URODONAL
TENTOONSTELLING
VAN DONGEN - UTRILLO - OTHON FRIESZ
RECHTZAKEN
KUNST EN LETTEREN
De moord te Praag
HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 7 MEI 1940. EERSTE BLAD, PAGINA 3.
KUNSTZAAL GEBR. KOCH
HOOGSTRAAT 7
DUITSCHLAND.
SADLER’S WELLS-BALLET
ITALIË.
VATICAANSTAD.
MEINEED IN EEN CIVIELE
PROCEDURE
Een glorie-avond in den Konink
lijken Schouwburg
DE VIJFTIGSTE VERJAARDAG
VAN VINCENT VAN GOGH
VIER JAAR THEATER DER
PROMINENTEN
SERGEANT SCHOOT OP
OFFICIEREN
ft* I
Hoog Militair Gerechtshof
Decreet van von Neurath
TOT VIJF JAAk
ORDEELD.
vanaf 70 cent
vanaf 45 cent
zal
Arrondissements-rechtbank
ge-
Zelf
LEZING DOOR JAN UBINK.
Het is een product Chatelain,
van
heeft
stelt U in stoot thuis de kuur te doen,
woorvan U zich wegens de kosten hebt
moeten onthouden. Het zuivert Uw or
ganisme van het urinezuur, dat zoo
vaak de oorzaak van Uw rheumatiek is.
HET BOUWEN VAN SCHUILKELDERS
Officieel wordt te Rome bekend ge
maakt, dat de afdeeling gebouwen
constructie van het departement voor
corporaties proeven aan het nemen is
met het doel, het beste cement te
vinden voor het bouwen van schuilkel
ders. Deze afdeeling heeft ook de be
hoeften aan meerdere schuilkelders en
de afmetingen daarvan, onderzocht.
„*t Is verwonderlijk, dat je teint zoo
prachtig blijft, hoewel je toch eiken
dag in je open wagen rijdt.”
ALCOHOLMISBRUIK LEIDDE TOT
VERDUISTERING.
EINDE VAN HET DEVI DJA-BALLET.
Het z.g.n. Balineesche ballet van Devi
Dja. dat ook in ons land voorstellingen
heeft gegeven, o.a. hier ter stede in het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen,
is in Californië ontbonden. Er was groote
oneenigheid ontstaan, naar de N.R.Ct. uit
Hollywood mededeelt tusschen de di
rectie de heer Piedro, mevrouw Piedro
(Devi Dja) eenerzijds en de dansers an
derzijds. Slechts een groep van veertien
personen is achtergebleven (vijf dansers
en de gamelanbespelers de anderen, on
geveer honderd en dertig in getal, zijn
in de loop der maanden weer terugge
keerd naar Ned.-Indië.
Het hoog militair gerechtshof be
vestigde heden in hooger beroep het
vonnis van den Bosschen krijgsraad,
waarbij de dienstplichtige sergeant
B. A. J. H. veroordeeld is tot vijf
jaar gevangenisstraf, ontslag uit den
militairen dienst en ontzetting van de
bevoegdheid om bij de gewapende
macht te dienen en na den straftijd
ter beschikking-stelling van de Regee-
ring, omdat hij op twee officieren, die
hem wilde arresteeren had geschoten.
NIEUWE OORLOGSBODEM GEREED
Het 35.000 ton metende linieschip
Littorio is gisteren te Genua in tegen
woordigheid van autoriteiten der
marine en der civiele overheid door
de marine overgenomen.
GEBREK AAN „HOUTEN SCHOENEN"
Er heerscht 'in geheel Duitschland,
aldus United Press, gebrek aan de
z.g.n. „houten schoenen”, d.w.z.
schoenen met houten zolen en linnen
bovenstuk, welke wegens het gebrek
aan leer, omstreeks midden April op
de markt werden gebracht. Hoewel ze
in het algemeen duurder zijn dan
lichte, leeren schoenen, vonden ze
zeer veel aftrek. Thans is de geheele
voorraad tijdelijk uitverkocht.
door het spel bij Zwarte Jack Ross weder
om een groot kapitaal verworven heeft,
wordt er weer een complot gesmeed. Bob
Roberts waarschuwt Ross, bekoopt dit ech
ter met den dood, wat weer de wraakge
voelens van Ross opwekt. Nauwer worden
de strikken om Ross aangehaald. Het is
Risa Valdey, die hem komt waarschuwen.
De slag, die geleverd wordt is hevig. Alle
bezittingen van Ross worden in brand ge
schoten. hij zelf is zwaar gewond. Zijn
vijand Storm eveneens, terwijl Zwarte
Jack gedood wordt evenals zijn knecht.
Ross wordt verpleegd door Rita en Roze-
Alba, hij geneest om den strijd weer op te
nemen. Het slot is dat Storm gedood wordt
en Ross met Rose-Alba trouwt. Eer het
echter zoo ver is, is er echter nog heel wat
gebeurd, zooveel, dat de lezer uren lang in
spanning zit, voor hij verneemt hoe het
einde is van dit romantische verhaal uit
het Wilde Westen.
De vertaling is van J. G. H. van den
Bovenkamp jr.
waardoor men een uniek overzicht
zijn werkzaamheid krijgt.
Ter gelegenheid van de herdenking ver
schijnt tevens een nieuwe catalogus van
de van Gogh collectie, met bijzonderen
zorg samengesteld en bij elk nummer ver
meldend een op het werk betrekking heb
bend citaat uit zijn brieven, waardoor men
een bijzonder helder inzicht in het werk
krijgt. Omtrent de wijze, waarop zijn sterf
dag herdacht zal worden, zullen binnen
kort nadere mededeelingen worden
daan.
DE PULITZERPRIJZEN VOOR
LITERATUUR.
De Pulitzerprijzen voor literatuur wer
den toegekend voor proza aan John Stein
beck voor „The grapes of wrath”, die voor
geschiedenis aan Carl Sandburg, voor zijn
Abraham Lincoln, voor biografie aan Ray
Stannard Baker voor zijn Woodrow Wil
son (deel zeven en acht), voor drama aan
William Saroyan voor zijn tooneelspel
„Time of your life” en voor poëzie aan
Mark Vandoren voor zijn verzamelde ge
dichten.
„De hoogste kaars”, Jackson Gre
gory. J Philips Kruseman
Na een afwezigheid van vele laren komt
Ross Haverlll terug naar de oude ranch
van zijn vader, die beheerd wordt door
een ouden vriend. Er is nog steeds een
oude veete met Storm, die hem eens be
wusteloos heeft geslagen en beroofd. Als
„Ja, dat dank ik aan Lelia. Door die heerlijke
crème blijft mijn huid zoo gaaf en soepel
en ik heb een mooie frissche teint gèkregen.”
Lelia crème dringt door de poriën diep tot de onderhuid
door en vormt een gezonde basis voor een jeugdige en be
koorlijke teint, die méér is dan een oppervlakkig en kunst
matig waasje. Lelia crème voedt, versterkt en verjongt de
weefsels, terwijl de fijne Lelia poeder met haar aangenaam
parfum de „finishing touch” verleent aan Uw make-up,
AANBIEDING HULDEBLIJK
WILLEM KROMHOUT
Toen in 1934 de bouwmeester Willem
Kromhout, bij het bereiken van zijn 70ste
levensjaar, werd gehuldigd door het hou
den van een tentoonstelling van zijn
levenswerk in het Stedelijk Museum te
Amsterdam, werd bij de opening dezer
tentoonstelling het voornemen te kennen
gegeven, als blijvend aandenken een
borstbeeld van den bouwmeester te doen
vervaardigen.
De plechtige aanbieding van dat hulde
blijk, vervaardigd door Theo van Reyn,
zal plaats vinden op Donderdag 9 Mei a.s.
den dag voorafgaande aan den 76-sten
verjaardag van Willem Kromhout des na
middags te half 5 in het Stedelijk Mu.-eum
te Amsterdam. Verschillenden autoriteiten
is verzocht deze plechtigheid met hun
tegenwoordigheid te willen vereeren.
IndeKoninklijkeoperateBoe-
dapest is een gala-avond gehouden ter
eere van den operette-componist Franz
Lehar die dezer dagen 70 jaar is gewor
den. Opgevoerd werd „Das Land des
Lachelns”; de ouverture werd door Lehar
zelf gedirigeerd. Horthy en zijn echtge-
noote en talrijke andere autoriteiten woon
den de voorstelling bij.
In de Kunstzalen
RESTAURATIE DER KERK TE
RHOON.
Na elf maanden van hard werken heeft
men thans de restauratiewerken aan de
oude kerk te Rhoon kunnen voltooien. Op
15 Mei a.s. zal hij weer in dienst kunnen
worden gesteld.
Volgens de voorloopige lijst van monu
menten van de geschiedenis en kunst is de
kerk omstreeks 1430 gebouwd.
De restauratiekosten bedroegen circa
50.000 waarvan rijk, provincie en ge
meente ongeveer 30.000 hebben bijgedra
gen. De resteerende 20.000 heeft het 2000
zielen tellende dorp zelf opgebracht.
TOEGEZONDEN BOEKEN.
„Leugens en Liefde”, door K.
R. G. Browne. Uitg. Mij. J.
Philip Kruseman, alhier.
Wie van vroolijkheid houdt en van pret
tige lectuur, die leze de avontuurlijke en
humoristische geschiedenis van mr An
thony Devenish Rysley en van de tegen
spoeden waarmee hij te kampen had. toen
hij er gedeeltelijk uit goedhartigheid,
maar voornamelijk om de gunst te winnen
van miss May French in toestemde,
tijdelijk de identiteit aan te nemen van
zijn neef Toby, den man. die zich door
niets uit het veld liet slaan. Met span
ning volgt men zijn verwikkelingen met
sir George Culpepper, senor Juan José
Raimon y Ortega Murillo, Misse Wanda
Weatherby en een onhandelbaren motor-
tractor. Tenslotte komt na heel wat weder
waardigheden alles weer goed terecht.
Een grappige roman, door J. A. W van
Hacht vertaald
„Meisjes, zooals er meer zijn”,
door Maysie Greig. Uitg. Mij.
J. Philip Kruseman, alhièr.
Een schrijfster van bijzondere begaafd
heid is Maysie Greig. Zij heeft een bij
zonderen stijl en een prettigen verhaal
trant. In dezen roman beschrijft zij de
levensgeschiedenis van Carol Carson, een
hard werkend Londensch meisje, dat in
dienst is bij Serge Challoner, directeur
van een bekend reclame-atelier. Door deze
betrekking ontmoet zij verscheidene man
nen, die haar hart niet onberoerd laten,
maar tenslotte is er één. dien zij onder
kent als den waren levenskameraad.
Een mooie roman, die zijn weg wel zal
vinden. De vertaling is van C. Dumoulin
Goedkoop
De kunstschilder S. J. P. G. alhier,
thans gedetineerd in het huis van be
waring, heeft zich wegens verduiste
ring te verantwoorden gehad. Uit zijn
verklaringen en die van één getuige
kwam vast te staan, dat hij op een
kwaden dag twee schilderijtjes aan
dezen had verkocht, doch ze na den
koopprijs te hebben ontvangen, weer
had meegenomen om ze te laten in
lijsten. Daarna had hij niets meer van
zich laten hooren. Bij onderzoek bleek
dat hij de verkochte stukjes weer bij
een ander had verkocht en het van
beide koopers ontvangen geld in drank
had omgezet.
Mr. Blok, het O.M. waarnemend,
bracht in herinnering, dat verdachte
reeds achtmaal tevoren is veroordeeld,
telkens wegen soortgelijke gevallen van
verduistering. De drank is zijn groot
ste vijand. Er is reeds van alles met
verdachte geprobeerd, echter zonder
eenig resultaat. Voor een voorwaarde
lijke straf achtte spreker dan ook geen
termen meer aanwezig.
Eisch zes maanden gevangenisstraf.
Mr. F. van der Jagt deed als verde
diger een goed woord voor verdachte,
die het ernstigste voornemen heeft zijn
leevn te beteren; pleiter verzocht de
rechtbank het nog eens met verdachte
te willen probeeren. door een gedeelte
lijk voorwaardelijke strag op te leggen.
Uitspraak 21 Mei.
EEN JAAR GEEISCHT.
Wegens meineed, den 6en Mei 1938,
als gedaagde afgelegd in een voor het
kantongerecht hier ter stede gevoerde
civiele procedure, heeft de 46-jarige
tuinman E. v. d. W. uit Wassenaar zich
te verantwoorden gehad. Van een siga
renhandelaar d.t.p. zou hij op 23 Jan.
1936 voor 20 een hoeveelheid hulst ge
kocht hebben, die toen nog niet was af
gesneden. Zoo verklaarden de verkoo-
per en diens echtgenoote als getuigen.
Verdachte had bij het sluiten van dien
koop tevens op zich genomen om vóór
Kerstmis de boomstronken weg te rui
men. waaraan de hulst had vastgezeten.
Hij was later komen vertellen, dat hij
voor het gekochte slechts ƒ20 kon ma-
'ken en men had hem toen alles voor
15 gelaten, om hem de gelegenheid te
geven, toch nog wat te verdienen. Ver
dachte had echter na Kerstmis de hoo
rnen nog niet weggehaald. In de civiele
procedure had hij den aldus gesloten
koop ontkend en onder eede verklaard,
alleen de hulst te hebben gekocht per
kilogram. De verkooper had tenslotte
een klacht ingediend wegens meineed.
Verdachte hield staande, dat zijn on
der eede afgelegde verklaring de waar
heid inhield.
Het O.M., waargenomen door mr.
P. R. Blok, achtte echter het bewijs
van het tegendeel geleverd door de
verklaringen van de genoemde getui
gen, waarbij nog die van een derden
getuige, een tuinman uit Wassenaar,
kwamen, die er bij tegenwoordig was
geweest, toen de koop werd gesloten.
De omstandigheid, dat de verkoo
per bij het weghalen van de hulst niet
ter controle tegenwoordig was geweest,
was. volgens het O.M., mede een aan
wijzing, dat hier geen sprake kan zijn
van een koop en verkoop van in kilo
grammen af te wegen hulst.
Het ten laste gelegde bewezen ach
tend. eischte het O.M. terzake van
meineed een jaar gevangenisstraf te
gen verdachte.
Mr. M. v. d. Sluys, betoogde als ver
dediger, dat verdachte te goeder trouw
heeft gemeend, dat zijn verklaring
naar waarheid was afgelegd. PI. meen
de, dat deze zaak op misverstand en
dwarsdrijverij tusschen personen, die
vroeger goede vrienden waren, berust
en dat verdachte niet een opzettelijk
valsche verklaring onder eede heeft
afgelegd, zoodat hij van meineed
moeten worden vrijgesproken.
Uitspraak 21 Mei.
Het nieuwe zomerseizoen tegemoet
In den zomer 1937 kwam Willy Rosen
uit Zurich. De heer D. Strauss haalde
hem met zijn ensemble naar Scheveningen
om in het Lutine Palace te spelen en van
dat oogenblik af hebben wij het gezel
schap der „Prominenten” regelmatig in
ae badplaats kunnen vinden. Hun op
treden werd zulk eer. succes dat zij thans
met hetzelfde vertrouwen maar met een
nieuw repertoire hun vierde zomerseizoen
in het Lutine Palace gaan beginnen.
Dit seizoen 1940 zal iedere drie weken
een nieuwe revue brengen, die telkens
weer attractief zal zijn door medewerkers
en door de nummers die gebracht worden.
Politiek blijft geheel en al buiten het
programma.
Als bijzondere attractie is voor de eer
ste revue geëngageerd de Nederlandsche
filmster Jopie Koopman, die thans de
chansons van Willy Rosen voor het voet
licht zal brengen. Zij beschikt over een
goede, geschoolde stem en is reeds in
verschillende landen met een viool- en
zangnummer opgetreden. Voorts kent
men haar van de film, de operette en de
radio.
Over Willy Rosen en Franz Engel kun
nen wij kort zijn. Goede wijn behoeft
geen krans en dit tweetal is bij het
Haagsche en Scheveningsche publiek zoo
populair, dat een verdere aanbeveling
welhaast overbodig is. Het vorige jam
vierden zij hun 20-jarig tooneeljubileum
en zij zijn toen op zoodanige wijze ge
huldigd, dat er geen twijfel behoeft te
bestaan aan de waardeering. welke het
publiek voor hen koestert. Ook Fritz
Steiner is teruggekeerd en zijn populari
teit is al haast even groot als van de
twee voorgaanden. Niemand, «iie een
maal zijn sketch „Kritzel und der Regen-
schirm’ heeft gezien, zal deze creatie
ooit vergeten.
Een geheel nieuwe verschijning voor de
Prominenten is Cilli Wang. Deze Wiene-
rin al doet haar naam ook meer aan
Honkong denken heefteen groote paro
distische gave, die zich speciaal in de laat
ste jaren heeft ontwikkeld en zij zal stel
lig een groot aandeel hebben in het suc-
der der Prominenten. Cilli Wang kent
men reeds van haar optreden elders; zij
is een opvallende origineele persoonlijk
heid.
Dan is er een nieuwe komiek en con
ferencier: Maxim Herman, een origineele
begaafde artist, om wien het publiek
stellig veel zal lachen een man van ge
vestigde reputatie, van wien vooral de
Hollywood-imitaties een wereldvermaard
heid hebben gekregen
De verzorging van den dans is bij het
danspaar Irene Angyal en Laszlo Gonda
in zeer goede handen, en de tweede
vleugel wordt natuurlijk weer be
speeld door Erich Ziegler. Otto Schnitzer
ten slotte, zal weer voor de uitbeelding
van enkele origineele types zorgen.
Een nieuwe attractie voor het Lutine
Palace is de Plantage-Bar.,’ waar men
in de pauze en na afloop der voorstelling
genoegelijke momenten kan doorbren-
gij en waarvoor Smetana een fraai décor
heeft gemaakt.
Zoo gaat het Prominenteivtheater in
Scheveningen zijn vierde seizoen tege
moet, Woensdagavond is de première. Op
Donderdag 9 Me' vindt een liefdadig
heidsvoorstelling plaats waarvan de op
brengst ten goede komt aan het fonds
voor bijzondere nooden.
Plannen voor herdenking in het
Kröller-Miiller-museuni.
Op 29 Juli a.s. zal het vijftig jaar gele
den zijn, dat Vincent van Gogh te Auvers-
sur Oise is overleden. Naar wij vernemen
bestaan er plannen om den vijftigsten
Sterfdag van den grooten Nederlandschen
schilder op plechtige wijze te herdenken,
n.l. in het rijksmuseum Kröller-Müller in
het nationale park „De Hooge Veluwe” de
plaats, waar de grootste collectie van zijn
werk is ondergebracht.
Het museum Kröller-Müller mag zich
nog steeds in een druk bezoek verheugen.
Het is een der weinige rijksmusea, dat zijn
kunstschatten niet geëvacueerd heeft.
Aangezien alle voorbereidingen zijn ge
troffen om in geval van alarm in uiterst
korten tijd de verzameling in veiligheid te
brengen, heeft men gemeend op deze
prachtige plaats het publiek zoo lang mo
gelijk van het kunstbezit te moeten laten
genieten. Gezien de prachtige natuur, van
het reservaat, „Hooge Veluwe” waarin het
museum gelegen is verwacht men vooral in
de komende zomermaanden, nu zoo velen,
die anders over de grenzen trekken, in ons
land zullen blijven, een zeer druk bezoek.
Derhalve heeft men het museum geheel
intact gelaten. De kern der verzameling
is de collectie teekeningen en schilderijen
van Vincent van Gogh. werk vertegen
woordigend uit zijn verschillende perioden I In de Kunstzalen van Gebroe-
vanI ders Koch, Hoogstraat 7, wordt van 8 Mei
De 47-jarige Tsjech Joseph Peph,
die op den tweeden Mei den Duitscher
Ernst Leimer in Praag doodschoot, is
gisteren door een bijzonder Duitsch
gerechtshof twee maal ter dood ver
oordeeld, één maal voor moord op
Leimer en één maal omdat hij een
tweetal schoten had afgevuurd op een
viertal hem vervolgende Duitsche sol
daten. Deze schoten misten. Het
schijnt, dat op den moordenaar ook
een aantal compromitteerende papie
ren zijn gevonden. Als een direct ge
volg van dit incident kan worden be
schouwd een decreet van den rijkspro-
tector von Neurath, waarbij Tsjechen,
die in het bezit zijn van vuurwapens
of van explosieve stoffen ter dood
kunnen worden veroordeeld. Tot nu
toe is men in dit opzicht betrekkelijk
mild geweest. Zoo werd een Tsje
chisch politiebeambte, die in het be
zit van vijf revolvers met munitie
was, tot vijftien maanden gevangenis
straf veroordeeld.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De sneltrein HalsingborgAngel-
holm (Zweden) is gisteren op een auto
ingereden. Drie personen werden ge
dood en twee ernstig gewond.
De Turksche nationale vergade
ring heeft gisteren in eerste lezing een
wet aangenomen tot instelling van den
staat van beleg.
De politie van Boedapest heeft
een verscherping van het toezicht op
vreemdelingen aangekondigd. Voortaan
zullen buitenlanders alleen in Boeda
pest mogen blijven, wanneer zij vol
doende verklaringen over het doel van
hun oponthoud kunen geven. Alle ove
rigen zullen verwijderd worden.
In den Belgischen kabinetsraad
hebben de minister voor economische
zaken, De Schrijver, en de minister
van landbouw, graaf d’Aspremont
Lynden, gisteren rapport uitgebracht
over de resultaten van hun missie naar
Nederland.
De Russen leggen verdedigings
werken aan op enkele plaatsen in Est
land, o.a. te Hapsal en Odinsholm. Tus
schen de dorpen Osterbij en Skatanes
zal een Russisch vliegveld worden aan.
gelegd. Aan de Estlandsche kust her
stellen de Russen de verdedigingswer
ken, welke er tijdens den oorlog van
1914 zijn aangelegd. z
Naar schoonheid en techniekeen
volmaakte danskunst.
Het Sadler’s Wells-ballet heeft gisteren
een triomf gevierd, zoo doorslaggevend,
dat wij den avond een der grootste ge
beurtenissen van dit seizoen kunnen noe
men. Een gala-soiréë, onder bescherming
van Z. Exc. Sir Neville Bland, den Brit-
schen gezant, waarvoor een enorme be
langstelling bestond, het corps diploma
tique en het corps consulaire waren rijke
lijk vertegenwoordigd, heel wat bekende
figuren uit de Haagsche society waren
aanwezig, terwijl ook uit de kringen der
Haagsche kunstenaars levendige belang
stelling bleek. Mocht dit alles aan deze
zijde van het voetlicht aan den avond
luister bijzetten, de soirée ontleende ten
slotte haar waarde aan den luister, welke
uitging van hen, aan gene zijde van
voetlicht en schijnwerpers de leden van
het Sadler’s Wells ballet, dat met dit op
treden in onze residentie overtuigend be
wees, niet alleen een Engelsch, maar een
Europeesch leidend dansensemble te zijn.
In den meest letterlijken zin des woords
staat dit ballet met beide voeten op den
bodem der klassieke ballettraditie. De
glorie van het oude Russische en Fran-
sche ballet vindt, via Diaghileff, Nijinski,
Karsavina en Anna Pawlowa, zijn voort
zetting in West-Europa. Serge Lifar viert
zijn triomfen in Parijswij hebben de
Zwitsersche dansgroep van Trudi Schoop
en de in alle opzichten voortreffelijke
school van den genialen Kurt Jooss hier
te lande kunnen bewonderen, op dezelfde
plaats waar Ninette de Valois thans haar
medewerkers ten tooneele bracht en hoe
wel men zich kan voorhouden, dat zij in
creatief opzicht wellicht niet zóó’n be-
teekeriis heeft als Kurt Jooss, kan men
zich niet onttrekken aan het verrassend
besef, dat wij nog nóóit zulk een, naar
schoonheid en techniek, naar vorm en in
houd, volmaakte danskunst hebben mogen
aanschouwen als op dezen glorieusen
avond in den Koninklijken Schouwburg.
„Checkmate”, moge in styleering en vorm
duidelijke reminiscensie’s oproepen aan
Kurt Jooss’ kunst, b.v. de „Grüne Tisch”,
„Les patineurs”, een charmant ballet
met virtuoos, schier verbijsterend „kun
nen” gedanst, in de Dante Sonate op
muziek van Liszt, bereikte deze voorstel
ling een onovertroffen hoogtepunt.
„Checkmate” bracht ons een, in haar
dans, meesleepende June Brae (de zwarte
koningin), een voortreffelijke Pamela
May (de roode koningin) en een mimisch
en plastisch talentvolle Robert Helpmann
(de roode koning). In „Les Patineurs”
maakten wij met dezelfde dansers en met
een brillante Alan Carter kennis. Maar
beide balletten werden verre in de scha
duw gesteld door de ensemble-kunst,
welke in de Dante-sonate „losbarstte",
de laatste, nog zéér jonge schepping van
dit ballet (naar choreografisch ontwerp
van Frederick Ashton) hetgeen veelbe
lovend is voor de toekomst van het gezel
schap. Inderdaad een „losbarsten”, een
wervelen, komen en gaan, aanstormen en
vlieden, waarin zwaartekracht en wetten
der physica ontbonden schenen te worden,
getuigend van een grenzelooze lichaams-
beheersching.
In een orgie van beweging, een roes
van lijnen en vlakken, schijnbaar onge
breideld en mateloos (maar in werkelijk
heid van een volstrekte discipline) wordt
deze danskunst inderdaad tot een Dan-
tesk visioen. Alles wat op het tooneel
werking en effect bezit, niet alleen het
licht, maar ook de schaduwen, zijn door
een geraffineerd talent in het spel be
trokken. Er valt aan solistisch kunnen,
aan samenwerking, aan massale effecten,
aan schaduwwerking en details zooveel
te zien, dat men vermoedelijk pas na tien
keeren de Dante-Sonate aanschouwd te
hebben, zeggen mag, dat men dit ballet
„gezien” heeft. Den eersten keer voelt
men alleen iets van verbijstering en diepe
bewondering. Compositie, tempo, climax,
alles is verantwoord, zoowel choreogra
fisch als dramatisch. En het viel te be
grijpen, dat na de grootsche ovatie, welke
de stampvolle zaal den dansers en danse
ressen bracht, het publiek bijna aarzelend
en onzeker begon uiteen te gaan. Het
was alsof men moeilijk afscheid kon
nemen. Hopen wij dan ook, dat dit geen
afscheid is geweest van Ninette de Valois
en haar kunstenaars. Maar een „tot weer
ziens”!
CONCORDAAT MET PORTUGAL
Vandaag zal een concordaat (ver
drag) tusschen den Heiligen Stoel en
Portugal worden onderteekend, be
staande uit 31 artikelen en een missie-
overeenkomst.
In het concordaat wordt o.a. be
paald, dat de Katholieke kerk en haar
vereenigingen in Portugal als rechts
persoon worden erkend. Aan de kerk
worden de goederen, welke haar bij
de scheiding van kerk en staat werden
ontnomen en welke thans nog eigen
dom zijn van den staat, grootendeels
teruggegeven. De diplomatieke ver
tegenwoordiging van Portugal bij den
Heiligen Stoel wordt tot een ambassa
de verheven. Het Vaticaan zal bij de
benoeming van bisschoppen den
naam van den candidaat aan de Por-
tugeesche regeering voorleggen om
te vernemen of geen bezwaren op
politiek gebied bestaan.
Voor de godsdienstige verzorging
van de troepen in oorlogstijd zal ge
zorgd worden, terwijl ook in de zie
kenhuizen, scholen en gevangenissen
zorg zal worden gedragen voor gees
telijken bijstand. Op de openbare
scholen zal de katholieke godsdienst
worden onderwezen, terwijl de katho
lieke kerk het recht heeft particuliere
scholen op te richten.
„Mei”, Herman Gorter. N.V. Uit
geversmaatschappij „Elsevier” Am
sterdam.
Voor de bibliotheek der Nederlandsche
letteren heeft professor dr. P. N. van Eyck
de uitgave van Herman Gorters ..Mei”
verzorgd, het dichterlijke verbaal van
Mei’s liefde voor Balder. Deze uitgave zal
vermoedelijk thans velen verder brengen
door het citeeren van den eersten regel:
„Een nieuwe lente en een nieuw geluid”.
Professor van Eyck geeft in een uitvoerige
inleiding een uiteenzetting van de betee-
kenis van „Mei”, ook voor den dichter -
zelf. Hij zegt o.m.: „Gorter’s Mei is het
liefst als dichterlijke liefde-romance ge
lezen. Als liefde-romance in de natuur
geeft het uiteraard ook de grootste vol
doening. Dit neemt niet weg. dat deze
wijze van lezen, hoewel Gorter zelf haar,
na zijn voltooiing van het gedicht en toen
hij alreeds weer met heel andere verzen
bezig was, aanraadde, toch niet overeen
stemt met de bedoelingen waarmee hij het
geschreven heeft”.
Dr. van Eyck belooft aan het slot van
zijn beschouwing, waarin hij ook veel aan
dacht besteed aan Gorters verspraktijk, dat
deze beschouwing niet in haar details uit
gewerkt en bewezen kon worden, doch dat
deze in een eerlang te verschijnen boek
over Gorter’s werk van 18831897 gege
ven zullen worden.
In een verantwoording van den tekst
wordt aangegeven, welke wijzigingen de
dichter in de later volgende herdrukken
heeft aangebracht.
„Gevaarlijk goud”, Stone Cody.
J. Philip Kruseman, alhier.
Een Wild-West roman, die iets anders
geeft dan de vele van dit soort. Een vijftal
vrijbuiters, geheel verschillend van aard
en beroep gaan op avontuur uit, plunderen
doch wenschen niet te dooden. Bij het
aanhouden van een postkoets berooven zij
den sheriff Dit is het begin van een in
teressant avontuur, want de sheriff is een
zwendelaar. Zij keeren terug naar het
stadje, dat zucht onder den druk van dezen
man van het recht. Na de bewoners hier
van bevrijd te hebben, trekken de vijf
weer verder nieuwe avonturen tegemoet.
De vertaling is van J A. W. van Hacht.
tot 1 Juni een tentoonstelling gehouden
van werken van de kunstschilders Kees
van Dongen, Maurice Utrillo en Emile
Othon Friesz.
In de Kunstzaal Bennewitz
wordt van 8 tot en met 29 Mei een ten
toonstelling gehouden van de laatste
werken van wijlen A. J. van t Hoff De
tentoonstelling wordt Woensdagmiddag
a.s. om 3 uur geopend door J H. van
Riessen.
In de Kunstzalen vanGebroe-
ders Koch, Hoogstraat 7, wordt tot 1 Juni
een tentoonstelling gehouden van werken
van de kunstschilders Kees van Dongen,
Maurice Utrillo en Emile Othon Friesz.
Heden is in de Kunstzaal
„Kunst van onzen Tijd” een ten
toonstelling geopend van etsen uit
particulier bezit van Hollandsche mees
ters o.a. Bauer, Bosch, Dupont, Hofman,
Frans Hogerwaard, Senf, Tholen, Witsen.
Willem de Zwart e.a.
NIEUWE UITGAVEN.
In de reeks Brandende Kaarsen, uitge
geven bij J. N Voorhoeve alhier, is als
39ste deeltje verschenen „Pin ks tér en
in Oorlogstijd" door M. Stufkens.
Over den zin van het spel.
Voor den Bond van Nederlandsche
Tooneelschrijvers heeft Jan Ubink in
Diligentia dezer dagen gefilosofeerd over
den zin van het spel, waarbij hij den kern
en het wezen van het drama als
spel benaderde. De definitie van het
woord spel is uiteraard zeer moeilijk,
immers: wat de een als spel beschouwt,
ziet een ander als „ernst” Er is een wijs-
geerig, gedistantieerd staan tegenover
de wereld, waarbij men het geheele leven
als spel beschouwen kan. Het begrip der
realiteit is èn in het leven én in den
spiegel des levens het tooneel. zeer be-
betrekkelijk. Het dagblad zou men één re
censie van het spel van het wereldge
beuren kunnen noemen. Maar ook dit
spel wordt door den een met gevoel voor
humor en door den ander fanatiek en
bezeten gespeeld. De huidige crisis is een
botsing van spelsystemen met eigen spel
regels en veel woede om z.g. „spelbre
kers" Valsche spelers zijn er in dit spel
óókMaar zij nemen tenminste actief
deel, terwijl de spelbreker het heele spel
tegen den grond dreigt te werpen. In
iedere cultuur is, volgens spr., het verval
voorafgegaan door een afsterven van het
spel-element. Het is een kwestie van te
zijn of niet te zijn, dat onze samenleving
op het „spel” blijft ingesteld. Het tooneel
is daarvan een voorbeeld Spel is een
maatschappelijk probleem Zelfs voor het
tooneel De achting voor de kunst van
het theater kan alleen worden hersteld op
de basis van het spel-begrip in zijn oreed-
ste en volledige beteekenis Spreker ging
hierop dieper in. Een hartelijk applaus
dankte den spr. voor diens interessante
voordracht.
JUBILEUMTENTOONSTELLING
VAN „SINT LUCAS” TE
AMSTERDAM.
Onder groote belangstelling is Zaterdag
middag in het Stedelijk Museum te Am
sterdam de vijftigste voorjaarstentoon
stelling geopend «an werken van leden
van „Sint Lucas”, dat hiermee tevens
een aanvan maakte met de viering van
zijn zestigjarig bestaan.
In zijr openingsrede deelde de voor
zitter, de heer Bart Peizel, mede, dat de
Sint Lucasprijs voor het jaar 1940 werd
toegekend aan het schilderij: Stilleven
door mej Coba Surie.