KUNST EN LETTEREN
STATEN-GENERAAL
FINANCIEEL
FILM EN BIOSCOOP
JUSTITIEBEGROOTING
BEGROOTINGEN VAN
WATERSTAAT EN VAN HET
VERKEERSFONDS
HAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 13 MAART 1940: VIERDE BLAD, PAGINA 2.
EERSTE KAMER
Rede van minister Albarda
ANGKOR EN DE KUNST VAN
CAMBODJA
VOORDRACHT OVER INDISCHE
MUZIEK EN -DANSEN
CENTRALE COMMISSIE VOOR DE
FILMKEURING
GEZELSCHAP SAALBORN-
PARSER
JAARVERSLAG TWENTSCHE
BANK N.V.
BEGROOTING ZU1DERZEEFONDS
1
ver-
de
aan
interessante en leerrijke voordracht
Kan daarom niet wat verdwijnen?
Spionnage.
misdrijven,
(De vergadering duurt voort.)
Vergadering op Woensdag
13 Maart,
geopend te 1.10 uur.
Voorzitter: mr. W. L. barondeVos
van Steenwijk.
Ter beantwoording van het debat over
de Waterstaats- en Verkeers-
aangelegenheden.
wet
de
der
den
Vergadering van Dinsdag
12 Maart
(Slot).
DE „STROOPPOT’.ZAAK.
Zonder discussie en z.h.s. werden
goedgekeurd de conclusies van het ver
slag der commissie voor de verzoek
schriften naar aanleiding van het door
den minister van Waterstaat overge
legde rapport eener commissie over de
verzanding van de ..Strooppot" (nabij
Dordrecht) en de daaruit voortvloeien
de schadevergoeding aan G, Rijsdijk,
waartoe de minister besloten heeft.
De commissie der Kamer stelt voor
den minister dank te zeggen voor de
verstrekte inlichtingen.
DEBUSSY-CYCLUS JANINE WEILL.
Maandag 18 Maart a.s. zal de beroemde
Fransche pianiste Janine Weill in Diligen-
tia den tweeden avond van de Debussy-
cyclus geven.
documentair
wel
dat
net
Wegen en kanalen.
Sommige werken binnen de vesting-
Holland zullen versneld worden uitge
voerd, o.a. de weg Bodegraven-Utrecht
en die van Amsterdam door ’t Gooi,
hetgeen een moderne weg in den goe
den zin des woords wordt. Er wordt
naar gestreefd de aansluitende toe
gangswegen in den N.O.-polder op tijd
gereed te doen zijn.
De groote weg door den N.O.-polder
behoeft geen auto-snelweg te worden,
omdat de weg LeeuwardenZwolle dit
karakter krijgt. De tunnelbouw bij Vel-
sen gaat door, ten spijt van allerlei ge
ruchten van het tegendeel. De voorbe
reidingen worden zoo krachtig mogelijk
bevorderd; van de materialen heeft men
zich in belangrijke mate kunnen verze
keren. De plannen voor de kanalisatie
van den IJsel verkeeren in vergevorder-
den staat van voorbereiding; een ont
werp zal de volgende week het depar
tement verlaten.Met deze plannen hangt
de bouw van de brug bij Doesburg sa
men. Deze kanalisatie zal in het bijzon
der aan de scheepvaartverbindingen tus-
schen Noord en Zuid^ten goede komen.
De financieringsmethode mag niet
tengevolge hebben, dat de wegenbouw
wordt vertraagd; de minister verklaar
de zich tegenover den heer ter Haar tot
eea onderzoek bereid.
van propagandistisch
voor een der met ons
mogendheden of 1.
thans voor zoover die
ELSE RIJKENS.
Na haar zeer succesvol optreden met het
Concertgebouw-orkest onder leiding van
prof. W. Mengelberg, zal onze landgenoote
de zangeres Else Rijkens nog een aantal
liederenavonden geven.
Haar optreden hier ter stede is vastge
steld op Maandag 1 April a.s. in Diligen-
tia.
heer Hiemstra te vernemen, dat de aan
leg van de Zuidelijke polders spoedig
zal worden aangevat.
De heer Heldring (Lib.) maakte
eenige opmerkingen van technisch-boek-
houdkundigen aard omtrent de finan
ciering der Zuiderzeewerken en sloot
zich, wat de Zuidelijke polders betreft,
aan bij het standpunt van den minister.
Minister Albarda verklaarde, dat
niet roekeloos tot verdere inpoldering
zal worden overgegaan en hoopte dat
de aanleg van de Zuidelijke inpoldering
spoedig doorgang zal vinden.
Men moet echter eerst een goed over
zicht hebben van de kosten, welke er
mede gemoeid zullen zijn. Voor den
minister gaat het er om, dat men zich
eerst goed rekenschap geeft van de ge
volgen.
9
Deze begrooting werd z.h.s. goedge
keurd, evenals die van het openbaar
lichaam „de Wieringermeer” voor 1940
en van het Staatsvisschershavenbedrijf
te IJmuiden voor 1940.
KUNSTZAAL BENNEWITZ.
In de nieuwe kunstzaal Bennewitz, Groot
Hoefijzerlaan 21 te Wassenaar, wordt van
15 Maart tot en met 6 April een tentoon
stelling gehouden v schilderijen en tee-
keningen door Georg Claassen, Paul Ci
troen, G Cloeck en Sierk Schröder. De
tentoonstelling wordt Vrijdagmiddag a.s
om 3 uur geopend door L. C. graaf van
Limburg Stir urn.
Strengere straffen op land
verraad.
De heer Janssen (R.K.) drong
eveneens aan op krachtige gezagshand-
having en bepleitte afkondiging van den
staat van beleg in alle grensgebieden.
Thans krijgt men den indruk, dat bij de
spionnage in ons land in tegenstel
ling vaak met 19141918 wel de be
langen van ons land zijn betrokken. Op
landverraad moeten hoogere straffen
worden gesteld. In tijden van oorlogs
gevaar moet dit mogelijk zijn. Hóeveel
menschenlevens kunnen er niet mee ge
moeid zijn!
De heer Janssen besprak vervolgens
de Pachtwet er op aandringend, dat de
casus posities van het overgangsrecht
nog eens zullen worden bezien.
Vervolgens was de begrooting van het
Zuiderzeefonds voor 1940 aan de orde.
De heer Hiemstra (S.D.A.P.)
zeide, dat de opmerking van den minis
ter in de momorie van antwoord, dat
aan den aanleg van de Zuidelijke pol
ders een uitvoerig economisch onder
zoek vooraf moet gaan, hem wat veront
rust had. Men moet niet te veel naar
het economisch rendement kijken. Had
men dat b.v. bij de Wieringermeer ge
daan dan zou men misschien er niet
eens mee begonnen zijn. En voor de
voedselvoorziening is deze van het
grootste belang. Zoo is het ook met den
aanleg van de Zuidelijke poiders. Voor
de werkverruiming zijn deze ook van
groote beteekenis. Daarom hoopte de
Vervolgens was de Justitiebegrooting
voor 1940 aan de orde.
De heer K o 1 f f (C.H.) verklaarde
zich ermede te kunnen vereenigen dat
de minister een beperkt program heeft
opgesteld. Vervolgens betoogde hij de
wenschelijkheid dat inzake het wets
ontwerp betreffende de stichtingen
eenige spoed zal worden betracht. Ook
zijn afbakening van het terrein van de
zaakwaarnemers en het stellen van
eischen waaraan deze moeten voldoen
gewenscht: zij moeten op z’n minst aan
de eischen van het duurwaardersexa-
men voldoen. Voor herziening van de
Pachtwet is de tijd nog niet gekomen;
wij kunnen de zaak nog niet in vollen
omvang overzien. Vast staat dat er
vele klachten zijn, van pachters en
verpachters. De heer Kolff schetste den
sterk toegencmen omvang der werk
zaamheden van de pachtkamers,
telkens
moeten
denken
ters.
De griffiers van de kleine kantonge
rechten zijn bij lange na niet voldoen
de bezet om al de paperassen, welke
De heer van Rappard (Lib.)
drong er op aan, dat op de wegen niet
meer dan 2 wielrijders naast elkaar
zullen mogen rijden. In verschillende
gemeentelijke verordeningen is daar
mede reeds rekening gehouden.
Het zou te betreuren zijn, als de
bouw van een nieuwe brug bij Does
burg moest wachten op de kanalisatie
van den IJsel. Spoedige invoering van
de Wegenverkeerswet is noodig.
De heer Sikkes (S.D.A.P.)
heugde zich er over, dat de minister
de beteekenis van de Ned. Tramweg-
Maatschappij voor het vervoer in
Friesland erkent, en hoopte, dat hij
niet te spoedig tot opheffing van tram
lijnen zou overgaan. Er zijn dorpen
door de reorganisatie en door de op
heffing van stations geïsoleerdmoge
de minister aan deze zijn aandacht
wijden.
De aansluitende wegen in den N.O.-
polder moeten bij de voltooiing van
dien polder gereed zijn, met fietspaden
e.<L, en een goede verbinding vormen
met den Afsluitdijk.
De heer Janssen de Limpens
(R.K.) sprak over de verkeersveilig
heid. Hij zeide, dat ’t aantal verkeers
ongelukken nog groot blijft en sprak
de hoop uit, dat de Wegenverkeerswet
spoedig zal worden ingevoerd. Het
grootste gevaar leek hem te bestaan
bij kruispunten waar onvoldoende uit
zicht is. Het begrip voorrangsweg moet
consekwenter worden toegepast, ook
voor provinciale en gemeentewegen,
welke krachtens hun karakter daar
voor in aanmerking komen. Sommige
bepalingen van het Wegenreglement
zijn door de practijk reeds achterhaald,
"bijv, het afslaan naar links. Bij de in
voering daarvan mogen er geen ver
ouderde bepalingen in blijven staan.
De keuringseischen voor automobi
listen mogen niet te hoog worden ge
steld. o.a. wat het gehoor betreftde
automobilisten hebben zich inmiddels
al leeren aanpassen. Bij den aandrang
van den heer van der Bilt om bloed
onderzoek verplicht te stellen voor
autobestuurders, die onder alcohol-in-
vloed verkeeren, sloot de heer Janssen
de Limpens zich aan. Hij bepleitte
voorts nog snellere beveiliging van de
onbewaakte overwegen met automati
sche verkeerssignalen.
Om 4 uur werd de vergadering ver
daagd tot hedenmiddag 1 uur.
Spoorwegen.
Ook de minister bracht hulde aan
de spoorwegen voor het bij de mobi
lisatie en in de afgeloopen wintermaan
den gepresteerde werk. Naar enkele
klachten over werktijden op sommige
lijnen en stations zal hij een onderzoek
doen instellen. Het spoorwegbedrijf
vertegenwoordigt een gemeenschapsbe
lang. Dit kan medebrengen, dat enkele
onrendabele lijnen blijven bestaan. Het i het ministerie vereischt, te verwerken,
is de bedoeling der Regeering, dat de
loonen van het spoorwegpersoneel de
van het overige Rijkspersoneel volgen.
Het vraagstuk der dienst- en rust
tijden wordt door een commissie on
derzocht.
Het vraagstuk der bewaakte en onbe
waakte overwegen Is moeilijk. Het
automatische waarschuwingssysteem
dat bij Steenwijk goed voldaan heeft
wordt geleidelijk uitgebreid.
Het is evenwel goea m net oog te
houden dat ook tal van ongelukken op
bewaakte overwegen tengevolge van
onvoorzichtigheid der weggebruikers
gebeuren.
IN EEN SMAL STRAATJE.
Wegens het groote succes geeft het Re
sidentie Tooneel, directeur Dirk Verbeek,
Vrijdag 15 en Zaterdagavond 16 Maart
wederom twee voorstellingen van Mol-
nèr’s geestige comedie: .,In ëen smal
straatje”, in de bewerking en onder regie
van Adolphe Engers.
die
een nauwkeurig onderzoek
instellen, willen zij toch nog
aan de belangen der verpach-
ren, waartoe zelfs een combinatie van een
Hollandschen tekst een Oostersche melodie
dient gerekend te worden. Dat niet alleen
wij, doch tevens velen der aanwezigen
iets anders verwacht hadden van deze
demonstratie, bleek overtuigend uit het
feit, dat de zaal, die bij het begin van
den avond stampvol was, ten slotte slechts
matig werd bezet.
Al met al neeft professor K. N Swamy
ons zeei interessante voorstellingen en
muzikale uitvoeringen geschonken. De
aanwezigen huldigden den kunstenaar met
hartelijk applaus, terwijl de medewerken
de dames met bloemen blijken van erken
telijkheid hebben ontvangen.
inging tegen de Nederlandsche Opv»t-
tingen van staatsbelang of moraliteit
Met het intreden van den oorlogste»,
stand moest met dezen stelregel gebroken
worden Ervaringen van vroeger en ook
uit de dagen rondom den eersten Septem
ber van dit jaar Heten het als een aan
zekerheid grenzende waarschijnlijkheid
voorkomen, dat de oorlogvoerende- paT.
tijen zouden trachten om de neutrale lan
den te overstroomen met propaganda-
materiaal voor hun zienswijze en met
name met films van propagandistische
strekking.
De samenwerking met het hoofdbestuur
van den Nederlandschen Bioscoopbond
was ook in het afgeloopen jaar, ondanxs
verschil van inzicht op sommige punten
voortreffelijk
Het aantal gemeenten, waar een onder
zoek is ingesteld naar het bioscoopbezoek
door schoolgaande kinderen, is in het af
geloopen jaar wederom toegenomen.
Het zou aanbeveling verdienen, indien
nu ook een stad ais Amsterdam, Rotter
dam of de residentie in dit onderzoek
kon worden betrokkentot heden moei-
ten onderzoekingen van dien aard om
technische en financieele redenen nog
achterwege blijven. Er is echter eenige
kans, dat in de nabije toekomst in die
richting kan worden verder gegaan.
Tot 1 Januari 1939 werden behandsid
29675 films. In 1939 2280 films, zoodat fa
totaal tot 1 Januari 1940 door de centrale
commissie 31955 films werden behandeld.
In de voortgezette algemeene vergade
ring van de centrale commissie voor de
filmkeuring heeft de voorzitter, de heer
D van Staveren, een inleiding gehouden
over het aanhangige wetsontwerp tot
wijziging der Bioscoopwet.
Vanmiddag is de behandeling van
de begroetingen van Waterstaat, van
het Verkeersfonds en van de Staats
mijnen voor 1940 voortgezet.
De minister van Water
staat, ir. Albarda, beantwoordde de
sprekers. Hij dankte voor den welwil-
lenden toon hunner redevoeringen en
in het bijzonder den heer v. d. Bilt,
wien hij verklaarde, dat het er niet op
aankomt welke werken worden uitge
voerd, als zij maar voldoende omvang
rijk en ook economisch nuttig zijn en
strekken tot vermindering van de
werkloosheid. Met een beperkt pro
gram moet worden volstaan. Er doen
zich thans tal van moeilijkheden voor,
o.a. tengevolge van de mobilisatie. Er
zijn verscheiden^ ingenieurs onder de
wapenen, terwijl „Waterstaat” krach
ten voor defensiewerken afstaat. Dan
is er nog de moeilijkheid van een mo
gelijk materialen-tekort. Daarin zal de
minister trachten te voorzien.
De heer Kolff kwam vervolgens op
de spionnagegevallen en wees erop,
dat een maximum straf van 10 jaar en
8 maanden in totaal voor een ambte
naar, die zich aan spionnage schuld:g
maakt, in geen verhouding staat tct
den ernst van het feit. De strafmaxima
zijn veel te laag. De bevolking maaxt
zich ongerust en begrijpt niet, dat alles
zoo lang duurt, pok het onderzoek in
spionnagezaken, terwijl het bedrijf van
die „onvaderlandslievende schobbers”
met gevaar voor onze zeelieden
maar doorgaat.
Is een wijziging van de wet daar
voor noodig, dan zullen de Staten-
Generaal wederom toonen met spoed
te kunnen werken. In de eerste plaats
is verhooging van de straf noodig. Aan
de zijde der Chr.-Historischen is men
zelfs bereid de doodstraf op dergelijke
Gezagshandhaving.
De heer Kolff besprak vervolgens de
gezagshandhaving en de bestrijding
van persexcessen. Hij meende, dat de
maatregelen van den minister twee
slachtig zijn en wees erop, dat, wie de
Regeering verdacht wil maken, dit nog
straffeloos kan doen. Er zal nu wel een
bijzonder bureau komen onder leiding
van den procureur-generaal te Amstep-
In den Dierentuin
Zooals wij reeds in het Maandagavondblad
hebben aangekondigd, vertoeft ’n Hindoe-
musicus, Krishna Narayana Swamy, -die
professor aan de universiteü te Madras is,
momenteel in ons land. De' jonge kunste
naar, die een studiereis door Europa
maakt, zet hiermede tevens het houden
van voordrachten over- en demonstraties
van Indische muziek en muziekinstrumen
ten waarmede hij eenige jaren geleden
in het Oosten is begonnen in de Wes-
tersche landen voort. Zoodoende trad de
jeugdige musicoloog gisteravond onder
auspiciën van het Genootschap Nederland-
Engeland in den Dierentuin op, tot het
geven van eer. dergelijke uitvoering. In
verband met den titel van dezen kunste
naar hadden wij als vanzelfsprekend aan
genomen, dat een wetenschappelijk ka
rakter dezen avond zou kenmerken, te
meer daar musicologische bijzonderheden
omtrent de Voor-Indische muziek het
eenige nieuwe zouden kunnen uitmaken,
dat een ingewijde het kunstminnend
Haagsche publiek nog kan brengen. Ten
slotte is men hier door uitmuntende uit
voeringen van kunstenaars en gezelschap
pen eenigszins vertrouwd geraakt met deze
Oostersche, technisch en geestelijk hoog
staande kunst Voor een volledig begrij
pen en aanvoelen is slechts een duidelijk
uiteenzetten en verklaren der verschillen
de fundamenteele begrippen en stijlken
merken noodig. Wij hadden dan ook ver
wacht op den avond, welken professor K.
N. Swamy heeft gegeven, iets te zullen
hooren over de voordracht, welke op een
geïmproviseerde variatiekunst berust, over
stamtoonreeksen en toonsoorten, over
ornamentiek, de rhythmen en de zang-
technische middelen. Wij werden daarin
echter diep teleurgesteld, aangezien de
kunstenaar niet veel meer toevoegde aan
de enkele opmerkingen, die wij reeds van
hem hebben vermeld.
Daarentegen speelde professor K. N.
Swamy. bij een verlichting, welke exoti
sche sfeer moest scheppen, een melodie
op voortreffelijke wijze op een door hem
zelf vervaardigde bamboe-fluit, waarbij hij
door eenige medewerkende kunstenares
sen werd begeleid op slaginstrumenten, de
„Swar-Mandal” en een viool. Vervol
gens zong de kunstenaar, zichzelf bege
leidend, eenige liederen en voerde den
Lotus-dans en den dans van Krishna en
Rama uit.
Na de pauze volgden, na interessante
toelichtingen over de beteekenissen der
verschillende handhoudingen, eenige liede-
DIVIDEND 4^ pCt.
Aan het verslag over het jaar 1939
wordt het volgende ontleend:
Voor het bankwezen kan het afgeloo
pen jaar niet tot de gunstige worden ge
rekend Ondanks de bevredigende resul
taten der overige winstbronnen bleef
door den aanzienlijken teruggang der
baten uit ons effectenbedrijf ons winst
cijfer niet onbelangrijk bij dat over 1938
ten achter
De effectenbeurs had onder den voort-
durenden druk der omstandigheden over
het geheel genomen een lusteloos aan
zien. Ofschooi wij gespaard bleven voor
verliezen bij dt realisatie van een groot
deel onzer effectenporteteuille, is de
winst van het effectenbedrijf in totaal
ruim 1.750.00c lager dan over 1938.
De valutamarkt had tot het einde van
Augustus een kalm aanzien. De toen los
gelaten verhouding pond-dollar door En
geland en he’ uitbreken van de oorlog
veroorzaakten eenige maanden van groo
te levendigheid De winst op vreemde
wissels en arbitrage vertoont een ver
meerdering van 450 000 in vergelijking
met het voorafgaande jaar.
Vermeerder ae credietbehoefte van eeni
ge beteekenis deed zich nog niet gel
den, de aantrekkende rente maakte de
korte beleggingen evenwel meer remune-
ratief. De rentewinst over het afgeloopen
jaar is 250 000 hooger dan over 1938, de
winst op provisierekening 60 000 lager.
De posten onkosten en salarissen en
tantièmes zijr. f 250 000 lager dan over
1938.
Evenals in het voorafgaande jaar be
hoefde uit de bedrijfswinst niet te wor
den afgeschrever op debiteuren, voor
zoover nog enkel? voorzieningen waren
gewenscht. kouder deze plaats hebben wt
in het jaarverslag vrijgekomen reserve- i
ringen van overige jaren
Onze instelling was geen participant in
de syndicaten de grootscheepsche bui-
tenlandsche leeningobjecten betreffende,
welke leiddej tot de deconfiture van de
firma Mendelssohn en Co. Enkele nadee-
lige koersverschillen uit hoofde van wis
selzaken met genoemde firma ten tijde
der débacle brachten wij gedeeltelijk ten
laste onzer arbitragewinst, gedeeltelijk
ten laste der rente.
In den loop van het verslagjaar gaf
een verdere a'wikkeling van in onze boe
ken voorkomenden geheel atgeschreven
posten ons de beschikking oyer een be
drag van ƒ950.000 In overleg met onzen
raad van commissarissen bestemden wij
hiervan een -om van 700.000 tot deel
neming in een door ons op 1 Februari
1939 met derver opgerichte beleggings-
pool, welke deelneming wij direct op ƒ1
te boek stelden, terwijl wij de overige
250.000 toevoegden aan de bijzondere
reserve zonder bepaald omschreven be
stemming onder crediteuren in onze boe
ken voorkomende
De ingetreden oorlogstoestand heeft
grooten invloed geoefend op alle markt
en zakenverh- udingen in het Vereenigd
Koninkrijk. Hoewel van tijdelijken aard
was de verhorging van het officieele
disconto van de Bank of England tot 4
procent van ongunstigen invloed op de
opmaking der balans van de firma B W.
Blijdenstein en Co. te Londen op 30 Sep
tember j.l.
Het geplaatste kapitaal onzer vennoot
schap onderging in 1939 geen wijziging.
Het reservefonds vermeerdere door toe
voeging uit de winst 1938 met ƒ250.000
en komt derhalve op de balans per 31
December 1939 voor met 10.250 000.
Aan dit reservefonds zal, wanneer de
voorgestelde winstverdeeling zal worden
goedgekeurd uit d? winsten over 1939
een bedrag van ƒ250 000 worden toege
voegd, waarna het zal bedragen
f 10.500 000
Het leendepöt verminderde in den loop
van 1939 met 2 307 000, het vermeerder
de daarentegen door nieuwe depóts met
f 280.300 er bedroeg op 31 December 1939
per saldo li.864 250. we'K tiedrag door
de waard? der gedeponeerde effecten
werd overtroffen
De post ..effecten” beloopt 3 604 52849.
De winst op eigen bezi’ ten bedrage van
107.236 42 komt op de winst- en verlies
rekening gedeeltelijk onder de winst der
effectenafdeeling en gedeeltelijk onder
renterekenini voor, nadat in mindering
van laatstgenoemde bate is gebracht een
bedrag benoodigd om den post ad
f2 512 000 2J pCt obligaties ten laste van
Nederlandsche provincies en gemeenten op
een 31 pCt rentebasis t? brengen. ,j|
Onder het balanshonfd deelnemingen
zijn samengevat onze deelnemingen in
nancieele instellingen tot een totaal van
1 031 502 en eenige van anderen aard W’
een bedrag van f 565 188 16 waarondw
ƒ234.072.51 voorschotten
WinstverdeelinJ-
De winst- en verliesrekening wijst een
saldo-winst aan van ƒ2.671.845 19
gesteld word hiervan 127.142 86
aan het statutaire reservefonds toe
voegen en 558 988 05 op nieuwe rek?n!.,
over te brengen Uit laatstgenoemd
drag zal te zijner tijd de dividend-
tantlèmebelastmg resp de aanslag ‘n
winstbelasting worden voldaan.
Bij verdeeling volgens de bepaling
der statuter kon” ter dispositie vani»
deelhcuders 1 800 000 wraruit een
vidend kan worden uitgekeerd van
pCt. en aan het statutaire reserveto
een bedrag van 122 857 14 .i h»
Het reservefonds zal dan in totaa
dragen 10 500 000 tegen 10.250.0W w
31 December 1938
gevaarlijke misdrijven, waarmede
’s lands veiligheid gemoeid kan zijn
toe te laten.
Wat de reorganisatie van de politie
betreft, bepleitte de heer Kolff één
Rijkspolitie.
Algemeene vergadering geopend door
den heer van Staveren.
Vandaag heeft de Centrale Commissie,
voor de Filmkeuring in een der zalen van
den Dierentuin haar algemeene vergade
ring gehouden.
De voorzitter der Centrale Commissie,
de heer D. van Staveren opende de ver
gadering met een rede, waarin hij een
bijzonder woord van verwelkoming richtte
tot den vertegenwoordiger, van den mi
nister van Binnenlandsche Zaken, die ver
hinderd was om de vergadering bij te
wonen en die zich liet vertegenwoordigen
door den heer mr J. M. Kan.
Spreker stond geruimen tijd stil bij den
arbeid der commissie in het afgeloopen
jaar, dat door de internationale verhou
dingen zeker het moeilijkste jaar is ge
weest sinds het in werking treden der
Bioscoopwet.
In verband met een strenge handhaving
der neutraliteit waren de moeilijkheden
op filmgebied talrijk en groot. De vraag
of een film de feiten objectief en zonder
propagandistische tendenz weergeeft, is
niet steeds voetstoots met ja of neen te
beantwoorden.
Dat de commissie alle beslissingen op
internationaal politiek gebied in volkomen
eenstemmigheid genomen heeft, pleit
niet alleen voor de juistheid der uitspra
ken, doch het getuigt ook van den prach-
tigen geest, die in de Centrale Commissie
heerscht.
Met dankbaarheid gewaagde spreker van
de voortreffelijke samenwerking met de
vertegenwoordigers van het departement
van Buitenlandsche Zaken en van den
opperbevelhebber van land- en zeemacht
De huishoudelijke commissie is er ver
heugd over, dat de voorbereidende werk
zaamheden voor de wijziging der Bioscoop
wet zoo ver gevorderd zijn, dat het ont
werp thans door de Tweede Kamer in
behandeling is genomen
Straks komt dan de noodzakelijke om
werking van het bioscoopbesluit, voor de
commissie van nog veel meer direct be
lang dan de wet. Aan activiteit zullen wij
het dan zeker niet laten ontbreken.
Vervolgens verklaarde de voorzitter de
algemeene vergadering voor geopend.
Aan het verslag over de werkzaam
heden der centrale commissie voor de
keuring van films in het jaar 1939, uitge-
bracht door de huishoudelijke commissie
ontleenen wij het volgende
Oorlogstoestand en neutraliteit hebben
op het werk der commissie na 1 Septem
ber 1939 wel zeer sterk hun stempel ge
drukt.
Vóór het uitbreken van den oorlog was
er voor de centrale commissie geen en
kele reden om een film te weren, welke
belang koij zijn
land bevriende
haar instellingen, al-
Lj propaganda niet
Lezing door gravin de Coral Rémusat
Als men weet, hoeveel Nederland reeds
gedaan heeft voor de restauraties van
oude Hindoe- en Boeddhistische archi
tectuur in onze eigen overzeesche gewes
ten, we noemen hier namen als van
Erp op Java (de Boroboedoer) en Moyen
op Bali dan valt te begrijpen, dat juist
in de residentie, waar zoovele vrienden
van het Oosten wonen, de belangstelling
voor de lezing over Angkor et les monu
ments du Cambodge” door Gravin de
Coral Rémusat, gehouden voor de Al
liance Frangaise in de Diligentia-zaal een
zeer groote belangstelling bestond De
spreekster heeft er zich van kunnen over
tuigen. dat zij hier geestverwanten en ge
lijkgestemde zielen aantreft: ook hier
draagt men de waardige restauraties en
instandhouding der superbe schoonheid
van Oostersche bouwkunst een warm hart
toe. Jhr. van den Berch van Heemstede,
die gravin de Coral Rémusat inleidde,
kon haar verzekeren, dat zij een aan
dachtig gehoor zou vinden.
Interessant was de invloed van Java en
van Javanen (een der groote koningen
van Khmenen was van Java afkomstig) op
de kunst, welke spreekster behandelde.
In de eerste plaats gaf zij een overzicht
van de door de école frangaise d’extrême
orient in Indochina aan den dag gelegde
werkzaamheid, wat betreft het behoud
der monumenten, zooals het blootleggen
van de tempels, opgravingen, welke
beeldhouwwerk, dat vaak van een bui
tengewone schoonheid is, aan het daglicht
brengen, de reconstructie van in puin
gevallen bouwwerken volgens methodes,
welke geïnspireerd zijn op die, welke de
archeologische dienst van Nederlandsch-
Indië op Java toepast Door middel van
talrijke lichtbeelden deed madame de Co
ral den wederopbouw van eenige van
deze ruïnes zien. Deze geven echter
slechts een flauw beeld van de taak, wel
ke men ondernomen heeft want er zijn
zoo honderden overblijfselen, welke men
moet blootleggen en onderhouden, terwijl
men een eeuwigdurenden strijd moet voe
ren tegen de voortwoekering van den
tropischen plantengroei.
Vervolgens behandelde spr. het werk,
dat te Parijs gedaan wordt in het Mu-
sée Guimet, waar M Philippe Stern en
zij zelve systematisch de versierkunst van
Khmenen bestudeeren aan de hand van
de hun toegezonden foto’s. Iedere versie
ring verandert steeds en een zeer groot
aantal beelden heeft deze buitengewoon
levendige evolutie, waarin vaak Javaan-
sche Invloeden optreden, geïllustreerd.
In het tweede deel der lezing kon men
bewonderen, hoe in Cambodja, onder
voorlichting der Fransche deskundigen,
de oude kunst, zoowel architectuur, plas
tiek als choreografie, herleeft en tot een
nieuwen, subliemen bloei komt.
Een enthousiast applaus dankte de
sympathieke spreekster voor haar hoogst
dam, dat hoofdzakelijk
werk zal doen. Dat is allemaal
mooi, maar dat verhindert niet,
men tusschen de mazen van het
Staatsmijnen, kan doorsluipen.
Tenslotte kwam de minister tot de
Staatsmijnen Hij sloot zich gaarne aan
bij den aan de directie gebrachten lof
voor haar beleid: inderdaad worden
onze mijnen voortreffelijk bestuurd.
Het zou voor het Staatsbudget niet
goed zijn als gerekend wera op wis
selvallige uitkeeringen van de mijnen;
dit is gebaat bij stabiliteit. Een ruime
afschrijvingspolitiek is noodzakelijk,
omdat het mijnbedrijf tijdelijk is, im
mers de mijnen raken op den duur uit
geput. Naar den toestand van het pen
sioenfonds en de mogelijkheid dit te
versterken, zal de minister gaarne een
onderzoek instellen.
Naar de gevolgen van de mechani
satie, i.c. deklachten over afmatting
van de arbeiders wordt een onder
zoek ingesteld Arbeiders, die nadeelige
gevolgen vreezen, wanneer zij verkla
ringen afleggen voor de commissie,
zullen op de bescherming van den mi
nister kunnen rekenen
De heer de Jong (R.K.) repli
ceerde. Hij wees er op, dat vele mijn
gebouwen tot op enkele guldens zijn
af geschreven en dat de uitkomsten over
1940 goede verwachtingen wekken.
De minister moet van zijn bevoegdheid
om een grooter aandeel in de winst
voor den Staat te verkrijgen, gebruik
maken.
De begroetingen van Waterstaat, van
het Verkeersfonds en de Staatsmijnen
werden z.h.s. goedgekeurd, met aan-
teekening dat de N.S.B. tegen was.
„Alshetjetijd i s!” door
Paul Osborn.
Dit Amerikaansche spel dat Saalborn
en de zijnen gisteravond in den Koninkl
Schouwburg brachten, is een soort cocktail
van realiteit en fantasie, gezelligheid en
diepzinnigheid, verstand en gemoed humor
en tragiek maar geen al te sterk mengsel
een prettig drankje, dat iedereen verdra
gen en waardeeren kan Zoo men er een
strekking in mag zien, is het deze: dat de
dood een ieder haalt, wiens tijd is ge
komen, ook al mocht hij zelf meenen. dat
zijn taak op aarde nog niet is volbracht,
er. dat dit gehaald worden voor den tocht
naar het eeuwige onbekende niets ver
schrikkelijks heeft De dood verschijnt hier
dan ook niet in angstaanjagende of grie
zelige gedaante, maar als een zachtmoe
dige mijnheer met colbertpakje en gleuf-
hoed
De eerste, die wordt gehaald, is de oude
oma, die eerst nog even den wollen want
mag afbreien, dien zij heeft opgezet voor
haar eenigen zoon, maar dien zij nu vol
tooit voor haar ouden man, want de zoon
is tezamen met zijn vrouw omgekomen
bij een auto-ongeluk Als oma is wegge
haald blijft de oude opa die zoo heer
lijk met haar kon kibbelen bedroefd
over. Maar hij heeft een taak: het achter
gebleven kleinzoontje groot te brengen
Hij heeft het kind zeer lief en dit draagt
ook den grappigen grootvader een groote
genegenheid toe. Mr. Brink de dood
komt zich aanmelden om opa. wiens dagen
zijn geteld, mee te nemen. Doch door een
list, weet opa mr. Brink in den ouden
appelboom te krijgen, dien niemand kan
verlaten tegen opa’s wil sedert opa het
eens zóó heeft gewenscht, welke wensch
in vervulling is gegaan.
Een boosaardige tante wil zich meester
maken van het kind, dat een aanzienlijk
kapitaal heeft geërfd, en zij zet daartoe
een heele machinatie op touw, met behulp
van medici en advocaat, teneinde den
ouden man, die geen afstand wil doen van
zijn oogappel, j- een krankzinnigengesticht
te krijgen De listige oude verzet zich;
het kind wil van den geliefden grootvader
niet worden gescheiden en tenslotte neemt
de dood beiden, grootvader en kleinkind
mede naar het onbekende, waar oma hen
wacht.
De elf tafereelen brengen niet geheel
wat de eerste van de reeks schijnen te be
loven, de vaart gaat er uit. Maar het blijft
toch een zeer wel genietbare vertooning
dank zij vooral het grappig-typeerende,
sappige en humoristische spel van Louis
Saalborn als de guitige opa, een creatie,
die een dankbare en welverdiende ont
vangst vond bij het publiek, dat zich ech
ter na de eerste tafereelen geestdriftiger
betoonde dan na de latere
Een tweede belangrijk element voor suc
ces is het uitstekende, echt-kinderlijke
frissche spel van Carla de Raet, als de
kleinzoon. Heel goed was ook de lieve,
kibbelende oma van Julia Cuypers. Ver
melding verdient ook de scherp getypeerde
boosaardige tante van Jettie van Dijk-Rie-
ker.
De overige rollen waren voldoende be
zet, door Hans Tiemeyer, Nel Snel. C.
Dommelshuizen en anderen.
Louis Saalborn kreeg, onder waardee-
rend applaus, doemen. Ongetwijfeld heeft
de vereen. „Kunst aan Allen”, onder wel
ker auspiciën deze voorstelling werd ge
geven, aan velen een genoegelijken avond
bezorgd.
Als de bepalingen tot bescherming
van de openbare orde tijdig waren ge
wijzigd, zou de staat van beleg niet
binnenkort uitgebreid behoeven te
worden.
Wegverkeer.
Men moet het niet als een steeds du
rende toestand beschouwen, dat de
spoorwegen een tekort opleveren. Als zij
een overschot gaan opleveren, komt dit
ook ten goede aan de andere verkeers
middelen. Men vergete ook niet, dat de
wegverbetering, bruggenbouw enz. mede
verantwoordelijk zijn voor de tekorten
op de spoorwegen. Het is dan ook niet
onbillijk, dat het wegverkeer daarin
mede bijdraagt.
Het denkbeeld van één belasting op
de motorrijtuigen, één benzinebelasting,
is onderzocht; men heeft het laten val
len omdat zoo’n bélasting andere onbil
lijkheden schept, die men juist wil ver
mijden
Het uitblijven van de Wegenverkeers
wet heeft nadeelen, maar ook voordee-
len, namelijk wat de voorbereiding be
treft. Men kan zijn voordeel doen met
de openlijke critiek en tijdig nog verbe
teringen aanbrengen, want men heeft te
maken met een ingrijpende wijziging.
De keuring der voertuigen en bestuur
ders eischt voorbereiding.
Inderdaad is het aantal ongelukken
op den weg groothet is een zwakke
troost, dat dit ook in het buitenland
zoo is. Aan alle opmerkingen ten aan
zien van de bevordering van de ver
keersveiligheid zal de minister zijn
aandacht schenken, alvorens de Wegen
verkeerswet in werking wordt ge
bracht. Hierin komen ook strengere
straffen voor veroorzakers van on
gevallen onder invloed van alcohol.
De vraag omtrent het bloedonderzoek
zal aan den minister van Justitie wor
den overgelegd. Een algemeen verbod
van het meer met twee wielrijders
naast elkaar rijden is niet wenschelijk.
In drukke steden kan men bij een ver
bod verkeersstagnaties op de spits
uren krijgen.
Wel had de minister den indruk dat
de wielrijders zich in den laatsten tijd
niet zoo goed meer houden aan de
regels van den weg.
(De heer Ni va rd (R.K.): Dat is
alleen in den Haag
De minister zeide voorts, dat de
coördinatie van het verkeer moet zijn
voorbereid als de oorlog voorbij is.
Men moet tijdig met een wettelijké
regeling gereed wezen. Voor de waar
borging van het algemeen belang is de
medewerking van de overheid onmis
baar.
