Narvik steeds
nauwer
Churchill opperste leider van
de oorlogvoering
in gesloten
w
EMjerft)
No. 17563.
Woensdag 8 Kei.
een
van
Lagerhuis-oppositie eischt
krachtiger voortzetten
den strijd
BELANGRIJKSTE NIEUWS
BUITENLAND
1940.
Duitsch legerbericht
CHAMBERLAIN’S REDE
paar bij
een
Het Zweedsche kroonpnnselijke
nationale demonstratie
„Ik en de regeering zijn
vastbesloten vol te houden
tot het land bevrijd is
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
PRIJS DEZER COURANT:
BUITENLAND
EERSTE BLAD.
Vierde blad, pag. 1.
koning
Koning Haakon heeft zich met een
Eerste blad, pag. 1.
Vierde blad, pag. 1.
Wie betaalt de schade?
Eerste blad, pag. 2.
Eerste blad, pag. 2.
Eerste blad, pag. 2.
BINNENLAND
Derde blad, pag. 1.
moet
De aanval op Trondheim.
(«Vl®
Nog onzekerheid over de poli
tieke ontwikkeling in Engeland
Nog geen Duitschers in steden
ten Noorden van Trondheim
Duitschland met zijn groote en wel
uitgeruste legers ligt zoo, dat het
De Zweedsche radio heeft vandaag
medegedeeld, dat de Noorsche legatie in
Kopenhagen bevel gekregen heeft Dene
marken te verlaten. De legatie zal mor
gen vertrekken. De Zweedsche legatie in
Kopenhagen zal de belangen van Noor
wegen in Denemarken behartigen.
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. p. 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”,
„Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3-Franco per post met Mode
blad 4.zonder Modeblad 3.75. Buitenland 9.Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct., fr. p- post 10 ct
radio genoemde tijd en plaats bewijzen,
dat deze aanval betrekking heeft op het
bombardement van het kleine weerlooze
hoeveelheden
en voorraden
Noorsche legatie verlaat
Kopenhagen.
In het Lagerhuis is scherpe critiek
uitgeoefend op het beleid van de re-
geering inzake de oorlogvoering.
De Labourfractie zal een stemming
forceeren.
Eerste blad, pag. 1.
De Duitschers maakten in Noorwe
gen belangrijke hoeveelheden geschut
en munitie buit.
Een nadere toelichting is gegeven
betreffende de categorieën, welke val
len onder de intrekking der verloven.
Derde blad, pag. 1.
richt, waarin hij verklaarde, dat hij
met de regeering vastbesloten was, den
strijd voort te zetten.
Eerste blad, pag. 1.
Het bericht dat de Duitschers Mo en
Mosjön bezet hebben, wordt tegenge
sproken.
Eerste blad, pag. 1.
De Amerikaansche slagvloot blijft bij
Hawaii.
Te Sandona in Columbia heeft een
felle brand gewoed tijdens een bioscoop
voorstelling. Er zijn 103 dooden en 145
gewonden.
Van 15 regels 1.50. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct, daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 90 ct. per regel. Bewijsnummers 5 ct., fr. p. post
10 ct. Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct.
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct. meer.
Dit nummer bestaat uit VIJF bladen
en het „Letterkundig Bijblad”
De Noren zullen stand houden.
In een gisteren door het Noorsche
opperbevel uitgegeven verklaring, waar
in een overzicht wordt gegeven van de
jongste gebeurtenissen in Noorwegen
wordt gezegd:
„Wij zullen niet toegeven. De strijd
zal doorgaan. De geheele wereld zal
weten, dat Noorwegen niet zal sterven,
doch zijn pogingen zal versterken tot
behoud van zijn onafhankelijkheid. Het
recht is aan onze zijde”.
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35 -37
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
Poolsch expeditieleger te Narvik.
Uit militaire bron verneemt Unitede| proclamatie tot het Noorsche volk ge-
Press te Parijs, dat een Poolsch expedi
tieleger in Narvik geland is.
De Zweedsche kroonprinses (links op
den voorgrond) eri de kroonprins (ach
ter haar, met bril) woonden een
grootsche nationale demonstratie bij in
de straten van Stockholm. Deze demon
stratie, die door een 150.000 menschen
Het departement van Economische
Zaken is gesplitst. Tot minister van
Landbouw en Nijverheid is benoemd
mr. dr. A. A. van Rhijn, thans secre-
taris-generaal van het departement van
Economische Zaken. Minister Steen-
berghe wordt hoofd van het herstelde
departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart.
Noorsch legerbericht.
Een communique van het Noorsche
opperbevel van heden vermeldde: vlieg
tuigen, artillerie, en infanterie hebben
gisteravond met onze troepen samenge
werkt, en den vijand uit de bergen bij
Leigastind en uit het dal van Gresdalen
verjaagd.
de reactie
Chamberlain
Bij Duinkerken is een Engelsche
kolenboot na een ontploffing gezonken.
Eerste blad, pag. 2.
Het opperbevel van de weermacht
maakte heden bekend:
Het luchtwapen heeft opnieuw
vijandelijke zeestrijdkrachten bij Nar
vik aangevallen. Twee kruisers werden
getroffen. Vijandelijke stellingen en
marschcolonnes werden doeltreffend
gebombardeerd. In een luchtgevecht
werd ten oosten van Narvik een
Britsch jachtvliegtuig omlaag gescho
ten.
Te Narvik zelf is de toestand on
veranderd.
Onder den omvangrijken buit, welke
tot nu toe in het gebied van Andalsnes
in bezit kon worden genomen, bevin
den zich 460 Engelsche tankbuksen
met munitie, 49 vuurmonden, waar
onder 40 Engelsche luchtdoelkanonnen,
60 granaatwerpers, 355 machinegewe
ren, 5300 geweren, 4 en een half mil-
lioen infanterie-patronen en een
munitietrein met 300 ton munitie.
De laatste resten van den Noorschen
tegenstand in zuid- en midden Noor
wegen zijn thans ter zijde gesteld.
Bij Vinje hebben zich gedeelten van
een Noorsch infanterieregiment over
gegeven.
Groote hoeveelheden oorlogstuig,
wapens en voorraden ontplofbare
stoffen zijn daarbij buitgemaakt.
De Britsche radio deelde gisteravond
mede, dat de operaties tot omsingeling
van de Duitsche troepen door de geal
lieerden worden voortgezet in het ge
bied van Narvik, waar de Duitsche
posten herhaalde malen zijn aangeval
len, aldus deelt Havas uit Londen mede.
In midden-Noorwegen blijven de Noor
sche contingenten weerstand bieden.
Nog in de laatste dagen zijn geallieerde
troepen ten Noorden van Narvik aan
land gegaan. Uit Namsos afkomstige
detachementen Noren zijn op weg naar
het Noorden om zich bij de geallieerden
te voegen. In midden-Noorwegen wordt
de guerilla voortgezet.
Het Noorsche Telegraafagentschap
meldt, dat Tiet Noorsche militaire hoofd
kwartier in het Noorden van Noorwe
gen, categorisch tegenspreekt, dat de
Duitschers steden bezet hebben ten
Noorden van Trondheim. Geen Duitsch
soldaat is de grens tusschen Noord-Tron-
delag en de provincie Norland gepas
seerd.
Tot de belangrijkste mededeelin-
gen van ministerpresident Cham
berlain behoorde de aankondiging,
dat Churchill voortaan speciaal
verantwoordelijk zal zijn voor het
voortdurende oppertoezicht op de
krijgsverrichtingen. De premier
wees het denkbeeld van een klein
oorlogskabinet af.
In de Middellandsche Zee, zoo ver
klaarde hij, is de toestand thans
gekalmeerd, doordat de vlootver-
houdingen hier weer normaal zijn
geworden.
In zijn verdere uiteenzetting van
de gebeurtenissen in het Noorden
zeide Chamberlain, te hopen dat de
neutraliteit van Zweden een strik
te onpartijdigheid jegens beide
oorlogvoerenden zal zijn.
Voor de Noorsche kust is het Zweed
sche schip „Monark” met een Duitsche
prijsbemanning aan boord getorpe
deerd.
Na de verovering van Namsos door
de Duitschers is de strijd verplaatst
naar midden-Noorwegen ep 250 k.m.
ten Noorden van Trondheim, in de
streek van Mosjön, gelegen aan het
Vefsnfjord en Mo.
van alle politieke partijen werd bijge
woond, gaf een goed beelo van de
eensgezindheid van de Zweedsche be
volking. De kroonprinses en kroonprins
temidden van het publiek.
De Duitsche verliezen.
Volgens Havas zijn de verliezen, die
door de Duitschers in Noorwegen wor
den geleden, vrij belangrijk. Men con
stateert, dat dagelijks vrachtwagens, be
laden met dooden en gewonden, in Oslo
aankomen. De dooden worden begraven
in gemeenschappelijke graven en in
groepen van vijftig.
De toestand der levensmiddelenvoor
ziening wordt in Noorwegen steeds ver
ontrustender en de Noorsche minister
van landbouw heeft een oproep gericht
tot de bevolking, waarin hij zegt, dat
het Noorsche volk zich nooit in een
zoo ernstigen toestand heeft bevonden
van een standpunt van levensmiddelen
voorziening. In den oproep wordt ge
zegd „ieder moet zich ten zeerste in
spannen om zich voor te bereiden op
den komenden winter”.
De verliezen der geallieerden.
Volgens een uit Washington ontvan
gen bericht in de „New York Herald
Tribune” aldus Reuter bedraagt het to
tale aantal der uit Andalsnes geëvacu
eerde geallieerde troepen 4764 man.
Naar schatting bedraagt het aantal
verliezen der geallieerden bij Andalsnes
1800 man aan dooden en gewonden.
Parachutetroepen in het
Oesterdal.
United Press meldt uit Stockholm,
dat volgens inlichtingen uit Noorsche
militaire kringen in het kleine Oes
terdal Duitsche parachutetroepen zijn
waargenomen. Daar het Oesterdal van
Narvik gescheiden is door bergketens,
welke door de Noren beheerscht wor
den, zouden de Duitsche troepen
Narvik alleen kunnen bereiken door
de lucht.
voor onderlinge twisten, doch
men de rijen aaneensluiten.
Men heeft gepoogd de ministers van
elkaar te verwijderen, dergelijk optre
den is onwaardig. Er is geen oneenig-
heid in het kabinet.
op elk oogenblik op verschillende
punten kan aanvallen. Wij wen-
schen gereed te zijn om een aan
val te weerstaan, waar deze ook
moge komen. Spreker is overtuigd,
dat de gevolgen van den Noorschen
veldtocht overdreven worden en
hij vertrouwt vast op de uiteinde
lijke overwinning van de geallieer
den. Hij voegde hieraan toe, dat hij
niet denkt, dat het Britsche volk
zich niet de gevaren, welke het
land bedreigen, voor oogen houdt.
1 de gelederen warm toe-
Canada vertrouwt men er.
Britsche regeering alles in
het werk zal stellen om de oorlogvoe- |mosjöen
ring te verscherpen. Te Washington
ziet men in Churchill’s promotie het
voorteeken van een hevige actie Men
is voorts van meening. dat Engeland
zoo snel mogelijk het verloren gegane
prestige onder de neutralen zal moe
ten zien te herwinnen.
zien de plaats van essentieel belang was
als haven en als zetel van de regeering.
Indien geen aanval zou worden gedaan
op Trondheim zouden de Noren het ge
voel hebben, dat zij geen weerstand
zouden kunnnen bieden en zou het
geheele land in Duitsche handen zijn
gevallen. Daarom moest men het risico
loopen en pogen het dappere volk te
helpen. Indien men had geweigerd, dan
zou men met recht hebben kunnen ver
wijten, dat Engeland zich niets aantrok
van de vrijheid der kleine staten en
dat zijn eenig doel in Scandinavië het
Zweedsche ijzererts was.
Spreker is er van overtuigd, dat juist
gehandeld is toen men poogde Trond
heim te veroveren en de troepen terug
trok, toen bleek, dat dit niet mogelijk
was. Het mislukken van het plan ligt
aan twee factoren. Ten eerste was het
niet mogelijk zich meester te maken
van de vliegvelden en ten tweede kre
gen de Duitschers snel versterking. Het
was duidelijk, dat de geallieerde strijd
macht zich alleen in Trondheim zou
kunnen handhaven door een concen
tratie van manschappen en materieel,
welke niet in verhouding tot de totale
middelen was.
Chamberlain vroeg zich niet over
ijld een denkbeeld te vormen van de
tot nu toe bereikte resultaten. Het is
duidelijk, dat de Duitschers winsten
hebben behaald, doch het is ook dui
delijk, dat zij een hoogen prijs hebben
betaald en het is nog te vroeg om te
zeggen naar welke zijde de weegschaal
zal doorslaan. De veldtocht is nog niet
ten einde en een groot deel van Noor
wegen is nog niet door de Duitschers
bezet. De koning en de regeering be
vinden zich nog op Noorschen bodem
en zij zullen de resten van de Noorsche
strijdmacht rond zich verzamelen om
te strijden tegen den invaller, waarbij
Engeland aan hun zijde zal staan.
De oorlogsschade in Noorwegen
Het Noorsche Telegraaf Agentschap
meldt: De Duitsche bombardementen op
Aalesund hebben schade aangericht tot
een bedrag van verscheidene millioenen
kronen. Vele particuliere huizen werden
door bommen van sterk explosieve
kracht tot puinhoopen gemaakt. Het
prachtige toeristencentrum Molde is
volkbmen afgebrand. Eenige dagen ge
leden werd vanuit zee waargenomen,
hoe Kristiansund, het bekende visch-ex-
portcentrum, er uitzag als een groote
vuurgloed. De brandbommen hebben
hier zulk een ontzettend schade kunnen
aanrichten omdat er zeer vele oude
houten huizen staan. Toen de lucht
aanvallen begonnen, verliet de bevol
king de stad. De brand heeft vier dagen
geduurd.
Inzake een bericht van de Duitsche
radio, volgens hetwelk een Duitsch
vliegtuig een groot Britsch transport
schip nabij Myken tot zinken heeft ge
bracht, merkt het Noorsche telegraaf-
De minister-president wil niets zeg
gen over de toekomstige strategische
plannen, doch Noorwegen toont hoe
snel het oorlogstooneel kan wisselen
en men moet voorzichtig zijn de
krijgsmacht niet te versnipperen, het
geen de plannen van den vijand ten
goede zou kunnen komen. Ook moet
men oppassen voor onderlinge ver
deeldheid. Het is mogelijk, dat men het
hoofd zal moeten bieden aan een oor
log tegen Engeland in al zijn kracht, in
de hoop den moed en den wil van het
land te breken, dan is het geen tijd
Proclamatie van
Haakon
Koning Haakon heeft een proclamatie
uitgevaardigd aan het Noorsche volk,
waarin hij o.a. verklaart: „In het Noor
den van Noorwegen bezetten wij nog
krachtige posities en vandaar uit zul
len wij er in slagen om met de hulp,
waartoe thans plannen worden be
raamd, de rest van het land te her
overen”.
„De superioriteit
zoowel in aantal als in techniek,
Verder zeide de minister-president,
dat Churchill leiding moet geven
aan de commissie van de chefs der
generale staven. Hij zal bijzondere
verantwoordelijkheid dragen voor
de dagelijksche oorlogvoering. Hij
zal minister van marine blijven.
De minister-president vertrouwt,
dat Churchill zal laten weten, in
dien de taak te zwaar voor hem
wordt. Dit is geen gevolg van de
looven, dat dit spoedig veranderd zal Noorsche passagiersschip Folden.
worden. Het was geen oorlog, maar
moord en brandstichting, welke de
Duitschers pleegden in Noorwegen. Het
moreel van het volk bleef echter on
geschokt.”
„Zooals de eerste Duitsche aanval
misdadig en bruut was, zoo is de Duit
sche oorlogvoering der afgeloopen vier
weken meedoogenloos en barbaarsch
geweest. Open steden, weerlooze lan
delijke gemeenten, visschers in hun
kleine visschersbooten en hospitaal-
schtptn met groote, gemakkelijk te on
derscheiden Roode Kruisteekens, zijn
gebombardeerd en met machinegeweer-
vuur bestookt.”
„Ieder huis, dat vernield wordt,
iedere moord op weerlooze burgers
heeft slechts de krachtigste vastbera
denheid van het volk versterkt om de
aanvallers uit het land te drijven. Wij
zijn er zeker van, dat de bevolking In
de bezette districten zal optreden met
de waardigheid, welke door de omstan
digheden wordt vereischt. Ik en de
regeering zijn vastbesloten vol te hou
den tot het land bevrijd is.”
„Dagens Nyheter” bericht uit Stock
holm, aldus United Press, dat de
administratieve raad te Oslo alle
prefecten van de bezette districten
heeft opgeroepen voor een heden te
houden bijeenkomst teneinde de mid
delen te bespreken voor de reorgani
satie en het herstel der verbindingen.
Aangezien de districten Bergen, Dront-
heim, Molde en Leiknager nog niet
geheel en al zijn gepacifieerd is het
onzeker of de prefecten dezer distric
ten op tijd Oslo zullen kunnen bereiken.
Te Honefoss heeft volgens het blad
een vergadering plaats gevonden van
vertegenwoordigers van verzekering-
maatschappijen en plaatselijke auto
riteiten in verband met de schade,
aangericht in de stad Haugsbyden,
waar vijftig huizen zijn vernield. De
Duitsche autoriteiten geven daarvan
de schuld aan de terugtrekkende
Noorsche troepen, zoodat voor de
reconstructie Noorsche fondsen ge
bezigd moeten worden.
Uit het feit dat geen critiek is uit
geoefend op het zenden van troepen
naar Narvik, maakte spreker op, dat
dit algemeen wordt goedgekeurd. Men
was zich ervan bewust, dat de expe
ditie moeilijk zou zijn en vol risico.
Het zou moeilijk zijn Trondheim in te
nemen en bezet te houden, tenzij men
in staat zou zijn te voorkomen, dat de
Duitschers versterking kregen. Men
wist, dat de vliegveld-accomodaties bij
Trondheim onvoldoende waren. Aan de
andere zijde moest men rekening hou
den met de gevolgen voor de Noorsche
regeering en het Noorsche volk, indien
geen poging werd gedaan in midden-
Noorwegen. De Noorsche opperbevel
hebber verzocht dringend, koste wat het
koste, Trondheim aan te vallen, aange-
van den vijand,
Op agentschap op, dat de door de Duitsche
den grond en in het bijzonder in de
lucht, heeft ons gedwongen terug te
trekken. Wij hebben reden om te ge-
Belangrijke buit aan Engelsch
oorlogsmateriaal
Churchill's promotie het voor
teeken van scherpere actie
Het Lagerhuisdebat van gisteren
heeft de onzekerheid over de politieke
ontwikkeling in Engeland niet kunnen
wegnemen. De oppositie heeft verbit
terde en sterk-vijandige critiek op
Chamberlain en de oorlogvoering van
het kabinet uitgeoefend, maar men ge
looft, dat de Labourleiders geen munt
willen slaan voor hun partij uit de
Noorsche episode. Reuter meldt, dat
Labour heeft besloten eerst vandaag
zijn standpunt te zullen bepalen, nadat
de geheele aangelegenheid grondig zal
overwogen zijn.
Gisteravond was de reactie op
de verklaring van Chamberlain al
dus, dat er geen onmiddellijke poli
tieke crisis werd verwacht. De leden
van alle partijen stonden weliswaar
critisch tegenover den geheelen toe
stand, maar de zaken schijnen nog
geen punt te hebben bereikt, waarop
een groot deel van de regeeringsaan
hangers om een wijziging zou vragen.
Vele conservatieven achtten de rede
van Chamberlain teleurstellend, ande
ren noemden haar de rede van een ver-
moeid man, maar toch zal bij uitblij-
ven van onverwachte ontwikkelingen
de meerderheid der conservatieven
vóór de regeering stemmen, ingeval de
oppositie haar zou trachten onbevoegd
te verklaren, om den oorlog voort te
zetten.
De eerste Duitsche commentaren up
Chamberlain’s verklaringen spreken
van een „tamelijk slap kostje”. Men
was het in Duitsche kringen niet eens
met Chamberlain’s bewering, dat het
in de Middellandsche Zee rustjger was,
„integendeel”, zoo zeide men, „de ge
heele Middelandsche Zee is door de
handelingen van de geallieerden in een
staat van spanning gebracht”. Men ge
loofde niet, dat het voor de wijze van
oorlogvoering veel verschil uit zal ma
ken, dat aan Churchill speciale functies
zijn verleend. De opmerking werd ge
maakt, dat de strijd mogelijk aan an
dere fronten uit zou kunnen breken,
maar dat hangt geheel van Engeland af.
Chamberlain sprak de waarheid toen
hij zeide, dat het Engelsche volk nog
niet de dreiging, welke Engeland boven
het hoofd hangt, begrijpt. Men heeft
het Engelsche volk tot een gevoel van
veiligheid in slaap gewiegd door de ver
zekeringen, dat de blokkade den oorlog
zal winnen.
Volgens Italiaansche politieke krin
gen is de rede van Chamberlain een
aanwijzing, dat de betrekkingen tus
schen Engeland en Italië nog uiterst
delicaat blijven. Dat Chamberlain niets
specifieks over Italië gezegd heeft, legt
men te Rome aldus uit, dat de posities
van Italië en Engeland in de Middel
landsche Zee, na de versterking van
de Britsche vloot te Alexandrië, dezelf
de zijn gebleven. De nieuwe post van
Churchill beschouwt men te Rome als
een aanwijzing, dat Engeland een
krachtiger oorlogscampagne zal gaan
voeren. De „Popolo d’Italia” meent, dat
deze debatten voor het prestige van
het Britsche Rijk wellicht nog onaange
namer en vernederender geweest zijn
dan de terugtrekking van het geallieer
de expeditiecorps uit Noorwegen.
Overigens zijn de Europeesche en
Amerikaansche perscommentaren te
rughoudend hoewel in sommige landen
de redevoering van Chamberlain veel
critiek heeft uitgelokt. In verscheiden^
hoofdsteden wordt de aankondiging dat
grootere bevoegdheden zullen worden
versterkt aan Churchill, toegejuicht. De
verwijzing van Chamberlain naar de
houding van Zweden is te Stockholm
als een verrassing gekomen. In Zwit
serland meent men, dat vele vragen,
welke het Zwitsersche publiek zich de
laatste dagen gesteld heeft, onbeant
woord zijn gebleven.
Te Parijs worden de openhartgheid
en moed waarmede de Britsche pre
mier gesproken heeft bewonderd en
wordt zijn beroep op e^n Jiauww aan
eensluiten van ó- - xa
gejuicht. In
op, dat de
HAAGSCHE
OVERZICHT
BAR DAL
:sn.
EIRFJORD
'Ror vas s bug ten
Star ha
Björnden
■HOOFDWEGEN
3pkm I
'drevja/
Umbukteiï
a
\R
SORFJORO
s w
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr 219, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461. Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr. 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters jr., There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E, D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
Ciï>Holandj
HALSOV
1VEFSN
ik o
HEMNESBERqtj
Altaren -/k
Bust nes
WORGEN* Skgrtt
y? Remamo
COURANT.
rSkjanes
f' f^Forsenget
)kd(Jriand
Jit^inneid
b Krokelvma
ol
•1
P^WlVERNE!
f STORFOSSHEI
Rósvoh
Hdgrubben
Rauvatnet
