12 Mei
Moederdag-bloemendag
België
nam
te Brussel
revanche
6
c
GEMEENTERAAD
KUNST EN LETTEREN
HET NIEUWE
STADHUIS
Fluweel voorde keel
<v> 20stuks!5ets *v>
HAAGSCHE COURANT VAN
MAANDAG 6 MET 1940 DERDE BLAD,
PAGINA 2.
HOCKEY
met 34
Nederland
geslagen
PIANORECITAL
NICOLAI ORLOFF
VERGADERING VAN HEDEN
NAMIDDAG
Hr. Ms. „van Galen”
TE
Verdiend succes der gastheeren
BENOEMINGEN
Regelmaat
L A X O B A C
B«i apotheken en dro£. 35 en
85 ct-, maar let op den naam.
In de zaal Diligentia
VOORSTEL OM GELD TOE
STAAN VOOR HET EERSTE
GEDEELTE VAN DEN BOUW
„Quasi una
Imp.: Rowntree Handelamij. A’dam-
(Zie verder 5e blad, pap. 2.)
Rede van den heer v. Langen.
HAAGSCHE KUNSTKRING.
van
een
vóór
jaar nemen
deze
het
op
Rede van den heer Jonker.
Voorz.: burgemeester de
M o n c h y.
internationale
Rein de Waal
tekoopaanbieding van o r a n d-
lesteld
H ening
Vijfentwintig jaar koninklijke dienst.
De Koningin heeft aan den heer A.
Foks, hylpknecht ten paleize „Het Loo”
toegekend de bronzen eeremedaille van
de huisorde van Oranje, wegens 25-
Jarigen Koninklijken dienst.
Rede van den heer Snoeek
Henkemans.
den
na
de
het
Benoemd worden tot:
LAGER ONDERWIJS.
onderwijzer aan de openbare school A
voor uitgebreid lager onderwijs Elboog
straat 68: L. K o r r e 1 b o o m.
Moet men daarna de verdere uitvoe
ring stopzetten, dan zal dit niet mooi
zijn, maar er zal niets verloren zijn.
Een stadhuis is geen weelde, gezien
de onderbrenging van de gemeente-ad-
ministratie in verscheidene huizen, het
geen lastig en duur is
Een goed stadhuis versterkt de kracht
van de burgerij, de volkskracht Als den
Haag niet voortwerkt zou dit een oor
zaak zijn van verzwakking. Kunnen B.
en W. den Raad eenige zekerheid geven
dat de eerst noodige materialen ter be
schikking zullen zijn? Voor de inwen
dige afwerking kan men later zoo noo-
dig zich tijdig behelpen.
weer’ verder
voor
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
tijdelijke leerkrachten bij het gemeen
telijk avondnijverheidsonderwijs voor
meisjes de dames J. va n Beuzekom
en M. C. van Broekhuijsen.
dèt Is t waarom 1 gaat!
Neem Laxobae - da
nieuwe. prettigste laxans
voor oud en Jong. Smaakt
als zuivere chocolade
zacht werkend, zonder
scheuten of pijn, maar
met de regelmaat van een
klok. Ideaal ‘voor men-
echen die moeilijk Inne
men: afdoende, zelfs In
hardnekkige gevallen.
Voordracht van André Peters.
Morgen, Dinsdag 7 Mei, zal André Pe
ters een voordrachtavond geven in het
gebouw van den Haagschen Kunstkring.
Het programma vermeldt ,J)e Aartsenge
len” uit den „Proloog” van „Faust” waar
bij twee leerlingen van het Haagsch Too-
neellyceum (directeur dr. Wijnand Frans)
welwillend haar medewerking zullen ver-
leenen, namelijk Alma van Brussel en
Laura Walraven. De Reyzang uit „Luci
fer” van Joost van den Vondel, wordt door
twee stemmen vertolkt Het monumentale
gedicht De Dans van Sjiwa” van het lid
van den Kring, J. C. Sonneborn (thans
tevens voorzitter van de letterkundige af-
deehng). in Maart 1939 verschenen in
,,de Stem” en zeer gunstig beoordeeld in
litteraire kringen, zal daarna worden
voorgedragen Na de pauze zal André Pe
ters, onder traditie van den Kunstkring
getrouwuit een voltooid roman-
manuscript voordragen, getiteld „Miros
lav ontmoette de Liefde” De handeling
speelt in de bergen van Joego-Slavië.
De heer Snoeek Henkemans
(Chr. Hist.) schetst den invloed van
de wereldgebeurtenissen op ons econo
misch leven, doch waarschuwt tegen
overdrijving. De Raad besluit thans niet
tot stadhuisbouw. Dat is al tevoren ge
schiedt. Er is al veel geschiedt ter uit
voering. Een voorrecht is, dat men de
uitleening kan uitstrekken over vijf jaar
en dat men kan leenen bij de eigen
fondsen. Dit maakt dat het voorstel veel
aannemelijker is, omdat wij werkelijk
in staat zullen zijn om te volbrengen
hetgeen wij ondernemen.
Let men op den toestand in Europa,
dan is te begrijpen, dat men zegtWij
doen nu heelemaal niets. Inderdaad is
echter alleen gepleit voor uitstel. Maar
niemand kan zeggen, dat men over zes
maanden in betere omstandigheden zou
verkeeren, terwijl de geestesbotsing in
Europa zeker langer dan zes maanden
zal duren. Men moet thans besluiten om
te gaan bouwen of om niets te doen.
Neen beteekent een zuiver negatief be
sluit, dat den weg openlaat voor aller
lei nieuwe plannen en nieuwe specu
laties. Uitstel voor b.v. zes maanden
heeft absoluut geen zin. Men kan ook
besluiten voort te gaan zooals B. en W.
voorstellen namelijk de afwerking van
een bepaald onderdeel, waarvoor men
verwacht, dat de materialen zullen aan
wezig zijn.
De wereldberoemde Russische pianist,
Nicolai Orloff heeft gistermiddag, naar
aanleiding van het enorm succes, dat hem
op een vorig recital ten deel viel een
tweede concert in Diligentia gegeven.
Waarschijnlijk in verband met het ten
einde loopen van het winterseizoen en
het uitgaan van de publieke belangstel
ling naar de komende muziekuitvoeringen
in de Kurzaal te Scheveningen, was de
Diligentia-zaal voor deze matinee, gun
stig voorgesteld, matig bezet.
De geniale pianist opende het recital
met de Sonate in D gr. t op 17 van W.
A. Mozart, welke hij op een bijzonder
sensitieve wijze heeft voorgedragen. Welis
waar ademde deze vertolking, door het
nogal opgevoerae tempo, een muzikalen
geest die voci onzen tijd bijna kenmer
kend is geworden. Wij hoorden namelijk
op concerten menig Allegro van Schubert
herschapen tot een Mendelssohnschen
stijl, menige Symphonic van Beethoven,
zelfs onder leiding der beroemdste diri
genten, in een recordtijd uitvoeren, ter
wijl zich alom stroomingen in de muziek
wereld doen gelden, die zelfs op snellere
tempi bij Bach-vertolken aandringen. Doch
Nicolai Orloff heeft met zijn spel van
zeldzame egaliteit Mozart’s Sonate in
hoogste verfijning en geestelijke waarde
geopenbaard. Het is ons daarbij bovendien
Voor een deel moet dat worden toege
schreven aan den vorm van de voorhoede,
die van eenige factoren afhankelijk was
o.a. van de conditie van de middenlinie.
die thans niet zoo op dreef was gelijk in
de hoofdstad De middenlinie voedde toen
dc vleugels goed, vocral ook omdat alle
leden van die lijn goed op dreef waren
Thans verzette Losada (de ster in Am
sterdam) de helft minder en ook' Anker-
man was niet je dat. De eenige die zich
zelf bleef was Henk de Looper. De twee
de factor, dat de voorhoede niet zoo ge
weldig uit de voeten kon komen, was de
verkeerde keuze van den middenvoor Ta-
miniau, waarover we reeds in vorige
wedstrijden ook geschreven hebben.
Brussel heeft er nog eens den klem
toon op gelegd, dat de Zuidelijke eerste
klasse-speler geen spelverdeeler van eenig
formaat is. Men merkte niets van hem
Waarom de Roos van B.M.H.C. niet mid
denvoor is gezet zal eeuwig een raadsel
De zestigste
ontmoeting van
De heer Jonker (Lib.) wijst op de
xelatieve waarden der argumenten pro
en contra.
Aan uitstel zijn groote bezwaren ver
bonden in verband met de gebrekkige
huisvesting van de gemeentebureaux,
de bestrijding van de werkloosheid, het
stimuleerende voorbeeld van de Ge
meente enz.
Eerstgenoemd bezwaar erkent de libe
rale fractie, maar het nieuwe stadhuis
zal geen volledige concentratie geven.
Het is geen bezwaar, waarvoor andere
bezwaren moeten wijken
De werkloosheid moet door de Ge
meente worden bestreden, maar er zijn
andere groote werken, die men kan
aanpakken.
In dit verband wijst spr erop, dat
het Rijk voor den stadhuisbouw geen
steun wil geven. Spr. deelt niet het
standpunt van den Kunstkring, dat
men door uitstel van den bouw de
bouwnijverheid in het land zal lam leg
gen. Aan het eind van den oorlog zal
er nog veel meer behoefte zijn aan
groote werken ter bestrijding van de
werkloosheid. Door financieele avon
turen als deze stadhuisbouw zal men
den belastingdruk verzwaren en de
werkloosheid niet noemenswaard ver
minderen.
Men moet voorzichtig zijn met het
argument, dat reeds zooveel kosten ge
maakt zijn. Door de kosten nu te ver-
hoogen zal men hetzelfde argument la
ter opnieuw aanvoeren om den ver
deren bouw te bepleiten.
Moet men thans beginnen, nu men
geen overzicht heeft van de totale kos
ten van het stadhuis? De materiaalprij-
zen zijn onzeker, ook de mogelijkheid
om tijdig zoo al ooit binnen afzien-
baren tijd over het materiaal te
beschikken is onzeker. Het is gevaar
lijk, het werk te beginnen, terwijl men
niets weet over de toekomstige kosten.
Een particulier zou zoo niet handelen.
De financieele bezwaren hangen
een bijzonder voorrecht geweest, zijn ver
tolken van zeer nabij te kunnen gadeslaan.
De gevoeligheid, waarmede Nicolai Orloff
het klavier behandelt en de concentratie,
waarmede hij zijn geheele aandacht aan
de klankschoonheid wijdt, zullen een
ieder, die dit spel nader beschouwt ver
bazen en de diepste bewondering voor dezen
Kunstenaar afdwingen.
De Sonate op 27 no. 2, „Quasi una
Fantasia' van L van Beethoven volgde
hierna. Wij hoorden dit machtige werk
eenige weken geleden op meestelijke wijze
door Walter Gieseking vertolken Ook Ni
colai Orloff bleek een persoonlijke opvat
ting over deze bekende compositie te be
zitten Tot een zekere mildheid, tot een
accentueeren van de aanwezige romanti
sche elementen, nijgde deze kunstenaar.
Het was geen Beethovenspel, dat onver
gefelijk wordt, door expressiviteit, door
een klankbeeld, dat onuitwischbaar is,
door de diepte van het relief, door de
scherpte der contouren. Het was ons ech
ter dierbaar door de ongekende dichter
lijkheid en oprechtheid.
Als derde’nummer bracht Nicolai Orloff
Chopin-composities ten gehoore. Aangezien
het vorig recital van den pianist geheel
aan werken van dezen Poolschen toon
dichter was gewijd, zullen wij hierover
thans geen bijzonderheden opmerken.
Na de pauze vclgden werken van M.
Ravel, F. Poulenc en Fr. Liszt. Tot het
geven van een tweetal toegiften hebben
de aanwezigen Nicolai Orloff met een
langdurige stormachtige applaus-ovatie
overgehaald.
voor den
beginnen
verderen bouw
Hedenmiddag uit Indië terugverwacht.
Hr. Ms. van Galen, welk schip onder
bevel van den luit, ter zee A. S Pinke
van Ned.-Indië naar Nederland terug
keert, is hedenmorgen van de Downs
vertrokken naar Hoek van Holland,
alwaar naar verwacht wordt, het schip
te ongeveer 6 uur hedenavond aan den
Harwichsteiger zou eren Morgenoch
tend vertrekt Hr. Ms. van Galen naar
Nieuwediep.
MEDEDEEL1NGEN.
Een schrijven van W. Wijken hou
dende
bluschm ateriaal, wordi
in 'handen van B. en W. ter
NIEUWBENOEMD RAADSLID
DEN DULK.
De geloofsbrief met bijbehoorendt
stukken van het benoemde lid van den
Gemeenteraad, den heer W den Duik
Jacz„ wordt gesteld in handen van een
commissie ter onderzoek en rapport, be
staande uit de heeren de Jong (R.K.),
Joekes (V.D.) en Mobach (S.D.).
heeft var. de
skeletbouw; men mag
vóór men ook van den
zeker is.
De fractie is
blijven Eerst in het laatste kwartier, toen
de stand intusschen al 42 was in net
voordeel van de Belgen, nep de Wad
zijn rechtsbinnen tot de middenvoorplaats
en net was alsot we plotseling een geheel
anderen kamp te zien kregen. Was net
spel voor dien tijd goed, snel, maar toen
rustig geweest, van de minuut af, dat
de Roos den aanval leidde kwam er sen-
sensationeele spanning in den strijd, om
dat de Bloemendaler direct al den stand
op 43 bracht. Maar tot een gelijk spel
is het niet gekomen.
Een grooten wedstrijd kan men de ont
moeting in Brussel niet noemen In het be
gin speelden de Hollanders een goed
open spel en toen van der Dol al na drie
minuten door een fout van een der Bel
gische backs Nederland de leiding be
zorgde, dacht men allerwege, dat de cij
fers van Amsterdam zich zouden herha
len Het open spel werd evenwel spoedig
klein en het bleek, dat de oranjehemden
op het effectvolle terrein niet zoo goed
uit den weg konden dan de Belgen, die
goed op slechte terreinen voort kunnen.
Het werd dus gauw 11 door middenvoor
Delaval, die juist voor de pauze den stand
op 2-1 heeft gebracht Weliswaar hadden
de oranjehemden voor rust het meest het
initiatief behouden, doch men kon toch
niet zeggen, dat de stand de verhou
ding niet weergaf.
In de tweede helft kwamen de Belgen
ook al weer beter voor den dag Niette
min maakte Postma er uit een strafcorner
met een prachtig schot 22 van waarna
de Belgen uit twee strafcorners scoorden,
resp. door Waterkeyn en Delvaux Het
was dus 42 geworden en toen eerst
heeft de Ned. aanvoerder de Roos tot ■ie
middenvoorplaats geroepen, met het be
kende gevolg, waarvan we hierboven al
gewaagden.
De Belgen waren zeer verheugd over
het resultaat, dat bij uitmuntend hockey-
weer was verkregen: geen zon, geen wind
en geen regen. De temperatuur was ook
net geschikt.
Als we de elftallen aan een nadere be
spreking onderwerpen dan komen we tot
de conclusie, dat de beide vleugelspelers
Esser en Roodenburgh lang met zoo goed
hebben kunnen spelen als waartoe ze in
staat zijn. Esser heeft Individueel zeer
gcede staaltjes hockey laten zien, maar
het feit, dat de Waal o v. d. Dol riep, dat
hij eens op z’n linksbuiten moest denken,
zegt genoeg. De vleugelspelers zijn het
slachtoffer geworden van een Zuidelijken
speler, die tot middenvoor van het Neder-
landsch elftal is gebombardeerd, zonder
dat hij er de capaciteiten toe bezat. Twee
internationale wedstrijden hebben dat nu
wel bewezen. De Roos is een geboren
middenvoor, dat viel uit zijn spel in het
laatste kwartier van den kamp te zien.
Van der Dol was vrij matig Zijn eerste
doelpunt was goed maar daarna kreeg nij
kansen, die hij had moeten benutten.
Over de middenlinie hadden we het reeds.
In de backlinie was Postma beter dan de
Waal. Postma grijpt steeds uitmuntend
in, heeft stijl, 18> O0k op een slecht ter
rein, vast op den bal en beschikt over
een prachtig s:hot. Toch was Rein de
Waal in zijn laatsten internationalen wed
strijd waarlijk van internationale kracht
beter dan we hem in andere landenwed-
strijden hebben gezien. Hij gaat, zooals
hij wilde, als goed internationaal heen.
De Hagenaar Haitink heeft zijn doel goed
en moedig verdedigd. Toch was hij, mee
nen we, bij twee doelpunten slachtoffer
van het effectvolle terrein.
nauw samen met de buitengewone om
standigheden. In normale omstandig
heden kan den Haag stellig een stad
huis bouwen, maar thans gaat dit
liet op.
Spr. behandelt den omvang van de
uitgaven en de vraag of deze kunnen
worden gedekt.
Het bedrag van 814 millioen zal niet
unnen worden geput uit de fondsen,
waaraan B. en W. het willen ontleenen.
Het is bovendien de vraag of het uit
putten van die fondsen gewenscht is.
Dit is onvoorzichtig. Welke fondsen
kunnen in aanmerking komen voor
verdere financiering? Hoe denkt men
rente en aflossing te betalen? In dit
verband wijst spr. op den steeds ver
zwaarden belastingdruk en de onge-
wenschtheid van verhooging van be-
drijfstarieven, alsook op de toenemen
de uitgaven voor Maatsch. Hulpbe
toon, die van de luchtbescherming enz.
Het argument van den in waarde te
dalen gulden acht spr. zeer zwak. De
leuze „Doe gewoon” is goed voor het
dagelijksche leven, maar niet voor een
bijzonder object als de stadhuisbouw
en het vastleggen van aanzienlijke
geldmiddelen. Wij kunnen beter ons
kruit droog houden voor de uitgaven,
welke men stellig zal krijgen voor
luchtbescherming, herstel van schade
enz.
verschillende groote werken in pette ge-
De liberale fractie is tegen het voor
stel om thans een aanvang te maken
met den bouw en zal een eventueel
voorstel tot uitstel graag ondersteunen.
Rede van den heer Lely.
De heer Lely (V.D.) acht de vraag
dezeof men met den stadhuisbouw
zal beginnen zonder te weten wat die
bouw zal kosten Dit weten ook B. en
W. niet voor den verderen bouw. Fei
telijk vragen B. en W dus een soort
blanco crediet
De V.D.-fractie heeft belangrijke be
zwaren tegen het voorstel Spr. gaat
de voorgeschiedenis van het plan na
keuze van plaats, daarna van architect,
voorloopig plan van den Raad. Zonder
oorlog zou de bouw normaal zijn door
gegaan. maar thans komen B. en W.
met een voorstel in verband met de
verhoogde kosten 10.200.000 tegen
eerst t 8.100.000) en ook om den Raad
te vragen of thans met den bouw moet
worden begonnen
Spr. verwijst naar een artikel van
den heer van Beusekom in de Statisti
sche berichten, over de prijsschomme-
lingen van bouwkosten en waarschuwt
tegen een prijsniveau van b.v. drie
maai de kosten van vóór den oorlog.
Dan zou het stadhuis niet 10 maar 20
millioen of meer kosten
Tegen de raming van B en W. heeft
de fractie geen bezwaar; den Haag kan
dit wel betalen.
Een blanco crediet is niet noodig.
Bij aanzienlijke prjjsverhooging zou
men het werk kunnen stop zetten,
maar dit zou b.v. 7 jaar kunnen duren,
hetgeen groote bezwaren heeft.
Het hoofdbezwaai van de fractie is,
dat in de tegenwoordige omstandigr--
der met den bouw za< worden begin
nen Geld, hulpmateriaal en arbeids
krachten zijn aanwezig, maar dc ma
terialen zijn het zwakke punt. Voor den
verderen bouw zijn veel materialen uit
het buitenland noodig; natuursteen,
brons, marmer, en er is niet nagegaan
of deze zullen te verkrijgen zijn als het
betonskelet over IV? jaar gered is. Zoo
niet, dan za men den bouw moeten
stopzetten of ersatz moeten gebrui
ken, hetgeen spr. niet juist acht.
Spr beroept zich op een urgentie-
program van den heer van Beusekom
en wijst op de mogelijkheid, dat de Re-
geering een rantsoeneering van bouw
materialen zal invoeren, waarbij 't zeer
onzeker is dat men materialen zal
verkrijgen voor het stadhuis Het is
niet voldoende dat men de zekerheid
var. de materialen
niet
tiseert spr. het financieringsplan van
B. en W.
Het voorstel is niet gebaseerd op het
thans noodzakelijke voorzichtige be
leid en bevat onnoodig risico.
Spr. vraagt B. en W., het voorstel
terug te nemen, den architect te vra
gen, het plan verder uit te werken en
de noodige contracten aan te gaan
voor de benoodigde materialen en eerst
daarna met een voorstel bij den Raad
te komen.
Rede van den heer Quant.
De heer Quant iR.K.) wijst op de
lange voorbereidingen van het plan,
waaraan spr. als wethouder heeft mee
gewerkt. Niettemin betwijfelt spr. of
men met dit voorstel op den goeden
weg is en of deze tijd, waarin de
grootste onzekerheid heerscht en de
grootste zuinigheid noodig is, de ge-
schikste tijd is voor den bouw, welke
zware financieele lasten op de bur
gerij zal leggen. Hij betwijfelt of in
dezen tijd de urgentie van den bouw
zoo groot is. dat men het risico moet
nemen. Ine ,’"?d is de dislocatie van
den Gemeentedienst zeer ongewenscht,
maar in dezen tijd is voorziening hier
in niet urgent.
In ’t bijzonder wijst spr. op de wen-
schelijkheid van decentralisatie in ver
band met het luchtgevaar in geval van
oorlog. Door het motorverkeer is de
onderlinge afstand der bureaux niet
zoo’n groot bezwaar.
Voor de werkverruiming worden nog
verschillende groote werken in petto ge
houden, die urgenter zijn en moeten
voorgaan, werken als het viaduct aan
de Schenkkade en andere, ook woning
bouw.
Wat betreft het financieringsplan van
B en W., dit is uitvoerbaar mits men
de belastingschroef nog verder aan
draait. Spr. vraagt nadere inlichtingen
over dit financieringsplan. O.a. wijst hij
op de verhooging van materiaalprijzen
er. loonen, waarmee geen rekening is ge
houden.
Als het geraamte gereed is, zal men
voor de verdere afwerking materialen
noodig hebben, waarvan het zeer onze-
kei’ is of ze te verkrijgen zullen zijn.
Na demobilisatie zal men den bouw
kunnen versnellen door de vele werk
krachten.
Het voorstel is een daad van durf,
maar het nageslacht zal moeten betalen.
Er is meer moed noodig om den bouw
uil te stellen.
Niet om het voorstel zelf, maai in
verband met de consekwenties is spr.
tegen het voorstel, waarbij hij erop wijst
dat de gemeentebedrijven veel minder
zullen opbrengen dan geraamd is Het
voorstel is een sprong in het duister
HET MAKEN VAN EEN AANVANG
MET DEN BOUW.
Aan de orde is:
1. net voorstel om, met wijziging in
zooverre van net Raadsbesluit vap
Juli 1938 gelden beschikbaar te stellen
voor het eerste gedeelte van den bouw
van een nieuw Stadhuis 2.200.00G
voor den bouw en 1 600 000 voor ont
eigening tezamen 2.800 000).
Hetzelfde Nederlandsche Hockey-ell-
tal, dat in Amserdam een goede 3—0
zege op het vertegenwoordigdende
Belgische team behaalde is Zondag
middag op het terrein van de Royal
Leopold Club te Brussel, ten aan-
schouwe van slechts weinig bezoe
kers in een niet op al te hoog peil
staanden wedstrijd met 43 gesla
gen en de Belgen hebben de zege
ongetwijfeld verdiend.
Het is wel een teleurstelling geworden
voor de Waal, die. zooals men weet, z’n
zestigste internationale ontmoeting speel
de en thans niet meer in Internationaal
hockey zal uitkomen. In meer dan één
opzicht was het een teleurstelling voor de
Waal, want van de huldiging in Brussel
zelf is weinig gekomen, omdat de cadeaux
welke men gekocht had, de Nederland
sche grens niet mochten passeeren, zoo-
dat men bij terugkomst in Breda de hul
diging heeft voltrokken in optima forma
Tijdens de pauze hebben de voorzitters
van den Nederlandschen en Belgischen
Hockeybond den jubilaris eenige woorden
toegevoegd. Rein de* Waal speelde z’n
zestigste maar de aanvoerder van het
Belgische elftal, Putz, toch al zijn 47e
Een cadeau in den vorm van een zege
werd het dus niet
Den heer van Langen (S.D.) her
innert op zijn beurt eveneens aan de
lange voorgeschiedenis van dit voorstel.
Ook aan het optimisme van den burge
meester, die reeds had gesproken van
het laatste besluit inzake het nieuwe
stadhuis en zelfs de burgerij had opge
wekt tot het geven van geschenken voor
dit stadhuis. Thans echter staat de Raad
opnieuw voor een voorstel om te gaan
bouwen. Lichtvaardig is dit voorstel
thans niet, na zoo’n lange voorberei
ding!
Een lid van de commissie voor de
financiën wil een half jaar wachten.
Welk voordeel heeft dit? Men verwacht
toch niet, dat dan de oorlog is afgeloo-
pen en de materiaalprijzen vaster zul
len zijn? Na den vorigen oorlog zijn
de prijzen juist heel sterk gestegen.
Tegen uitstel pleit ook, dat een heel
stadsgedeelte, als nieuwe city gedacht,
onveranderd zal blijven als de Gemeen
te niet zelf begint met den bouw
het stadhuis.
Ook de onteigening pleit voor
bouw, daar anders de eigenaars
eenigen tijd hun eigendom kunnen
terugvorderen. Kan men de onteigening
vervroegen?
De overheid mag niet het voorbeeld
geven door het werk voor werkverrui
ming stop te zetten. De Gemeente moet
stimuleerend werken op particulieren.
Uitstel van den bouw zal leiden tot
allerlei denkbeelden, zooals dat van
den heer Quant tot decentralisatie Dit
zal steeds tot uitstel leiden, zoodat de
vijf honderdduizendste Hagenaar nog als
raadslid zal mede te beslissen krijgen
over het nieuwe stadhuis dat nu reeds
een voorgeschiedenis van dertig jaar
heeft.
In 1938 wilde spr. reeds met den
bouw beginnen, maar de architect
Luthman en de directeur van Gemeen
tewerken overtuigden hem, dat men
beter eerst het geheel kon voorberei
den. Ook thans is spr. voorstander om
te beginnen. Het skelet zal een paar
en van dit deel van het
plan is men zeker, daar de materialen
voldoende aanwezig zijn voor dit deel
van het werk.
Daarna zal men dan
kunnen zien. Spr. is dus
voorstel van B. en W.
De financieele specialiteit van
fractie heeft geen bezwaar tegen
voorstel, dat per jaar anderhalf a twee
millioen kost, een niet schrikbarend
bedrag, als men ziet wat de laatste
jaren is uitgegeven voor openbare wer
ken 5.120.000 in vier jaar).
Het voorstel is ook van belang ter
bestrijding van de werkloosheid, waar
bij spr. zich beroept op het adres van
den Haagschen Kunstkring. Hij beveelt
het voorstel van B. en W. aan.
De neer van Asch van WijcK
(A.R.< deelt mee. dat de A.R. fractu-
haar steun geeft aan het voorstel om
over te gaan tot uitvoering van het eer
ste bestek van den Douw Hij herinner!
aan de langdurige voorbereiding van
den bouw; de moeilijke keuze van een
plaats: de 3 millioen. die zijn betaaid
voor kazernebouw: de plaats gehad heb
bende onteigening. Men is gereed met
be* eerste dee' van het bestek en de
aanbesteding zou kunnen oeginnen
Aesthetiscne veranderingen van het
plan nebben plaats gehad Thans moet
men verder gaan op den ingeslagen weg.
die al zooveel financieele consekwentie-
heeft gehad.
De vraag, of men moet afwachten,
welke tijden ons wachten beantwoordt
spr ontkennend, up prijsdaling zal
men binnen afzienraien tijd niet kun
nen rexenen Men nr.uel zich later niet
kunnen verwijten, dat men den besten
tijd heeft laten voorbijgaan.
De dislocatie van de secretarie is een
steeds dringender vraagstuk en ook de
werkloosheid is helaas een blijvend
pleidooi vóór den bouw. In dit verband
herinnert spr. aan het adres van den
Haagschen Kunstkring
Is bet de bedoeling, dat het labora
torium, van Bouw- en Woningtoezicht
aan de Mauritskade blijft gevestigd en
het niet in het nieuwe stadhuis komt?
Hoe zit het met de kosten van af
braak voor den bouw
Zal men voor onteigening inderdaad
600.000 noodig hebben, ongeacht de
veranderde huurprijzen
Zal bij stagnatie van den bouw de
onvoltooide romp niet te zeer ontsie
rend zijn
De A. R fractie neemt aan. dat de
noodige bouwmaterialen verkrijgbaar
zijn of aanwezig.
Er zijn ook financieele onzekerheden
in de naaste toekomst^ b.v. prijsstijging
in verband met de conjunctuur. Daar
kan waardedaling van den gulden
tegenover staan Verwacht map Tprden,
dat de gemeente ook in de toekomst
den bouw zal moeten financieren
Het besluit van den Raad is van
moreele beteekenis voor net geheele
land, de A.R-fractie meent, dat men
moet voortbouwen.
Stadhuisbouw
maar acht de voorgestelde wijze van
bouwen met juist Zelfs als er geen
oorlog was zou eerst alles dooi den
architect moeten zijn uitgewerkt. In
tijdsomstandigheden klemt dit
nog meer. Bij Rijkswerken handelt
men dan ook daarnaar en verzekert
men zich eerst van de materialen
Spr. bepleit geen uitstel tot betere
tijden, maar een voorzichtiger wijze
om het doel te bereiken doordat B.
en W. zich verzekeren van a!>e bouw
materialen, niet alleen voor den skelet-
bouw maar voor den geheelen buiten
bouw en de afwerking der dienstloka-
len. Feestlokalen kunnen zoo noodig wel
wachten Men moet zorgen voor een
waardig stadhuis en daarom moet men
den bouw uitstellen tot de plannen
verder zijn uitgewerkt en men de ze
kerheid heeft aat de benoodigde ma
terialen aanwezig zijn. Men kan dan
ook oeter de kosten beoordeelen, zoo-
dat men geen blanco creaier behoeft
te vragen.
(De heer Smitskamp: Acht u dit
practisch mogelijk voor een bouw,
welke 6 of 7 jaar zal duren?)
De heer Lely vreest van wel.
Omtrent het prijsver loop is niets
te voren te zeggen, maar te verwachten
is, dat het bouwen duurder zal worden,
maar dit zal niet veel beteekenen in
verhouding tot de totale bouwkosten.
De gekozen tijd is voor het verkrijgen
van goedkoope prijzen voor betonwer
ken niet gunstig in verband met de uit
voering van andere groote betonwer
ken. Ook daarom is er geen bezwaar
tegen uitstel.
Het zou zeer nadeelig zijn als het
werk geruimen tijd stop moest worden
gezet wegens zeer aanzienlijke prijs-
verhoogingen. Door de aanwezigheid van
het skelet zou de architect niet vrij
zijn in de keuze van aanwezige mate
rialen; men zal dan moeten bezuinigen
en dit is zeer ongewenscht waar het
een stadhuis betreft.
Spr. weerlegt enkele argumenten
van B. en W., o.a. het beroep op de
werkloosheid, welke ook spr. wil be
strijden, doch die z.i. geen uitgangs
punt mag zijn bij zoo’n belangrijk en
ingewikkeld werk. De betonwerken zul
len voor de werkloosheidsbestrijding
niet zoo heel veel beteekenen. Ook cri-
