HAAGSCHE COURANT
Het vijftigjarig bestaan van het
Korps Marechaussee in Atjeh
VAN DE
Indische Telegrammen
UIT DE INDISCHE BLADEN
het blanke
De vóór-vechters
wapen
op
Donderdag 28 Maart 1940, No. 17529. b 3 p 2-
Een korps met een roemrucht verleden
DE HERREGISTRAT1E IN DE RUBBER
beren”.) Ete brigades
Toekoe Oemar of wel Teungkoe Oema (met hoofddoek onder de
Atjehsche muts) en zijn gevolg.
Brigade marechaussee (op den voorgrond, gehurkt, de kettinggangers, de zgn.
der Tangsé-colonne Sigli 1913.
Luitenant-generaal H. N. A. Swart,
de patyficator van Atjeh.
AUTO-ONGELUK MET DOODELIJKEN
AFLOOP
F
ml
L
O
j
Amerikaansche
het korps
was
SIGLIÉR.
son,
door
rang
FAMILIEBERICHTEN UIT DE
INDISCHE BLADEN.
ken op te sporen en voort te jagen.
Een nieuwe geest was ontwaakt.
t
t
t
t
i
f
f
n
4
t
i
f
t
n
t
t
t
n
f
4
DE HEER J. H. DUYS. t
Te Medan is uit New York bericht
ontvangen van het overlijden van den
heer John H. Duys, een bekend han
delaar in Sumatra-tabak. lezen wij in de
„Deli Crt.” van 5 dezer.
Nu wijlen de heer Duys heeft altijd
zijn zaken in New York afgewikkeld en
behoorde tot een der grootste Ameri-
kaansche afnemers van de Deli-tabak,
Hij was zelf geen fabrikant, doch make,
groote partijen
aanstaande figuur is.
Aangezien in dit g'egeven Britsch-
Duitsche tegenstellingen tot uiting fo.
men, heeft men, mede op advies van
den resident van Malang, afgezienvan
de opvoering.
CULTUUR MIJ. PASIR NANGKA.
BATAVIA. 26 Maart. (Aneta.) Aan
de op 8 April te houden jaarlijksche
vergadering van aandeelhouders in de
cultuur mij. Pasir Nangka zal wor
den voorgesteld over het boekjaar 1939
een dividend uit te keeren van 29 pCt
EUROPEESCHE INBREKER
STAAT TERECHT
BATAVIA, 26 Maart (Aneta). De
Raad van Justitie zette de behandeling
voort van de zaak tegen H., die be
schuldigd wordt van verschillende in
braken.
Beklaagde was niet bereid een be
kentenis af te leggen, in verband waar
mede de behandeling van de zaak
werd geschorst in afwachting van de
komst van een deskundige uit Ban
doeng, teneinde vast te stellen of de
verf, welke op een beitel van beklaagde
werd gevonden, dezelfde was als die
aan den binnenkant van een geldkist.
De officier van justitie eischte tegen
beklaagde vier jaren gevangenisstraf,
met aftrek van den tijd in preventieve
hechtenis doorgebracht. De uitspraak
werd bepaald op 2 April a.s.
Op 1, 2, 3 en 4 April hebben in
Koeta Radja verschillende plech
tigheden en festiviteiten plaats
ter gelegenheid van het gouden
je est van het korps Marechaus
see. Maar aangezien een sterke
band de oud-officieren van dit
roemruchte korps samen houdt,
zal ook Holland niet achterblij
ven. Op 2 April wordt in de
Witte Sociëteit hier ter stede het
traditioneele marechaussee-diner
gegeven, en het spreekt vanzelf,
dat ditmaal de „Kandoeri Ma-
soesé een bijzonder karakter zal
dragen, nu de Atjeh-helden, in
onze residentie vereenigd, het feit
herdenken van het 50-jarig be
staan van hun korps.
VERZOEK OM GELDEN VOOR
VOEDSELVERSTREKKING.
SOERABAJA. 26 Maart (Aneta). De
resident van Bodjonegoro richtte een
verzoek tot de Regeering om een be
drag van 50.000 ter beschikking te
stellen, ten behoeve van de verstrek
king van voedsel aan de bevolking.
STUDIE OPDRACHT AAN INDISCHE
ARTSEN.
SOLO, 26 Maart (Aneta). Het ooft-
gres van de Vereeniging van Indone
sische geneeskundigen besloot o.m. de
mogelijkheid voor een studie-opdracht
aan Indische artsen onder de aandacht
van de Regeering te brengen.
DE KOLONISATIE.
POERWOREDJO, 27 Maart (Aneta).
Dezer dagen zijn de laatste transpor
ten kolonisten naar Sumatra vertrok
ken, n.l. ongeveer 100 gezinnen uitKe
boemen en ongeveer 150 gezinnen uit
Poerworedjo.
Het KOLONIAAL BIJBLAD bevat naast oorspronkelijke bijdragen van deskundige
hand een overzicht van het voornaamste uit de per laatste mail ontvangen Indische
bladen en periodieken, waardoor zij, die zich voor Indië interesseeren. volkomen
op de hoogte blijven van de koloniale gebeurtenissen.
Wij ontvingen per laatste
luchtmail, via Napels, Indi
sche bladen, loopende tot 15
Maart j.l.
CLASSIS WEST-JAVA DER
CHINEESCHE KERK
BATAVIA, 26 Maart (Aneta). De
zelfstandigheidsverklaring van den
classis West-Java der Chineesche kerk
geschiedde gisteren in tegenwoordig
heid van verschillende kerkelijke auto-
riteiten. Ds. Gouw Khiam Kiet werd in
zijn ambt bevestigd.
In Zuid-Sumatra.
De redacteur van het „S. H.” te Ba
tavia schrijftg
Nadat in 1936 een registratie van
den rubberaanplant was gehouden,
volgde in 1938 een her-registratie,
vooruitloopend op de thans gaande
zijnde her-registratie. De her-registra
tie van 1938 toonde verschillende fou
ten aan, zoodat met de toenmalige her-
registratie thans geen rekening wordt
gehouden, te minder daar nu niet al
leen in de Lampongs, maar ook in Pa
lembang een nieuwe her-registratie zal
worden gehouden.
Binnenkort zal in de onderafdeeling
Kotaboemi der Lampongsche distric
ten worden begonnen met een verken
ning van het geheele terrein door een
aantal opnemingsbrigades, waarna de
topografische dienst overgaat tot het
eiders werd geen rust gelaten. Steeds J
waren daar de mannen van Graafland
en zijn opvolgers om schrik te ver
spreiden. Het korps werd uitgebreid
ijn taak werd verruimd.
Van Heutsz werd gouverneur van
Atjeh en nu ging het voorwaarts, na
dat wij dertig jaren met den Atjeher
in strijd waren geweest.
Eerst werd het verzet gebroken en
daarna werden de verspreide benden
opgezocht en onschadelijk gemaakt
Wat dat beteekende in dit ruwe ter
rein. met bergen en ravijnen, met een
vijandige of tenminste angstige bevol
king, angstig voor de wraak van de
onverzoenlijken) kan men zich mc^j-
lijk voorstellen.
Het was speuren, zoeken, woud-loo-
pen, ontberingen lijden en daarna
vechten.
Maar het gelukte. De groote verzets
leiders, die zich in het binnenland had
den teruggetrokken, tot het leger, met
de marechaussee vooraan, ze had op
gezocht in hun schuilplaatsen, zoodat
zij geen rust meer konden vinden, wer
den onschadelijk gemaakt of moesten
het hoofd buigen.
In 1904 maakte overste van Daalen.
die volmaakte militair, zijn tocht naar
de Gajo- en Alas-landen, een van de
moedigste staaltjes uit de geschiede
nis van het korps marechaussee.
Met slechts tien brigades marechaus
see trok van Daalen door onbekend
gebied, honderd-drie-en-zestig dagen
lang. De voorbeeldige discipline, de
groote opoffering, de kordaatheid van
hem en zijn mannen maakten dezen
tocht tot een volkomen succes.
In groote lijnen was het verzet nu
bedwongen. Maar hier en daar bleven
nog haarden. Ook die werden uitge
doofd en wederom was het de mare
chaussee, die bij de zoogenaamde pa-
irouille-actie vooraan stond. Gelooft
niet, dat deze arbeid van „opruimen”
minder eischen stelde dan de onder-
werpingsactie. Integendeeljuist nu
moest men diep het binnenland in
trekken. Men stond nu tegenover de
Atjehers, die zich ten doode hadden
gewijd.
Nog jaren zou het duren, alvorens
men kon spreken van een gepacificeerd
Atjeh. En toen b’.eef nog oppassen de
boodschap.
Een tijd van inzinking heeft het le
ger in Atjeh echter niet meer gekend.
Eens en vooral was het peil opge-
Wanneer straks op de esplanade te
Koeta-Radja, kolonel G. F V. Gosen-
militair commandant van Atjeh
en Onderhoorigheden, zelf oud-mare-
chaussée-officier (zijn nog goed-zicht-
bare litteekens bewijzen voldoende
dat hij zijn Militaire Willemsorde niet
gemakkelijk heeft verkregen), op twee
April de troepen inspecteert, dan zal
het vijftig jaar geleden zijn, dat het
Korps Marechaussée in Atjeh werd
opgericht.
Er zal vreugde zijn, in Koeta-Radja,
maar ook hier. Vreugde, want dan
voelt ieder, die zijn hart aan de mare
chaussée verpandde, of hij nog dient
dan wel van zijn pensioen geniet, dat
de opoffering, de ontbering, de strijd
niet tevergeefsch is geweest.
Daar, in Koeta-Radja, zal men U in
de nabijheid van de k o 11 a, de plaat
sen aanwijzen, waar vroeger wapen
feiten zich hebben afgespeeld. Daar
was diè overvalling en daar die.
(Te onzer rechtvaardiging zij hier
vermeld, dat een marechaussée nooit
spreekt van een overval, doch steeds
van een overvalling en dat wij de tra
ditioneele terminologie wenschen te
volgen.)
Maar men zal u, vóór alles, wijzen
waar de mannen liggen, die het leven
lieten in den strijd tegen den vijand;
die bleven, bij het volbrengen van de
opgelegde taak, een taak welke volko
men is volbracht: de pacificatie van
Atjeh.
Daar, op het groote rustige kerkhof
Peutjoet, liggen de honderden, die hun
leven gaven aan het vaderland.
Nooit zal in Atjeh een militaire
plechtigheid plaats vinden, of men
wendt de schreden naar Peutjoet om
de gevallen kameraden te eeren en te
herdenken.
Het Korps Marechaussée, de vóór-
vechters, eerst bij de onderwerping,
later bij de volkomen pacificatie, is
en blijft één groote familie. Nooit wor
den de banden verbroken. Niet
dood of pensioen en niet door
en stand.
Onderling spreekt men graag
sen om zijn wil door te zetten. Toen J
was het woord aan het Indische leger J
en in de eerste plaats aan het korps
marechaussee, overal vooraan om het J
verzet te breken, om de onverzoenlij-
ken op te sporen en voort te jagen.
Teungkoe Oema en anderen verzets- t
Z
over
de vroegere ervaringen; over wat men
heeft geleden en wat men heeft be
reikt Maar naar buiten maakt de ma
rechaussée daar geen ophef van.
In de laatste weken hebben wij ver
schillende oud-marechaussée-officieren
gesproken. Maar steeds verwees de
een ons naar den ander „want die heeft
feitelijk veel meer gepresteerd”. Tot
dat, toen wij meenden dan den man te
treffen die toch wel bijzondere staal
tjes van moed, beleid en trouw op
zijn naam had staan, deze ons tegen-
voer: „Maar dat is nog niets, verge-
om het korps marechaussee geheel
naar voren te brengen, om de nood
zaak van groote activiteit scherp in
het licht te stellen. Die klap was het
verraad van Teungkoe Oema, op 29
Maart 1896.
Toen
onzen.
GETROUWD
A, Ch. Bloemhard en J. M E. Wollrabe.
Batavia-Centrum. J. H. A Meyer en
M. Schilling, Batavia-C. A. J. J. de
Feijter en I. van Ditmars, Pinang-Medan
J. H. Zimmermann en N. Ligthart
Medan. J. A. Spruyt en J. H. van Tui
nen, Bandoeng. W. F. Zaetemeijer en
F. van Meerten, Medan.
BEVALLEN
G W. van der Laan, geb. Schaeffer,
d., Pangkal Pinang. R. F. Neumann,
geb. Spanjaard, d., Batavia-C. Lans
geb. Oosting, d.. Batavia-C. SteylinS.
geb de Vries, d., Soerabaja. J-
Crans, geb. Eykman, d., Batavia-C.
J. Hessel, geb. de Groot, d., Tandjong
Karang Juchter, geb. van Dulken-
raad, d., Batavia-C. J. H. Ph. Kwan-
tes, geb. Reijling, d., Makassar. Wilde,
geb. Groeneveld, d„ Mr. Cornells.
A. Rodijk, geb. Hagedoorn, z. Oni
Kie Hong, geb Polak, z., Semarang.
Harberts, geb. Sallay, z„ Toli-Toli. vaa
Someren Greve, geb. van Andel, z., ^a’
dang.
VOORSTELLING „ZWÖLF TAUSEND”
WEESJONGEN TE PADANG TE MALANG AFGELAST.
VERDRONKEN De re(iacteur te Malang van het
De pupillen van het R.K. Jongens-1 g. H." schrijft:
Weeshuis te Padang mogen ’s Zondags Na langdurige voorbereiding had de
nog al eens onder leiding van een Concordia-tooneelvereeniging alhier ge-
Broeder, bij Poeroes zwemmen. De durende een drietal weken de opvos
kleineren spelen dan onder het oog van ring in studie genomen van Bruno
den Broeder, terwijl degenen, die kun- Frank’s tooneelspel „Zwölf tausend”,
nen zwemmen, in het water mogen. een stuk, dat omstreeks 1760 speelt en
Zondag 10 dezer geschiedde dit ook. waarin Frederik de Groote een voor-
De Broeder had echter den kleinen Wil-1
lem reeds tweemaal bij den arm geno
men en verboden dicht bij het water
te komen. Het jongetje echter ging nu
ongemerkt op een andere plaats spe
len, buiten het gezicht van den Broe
der, die dit niet bemerkt had.
Aldaar speelde hij met een pisang-
stam en is in een ongemerkt oogenblik
in het water geraakt. De kleine jon
gens liepen aanstonds Maar de groote-
ren, die direct in het water sprongen,
doch het knaapje niet vonden.
Kort daarop haalde een Inlander
hem onder den struik van een klapper
te voorschijn, aldus schrijft de ,.S. Bo
de”. Met dit alles was een half uur
verloopen. Alles werd geprobeerd om
de levensgeesten weer op te wekken,
hetgeen helaas niet mocht gelukken.
OVERLEDEN
Mevr. J. Ch. L. Siau van Leeuwen,
geb. Hansen, Malang. G. O. M. Ter*
vooren, Medan.
A. BAART t
MEDAN, 26 Maart. (Aneta.) Ow
leden is de 54-jarige gemachtigde van
de firma Kaper en Co., de heer A.
Baart.
De teraardebestelling van het stof
felijk. overschot geschiedde met ma-
Conniek rituaal, waarbij de voorzitter-
meester van de Loge Deli, dr. W. J.
Beek, een redevoering hield.
leken bij het werk van De dra
ger van dien laatsten naam rustte
op Peutjoet.
Zóó is de mentaliteit van den mare
chaussée. Eén voor allen en allen voor
één. Respect voor elkanders werk.
Respect voor de ondergeschikten, van
wie de officieren bewogen verhalen
doen, van wie zij de herinnering en het
portret bewaren. Zij warer. toch allen
gelijk, want allen marechaussée. Colijn.
de eenige onder hen, die zich opwerkte
tot een staatsman van buitengewoon
formaat, even goed als Ponggoh of
Nussy.
Eerlijk gezegd achten wij den geest
van het korps, welken wij hierboven
hebben getracht te schetsen, even be
langrijk als de geschiedenis.
Die geschiedenis ligt vrijwel vast in
het resultaat: de pacificatie van Atjeh.
Om te beseffen wat die pacificatie
beteekende, dient men zien in de eer
ste plaats in te denken hoe de toe
stand was, toen men de noodzaak in
zag om een speciaal korps, een korps
van aanvallers, te stichten.
voerd tot een hoogte, waarop men kon
zeggen, het recht te hebben om de
baas te zijn.
En nu is het land vredig. Hiervoor
is het vaderland dank ver schuld i.'Ki
aan de marechaussee, het korps, dat
zulk een groot en werkzaam aandeel
heeft gehad in dien pacificatie-arbeid.
Het zal feest zijn op twee April. Om
dat men weet, dat de taak is vol
bracht.
En de gedachten van de marechaus
see zullen uitgaan naar de tijden van
weleer, den heerlijken tijd, waarin men
zich kon geven voor het vaderland,
waarin men ontberingen heeft geleden,
maar waarin die ontberingen dubbel
en dwars werden vergoed door de eer.
welke allen, commandant, officier, on
derofficier, soldaat en zelfs ketting
ganger, verzamelden voor hun roem
rucht korps het korps Marechaussee
in Atjeh.
KOLONIAAL BIJBLAD
Men zal zich afvragen: was het In
dische leger dan niet voldoende Óm
Atjeh te onderwerpen?
Zouden wij hierop met een „Neen"
antwoorden, dan zouden wij dit iegvi
tekort doen. ‘Het was, in 1890. de geest
van anderen, welke het leger onguti
stig beïnvloedde.
Niet het leger maakte de „Atjeh-
politiek uit. Wel ondervond het leger
den invloed daarvan.
Het zou tot niets dienen, ons te veel
in de oorzaken van deze depressie te
verdiepen. Genoeg zij, dat er een ein
de aan kwam. Niet onmiddellijk bij de
oprichting van het korps marechaussee.
Maar eerst toen dit korps zich had
kunnen trainen en vormen en vooral,
toen het voldoende bewegingsvrijheid
verkreeg. Dat was eerst in 1896, toen
de commandant kapitein Graafland,
het zoover wist te voeren, dat hij met
zijn menschen, die op elkander ver
trouwden, kon optreden.
Waar men vroeger angstvallig bin
nen de linie bleef een houding, die
het moreel van den vijand belangrijk
had omhoog gebracht patrouilleer
de men nu buiten de linie. Open ter
rein werd vermeden. Elke aanval op
de Atjehers ihoest een verrassing
zijn.
Met 80 kan. snelheid tegen een boom
gereden
Zondagmorgen 10 Maart om zes uur
is de heer G. O. M. Tervooren, geolo
gisch assistent bij de N. P. P. M., die
met een drieweeksch verlof in Medan
vertoefde, nabij Tandjong Poera met
groote snelheid met een personenauto
tegen een boom gereden. De heer Ter
vooren, die alleen in de auto zat, werd
zwaar gewond en is nog dienzelfden
dag in het Gemeenteziekenhuis te
Medan overleden.
Over dit ongeluk lezen wij nader in
de „Deli Crt.” van 11 Maart:
De heer Tervooren leende Zaterdag
avond van een vriend in Medan een
auto om te Pangkalan Brandan de
cabaretvoorstelling van het A. B. C.-
cabaret aldaar te kunnen bijwonen.
Zondagmorgen om zes uur keerde hij
weer naar Medan terug en dicht bij
Tandjong Poera, ter hoogte van het
telefoonkantoor der D. S. M., vond toen
het ongeluk plaats.
Hoe het precies gebeurd is, valt niet
meer na te gaan, daar er geen getuigen
zijn, doch wel heeft men uit verschil
lende feiten het ongeluk kunnen re-
construeeren. De politie is daarbij tot de
conclusie gekomen, dat de automobilist,
juist nadat hij met een snelheid van on
geveer tachtig kilometer door een vrij
scherpe bocht gereden was, tegen een
boom is getornd. Vermoedelijk heeft de
bestuurder, die onbekend was met den
weg, de bocht pas op het allerlaatste
oogenblik opgemerkt. Hij zag toen nog
kans om zijn stuur om te gooien, doch
de wagen kon niet tijdig meer na
het nemen van de bocht in de goede
richting worden gebracht. Met een
enormen klap schoot het voertuig tegen
een asemboom op en bleef vervolgens
dwars over dfen weg staan.
Door den klap was een mandoer van
het telefoonkantoor op het ongeval op
merkzaam gemaakt en hij waarschuwde
onmiddellijk de politie.
De heer Tervooren bleek zwaar ge
wond te zijn en werd door dr. Amir
naar het Landschaps hospitaal over
gebracht. Niet alleen was zijn linker
been op twee plaatsen gebroken, doch
bovendien werd de borstkas zwaar ge
kneusd en liep het slachtoffer ernstige
hoofdwonden en een hersenschudding
op. Nadat door dr. Amir medische hulp
geboden was, is het slachtoffer naar het
Gemeenteziekenhuis te Medan over
gebracht, waar hij gistermiddag om vier
uur, zonder tot bewustzijn te zijn ge
komen, is overleden.
Aanvankelijk wist de politie niet wie
de betrokkene was. In de auto werden
namelijk twee rijbewijzen gevonden,
één ten name van Tervooren en één ten
name van een anderen Europeaan.
Later bleek in het Gemeenteziekenhuis
te Medan echter, dat het de heer Ter
vooren was en dat het andere rijbewijs
toebehoorde aan zijn vriend, van wien
hij de auto leende.
De auto is een „total loss”; zij werd
juist twee dagen tevoren door den eige
naar verzekerd.
Nu wijlen de heer Tervooren is
18 October 1915 te Nijmegen geboren
en kwam in Juni 1937 op eigen risico
naar Indië uit. Hij trad hier in dienst
van de N.P.P.M. en werd als geolo
gisch assistent naar de exploratieter-
reinen in het Zuiden gezonden. Dezer
dagen keerde hij vandaar met een ge
bruikelijk drieweeksche verlof (dat om
de drie maanden wordt verleend) naar
Medan terug.
doen van opmetingen van de terreinen,
waarvoor men over de aanwijzingen
der brigades beschikt. In de kleinere
rubbertuintjes zal het werk niet door
den topografischen dienst, doch alleen
door de brigades worden verricht. I laar en kocht steeds
Na de opmetingen door den topogra- „Amerikaansche soorten” op, die be.
fischen dienst, volgt de repartitie, met stemd waren voor de kleinere sigaren,
opname van de individueele tuinen fabrieken in de Vereenigde Staten, die
Vermoedelijk zal men hiermede in 1941 geen eigen opkoopers naar Frascati in
klaar zijn. Amsterdam zonden, gelijk bijvoorbeeld
Het ligt verder in de bedoeling, mu- de Bayuk en de General Cigar (twee
taties in de vastgestelde gegevens te groote Amerikaansche sigarenfabrie-
administreeren, op gelijke wijze als bij ken) wel doen.
de landrente geschiedt. Bij de huidige verkoopingen in Deli
Voorts zullen tapproeven worden ge- werd de firma Duys vertegenwoordigd
houden, voor het vaststellen van de door de heeren Nienhuys en Steur, die
productie der rubbertuinen, en zal een nog te Medan vertoeven.
klassificatie naar de kwaliteit van de Nu wijlen de heer Duys bereikte den
rubber worden ingevoerd. leeftijd van zestig jaar.
Nog één klap zou er moeten vallen
f
t
f
i
f
de maat vol voor de J
f
Toen begon de ware actie. Toen
kreeg een man als van Heutsz de kan-
was het woord aan het Indische leger
S'
e
’.V-
