MILITAIRE UNIFORMEN M Actualiteiten o.a. t NEDERLANDSCH-INDIE KUNST EN LETTEREN FILM EN BIOSCOOP f HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 7 MAART 1940. EERSTE BLAD, PAGINA 3. VOLKSCONCERT I DE LANDSMIDDELEN BRENGEN BIJNA 10y2 MIL- LIOEN GULDEN MEER OP C. SCHÖMBERG, Witte de Withstr. 8a V NIEUWE RESIDENT VAN DJAMB1 Uriel BirnbaumBergkoning IGNAZ FRIEDMAN DE RUBBERUITVOER DE SCHEEPVAART NEDERLANDSCH- INDIE-EUROPA OPBRENGST BELASTINGEN EN PRODUCTEN AANZIENLIJK HOOGER TENTOONSTELLING URIEL BIRNBAUM EEN MUZIKALE REIS DOOR AMERIKA DRAMA'S IN HET RIJK DER INSECTEN MICKEY EN DONALD DUCK ALS SCHEEPSBOUWERS f EDUARDO DEL PUEYO HERSTELD. DE GOUVERNEUR-GENERAAL IN ATJEH Kt Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen 4 PRINS MAURITSPLEIN 21—22. volgt Op Zondag 17 Maart a.s. zal om 2 uur ook een matinee gegeven worden. Belastingen Monopolies Producten Bedrijven Diversen De rijstvoorziening. Bijzondere belangstelling toonde de Gouverneur-Generaal voor de hier ge schapen mogelijkheid, tot suppletie in het tekort aan rijst in de residentie Su matra’s Oostkust van 180.000 tons. Bij de bezichtiging van de kaarten en grafieken van de bevloeiingswerken en export-producten werden door het gezelschap vele vragen gesteld. „DIE ZAUBERFLÖTE”. Woensdag 13 Maart *s avonds om 8 uur zal Mozart's opera ,,Die Zauberflöte” door Grelinger’s operagroep in den Koninkl. Schouwburg alhier worden opgevoerd. Het batig saldo van dezen avond zal worden afgestaan aan het Nederlandsche Roode Kruis voor de afdeeling bloedtransfusie dienst. „Filomeentje”, Marcel Matthijs. L. J. C. Boucher, alhier. Velen zullen „Filomeei de voordrachten van C Jan. 1940 23.8 2,9 5.4 8.6 4.6 Jan. 1939. 17.6 2.9 2.5 8.5 3,4 Een prachtige documentaire film. Een vroolijke, gekleurde teekenfilm van Walt Disney NAAR MAAT MET 2 x PASSEN, A 7 COMPL. MET UITMONSTERING v.a. I Januari 1940 gaf een belangrijk betere uitkomst dan Januari 1939. TENTOONSTELLING JAN B. HAZEW1NKEL. Op Zaterdag 9 Maart a.s. zal te 3 uur in de Kunstzaal Joh. D. Scherft, Laan v. Meerdervoort 88, een tentoonstelling wor den geopend van grafisch werk (zee- en havengezichten) door Jan B. Hazewinkel. Duur der tentoonstelling tot en met 30 Maart. dichtkunst niet over JACQUES THIBAUD. De beroemde Fransche violist Jacques Thibaud zal concerteeren op Zondagmid dag 17 Maart a.s. Dit concert komt in de plaats van het optreden van Ida Handel. Het voorlaatste concert dezer serie vindt a.s. Zondagmiddag plaats n.l. een piano- matinée van den beroemden Poolschen piansit Ignaz Friedman. in de- be- ge- die bij eer- iets D» vaarbeurten in Juli en Augustus. BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). Na de afvaarten van de „Marnix van St. Al- degonde” en de „Dempo”, resp. op 1 en 19 Juni van Batavia zijn de volgen de vaarbeurten van Batavia naar Ge nua vastgesteld de „Johan van Ol- denbarnevelt” 6 Juli, de „Indrapoera” 24 Juli, de „Marnix van St. Aldegonde” 10 Augustus, de „SibajsJc" 28 Augustus. DEBUSSY-CYCLUS—JANINE WEILL. Maandag 11 Maart a.s. zal de Fransche pianiste Janine Weill een Debussy-cyclus openen in Diligentia. Op dien avond zal de kunstenares o.a. ten gehoore brengen de Children’s Corner: Images 2me li'vre; Pré ludes en Etudes. DE „BUIZERD” VERTROKKEN MET ÉÉN PASSAGIER VOOR EUROPA. BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). De „Buizerd” is vanmorgen van het vlieg veld Tjililitan vertrokken naar Europa. Eén pasagier werd geboekt voor het geheele traject, terwijl vijftien passa giers voor tusschentrajecten boekten. BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). De op brengst van de Landsmiddelen be droeg over Januari 1940 45.300.000, tegenover in Januari 1939 f 34.900.000 DE STAATSMOBILISATIERAAD. BANDOENG, 7 Maart. (Aneta). Het „,A.I.D. De Preangerbode” verneemt, dat het zeer onwaarschijnlijk is, dat de voorzitter van den Staatsmobilisatie- raad de beschikking zal krijgen over een anderen officier van den generalen staf, in plaats van den heer Struyven- berg. De voorzitter zou dus uit zijn eigen personeel een secretaris voor den Staatsmobilisatieraad moeten aanwij zen, dus de heer Mijs of Blokhuis. LEZING SEM DRESDEN. Het bestuur van den Haagschen Kunst kring deelt ons mede, dat de in den cy clus „Het dienend karakter van de kunst’’ voor a.s. Dinsdag aangekondigde voor dracht van den heer Sem Dresden, direc teur van het Koninklijk Conservatorium voor Muziek, wegens diens verhindering, tot Dinsdag 2 April e.k. is uitgesteld. Mr. J. Reuvers benoemd. BUITENZORG, 7 Maart. (Aneta). Benoemd is tot resident van Djambimr. J. Reuvers, thans assistent-resident eerste klasse te Menado. emje” reeds door Charlotte Kohier kennen. Filomeentje is een pathologsch geval, voor psychiaters “en geval om van te smullen. Zij is sluw, leugen achtig, hysterisch, zij omhangt zich met het kleed der deugd en vroomhe’d. In werkelijkheid is zij doortrapt. Zij kan met een vroom gebaar van een kwezel de pertinentste leugens debiteeren, de eerbaarste mannen aanklagen wegens on eerbare bedoelingen. Waar zij bet goed heeft, gaat het haar nog slecht en degene die in haar macht komen, gaan den onder gang tegemoet. Filomeentje is het slacht offer van de drankzucht van haar vader, zij is erfelijk belast en vervalt zonder het zelf te weten, tot misdaad. Charlotte Kohier heeft Filomeentje uit de pagina's van dit prachtige boek getrok ken en haar in levende lijve aan den volke voorgesteld. De reeds in België bij „Die Poorte” verschenen vertelling heet „Spook op zolder”, hetgeen een tweeledige beteekenis heeft, Filomeentje spookte werkelijk op zolder om het twee de meisje Ermerence bang te maken, doch voor de Vlamingen wil deze zegs wijze ook tot uitdrukking brengen, dat men niet wel bij het hoofd is. Hartelijke ontvangst in Takengon TAKENGON, 7 Maart. (Aneta). De Gouverneur-Generaal is gistermiddag om half zes alhier aangekomen. Het was schitterend weer. De weg waarlangs het gezelschap aankwam, was met den nengroen versierd. In de kotta werd druk gevlagd. Door rijen schoolkinde ren met vlaggetjes en de bevolking onder aanvoering van haar hoofden, ging het gezelschap naar het erf van den ambtenaar van het Europeesch B. B., waar de commissie van ontvangst stond opgesteld naast een eerepoort. Van de zijde der bevolkirig werd groote belangstelling aan den dag gelegd. Er waren geen genoodigden. De beroemde Spaansche pianist Eduardo del Pueyo, die zijn Hollandsche tournée in Februari moest afzeggen, wegens een hem overkomen ongeval, is thans geheel her steld. en zal half Maart zijn concerten hervatten. Del Pueyo zal hier ter stede optreden op Woensdag 20 Maart a.s. in Diligentia. Na zijn Hollandsche concerten vertrekt del Pueyo voor een tournée door Italië. VIJFTIGSTE VOORSTELLING „TOONTJE HEEFT EEN PAARD GETEEKEND Mevrouw Bets Ranucci-Beckman, de re- giseusse van „Toontje heeft een Paard ge- teekend!” schrijft ons: „Toontje ir l’enfant Chéri 1”. Op 23 December brak in den Koninklijken Schouwburg de eerste on- eenigheid uit over het paard, dat Toontje geteekend had en sindsdien deelt deze jonge man met nog enkele beroemdheden de eer, alleen bij zijn voornaam bekend te zijn. Niet alleen de tooneelspelers, ook het publiek noemt hem „Toontje”. De schouw burgen „ergens in Nederland” vragen of ze „Toontje” niet eens voor een avondje krijgen kunnen en uit Amsterdam wordt getelegrafeerd of „Toontje” nog niet eens gauw terug komt. En zoo komt het, dat de tooneelspelers, die Toontje 23 Decem ber j.l. ter wereld brachten, op 9 Maart a.s.- nauwelijks 2J maand later, de fees telijkheid zullen vieren, dat de afwezige Toontje voor de 50e maal zijn onzichtbaar paard teekent. Kranslegging. Maandagmiddag zal de intendant van den Gouverneur-Generaal, kapitein de Bie, namens den Gouverneur-Generaal een krans leggen bij de monumenten voor pastoor Verbraak en dominee Thenu (twee bekende Atjeh-geestelij- ken). Deze plechtigheid zal gepaardl gaan met een défilé van oud-strijders en van padvindersgroepen en jeugd bonden. KUNSTKRING „UILENSPIEGEL” De Kunstkring „Uilenspiegel” houdt een tentoonstelling van schilderijen en teekeningen van Cprn. G. van Bochove in het gebouw Bahstraat 2h, alhier. H. M. de Koningin bij het veldleger. Finsche skl-patrouilles In actie. Scandinavische Ministers confereeren in Kopenhagen. Stellingbouw in het inundatie gebied De reis van Sumner Welles. Ijshockey Nederland Belgie. Oefeningen van Duitsche slagschepen. Bij de Australische troepen in Cairo. Hoe de Noorsche ambulance in Finland werkt. Ravitailleering van het Fransche leger. Activiteit van Duitsche Infanterie. I I k I F* A X* Rolhockey te Scheveningen. I I ^1 f" Uk ERICH VON STROHEIM EN B. DESCHAMPS REGISSEEREN „PARUS ONDER HOOGSPANNING”. De filmvakwereld kijkt met ongeduld uit naar de rolprent „Parijs onder hoog spanning”. De Fransche producers hebben n.l. besloten de regie van deze film in handen te geven van Bernard Deschamps en den vroeger eens als meest genialen Hollywoodregisseur beschouwden acteur- regisseur Erich von Stroheim, die hier mede zijn sinds vele jaren afgebroken re- gie-loopbaan weer voortzet. Men weet, dat Stroheim, aangetrokken door de bijzondere prestaties der Fransche filmindustrie, en kele jaren geleden speciaal daarom naar Parijs ging, om in samenwerking met Fransche draaiboekschrijvers e» artisten films te vervaardigen. De nieuwe film heet „Parijs onder hoog spanning”. Stroheim vervult de hoofdrol naast Dalio, Arletty, Anny Ducaux. Ca rette, André Luguet e. a. FIET JOOSTEN. De Hollandsche pianiste Fiet Joosten, leerlinge van Robert Casadesus, zal op Donderdag 14 Maart a.s. een enkelen Piano-avond geven in Diligentia CENTRALE COMMISSIE VOOR DE FILMKEURING. Op Woensdag 13 Maart a.s. zal de Cen trale commissie voor de filmkeuring, haar jaarlijksche algemeene vergadering hou den in een der tuinzalen van den Dieren tuin qlhier De vergadering is openbaar en vangt aan om 11 uur. In de namiddagzitting, die om half twee aanvangt, wordt door den voorzitter der commissie, den neer D. van Staveren, een verhandeling gehou den over het thans aanhangige wetsont werp tot wijziging van de Bioscoopwet SPENCER TRACY’S DOCHTER WEIGERT TE SPELEN! Niettegenstaande een honorarium van drie dollars, heeft Susan Tracy geweigerd haar filmdebuut te maken. Het ging om een smalfilm, die haar vijftienjarige broer John geschreven had over het nest ler- sche setters, dat in het huis van Spencer Tracy het levenslicht had gezien en waar van de „intrigue” was, dat John er een aan zijn schoolmeester gaf. waardoor de verwikkelingen begonnen. Susan zou een belangrijke rol krijgen, John bood haar daarvoor 1 dollar, die door mevrouw Tra cy verhoogd werd tot 2 dollar en Spencer zelf, die voor den dag der opnamen van dit Tracy Familie Opus No. 1 verschillende studio-afspraken in den steek gelaten had, bood er zelfs 3. Maar zelfs Spencer Tra- cy’s slotargument miste zijn uitwerking. „Susie”, zei hij „wil je dan dat we een an der zoeken? Pas op, want voor drie en een halve dollar kan ik Garbo krijgen”. GERARD WALSCHAP OVER BELGIË. Op Vrijdag 15 Maart zal de bekende Vlaamsche schrijver Gerard Walschap in „Excelsior”, Zeestraat 57, een lezing hou den over „Stad en land van België”. KUNSTZAAL BENNEWTTZ. De Kunsthandel Bennewitz, Noordeinde 48, opent 15 Maart a.s. een nieuwe kunst zaal te Wassenaar, Groot Hoefijzerlaan 21 (halte Zijdeweg), waar eveneens geregeld tentoonstellingen van moderne en oude kunst gehouden zullen worden. „Blauwmasker verschijnt op nieuw”, Anthony Morton. Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij. alhier. Brian Holiwell, die tegen den zin van haar voogd verloofd is met Marion Del ray, is in betrekking bij de juweliers Kinsley en Co. Hij wordt bestolen. Men verdenkt hem evenwel hiervan. Nog er ger wordt het als Kinsley vermoord wordt. Dit is de oorzaak van zijn gevan genneming. Blauwmasker verschijnt dan opnieuw. John Mannering alias de Baron, de groote juweelendief, zal Brian ter wille van Marion helpen. Hij stort zich in avon turen. De dievenbende is in het bezit gekomen van een foto, waardoor zijn identiteit bewezen kan worden. Manne ring slaagt er in de foto’s terug te krij gen. Nu komt ook uit, wie de juweelen gestolen heeft: namelijk één der leden van de bende; een stiefbroer van Marion heeft den juwelier vermoord. VEREENIGING „NEDERLANDSCHE KUNSTKRING”, De tentoonstelling van werken van de leden der vereeniging „Nederlandsche Kunstkring" in de kunstzaal Kleykamp alhier, welke zich in een groote belang stelling heeft mogen verheugen en die Zaterdag zou worden gesloten, zal ook Zondag 10 dezer, van 24 uur, nog te bezichtigen zijn. „Amerika filmt”, Willy Wa terman. Het Nederland sche Boekhuis, Tilburg. Willy Waterman, copywriter van een groot Nederlandsch reclamebureau, heeft voor zijn firma een reis gemaakt in Ame rika om daar reclame en pers te bestudee- ren. Hij heeft dat grondig gedaan en de laatste maanden van zijn verblijf ook in Hollywood doorgebracht. Zijn indrukken uit de filmwereld zijn gesublimeerd in een humoristischen roman, waarin hij de toe standen daar hekelt In een woord vooraf vertelt hij: „Holly wood is een autonoom krankzinnigen gesticht”. En als men dezen roman gelezen heeft, dan zal men moeten erkennen, ja, dat is het, tenminste als de schrijver niet overdrijft en hij bezweert de waarheid te spreken. De „Amalgamated Super films” zijn contractueel gebonden aan een theater concern een film over de Stille Zuidzee te leveren. Er resten nog maar twee maanden, en nog is er zelfs geen scenario. Men heeft geen vrouwelijke sterren bij de hand, dus wordt het een film zonder vrou wen. De expeditie vertrekt om te verfil men „Minnekozen in de tropen” een on herkenbaar geworden manuscript De schrijver teekent de krankzinnige sfeer in de kantoren te Hollywood en de verwardste oogenblikken bij het opnemen van de film in de Stille Zuidzee. De roman is even geladen als de men- schen, die er in voorkomen. Hij overrom- pels den lezer, evenals Hollywood den filmtoeschouwer overrompelt. De dialoog is vaak verwarrend, omdat de leiders van de film ook verward zijn. Zij springen van den hak op den tak, zij spreken in hiaten en stellen zich aan als dwazen. Het is een wonder, dat er tenslotte nog iets goed van terecht komt. Een volkomen dwaze we reld heeft de schrijver in zijn roman ge teekend, een wereld waarin wij Hollan ders, nuchter als wij zijn, ons niet thuis zullen voelen. Wanneer wij den roman vermoeid neer leggen, dan vindt dit zijn oorzaak in het feit, dat de schrijver er volkomen in ge slaagd is het juiste beeld te geven van zijn indrukken. „EIN WALZERTRAUM”. Na een succesvolle tournée door Neder land keert de Fritz Kirsch operette in de residentie terug. Zij opent in den Prin- cesse Schouwburg op Vrijdag 15 Maart a.s. om 8.15 uur haar korte reeks populaire voorstellingen met het meesterwerk van Strauss „Ein Walzertraum”. De hoofdrollen zijn in handen van Fritz Hirsch, Egon Karter, Gretl Tüchler, Ruth Rhoden, Jula Rillo, Mady Meth, Herman Phalzner, Walter Triebel, Albert May en Leo Reicher. De regie is in handen van Paul Harden en de leiding van het orkest berust bij Hans Lichtenstein. VOORAZIATISCH-EGYPTISCH GE ZELSCHAP „EX ORIENTE LUX”. De Studiekring ’s-Gravenhage en Om streken van het wetenschappelijk Voor- aziatisch-Egyptisch Genootschap „Ex Oriente Lux” zal Donderdagavond 14 Maart in den foyer van het gebouw Odéon, Heerengracht 13, een bijeenko st houden, bij welke gelegenheid mej. dr. A. Roes, privaat-docente aan de universiteit te Utrecht, een lezing met lichtbeelden zal houden over „De kunst der Eurasische steppenvolkeren”. „Boodschap aan de nerveuze wereld". Dr. L. E. Bisch. H. Meulenhoff, Amsterdam. De Newyorksche psychiater dr. L. E. Bisch heeft een populair wetenschappelijk werk geschreven, een boek, dat den ner- veuzen mensch gerust moet stellen. Ner veuze menschen behoeven onder hun kwaal niet gebukt te gaan. Er zijn vele nerveuze menschen in deze wereld. De wereld heeft aan de nerveuzen zeer veel te danken. Het zijn over het algemeen de groote schrijvers, denkers, staatslieden, geleerden en kunstenaars. Door hun sub tieler gevoel hebben zij zich geplaatst bo ven de gemiddelden. Dr. Bisch geeft den menschen door dit boek een grooter inzicht in zichzelf en hoopt de ongerusten daardoor gerust te stellen. De vertaling is van H. W. J. Schaap. De Haagsche zenuwarts dr. F. J. Soesman schreef een voorwoord, waarin hij o.m. zegt: De boodschap, welke dit boek brengt, is een bemoedigende, bijna een vroolijke, die niet alleen den lijder antwoord geeft op zijn vraag, waar hij nu eigenlijk thuis behoort, maar bovenal een boodschap, die hem de ware psychologische beteekenis van zijn lijden schetst en hem den weg naar de genezing wijst, door op eigen kracht van zijn nood een deugd te maken. Aankomst te Takengon. LHO SOEKON, 6 Maart (Aneta). Het bezoek van den Gouverneur-Gene raal en zijn gezelschap aan de zaad- hoeve Teupin-Poenti verliep geheel volgens het vastgestelde program ma. De landbouwklasse van de ver- volgschool te Blangdjeroen demon streerde de Atjehsche wijze van het dor- schen van rijst, n.l. met de voeten. Vervolgens gaf de landbouwconsulent de heer Seyffardt een uiteenzetting van de verbetering der padi-variëteiten, welke door de oprichting van de zaad- hoeve werd beoogd. De kosten werden bestreden door een bijdrage van f 6000 uit het 25 millioenfonds. Voorts wees hij op de geprojecteerde bevloeiingswerken te Djamboaje, Kroeëngpasser, Kroeëng- toean en Djeumpa, waardoor een hoo- gere rijstopbrengst in Atjeh wordt ver wacht van 30.000 ton. Deze opbrengsten kunnen als worden gespecificeerd, alles in millioe- nen guldens: Soliste: Annie Hennes, alt. Het zevende volksconcert werd gister avond in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen gegeven door het Resi- dentie-orkest, dat bij deze gelegenheid on der leiding stond van den bekenden diri gent Martin Spanjaard. Als eerste num mer van het programma hoorden wij de „Ciaconna gotica” van onzen vruchtbaar sten Nederlandschen symphonicus C. Dopper in een naar den geest voortreffe lijke uitvoering. Een compositie als deze, waarin de stemming volkomen hoofdzaak is, vraagt een scheppen daarvan in hooge mate. Want zelfs de titel, welke hierbij voor een variatie-vorm in tweedeelige, inplaats van in driedeelige maatsoort wordt gebruikt, is alleen nog aanduiding voor de sfeer, welke den componist tot dichten in klanken inspireerde. De instru mentatie, die op invloeden van Duitsche en Fransche componisten duidt, vormt bovendien zeker niet de sterkste zijde van deze schepping. Door haar oprechtheid blijft de „Ciaconna gotica” ondanks dit al een verdienstelijk werk, dat van vak manschap getuigt. Als tweede orkestwerk werd na de pauze de oorspronkelijk aan Napoleon en later aan vorst Lobkowitz opgedragen Sympho nic no. 3 in Es gr. t op. 55, de „Eroïca” van L. van Beethoven, ten gehoore ge bracht. Dat Beethoven, wiens geest reeds van zijn jeugd af naar het grootsche en monumentale neigde, die aan de heroïek in marschachtige motieven en fanfare achtige thema’s uitdrukking heeft ge geven, ook een geheel werk aan de idee, welke hem zoo dierbaar was, heeft ge wijd, is bijna vanzelfsprekend. Doch het is als humaniteits-ideaal een andere he roïek, dan die, welke de meeste menschen voor oogen zweeft. Beethoven heeft dan ook de „Eroïca” niet afgesloten met een Finale in den gebruikelijken vorm, het geen slechts een militair karakter op den voorgrond zou hebben geschoven, doch met een laatste deel in variatievorm: het symbool voor de ontwikkeling van het schijnbaar eenvoudig gegeven. De keuze van een passage uit het ballet Prome theus, ter opening van deze Finale, is bovendien niet zonder diepere beweeg redenen geschied. Prometheus, de bren ger van het vuur, het licht en de warmte aan de menschheid, zal Beethovens voor stelling van Napoleon zeer nabij zijn ge komen. De „Eroïca" vraagt in verband met deze hooge geestelijke idealen, welke erin liggen besloten, een uiterst fijnzin nig inzicht van den dirigent. Martin Span jaard, die gisteravond zijn visie over deze hymnische symphonic heeft geopenbaard, heeft daarmede getoond er een bijzonder waardige en gedegen opvatting over te bezitten. Een vertolking, welke door haar klankschoonheid en afwerking van het samenspel van groote piëteit voor dit werk getuigde, hebben wij door de uit muntende leiding van dezen orkestleider ontvangen. Daarbij zij echter opgemerkt, dat een machtiger en imponeerender ver tolking van het Adagio, dat als eenigste combinatie van adagio en heroïsch ele ment den vorm van een treurmarsch heeft, denkbaar zou zijn geweest De soliste op dit concert, de alt Annie Hermes, vertolkte een soloscène „Ariad- me auf Naxos” van J. Haydn. Deze be gaafde kunstenaresse, die een groote gave tot uitbeelden van dramatische handeling bleek te bezitten, heeft den prachtigen, in nerlijk heftig bewogen tekst met uit muntende dictie voorgedragen. Aan de hoog ontwikkelde vocaaltechniek van An nie Hermes, waarbij het gebruik der reso- nansen opviel, is het vooral te danken ge weest, dat haar klankrijke, volle en mooi- getimbreerde stem zoo bijzonder tot haar recht is gekomen in deze compositie. De aanwezigen hebben de zangeres op spon tane wijze gehuldigd. Talrijke malen werd Annie Hermes naar het voor-podium teruggeroepen, waarbij haar als blijk van erkentelijkheid bloemen werden aangebo den. In deze haar gebrachte applaus-ova- tie heeft de zangeres den dirigent Martin Spanjaard voor zijn uitmuntende leiding laten deelen. De in Oostenrijk geboren, thans hier te lande wonende, kuntenaar Uriel Birnbaum is een opmerkelijke figuur: schilder, dichter, schrijver, teekenaar, il lustrator. Uiteraard hebben wij bij deze tentoonstelling in „Kunst van onzen tijd” in het bijzonder te maken met zijn be teekenis als schilder en teekehaar. Zijn werk draagt een sterk persoonlijk karak ter en spruit voort uit een zeer eigen fantasie, zich uitend in een ook zeer eigen stijl. Zoowel deze fantasie als dezen stijl kan men zien als de natuurlijke vrucht van een innige samenwerking tusschen intelligentie, gemoedsleven en een uitgesproken artistieken zin. In de compositie is dikwijls iets, zelfs soms veel architectionisch”, waardoor men in derdaad van „bouw” kan spreken. Ook in lossere composities is toch altijd een sterk rhythme de basis, een rhythme, waarbij het levende gevoel en niet het doode metrum het leidende element is. Birnbaum is een bijzonder colorist. Voor ons, Nederlanders ingesteld op de fijne atmosferische tonaliteit van ons land, is het meer Oostersche coloriet van de zen schilder even wat onwennig; maar al spoedig erkent men de groote kleur gevoeligheid en den ontwikkelden smaak, waarmee de heldere en besliste kleuren naast elkander zijn gesteld en tot een fraai geheel gevormd. Mooie roo- den, groenen, paarsen enz. bekoren het oog in de;? van onderwerp zoo verschei dene en veelal zoo diepzinnige fantasieën. Titels als Twaalf gezichten op andere sterren, Draak besluipt een stad. Het schoone gedrocht, Stegosaurus met jon gen, Schreeuwende Tyrannosaurus, Het eiland van den laatsten Sauriër, Strijd met den hemelschen draak. Uitkijk van het sproojeskasteel, De edelsteenburcht, De vorst der hel, Reus in menschenland, en nog zoovele andere, wijzen reeds op deze veelzijdige op het mysterieuze, het sprookjesachtige, het menschelijke en bo- menschelijke gerichte fantasie. Wij noteerden in het tbijzonder de nos, 112, 3036, 45, 46. 52, 54, maar zouden hier nog verscheidene nummers >aan kunnen toevoegen. Ook voor ex-libris en vele illustraties vragen wij aandacht, alsmede voor eeni- ge series in mappen o.a. „De keizer en de architect”, een mooie serie, welke wij ons van een vroegere tentoonstelling her inneren) voor de lithografiën en de aan wezige boeken. Ongetwijfeld is Birnbaum een apart kunstenaar, die met zijn werk de aan dacht trekt en boeit. Braak, is vermoeiend en de interessante bijzonderheden, waarover iedereen sprak en die het boek het fascineerende gaven, dat zijn opgang verklaart, zijn slechts te vinden na een massa politiek-academische beschouwingen verwerkt te hebben. Een enorm karwei, dat inspanning vergt en deze niet loont met een klaar begrip van wat de schrijver nu eigenlijk precies zeg gen wil. Rauschning voorspelde het saméngaan van Duitschland en Rusland. In de pro fetie ligt het geheim van het succes, dat zijn publicatie had. In die spanningvolle dagen, waarin een ieder hunkerde naar het woord van een man, die een tipje van den sluier op kon lichten, welke de dreigende toekomst, vol van nog onbekende, maar nabije dreigin gen, verborg, moest dit boek wel gegre pen worden door vele van twijfel verteerde menschen. Nu staan we sinds eenige maanden mid denin den oorlog. De slag is gevallen. Nu weten we voorloopig tenminste waar we aan toe zijn. Het krijgsgewoel kan hevig of minder hevig zijn, dit zijn slechts belangrijke bijkomstigheden. Rauschning heeft daarmee veel van de aandacht verloren. De man, die nü in Hitler’s onmiddellijke omgeving vertoeft en er, om welke reden dan ook, toe zou overgaan om tegen hem te getuigen, zou thans de volle belangstelling genieten, zij het ook, dat de stem van den Rijkskan- selier aan beteekenis heeft ingeboet sedert de oorlog begon, waarvan ook hij het ver loop en het einde niet kan bepalen. Ondanks dit alles, verdient Rauschning’s boek, doch nu om andere dan uit zenuw achtige spanning voortkomende interesse, blijvende aandacht. Als een documentatie namelijk van ontstaan, groei en consolida tie van het Duitsche nationaal-socialisme. Maar zoo bezien, is het geen boek voor de massa meer. CHAJA GOLDSTEIN. De artiste Chaja Goldstein is uitgenoo- digd in Brussel op te treden op den 13en Maart in het Palais des Beaux Arts en op 14 Maart te Antwerpen in den Koninklij ken Kunstkring. DANTE ALIGHIÈRI. Prof. dr. W. Vogelsang zal op Maan dag 12 Maart voor het Genootschap „Dante Alighièri”, in het gebouw Mau- ritskade 21, spreken over het onderwerp „Italiaansche en Nederlandsche beeld houwers in de 15de eeuw”. De beroemde Poolsche pianist Ignaz Friedman zal op zijn afscheidsmatinée op Zondagmiddag 10 Maart a.s. werken ten gehoore brengen van: Haydn, Beethoven, Schumann (Kreisleriana)Het programma na de pauze bevat uitsluitend composities van Chopin. Inspecteur Briston, die wel een vermoe den heeft wie zijn vriend Mannering is, doch dit niet bewijzen kan, rekent de bende in. Een roman vol spanning en daarom bui tengewoon geschikt voor ontspanning. De vertaling is van Jan van Arckel. „Van den Vos Reinaerde”, in nieuwer Nederlandsch nagerijmd door J. van Dam. N.V. Uit gevers maatschappij „De Tijd stroom”, Lochem. De oude Van den Vos Reinaerde” in de oorspronkelijke spelling is, zeer frag mentarisch, in hoofdzaak, slechts uit de literaire bloemlezingen der middelbare scholen bekend gebleven en spoedig weer uit de herinnering geweken, nadat het eindexamen passeerde. De jongste bewerking van het antieke dierenepos bevestigt, het verschijnsel, dat de be langstelling voor dit vermaarde pro duct der middeleeuwsche stijgende is, al mag er elk opzicht vreugde bestaan zen Reinaert. Daarvoor is in deze werking teveel naar populariteit streefd door een vormgeving sten oogopslag ongetwijfeld iets aan trekkelijks heeft, maar in werkelijkheid tekort doet aan de kracht van het oor spronkelijke werk. Het streven naar behoud van het metrum en het rijm van den middeleeuwschen dichter bracht on willekeurig de noodzakelijkheid met zich om den tekst vrij te bewerken. Daardoor is stellig schade toege bracht aan het prachtige werk, een nadeel, dat niet opweegt tegen de moge lijkheid tot ruimer verspreiding in den door den heer van Dam gekozen vorm. Het primitieve karakter van verzen en taal is van ongemeene bekoring, maar de vraag mag worden gesteld, of de eerste kennismaking met den Vos Reinaerde in dézen vorm, niet de lust kan doen gebo ren worden om het werk ook in zijn ouden vorm ter hand te nemen. Indien dit zoo mocht zijn, is het werk van den heer van Dam royaal beloond. Een aantal houtgravures van A. S. Hendriks verlucht den tekst. TOEGEZONDEN BOEKEN. „Jaar der vergelding”, door G. Ward Price. Geaut. vertaling V. v. d. Dussen. Uitg. Fide- litas, Amsterdam. Voor wie het nog niet weten mocht, zij gezegd, dat Ward Price een der zeer weinige niet-Duitsche journalisten is, die in nauw en zelfs persoonlijk contact kwam met de groote mannen van het Derde Rijk. Hitler ontmoette hij tallooze malen en de chef der Duitsche regeering kent en waardeerde hem. Menigmaal had de Engelsche dagbladvertegenwoordiger (The Daily Mail) gesprekken met hem, zoowel in den tijd van Hitler's strijd en opkomst, als in zijn positie van leider van het Duitsche Rijk. De redactie van het Engelsche blad pro fiteerde op velerlei wijze van deze waar- devolle relatie, want zij gaf Ward Price gelegenheid zijn indrukken uit de eerste hand op te doen en deze te omkransen met kersversche uitspraken van den Rijkskanselier of zijn voornaamste ipede- werkers. Het „Jaar der vergelding” is reeds ge passeerd. Dit om te voorkomen, dat men er profetieën in zou zoeken. Het betreft 1939, het jaar der „vreedzame” verove ringen door het Duitsche Rijk tot en met Memel. Het boek behandelt uitvoerig de voorgeschiedenis van den „Anschlusz” en de uitvoering daarvan. Vervolgens de pro cedure van Tsjecho-Slowakije’s verdwij ning: den strijd HitlerBenesj via Kon rad Henlein, den leider der Sudeten-Duit- schers; München en tenslotte de vorming van het protectoraat. De tekst van het boek is op te vatten als een zeer uitvoerige dagbladreportage, vaak boeiend geschreven en doorspekt mét vele merkwaardige bijzonderheden. „De Nihilistische Revolutie" door Hermann Rauschning. Uitg. H. P. Leopold's U. M., ’s-Graven hage. Rauschning’s boek is het gesprek van den dag geweest. Het heeft in een periode van opperste spanning in het zicht van den oorlog, een hoogtepunt van belang stelling bereikt als slechts weinige boe ken, die geen romans zijn, ooit op hun conto konden schrijven. Of het allen ook lezers waren, die over de opzienbarende publicatie spraken, mag betwijfeld worden en het getal dergenen, die „De Nihilistische Revolutie” ter hand namen en tot het einde nauwgezet lazen, zal stellig een beperkt deel van die „le zers" hebben uitgemaakt. Want het boek van Rauschning, in de perfecte vertaling van dr. Menno ter I Over de maand Februari. BATAVIA, 7 Maart. (Aneta). Vol gens mededeeling van het Centraal Kantoor voor de Statistiek bedroeg de rubberuitvoer volgens de voorloopige telegrafische cijfers over Februari, al les in tons Ondernemingsrubber uit Java en Madoera 6582, ondernemingsrubber uit de Buitengewesten 14.244. Hiervan komen ten laste van het re- strictie-jaar 1939 op extra-uitvoerbons uit Java en Madoera 458 en uit de Bui tengewesten 852. De productie der ondernemingen be droeg over Januari 23.197. De voorraad bevolkingsrubber bij er kende exporteurs in de Buitengewesten bedroeg per ultimo Februari 11.982. ,1

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 3