De Stompwijksche roofmoord
voor
de rechtbank
behandeld
l
HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 19 MAART 1940
R
Welke rol heeft de
Indrukken
de Rechtzaal
uit
Levenslange gevangenisstraf
Er bestaat geen 100 pCt. zekerheid
SANOSTOL
„Het lékkere levertraan-product!" i
gearresteerde
R. A. gehad?
voor
II
Samenstelling der
rechtbank
Het O.M. eischt:
De verdediger:
Groote belangstelling
deze geruchtmakende zaak
Verhoor van getuigen en
deskundigen
Weerfeundige Waarnemingen
Vóór de behandeling der
5- i.
geruchtmakende zaak
De feiten in herinnering
gebracht
I
DERDE BLAD, PAGINA 1.
BW?
EIS
«ég
misdrijf, met het motief roof, dat door de lafhartige wijze, waar
afop het gepleegd werd, grooten afschuw in den lande verwekte, is
vandaag weer in herinnering gebracht.
Voor de rechtbank te dezer stede heeft zich te verantwoorden gehad de
29-jarige Rotterdamsche koopman R. A., door de justitie beschouwd als
de eenige bedrijver van den gruwelijken moord op den 45-jarigen vee-
kooper C. van der Horst te Stompwijk, gepleegd in den vooravond van den
27sten October van het vorige jaar.
4. zelf heeft slechts medeplichtigheid aan deze misdaad toegegeven en
met groote stelligheid ontkend, den moord zelf te hebben gepleegd. Dit
zjb geschied zijn door iemand, wiens naam A. beweert niet te kennen,
daar zijn relatie met hem slechts van korten duur zou zijn geweest. Bij het
nitgebreide vooronderzoek, dat ruim 4% maand in beslag heeft genomen,
zijn evenwel geen feiten aan den dag getreden, welke er op duiden, dat
een tweede dader in dit sinister drama de hand zou hebben gehad.
Voor de behandeling wan deze zaak bestond een buitengewoon groote
belangstelling.
t
753J m.m.,
uur:
Zuid-
De caféhouder H. J. van Velsen.
De verdediger van aen verdachte A., mr. R. P. Kokosky en zijn echtgenoote.
den
l
Dan wordt de verdachte R. A. on
der doodsche stilte de zaal binnen
geleid.
De president stelt de gebruikelijke
vragen en de officier van justitie
doet voorlezing van de tenlasteleg
ging en de behandeling van een der
gruwelijkste misdrijven heeft een
aanvang genomen.
Jopie van Santen en Annie Kooyman,
de jongste getuigen in deze zaak.
het
de
Dr. van Hulst, die de sectie heeft
verricht.
1
Hulst’s rapport van de
voorgelezen. Doch onbe
de verdachte, die over
heenstaart naar het ge-
plafond
Als eerste getuige wordt gehoo
het meisje A. M. Kooyman, elf ja
oud en nog schoolgaande. Zij wor
buiten eede gehoord. Op 27 Oct. j
kwam zij ’s middags uit school. 'L<
reed per fiets over de Kniplaan er.
heeft daar een auto zien staan, ong
veer vier palen van de Kniplaan
In de auto heeft zij een soldaat i
uniform gezien. Hij keek haar aan. I-.
verdacht kan zij den man niet positie!
herkennen. Hij had een denkeren b 1
op en een pleister op zijn gezicht. Vin
der Horst, dien get. kende, heeft zij ook
Roof motief.
Dat roof de motief van den moord
was geweest bleek uit de ontvreemding
van een beurs, inhoudende ongeveer
ƒ5000, welke van der Horst aan een
ketting om den hals droeg.
Aanvankelijk zag het er naar uit.
dat geen klaarheid in de zaak zou kun
nen worden gebracht. Dank zij de op
lettendheid van een winkelbediende
van de firma Meddens in Rotterdam
kreeg de justitie eenig houvast.
In deze zaak was een man geweest,
die over veel geld beschikte en zich
van top tot teen in nieuwe kleeren
stak. Zijn oude kleeding Jiet hij achter
De gedragingen van den cliënt, die
aan een der handen gewond was, kwa
men den winkelbediende verdacht
voor. Hij had over den moord uitvo-
rig gelezen en legde verband tusschen
den kooper en de misdaad.
Knap recherche wérk.
In de zaal.
Geen plaats is in de rechtzaal onbe
zet. Banken en stoelen worden op het
laatste moment bijgezet. De verslag
gevers zitten mannetje aan mannetje.
De huishoudster van den vermoorde
mej. A lie van Es.
BROCADESSTHEEMAN PHARMACIA
Groot is de belangstelling uit den krin^
der juristen. Voorts zijn er tal van ge
meenteveldwachters, terwijl de dertiei
getuigen op de rechterbanken een
plaats hebben gekregen.
Om 10 uur treedt de rechtbank bin
nen.
Eerst volgen de uitspraken in vol ge
aken.
richting van
smalle Knip-
Barometerstand van hedenmiddag 12 inr
Het dunne rijltii geetn den stand aan
van gisteren
Verdachte antwoordt op de inleiden
de vragen van den president, dat J'i.
29 jaar oud is en van beroep koopma
Het O.M., waargenomen door rr.
Hoekstra, draagt vervolgens de dag
vaarding voor.
Verwachting tot den avond van 20 M.t:
Wind: matig, tijdelijk krachtig Zuid
westelijk tot Westelijk, iets kouder,
zwaarbewolkte lucht met opklaringen;
plaatselijk enKele regenbuien.
□c
s
Om 9 uur reeds staan de eerste be
langstellenden voor den ingang tot
de publieke tribune. Slechts een twin
tigtal zal echter de zitting mogen bij
wonen.
Voor den hoofdingang van het Ge
rechtsgebouw groepen de nieuwsgieri
gen eveneens tezamen. Vooral tegen 10
uur, als de voornaamste getuigen aan
komen, wordt het een ware volksop
loop. Een legertje fotografen „knipt”
een ieder, die bij de behandeling van
deze zaak tegenwoordig moet zijn. Het
zijn vooral de hoofdgetuigen, die de
fotografen voor hun lens trachten te
krijgen. En dit gelukt hun beter, dan
met den président, officier van justitie
of rechters, die veelal behoedzaam
naar binnen sluipen.
De moord wordt gepleegd,
afstand van ongeveer 500
van van der
De depressie bij Ijsland heeft zich
sinds gisteren aanmerkelijk opgevuld. De
secundaire storing, welke gisteren nauij
Ierland vermoed werd, ligt thans bij de
Faröer. Zij vereenigde zich met de IJs-
landdepressie tot een groot gebied van
lagen druk Verschillende storingsfrontc i
van dit depressiesysteem passeerden
vannacht en vanmorgen ons land, hetgec i
in den Helder en op Texel met onweer
gepaard ging
Het arctische gebied van hoogen luch-
druk over Groenland neemt nu iets in
beteekenis af. Het gebied van hoog a
luchtdruk over midden-Europa is aanzien
lijk afgenoir.en Over Finland kwam een
nieuw gebied van hoogen luchtdruk tot om
wikkeling, waarin nog zeer lage temperatu
ren voorkomen. Overigens wordt nog
vorst gemeld uit Zweden. Hongarije. Roe
menië en uit het Noordelijk deel van den
Balkan. Bij de Azoren is sinds Zondag
de luchtdruk regelmatig gestegen.
Stormwaarschuwingsdienst
Geseind 19 Maart 1.45 uur aan alle
posten: „Weest op uw hoede”.
Zonsopgang: 20 Maart 6.04 u.
Zonsondergang: 20 Maart 6.13 u.
Lantarens aan: 20 Maart tot 5.31
u. v m 20 Maart 6.42 u. nam.
Hoogwater te Scheveningen.
20 Maart ’s morgens 11.30.; nam. 12 u
Morgen geen schietoefeningen op het
strand.
Gearresteerd werd de 29-jarige R. A.
uit de Maasstad, die den boer op ging
met petroleumvergassers.
Na uitvoerig verhoor bekende A. bij
de misdaad betrokken te zijn geweest,
doch niet degeen was, die van der
Horst om het leven bracht.
De aanhouding van A. vond plaats
op 3 November, nadat enkele dagen
tevoren door een wegwerker uit Zoe-
termeer, uit de spoorsloot langs den
Rijksweg den HaagUtrecht, onder
Bleiswijk, een soldatentuniek was op-
gevischt, welke later door A. bleek te
zijn gehuurd. Na het misdrijf had hij
zich op deze wijze van het tuniek ont
daan.
De auto, waarin de moord was ge
pleegd, werd teruggevonden n Amster
dam, in een garage, welke toebehoorde
aan den broer van A.
Aanvankelijk heeft men ook hem van
de misdaad verdacht, doch het bleek,
dat hij aan deze zaak part noch deel
had.
Daar A. bleef volhouden, niet alleen
de hand in den moord te hebben ge
had, werd enkele malen het misdrijf
gereconstrueerd, waarbij de aangehou
dene zelf niet tegenwoordig was. Deze
reconstructies hebben echter niets
positiefs opgeleverd, ten aanzien van
een tweeden dader.
Barometer
v.m.
11 gr. en 12 gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12
dalende
De Rotterdamsche recherche werd
van een en ander in kennis gesteld en
dank zij het waschnummer op het
achtergelaten overhemd, wist men den
cliënt op te sporen. Dit is een voortref
felijk staaltje speurderswerk van de
Rotterdamsche recherche geweest.
De rechtbank was als volgt samen
gesteld: President: mr. A. B. Bomme-
zijn; rechters: mr. de longh, jhr. mr.
v. d. Wijck. Het O.M. werd waargeno
men door mr. N. S. Hoekstra.
Als getuigen a charge waren gedag
vaard: A. G. H. van Es, A. M. Koey-
man, J. T. van Santen, J. v. d. Engel,
H. J. van Velsen, A. H. W. den Elzen,
H. de Hoogh, G. Eisenga, W. Thierry,
J. Brouwer en de deskundigen dr. J.
P. L. Hulst en C. J. van Ledden Hulse-
bosch.
De verdediger, mr. R. P. Kokosky
uit Amsterdam, heeft als getuige a
décharge den arbeider L. N. van Es
doen dagvaarden.
lichaam aan van een man, wiens hals
was afgesneden. Het bleek het stoffe
lijk overschot te zijn van den 45-jarigen
veekoopman C. van der Horst, wonende
aan de Kniplaan 2 in de buurtschap
Stompwijk.
Even voor 4 uur had zich aan. de
woning van van der Horst aan de Knip
laan een militair (althans als zoodanig
was de man gekleed) vervoegd, die
de 26-jarige huishoudster, Alie van Es,
de vraag stelde of van der Horst ook
thuis was. Op het ontkennend antwoord
van het meisje gaf de „militair” te
kennen, dat hij den veekoopman drin
gend moest spreken en dus diens komst
wilde afwachten.
Hierop werd de onbekende in de
woning genoodigd en gebruikte in te
genwoordigheid van de huishoudster en
haar vader, de 55-jarige arbeider L. N.
van Es, een kopje thee.
Omstreeks 4 uur kwam van der
Horst thuis en kreeg van den „soldaat”
te hooren, dat hij (van der Horst) zich
direct bij den kapitein moest melden,
teneinde voor het Rijk koeien te taxee-
ren.
Met een auto, welke gedurende het
verblijf van den soldaat in de woning van
van der Horst, op diens erf geparkeerd
heeft gestaan, zijn beiden tegen half 5
vertrokken.
Gereden werd in de
Leidschendam over de
laan.
alher vjn
12 u. 753 m.m.; thermometer resp.
De dagvaarding.
De dagvaarding beslaat niet dan
7 vellen foliopapier. Aan A. is ten las
te gelegd: moord, doodslag, diefstal
met geweldpleging, zware mishande
ling, den dood tengevolge hebbende,
gepaard gaande met diefstal; voorts
medeplichtigheid aan de genoemde i
misdrijven en bovendien nog heling.
Passeeren was bijna niet mogelijk-
Van Velzen zag in de stilstaande auto
de gestalte van een man, die voorover
lag gebogen. Hij nam eveneens bloed
aan diens haren waar en meende, dat
de betrokkene een ongeluk was over
kómen.
Aanvankelijk heeft van Velsen er
geen verdere aandacht aan besteed,
doch toen de bestuurder van de be
wuste auto er, nadat van Velsen gepas
seerd was, in pijlsnelle vaart van
doorging, kreeg van V. argwaan en be
sloot den wagen in de kom van Leid
schendam weer op te vangen en reed
daartoe den Stompwijkscheweg af.
Inderdaad heeft hij den wagen nog
weten op te pikken doch bij de tol,
even voor Nootdorp is van Velsen hem
kwijtgeraakt. De auto verdween over
den Rijksweg den HaagUtrecht in de
richting Gouda.
Op den Oostvlietweg had de auto
ten tweeden male stilgestaan. Hier is
het lijk van den vermoorde aan den
kant van den weg gedeponeerd. Na
de ontdekking van de misdaad werd
direct de burgemeester verwittigd, die
op zijn beurt het parket in den Haag
i in kennis stelde.
I
I Men beschikte over een signalement
van den man, die van der Horst was
i komen afhalen. Per radio werd de aan
houding verzocht van een militair,
gekleed in de uniform van korporaal,
een pleister onder den neus had en
een groote zwarte bril droeg. Later zou
blijken, dat zoowel pleister als bril
waren aangebracht ter vermomming.
mr. Kokosky nu juist om die details
te doen.
Zoo nu en dan pleegt de verdediger
overleg met zijn vader, die achter hem
zit naast den burgemeester van Leid
schendam.
Op het tafeltje achter het getuigen
hekje liggen de verschillende „stille
getuigen”, o.a. een ijzeren staaf en de
ketting, welke van der Horst om den
hals droeg en waaraan zijn beurs was
bevestigd. Voor den president ligt het
omvangrijke dossier, uit tientallen
mappen bestaande en eenige fotoal
bums.
Hierin zijn opgeborgen de verschil
lende opnamen van de plaats gehad
hebbende reconstructies.
Soms wordt het monotone spel van
vraag en antwoord onderbroken door
een vinnige discussie tusschen getuige,
president en verdediger. Onbewogen
blijft echter de verdachte, die niets te
vragen heeft.
Het eenige wat hij doet is: luisteren
en glimlachen, wanneer daartoe aan
leiding is.
Er valt een stilte, als de president
voorlezing doet van de verklaringen
van den deskundige, dr. Hulst, die
eveneens voor het hekje verschijnt. En
die opmerkelijke stilte is een gevolg
van het feit, dat uit de uitgebreide
opsomming van messteken en slagen,
het slachtoffer toegebracht, een ieder
in de zittingzaal zich kan indenken, op
welk een beestachtige wijze de moord
werd gepleegd.
Hier werd iemand om het leven ge
bracht door een medemensch. die op
dat oogenblik alle menschelijk gevoel
verloren had.
Er is ontzetting bij een ieder in de
zaal als dr.
sectie wordt
wogen blijft
zijn rechters
beeldhouwde
De deskundige van Ledden Hulsen-
bosch geeft o.m. een relaas van den
Zienderoogen flinker! DAt Is wat
alle kinder» worden, die Sanostol
krijgen, het lékkere levertraan-
product Sanostol, met het hooge
vitaminengehalte A en D, maar
tevens nog rijk aan vitamine C
van het zoo heerlijk smakende,
toegevoegde sinaasappelsap en aan
vitamine B van het diastase-
houdend mout.
Neemt de „familieverpakklng”
A f. 2.75, die 2% x zooveel bevat als
de bekende flacon A f. 1.40.
Want Sanostol is ook voor Uzelf
•n natuurlijke bron van gezondheid.
Op een
meter van de woning
Horst is de auto gestopt.
Op dat oogenblik moet het misdrijf
zijn gepleegd. Allerverschrikkelijkst is
de veekoopman door zijn aanvallen met
een mes toegetakeld.
Tal van steken werden den ongeluk
kige toegebracht, terwijl zijn hals werd
afgesneden. Op het oogenblik dat de
auto stilstond naderde uit tegenover
gestelde richting een andere auto,
waarin gezeten was de caféhouder H.
J. van Velsen en diens familie.
toestand waarin hij de auto, waarin
de moord is gepleegd, heeft aangetrof
fen. Op de plaats, waar het slacht
offer had gezeten, lag zooveel bloed,
dat het onderliggende kapok er geheel
mee doordrenkt was.
Het rapport van dezen deskundige
is aangevuld met verschillende gips
modellen en onderdeden van de auto,
welke alle een plaats krijgen op de
tafel der rechtbank. Met de andere
stille getuigen vormen zij een kleine
expositie.
Bij het verhoor van den getuige a
décharge, den bij van der Horst in
dienst geweest zijnden aroeider L.
van Es, komt voor het eerst in Net
geding, de eventueel tweede dader.
Van Es heeft n.l. in eerste instantie
verklaard, dat hij meende achter in
de auto, onder een plaid verborgen,
een tweeden man te hebben gezien.
Ter terechtzitting blijken de verkla
ringen van van Es echter van weinig
waarde te zijn.
Nadat nog de toekomstige schoon
vader van den verdachte verklaringen
heeft afgelegd, wordt A. verhoord.
Correct, doch weinig overtuigend klin
ken zijn antwoorden op gestelde vra
gen. Hij spreekt over een „Arie”, die
den feitelijken moord heeft gepleegd.
Stereotiep is zijn antwoord, wanneer
naar details gevraagd wordt: „Ik weet
het niet”.
Het woord is aan den officier van
justitie. Uitvoerig gaat deze de feiten
nog eens na en verdachte A. maakt
ijverig aanteekeningen. Hij observeert
den officier nauwlettend en uit niets
in A.’s houding spreek de berouw
volle zondaar. Hij reageert niet, wan
neer de officier met nadruk zegt, dat
hij den verdachte als den eenigen dader
beschouwt. A. wordt geschilderd als
een wreed, koel en berekend type, doch
hij reageert niet
Ook niet als de officier van justitie
met verheffing van stem de veroordee-
ling van den verdachte, wegens moord,
tot levenslange gevangenisstraf eischt.
De zitting wordt dan om kwart over
één tot half dne geschorst.
Een jongeman, het haar keurig ge
kapt, clean shaven en een onberispelijk
zittend licht colbertcostuum aan, zit in
de beklaagdenbank.
Men kan het zich moeilijk reali-
seeren, dat deze jongen, die geïnteres
seerd het verhoor der getuigen volgt,
geenszins nerveus is, de hand heeft ge
had in dezen afgrijselijken moord.
Op de vragen, welke de president
hem stelt, antwoordt hij nauw hoor
baar, glimlacht vriendelijk als zijn
verdediger op hem toestapt en hem iets
in het oor fluistert.
Als hem door den president gelegen
heid wordt gegeven ook iets in het
midden te brengen, kijkt A. hulpeloos
rond, stamelt enkele woorden en ver
wijst dan met een hoofdknikken naar
mr. Kokosky.
En toch luistert hij ingespannen naar
de uiteenzettingen van de getuigen.
Misschien zal hij aan het slot van de
zitting, agressiever gaan optreden en
trachten de verklaringen te ontzenu
wen.
Het getuigenverhoor verloopt in een
vlot tempo. Vaderlijk spreekt mr. Bom-
mezijn, de president, de twee jongste
getuigen toe, t.w. de meisjes Kooyman
en van Santen. Mede door dezen toon,
welken de president ook volhoudt tegen
over de andere getuigen, wordt de
houding van den getuige van Velsen,
den caféhouder, gemoedelijker. Breeduit
leunt hij op het hekje en wijst elke
terechtwijzing ten aanzien van afwij
kingen in vroeger afgelegde verklarin
gen, met een beslist gebaar af.
Het belangrijkste verhoor in den
ochtend is dat van de huishoudster
van het slachtoffer, Alie van Es.
Het meisje fluistert bijna, als zij ver
haalt, van wat er in den middag op
dien ongeluksdag, tijdens het onder
houd met den soldaat in de woning
heeft plaats gevonden.
Zij is niet positief in haar verklarin
gen als het gaat om details en het is
In het kort laten wij hieronder de
verschillende feiten nog eens volgen:
Omstreeks 5 uur in den namiddag
van den 27 October van het vorige
jaar troffen burgers op den vrij stillen
Oostvlietweg nabij Leidschendam het
Of I
o F
N
x
ai
