MILITAIRE UNIFORMEN
M
Actualiteiten o.a.
t
NEDERLANDSCH-INDIE
KUNST EN LETTEREN
FILM EN BIOSCOOP
f
HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 7 MAART 1940. EERSTE BLAD, PAGINA 3.
VOLKSCONCERT
I
DE LANDSMIDDELEN
BRENGEN BIJNA 10y2 MIL-
LIOEN GULDEN MEER OP
C. SCHÖMBERG, Witte de Withstr. 8a
V
NIEUWE RESIDENT VAN
DJAMB1
Uriel BirnbaumBergkoning
IGNAZ FRIEDMAN
DE RUBBERUITVOER
DE SCHEEPVAART NEDERLANDSCH-
INDIE-EUROPA
OPBRENGST BELASTINGEN EN
PRODUCTEN AANZIENLIJK HOOGER
TENTOONSTELLING
URIEL BIRNBAUM
EEN MUZIKALE
REIS DOOR
AMERIKA
DRAMA'S IN HET
RIJK DER INSECTEN
MICKEY EN DONALD
DUCK ALS
SCHEEPSBOUWERS
f
EDUARDO DEL PUEYO HERSTELD.
DE GOUVERNEUR-GENERAAL
IN ATJEH
Kt
Gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen
4
PRINS MAURITSPLEIN 21—22.
volgt
Op Zondag 17 Maart a.s. zal om 2 uur
ook een matinee gegeven worden.
Belastingen
Monopolies
Producten
Bedrijven
Diversen
De rijstvoorziening.
Bijzondere belangstelling toonde de
Gouverneur-Generaal voor de hier ge
schapen mogelijkheid, tot suppletie in
het tekort aan rijst in de residentie Su
matra’s Oostkust van 180.000 tons.
Bij de bezichtiging van de kaarten
en grafieken van de bevloeiingswerken
en export-producten werden door het
gezelschap vele vragen gesteld.
„DIE ZAUBERFLÖTE”.
Woensdag 13 Maart *s avonds om 8 uur
zal Mozart's opera ,,Die Zauberflöte” door
Grelinger’s operagroep in den Koninkl.
Schouwburg alhier worden opgevoerd. Het
batig saldo van dezen avond zal worden
afgestaan aan het Nederlandsche Roode
Kruis voor de afdeeling bloedtransfusie
dienst.
„Filomeentje”, Marcel Matthijs.
L. J. C. Boucher, alhier.
Velen zullen „Filomeei
de voordrachten van C
Jan. 1940
23.8
2,9
5.4
8.6
4.6
Jan. 1939.
17.6
2.9
2.5
8.5
3,4
Een prachtige documentaire
film.
Een vroolijke, gekleurde
teekenfilm van Walt Disney
NAAR MAAT MET 2 x PASSEN, A 7
COMPL. MET UITMONSTERING v.a. I
Januari 1940 gaf een belangrijk betere
uitkomst dan Januari 1939.
TENTOONSTELLING JAN B.
HAZEW1NKEL.
Op Zaterdag 9 Maart a.s. zal te 3 uur
in de Kunstzaal Joh. D. Scherft, Laan v.
Meerdervoort 88, een tentoonstelling wor
den geopend van grafisch werk (zee- en
havengezichten) door Jan B. Hazewinkel.
Duur der tentoonstelling tot en met 30
Maart.
dichtkunst
niet
over
JACQUES THIBAUD.
De beroemde Fransche violist Jacques
Thibaud zal concerteeren op Zondagmid
dag 17 Maart a.s. Dit concert komt in de
plaats van het optreden van Ida Handel.
Het voorlaatste concert dezer serie vindt
a.s. Zondagmiddag plaats n.l. een piano-
matinée van den beroemden Poolschen
piansit Ignaz Friedman.
in
de-
be-
ge-
die bij eer-
iets
D» vaarbeurten in Juli en Augustus.
BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). Na de
afvaarten van de „Marnix van St. Al-
degonde” en de „Dempo”, resp. op 1
en 19 Juni van Batavia zijn de volgen
de vaarbeurten van Batavia naar Ge
nua vastgesteld de „Johan van Ol-
denbarnevelt” 6 Juli, de „Indrapoera”
24 Juli, de „Marnix van St. Aldegonde”
10 Augustus, de „SibajsJc" 28 Augustus.
DEBUSSY-CYCLUS—JANINE WEILL.
Maandag 11 Maart a.s. zal de Fransche
pianiste Janine Weill een Debussy-cyclus
openen in Diligentia. Op dien avond zal de
kunstenares o.a. ten gehoore brengen de
Children’s Corner: Images 2me li'vre; Pré
ludes en Etudes.
DE „BUIZERD” VERTROKKEN MET
ÉÉN PASSAGIER VOOR EUROPA.
BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). De
„Buizerd” is vanmorgen van het vlieg
veld Tjililitan vertrokken naar Europa.
Eén pasagier werd geboekt voor het
geheele traject, terwijl vijftien passa
giers voor tusschentrajecten boekten.
BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). De op
brengst van de Landsmiddelen be
droeg over Januari 1940 45.300.000,
tegenover in Januari 1939 f 34.900.000
DE STAATSMOBILISATIERAAD.
BANDOENG, 7 Maart. (Aneta). Het
„,A.I.D. De Preangerbode” verneemt,
dat het zeer onwaarschijnlijk is, dat de
voorzitter van den Staatsmobilisatie-
raad de beschikking zal krijgen over
een anderen officier van den generalen
staf, in plaats van den heer Struyven-
berg. De voorzitter zou dus uit zijn
eigen personeel een secretaris voor den
Staatsmobilisatieraad moeten aanwij
zen, dus de heer Mijs of Blokhuis.
LEZING SEM DRESDEN.
Het bestuur van den Haagschen Kunst
kring deelt ons mede, dat de in den cy
clus „Het dienend karakter van de kunst’’
voor a.s. Dinsdag aangekondigde voor
dracht van den heer Sem Dresden, direc
teur van het Koninklijk Conservatorium
voor Muziek, wegens diens verhindering,
tot Dinsdag 2 April e.k. is uitgesteld.
Mr. J. Reuvers benoemd.
BUITENZORG, 7 Maart. (Aneta).
Benoemd is tot resident van Djambimr.
J. Reuvers, thans assistent-resident
eerste klasse te Menado.
emje” reeds door
Charlotte Kohier
kennen. Filomeentje is een pathologsch
geval, voor psychiaters “en geval om
van te smullen. Zij is sluw, leugen
achtig, hysterisch, zij omhangt zich met
het kleed der deugd en vroomhe’d. In
werkelijkheid is zij doortrapt. Zij kan
met een vroom gebaar van een kwezel
de pertinentste leugens debiteeren, de
eerbaarste mannen aanklagen wegens on
eerbare bedoelingen. Waar zij bet goed
heeft, gaat het haar nog slecht en degene
die in haar macht komen, gaan den onder
gang tegemoet. Filomeentje is het slacht
offer van de drankzucht van haar vader,
zij is erfelijk belast en vervalt zonder het
zelf te weten, tot misdaad.
Charlotte Kohier heeft Filomeentje uit
de pagina's van dit prachtige boek getrok
ken en haar in levende lijve aan den
volke voorgesteld. De reeds in België
bij „Die Poorte” verschenen vertelling
heet „Spook op zolder”, hetgeen een
tweeledige beteekenis heeft, Filomeentje
spookte werkelijk op zolder om het twee
de meisje Ermerence bang te maken,
doch voor de Vlamingen wil deze zegs
wijze ook tot uitdrukking brengen, dat
men niet wel bij het hoofd is.
Hartelijke ontvangst in Takengon
TAKENGON, 7 Maart. (Aneta). De
Gouverneur-Generaal is gistermiddag
om half zes alhier aangekomen. Het
was schitterend weer. De weg waarlangs
het gezelschap aankwam, was met den
nengroen versierd. In de kotta werd
druk gevlagd. Door rijen schoolkinde
ren met vlaggetjes en de bevolking
onder aanvoering van haar hoofden,
ging het gezelschap naar het erf van
den ambtenaar van het Europeesch B.
B., waar de commissie van ontvangst
stond opgesteld naast een eerepoort.
Van de zijde der bevolkirig werd groote
belangstelling aan den dag gelegd. Er
waren geen genoodigden.
De beroemde Spaansche pianist Eduardo
del Pueyo, die zijn Hollandsche tournée in
Februari moest afzeggen, wegens een hem
overkomen ongeval, is thans geheel her
steld. en zal half Maart zijn concerten
hervatten. Del Pueyo zal hier ter stede
optreden op Woensdag 20 Maart a.s. in
Diligentia. Na zijn Hollandsche concerten
vertrekt del Pueyo voor een tournée door
Italië.
VIJFTIGSTE VOORSTELLING
„TOONTJE HEEFT EEN PAARD
GETEEKEND
Mevrouw Bets Ranucci-Beckman, de re-
giseusse van „Toontje heeft een Paard ge-
teekend!” schrijft ons: „Toontje ir l’enfant
Chéri 1”. Op 23 December brak in den
Koninklijken Schouwburg de eerste on-
eenigheid uit over het paard, dat Toontje
geteekend had en sindsdien deelt deze
jonge man met nog enkele beroemdheden
de eer, alleen bij zijn voornaam bekend
te zijn.
Niet alleen de tooneelspelers, ook het
publiek noemt hem „Toontje”. De schouw
burgen „ergens in Nederland” vragen of
ze „Toontje” niet eens voor een avondje
krijgen kunnen en uit Amsterdam wordt
getelegrafeerd of „Toontje” nog niet eens
gauw terug komt. En zoo komt het, dat
de tooneelspelers, die Toontje 23 Decem
ber j.l. ter wereld brachten, op 9 Maart
a.s.- nauwelijks 2J maand later, de fees
telijkheid zullen vieren, dat de afwezige
Toontje voor de 50e maal zijn onzichtbaar
paard teekent.
Kranslegging.
Maandagmiddag zal de intendant van
den Gouverneur-Generaal, kapitein de
Bie, namens den Gouverneur-Generaal
een krans leggen bij de monumenten
voor pastoor Verbraak en dominee
Thenu (twee bekende Atjeh-geestelij-
ken). Deze plechtigheid zal gepaardl
gaan met een défilé van oud-strijders
en van padvindersgroepen en jeugd
bonden.
KUNSTKRING „UILENSPIEGEL”
De Kunstkring „Uilenspiegel” houdt
een tentoonstelling van schilderijen en
teekeningen van Cprn. G. van Bochove
in het gebouw Bahstraat 2h, alhier.
H. M. de Koningin bij het veldleger.
Finsche skl-patrouilles In actie.
Scandinavische Ministers confereeren
in Kopenhagen.
Stellingbouw in het inundatie gebied
De reis van Sumner Welles.
Ijshockey Nederland Belgie.
Oefeningen van Duitsche slagschepen.
Bij de Australische troepen in Cairo.
Hoe de Noorsche ambulance in
Finland werkt.
Ravitailleering van het Fransche leger.
Activiteit van Duitsche Infanterie. I I k I F* A X*
Rolhockey te Scheveningen. I I ^1 f" Uk
ERICH VON STROHEIM EN B.
DESCHAMPS REGISSEEREN „PARUS
ONDER HOOGSPANNING”.
De filmvakwereld kijkt met ongeduld
uit naar de rolprent „Parijs onder hoog
spanning”. De Fransche producers hebben
n.l. besloten de regie van deze film in
handen te geven van Bernard Deschamps
en den vroeger eens als meest genialen
Hollywoodregisseur beschouwden acteur-
regisseur Erich von Stroheim, die hier
mede zijn sinds vele jaren afgebroken re-
gie-loopbaan weer voortzet. Men weet, dat
Stroheim, aangetrokken door de bijzondere
prestaties der Fransche filmindustrie, en
kele jaren geleden speciaal daarom naar
Parijs ging, om in samenwerking met
Fransche draaiboekschrijvers e» artisten
films te vervaardigen.
De nieuwe film heet „Parijs onder hoog
spanning”. Stroheim vervult de hoofdrol
naast Dalio, Arletty, Anny Ducaux. Ca
rette, André Luguet e. a.
FIET JOOSTEN.
De Hollandsche pianiste Fiet Joosten,
leerlinge van Robert Casadesus, zal op
Donderdag 14 Maart a.s. een enkelen
Piano-avond geven in Diligentia
CENTRALE COMMISSIE VOOR DE
FILMKEURING.
Op Woensdag 13 Maart a.s. zal de Cen
trale commissie voor de filmkeuring, haar
jaarlijksche algemeene vergadering hou
den in een der tuinzalen van den Dieren
tuin qlhier
De vergadering is openbaar en vangt
aan om 11 uur. In de namiddagzitting,
die om half twee aanvangt, wordt door
den voorzitter der commissie, den neer
D. van Staveren, een verhandeling gehou
den over het thans aanhangige wetsont
werp tot wijziging van de Bioscoopwet
SPENCER TRACY’S DOCHTER
WEIGERT TE SPELEN!
Niettegenstaande een honorarium van
drie dollars, heeft Susan Tracy geweigerd
haar filmdebuut te maken. Het ging om
een smalfilm, die haar vijftienjarige broer
John geschreven had over het nest ler-
sche setters, dat in het huis van Spencer
Tracy het levenslicht had gezien en waar
van de „intrigue” was, dat John er een
aan zijn schoolmeester gaf. waardoor de
verwikkelingen begonnen. Susan zou een
belangrijke rol krijgen, John bood haar
daarvoor 1 dollar, die door mevrouw Tra
cy verhoogd werd tot 2 dollar en Spencer
zelf, die voor den dag der opnamen van
dit Tracy Familie Opus No. 1 verschillende
studio-afspraken in den steek gelaten had,
bood er zelfs 3. Maar zelfs Spencer Tra-
cy’s slotargument miste zijn uitwerking.
„Susie”, zei hij „wil je dan dat we een an
der zoeken? Pas op, want voor drie en
een halve dollar kan ik Garbo krijgen”.
GERARD WALSCHAP OVER BELGIË.
Op Vrijdag 15 Maart zal de bekende
Vlaamsche schrijver Gerard Walschap in
„Excelsior”, Zeestraat 57, een lezing hou
den over „Stad en land van België”.
KUNSTZAAL BENNEWTTZ.
De Kunsthandel Bennewitz, Noordeinde
48, opent 15 Maart a.s. een nieuwe kunst
zaal te Wassenaar, Groot Hoefijzerlaan 21
(halte Zijdeweg), waar eveneens geregeld
tentoonstellingen van moderne en oude
kunst gehouden zullen worden.
„Blauwmasker verschijnt op
nieuw”, Anthony Morton.
Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij.
alhier.
Brian Holiwell, die tegen den zin van
haar voogd verloofd is met Marion Del
ray, is in betrekking bij de juweliers
Kinsley en Co. Hij wordt bestolen. Men
verdenkt hem evenwel hiervan. Nog er
ger wordt het als Kinsley vermoord
wordt. Dit is de oorzaak van zijn gevan
genneming. Blauwmasker verschijnt dan
opnieuw. John Mannering alias de Baron,
de groote juweelendief, zal Brian ter wille
van Marion helpen. Hij stort zich in avon
turen. De dievenbende is in het bezit
gekomen van een foto, waardoor zijn
identiteit bewezen kan worden. Manne
ring slaagt er in de foto’s terug te krij
gen. Nu komt ook uit, wie de juweelen
gestolen heeft: namelijk één der leden van
de bende; een stiefbroer van Marion
heeft den juwelier vermoord.
VEREENIGING „NEDERLANDSCHE
KUNSTKRING”,
De tentoonstelling van werken van de
leden der vereeniging „Nederlandsche
Kunstkring" in de kunstzaal Kleykamp
alhier, welke zich in een groote belang
stelling heeft mogen verheugen en die
Zaterdag zou worden gesloten, zal ook
Zondag 10 dezer, van 24 uur, nog te
bezichtigen zijn.
„Amerika filmt”, Willy Wa
terman. Het Nederland
sche Boekhuis, Tilburg.
Willy Waterman, copywriter van een
groot Nederlandsch reclamebureau, heeft
voor zijn firma een reis gemaakt in Ame
rika om daar reclame en pers te bestudee-
ren. Hij heeft dat grondig gedaan en de
laatste maanden van zijn verblijf ook in
Hollywood doorgebracht. Zijn indrukken
uit de filmwereld zijn gesublimeerd in een
humoristischen roman, waarin hij de toe
standen daar hekelt
In een woord vooraf vertelt hij: „Holly
wood is een autonoom krankzinnigen
gesticht”. En als men dezen roman gelezen
heeft, dan zal men moeten erkennen, ja,
dat is het, tenminste als de schrijver niet
overdrijft en hij bezweert de waarheid te
spreken.
De „Amalgamated Super films” zijn
contractueel gebonden aan een theater
concern een film over de Stille Zuidzee
te leveren. Er resten nog maar twee
maanden, en nog is er zelfs geen scenario.
Men heeft geen vrouwelijke sterren bij de
hand, dus wordt het een film zonder vrou
wen. De expeditie vertrekt om te verfil
men „Minnekozen in de tropen” een on
herkenbaar geworden manuscript
De schrijver teekent de krankzinnige
sfeer in de kantoren te Hollywood en de
verwardste oogenblikken bij het opnemen
van de film in de Stille Zuidzee.
De roman is even geladen als de men-
schen, die er in voorkomen. Hij overrom-
pels den lezer, evenals Hollywood den
filmtoeschouwer overrompelt. De dialoog
is vaak verwarrend, omdat de leiders van
de film ook verward zijn. Zij springen van
den hak op den tak, zij spreken in hiaten
en stellen zich aan als dwazen. Het is een
wonder, dat er tenslotte nog iets goed van
terecht komt. Een volkomen dwaze we
reld heeft de schrijver in zijn roman ge
teekend, een wereld waarin wij Hollan
ders, nuchter als wij zijn, ons niet thuis
zullen voelen.
Wanneer wij den roman vermoeid neer
leggen, dan vindt dit zijn oorzaak in het
feit, dat de schrijver er volkomen in ge
slaagd is het juiste beeld te geven van
zijn indrukken.
„EIN WALZERTRAUM”.
Na een succesvolle tournée door Neder
land keert de Fritz Kirsch operette in de
residentie terug. Zij opent in den Prin-
cesse Schouwburg op Vrijdag 15 Maart
a.s. om 8.15 uur haar korte reeks populaire
voorstellingen met het meesterwerk van
Strauss „Ein Walzertraum”.
De hoofdrollen zijn in handen van Fritz
Hirsch, Egon Karter, Gretl Tüchler, Ruth
Rhoden, Jula Rillo, Mady Meth, Herman
Phalzner, Walter Triebel, Albert May en
Leo Reicher. De regie is in handen van
Paul Harden en de leiding van het orkest
berust bij Hans Lichtenstein.
VOORAZIATISCH-EGYPTISCH GE
ZELSCHAP „EX ORIENTE LUX”.
De Studiekring ’s-Gravenhage en Om
streken van het wetenschappelijk Voor-
aziatisch-Egyptisch Genootschap „Ex
Oriente Lux” zal Donderdagavond 14
Maart in den foyer van het gebouw Odéon,
Heerengracht 13, een bijeenko st houden,
bij welke gelegenheid mej. dr. A. Roes,
privaat-docente aan de universiteit te
Utrecht, een lezing met lichtbeelden zal
houden over „De kunst der Eurasische
steppenvolkeren”.
„Boodschap aan de nerveuze
wereld". Dr. L. E. Bisch.
H. Meulenhoff, Amsterdam.
De Newyorksche psychiater dr. L. E.
Bisch heeft een populair wetenschappelijk
werk geschreven, een boek, dat den ner-
veuzen mensch gerust moet stellen. Ner
veuze menschen behoeven onder hun
kwaal niet gebukt te gaan. Er zijn vele
nerveuze menschen in deze wereld. De
wereld heeft aan de nerveuzen zeer veel
te danken. Het zijn over het algemeen de
groote schrijvers, denkers, staatslieden,
geleerden en kunstenaars. Door hun sub
tieler gevoel hebben zij zich geplaatst bo
ven de gemiddelden.
Dr. Bisch geeft den menschen door dit
boek een grooter inzicht in zichzelf en
hoopt de ongerusten daardoor gerust te
stellen.
De vertaling is van H. W. J. Schaap.
De Haagsche zenuwarts dr. F. J. Soesman
schreef een voorwoord, waarin hij o.m.
zegt: De boodschap, welke dit boek brengt,
is een bemoedigende, bijna een vroolijke,
die niet alleen den lijder antwoord geeft
op zijn vraag, waar hij nu eigenlijk thuis
behoort, maar bovenal een boodschap,
die hem de ware psychologische beteekenis
van zijn lijden schetst en hem den weg
naar de genezing wijst, door op eigen
kracht van zijn nood een deugd te maken.
Aankomst te Takengon.
LHO SOEKON, 6 Maart (Aneta).
Het bezoek van den Gouverneur-Gene
raal en zijn gezelschap aan de zaad-
hoeve Teupin-Poenti verliep geheel
volgens het vastgestelde program
ma. De landbouwklasse van de ver-
volgschool te Blangdjeroen demon
streerde de Atjehsche wijze van het dor-
schen van rijst, n.l. met de voeten.
Vervolgens gaf de landbouwconsulent
de heer Seyffardt een uiteenzetting van
de verbetering der padi-variëteiten,
welke door de oprichting van de zaad-
hoeve werd beoogd. De kosten werden
bestreden door een bijdrage van f 6000
uit het 25 millioenfonds. Voorts wees hij
op de geprojecteerde bevloeiingswerken
te Djamboaje, Kroeëngpasser, Kroeëng-
toean en Djeumpa, waardoor een hoo-
gere rijstopbrengst in Atjeh wordt ver
wacht van 30.000 ton.
Deze opbrengsten kunnen als
worden gespecificeerd, alles in millioe-
nen guldens:
Soliste: Annie Hennes, alt.
Het zevende volksconcert werd gister
avond in het Gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen gegeven door het Resi-
dentie-orkest, dat bij deze gelegenheid on
der leiding stond van den bekenden diri
gent Martin Spanjaard. Als eerste num
mer van het programma hoorden wij de
„Ciaconna gotica” van onzen vruchtbaar
sten Nederlandschen symphonicus C.
Dopper in een naar den geest voortreffe
lijke uitvoering. Een compositie als deze,
waarin de stemming volkomen hoofdzaak
is, vraagt een scheppen daarvan in hooge
mate. Want zelfs de titel, welke hierbij
voor een variatie-vorm in tweedeelige,
inplaats van in driedeelige maatsoort
wordt gebruikt, is alleen nog aanduiding
voor de sfeer, welke den componist tot
dichten in klanken inspireerde. De instru
mentatie, die op invloeden van Duitsche
en Fransche componisten duidt, vormt
bovendien zeker niet de sterkste zijde van
deze schepping. Door haar oprechtheid
blijft de „Ciaconna gotica” ondanks dit
al een verdienstelijk werk, dat van vak
manschap getuigt.
Als tweede orkestwerk werd na de pauze
de oorspronkelijk aan Napoleon en later
aan vorst Lobkowitz opgedragen Sympho
nic no. 3 in Es gr. t op. 55, de „Eroïca”
van L. van Beethoven, ten gehoore ge
bracht. Dat Beethoven, wiens geest reeds
van zijn jeugd af naar het grootsche en
monumentale neigde, die aan de heroïek
in marschachtige motieven en fanfare
achtige thema’s uitdrukking heeft ge
geven, ook een geheel werk aan de idee,
welke hem zoo dierbaar was, heeft ge
wijd, is bijna vanzelfsprekend. Doch het
is als humaniteits-ideaal een andere he
roïek, dan die, welke de meeste menschen
voor oogen zweeft. Beethoven heeft dan
ook de „Eroïca” niet afgesloten met een
Finale in den gebruikelijken vorm, het
geen slechts een militair karakter op den
voorgrond zou hebben geschoven, doch
met een laatste deel in variatievorm: het
symbool voor de ontwikkeling van het
schijnbaar eenvoudig gegeven. De keuze
van een passage uit het ballet Prome
theus, ter opening van deze Finale, is
bovendien niet zonder diepere beweeg
redenen geschied. Prometheus, de bren
ger van het vuur, het licht en de warmte
aan de menschheid, zal Beethovens voor
stelling van Napoleon zeer nabij zijn ge
komen. De „Eroïca" vraagt in verband
met deze hooge geestelijke idealen, welke
erin liggen besloten, een uiterst fijnzin
nig inzicht van den dirigent. Martin Span
jaard, die gisteravond zijn visie over deze
hymnische symphonic heeft geopenbaard,
heeft daarmede getoond er een bijzonder
waardige en gedegen opvatting over te
bezitten. Een vertolking, welke door haar
klankschoonheid en afwerking van het
samenspel van groote piëteit voor dit
werk getuigde, hebben wij door de uit
muntende leiding van dezen orkestleider
ontvangen. Daarbij zij echter opgemerkt,
dat een machtiger en imponeerender ver
tolking van het Adagio, dat als eenigste
combinatie van adagio en heroïsch ele
ment den vorm van een treurmarsch
heeft, denkbaar zou zijn geweest
De soliste op dit concert, de alt Annie
Hermes, vertolkte een soloscène „Ariad-
me auf Naxos” van J. Haydn. Deze be
gaafde kunstenaresse, die een groote gave
tot uitbeelden van dramatische handeling
bleek te bezitten, heeft den prachtigen, in
nerlijk heftig bewogen tekst met uit
muntende dictie voorgedragen. Aan de
hoog ontwikkelde vocaaltechniek van An
nie Hermes, waarbij het gebruik der reso-
nansen opviel, is het vooral te danken ge
weest, dat haar klankrijke, volle en mooi-
getimbreerde stem zoo bijzonder tot haar
recht is gekomen in deze compositie. De
aanwezigen hebben de zangeres op spon
tane wijze gehuldigd. Talrijke malen werd
Annie Hermes naar het voor-podium
teruggeroepen, waarbij haar als blijk van
erkentelijkheid bloemen werden aangebo
den. In deze haar gebrachte applaus-ova-
tie heeft de zangeres den dirigent Martin
Spanjaard voor zijn uitmuntende leiding
laten deelen.
De in Oostenrijk geboren, thans hier
te lande wonende, kuntenaar Uriel
Birnbaum is een opmerkelijke figuur:
schilder, dichter, schrijver, teekenaar, il
lustrator. Uiteraard hebben wij bij deze
tentoonstelling in „Kunst van onzen tijd”
in het bijzonder te maken met zijn be
teekenis als schilder en teekehaar. Zijn
werk draagt een sterk persoonlijk karak
ter en spruit voort uit een zeer eigen
fantasie, zich uitend in een ook zeer
eigen stijl. Zoowel deze fantasie als dezen
stijl kan men zien als de natuurlijke
vrucht van een innige samenwerking
tusschen intelligentie, gemoedsleven en
een uitgesproken artistieken zin. In de
compositie is dikwijls iets, zelfs soms
veel architectionisch”, waardoor men in
derdaad van „bouw” kan spreken. Ook
in lossere composities is toch altijd een
sterk rhythme de basis, een rhythme,
waarbij het levende gevoel en niet het
doode metrum het leidende element is.
Birnbaum is een bijzonder colorist. Voor
ons, Nederlanders ingesteld op de fijne
atmosferische tonaliteit van ons land,
is het meer Oostersche coloriet van de
zen schilder even wat onwennig; maar
al spoedig erkent men de groote kleur
gevoeligheid en den ontwikkelden
smaak, waarmee de heldere en besliste
kleuren naast elkander zijn gesteld en
tot een fraai geheel gevormd. Mooie roo-
den, groenen, paarsen enz. bekoren het
oog in de;? van onderwerp zoo verschei
dene en veelal zoo diepzinnige fantasieën.
Titels als Twaalf gezichten op andere
sterren, Draak besluipt een stad. Het
schoone gedrocht, Stegosaurus met jon
gen, Schreeuwende Tyrannosaurus, Het
eiland van den laatsten Sauriër, Strijd
met den hemelschen draak. Uitkijk van
het sproojeskasteel, De edelsteenburcht,
De vorst der hel, Reus in menschenland,
en nog zoovele andere, wijzen reeds op
deze veelzijdige op het mysterieuze, het
sprookjesachtige, het menschelijke en bo-
menschelijke gerichte fantasie.
Wij noteerden in het tbijzonder de nos,
112, 3036, 45, 46. 52, 54, maar zouden
hier nog verscheidene nummers >aan
kunnen toevoegen.
Ook voor ex-libris en vele illustraties
vragen wij aandacht, alsmede voor eeni-
ge series in mappen o.a. „De keizer en
de architect”, een mooie serie, welke wij
ons van een vroegere tentoonstelling her
inneren) voor de lithografiën en de aan
wezige boeken.
Ongetwijfeld is Birnbaum een apart
kunstenaar, die met zijn werk de aan
dacht trekt en boeit.
Braak, is vermoeiend en de interessante
bijzonderheden, waarover iedereen sprak
en die het boek het fascineerende gaven,
dat zijn opgang verklaart, zijn slechts te
vinden na een massa politiek-academische
beschouwingen verwerkt te hebben. Een
enorm karwei, dat inspanning vergt en
deze niet loont met een klaar begrip van
wat de schrijver nu eigenlijk precies zeg
gen wil.
Rauschning voorspelde het saméngaan
van Duitschland en Rusland. In de pro
fetie ligt het geheim van het succes, dat
zijn publicatie had.
In die spanningvolle dagen, waarin een
ieder hunkerde naar het woord van een
man, die een tipje van den sluier op kon
lichten, welke de dreigende toekomst, vol
van nog onbekende, maar nabije dreigin
gen, verborg, moest dit boek wel gegre
pen worden door vele van twijfel verteerde
menschen.
Nu staan we sinds eenige maanden mid
denin den oorlog. De slag is gevallen. Nu
weten we voorloopig tenminste
waar we aan toe zijn. Het krijgsgewoel
kan hevig of minder hevig zijn, dit zijn
slechts belangrijke bijkomstigheden.
Rauschning heeft daarmee veel van de
aandacht verloren. De man, die nü in
Hitler’s onmiddellijke omgeving vertoeft
en er, om welke reden dan ook, toe zou
overgaan om tegen hem te getuigen, zou
thans de volle belangstelling genieten, zij
het ook, dat de stem van den Rijkskan-
selier aan beteekenis heeft ingeboet sedert
de oorlog begon, waarvan ook hij het ver
loop en het einde niet kan bepalen.
Ondanks dit alles, verdient Rauschning’s
boek, doch nu om andere dan uit zenuw
achtige spanning voortkomende interesse,
blijvende aandacht. Als een documentatie
namelijk van ontstaan, groei en consolida
tie van het Duitsche nationaal-socialisme.
Maar zoo bezien, is het geen boek voor de
massa meer.
CHAJA GOLDSTEIN.
De artiste Chaja Goldstein is uitgenoo-
digd in Brussel op te treden op den 13en
Maart in het Palais des Beaux Arts en op
14 Maart te Antwerpen in den Koninklij
ken Kunstkring.
DANTE ALIGHIÈRI.
Prof. dr. W. Vogelsang zal op Maan
dag 12 Maart voor het Genootschap
„Dante Alighièri”, in het gebouw Mau-
ritskade 21, spreken over het onderwerp
„Italiaansche en Nederlandsche beeld
houwers in de 15de eeuw”.
De beroemde Poolsche pianist Ignaz
Friedman zal op zijn afscheidsmatinée op
Zondagmiddag 10 Maart a.s. werken ten
gehoore brengen van: Haydn, Beethoven,
Schumann (Kreisleriana)Het programma
na de pauze bevat uitsluitend composities
van Chopin.
Inspecteur Briston, die wel een vermoe
den heeft wie zijn vriend Mannering is,
doch dit niet bewijzen kan, rekent de
bende in.
Een roman vol spanning en daarom bui
tengewoon geschikt voor ontspanning.
De vertaling is van Jan van Arckel.
„Van den Vos Reinaerde”, in
nieuwer Nederlandsch nagerijmd
door J. van Dam. N.V. Uit
gevers maatschappij „De Tijd
stroom”, Lochem.
De oude Van den Vos Reinaerde” in
de oorspronkelijke spelling is, zeer frag
mentarisch, in hoofdzaak, slechts uit de
literaire bloemlezingen der middelbare
scholen bekend gebleven en spoedig
weer uit de herinnering geweken, nadat
het eindexamen passeerde. De jongste
bewerking van het antieke dierenepos
bevestigt, het verschijnsel, dat de be
langstelling voor dit vermaarde pro
duct der middeleeuwsche
stijgende is, al mag er
elk opzicht vreugde bestaan
zen Reinaert. Daarvoor is in deze
werking teveel naar populariteit
streefd door een vormgeving
sten oogopslag ongetwijfeld iets aan
trekkelijks heeft, maar in werkelijkheid
tekort doet aan de kracht van het oor
spronkelijke werk. Het streven naar
behoud van het metrum en het rijm van
den middeleeuwschen dichter bracht on
willekeurig de noodzakelijkheid met
zich om den tekst vrij te bewerken.
Daardoor is stellig schade toege
bracht aan het prachtige werk, een
nadeel, dat niet opweegt tegen de moge
lijkheid tot ruimer verspreiding in den
door den heer van Dam gekozen vorm.
Het primitieve karakter van verzen en
taal is van ongemeene bekoring, maar de
vraag mag worden gesteld, of de eerste
kennismaking met den Vos Reinaerde in
dézen vorm, niet de lust kan doen gebo
ren worden om het werk ook in zijn
ouden vorm ter hand te nemen. Indien
dit zoo mocht zijn, is het werk van den
heer van Dam royaal beloond.
Een aantal houtgravures van A. S.
Hendriks verlucht den tekst.
TOEGEZONDEN BOEKEN.
„Jaar der vergelding”, door
G. Ward Price. Geaut. vertaling
V. v. d. Dussen. Uitg. Fide-
litas, Amsterdam.
Voor wie het nog niet weten mocht, zij
gezegd, dat Ward Price een der zeer
weinige niet-Duitsche journalisten is, die
in nauw en zelfs persoonlijk contact
kwam met de groote mannen van het
Derde Rijk. Hitler ontmoette hij tallooze
malen en de chef der Duitsche regeering
kent en waardeerde hem. Menigmaal had
de Engelsche dagbladvertegenwoordiger
(The Daily Mail) gesprekken met hem,
zoowel in den tijd van Hitler's strijd en
opkomst, als in zijn positie van leider van
het Duitsche Rijk.
De redactie van het Engelsche blad pro
fiteerde op velerlei wijze van deze waar-
devolle relatie, want zij gaf Ward Price
gelegenheid zijn indrukken uit de eerste
hand op te doen en deze te omkransen
met kersversche uitspraken van den
Rijkskanselier of zijn voornaamste ipede-
werkers.
Het „Jaar der vergelding” is reeds ge
passeerd. Dit om te voorkomen, dat men
er profetieën in zou zoeken. Het betreft
1939, het jaar der „vreedzame” verove
ringen door het Duitsche Rijk tot en met
Memel. Het boek behandelt uitvoerig de
voorgeschiedenis van den „Anschlusz” en
de uitvoering daarvan. Vervolgens de pro
cedure van Tsjecho-Slowakije’s verdwij
ning: den strijd HitlerBenesj via Kon
rad Henlein, den leider der Sudeten-Duit-
schers; München en tenslotte de vorming
van het protectoraat.
De tekst van het boek is op te vatten
als een zeer uitvoerige dagbladreportage,
vaak boeiend geschreven en doorspekt
mét vele merkwaardige bijzonderheden.
„De Nihilistische Revolutie" door
Hermann Rauschning. Uitg.
H. P. Leopold's U. M., ’s-Graven
hage.
Rauschning’s boek is het gesprek van
den dag geweest. Het heeft in een periode
van opperste spanning in het zicht van
den oorlog, een hoogtepunt van belang
stelling bereikt als slechts weinige boe
ken, die geen romans zijn, ooit op hun
conto konden schrijven.
Of het allen ook lezers waren, die over
de opzienbarende publicatie spraken, mag
betwijfeld worden en het getal dergenen,
die „De Nihilistische Revolutie” ter hand
namen en tot het einde nauwgezet lazen,
zal stellig een beperkt deel van die „le
zers" hebben uitgemaakt.
Want het boek van Rauschning, in de
perfecte vertaling van dr. Menno ter
I
Over de maand Februari.
BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). Vol
gens mededeeling van het Centraal
Kantoor voor de Statistiek bedroeg de
rubberuitvoer volgens de voorloopige
telegrafische cijfers over Februari, al
les in tons
Ondernemingsrubber uit Java en
Madoera 6582, ondernemingsrubber uit
de Buitengewesten 14.244.
Hiervan komen ten laste van het re-
strictie-jaar 1939 op extra-uitvoerbons
uit Java en Madoera 458 en uit de Bui
tengewesten 852.
De productie der ondernemingen be
droeg over Januari 23.197.
De voorraad bevolkingsrubber bij er
kende exporteurs in de Buitengewesten
bedroeg per ultimo Februari 11.982.
,1