victor E.
van Vriesland, bevat wederom drie no
vellen, thans echter van eenige auteurs,
die men nog tot de jongeren rekent.
Het zijn Egbert Eeuwyck, Jan Campert
en M. Vasalis.
Egbert Eeuwyck stond voor dezen no
vellenbundel een verhaal af „De getuige".
Met „De klimmers", een ruige roman van
constructiewerken, werkloosheid en mis
daad. heeft hij reeds zijn opmerkelijk
talent getoond. In „De getuige” wederom
een verhaal van de misdaad, schetst de
schrijver hoe een werklooze jongeman
na zijn eerste inbraak tot erger komt,
een rentenier doodt, doch gekweld door de
gedachte, dat een in de nabijheid wonen
de rijwielhersteller mogelijk de getuige
van het misdrijf zou zijn geweest. Steeds
weer wordt hij naar den rijwielherstel
ler gedreven, die hem gaat doorzien en
hem weet te bewegen zichzelf aan te
geven.
Jan R. Th. Campert, bekend door zijn
romans „Die in het donker” en „Wier”,
schreef een novelle „Deez’ kleine hand’*
waarvoor hij het motief vond in de be
kende passage uit het eerste tafereel,
vijfde bedrijf van Macbeth„Al de geu
ren van Arabië zullen deze kleine hand
niet welriekend maken" Het is de ge
schiedenis van mevrouw Vernon, die, ge
kweld door een tyranniek echtgenoot,
dezen vermoordde en genoemde passage
uit de werken van Shakespeare, welke
haar man vaak las, scheurde.
De ionge dichteres M Vasalis publi-
cee’-^e nog nimmer eenig proza. Haar
novelle .Onweer", is het verhaal van
twee gelijkgeaarde personen, die in een
Afrikaansch pension wonen en in zeker
opzicht eikaars concurrenten zijn. Er
komt een oogenblik, dat de onderdrukte
verlangens van den eenen, zich bij een
eenvoudig kinderlijk spelletje zoo op
dringen, dat hij zich vergrijpt aan den
anderen. Het loopt gelukkig goed af.
Beiden vertrekken per auto en bij een
onweersbui ontmoeten zij 'elkaar weer en
sluiten vriendschap.
Het boekje ziet er keurig uit en is
dezen keer in een solieder gewaad ge
stoken dan voorheen.
Het eerste Nederlandsche schip,
dat naar den bodem van de zee
werd gezonden door een Duitsche
torpedo, was de tankboot „Slie-
drecht”, groot 5133 ton en onder
commando van kapitein Boer, van
de firma van Ommeren uit Rotter
dam. Op 24 November kwamen vijf
opvarenden van het senip op de
Hebriden ten Westen van Schot
land aan. De namen dezer gered
den luidden: de eerste stuurman
Piet Brons, de matroos H. Driesen,
de matroos L. v. d. Knoop, de ma
troos H. de Jongh en de matroos P.
Storm. Zij moesten in volkomen
uitgeputten toestand in een zieken
huis worden opgenomen, waaruit zij
eerst eenige weken geleden kon
den worden ontslagen.
Zesentwintig zeelieden
om.
En het wonder is. dat bij dit uiterste
van cultuur de kracht, de veerkracht on
gebroken is gebleven.
Wij hopen deze superieure kunstenaars
hier regelmatig terug te zien. En naar
hen behoort heen te gaan wie slechts
het allerbijzonderste ambieert
Een avond BernacPoulenc behoort tot
de zeldzaamste hoogtepunten In een
concertseizoen.
eenige navolging niet behoeft te denken.
De hoofdpersoon is Hulda, een bijzon
der intelligent energiek en karaktervol
boerenmeisje, dat in haar dorpje niet vol
doende haar vleugels kan uitslaan en
naar de groote stad trekt. Daar vinden
haar vier leden van den Rijksdag, die in
vroolijke stemming van een fuifje ko
men en Hulda meenemen naar het huis
van één hunner, den advocaat Soratie.
Het gevolg is, dat Hulda wordt aangeno
men als kamermeisje in het huis van
dezen jcnggezel, wiens ongehuwde tante
de huishouding doet. Hulda voelt scherp
haar tekortkomingen in uiterlijke be
schaving, in geestelijke ontwikkeling en
kennis, het vernederende ook van haar
positie in huis, waar zij „moet doen alsof
zij niet bestaat” Haar groote weetgierig
heid, haar buitengewone intelligentie en
haar hoog gestemde ambities, gepaard
aan een onverzettelijke wilskracht en een
ijzeren gezondheid, brengen haar ertoe,
in haar vrijen tijd, veelal 's nachts, te stu-
deeren, tot zij na zeven jaren doctor in
de staatswetenschappen is, een erkende
politieke leidster en candidaat voor den
Rijksdag Bijna was toch haar leven mis
lukt als gevolg van laster, maar haar
wilskracht brengt haar ook hier overheen
en een belangrijk gevolg van deze cri
sis is bovendien, dat de advocaat Soratie
en Hulda, die elkander al lang lief heb
ben, een paar worden ondanks hun
politieke tegenstelling en haar weigering
om de politieke arena te verlaten.
Alle hulde aan de Hulda van Ank van
der Moer! Prachtig heeft zij dat bijzon
dere meisje doen leven, vol geest, vol ka
rakter, vol menschelijk en vrouwelijk ge
voel ook, met fijnen humor en, waar noo
dig, met een juisten, tragischen inslag en
daartusschen een reeks van gevoelens en
stemmingen, welke zij voortreffelijk uit
beeldt Meer dan eens kreeg zij een open
doekje, vooral geestdriftig na haar zoo
keurig gespeelde scènetje (hoe goed ge
vonden!) met den denkbeeldigen Soratie
(n.l. diens pak en hoed op een kapstok).
In Johan Schmitz als advocaat Soratie
vond zij een hoogst verdienstelijken
tegenspeler, die aan zijn lang niet ge
makkelijke rol het juiste relief wist te
geven en in belangrijke scènes, in het bij
zonder die met Hulda, heel goed, be-
heerscht en toch expressief, spel gaf.
Van de anderen kan eveneens niet an
ders dan goeds worden gezegd: de tante
van Mien Duymaer van Twist, een gees
tige creatie; Anton Roemer, Johan Elsen-
sohn en Eduard Palmers als de Rijksdag-
leden van verschillende politieke rich
ting; Jenny van Maerlant, Hélène Berthé.
Mies Elout en anderen. Onder regie van
A. Defresne werd een uitstekend geheel
verkregen van sfeer en tempo.
De reacties in de zaal bewezen, dat
men sterk meeleefde met de boeiende ge-,
beurtenissen op het tooneel en volop ge-
Extremisme en spionnage.
De aanschaffing van kabelballons
heeft spr.’s instemming.
Gelukkig let de- minister op extre
mistische richtingen in ons leger. Doch
er zijn ook officieren, wel niet aan
gesloten, doch met extremistische sym
pathieën (interrupties van den heer v.
Bönninghausen, de voorzitter
hamert). Spr. kan den minister ver
schillende voorbeelden noemen. Men
mag zich niet pro-Duitsch,
Fransch, pro-Engelsch uiten, men moet
neutraal blijven, bij de leden der
N.S.B. hapert het hier wel eens. Spr.
citeert in dit
van Göbbels.
Spr. wijst op het spionnage-gevaar
De oefenwedstrijd tusschen een Voor
loopig Nederlandsch Elftal en een Bonds
elftal, in verband met den kamp tegen
België op 17 Maart a.s., heeft aan alle
verwachtingen voldaan. Voor de eerste
maal na de zeer lange vorstperiode kreeg
de Keuzecommissie weer eens een over
zicht van het beschikbare spelersmateriaal
en ongetwijfeld zal men niet ontevreden
zijn over spel en spelers.
In. het A-elftal speelde Vente niet mee.
yoor hem viel de Utrechtenaar Dumortier
in, terwijl de Harder, in verband met de
Zondag j.l. opgeloopen verwonding, even
min verscheen. Voor* hem kwam de
Feyenoorder Linssen uit.
Ongetwijfeld was de verdediging van de
A-ploeg beter dan die van het Bondselftal j
Het trio Michel, Wilders en Caldenhove I
maakte een betrouwbaren indruk, terwijl I
de overeenkomstige linie vyn het Bonds- I
elftal nogal eens aarzelend optrad, slor- I
dig wegwerkte of door een verkeerde op- i
stelling het de voorhoede van het Voor
loopig Nederlandsch elftal gemakkelijker i
maakte dan noodig was.
De-middenlinie van de A’ers, Paauwe,
Poulus en Stijger, was niet sterker dan die
van het Bondselftal, bestaande uit van
Spaandonck, Stam en de Vroet. De Keuze
commissie heeft hier voldoende materiaal
om een sterke middenlinie samen te stel
len.
Moeilijker zal «chter de samenstelling
van de voorhoede zijn Drager als rechts
buiten vonden wij heel goed, snel en tech
nisch uitstekend. Drok schoot veel, lang