HAAGSCHE COURANT
Oorlogszaken
Lepra
bestrijding
VAN DE
UITDE INDISCHE BLADEN
Indische Telegrammen
Zaterdag 9 Maart 1940, No. 17514.
HULP AAN OUD-DELIANEN
Een stap in de
goede richting
INGEN1EURSC0NGRES TE TOKIO
GR00T-INDUSTR1EEN
VERKOOP VAN DELI-TABAK
WONINGNOOD TE SOERABAJA
TEMPE-VERGIFTIGING
DE BOOT NAAR HOLLAND
DE WERKLOOSHEIDSBESTRIJDING
DE RUBBER-EXPORT
MET VERLOF.
Vol-
D
MOMENTACTIE VOOR
DUURTETOESLAG
TABAKSINSCHRIJVING VOOR
JAVA-TABAK IN INDIE
TOKO-BRAND EISCHT DRIE
DOODEN
DE NIEUWE VLIEGVELDEN
OP JAVA
GENEESKUNDIGE KWESTIES IN
NOORD-SUMATRA
VULKAANWERKING OP FLORES
MET PENSIOEN:
BESLUITEN EN BENOEMINGEN.
den
b.5.p.2.
HET „EZERMANFONDS”.
pakken tegen gemid-
ben-
Passagiers
de „Oldenbarnevelt”
van
Mk
BESTEMD VOOR DEN DIENST IN
NEDERLANDSCH-INDIE:
FAMILIEBERICHTEN UIT DE
INDISCHE BLADEN.
KOLONIAAL BIJBLAD
.F C. M. Mattern, controleur le kl.
P.T.T,, Sonoystraat 94 alhier.
D. Kassels, gepens. fuselier van het
K.N.I.L., Diergaardelaan 78A, Rotterdam.
I
i
I
l
l
I
i
I
I
i
I
l
l
i
l
l
i
l
l
l
I
I
I
I
I
l
I
l
I
l
I
l
i
t
I
I
I
I
I
I
l
I
I
t
I
i
l
I
l
I
I
I
l
l
I
I
l
l
l
l
I
I
l
i
l
I
I
L
100 pakken S/LKT/2
264 pakken 2a tegen
■i
I
I
i
l
I
I
i
l
l
l
i
l
I
i
i
l
i
I
i
I
I
l
l
I
I
I
I
I
l
l
I
l
I
l
l
I
I
i
i
I
I
I
I
I
I
l
I
I
I
l
t
I
l
i
l
l
l
l
l
l
l
l
I
I
i
I
I
J
Het KOLONIAAL BIJBLAD bevat naast oorspronkelijke bijdragen van deskundige
hand een overzicht van het voornaamste uit de per laatste mail ontvangen Indische
bladej en periodieken, waardoor zij, die zich voor Indië interesseeren, volkomen
op de hoogte blijven van de koloniale gebeurtenissen.
Geen chemische fabriek in Asahan,
wel op Java
Sedert geruimen tijd bestaan er in
Indië reeds plannen om te geraken tot
de vestiging van een chemische groot
industrie. Daarbij werd er onder meer
over gedacht om de bij de Asahanrivier
door de Billiton Maatschappij op te
richten electrische centrale tevens te
benutten voor* de energie-levering aan
deze chemische energie. Prof. F. K. Th.
van Iterson bracht daarover het vorige
jaar een rapport uit en zooals wij toen
reeds meldden werd hierin geadviseerd
om de industrie niet in Asahan te ves
tigen, aangezien hiertegen tal van be
zwaren bestonden.
Thans is terzake ook een beslissing
genomen. De fabriek komt op Java en
naar ons gemeld wordt, aldus de
„Deli Crt.” zal de Indische regee-
ring hierin groote zeggenschap krijgen.
Wil de industrie echter in staat zijn
om de concurrentie met de producten
van andere landen op te nemen, dan
zal zij een van de belangrijkste grond
stoffen, namelijk zout, tegen lagen prijs
moeten kunnen verkrijgen. De zout
winning is, zooals bekend, in Indië ge
heel in handen van het Gouvernement
zoodat het Gouvernement ook even-
tueele prijsreducties kan bepalen, ge
lijk reeds eerder geschiedde voor be
paalde industrieën en voor de visscherij
(onder meer te Bagan Si Api Api).
Bij
ont-
van
In April over geheel Indië.
SALATIGA, 8 Maart. (Aneta).
Naar Aneta verneemt, zal in April over
geheel Nederlandsch-Indië een moment-
actie van de P.V.P.N. (Persatoean
Vakbonden Pengawai Negeri, federatie
van vakbonden van Inheemsche lands
dienaren) worden gehouden, ter ver
krijging van een duurtetoeslag op de
salarissen.
WIJZIGING RECHTSWEZEN
VORSTENLANDEN.
BATAVIA, 8 Maart. (Aneta.)
den Volksraad is ingediend een
werp-ordonnantie tot intrekking
de ordonnantie van 19 October 1911 be
treffende het rechtswezen in de Vor
stenlanden.
MR. P. A. VERHULST.
Met de „Pelikaan” vertrok heden
morgen, aldus de „Deli Crt.” van
24 Febr. j.l. met verlof naar Euro
pa de heer mr. P. A. Verhuist, ad-
junct-secretaris van de Avros te Me
dan en lid van den Gemeenteraad.
Zeer velen waren naar het vliegveld
gekomen om van den heer en me
vrouw Verhuist afscheid te nemen en
hun een goede reis en (na acht maan
den) een behouden terugkeer toe te
wenschen.
De heer Verhuist zal niet als lid
van den Gemeenteraad aftreden, doch
na ommekomst van verlof weer zijn
zetel innemen.
Zooals bekend, is enkele jaren
geleden een Zweedsch geleerde,
professor Renstierna, voor een
studiereis in Nederlandsch-Indië
geweest, teneinde onderzoekingen
te verrichten op het gebied der
lepra-bestrijding.
Aan de hand der bevindingen kon
een serum worden bereid, waar
mede in Zweden teruggekomen,
uitgebreide proeven werden ge
daan op schapen. In navolging
van het serum van professor Ren
stierna is men thans te Semarang
bezig, hetzelfde serum uit eigen
materiaal samen te stellen, meldt
de „Indische Crt.”.
Met het serum van professor
Renstierna, werden te Semarang
drie schapen geïnjecteerd. Alhoe
wel sterk vermagerd, zijn de die
ren tot dusverre in leven geble
ven. Proeven met dit oude serum
van den professor op patiënten
hebben uitgemaakt, dat sterke
neusbloedingen, een der symp
tomen van de lepra na enkele in
jecties niet meer voorkwamen.
Volgens een deskundige: een zeer
gunstig en verblijdend teeken, na
vele jaren van proefnemingen.
Twee personen overleden.
SEMARANG. 8 Maart. (Aneta.)
Naar uit Bitar wordt vernomen, zijn
zes personen ernstig zieit geworden
door vergiftiging met tempé De zieken
werden van de desa Banjoe-Oerip naar
het gemeente-ziekenhuis vervoerd Een
van de slachtoffers is tijdens het trans
port overleden, terwijl een tweede kort
na aankomst in het ziekenhuis over
leed.
Van de Senembah- en Deli mij.
MEDAN, 8 Maart. (Aneta.) Van de
Deli-tabak werden verkocht: voor de
Deli mij.: 68 pakken E/2 tegen 215 cent,
166 pakken PG/2 tegen 385 cent, 717
pakken P/2 tegen 310 cent, 186 pakken
P/2a tegen 262 cent, 81 pakken 2a
tegen 300 cent, 710 pakken AB/2 tegen
335 cent, 171 pakken E/2a tegen 333
cent, 108 pakken TB/2 tegen 375 cent,
187 pakken M/2a tegen 350 cent en 16
pakken TB/2a tegen 250 cent.
In totaal 2420 pakken tegen gemid
deld 323 cent.
Tot nu toe werden verkocht 10.253
pakken tot een doorsneeprijs van
327 cent.
Voor de Senembah mij.: 55 pakken
SA/2 tegen 220 cent, 52 pakken PM'3
tegen 100 cent
tegen 217 cent,
175 cent.
In totaal 371
deld 182 cent.
Tot nu toe werden verkocht 1691
pakken tegen een doorsneeprijs van
229 cent.
H L. van Beusekom, officier van ge
zondheid le kl. K.N.I.L., Pomonalaan 73,
alhier; dr. P. yan Andel, officier van ge
zondheid 2e kl. K.N.I.L., Javastraat la, al
hier; W. G. Nooy, le luit. inf. K.N.IL..
Segbroeklaan 71, alhier: A. de la Mar,
Sergt. der mil. pol.tr., Keijenbergscheweg
28, Renkum; C. Heshof, Sertg maj. schrij
ver, Zinkweg 134a, Oud-Beijerland; J J.
C. van der Burg, sergt. ziekenverpl Noor-
derbeekstraat 158, alhier; A H. M. Ma-
joie, sergt automobilist, Gouwe 206,
Gouda; J Chr. van Beusekom, controleur
le kl. b. h. B.B. per adres Ned.-Ind. Han
delsbank, alhier.
Mevr, de wed. C. M. RuygersKind,
tijd. Eur. onderwijzeres voor de eerste
twee schooltijden bij de gouvernements-
Europeesche 1ste lagere school te Ba-
tavita, Bergpolderstraat 38a, Rotterdam;
ir. W. M Kleyn, opperhoutvester bij
den dienst van het boschwezen, p.a.
Trompstraat 340, alhier; A. A. C. Bol,
onderhoofd b.h. gevangenis-, tucht-,
opvoedings-, reclasseerlngs- en armwe
zen, p.a. St. Annastraat 24, Nijmegen;
A. M. Pino, resident van Semarang, van
Boetzelaerlaan 183, alhier.
J. N. van As, inspecteur van politie le
kl., van Tuyll van Serooskerkenweg 164,
Amsterdam, Z.; B. Wethmar, controleur le
kl. bij den P.T.T-, Laan van Meerdervoort
365, alhier; P. C. Broekhuis, technisch
ambtenaar le kl. bij den P.T.T., Alexan-
derlaan 5, Hilversum.
Mr. J. W A. Boots, president ter be
schikking van den gouverneur van Oost-
Java, Stevinstraat 76, Scheveningen; dr.
L B. van Straten, controleur le kl. b. h.
B. B., per adres Weteringschans 110, Am-
sterdam-(C-)
Ir. W. F. J. van Beers, Sarphatiepark
119, Amsterdam, als tijd, bodemkundige
2e kl.; M L. W. Schoch, van Aerssenstr
218, alhier, als predikant bij de Protestant-
sche kerk; J, M Steendam. Koningsplein
11, Vlissingen; H. Kinds. Korte Molenstr.
8. Apeldoorn; M. Koorn, Niasstraat 2. Den
Helder; J. Metselaar. Zuideinde A 202 C.
Oostzaan; D. J. H. Gerstel, Madurastraat
78. Amsterdam (.O); allen als tijdelijk
techn. ambten b.h. torpedo-atelier te Soe-
rabaja: H. van der Haar Huijsmanstraat
45 B. Schiedam, en H K Hemmes. Raif-
feisenstraat 3A, Eindhoven, beiden als tij
delijk technisch ambtenaar bij het Marine-
Etablissement te Soerabaja.
(Tempé is een Inlandsch voedings
middel, n.l. koeken van verschillende
soorten gekookte boontjes Deze koe
ken worden opzettelijk met een schim
mel bedekt, teneinde ze gemakkelijker
verteerbaar te maken.)
Semarang op 12 dezer ingeschakeld.
SEMARANG, 8 Maart. (Aneta.)
Met ingang van 13 Maart a.s„ na de
opening van het nieuwe vliegveld van
Semarang op 12 dezer, zullen voorloo-
pig alle toestellen van de K.N.I.L.M.
Semarang aandoen, met uitzondering
van het Australië-toestel. Ook de mid-
dagdiensten zullen dus Semarang aan
doen, niet alleen wanneer zij worden
uitgevoerd met Fokkertoestellen, doch
ook indien dit met Douglas-toestellen
gebeurt.
Wanneer de nieuwe vliegvelden van
Batavia en Soerabaja in gebruik zijn
genomen, zal een geheele nieuwe
dienstregeling worden opgesteld.
Wij lezen nog in de „Deli Crt.” van
Zaterdag 17 Februari j.l.:
Dinsdag aanstaande zal de „Olden
barnevelt” van Belawan naar Genua
vertrekken. Heden verliet het schip de
haven van Tandjong Priok, waar zich
onder meer inscheepten de heeren J.
Pfeiffer, directeur der Cultuur Mij.
Pangledjar, W. A. Terwogt, directeur
der Klattensche Cultuur Mij., en prof,
dr. H. Boschman, hoogleeraar r Je
Rijksuniversiteit te Leiden.
Ook scheepten zich in frej’. Th.
Tjarda van Starkenborgh Glachouwer
dochter van den Gouverneur-Generaal,
en freule Y. H. van Loon, die haar ver
gezelt.
Te Belawan zullen embarkeeren de
heer W. Th. Wijnmalen, secretaris van
de immigratiecommissie, de heer H.
Ritz, consul van Zwitserland en dr. N.
C. Romer Keukenschrijver, geneesheer
van het hospitaal te Lima Poeloeh.
ENGELSCHE BANKEN EN
DUITSCHE GOEDEREN...
Wij lezen in het „Nieuws van
Dag”:
Voor den Raad van Justitie te Ba
tavia dienen momenteel enkele inte
ressante civiele zaken, welke een uit
vloeisel zijn van den oorlogstoestand.
Het gaat om het recht op Duitsche
goederen, geadresseerd aan een han-
delskantoor te Singapore, doch we
gens de oorlogsomstandigheden zich
momenteel bevindende in Neder-
landsch-Indië en waarvan de cognos
sementen alsmede de (niet-gehono-
r eer de) wissels zich in handen bevin
den van Engelsche banken.
Een der grootste zaken betreft een
partij steenkolen uit Duitschland, wel
ke had moeten worden afgeleverd in
Singapore. De partij werd aange
voerd met het Duitsche s.s. „Vogt-
land” van de H.A.P.A.G., welke in
Augustus te Singapore arriveerde,
met de lossing begon, doch haar ver
der staakte toen de oorlog begon te
dreigen, en welke ten slotte met nog
een restant van ongeveer 300 ton van
die kolen naar Tandjong-Priok vlucht
te. Deze kolen, welke een waarde ver
tegenwoordigen van rond 40 mille,
werden in Priok gelost op het terrein
van de N.I.S.H.M,
Wie heeft nu recht daarop? Het ge
val wil, dat de cognossementen en de
nog niet betaalde wissels voor die ko
len in handen zijn geraakt van een
Engelsche bank, welke op grond
daarvan de kolen opvordert. Maar het
toeval wil ook, dat de firma welke de
kolen bestelde, een Nederlandsch-In-
dische firma is met... Duitsch kapi
taal.
Deze Nederlandsch-Indisch-Duit-
sche firma is thans in rechten tus-
schenbeide gekomen, en claimt op
haar beurt de kolen, gebruik makend
van de toevallige omstandigheid, dat
deze zich ook in Nederlandsch-Indië
bevinden. De desbetreffende zaken
dienen thans voor den Raad van Justi
tie te Batavia.
Ook om een partij import-
artikelen.
Dezelfde Nederlandsch-Indisch-
Duitsche handelsfirma heeft nog
meer soortgelijke zaken aanhangig
gemaakt. Hierbij gaat het niet om
kolen, doch om algemeene importarti-
kelen. Een deel daarvan bevindt zich
in het, eveneens in de haven Tand
jong-Priok gevluchte Duitsche s.s.
„Nordmark”.
Ook op deze Duitsche goederen doet
een Engelsche bank te Batavia een
claim gelden op grond van het feit,
dat zij houdster is van de cognosse
menten en de (niet betaalde) aange
hechte wissels. De bank vorderde uit
levering der goederen, maar de Ne-
derlandsch-Indische handelsfirma
kwam tusschenbeide en verklaart zelf
recht te hebben op de barang.
Deze zaak dient evenzoo bij den
Raad van Justitie te Batavia.
Dezelfde firma heeft echter nog
soortgelijke claims gedaan op andere
voor haar bestemde algemeene im-
portgoederen in de „Wupperthal” en
andere Duitsche schepen welke in In
dische havens zijn gevlucht. In totaal
gaat het voor deze firma zeker om
een waarde van 40 mille aan import-
goederen in deze Duitsche schepen.
Het spreekt dus vanzelf, dat met
groote belangstelling de afloop van
de Bataviasche affaires wordt afge
wacht om daarvan eventueel gebruik
te maken elders.
Voor Vorstenlandsche tabak.
SEMARANG, 8 Maart. (Aneta.)
De „Locomotief” verneemt, dat de
firma H. G. T. Crone een Tabaksin
schrijving zal openen op een van haai
ondernemingen in het Klatensche. Uit-
noodigingen hiervoor zijn verzonden
aan de Amerikaansche koopers. die
na afloop van de inschrijvingen in Dell
naar Java zul Jen gaan. De inschrijving
wordt uitsluitend gehouden voor Vor
stenlandentabak van de ondernemin
gen van de firma Crone, en zal einde
Maart door den vertegenwoordiger van
de firma Crone, den heer dr. ir
Tollenaar, worden gehouden.
Wij ontvingen per laatste
luchtmail, via Napels,
Indische bladen tot en met
26 F e b r u a r i j. 1.
MUTATIES IN ATJEH.
Naar de „Deli-Crt.” verneemt, zal
majoor A. Doup, commandant van
het Korps Maréchaussee, in Atjeh
over eenige maanden den militairen
dienst met pensioen verlaten.
Overste C. G. Toorop, die uit Bata
via te Koetaradia arriveerde, is be
noemd tot commandant van het
tweede garnizoensbataljon van Atjeh
en Onderhoorigheden, tevens plaatse
lijk militair commandant van Koeta-
radja: gelijk bekend zal overste
Toorop te zijner tijd kolonel Gosenson
als territoriaal commandant opvol
gen.
Majoor J. C. Lindgreen is ontheven
van het commando over het tweede
garnizoensbataljon en benoemd tot
commandant van het eerste en derde
garnizoensbataljon.
Te Koetaradja is gedetacheerd ka
pitein A. Koopman, die per „Dempo”
van Europeesch verlof terugkeert.
Het instituut der „doordienende
miliciens”.
BATAVIA, 8 Maart. (Aneta.) Aneta
verneemt, dat het aantal door tusschen-
komst van de mij. tot werkloosheids
bestrijding te werk gestelden per 1
Januari 1940 bedroeg in totaal 2558.
waarvan 1289 Europeanen, 1225 Inlan
ders en 44 Chineezen. Hiervan zijn er
1598 in werkcentrales, 98 bij bedrij
ven van de M.W.B., 328 in den land
bouw, 58 in dienst van de overheid en
476 bij den socialen arbeid, d.w.z. bij
kantoren en instellingen van de M.W
B. zelve.
Bij dit aantal moeten nog
232
De heer H. J. de Ruyter Dzn.,
secretaris-penningmeester van de
Vereeniging van Assistenten in
Deli is van Europeesch verlof in
Medan teruggekeerd en schrijft in
het orgaan der vereeniging, „De
Planter”, o.m. het volgende:
„In Arnhem had ik met den oud-
gouverneur van Sumatra’s Oost
kust, den heer Ezerman, vaak con
tact, waarbij mij aan de hand van
een verscheidenheid van feiten
materiaal nog duidelijker is ge
bleken hoe heilzaam zijn overigens
„stille” arbeid werkt, welke hij
met zooveel hart en voortvarend
heid ten bate van dringend hulp
behoevende oud-Indië-werkers
verricht. De heer Ezerman is
Deli, mede uit naam van de velen
die hij uit bitteren nood kon (en
verder zou kunnen) helpen, zéér
dankbaar voor de constante bij
dragen die van Deli ‘komen en
met zekere trots gewaagde hij van
„mijn trouwe Delianen” die nog
tot de eenig overgebleven contri
buanten aan het Fonds behooren.
Van Java noch van elders krijgt
het Fonds geldelijken steun meer
en er kwamen (en komen) toch
ook wel andere Indische slacht
offers dan alleen ex-Delianen ten
einde raad bij hem aankloppen.
De heer Ezerman hoopt, dat het
Fonds op Deli mag blijven reke
nen zoolang het financieele bijdra
gen nog zoo dringend behoeft, want
er wordt hier en daar nog bittere
nood geleden waaraan het „Ezer-
manfonds” hulp kan bieden.”
GETROUWD:
A. H. Teunissen en H. Metzelaar,
Bandoeng/Tegallega. Oost; A. H. Cedam
en M. Martens, Medan.
BEVALLEN:
T. L. Masquerier Hofland, geb. Hoff,
d., Buitenzorg; H. W. v. d. Sluis, geb.
Helm, d„ Medan; G. van Roggen, geb.
Tupker, z., Bandoeng H. E. Coorde. geb.
Bond, z., Batavia-C.; O. R. WerdmullM
von Elgg. geb. Bruyn z„ Tjimindi: B.
van Schoonbeten, geb. Snouck Hurgronje,
z., Padalarang; G. Herwig, geb. Arents-
horst, z„ Semarang.
OVERLEDEN:
mevrouw N. Serrarens, geb, Schultz,
Probolinggo; mej. C. J. J. M. van Beu-
sechem Soerabaja; D. G Berkhout Soe-
rabaja; H N. Beer, Batavia-C.I A.
Warnars, Bandoeng.
De Lewotobi Laki-Laki spookt.
Bij den Vulkanologischen Dienst te
Bandoeng is een telegram binnengeko
men van den assistent resident van
Endeh, de hoofdplaats van Flores,
dat den volgenden inhoud heeft:
„De vulkaan Lewotobi Laki-Laki op
Oost-Flores vertoonde op 10 dezer om
1 uur des middags een sterke wer
king. Een gedreun en een 1000 meter
hooge eruptiewolk kon worden waar
genomen. De wolk dreef in Zuid Wes
telijke richting weg. Er zijn geen per
soonlijke ongelukken of vernielingen
te melden”.
Van den Vulkanologischen Dienst
vernam de „J. B.” nader het volgen
de:
De Lewotobi Laki-Laki werkt se
dert December 1939 nogal ernstig. Op
17 December 1939 werd een eruptie
geregistreerd, waarbij een steenenre-
gen plaats had op de kampongs Ho-
keng en Soekatoekang. Op 29 Decem
ber had wederom een eruptie plaats,
welke uitbarsting zich herhaalde op
16 Januari om 12.45 uur 's nachts,
welke laatste eruptie gepaard ging
met lichte aardschokken en lichte asch-
regens gedurende een half uur.
Een gelukkige omstandigheid is
hier bij wel, dat Flores in het alge
meen zeer dun bevolkt is en ook de
onderhavige streken niet sterk be
volkt zijn.
worden
opgesteld 232 „doordienende mili
ciens”, 3025 personen, die op een of
andere wijze een leening ontvingen.
1597 leerlingen van cursussen, zoodat
in totaal-generaal het aantal personen,
waarmede de M.W.B. bemoeienis heeft,
7412 bedraagt.
Aneta verneemt nog, dat het insti
tuut „doordienende miliciens”, d.w.z.
dienstplichtigen, die na hun eerste
oefening als milicien in het leger blij
ven op kosten van de M.W.B., met het
oog op de financieele consequenties,
nog in den loop van dit jaar zal moe
ten worden opgeheven. Voor de betrok
kenen zal dan een andere oplossing
moeten worden gezocht.
Een centraal gesticht voor geestelijke
invaliden
BATAVIA, 8 Maart (Aneta). Het
hoofd van den dienst voor volks
gezondheid, dr. Theunissen, is gisteren
teruggekeerd van zijn tournée naai
Sumatra’s Oostkust, Atjeh en Tapa-
noelie. Hier had hij speciale aandach*
gewijd aan de bestrijding van lepra en
tuberculose, de verzorging van krank
zinnigen en de ziekenzorg in het alge
meen. Als gevolg hiervan zal o.a. wor
den getracht om te geraken tot een
concentratie van alle leprozerieën in
Atjeh, waar de verzorging in sommige
gevallen zeer veel te wenschen over
laat. Te Hoetasalem, nabij Baligé, is
daarentegen een zeer uitstekende in
stelling, waar voortreffelijk werk
wordt verricht.
Voorts is thans het streven er op ge
richt om voor de verzorging van gees
telijke invaliden van Sumatra te
komen tot een centraal gesticht nabij
Medan, waar plaats zal zijn voor 1000
a 1500 patiënten. Hierdoor zal het uit
eindelijk mogelijk zijn om Sumatra op
dit gebied onafhankelijk van Java te
maken.
Als gevolg van de reis van den heer
Theunissen zullen op verschillend ge
bied allerlei voorzieningen ter ver
betering van de gezondheidszorg wor
den getroffen.
Weinig menschen gaan weg, velen
vestigen zich
Volgens het „Soer. Hbld.” heerscht
momenteel te Soerabaja de ernstigste
woningnood, welken men daar ooit ge
kend heeft. Oorzaak hiervan is de
Europeesche oorlog en slechts een einde
hiervan zou waarschijnlijk het einde
van dezen huizennood ten gevolge
kunnen hebben. Het kwaad ligt name
lijk niet zoo zeer in een tekort aan
huizen, dan wel in een plotseling te
veel aan inwoners door het abrupte
stagneeren van het regelmatig roulee-
ren van verlofgangers en repatrieeren-
den eenerzijds en nieuw-vestigenden
anderzijds.
Het blad vernam, dat het aantal aan
vragen van woningzoekenden in de
laatste maanden zoo groot is en het
aantal vrije huizen zoo klein, dat een
woningbureau daar ter stede met in
gang van 1 Januari 1940 is begonnen
met het instellen van een ranglijst,
waarop alle ingekomeh aanvragen ge
boekt worden. Wanneer er dan een
huis vrij komt, worden de huiszoeken-
den, wier wenschen met den aard van
de betrokken woning overeenkomen, in
volgorde geholpen. Momenteel telt deze
„wachtlijst” reeds meer dan 200’ aan
vragen.
Er wordt op het oogenblik op ver
schillende plaatsen der stad, vooral op
Darmo. flink gebouwd en spoedig zal
Soetabaja een aantal nieuwe woningen
meer teiien. Over het algemeen echter
is de animo voor het bouwen van
woonhuizen niet groot. Tijdens de
crisisjaren kwamen talrijke huizen
leeg te staan en gingen de huurprijzen
en daarmee de inkomsten van de huis
eigenaren sterk omlaag. Toen de tijden
weer wat beter werden en het in-
wonerstal van Soerabaja steeg, werd er
bij gebouwd en net genoeg om het
evenwicht weer te herstellen. De prij
zen stegen over het algemeen niet.
Thans, met dezen woningnood, zou
ieder nieuw huis onmiddellijk zijn geld
opbrengen en toch voelen zij, die dezen
nieuwbouw moeten financieren en de
hypotheekbanken weinig voor een
groote uitbreiding. Men denkt namelijk
steeds aan de mogelijkheid, dat de
oorlog over niet al te langen tijd voor
bij zal zijn en dat dan Soerabaja weer
ten deele leeg zal stroomen.
Onvoorzichtig met benzine omgegaan.
SOERABAJA. 8 Maart. (Aneta).
Gistermiddag brak brand uit in een
Chineesch tokootje aan Darmokali. De
brand had niet veel te beteekenen. en
was dan ook spoedig gebluscht. Daar
na vonden de blusschers echter twee
lijken, n.l. een man die verkoold in
bed werd aangetroffen en een vrouw,
die vermoedelijk door de walm van de
brandende klapperolie is gestikt.
Heden is ook de eigenaar van de toko,
die brandwonden had bekomen, over
leden. De oorzaak van den brand is
gelegen in onvoorzichtigheid met
zine.
Over de maand Januari.
BATAVIA, 8 Maart. (Aneta).
gens mededeeling van het Centraal
Kantoor voor de Statistiek bedroeg de
uitvoer van rubber volgens de defini
tieve cijfers over Januari totaal
55.097.759 k.g., waarvan ondernemings-
rubber uit Java en Madoera 6.540.398
k. g. (waarvan 77.772 k-g. latex en
77,601 k.g in den vorm van fabrika
ten), ondernemingsrubber uit de Bui
tengewesten 14.109.798 (waarvan
l. 457.565 k.g. latex), bevolkingsrubber
uit de Buitengewesten 34.447.565 k.g.
Hiervan komen ten laste van het
restrictie-jaar 1939 ondernemings
rubber uit Java en Madoera 130.999
k.g., ondernemingsrubber uit de Bui
tengewesten 3 371.380 k.g., bevolkings
rubber uit de Buitengewesten 2.328.628
k.g.
Ir. S. Ries zal Indië vertegenwoordigen.
BATAVIA, 8 Maart. (Aneta.) Bij
gouvernementsbesluit is aangewezen
als vertegenwoordiger van de depar
tementen van Verkeer en Waterstaat
en Economische Zaken op het begin
April te Tokio te houden vierde in-
genieurscongres ir. S. Ries, directeur
van de waterleiding- en assaineerings-
werken in het sultanaat Djokjakarta.
CIVIEL DEPARTEMENT.
Benoemd: tot landrechter te Djoc-
Jakarta mr. A. Leydesdorff; tot eerste
tijd, buitengew. voorzitter van den Land
raad te Djocjakarta dr. W. L. G.
Lemaire; tot assistent-resident 1ste kl.
L. C. J. Rijsdijk, hoofdambt, terugv. van
buitenl. verlof, met bep. dat hij wordt
gepl. in het gouv. De Groote Oost; tot
idem mr. A. W. van Zadelnoff, hootd-
ambt. buiten werk, dienst, met bep. dat
hij wordt gepl. in het gouv. Sumatra;
tot adsp.-controleur M. L. H. Cassutto,
candidaat Indisch ambt, ter besch. gesteld
van den G.-G.. met bep., dat hij wordt
gepl. In de prov. West-Java.
Ontslagen: op verzoek, wegens
volbr. diensttijd, met 31 Maart 1940 eer
vol uit ’s lands dienst, onder dankbetui
ging voor de door hem aan den lande
bewezen diensten, H. C. Boogaard, asg.-
resident eerste kl. te Toeloengagoeng.
Verleend: wegens 6-j. dienst 8
mnd. verlof naar Europa aan den re
sident van Semarang A. M. Plno, mét
Februari ’40.
Geplaatst: bij de alg. politie m
de residentie Palembang de wd. inspec
teur van politie 1ste kl. R. H. de Fretes,
thans gepl. bij de alg. politie in de prov.
Midden-Java; idem in de prov. OosL
Java, de hoofdinspecteur van politio
H. H. A. Dorrie, thans gepl. bij de alg.
politie in de residentie Z. en O.-afdee-
ling van Borneo; idem in de residentie
Z. en O.-afdeeling van Borneo de wd.
hoofdinspecteur van politie W. H. Ver«
plak, thans gepl. in de prov. Oost-Ja va.
Ontheven: met ultimo Januari 1940,
op verzoek eervol van de tijd, waarn.
der betr. van verpleegster 1ste kl. mevr.
J. A. van der Steen, geb. Spannenberg;
met ultimo Februari 1940 op verzoek
eervol van de tijd, waarn. der betr. vau
verpleegster 1ste kl. mej. E. Eekhoutl
met ultimo Januari 1940 op verzoek, eer
vol van de tijd, waarn, der betr. van
verpleegster 1ste kl. mej. A. Sik.
Herbenoemd: tot opperhoutvester
en ter besch. gesteld van het hoofd van
den dienst der bosschen in de buitengew.
ir. F. Swart, amb. van buitenl. verlof
terugverwacht.
Tijd, belast: met de waarn, van te
betr. van landbouwconsulent 2de kl. Btj
de afd. landbouwvoorlichting en bfnr.êH-
visscherij en met standplaats Batavia-
centrum toegevoegd aan het hoofd van
boveng. afd. ir. W. J. Leyds; idem van
tweede commies bij het departement van
economische zaken, A, W. Jansen, thans
tijd. wnd. derde comm. bij gen. depar
tement; idem van derde commies bij h«t
departement van economische zaken K.
F. L. Tobing, thans 1ste Klerk bij del»
burgerl, veeartsenijkundigen dienst.
Overgeplaatst: gerekend van 1
Januari 1940 van Soerabaja naar Batavia
de tijd. wnd. technisch bedrijfsleider bij
de zeevisscherij L. Kuiper.
Verleend: wegens 6-j. dienst 8 mnd.
verlof naar Europa aan het hoofd van
de adm, van het boschwezen, J.' van
Benthem met Augustus 1940; idem aan
ir. L. Gebuis, 'andbouwconsuient, toe-
gev. aan den inspecteur van den land
bouw te Medan, met 16 Maart 1940;
idem aan den leeraar bij de middelb.
landbouwschool te Buitenzorg ir. Y. O.
B. Buisman, met 2 Juli 194Ö; idem aan
P. van Ernst, vakkundig ambt. b.h. kan
toor voor handel met 2 Juni 1940.
Benoemd: tot ingenieur bij den dienst
van den mijnbouw, en ter besch. gest.
van den leider der Boekit-Asamsteen-
kolenmijnen, ir. W. J. R. Lanzing, amb.
van buitenl. verlof terugverwacht.
Ingetrokken: het aan L. M. M,
Rademaker, adminstr. van financiën 2de
kl. bij het Centraalkantoor voor cfei
comptabiliteit te Palembang wegen,
langd. dienst verleend verlof naar Europa,
MILITAIR DEPARTEMENT.
Overgepl. naar Malang, de opzich
ter 1ste kl der genie H. K. Haase; naar
Tandjong Oeban (Riouw en Onderhoo
righeden) de opzichter 1ste kl. der genie
R. E. Meert; van Sidikalang naar Padang
de officier van gezondheid 2de kl. H.
S. P. Slagter; van Ambarawa naar te»
gelang de 1ste luitenant H. A. de Jongh
Swemer.
Geplaatst: resp. te Magelang, Wel
tevreden, Koetaradja en Sidikalang, de
officier van gezondheid 1ste kl dr. S.
Smit, de idem H. S. Dahler, de idem R.
Huls en de idem 2e kl. A. Gerrits, allen
keerende van buitenlandsch verlof terug.
Verleend: met 1 Maart 1940. wegens
dienst in Ned.-Indië, 11 mnd. verlof naar
Europa, aan den luitenant-kolonel G.
Wielinga, in garnizoen te Weltevreden;
wegens 7-j. onafgebroken dienst in Ned.-
Indië 9 mnd. verlof naar Europa aa«
den len-luitenant der genie J. H. A. Hal
deman, met 18 Febr. 1940.
MARINE-DEPARTEMENT.
Herbenoemd: tot loods 1ste HL «ft
gepl. te Makassar A. Vermeer, ambte
naar van buitenl. verlof terugverwacnt
Benoemd: tot opzichter 1ste kl. bij
de maritieme inrichtingen aan den wal
(marine-gasbedrijf) te Soerabaja, E. van
Aalst, tijd waarn. opzichter 1ste kl. bij
gen. inrichtingen; tot klerk bij de mari
tieme inrichtingen aan den wal (bureau
van den commandant der marine) te
Soerabaja, F. M. Oecauwer, wd. klerk
bij gen inrichtingen; tot commies-redac-
teur bij het departement van marine J.
W. M. van Rhijn, tijdelijk waarn. com-
mies-redacteur bij genoemd departe
ment.
Tijd, belast: met de waarn. der
betr. van opzichter 1ste kl. bij de mari
tieme inrichtingen aan den wal (torpedo
atelier) te Soerabaja, E. J, Hendriks,
tijd, waarn. machinist bij de landswa-
terkrachtbedrijven.
Verleend: wegens 6-j. dienst 8 mnd.
verlof naar Europa, aan W. Bruyn, loods
1ste kl. bij den loodsdienst te Makassar,
met 3 Juli 1940.
Ontslagen: op verzoek eervol uit
’s lands dienst, wegens licham, ongeschikt
heid en met behoud van recht op pensioen
C. J. Lukaart, gezaghebber bij de ge
militariseerde gouv.-marine, met bep. dat
dit ontslag wordt geacht te zijn ing, op
6 November 1939.
