De Nederlandsche ambulance
in
de oorlog op
zee
HAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 6 MAART 1940
gereed haar werk
Finland aan te vangen
Tara
i
van de
weer thuis
j van de ambulance j
Generaal-
v.
vertelt
over
de organisatie
te
weerzien
majoor
d. Roemer
Blij
Rotterdam
Tragische voorvallen op de
Noordzee
DERDE BLAD, PAGINA 1.
Weerfeundige Waarnemingen
OPVARENDEN VAN DE
„BOEKELO” VERTELLEN
VAN DE BESCHIETING
Omvangrijke
uitrusting
was noodig
u
SS/
van
een- J
de
Ten N.N.W. van het Ladogameer ligt ^Palkjarvi,
de standplaats der Nederlandsche ambulance. Het
plaatsje telt slechts een paar duizend inwoners en ligt
aan de spoorlijn. Een goede autoweg maakt boven
dien communicatie met voor-en achterland mogelijk.
De Nederlandsche ambulance
in Finland staat geheel zelf-
vormt een Neder- X
„Wij hebben versteld gestaan over de vele vriendelijke
gestes, die wij van verschillende kanten bij de voor
bereidende werkzaamheden hebben ondervonden. Er
sprak de groote liefde uit voor de Finsche zaak, een
liefde, welke in breede lagen van het Nederlandsche
volk leeft. Mannen, vrouwen wendden zich tot ons met
de vraag: „Kunt u mij gebruiken? Welke taak u even
tueel ook voor mij heeft, ik ben bereid.” Niemand zocht
geldelijk voordeel te behalen. Men wilde een offer
brengen, hetzij in geld, goederen of door beschikbaar
stelling van zijn persoon. Werkelijk, met milde hand is
er gegeven, hetgeen onze taak in niet geringe mate
heeft verlicht.”
Slachtoffers van de „Den Haag” ter
aarde besteld
den militairen en
X gen dienst van
X leger. Vriend en
bij de ambulance
- X onthaal vinden X
bulance deel uit, opdat men zelf zal
Het Nederlandsche motorschip ,,De Ruyter”, kapitein O. de Ruiter te
Scheveningen, is op weg van Engeland naar Antwerpen door vlieg
tuigen van onbekende nationaliteit bestookt. Er werd geen schade
aangericht. Het motorschip ,,De Ruyter’’ is geen onbekende in de
£dM>veningsche haven.
heid en gedraagt zich naar
1 voorschriften, van de haar X
X betreffende conventie van
Genève. Zij ressorteert onder
vijand zullen
een liefderijk
standig,
X
O
G
iS
vu
tv» j
Het personeel.
v.m.
12
uur:
Gen.-majoor N. 4. 4.
hoort
gerevaccineerd worden tegen pokken.
Hoe individueel of collectief tegen gas
aanvallen gehandeld moet worden, heeft
de heer P. P. C. van Reijen geleerd.
De plaats, waar de Nederlandsche
ambulance zich zal gaan vestigen,
t.w. Palkjarvi, ten N.N.W. van het
Ladogameer heeft een min of meer
mild klimaat en is gelegen aan een
spoorweg en een goede' autoweg
maakt eveneens communicatie met
voor- en achterland mogelijk.
Half April begint de kentering in
Finland naar het warme jaargetijde.
Men zal ongeveer een maand nog de
koude periode meemaken. De uitrus-
pen mee en het ligt voor de hand, dat
deze herinnering het middelpunt vorm
de van de foto's, die een schare pers
fotografen van het bonte gezelschap
namen, alvorens familieleden en ken
nissen definitief beslag konden leggen
op hen, voor wie zij naar 't station wa
ren gekomen en die hun dierbaar zijn.
Namens de directie van de maat
schappij „Vrachtvaart”, waren op het
perron aanwezig de heeren J. Schrevel
en B. van der Hak.
Personeel verzekerd.
Alle personeel is tot zekere hoogte
verzekerd tegen opname in ziekenhuis,
hetzij in Finland of in Zweden, en tegen
tijdelijke of blijvende invaliditeit.
Men heeft zich te houden aan een
reglement, waarin vastgelegd o.a., dat
gehoorzaamheid aan den leider een
eerste vereischte is. Behalve als ver
pleegster zullen de zusters zoo noodig
ook als „hulpen in de huishouding”
dienen te fungeeren.
De geschenken, gedaan door particu
lieren en firma’s waren verrassend in
aantal. Zij varieeren van een pakje van
tien zwachtels tot 750 dekens. De firma,
die de dekens schonk, zond de ambu-
lance-commissie een uitgebreide collec
tie monsters, met de bijvoeging „Zoekt
u de beste maar uit en zegt u maar, hoe
u de dekens uitgeVoerd wilt hebben”.
Over de wijze van reizen der ambu
lance staat nog niets met zekerheid
vast. Indien besloten zal worden, dat
de leden per vliegtuig naar Finland
zullen gaan, is bereids een reductie
op den vrachtprijs in uitzicht gesteld.
Het karakter der ambulance.
Men heeft voornamelijk het oog ge
had op het uitzenden van een chirur
gische ambulance, daardoor zullen niet
Zoozeer gewone patiënten verpleegd
den aangevuld. Voor de inpakking wa
ren 150 kisten noodig elke kist is van i
een bepaalde kleur voorzien, opdat men I
weet, op welke afdeeling de kist thuis
hoort
Klein ziekenhuis.
Het is een klein ziekenhuis, dat van
Nederland naar Finland zal gaan. Zoo
bijv, is er een volledige operatiekamer
(een tot in de puntjes ingerichte opera
tiekamer) en daar een der chirurgen zal
optreden als orthopaedist wordt voor
hem 'n aparte operatietafel meegenomen.
Ook maakt een sterilisator van de am-
Barometerstand van hedenmiddag 12 unr
Hec dunne pijltje geeft den stand aan
van gisteren
Verwachting tot den avond van 7 Mrt.t
Voor de kuststrook: Wind: meest matig.
Noordwestelijk tot Zuidwestelijk, gedeel
telijk bewolkte lucht, overwegend droog,
weinig verandering in temperatuur.
Voor het binnenland: 's Nachts lichte
vorst, overdag iets zachter, plaatselijk
ochtendmist: wisselende bewolking, over
wegend droog. Wind: zwak tot matig.
Noordwestelijk tot Zuidwestelijk.
Als chirurgen zijn aan de ambulance
toegevoegd dr. A. Colaco Belmonte te
Amsterdam (orthop, chirurg), dr. J.
A. C. Schepel te Hilversum en dr. J.
A. F. van den Belt te Arnhem. De
assistenten zijn dr. J. Feddema te
Oldenhove (Gr.), C. H. Rering te Rot
terdam en dr. H. Smitskamp te Noord-
wijk (internist).
Als tolken zullen fungeeren: mej.
N. v. Niftrik te Helsinki en de heer A.
de Ruyter te Noordwijk.
Definitief gaan als verpleegsters me
de, de zusters: N. Anyas, alhier, Tr.
Burgers, alhier, A. v. d. Endt, Leiden,
A. Haverkort, alhier, A. den Hartog,
Rotterdam, G. Hulsman, Amsterdam,
M. Kentgens, Sittard, A. M Maquelin,
Delft, P. A. A. Mesdag, alhier, T. Pen-
nings, Boxtel, G. J. Rhee, Enschedé,
mevr. G. Scheers-de Vries, Zwolle, A.
S. E. Raymakers, alhier en A. de Vries,
Amsterdam. Voorts zal nog een vijftal
verpleegsters gekeurd worden.
Modern ingericht ziekenhuis.
In trek wordt gwxnnen in een op het
oogenblik leegstaand ziekenhuis, dat
wat zijn inrichting «betreft modern is.
Er is electrisch licht, gas- en centrale
verwarming Er kunnen 100 patiënten
opgenomen worden indien noodig kan
dit aantal tot 150 opgevoerd worden, ’n
Verbindingsofficier zal zorg dragen
voor contact tusschen den leider der
ambulance en de Finsche legerleiding.
Dank zij het feit, dat men voor de huis
houding zal kunnen rekenen op de hulp
der Lotta’s, zal de ambulance al haar
aandacht zooveel mogelijk aan het me
dische gedeelte kunnen wijden.
Het gebied van hoogen luchtdruk, waar
van de kern nabij Schotland en Ierland
is gelegen, trekt langzaam in Z.Z.O.-lijke
richting en neemt daarbij in beteekenis
af. Een nieuwe depressie, die snel in
diepte toeneemt, nadert thans Ijsland.
De diepe depressie, die gisteren over
Noordoost-Duitschland gelegen was, is
naar Rusland getrokken. Dientengevolge
is het luchtdrukverval over Duitschland
en de Noordzee sterk afgenomen, en zijn
de stormen bedaard. In ons land komen
lichte buien voor, die nergens meer dan
1 m.m. neerslag veroorzaakten. In de
Oostelijke provinciën is de temperatuur
in den nacht nog tot onder het vriespunt
gedaald.
Ten Westen van de Azoren is een vrij
wel stationnair minimum gelegen.
Zonsopgang: 7 Maart 6.33 n
Zonsondergang: 7 Maart 5.50 u.
Lantarens aan: 7 Maart tot 6.04
u. v.m.: 7 Maart 6.20 u. nam.
Hoogwater te Scheveningen.
7 Maart 'sm. 1.40 u.; nam. 2 u.
Morgen schietoefeningen op het strand
aan het Wassenaarscheslag tusschen
strandpaal 91 en 94 van 10.30 u. v.m.
6 u. nam.
Begrafenis van den matroos
B. Vons.
Gistermiddag om half drie is op de
algemeene begraafplaats te Vlaardin-
gen Ambacht het stoffelijke overschot
van den matroos B. Vons, opvarende
van het motorschip „Den Haag” ter
aarde besteld.
Onder de talrijke aanwezigen bevon-
rood-wit-blauwe vlag van een der sloe- den zich de burgemeester van Vlaar-
kunnen steriliseeren. De paketten ver
bandmiddelen zijn in cellophaan ver
pakt en dit doet deze middelen lang
steriel blijven. Naar den aard zijn alle
medicamenten afzonderlijk verpakt,
hetgeen den chirurg veel tijd bespaart.
De ambulance is ingericht voor het
verleenen van medischen bijstand aan
ongeveer 600 patiënten het aantal poli
klinische patiënten, dat geholpen kan
worden zal echter grooter kunnen zijn.
In den nacht van 20 op 21 Februari,
om ongeveer twee uur, ging het stoom
schip „Tara”, van de maatschappij
„Vrachtvaart” te Rotterdam, op veertig
mijl ten Westen van Kaap Finisterre
ten onder. Twee explosies de tweede
ontploffing twintig minuten later dan
de eerste deden het schip, dat met
een lading gerst voor de Nederlandsche
Regeering op weg was van Bahia
Blanca naar Rotterdam, in de golven
verdwijnen en het moge als een won
der worden beschouwd, dat de geheele
bemanning, bestaande uit 35 leden,
zich in veiligheid wist te stellen. In
twee reddingbooten verlieten de schip
breukelingen na de eerste ontploffing
de snel zinkende „Tara" en zij waren
reeds ver uit de buurt, voordat de
tweede explosie zich voordeed. Zooals
reeds gemeld waren zij in La Coruna
aan land gekomen.
Gistermiddag zijn de schipbreukelin
gen in het vaderland teruggekeerd. Zij
>e commissie, die de ambulance
■ft voorbereid, bestond uit de hee-
generaal-majoor N. A A. v. d.
?mer, voorzitter; mr. dr. F. Donker
rtius, secretaris-generaal van het
ierlandsche Roode Kruis; kolonel
H. K. Offerhaus. hoofdcommissaris
i het ziekenhuiswezen van het Roo-
Kruis; dr. H. A. Maas, geneesheer-
ecteur van het Academisch zieken-
20 Maart waarschijnlijk
vertrekdatum.
De Zweedsche spoorwegen bieden
vrij vervoer door dit land aan.
Doch zooals gezegd, hierover moet
nog beslist wordën. Het tijdstip
van vertrek hangt af van verschil
lende omstandigheden. Gerekend
wordt op 20 Maart a.s.
Aldus liet generaal-majoor N. A. A. v. d. Roemer, voorzitter
van de Ambulance-commissie van het Nederlandsche Roode
Kruis, zich uit in een persconferentie, die in verband met de
uitzending van de ambulance naar Finland werd gehouden.
De samenstelling van een ambulance, aldus de generaal-
majoor, heeft voor medici een zekere bekoring. Er is ons
veel aan gelegen om de ambulance zoo goed mogelijk in te
richten. Een belangrijke factor daarbij is de beschikking
te hebben over de noodige geldmiddelen. De Finsch-Neder-
landsche vereeniging heeft hiervoor
feitelijk alleen gezorgd, al kwa
men ook giften bij het Nederlandsche
Roode Kruis binnen.
huis te Leiden den secretaris der com
missie, jhr. G. M. Verspyck; als leden
waren nog toegevoegd de officier van
gezondheid 2e kl. A. O. H. Tellegen
en de heer A. H. F. Königs.
Het lid der commissie, dr. Winckel,
was verhinderd de bijeenkomst bij te
wonen. Verder waren er namens de
Nederlandsch-Finsche vereeniging de
heeren A. J. Th. van der Vlugt, consul
van Finland, alhier, en mr. J. J. R.
Schmal, lid van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland.
Ook de leider der ambulance, dr. F.
H. Meihuizen, was bij de uiteenzetting
van generaal-majoor v. d. Roemer te-
genwoordig.
Verblijf van 3 maanden.
Gerekend is op een verblijf van 3
maanden, doch zoo noodig zal deze
termijn verlengd worden. Vriend en
vijand, d.w.z. zoowel de .Finsche als de
Russische soldaat, zal bij de Neder
landsche ambulance een liefderijk ont
haal vinden.
'e militaire overheid zal te beslissen
ben of op het ziekenhuis te Palk-
ri de Nederlandsche driekleur zal
jen worden geheschen.
aast de Finsche en de Roode Kruis-
zal dan ons fiere Rood-Wit-Blauw
ligen van het menschlievend werk,
wakkere Hollanders, ver van huis
haard, verrichten.
voerde de burgemeester
het woord. Hij zeide, dat dit graf niet
de plaats is voor groote woorden. Na
mens het gemeentebestuur betuigde hij
zijn deelneming aan de nabestaanden
van Vons en van die opvarenden van
de „Den Haag”, van wie het lot nog
niet bekend is.
Ir. Beukers betuigde namens de
A.P.C. zijn deelneming. Spr. wilde niet
ingaan op de oorzaak van de ramp.
Het leven van den zeeman is hard,
aldus ir. Beukers, maar behoeft niet
wreed te zijn. Deze ramp is echter wel
wreed geweest.
Daarna werd nog het woord gevoerd
door den heer Laan, hoofdbestuurder
van den Centralen Bond van Transport
arbeiders, tot welke organisatie de
overledene had behoord. Spr. herin
nerde er aan, dat meer dan twintig
Nederlandsche schepen het slachtoffer
zijn geworden van den zee-oorlog, ter
wijl daarbij 175 Nederlandsche zeelie
den het leven hebben gelaten.
Ds. Groenenberg, Ncderlandsch Her
vormd predikant te Vlissingen, sprak
woorden van troost tot de nabestaan
den.
De heer Schruyer, zwager van den
overledene, dankte voor de belangstel
ling.
dingen, de heer M. C. Siesen, ir. J. A.
Beukers en de heer S. J. C. Barten,
namens de A.P.C., de heer S. S. Ulrich,
inspecteur van de zeeschepen van de
A.P.C., kapitein Wijkers, gezagvoerder
van de „Den Haag” en verschillende
andere opvarenden.
Allereerst
Op de Algemeene begraafplaats te
Sneek is gistermiddag het stoffelijk
overschot ter aarde besteld van den 28-
jarigen scheepsbediende C. van der
Horst, die bij het vergaan van het
motorschip „Den Haag” om het leven
is gekomen. Op de begraafplaats voer
de de heer Wassenaar namens de direc
tie van de A.P.C. in de residentie het
woord. Spreker uitte woorden van
diepgevoelde erkentelijkheid voor die
menschen, die dag en nacht gereed
staan de scheepvaartverbindingen te
onderhouden. Het speet spreker, dat hij
niet meer wist van den persoon van
der Horst. Wel wist hij, dat hij een
wees was en als wees was gestorven.
Al moge het schip niet in de veilige
haven zijn aangekomen, spreker hoopt,
dat van der Horst zelf deze haven
heeft bereikt
Namens het college van regenten van
het Oud Burger-Weeshuis te Sneek,
sprak de heer I. Schaafsma, die den
overledene kenschetste als een persoon
met t*n groote zelfstandigheid.
Een zwager van den overledene bracht
dank, vooral aan de directie van de
A.P.C. en de familie Engelbracht te
Rotterdam, voor hetgeen zij voor den
overledene hadden gedaan.
Onder degenen, die den overledene
de laatste eer bewezen, behoorde onder
meer de eerste stuurman van de „Den
Haag", de heer Verbeek. Tal van bloem
stukken bedekten de kist.
Wagonladingen.
In het ziekenhuis in Palkjarvi zijn
bedden aanwezig. Meegenomen moeten
echter worden 500 wollen-, 250 molton
dekens als onderleggers, kussens, ma
trassen, lakens, enz. enz. Dit reeds vult
één spoorwegwagon, zoodat men voor
het andere materiaal over een tweeden
wagon zal moeten beschikken. En dat
„andere” bestaat o.m. uit een Röntgen
toestel, strijkbouten, strijkplanken, stof
zuiger, naaimachine, 9000 gipszwach-
tels en een groote hoeveelheid gips (het
nut daarvan is gebleken bijv, in den
Duitsch-Poolschen oorlog). De partijen
tabak, sigaren, sigaretten en alcoholica,
die meegenomen worden, dienen in
hoofdzaak om de Finsche soldaten te
kunnen onthalen.
De ambulance zal haar voedsel be
trekken van het Finsche leger, doch,
teneinde ook eens een „Hollandsch
maal” te kunnen gebruiken worden con
servenblikken, o.a. met groenten, mee
genomen. Op advies van de Finsch-
Nederlandsche vereeniging gaat ook een
personenauto mee, teneinde de verplaat
sing mogelijk te maken.
De leden der ambulance zijn genees
kundig onderzocht. Prof. Borst in Am
sterdam heeft deze taak voor zijn reke
ning genomen. Hij heeft hen op de
hoogte gebracht van de nieuwste wijze
ten aanzien van bloedtransfusie. Alle
deelnemers zijn ingeënt tegen parèty-
phus A en B en zoo noodig zullen zij
Dr. Winckel als kwartiermaker
naar Finland.
Toen voor een eventueele uitzending
eener ambulance de financieele basis
aanwezig was, werd dr. C. H. W. F.
Winckel naar Finland afgevaardigd,
teneinde de noodige besprekingen te
voeren. Zijn taak was feitelijk als die
van den kwartiermaker, die het ter
rein ging verkennen. Verschillende
punten werden met de Finsche autori
teiten besproken.
De samenstelling.
Behalve de leider, bestaat de ambu
lance uit 3 chirurgen, 3 chirurgische
assistenten, waarvan één eveneens als
internist zal fungeeren, een admini
strateur, die de financiën zal beheeren
en zorg draagt voor eventueele in-
koopen in Finland zelf, en 20 verpleeg
sters. Wat dezen betreft kon een keus
gemaakt worden uit 200 gegadigden.
Verschillenden van haar hebben een
langdurige operatie-kamer-ervaring.
Vjm groot belang is ook, dat meerderen
kunnen instrumenteeren, d.w.z. weten,
welke instrumenten de chirurg bij de
operatie noodig heeft en onderlegd zijn
in het toedienen van narepse. Van de
staf verpleegsters kan dan ook gezegd
worden, dat op chirurgisch gebied aan
alle voorwaarden voldaan is.
Gezien het feit, dat geen der leden
van de ambulance de Finsche taal
machtig is gaan ook tolken mee. Een
Nederlander, die in Finland zeer goed
bekend is vergezelt de ambulance, ter
wijl in Finland zelf een Hollandsche
heer en dame zich nog bij het gezel
schap zullen voegen.
ting der ambulance, welke voor reke
ning der commissie is, bestaat zoowel
uit wollen- als luchtiger kieeding Een
ieder krijgt een uitrusting, als begaf
hij zich naar de wintersport; voorts
een helm en een gasmasker
De ambulance staat zelfstandig,
vormt een Nederlandsche gemeen
schap in den vreemde, bewaart een
strikte neutraliteit en verricht haar
werkzaamheden onder leiding van den
militair geneeskundigen dienst van het
Finsche leger.
Barometer alhier v.m. 8 u. 767J m.m.,
12 u. 767 m.m.; thermometer resp.
3J gr. en +6 gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag
dalende.
Na het Nederlandsche motorschip
„Sint Annaland”, dat na zijn vertrek
uit Engeland op de Noordzee door een
vliegtuig met mitrailleurvuur werd be
stookt, en bij aankomst te Terneuzen
duidelijk de sporen van deze beschie
ting vertoonde, is ook het Nederland
sche schip „Boekelo” eveneens met
een lading kolen van Newcastle naar
een der havens langs het kanaal Ter
neuzenGent onderweg te Terneu
zen binnengeloopen.
Ook de opvarenden van dit Neder
landsche schip konden vertellen van
een aanval van vliegtuigen, welken zij
op de Noordzee hadden te verduren.
De bemanning was, na al wat men
had gezien en gehoord, na het vertrek
uit de Engelsche haven voorbereid op
ontmoetingen, die wel van zeer ge
vaarlijken aard konden zijn. De opva
renden van de Engelsche en de Neder
landsche schepen, die geregeld het
kolenvervoer van Engeland naar de
Nederlandsche en Belgische havens
langs het kanaal tusschen Terneuzen en
Gent verzorgen, en op heen- en terug
reis tweemaal in een week de gevaar
lijke reis over de Noordzee moeten ma
ken, weten heel wat te vertellen over
wat zij den laatsten tijd op deze toch
ten hebben gezien. Men bemerkt het
aanstonds uit de spaarzame woorden,
die men van de opvarenden te hooren
krijgt, dat de aanblik van zooveel ont
zettends deze menschen met ontzetting
vervult, zoo meldt het „Handclsblad”.
worden. Dit karakter der ambulance
blijkt ook uit de hierboven
samenstelling alle leden hebben op
chirurgische afdeelingen gewerkt en
weten met chirurgische patiënten om te
gaan.
Enorme hoeveelheden
neemt de ambulance mede.
De voorraden zijn zoo ruim mogelijk i
gehouden, teneinde te voorkomen, dat
in Finland op groote schaal moet wor- j landsche, dus neutrale,
veneecLiinrii- 11sche Poort te Rottefdam aankomt,
i hpf cnrppkt wp! vanyplf dat zirh
het Finsche X het P61™ 660 groote schare familie
leden en andere belangstellenden had
den verzameld om hen hartelijk te ver
welkomen. Het weerzien van vaders,
mannen, zoons, broers of andere ver
wanten was ontroerend, de blijdschap
stond op alle gezichten te lezen, een
blijdschap, die nu zooveel grooter kon
zijn, omdat dezen keer allen terugkeer
den en niemands gedachten behoefden
te zijn bij een mede-opvarende, die met
het schip naar de diepte was verdwe
nen. De schipbreukelingen stapten uit
den trein in dezelfde kleeren als waar
mede zij in dien ongeluksnacht van
boord waren gevlucht Zij hadden voor
het meerendeel hun werkkleeding nog
aan. Maar geen nood: op het perron
stonden moeders, vrouwen of kinderen
met dikke, warme jassen en sjaals, die
op het tochtige perron goede diensten
bewezen. De opvarenden brachten een
o. d. Roemer
- ftvn «MOV»
arriveerden met den Parijschen trein,
X die om 4.23 uur aan'het station Delft-
en
Z het spreekt wel vanzelf, dat zich op
hpf nprrnn ppn ^rnnfp spharp familip-
i -♦♦♦♦♦♦ De positie
gegeven i
materiaal X
L
t
e^VOXPCAr
a I
O r
