VenkaSe DE OORLOG TER ZEE De actie in de Middellandse he Zee Instonline Felle brand in Columbia aan Het antwoord der Amerikaansche slagvloot blijft bij de Hawaiian eilanden Zweedsch schip getorpedeerd MINTA Duitsch legerbericht Rede van Attlee De Fransche legerberichten Sinclair aan het woord regeenng ST -W? HAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 8 MEI 1940. EERSTE BLAD, PAGINA 2. Honderden slachtoffers Met Duitsche prijsbemanning Een afleidingsmanoeuvre explosie na Britsche zijde ENGELAND. Lansbury overleden R U S LAND O V J E T DUITSCHLAND 2. SAIL L I BYE Zie verder le blad, pag. 3 TURKSCHE RUK ten Labourpartij eischt een stemming Engelsche kolenboot gezonken VÉR^NGSRINGèN Voor „verdere tactische oefeningen” Duitsche mijnen in de Narvikfjord Verfijnde pepermunt Neem ze in huis 2 ons voor 27 cent en in fleurige doo- zen van 38 cent. Oordeel der marine Noorsch passagiersschip door vlieg tuig aangevallen De neutralen l ,S,Y,RI,E iWa a//a TRANs^ yORDANI Geen initiatief aan J^. MaLULUi 1 Vü/i 200 als zeelieden der koop- Het geland. gisteren initiatief aan Britsche IRAN tandretti LEKf TUI George Lansbury. :stin vereenigen voor een politiek tot krachtiger voeren van den oor- een was Een Noorsch scheep vaart- ministerie in Londen. De parlementaire secretaris van het Britsche departement voor scheepvaart, sir Arthur Salter, heeft verklaard, dat de Noorsche regeering vertegenwoordi gers heeft gezonden om in Londen een Noorsch departement voor scheepvaart te vormen, dat in samenwerking met het Britsche ministerie zal optreden. heeft kronen een be- oor- ANKARA KEPS De parlementsfractie van de la bourpartij heeft vanmorgen besloten een stemming te eischen in de debat ten over Noorwegen. Chamberlain werd gisteravond door den koning in gehoor ontvangen. BulgaarschTurksche vriend schapsbetuiging. het Bulgaarsche grensstadje Evi- tusschen de In verband met de Britsche en Fran deel van de Middellandsche Zee, geven voornaamste vlootsteunpunten van En Malta, Alexandrië en Jaffa zijn met e Churchill vroeg hierop den naam van het schip. Sinclair zeide, dat hij dien onder vier oogen ter ken nis zou brengen. Ismay Generaal de r~~~1 TURKSCHE RUK FRANSCH BEZIT fTTTTTTTl DOOR LONDEN GEGARANDEERDE LANDEN -ITALIAANSCH BEZH Zweden gaat lichte oorlogs schepen bouwen. De Zweedsche regeering bedrag van 117 millioen stemd voor den bouw van lichte logsschepen. sent vlootmaatregeien in net Oostelijf. wij hierbij een kaartje waarop de geland en Frankrijk te vinden zijn en actie-straal van 500 km. aangegeven De Duitsche ambassade te Washingt' n heeft verklaard, aat de aandacht van Berlijn niet alleen is geconcentreerd op den Balkan, maar ook op andere punten waar een verrassing der geallieerden kan worden verwacht, zoodat de aan dacht ietwat afgeleid is van de vloot- concentratie in de Middellandsche Zee. Er is geen zijde geweest. De benoeming van Churchill. Ten aanzien van de benoeming van Churchill zeide Attlee, dat het niet eer lijk is hem op dezen post te benoemen, aangezien hij thans twee soorten be langen heeft, de engere in zijn functie van minister van marine en meer uit gebreide als lid van het oorlogskabinet. De regeering is doof en blind, wan neer zij niet merkt, dat het volk ang stig en niet overtuigd is, dat de oor log met voldoende kracht wordt ge voerd en dit niet alleen in Noorwegen. De veldtocht in Noorwegen is slechts het hoogtepunt van de ontstemming en volgt op Tsjecho-Slowakije en Polen. Attlee verweet den aanhangers van de Regeering ministers te steunen, die naar zij weten mislukkelingen zijn. Het par lement moet zich bewust zijn van zijn verantwoordelijkheid. In het land is het gevoelen algemeen verspreid, dat Engeland den oorlog niet zal verliezen, doch winnen. Doch om den oorlog te winnen, moeten andere menschen aan het roer staan, dan zij, die thans ae leiding hebben. Eenige ontspanning in Zuid-Slavië De verklaringen in de Duitsche en de Italiaansche pers, waarin wordt tegen gesproken, dat er aanvalsplannen ten aanzien van Zuidoost-Europa zouden bestaan, hebben hier eenige ontspanning veroorzaakt. In goed ingelichte kringen te Belgra do, wint de meening veld, dat Italië niet voornemens is in eenige actie het initia tief te nemen of van zijn non-belligeren- tie af te wijken. Dombaas moesten bezetten. De Noor sche opperbevelhebber deed een drin gend verzoek hem te hulp te komen, omdat zijn leger anders zou bezwijken. Na korten tijd voegde zich een bri gade bij hen, die den Duitschen op- marsch ernstig belemmerde en den Duitschers zware verliezen toebracht: verscheidene tanks werden vernield.' Het is boven eiken twijfel verheven, dat deze troepen hun posities hadden kun nen handhaven, indien de luchtfactor er niet was geweest. Het bleek ónmogelijk in de lucht steun te verleenen. De debatten werden vervolgens tot heden verdaagd. Te Washington is medegedeeld, dat de slagvloot der Vereenigde Staten, welke aan de manoeuvres in den Stil len Oceaan heeft deelgenomen voor on- bepaalden tijd in de wateren van Ha waii zal blijven in plaats van terug te keeren naar de Vereenigde Staten, zoo- als was bepaald. Dit besluit werd genomen op verzoek van den opperbevelhebber der slagvloot admiraal Richardson. Waarschuwing aan Japan? De opgegeven reden was dat de vloot in staat moet worden gesteld „verdere tactische oefeningen” te houden. Ver wacht werd dat vandaag 25 oorlogs schepen van Honoloeloe naar Californie zouden terugkeeren. De hoofdmacht der vloot bestaat uit 90 schepen, met inbe grip van de vele vliegkampschepen Sa ratoga en Yorktown en elf dread noughts. Diplomatieke waarnemers beschouwen dit besluit als een politieke manoeuvre met name als een waarschuwing aan Japan. De minister van marine, Charles Edi son, heeft gisteren verklaard, dat hij het congres in de thans bijeen zijnde zitting credieten zal vragen om te be ginnen met den bouw van een Ameri kaansche vloot op de topsterkte, waar toe machtiging is gegeven door het con gres. Dit zou de vloot vergrooten met ongeveer 1/3 tot een totaal van bijna IJ millioen ton. ring in men”). De eenige manier is de instelling van een hoogste oorlogsdirectoraat. d.w.z. precies het type van een oorlogs kabinet, zooals Lloyd George dat in voerde in den vorigen oorlog en zoo als de overweldigende meerderheid van het Lagerhuis en het publiek dat eischen. De redevoeringen van Keyes en Amery werden ook toegejuicht door een aantal regeeringsaanhangers. Het Zweedsche dagblad „Dagens Nyheter” meldt, dat een Britsche on derzeeër het Zweedsche stoomschip Monaik"., dat een Duitsche prijsbe manning aan boord had. getorpedeerd heeft. Te Sandona in Columbia (Zuid- Amerika) is tijdens een bioscoopvoor stelling in het stadhuis door kortslui ting een felle brand uitgebroken. On der de aanwezigen ontstond een onbe schrijfelijke paniek. In aller ijl wer den ziekenauto’s en medische hulp naar de plaats van de ramp gediri geerd. Tot dusver zijn 103 dooden, on der wie 65 kinderen en 125 gewonden geteld. Volgens in Stockholm ontvangen be richten hebben de Duitschers mijnen gelegd in de Fjord van Narvik. Men ge looft, dat de mijnen gelegd zijn door vliegtuigen. De Duitsche pers gaat door over het beweerde telefoongesprek tusschen Chamberlain en Reynaud en ziet daarin een bevestiging dat een Fransch-Brit- sche aanval in het Middellandsche zee gebied op komst is. Toen de regeering besloot mijnen te leggen cm den weg van Narvik te versperren, had zij rekening moeten houden met de groote mo gelijkheid, dat Duitschland tegen maatregelen zou nemen. Op 18 Maart werd medegedeeld, dat een troepenmacht van 100.000 man ge reed stond om naar Finland te gaan. Spreker kon niet begrijpen dat deze macht zoo snel uiteen was geraakt Hij had gedacht, datdeze gereed werd gehouden om een Duit sche tegenactie te keeren na het leggen van de mijnen. Hij wilde thans weten of het expeditiecorps groot genoeg was, of het over voldoende uitrusting beschikte, of er voldoende vliegtuigen en sche pen waren en of het de goede soort troepen waren. Ook wenschte hij te weten, welke inlichtingen ont vangen waren van den geheimen dienst. Men heeft gesproken over troepenconcentraties en troepen, welke oefenden in het landen. De „Monark” (2000 ton), dat een Duitsche prijsbemanning aan boord had, werd getorpedeerd voor Stavan ger. Vijf leden der prijsbemanning werden gevangen genomen, twee ande re Duitschers en 22 Zweden kregen vijftien minuten om zich in de red- dingbooten te begeven. Spr. oefende critiek uit op ver schillende tekortkomingen in de uitrusting der troepen en ook op het uitzenden van territoriale troe pen, in plaats van geharde man schappen. Een transportschip was zelfs uitgevaren zonder chronome ter, zonder barometer of interna tionaal codeboek, zelfs zonder be scherming tegen geweerkogels of splinters en met slechts voldoende levensmiddelen voor de helft der aan boord zijnde menschen, afge zien van beweerde andere tekor ten. Het Italiaansche blad ..Telegrafo” publiceert een artikel van Ansaldo, waarin deze zegt, dat de ware reden van de verplaatsing der Britsche vloot- strijdkrachten van de Noordzee naar de Middellandsche Zee is geweest, een zoo groot mogelijk aantal linieschepen in veiligheid te brengen voor de aan vallen der Duitsche bommenwerpers. In len Grad heeft gisteren Turken en de Bulgaren een demonstra tie van vriendschap plaats gehad. Een delegatie van het Turksche leger onder aanvoering van den Turkschen kolonel, die het bevel voert over den grenspost, heeft een militaire parade bijgewoond en groeten overgebracht aan het Boel- gaarsche leger. In de hierop gevolgde toespraken werd er op aangedrongen, dat de legers en de volkeren van Tur kije en Boelgarije met elkander in vrede zouden leven. Admiraal sar Roger Keyes, die in uniform was. zeide zijn uniform te hebben aangetrokken, omdat hij wilde spreken namens officieren en man schappen van de vloot. Hij wees er op, dat wanneer een paar schepen de fjord van Trondheim terstond waren binnengevaren, het leger bereid was geweest om samen te werken en de verovering van Trondheim spoedig tot stand zou zijn gebracht. De gevaren voor de vloot zouden gering zijn ge weest, vergeleken met die, welke bij andere operaties zijn voorgekomen. Spr. had voorstellen van. dien aard bij de admiraliteit ingediend, maar hem was gezegd, dat het niet noodig werd geoordeeld naar Trondheim op te va ren, aangezien het leger goede vorde ringen maakte en de toestand in de Middellandsche Zee het onwenschelijk maakte om schepen te riskeeren. Toen spr. deze woorden had uitge sproken, werd er geroepen „schande” Noorsche passagiersbootje „Folden” werd met bommen en ma- chinegeweervuur aangevallen door Het Duitsche opperbevel deelde he den mede: Aan het Westelijk front werd ten Zuiden van Saarlautern de aanval van een vijandelyken stoottroep met ster ke verliezen voor den vijand afgesla gen. Attlee heeft den indruk, dat de re geering zich teveel heeft geconcen treerd op Narvik en niet op den alge- xneenen toestand. Hij kan begrijpen, dat een luchtbasis in Noorwegen een wer kelijk levensbelang was, indien men zich geen vliegveld kon verzekeren was men genoodzaakt zich terug te trekken Attlee wenschte te weten ,;1 de actie wel tijdig genoeg werd onder nomen. Zijn verwijt aan de regeering is, dat blijkbaar te voren geen plannen '-aren uitgewerkt. voor te bereiden aan deze gevaren het hoofd te bieden? Wij hebben een strijdmacht uiteen laten gaan, welke bestemd was voor Finland. De minis ter-president heeft gezegd, dat wij niet alles konden voorzien, maar een groot aantal lagerhuisleden voorzag, dat de Duitsche aanval met bliksem snelheid zou worden ondernomen en met meedoogenlooze energie. Onze strijdkrachten hadden moeten oefenen, zooals de Duitschers oefenden. Wan neer wij gereed waren geweest, had den wij Noorwegen eerder kunnen be reiken dan tien dagen later en voor dat de Duitschers zich konden hebben genesteld en gereed waren om te ope- reeren met volledige doeltreffend heid”. ZMexandr e. Suez/1 £GY_P TE*ana' in Albert Hall gevangenisstraf, hij wist door in „eetstaking” te spoedig op vrije voeten te komen. Bij bekleedde een functie in de La- bourregeering van Ramsay MacDonald De vlootbeweging Volgens het Duitsche nieuwsbureau is de Engelsche vloot in hoofdzaak bezig met de waarneming van belangrijke punten in het Oosten van de Middel landsche Zee, terwijl de Fransche oor logsschepen klaarblijkelijk het Weste lijke deel als voornaamste operatieter- rein hebben gekregen. De formaties zijn naar in deskundige kringen vernomen wordt, vrij gelijkmatig en zonder dui delijk doel verdeeld. Een eskader lichte Engelsche torpedobooten is ter hoogte van Kreta, voor de versterkte boent van Suda gezien In de wateren van den Griekschen archipel, is door Engel sche torpedobootjagers een patrouille- dienst ingericht. Slagschepen ruggegraat der marine. Edison, die onlangs verklaarde dat de luchtmacht een tijdelijk voordeel boven de oorlogsschepen heeft verkregen, ver klaarde voor het marine-comité van den senaat:',,De slagschepen zijn en zullen nog vele jaren de ruggegraat van onze nationale verdediging zijn”. Verder zeide Edison dat hij van een betrouw baar autoriteit vernomen had, dat de Duitsche vliegtuigen geen enkel Britsch slagschip tot zinken hebben gebracht. De minister-president zeide vervol gens, dat het Huis overtuigd moet zijn, dat het in deze spannende dagen het best is de oorlogsindustrie op te voeren en vliegtuigen, tanks, kanonnen en munitie te fabriceeren. De regeering doet alles om den voorsprong, welken Duitschland in de jaren van voorbe reiding heeft behaald, in te halen en zij krijgt de volledige medewerking van werknemers en werkgevers en zij hoopt ook op de medewerking van alle afgevaardigden van alle partijen. Hij besloot aldus: „Wij achten onszelf niet feilloos en boven de hulp van anderen, die ons willen helpen, verheven. Laten wij, voor de eerste beproevingen ko men, ons met alle kracht aan het werk zetten en steeds onze macht vergroo ten, tot wij zelf in staat zijn toe te slaan, waar en wanneer wij dat wil len.” Na een ontploffing is gisteren de Britsche kolenboot „Brighton” ter hoogte van Duinkerken gezonken. De 34 opvarenden zijn door een redding boot in veiligheid gebracht. Tien man waren gewond. „Het is allemaal heel mooi”, vervolgde Sinclair, „om de kleine neutrale naties te waarschuwen, dat zij risico’s moeten loopen om grootere gevaren te vermijden, maar welke maatregelen hebben de ministers ge nomen om onze strijdkrachten er op Na de eerste minuten van de rede van Chamberlain bleek, dat de leden van de regeeringspartij hem zouden steunen, de cppositie daarentegen werd critisch, stelde vragen en maakte in terrupties. Onmiddellijk na de rede be gon Attlee met het uitoefenen van critiek. Evenals de minister-president, bracht de leider van de Labour-oppositie, Attlee, hulde aan het expeditiekorps in Noorwegen. Ook gaf hij uiting aan zijn sympathie voor het Noorsche volk Het terugtrekken van de troepen is even wel een terugtrekken en een achteruit gang. De rede van den minister-pre sident op Donderdag j.l. was meer dan optimistisch en de rede van Churchill was veel te optimistisch. Door deze re devoeringen was hoop ontstaan en na de groote verwachting is thans een groote teleurstelling gekomen. Er zijn geen aanduidingen geweest, dat het een expeditie op kleine schaal was, het land beschouwde deze als van groot belang en ook de pers stelde het als zoodanig voor. De Labourleider en pacifist George Lansbury is gisteravond 81 jaar oud te Londen overleden In 1910 werd hij voor het eerst in het Lagerhuis gekozen. Drie jaren later kreeg hij wegens een rede doch gaan Het legerbericht van gisteravond luid de: Optreden der artillerie ten Westen van de Vogezen. Het legerbericht van hedenochtend luidde: De activiteit der wederzijdsche artillerie heeft in den loop van den nacht op verscheidene punten van het front voortgeduurd. een Duitsch vliegtuig, meldt Havas. Aan boord werden zes personen ge dood en verscheidene gewond. Van het schip is niets dan een wrak over. De aanval was zonder waarschuwing ge schied. Sinclair (Liberale oppositie) ver klaarde, dat de critiek moet gericht zijn op de vraag, waarom Engeland zich gebracht heeft in een situatie, waarin het de nederlaag in Noorwe gen moest aanvaarden, want een ne derlaag is het. Spr. verwees naar de Britsche economische verliezen tenge volge van de bezetting van Noorwe gen. Diplomatiek, zoo zeide hij, is on ze positie verzwakt in ieder land ter wereld. Kunnen wij Zweden helpen tegen stand te bieden en zoo ja, zijn wij thans voorbereid om het militaire steun en steun in de lucht te geven? Een ultimatum aan dit land in een der eerstvolgende paar weken zou geen verrassing zijn. Sinclair besloot: „Het moet uit zijn met halve maatregelen. Wij moeten ons een log”. geloofd, dat er eenige risico bestond, dat die havens zouden worden verde digd. De bezetting van Bergen is uitgevoerd door twee lichte kruisers, en die van Trondheim door een paar torpedoboot jagers, ofschoon later een zwaardere kruiser arriveerde Dergelijke strijd krachten zouden de batterijen niet heb ben kunnen passeeren. Wanneer deze waren gaan vuren. Te Oslo heeft een batterij vertraging en schade veroor zaakt. Wie verwachtte dat Noorwegen of een deel van het Noorsche volk, zoo zou aangetast zijn, door de Duitsche propa ganda, dat geen weerstand werd gebo den? In politiek opzicht zegt men, heb ben wij prestige verloren, door ons ge brek aan succes. Wij zouden echter nog meer prestige hebben verloren, als wij geen enkele po ging hadden gedaan. In militair opzicht zijn wij wellicht niet geslaagd in mid- den-Noorwegen. Maar we hebben de Duitschers een prijs laten betalen en de bezetting heeft weken gekost. Zou de strijd in Noorwegen nog voort duren, indien wij nooit een landing hadden beproefd? vroeg spr. Slechts twee punten waren van strategisch be lang, n.l. Trondheim en Narvik, dat de toegangswegen naar Zweden is. Een van de belangrijkste dingen was dus het zoo mogelijk herstellen van de verbindingen met Zweden. Bij Trondheim kwamen alleen Namsos en Andalsnes voor ons in aanmerking. De outillage voor het lossen van zwaar materiaal ontbrak. Te Andalsnes landden twee bataljons, die operaties in Noorwegen, het zou in ieder geval zijn geschied en Chur chill heeft daarom een staf onder leiding van generaal onder zich gekregen. Ismay is tevens lid van de com missie van de chefs der staven. Beiroet -ARAB|Ë(40J5j - BRITSCHE INVLOEDSSFEER BRITSCH BEZIT ACTIESTRALEN VAN 500km Vier leeringen. Wedgwood (Onafh.) zeide, dat de eerste les was, dat met een lucht macht, zooals die thans tot ontwikke ling is gekomen, een leger, dat niet over een luchtwapen beschikte, zich overdag niet kan bewegen. De tweede les is, dat alle neutralen, welke aan Duitschland grenzen, Duitschland moe ten gehoorzamen. Niets is van de neu tralen te verkrijgen, behalve door vrees vrees voor ons, aldus spr., zoo niet vrees voor Duitschland. De derde les is, dat de vloot Engeland kan red den van uithongering, maar niet van een invasie. Zij was niet in staat om te verhinderen, dat troepen naar Noor wegen werden getransporteerdiets dergelijks zou kunnen gebeuren aan de Zuidkust van Lincolnshire of in de Washbaai. De vierde les is, dat ook Engeland voorbereid moet zijn om ge bruik te maken van den bliksemsnel len slag, waarvan de essentie is het doen van iets onwettigs, dat daarom onverwacht is De regeering moet dezelfde wapens gebruiken als Hitler, wanneer men Duitschland wil verslaan. Wij msoeten Hitler laten wachten en hem bevreesd maken voor de vraag, waar wij den volgenden slag zullen toebrengen. Onderzoek geëischt. De conservatieve oud-minister Amery verklaarde, dat de geheele leiding van den oorlog, zooals die tot dusverre is gevoerd. een diepgaand onderzoek eischt. Er was klaarblijkelijk geen plan om het hoofd te bieden aan een bezetting der Westelijke Noorsche ha vens door Duitschland. Spr. vroeg, op wiens gezag de on misbare hamerslag van de vloot op Trondheim was afgelast. Er moet een verandering komen. (Geroep der op positie ..Eerst moet er een verande- de regeeringsmachinerie Ko- De geredden van de „Hunter”. Op het Zweedsche departement van buitenlandsche zaken wordt vernomen, dat de geredden van den Britschen torpedojager „Hunter”, welke in den eersten slag bij Narvik is gezonken, die onlangs in Zweden zijn aangeko men, vergunning zullen krijgen naar Engeland terug te keeren, meldt Reu ter. Zij zullen als zeelieden der koop vaardij worden behandeld in afwach ting van de voltooiing van de schik kingen voor hun terugke^r naar En- De minister van oorlog Stanley beant woordde namens de regeering de ver schillende sprekers. Hij zeide, dat de in druk van het terugtrekken der troepen op het land, erger was geworden door het feit, dat het publiek door de verha len in de dagbladen en de radio er toe gebracht was te gelooven, dat successen bereikt werden, waarvan ieder, die de landkaart bestudeerde, wist, dat zij on mogelijk waar konden zijn. De commu niqués van het departement van oorlog waren zorgvuldig opgesteld om het volk niet optimistisch te maken, of het te doen denken, dat successen verkregen werden, welke in feite niet bestonden. Sprekende over de critiek, die naar voren werd gebracht, dat een deel van de Finsche expeditie naar Frankrijk was overgebracht, zeide Stanley, dat Noor wegen niet de eenige plaats was, waar kortelings .gevaar heeft gedreigd. De schepen, die bijeengebracht waren voor de Finsche expeditie, konden niet langer worden vastgehouden. Ook moest het skibataljon, dat hoofdzakelijk uit of ficieren bestond, verspreid worden, aan gezien de officieren noodig waren als Jeiders en instructeurs. Ik geef openlijk toe, dat de Duit sche aanval op Noorwegen gericht zou worden op de Zuidelijke, niet de Weste lijke havens. Trondheim. Bergen en Nar vik liggen aan den top van nauwe fjor den en Trondheim en Bergen worden beschermd door batterijen zwaar ge schut. Ik geloof niet, dat de Duitschers een zoodanige gevaarlijke operatie zouden hebben ondernomen wanneer zij hadden 'AR. /BOELgari,

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 2