HAAGSCHE COURANT Botsing tusschen twee goederentreinen Veel materieele Ernstige spoorwegstagnatie schade STADSNIEUWS BINNENLAND Zaterdag 20 April 1940. "I 15 DE CULTUREELE ONTWIK- KELING OP CURACAO t VIJFDE BLAD. Japan Uitlatingen De radiorede van minister de Geer SCHUILKELDER BIJ ZIEKENHUIS ZUIDWAL KENNISGEVINGEN Hinderwet Gunstige indruk in Londen van de Amerikaansche bladen en Nederlandsch-Indië Vergadering van het Indisch genootschap. <r Met instemming hier te lande ontvangen met het Reizigersverkeer omgelegd ont- bedenke- Het opruimingswerk WERKVERSCHAFFING. Deze trein had moeten stoppen, zoowel volgens de dienstregeling als wegens onveilig signaal. en van het een Tegen vijf uur, toen voldoende mate rieel was gearriveerd, kon met het op ruimingswerk worden begonnen. De neurologische patiënten, alsmede tot besteding van ten hoogste de bedragen van 1900 voor enkele verbeteringen in het gebouw voor verloskunde en vrou wenziekten en van 20.000 voor uit breiding van het instrumentarium der nieuwe röntgenafdeeling. No. 17549 de Geer zich heden wederom per ra dio tot ons volk zou richten. ’t Is intusschen bedroevend, dat onzt kabinetsleider tot een zoo categorisch afwijzen van dergelijke suggestie, ge daan van serieuze zijde in een serieus blad, en sindsdien in vrij onbeteeken- de bewoordingen slechts ten deele te ruggenomen, gedwongen was.” „Op de meest drastische wijze, al dus de kabinetsleider, zullen wij iedere schending onzer neutraliteit, door wien ook. tegengaan Saevis tranquillus in undis, rustig temidden van de woeden de baren. Maakte minister de Geer met opzet van deze Latijnsche formule gebruik En ’t bleef niet bij woorden over het geheele land gaat de staat van oorlog over in den staat van beleg. Dit zeer zeker vooral met het oog op de inwendige veiligheid. En verder vertrouwen wij op Gods kracht.” Een der treinen door onveilig signaal gereden Door tot nu toe onbekende oorzaak reed de trein echter door en toen de locomotief en drie wagens trein 4009 op kruisend spoor de trein uit Utrecht was bestemd voor Eindhoven was gepasseerd, kwamen beide treinen met elkaar in botsing. Van den voor Roozendaal bestemden goederentrein, welke nog slechts weinig vaart had en daardoor vrijwel onmid dellijk stil stond, raakte slechts een der wagens met een as buiten de rails. De gevolgen voor den aanrij denden trein waren echter ernstig. Een twintigtal wagens werd uit de rails geworpen, door en over elkaar en tenminste zes wagens werden totaal in elkaar ge drukt. Het was een ontzettende ravage, een versperring tegelijkertijd van alle lijnen naar het Zuiden. Voor den Haagschen Christ Besturenbond zal a.s. Donderdagavond in het gebouw voor Chr. Sociale Be langen als spreker optreden de heer A Stapelkamp, van Utrecht, voorzit ter van het Chr. Nat. Vakverbond, met het onderwerp„Economische vraag stukken van heden”, B. en W. maken bekend, dat zij aan A J. Schrama vergunning hebben ver leend tot het uitbreiden van de door elec- tromotoren gedreven inrichting voor het vervaardigen van rubbervoorwerpen in het perceel Nieuwe Havenstraat no. 99a. eene wagen van trein 4009, welke uit de rails was geloopen, was spoedig weer op zijn plaats gebracht, waarna de trein kon worden teruggetrokken en langs anderen weg afgevoerd. Het opruimingswerk moest echter zeer voorzichtig geschieden. Doordat in verband met de electrische bovenlei dingen geen groote kranen konden worden gebruikt, vorderde het echter zeer langzaam. De ingelegde busdienst naar Tilburg kon spoedig weer vervallen, omdat be sloten werd de treinen van Roozendaal, die via Tilburg naar den Bosch reden, voorloopig tot Boxtel te laten rijden, zoodat de reizigers voor Tilburg per bus naar Vught werden gebracht en vandaar naar Boxtel, op welke lijn een electrische verbinding wordt onder houden, konden vertrekken. De grootste materieele schade is de vernieling van de vele wagons van den kolentrein uit Utrecht. Ook de spoor weg heeft geleden door de ontzetting van de rails en de dwarsliggers, doch deze schade is niet zoo groot. Bij de botsing hebben zich geen per soonlijke ongelukken voorgedaan. Vanmorgen zijn twee goederentreinen met elkaar in aanrijding geweest op het spoorwegemplacement tusschen Vught en ’s-Hertogenbosch. Een groot aantal goederenwagens is tengevolge van de botsing beschadigd en ontspoord. De Zuidelijke toegangen tot het station den Bosch, dus die naar en van Lage Zwaluwe, naar en van Tilburg, en naar en van Boxtel, zijn als gevolg hiervan versperd. zaak van de inrichting zij er op ge wezen, dat sedert den dag 17 Juli 1939 waarop in den Raad enkele be zwaren naar voren kwamen, de om standigheden, welke voor het scheppen van een dergelijke inrichting pleiten, zich zeer ernstig hebben verscherpt. Bij gebruik van den kelder voor het aangegeven tweeledige doel zal er voor de daar niet ondergebrachte patiënten, wier toestand het bij alarm mogelijk maakt, uit de boven den grond gelegen vertrekken naar kelders te vluchten, alsmede voor personeel en bezoekers, genoeg schuilruimte blijven in zij het niet gasvrije kelders van ’t gebouw. De inrichting van den kelder door den dienst der Gemeentewerken, wel ker kosten in het aanvankelijke voor stel geraamd werden op 20.000, eischt thans, tengevolge van stijging van materiaalprijzen, een kostenbegrooting van 25.000. Daarnevens dienen naar thans gebleken is, zulks in ver band met door de tegenwoordige om standigheden geboden uitbreiding van de capaciteit van het ziekenhuis voor nadere inrichting door het bedrijf der Gemeenteziekenhuizen gelden beschik baar gesteld te worden voor aanschaf fing van liggingsstukken (matrassen, peluws, kussens, lakens, sloopen, wol len dekens), patiëntenkleeding, verple- gings- en huishoudelijke artikelen, klein instrumentarium, patiënten- en etenswagens en vuilgoedwagentjes, tot een totaal-bedrag van 10.205. Van den bouw en de inrichting van den kelder zal ook buiten tijden van gevaar eenigermate partij getrokken kunnen worden, indien daarin zou wor den ondergebracht een op eenvou dige wijze te verwijderen installatie voor hydro-therapie; een plan hiertoe is echter eerst in overweging. B. en W. stellen den Raad voor te be sluiten tot besteding van ten hoogste de bedragen van 25.000 en 10.205 voor de inrichting van den schuilkelder, tot besteding van ten hoogste de bedragen van 42.500 (waarvan 22.500 nieuw) en 10.845 voor de inrichting van de Namens de Haagsche en Schevening- sche werkloozen, te werk gesteld op het vliegveld „Valkenburg” te Katwijk, heeft de afdeeling Scheveningen van den Landelijken Bond van Werkloozen en Werkverschaffingsarbeiders „Een dracht maakt Macht”, den Gemeente raad verzocht ten spoedigste maatrege len te willen treffen, opdat evenals het vorig jaar, bedoelde tewerkgestelden van en naar het vliegveld per autobus worden vervoerd. De botsing geschiedde vanmorgen om tien minuten over half vier. Op dat moment vertrok een vol beladen goederentrein, nummer 4009, van den Bosch naar Roozendaal. Ge lijktijdig kwam in het station den Bosch aan de volgtrein 7737 uit Utrecht, welke geheel was samengesteld uit ledige kolenwagens. Het spoorwegverkeer naar het Zuiden ondervindt dientengevolge groote stag natie. Het reizigersverkeer van het Noorden naar het Zuiden wordt in plaats van over den Bosch, over Arn hem en Nijmegen en Dordrecht-Lage Zwaluwe geleid. De spoorwegen heb ben onmiddellijk busdiensten ingelegd van den Bosch naar Waalwijk, Tilburg en Vught. Tusschen Vught en Boxtel wordt nog een treinverbinding onder houden. Voorloopig wordt tusschen den Bosch en Utrecht een uurdienst onder houden en wel electrisch op het traject Utrecht-Zaltbommel en diesel-elec- trisch tusschen Zaltbommel en den Bosch. Van den Bosch uit is het ver keer naar Nijmegen normaal. De afdeeling Zuid-Holland van den Nationalen Woningraad zal op Donderdagavond 25 April een leden vergadering houden in Café „La Baga telle”, Passage 61, alhier. De heer J. Bommer, secretaris van dezen raad, zal spreken over „Woningvoorziening vroegere Zanderzaal tot \_»pleging van in oorlogstijd”. MODELHUIS WONING INRICHTING H. TER MEULEN. Het patriciërshuis Javastraat 70, hoek Nassauplein heeft een andere bestemming gekregen. De Woningin richting H. ter Meulen, Hoogstraat 44-54 te Rotterdam heeft er een mo- delhuis in gevestigd. Dit modelhuis toont den bezoeker een imposante col lectie meubelen, zoowel in klassieke als in modernen stijl. Men vindt er naast exclusieve raam-decoraties, aparte vloerbedekkingen en moderne verlichtingsmogelijkheden, een groote verzameling voorwerpen van kunst nijverheid, benevens werken van voor aanstaande Nederlandsche schilders. Op de verdieping gelijkvloers vindt men meubilair in ultra modernen stijl, met bijbehoorende wandversiering en kleinkunst, daarentegen is de eerste étage geheel in oud Engelschen stijl gehouden, de 2e étage keert terug tot den modernen tijd, terwijl tenslotte de zolderverdieping hoofdzakelijk aan de goedkoopere inrichtingen is gewijd. Zoo vindt men in dit modelhuis voor iedere beurs wat. De wijze waarop de inrichtingen zijn geëxposeerd, is zeer fraai. Op verschillende plaatsen is een neonver lichting aangebracht, welke de meu bels en kunstvoorwerpen zeer goed tot hun recht doen komen. Met betrekking tot de radio-rede, welke onze minister-president, jhr. mr. D. J. de Geer, gisteren gehouden heeft, schrijft de diplomatieke redacteur van Reuter De meest belangrijke ontwikkeling van de laatste 24 uur is het besluit der Nederlandsche Regeering. den staat van beleg uit te breiden tot alle deelen des lands. Dit besluit bewijst de ferme vast beradenheid der Regeering de Neder landsche neutraliteit te verdedigen tegen iedere inmenging van welke zij de ook. De redevoering van den Nederland- schen minister-president toonde een bewustzijn van den ernst van den toe stand, doch bevat geen bewijs van on gerustheid of een aanwijzing, dat het gevaar dichterbij is gekomen. In welingelichte kringen te Londen is de door de toespraak gewekte in druk allergunstigst. Men gevoelt, dat de nieuwe maatregelen der Regeering de middelen zullen geven het hoofd te bieden aan zekere mogelijke bron nen van binnenlandsche onrust en mogelijk zullen maken, dat in een mi nimum van tijd stappen kunnen wor den ondernomen in zaken van open bare veiligheid. sche regeering o] grondige wijze geKolpen worden om het peil der Europeesche cultuur te berei ken en te handhaven, hetzij door af vaardiging van geleerden, kunstenaars, of andere cultuurdragers, het steunen om te komen tot een eigen volksuniver siteit, b.v. in elk geval door een instel ling (met behulp der regeering). die pogingen uit Curacao zelf gedaan, krachtig moreel en geldelijk aanmoe- digt. 'Spr. ving zijn inleiding aan eenige historische beschouwingen Van de oorspronkelijke cultuur van eiland is vrijwel niets bekend De tee- kenen wijzen er op, dat de oorspronke lijke bevolking groote zachtaardigheid en geschikten aanleg voor de bescha ving had. Zonder moeite zijn die India nen door de Spanjaarden gekerstend De komst der Hollanders maakte een eind aan de beschaving: bijna alle In dianen werden gedeporteerd Door de Hollanders werd slechts wei nig voor de cultureele ontwikkeling gedaan. De Roomsch-Katholieken heb ben zich later toegelegd op beschaving van de geimporteerde negerslaven. Tot groote eer van de R.K. missie moet ge zegd worden, dat zij onvermoeid is doorgegaan en de elementaire begrippen van de Christelijke beschaving aan de bevolking heeft bijgebracht Van protestantsche zijde is den laat- sten tijd op sociaal en charitatief ge bied inderdaad iets gedaan. Op onder wijsgebied is van R.K. zijde ontzaglijk veel gedaan. Het gouvernement heeft in bescheidener mate het onderwijs aangepakt. De grondslagen voor intellectueele be schaving zijn sinds korten tijd inder daad op Curacao aanwezig: het eiland heeft een bepaald intellectueel peil be reikt. De radio, de petroleumindustrie, de auto hebben hier veel goeds gedaan: vele Curacao-naars kennen thans hun eiland. Geleerden bezochten Curacao, evenals allerlei andere intellectueelen, waardoor vanzelf een betere pers ont stond. Duizenden vreemdelingen en kunstenaars bezochten de nieuwe we reldhaven. Vele nieuwe behoeften vinden echter geen volledige bevrediging. Deze kan al leen komen als Curacao zelf er in gaat voorzien. Zelf moet het aan het werk gaan. Curacao moet zich bewust wor den. dat het zijn eigen waarden en ge schiedenis heeft Curacao kan zich echter alleen niet helpen: vanuit het moederland moet veel bijstand worden verleend, niet al leen van de zijde der regeering. Er moet geestelijk toekomst zijn op Curacao, deze is er bitter weinig in te genstelling tot de materieele toekomst. Men mist er ontzettend de Europee sche cultuur, vooral de materieel gegoe den. Holland heeft iets goed te maken te genover Curacao. Het eiland is mate rieel verwaarloosd en dient nu geeste lijk geholpen te worden. Een volksuni versiteit b.v. is zeer gewenscht en po gingen in die richting worden gedaan. Ook op jeugdgebied is er nog zeer veel te doen. Spr. zeide te hopen dat het onlangs opgerichte comité Neder- land-West-Indië ook iets op cultureel gebied voor Curacao zal doen, evenals het Indisch genootschap. Persstemmen. De „Nieuwe Rotterdamsche Cou rant” (Lib.) merkt o.m. op „Het persoonlijke woord van minis ter de Geer tot het Nederlandsche volk sluit op voortreffelijke wijze de reeks officieele en officieuze mededee- lingen af, welke ons in de laatste we ken van toegenomen spanning reeds hadden bereikt. Zijn radio-rede beves tigt, ja versterkt de reeds bestaande overtuiging, dat de Regeering van geen wijken weet én dat zij consequent den eenmaal ingeslagen weg van de neu traliteit blijft volgen. Meer dan eens had zij van haar voornemen doen blij ken, waartoe de omstandigheden zou den nopen. Zoowel naar buiten als naar binnen is de waakzaamheid, naar de mate van toeneming van de inter nationale spanning, den laatsten tijd verhoogd. Thans voegt zij opnieuw de daad bij het woord door den staat van beleg, welke in een groot deel des lands reeds geldt, voor geheel Neder land af te kondigen. Wij verheugen ons over dit besluit, op het nemen waarvan we reeds eer der hebben aangedrongen. Naar onze overtuiging was de binnenlandsche veiligheid niet afdoende te verzekeren, indien de bevoegdheden van het cen trale burgerlijke gezag niet aanzienlijk zouden worden versterkt. Deze uitbrei ding van bevoegdheden ware te berei ken door een herziening van de wet op den staat van oorlog en beleg, waarmede de hierin vervatte regelin gen op de hoogte des tijds zouden worden gebracht.” Het blad betreurt, dat minister de Geer de aanleiding tot zijn uiteenzet ting betreffende het maken van af spraken met beide belligerente partijen heeft moeten vinden in een Neder landsche persuiting, welke onlangs in de. onder hoofdredactie van dr. H. Co lijn staande „Standaard”, tot uitdruk king is gebracht. Het blad besluit met „Zoo heeft de Regeering. bij monde van minister de Geer, op waardige wijze de koelbloedige vastberadenheid van Nederland tegenover buiten- en binnenlandsche uitingen van onrust vastgesteld.” Het was pikant, dat hij daarbij een beroep deed op het aan dr. Colijn ge liefde devies van den Vader des Va derlands Saevis tranquillus in undis”. „Rustig te midden van het woelen der baren, ziehier de innerlijke ge steldheid van ons land, waarop onze veiligheid in zoo belangrijke mate be rust, op klassieke wijze gekenschetst.” United Press meldt uit New York: De commentaren van de geheele pers met betrekking tot de situatie in den Stillen Oceaan zijn geschreven in het licht van een mogelijk betrok ken raken van de Vereenigde Staten in den oorlog. De republikeinsche „Herald Tribu ne” prijst de „koele en gepaste” verklaring van Hull over de belangen van de Vereenigde Staten en zegt, dat het gevaar van den oorlog zich over het verre oosten uitbreidt. Er is alle reden om te gelooven, aldus de „Herald Tribune”, dat in geval Nederland in den oorlog be trokken zou geraken Japan een snellen marine aanval op Nederlandsch-Indië zal doen. Engeland en Frankrijk zou den dan te hulp komen. Het blad wijst op de groote Amerikaansche be langen, welke daarbij in gevaar zouden komen en zegt, dat „de hitte van het conflict op de Philippijnen gevoeld zou kunnen worden.” Als eerste maatregel voorspelt het blad dan een anti-Japansch embargo en besluit veelbeteekenend, dat, indien Japan den oorlog roekeloos over den Stillen Oceaan brengt, dit de Ameri kaansche isolationistische gevoelens ernstig op de proef zal stellen. De democratische „New York Ti mes” daarentegen gelooft, dat onwaarschijnlijk is, dat Japan bezetting van Nederlandsch-Indië zou uitvoeren, voordat het „incident” in China geliquideerd en de altijd aan wezige Russische dreiging genaturali seerd is. De populaire „Daily News”, welke tot dusverre tegen een actie van de Vereenigde Staten in den Stillen Oce aan gekant was, zegt over Hull’s ver klaring: Indien dit de politiek is van het statedepartment met betrekking tot Nederlandsch-Indië en indien het con gres deze goedkeurt, is het niet aan ons onze stem daartegen te verheffen. Door dik en dun volgen we ons land in oorlogen en in mogelijke oorlogen en deze Nederlandsch-Indië-politiek be vat zeker het zaad voor een moge- lijken oorlog tusschen de Vereenigde Staten en Japan. Belangstelling van Zuid-Amerika. De Zuid-Amerikaansche bladen schrijven: Mocht Nederland in den oorlog ge wikkeld worden, dan zou Zuid-Amerika meer belangstelling hebben voor het lot van Nederlandsch-Indië dan voor dat van het moederland. Men gelooft, dat Amerika zich tegenover elk land zou richten, dat de Nederlandsche be zittingen onder protectoraat zou wil len stellen» B. en W. herinneren den Gemeente raad aan de terugneming van him voorstel om 20.000 beschikbaar te stellen voor de inrichting van een toen reeds gebouwden schuilkelder bij het Gemeenteziekenhuis aan den Zuidwal tot het daarin ge- ruimen tijd achtereen verplegen van zieken, zulks aangezien het niet moge lijk zou zijn de noodige overbrenging naar den kelder te bewerkstelligen in den zeer korten tijd tusschen alarm en luchtaanval. De bedoeling was, dat B. en W. den Raad nadere inlichtingen zouden ver schaffen. In verband hiermede deelen B. en W. den Raad mede, dat van den schuil kelder voor het geruimen tijd achter een verplegen van zieken alleen ge bruik gemaakt zal worden in tijden van gevaar ten behoeve van patiënten, wier verblijf in een ziekenhuis hoogst nood zakelijk is en wier verpleging in den kelder, in verband met hun leeftijd en de moeilijkheden aan vervoer verbon den, de voorkeur verdient boven ver pleging boven den grond in het zieken huis. Bovendien is in den gasvrijen schuil kelder geprojecteerd een opnemings- gelegenheid met ontsmettingssluis voor gaszieken. Tot dit tweeledige doel zal onder meer een eenvoudige operatieruimte in gericht moeten worden, terwijl een luchtververschingsinrichting met gas- filtertoestellen en een douche-ruimte aangebracht moeten worden. Ten aanzien van de vraag der nood- „De Maasbode” (R.K.) schrijft o.a. „Minister de Geer heeft wederom een woord weten te vinden, dat weer klinken zal in de harten der Neder landers. In termen, welke aan duidelijkheid en beslistheid niet het allerminste te Wenschen overlaten, heeft hij nog eens Uitdrukking gegeven aan den onwrik- baren wil van volk en regeering, om onze beproefde zelfstandigheidspolitiek met alle middelen door te zetten aan allen kant. Het was wel opvallend, hoe beslist en hoe herhaaldelijk minister de Geer stelling nam tegen de suggestie tot af spraken met belligerenten voor het ge val onze neutraliteit zou worden ge schonden. Dit stellingnemen was intusschen allerminst verrassend. Menigeen zal dit aanstonds hebben verwacht, toen hij de aankondiging las» dat minister Onmiddellijk na het ongeval is met de opruimingswerkzaamheden be gonnen. VOORZIENINGEN EN AANSCHAF FINGEN TEN BEHOEVE VAN DIT ZIEKENHUIS „Het Volk” (soc.-dem.) stemt even eens met de „ernstige en tegelijkertijd moedgevende rede van den Nederland- schen minister-president in. Het blad schrijft dan verder o.m. „Niet licht telt een volk als het onze de mogelijkheid tot tijdelijke be perking van de democratische vrijhe den, welke de staat van beleg, afge- kondigd voor het geheele land, met zich brengtniet lichtvaardig heeft ’t kabinet tot dezen ingrijpenden maat regel besloten. Doch omdat wij in ieder geval onze zelfstandigheid als vrij, Ne- derlandsch volk willen handhaven, moeten wij alle maarregelen treffen en steunen, welke dit doel eischt. Wat het zwaarst is, moet zeker in ernstige omstandigheden, als ons thans bescho ren zijn, het zwaarst wegen." „Voor zoover dat nog noodig was heeft de minister-presjdent naar bui ten onze positie helder omschreven. Nederland is waakzaam, gereed om iedere aantasting van het grondgebied te weerstaan, zoodat wij ongevraagde „bescherming” en ongewenschte be langstelling van de oorlogvoerenden mogen en kunnen afwijzen. Mochten de aan dr. Colijn toegeschreven arti kelen van „de Standaard”, waarin sprake was van voorafgaand militair overleg met oorlogvoerenden, in het buitenland twijfel hebben doen staan. dan heeft de zeer stellige te rechtwijzing, vandaag door den heer de Geer gegeven, zulk een lijken twijfel weggenomen. Onze positie is duidelijk wij zijn paraat, om ons zelf te handhaven." Geen vermelding in de Duitsche pers. Men telefoneert ons uit Berlijn Nóch over den in Nederland afge- kondigden Staat van Beleg, nóch over de rede van onzen minister-president hebben wij in de Duitsche pers iets gelezen. Het is ons gebleken, dat de Wilhelmstrasse met betrekking tot den Staat van Beleg in Nederland zich van ieder commentaar onthoudt. Inleiding A. M. van de Laar Kraft In de gisteravond gehouden ledenver gadering van de groep West-Indië van het Indisch Genootschap heeft de heer A. M. van de Laar Kraft, Ned. Herv. predikant te Heenvliet en jeugdpredi- kant te Rotterdam, een inleiding gehou den over „De cultureele ontwikkeling op Curacao” Spr. verdedigde de vol gende stellingen: 1. Curacao begint rijp te worden voor de Europeesche cultuur in haar breed- sten zin. Dit blijkt uit de belangstelling voor kunst, wetenschappelijkheid, gods dienst, betere pers, verlangen naar mid delbaar en hooger onderwijs 2. Curacao moet zich zelf bezinnen, daarom in de eerste plaats op zijn ge schiedenis en cultuurwaarden (ook de eigen taal, in grammatica en woorden boek vast te leggen), door het g«*noot- schap voor wetenschappen, kortelings weer opgericht zoo krachtig mogelijk te bevorderen, een boekerij aan te leggen, waar de geheele letterkunde over Cura cao te vinden is en een museum te stich ten op geschiedkundig, volkenkundig en folkloristisch gebied betreffende het ge biedsdeel Curacao. 3. Curacao moet door de Nederland- in onbekrompen en ‘holpen worden om het

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 17