het
voor
De heffingen
Leeningfonds
II
lnstan"ne
en
Op de successiebelasting, benzine,
koffie en suiker
LUCHTVAART
KUNST EN LETTEREN
STATEN-GENERAAL
NEDERLANDSCH-INDIE
K GROOTE ILLUSIE
IJSFABRIEK 180225
-X d 'i
Èli l j
w
HAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 3 APRIL 1940.
EERSTE BLAD, PAGINA 3.
VEREENIGINGEN
IN- EN UITVOER VAN DE
BUITENGEWESTEN
NEDERLANDSCH KAMER
ORKEST
ROOMIJS VOOR
ALLE DOELEINDEN
HOTELS CAFÉ'S
- RESTAURANTS
BANKETBAKKERS
THEATERS
BIJEENKOMSTEN -
FAMILIE - FEESTJES
DE DRIE STUIVERS
OPERA
met
Behandeling in de
Tweede Kamer
JEAN GABIN
DITA PARLO
ERICH VON STROHEIM
SMIRNOFF VOOR DE 50ste MAAL
ALS GEZAGVOERDER NAAR IND1E
TENTOONSTELLINGEN BIJ
KLEYKAMP
SolistenJaap Stotijn en
Han van de Ven
In den Haagschen Kunstkring
DE HEFFINGEN VOOR HET
LEENINGFONDS 1940
DE HEER SEM DRESDEN
SPREEKT OVER MUZIEK
G. H. ter Reehorst: Vanuit mijn atelier” (achtergevels
Lange Voorhout).
EEN STILLEVEN-REFERENDUM IN
HET GEMEENTEMUSEUM
■S-GRAVENHAAGSCHE
1
I
I '«I
V
RECLAMES.
RECLAMES.
op
De-
met
Een
HEDENAVOND EN MORGEN
VAN VRIJDAGMORGEN 10 UUR AF
..fttt thcatci Jei tjtotfie tepti.se>."
De Haagsche Bond van Straat-
venters(sters) geeft op Zaterdag 20 April
in gebouw Arena in de Nieuwstraat een
bonte-avond met apachenbal. De muziek
-wordt verzorgd door The Happy Boys.
RUDOLF FORSTER
REINHOLD SCHUNZEL
met
Ivan Smirnoff, de bekende KLM.-pi
loot, die gisterochtend met de „Nandoe”
uit Napels.naa Ned.-Indië is vertrokken,
maakt met deze Indië-reis een jubileum-
vlucht. Het is namelijk voor den vijftig-
sten keer, dat hij als gezagvoerder van
een K.L.M.-toestel naar Batavia vliegt.
Een algemeen economisch
debat ware wenschelijk.
De heer T e u 1 i n g s (R.K.) zeide, dat
dit het eerste wetsontwerp betreffende
de oorlogsfinanciering is, gaarne had hij
daarover en over allerlei daarmede sa-
menhangende vraagstukken met de Re-
geering van gedachten gewisseld. Deze
vraagstukken wórden slechts even in de
gewisselde stukken aangeduid. De Re-
geering houdt zich in haar memorie van
antwoord slechts aan de enge probleem
stelling. Zij wil, wat de verdere finan-
cieele plannen betreft, liever dat de le
den „buiten de keuken” blijven. We
komen daardoor, helaas, niet toe aan
den dieperen grond der dingen en ook
niet aan de verhouding, waarin de in
directe belastingen tot de directe belas
tingen moeten staan.
Het systeem, dat de Regeering voor
stelt is de oorlogsfinanciering buiten de
financiering van de gewone uitgaven te
houden, doch verschillende zoogenaam
de gewone kwesties hangen samen met
de buitengewone omstandigheden, zoo-
als de wissel- en prijzenpolitiek. Het de
bat moet nu beperkt worden tot de hef
fingen ten behoeve van het Leenings-
fonds. Laat de Regeering echter eerder
dan in het najaar de gelegenheid bieden
tot een algemeen economisch debat.
De heer Teulings kwam vervolgens tot
het wetsontwerp, waarvan hij een tijde
lijk karakter wenschelijk achtte. Hij be
treurde het, dat de Regeering geen al
gemeen financieel plan had. Voor de
voorziening van het Leeningsfonds
kwaïp in de eerste plaats in aanmerking
een verhooging van de Inkomstenbelas
ting, omzetbelasting en invoerrechten.
WALTER GIESEKING.
De vermaarde pianist Walter Gieseking,
die de vorige week met zijn concerten in
ons land, o.a. te Rotterdam en met het
Concertgebouw-orkest onder leiding van
prof. dr. Willem Mengelberg, in Amster
dam en hier ter stede, wederom succes
sen oogstte, zal nog een enkelen afscheids
avond geven op Dinsdag 23 April a.s. in
Diligentia.
landschapscHjJder
74 korenveld!) e
te levendigheid
Fbereikt.
TREKKING DER AFDEELINGEN,
REGELING VAN WERKZAAM
HEDEN.
De Tweede Kamer is hedenmiddag
van het Paaschrecès teruggekeerd. Zij
hervatte haar werkzaamheden met het
trekken der afdeelingen, waarvoor de
voorzitters en ondervoorzitters daarna
in de afdeelingen werden gekozen.
Hiertoe werd de vergadering eenigen
tijd geschorscht.
Na 25 minuten werd de vergadering
heropend. Bij de regeling van werk
zaamheden werd besloten hedenmid
dag een aanvang te maken met het
wetsontwerp tot aanwijzing van hef
fingen ten behoeve van het Leening
fonds. Het wetsontwerp tot heffing van
een winstbelasting zal niet eerder dan
a.s. Dinsdag in behandeling komen.
A.S. Vrijdag zal de wijziging van de
Begrafeniswet in de afdeelingen wor
den enderzocht.
De zienswijze der N. S. B.
De heer de Marchant et d’An-
s e m b o u r g (N.S.B J critiseerde het
„denken in geld”, verbonden aan de ka
pitalistische productiewijze, en het ont
breken van een toelichting van de toe
komstige financieele plannen der Regee
ring. De Kamer heeft het recht, nu reeds
een algemeen plan te kennen. Verschil
lende heffingen zijn los van elkaar aan-
gekondigd. Hoe kan de Kamer die be-
oordeelen, als er geen algemeen plan is.
Het getuigenis van de groote liberale
economen, die artikelen als suiker en
koffie bij uitstek geschikt achten als be-
lastingobject, heeft voor de nat.-socialis-
ten niet veel te beduiden. Een sociaal
meer gerechtvaardigde belasting is een
verhooging van de winstbelasting van 10
tot 25 pCt. en een zwaardere belasting
van de oude reserves der naamlooze
vennootschappen. Amendementen zullen
niets veranderen aan het feit, dat de
minst draagkrachtigen toch zwaar zijn
belast. De Regeering leert blijkbaar haar
eigen rapporten over nood en werkloos
heid niet. Bijzonder onbillijk is, dat de
duurste en de goedkoopste koffie even
zwaar worden belast.
Met verzwaring van de benzinebelas-
ting gaat de Regeering voorts verder
op den weg om het motorverkeer ten
behoeve van de spoorwegen te druk
ken.
De heer d’Ansenbourg eindigde met
te verklaren, dat zijn fractie tegen het
wetsontwerp is.
Bedenkingen van liberale
zijde tegen de suikerhef-
fing.
De heer B ierem a (Lib.) zeide dat
het hem aangenaam zou zijn geweest
als de Regeering iets van haar keuken
geheimen had onthuld, omdat het voor
stel thans een incidenteel karakter
draagt.
Den minister kon toegegeven worden,
„DE KUS OP HET PERRON”
Het Nederlandsch Tooneel, directeur
Cor van der Lugt Melsert, zal op mor
gen 4 April wegens het groote
succes bij de eerste opvoering, in den
Koninklijken Schouwburg nogmaals een
opvoering geven van „De kus op het
perron”, blijspel in drie bedrijven, naar
het Italiaansch door Alessandro de Stefa-
ni. Regie: Cor van der Lugt Melsert.
Medewerkenden: Mien Duymaer van
Twist, Myra Ward, Hélène Berthé, Jenny
van Maerlant, Louis de Bree, Guus Os
ter, Johan Schmitz, Han König e.a.
Over de maand Februari.
BATAVIA, 3 April. (Aneta.) De in
voer van de Buitengewesten bedroeg
over Februari 63.000 tons ter waarde
van 13.900.000 tegenover in Februari
van het vorige jaar 76.600 tons ter
waarde van 10.400.000.
Over de maanden Januari/Februari
1940 bedroeg de invoer 129.600 tons ter
waarde van 29.900.000 tegenover in
de overeenkomstige periode van 1939
129.100 tons ter waarde van 18.500.000.
De uitvoer.
De uitvoer van de Buitengewesten be
droeg over Februari 790.500 tons ter
waarde van 51.600.000 tegenover in Fe
bruari 1939 727.500 tons ter waarde van
35.500.000. Over de maanden Januari/
Februari 1940 bedoeg die uitvoer
1.492.700 tons ter waarde van
106.900.000 tegenover in hetzelfde tijd
vak van 1939 1.452.600 tons ter waarde
van 78.700.000.
De cyclus lezingen over „Het dienend
karakter van de Kunst”, welke de Haag-
sche Kunstkring op zijn programma voor
dezen winter bad gesteld, en waaraan
reeds vele kunstenaars, door het uiteen
zetten van persoonlijke visie, hebben me
degewerkt, werd gisteravond voortgezet
met een voordracht over de toonkunst,
die de heer Sem Dresden, directeur van
het Koninklijk Conservatorium voor Mu
ziek, heeft gegeven.
Dat de muziek door het schenken van
een middel tot uiten voor enkeling en
gemeenschap, door haar verrijkenden in
vloed op den geest of het brengen van lou
ter vermaak, in welken vorm dan ook
een dienenden rol vervult, ondanks het
feit, dat de kunstenaar zich misschien
slechts ten deele bewust is geweest van
de taak van zijn werk en de schepping
buiten iederen moreelen drang om heeft
doen ontstaan, zal wel door niemand wor
den ontkend. De bekende componist Sem
Dresden had ons dus stellig een lezing
van populair karakter over het onder
werp kunnen geven, met het uitbrengen
had ik allerinteressantste ervaringen. Er
waren voorkeuren voor Hyncke’s Tuin van
den Dichter van zéér oude, voorkeuren
voor Fernhout van zéér jonge bezoekers;
Sluiters is in vele leeftijden favoriet; Coba
Ritsema of Nijland weer meer in één
groep. Dit zijn men bedenke dat wel
nog allerminst resultaten, want daarvoor
is een getal van honderd biljetten veel te
klein. Het is mij er thans alléén om te
doen om aan het experiment bekendheid
te geven en daardoor de bezoekers erop
opmerkzaam te maken, dat men, door zijn
biljet niet alleen aan te nemen, maar ook
in te vullen, ons in staat stelt tot het sa
menstellen van een overzicht der voorkeu
ren, dat inderdaad in allerlei opzichten bij
zonder belangwekkend kan zijn..
VEREENIGING VAN OUD-LEER-
LINGEN VAN NIJVERHEIDS
SCHOLEN (AMBACHTS
SCHOLEN).
De Vereeniging van oud-leerlingen van
ambachtsscholen (VOLA) houdt op Vrij
dag 5 April a.s. een filmavond waarop
de film wordt vertoond van „Het werk
der Noord- en Zuidhollandsche Redding
Mij.” De heer J. G. Wittpen zal de film
toelichten. De vertooning zal plaats heb
ben in de benedenzaal van „Sans Souci”,
Regentesselaan 317.
toen, studies,
*tèntoonstel-
De Kamer maakte vervolgens een
aanvang met het wetsontwerp: aanwij
zing van heffingen ten behoeve van het
Leeningfonds 1940. Deze zijn: heffing
van 15 opcenten op de successiebelas
ting (geschatte opbrengst: 5,5 mil-
lioenj; verhooging bijzonder invoer
recht op benzine van 8.60 tot 10.50
per 100 k.g. en van het invoerrecht op
benzol van ƒ3 tot f4.50 per 100 k.g.
(de pompprijs van benzine zal daar
door mét Ij cent per liter stijgen; ge
schatte opbrengst 7.600.000); heffing
van 10 pCt. naar de waarde op den
invoer van natuurlijke koffie, van 17
per 100 k.g. op ingevoerde ongebrande
koffie in de hoornschil en van 20 per
100 k.g. op andere ongebrande koffie,
terwijl voorts nog heffingen worden
voorgesteld op koffie-extracten en
-essences, al of niet verband houdend
met het suikergehalte, en op ingevoer
de koffiesurrogaten 10 pCt. naar de
waarde (geschatte opbrengst 8 mil
lioen); heffing van 10 opcenten op den
suikeraccijns (geschatte opbrengst 5,5
milioen).'
In totaal zijn voor de gewone uitgaaf
van de fondsbegrooting voor 1940
ƒ18 milioen noodig. Over een vol jaar
gerekend zal de opbrengst dezer extra
middelen in 1941 27 milioen bedra
gen, welk bedrag niet toereikend zal
zijn, zoodat de minister te zijner tijd
nieuwe voorstellen zal indienen, gelijk
hij in de memorie van antwoord heeft
medegedeeld.
Vergadering op Woensdag
3 April.
Geopend te 1.10 uur
Voorzitter: mr. J. R. H. van S c h a i k.
J. VAN JOLE.
uitgebreide tentoonstelling
verscheidenheid van onderwerpportret,
figuur, stilleven, interieur, landschap. De
drie eerstgenoemde categorieën zijn het
meest vertegenwoordigd en ook het
meest karakteristiek voor dezen schilder.
Van Jole bevestigt daarmee zijn roep als
zeer knap schilder, die groote vorderingen
heeft gemaakt en meermalen een hoogte
punt heeft bereikt, niet alleen in tech
nisch opzicht, maar ook uit een oogpunt
van coloriet, stof- en ruimte-uitdrukking
en compositie.
Uit van Jole’s werk spreekt niet in de
eerste plaats temperament, levens- en
uitingsdrang, maar toch is het in zijn
bezonkenheid, vaak zelfs bedachtzaam
heid, van een persoonlijk karakter. Het
is, dat spreekt eigenlijk vanzelf bij een
zoo uitgebreide collectie, niet altijd even
geslaagd of interessant, maar het staat
op een hoog gemiddeld peil, dat meer
malen eerbied afdwingt.
Bij portretten en figuren treffen vaak
niet alleen de knap geschilderde en dik
wijls expressieve koppen, maar ook de
gevoelig weergegeven handen. Van Jole
laat nimmer iets in het onzekerezijn
kundige vormgeving is altijd vast, zooals
ook zijn toch op elkaar afgestemde, vaak
luidsprekende maar soms ook feeder
verfijnde kleuren haar eigen waarde be
houden.
Wij noteerden van de portretten en
figuren in het bijzonder de nos. 3 (met
het mooie groengeel en bruinrood om
den karakteristieken kop), 4 (pensief
kopje), 10 (dame in rose tegen zacht-
blauw), 11 (zittend meisje met een mooi
kleurgeheel van groen, rood en grijzen),
17 (expressief meisjeskopje), 24 (fijn ge
schilderde mannenkop), 39 (zelfportret
van opmerkelijke compositie), 40 (mooi
gevormd en geschilderd naakt), 45 (voor
name kop van een ouden heer), 46, 47
(damesportretten), 62 (neger), 63 (naakt
figuur in voor dezen schilder teere kleur
en atmosfeer). Wij zouden hieraan nog
verscheidene nummers kunnen toevoegen,
doch willen hiermee volstaan.
Hetzelfde geldt voor de stillevens, waar
van wij noemen18 (gereedschap, in
toon geschilderd), 38 (een fijn geschil
derde sierlijke hand met teer bloempje),
43 (groot, kleurkrachtig stilleven), 67 en
72 (fleschjes), 68. 70, 71 (kleine stil
levens, waarin materie, kleur en licht
gevoelig zijn verfijnd), 69 (in blanken
toon).
Van Jole is zeker niet in de eerste
plaats landschapscH^der al heeft hij b.v.
in no. 74 (korenveld!) een bij, hem ver-
rassenjte levendigheid van 'Mêht in de
ruimte;
Verschillende Heine
houtsneden, ets, vullen
ling aan.
NEDERLANDSCHE CENTRALE
REDDINGSBRIGADE
De N.C.R.B. geeft op 6 April a.s. het
jaarfeest in de groote zaal van Musica,
Delftschelaan alhier. Opgevoerd zal wor
den: „Vrijdag de Dertiende”, blijspel in
3 bedrijven van J. J. van der Heyden en
Henk Bakker. Regie: de heer H. Nicolaas.
Na afloop bal, met medewerking van
„The Jolly Fellows Accordeon Band”,
o. 1. v. Harry Hugo.
In Diligentia.
Otto Glastra van Loon had alweer een
belangwekkend programma samengesteld
uit niet of weinig bekende werken. Aldus
is hij zijn beginsel trouw gebleven en
heeft ook dit laatste concert door het
Kamerorkest in dit seizoen voorzien in een
leemte in ons muziekleven. Overigens zegt
de op dezen avond aangeboden lijst van
sinds 1930 (het jaar der oprichting van
het orkest) uitgevoerde werken genoeg.
De officieele vereenigingen moeten deze
lijst eens ad notum (om niet te zeggen
ten voorbeeld) nemen.
Het concert opende met de muziek bij
„Castor et Pollux” van J. Ph. Rameau.
Te denken dat zulk een compositie eens als
revolutionnair gegolden heeft.
Wij hoorden de gewone klassieke Suite.
Een doorzichtige maar vitale muziek,
dadelijk al in Ouverture en Gavotte. Een
bekoorlijk kleurend element vormen de
fluiten menigmaal in deze Suite, waarvan
geest, humor treffende factoren zijn.
Ook rhythmisch is er menige interessante
vondst. Innigheid openbaren deze stuk
ken nu juist niet, al hooren wij ook schoon
vloeiend melos. Maar een dramatisch
element is hier ook voor moderne ooren
nog waarneembaar, niet het minst in de
Chaconne. Hoe zou een dergelijke natuur
zich een eeuw later ontwikkeld hebben
De weergave was gaaf, gezond van klartk
en natuurlijk wat opvatting betreft.
Maar J. S. Bach’s concert voor viool,
hobo en strijkers is toch een innerlijk
rijkere muziek. Welk een boeiende weelde
al in de polyphonic van het eerste Allegro.
Schoon die dialoog tusschen de solo-instru-
menten met de pizzicato-begeleiding der
strijkers in het Adagio. Hoe betrekkelijk
eenvoudig en toch hoe fantasievol en ge
spannen. Viool en hobo gingen mooi
samen al had het strijkinstrument nog wat
meer toon en expressie kunnen geven.
Aan de beweeglijkheid der Finale kon
men bij deze levensvolle en door voortref
felijke samenwerking zich onderscheiden
de weergave zijn vreugde beleven. Wat
men blijkens het applaus dan ook gedaan
heeft.
Na de pauze eerst twee stukken voor
strijkorkest opus 11 van Sjostakowitsj. Het
Adagio-piu mosso is door harmonische
vondsten en gebruik van de klankkleuren
der instrumenten zeker niet zonder be
koorlijkheid. Het Scherzo kan men interes
sant vinden maar of er bij eerste auditie
erg genoten is van deze cacophonie, valt
te betwijfelen. De geen geringe eischen
stellende compositie werd, naar het scheen,
zeer goed gespeeld. Het eerste stuk kwam
in zijn soms boeiende klankwerkingen
zeer fraai tot zijn recht
Een Pastorale en Rondo voor hobo met
klein orkest van Baynton Power treft niet
door bijzondere eigenheid of geestes
vlucht maar het is mooi op den toon der
hobo geschreven en klinkt aangenaam.
Een fluit-obligaat, waarin Cora van Drim-
melen zich onderscheidde, ontwikkelt een
aantrekkelijke afwisseling ten opzichte
van het timbre van het solo-instrument.
Aardig dat Beckmesser-achtige thema van
de beide blazers. Natuurlijk kwam de
compositie met een solist als Stotijn er
technisch, muzikaal en qua klank uitmun
tend uit. Aan applaus geen gebrek waarin
de solist de fluitiste terecht liet deelen.
Met de wellicht wat lange maar wel-'
dadig-natuurlijk vloeiende Suite voor
strijkers van Janacek werd den avond
besloten. Het adagio is met recht, wat
men noemt, een streeling voor het gemoed.
De voortreffelijke weergave vond enthou
siasten bijval terwijl aan van Loon boven
dien met bloemen hulde werd gebracht
Bij de voorgestelde heffingen komt de
verhouding tusschen directe en indirecte
belastingen in het bijzonder op den
voorgrond, vooral als men denkt aan de
dekking van het gewone begrootingste-
kort (ad 50 millioen).
Verhoogde suikeraccijns
terugnemen.
En dan zijn we er nóg niet. Laat de
Regeering daarom den verhoogden sui
keraccijns terugnemen, welke het meest
drukt op de gezinnen met de kleine
inkomens, omdat er toch al verschillen
de prijsstijgingen zijn. Beter ware het
een of ander weelde-artikel bij de om
zetbelasting zwaarder te belasten.
Bezwaar tegen nieuwe hef
fingen op suiker en koffie.
De heer van Gelderen (S.D.
A.P.) achtte het brengen van offers
noodzakelijk en had ook gaarne een
breeder debat gehad. De Regeering
geeft echter de voorkeur aan een be
perkte discussie, hoewel het wensche
lijk is wat meer omtrent haar plannen
te weten. De groepen met de minste
draagkracht moeten zoo lang mogelijK
worden gespaard. Het heffen van ge-
bruiksbelastingen werkt het eerst
lang door op de prijzen, terwijl het
juist zaak is de prijzen te stabiliseeren.
De prijsstijging is reeds een oorlogs
last. Hiermede wordt in het wetsont
werp, terzake van de koffie en de
suiker geen rekening gehoudqp. De
suiker vooral is een belangrijk volks-
voedsel gewordenze wordt hier al
buitengewoon zwaar belast. Komt nu
deze nieuwe heffing erbij dan kost de
suiker 33,75 per 100 k.g., terwijl ze
in den groothandel 6 per 100 k.g.
kost- De koffie is een belangrijke volks
drank de heffing zal door het mee-
rendeel der gezinnen met inkomens
beneden de 1400 gulden worden
taald.
Laat de minister den tijd krijgen om
naar andere heffingen om te zien, bijv,
in het najaar. Het is evenzeer ge-
wenscht aan het wetsontwerp een tij
delijk karakter te geven. De heer van
Gelderen wees op door hem ingediende
amendementen. Hij was er voorstander
van om, zoo ’t mogelijk is, de mobili-
satiekosten in minder dan 15 jaar te
dekken, gelijk de opzet van het Lee
ningfonds is. Hij meende, dat thans
over een heffing-in-eens ook anders
gedacht ?al worden dan vroeger tegen
de winstbelasting waren aanvankelijk
ook overwegende bezwaren, welke de
indiening van een wetsontwerp tegen
hielden. Voorts zij een verhooging van
de couponbelasting van 2 op 5 pCt.
aanbevolen. Laat de minister de ge-
bruiksbelastingen op koffie en suiker
door andere vervangen.
dat de keuze der middelen uiterst be
perkt is. Het is moeilijk aan te geven
hoe nieuwe middelen gevonden kunnen
worden zonder groote nadeelen te schep
pen. Tegen elk der voorgestelde heffin
gen ware het gemakkelijk ernstige be
zwaren aan te voeren. Te betreuren is
dat de suiker zwaarder en ook de koffie
getroffen zal worden. Ook het motor
verkeer wordt opnieuw belast, terwijl
het reeds 70 millioen opbrengt
Maar wie geen betere middelen weet,
mag de voorgestelde niet afwijzen, om
dat ons hoogste belang, de bewaring van
onze onafhankelijkheid op het spel
staat. De heer Bierema zou asm het
wetsontwerp medewerken, doch maak
te een voorbehoud ten aanzien van de
heffing op suiker.
Het wetsontwerp is noodig.
De heer Rutgers van Rozen
burg (C.H.) hoopte, dat de minister
zou ingaan op het verzoek van den heer
Teulings om een breeder debat mogelijk
te maken, waarbij ook de verhouding
van directe en indirecte belastingen ter
sprake zou kunnen komen. Hij beval
een belasting van Nederlanders in het
buitenland in de aandacht van den mi
nister aan. Hij zou zich niet tegen de
voorgestelde heffingen verzetten. Deze
zijn nog slechts een schuchter begin
van wat ons nog te wachten staat.
De minister zal nog veel noodig heb
ben. Hij zal ongetwijfeld de gedane sug
gesties in overweging nemen. Men zal
overigens dezen minister niet behoeven
aan te sporen om nieuwe belastingbron
nen aan te boren; de winstbelasting is er
een bewijs van. Laten we de volgorde,
waarin een en ander gebeuren moet,
liever aan den minister overlaten,
doch deze gunne aan de Kamer een
kijkje in de keuken. Een heffing ineens
moeten we uitstellen tot we de balans
van dezen tijd kunnen overzien.
Steun van mr. de Wilde.
De heer de Wilde (A.R.) zeide
zich over het algemeen met de metho
de der Regeering om te voorzien in de
noodige financiën te kunnen vereeni-
gen. De uitgaven van de mobilisatie
zijn zeker exorbitant en gaan zeker de
600 millioen per jaar te boven.
De kapitaal-uitgaven voor het Lee
ningfonds zullen in 1940 zeker met 500
millioen stijgen. Alleen voor dit fonds
zal in 1940 een annuïteit van 63 millioen
noodig zijn. Men heeft den minister een
nadere toelichting van zijn plannen ge
vraagd. Deze zeide: de leden mogen
aanzitten aan den disch, maar mogen
niet in de keuken komen.
De weigering van den minister berust
op strategie. Een veldheer, die zijn^plan-
nen niet openbaart, staat echter tegen
over den vijand, maar de minister
tegenover vrienden. Het zou gewenscht
zijn, dat de minister eenig inzicht geeft,
om te laten zien, welke richting we uit
gaan.
Er moet in 1940 voor 77 millioen aan
nieuwe heffingen worden gevonden. In
verband met de hooge lasten, welke op
de bevolking komen te rusten, is een
nadere mededeeling van belang. In elk
geval weet men dit: de Regeering streeft
naar evenwicht in de begroeting. Dit
is van het hoogste belang.
De Regeering zegt toe, in het najaar
met concrete plannen daarvoor te zullen
komen. Daarom kan men genoegen ne
men met het uitstel van inlichtingen.
De Regeering zal het wachten tot het
strikt noodzakelijke beperken. De heer
de Wilde zal de Regeering gaarne bij
haar taak steunen.
Leenen is echter onvermijdelijk, zelfs
voor economisch niet-productieve uit
gaven. Doch dit moet tot het uiterste
worden beperkt. Het verband tusschen
staats- en volkshuishouding is zeer
nauw.
Daarom is het ook noodig, dat zoo
min mogelijk voor de gewone uitgaven
wordt geleend. Het begrip volkshuis
houding is echter vaag, staatshuishou
ding is een zelfstandig geheel, welks
inkomsten en uitgaven kunnen worden
nagerekend.
(De vergadering duurt voort.)
NIEUW WERK VAN GREGOIRE
LECLOS BIJ DE VEREENIGDE
HAAGSCHE SPELERS
De Vereenigde Haagsche Spelers (dir.
Pierre Balledux) hebben het alleen opvoe-
ringsrecht verkregen van „Bibi” en „De
l’or sous la cendre” door Grégoire Leclos,
schrijfster van „De notre dame van de
sloppen”. „Bibi” is een vervolg op dit
stuk.
Voorts is aan het repertoire toegevoegd
een Vlaamsch blijspel „Verliefd en ja-
loersch”, door Jos. van Ekeren, waarvan
sedert de première, die half Maart werd
gegeven, op uitnoodiging reeds 20 voor
stellingen werden gespeeld.
Dr. H. E. van Gelder schrijft ons:
Op de persconferentie vóór de opening
onzer groote „Stilleven-Tentoonstelling”
rees de gedachte of,het niet mogelijk zou
zijn op een of andere manier te weten te
komen hoe de bezoekers reageeren op het
geen hun geboden wordt. Het peil van het
gebodene is zoo hoog, dat een proef ge
rust kan worden gewaagd.
Ik heb deze gedachte uitgewerkt; elke
bezoeker krijgt een biljet met het vrien
delijk verzoek de vijf werken van zijn
voorkeur aan te geven. Doordat leeftijd en
beroep tevens worden opgegeven krijgen
wij waarschijnlijk interessant en bruikbaar
materiaal. Reeds Zondagmiddag bij het
zeer drukke bezoek was menigeen aan het
bepalen der keuze en al kregen wij slechts
van 1/3 der bezoekers het biljet terug,
toch blijkt deze proef al bijzonder nuttig.
Ik noteer als eerste winst, dat vele bezoe
kers beginnen met zich duidelijker reken
schap te geven van wat zij zien, dan zij
anders misschien zouden doen. Maar reeds
van een persoonlijke visie omtrent den
aard van de dienende functie der toon
kunst. Doch aangezien sinds de oudste
tijden de grootste genieën der mensch-
heid zich reeds met deze vraag heb
ben bezig gehouden en hun antwoorden
daarop in voor ons bewaard gebleven ge
schriften hebben neergelegd, heeft spre
ker zijn eigen opvattingen niet meer aan
de vele uitspraken toegevoegd. Met bui
tengewone toewijding en zorg bleek de
heer Sem Dresden citaten van toondich
ters, philosophen, theologen, letterkundi
gen, herscheppende kunstenaars en man
nen der wetenschap te hebben bijeenge
bracht. Grepen uit brieven en geschriften
van Mozart, Beethoven, d’Indy, Saint-
Saëns, Diepenbrock, Heine en vele groote
intellectueelen uit den loop der eeuwen
werden ons daarmede op dezen avond
voorgelegd.
De conciëntieuze wijze, waarop de heer
Sem Dresden dit al bleek te hebben ver
zameld en gerangschikt, heeft ons een
voordracht geschonken van buitengewone
waarde, niet alleen door den bijzonderen,
eigenaardigen inhoud, uit musicologisch
standpunt beschouwd, doch tevens door
de uitgebreidheid van de stof tot over
denken, die ons werd ontsloten. Ieder in
dividu zal namelijk, ondanks invloeden
van zijn omgeving, een eigen, in meer of
mindere mate afgeronde en volledige we
reld van gedachten en opvattingen zijn
volkomen persoonlijk geestelijk bezit
kunnen noemen. De uitspraken over het
mysterie der muziek van zooveel, naar
temperament en aanleg verschillende
genieën, in den vorm van een lezing ont
vangen, hebben ons een denkbaar ideale
belichting en de meest interessante objec
tieve beschouwing over de behandelde
vragen gegeven.
De heer Wegerif, voorzitter van den
Haagschen Kunstkring, die den avond
met een kort woord had geopend, sprak
aan het einde daarvan zijn dank uit tegen
over den heer Sem Dresden voor de ge
houden voordracht. Van de gelegenheid
tot het wisselen van gedachten werd door
eenigen, der helaas weinige aanwezigen
gebruik gemaakt om met den spreker over
eenige punten tot volledige overeenstem
ming te geraken.
O. H. ter Reehorst.
Stadsgezicht, landschap, zeegezicht,
bloemen, stillevens, figuur veelzijdig
heid van onderwerp dus ook hier. Ook
in zijn uitdrukkingswijze is deze schilder
niet eenzijdig. Hij is uitgesproken colo
rist, maar welk een afstand tusschen het
uitbundige, lichtuitstralende coloriet van
vele bloemstukken en den stemmigen,
soms zelfs bijna somberen toon van som
mige zee- en stadsgezichten.
Toch zijn de bloemen geenszins enkel
rijke kleur en lichtzij zijn ook „bloem”,
met het eigen karakter en de eigen ma
terie, Soms van een voornaamheid, welke
zich in kleur en compositie weerspiegelt
Wij noteerden de nos. 17, 18, 21 (in blan
ken toon), 22, 23, 24, 25 (voornaam ge
houden pastel van witte lelies), 26 (aar
dig kleureffect), 28, 29, 30, 31. Van de
beide stillevens is 33 (met fruit) het
meest te waardeeren door de sterke
kleur. Het figuurstuk (32, De blauwe Ki
mono) is tegenover het andere werk vrij
zwak.
Zeer goed werk vindt men echter bij
de stadsgezichten en landschappende
blanke wintersche achtergevel- en tuin-
tjescompositie „Van uit mijn atelier”
(achtergevels van Lange-Voorhouthuizen),
het forsche sneeuwlandschap van den
Pompstationsweg, met het scherpe wit
tegen den donkeren hemel (16), het
sterke zon- en schaduweffect op de Laan
van Meerdervoort, het stemmige Parij-
sche plein met de brandende lantaarns in
den scherner (3), het regeneffect van
no. 6, het tonige landschap met huizen
van no. 7, het sterk-kleurige en stemmige
avondlijke duinlandschap (13).
Stemming vooral hebben de imposante
zeegezichten.
Herinneren wij ons een vorige tentoon
stelling van ter Reehorst, dan meenen wij
te mogen zeggen, dat hij, hard en ernstig
werkend, verheugenden vooruitgang en
steeds meer rijping toont.
Oude teekeningen.
Wie Kleykamp bezoekt verzuime
behalve de beide hierboven besproken
tentoonstellingen ook die van oude
teekeningen en etsen uit de 16e en 17e
eeuw niet. Er is daar veel interessants
te zien.
