weermacht
De wapens door
Na bombardement
Rotterdam
van
Proclamatie
en
H.M. de Koningin
van
en
tallooze slachtoffers
Duizenden gesneuvelden
onder de burgerij
De Opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht
spreekt tot het Neder-
landsche Volk
No. 17568.
Radiorede
generaal Winkelman
van
Woensdag 15 Mei.
1940.
STADSNIEUWS
DE WAPENS
NEERGELEGD
DE TOESTAND IN DE
RESIDENTIE
DUITSCHE TROEPEN IN
DE RESIDENTIE
Aan de soldateneer is ten
volle voldaan
Mededeeling van het
Duitsche gezantschap
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
ten
den
Het staken van de vijandelijkheden
De opperbevelhebber van Land-
ï(w.g.) H. G. Winkelman.
Tot nader order geen
verloven
Mededeeling van den Opperbevelhebber
De Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht heeft het departement van
Binnenlandsche Zaken verzocht, de tus-
schenkomst van de burgemeesters in te
roepen, teneinde zooveel mogelijk de
aandacht van de militaire commandan
ten ter plaatse, waar nog strijd wordt
geleverd, te vestigen op zijn proclama
tie, waarin wordt bevolen, om de vijan
delijkheden onmiddellijk te staken.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet p. 3 mnd- met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”,
„Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3.—. Franco per post met Mode
blad 4.zonder Modeblad 3.75. Buitenland 9.Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct., fr. p. post 10 ct
Algemeen Hoofdkwartier, 14 Mei 1940.
De generaal,
Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht
Nacht rustig verloopen
In de residentie is de nacht volkomen
rustig verloopen. Reeds vroeg in den
ochtend toonden op het Voorhout en
omgeving de voorbijgangers hun belang
stelling voor het werk van de Duitsche
militairen. Het dagelijksche leven ging
weder zijn’normalen gang.
LUCHTBESCHERMING EN
POLITIE
De Haagsche luchtbeschermingsdienst
is reeds dadelijk, nadat de staking der
vijandelijkheden was bekend gemaakt,
gedemobiliseerd.
In den loop van gisteravond hebben
de leden van het politiecorps hier ter
stede hun wapens ingeleverd aan het
hoofdbureau van politie.
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUXWAGENSTRAAT 35 -37
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
Van 15 regels ƒ150. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct., daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 90 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct., fr. p. post
10 ct. Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer.
Een verordening van
Opperbevelhebber
dit geweld te behoeden. Het waren deze harde feiten, die mij kunnen worden gehouden.
Aan de soldateneer is door u
volle voldaan.
Het is tot nader order ver
boden op den openbaren weg of in
schouwburgen, sociëteiten, koffiehui
zen, tapperijen of andere soortgelijke
inrichtingen, sterken drank of zwak-
alcoholischen drank te verkoopen, of
op andere wijze ter beschikking van
het publiek te stellen.
Art. 2. Overtreding van dit verbod
wordt overeenkomstig het bepaalde in
art. 43 van de Oorlogswet, gestraft met
hechtenis van ten hoogste 1 maand of
geldboete van ten hoogste 300 gulden.
Art. 3. Deze verordening wordt af-
gekondigd door middel van den radio-
omroep en treedt daarmede onmiddel
lijk in werking.
Een order van den Opper
bevelhebber
Het A.N.P. schrijft:
De residentie ontwaakte hedenmor
gen al zeer vroeg en vermoedelijk zoo
vroeg tegen haar wil, doordat Duitsche
vliegtuigen laag over de stad vlogen.
Het waren er niet veel, slechts enkele,
die na een „rondje” boven de stad
weer terug keerden. Even later zag
men in het centrum, op het Lange
Voorhout, een onbekend schouwspel:
Duitsche gemotoriseerde troepen re
den deze beroemde allee op.
In een auto kwam hierbij een hoog
geplaatst Duitsch officier met een or
donnans mede, die op het Lange Voor
hout ongeveer tegenover het A.N.P.-
kantoor stopte.
De ordonnans begaf zich naar Hotel
des Indes en meldde zich daar. Eenige
oogenblikken later verscheen de Duit
sche gezant, graaf Zech zu Burckens-
roda, die in des Indes verblijf hield,
in civiele kleederdracht en bloots
hoofds.
Hij begaf zich naar de plaats, waar
de generaal, die was aangekomen,
stond en beiden brachten elkander den
Duitschen groet.
Na eenige besprekingen, welke zich
al wandelende afwikkelden (vermoe
delijk om het gesprek zoo vertrouwe
lijk mogelijk te houden) stapten beiden
in de auto, welke naar de binnenstad
wegreed in de richting van de wo
ning van den Duitschen .gezant. On
geveer tien minuten later verscheen
de auto opnieuw. Thans bevatte deze
bchalye genoemden Duitschen opper-of-
ficier en den gezant, nog twee marine-
Het Duitsche gezantschap heeft het
volgende radiobericht naar Berlijn ge
zonden:
Aan den Rijksminister van Buiten-
landsche Zaken te Berlijn.
Vandaag, den 14en Mei, te 19 uur
Amsterdamschen tijd, heeft zich bij
mij de Nederlandsche generaal Schuur
man vervoegd, en het volgende ver
klaard:
„Ik heb Uwe Excellentie de mede-
deeling te doen, dat de Nederlandsche
weermacht, met uitzondering van haar
troepen in Zeeland, voor de oprukken
de Duitsche troepen de wapens neer
legt.”
Ik heb van deze mededeeling acte
genomen.
In aansluiting daarop heeft de op
perbevelhebber der Nederlandsche
weermacht door bemiddeling van den
Duitschen luchtvaartattaché, luitenant-
generaal Wenninger, het opperbevel
der weermacht te Berlijn verzocht, ge
volmachtigde vertegenwoordigers der
Duitsche troepen in Nederland ter be
spreking over maatregelen tot hand
having van rust, veiligheid en orde,
naar het hoofdkwartier in den Haag te
zenden.
w.g. Graf Zech, Duitsch gezant.
De Duitsche pers over de
gebeurtenissen in Nederland
Het D.N.B. meldt uit Berlijn: De me
dedeeling van het opperbevel van het
Duitsche leger, dat de Nederlandsche
opperbevelhebber zich had overgegeven
wordt in de Duitsche pers druk bespro
ken. In hun commentaar wijzen de
bladen er op, dat de bezetting van Ne
derland een grobt, strategisch succes
is voor Duitschland tegen Engeland.
De bedreiging uit de lucht tegen Enge
land is thans verviervoudigd.
en
Zeemacht geeft de volgende order:
In afwachting van nadere orders
is het aan de commandanten van
de Nederlandsche weermacht ver
boden, militairen met verlof te
zenden.
i en
de
ma-
ge-
weest, dat niet op alle plaatsen, waar
zulks dezerzijds was gelast, stand is
Betreffende den verkoop van
alcoholhoudende dranken
De opperbevelhebber van Land- en
zeemacht heeft de volgende verorde
ning uitgevaardigd:
De generaal, Opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht, belast met de uit
oefening van het militair gezag in het
geheele in staat van beleg verklaard
grondgebied des Rijks,
gelet op artikel 22 van de Oorlogs
wet, stelt vast de volgende verorde
ning:
Art. 1.
De opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, generaal H. G. Winkelman, heeft
gisteravond voor den Nederlandschen omroep de volgende toespraak tot het Neder
landsche volk gehouden:
Nederlanders,
Ik heb er prijs op gesteld, U persoonlijk een toelichting te geven bij het hoogst
ernstige besluit, dat U reeds hedenavond hebt gehoord door de Nederlandsche radio.
Wij hebben de wapens moeten neerleggen, omdat het niet anders kon. Allen waren
vastbesloten, ons vaderland te verdedigen tot het uiterste. Welnu ik, die als opper
bevelhebber van Land- en Zeemacht alle berichten ontving, i k wist met volstrekte
zekerheid, dat dit uiterste vandaag was bereikt. Onze soldaten hebben gestreden
met een moed, ‘die onvergetelijk zal blijven. Maar de strijd was te ongelijk. Onze
troepen stonden tegenover technische middelen, waartegen de grootste mensche-
lijke moed niet is opgewassen. Bij duizenden zijn zij gevallen voor de vrijheid van
Nederland.
De luchtstrijdkrachten, waarover wij thans nog beschikken, zijn zóó minimaal, dat
zij onze troepen te land nagenoeg niet meer bij de operatiën konden steunen. Tegen
over de Duitsche overmacht in de lucht hadden ook onze andere afweermiddelen,
zooals de luchtdoelartillerie, slechts een beperkte uitwerking, hoe dapper en be
kwaam de luchtdoelbatterijen haar taak ook vervulden. Zoo stonden onze troepen
bloot aan de vernietigende bombardementen van het Duitsche luchtwapen.
En niet alleen zij. Onder de burgerbevolking, onder vrouwen en kinderen, maakte
de luchtoorlog tallooze slachtoffers. In ons dichtbevolkte land, met zijn vele steden,
kan bij luchtbombardementen moeilijk worden onderscheiden tusschen militaire en
niet-militaire objecten. Rotterdam, dat vanmiddag door de Duitsche luchtmacht
werd gebombardeerd, heeft het droevig lot van den totalen oorlog ondergaan.
Utrecht en andere groote bevolkingscentra zouden binnen zeer korten tijd dit lot
met Rotterdam moeten deelen.
Vrijwel geheel aangewezen op eigen kracht, waren wij niet in staat, ons land, onze
burgerbevolking, voor
noopten, mijn hoogst ernstig besluit te nemen: wij hebben den strijd gestaakt.
Ik kan mij ten volle indenken, dat dit besluit voor vele Nederlanders schokkend is.
Laten zij allen echter beseffen, dat ik op dit oogenblik de Nederlandsche Regeering
hier te lande vertegenwoordig en dat ik derhalve niet alleen gerechtigd, doch ook
verplicht was, te besluiten, zooals het belang van het Nederlandsche volk in deze
omstandigheden voorschrijft.
Het staat voor mij onomstootelijk vast, dat dit belang medebrengt, dat de vol
strekt ongelijke strijd moet worden gestaakt, opdat nog niet meer onschuldige
slachtoffers vallen. Wie mijn verantwoordelijkheid kan peilen, beseft, hoe zwaar
mij dit besluit moet zijn gevallen. Het kon echter niet anders luiden.
Nederlanders! Hebt ondanks dezen zwaren tegenslag, vertrouwen in de onver
woestbare krachten en tradities van ons volk. Wij hebben deze beproeving van een
korten, doch hevigen oorlog moeten doorstaan. Wij zullen het nieuwe lot, dat ons
voorloopig beschoren is, met dezelfde moed en vastberadenheid dragen, als waar
mee wij den strijd voor onze zelfstandigheid hebben gevoerd. Hebt daarom, ik her
haal het nogmaals, vertrouwen op de toekomst.
Doch vooral: toont dit vertrouwen door de rust en de orde te bewaren, welke wij
zoo dringend behoeven om ons geschokte land weder op te bouwen. Laten wij ons
thans richten op dezen eersten plicht, welken het vaderland ons oplegt.
Leve Hare Majesteit de Koningin!
Leve het Vaderland!
Aan een dagorder, gisteren door den
opperbevelhebber van Land- en Zee
macht aan de troepencommandanten
gericht, wordt het volgende woord
van hulde aan de troepen, ontleend:
Ik verzoek u, aan de troepen en on
derdeden mede te deelen, dat ik ver
vuld ben van diepe bewondering en
dankbaarheid voor hetgeen door u en
door onze troepencommandanten
troepen is verricht. In hoofdzaak
wanverhouding in het bezit van i
terieele middelen is de oorzaak
De „Berliner Börsen Zeitung”
schrijft, dat vijf dagen nadat Duitsch
land het zwaard had getrokken, Neder
land zijn tegenstand heeft opgegeven.
De Duitsche opmarsch kon niet worden
opgehouden door pantserwerken. kana
len en inundaties.
De provincie Zeeland, waar blijkbaar
het opperbevel geen macht meer heeft,
is als laatste rest van het gebied nog in
handen van den vijand. Toch kan men
thans reeds zeggen, dat Nederland niet
meer onder het zwaard, doch onder
het schild van Duitschland staat.
Thans is een gunstige positie ont
staan, op de eerste plaats voor de lucht
macht. Nadat door de bezetting van de
kustplaatsen in het Westen van Noor
wegen de afstand tusschen de bases van
de Duitsche luchtmacht en de strategi
sche punten aan de kust tot de helft
was verkort, is thans door de bezetting
van de Westkust van Nederland de
vliegafstand tot de Zuidkust van Enge
land verkort tot 200 a 300 k.m.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung”
schrijft, dat Nederland het offer van
den Engelschen oorlog is geworden. In
België en Frankrijk stooten de .Duitsche
legers met succes door,
onzen opperbevelhebber, dat hij
deze verschrikking en wetende,
Hare Majesteit de Koningin heeft hedenochtend een proclamatie uitge
vaardigd van den volgenden inhoud:
Nadat volstrekt zeker was geworden, dat Wij en onze Ministers in Ne
derland niet langer vrijelijk konden voortgaan met de uitoefening van
het Staatsgezag, moest het harde, maar noodzakelijke besluit worden
genomen, den zetel der Regeering te verplaatsen naar het buitenland
voor zoo lang als onvermijdelijk, en met de bedoeling Ons terstond wee?
in Nederland te vestigen zoodra zulks maar eenigszins kan.
De Regeering bevindt zich thans in Engeland. Zij wenscht een regeerings-
capitulatie te voorkomen. Daarbij blijft het Nederlandsche grondgebied,
'dat in Nederlandsche handen blijft, in Europa zoowel als in Oost- en
West-Indië, één Souvereine staat, die zijn stem als volwaardig lid dér
statengemeenschap en in het bijzonder in deberaadslagingen’ van de
gezamenlijke bondgenooten zal blijven laten hooren en tot zijn recht zal
weten te brengen.
De Militaire Overheid, en in hoogste ressort de opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht beoordeelt thans welke maatregelen in militair op
zicht noodig en verantwoord zijn.
Daar waar de overweldiger heerscht, moeten de plaatselijke burgerlijke
overheden alles blijven doen wat in het belang der bevolking nuttig kan
zijn, en in de eerste plaats medewerken, tot het bewaren van orde
en rust.
Ons hart gaat uit haar Onze landgenooten in het Vaderland, die harde
tijden zullen doormaken. Maar Nederland zal zijn geheele Europeesche
grondgebied éénmaal met Gods hulp herwinnen. Herinnert U rampen
uit vroegere eeuwen, waaruit Nederland is herrezen. Zoo zal het ook
ditmaal gaan.
Dispereert niet. Doet allen wat U mogelijk is in ’s lands welbegrepen
belang. Wij doen het Onze. Leve het Vaderland.
(w.g. Wilhelmina.)’
Op den vijfden dag van den oorlog
heeft de Nederlandsche weermacht de
wapens neergelegd.
Dit is geschied ondanks den bewon-
derenswaardigen moed en de volhar
dende strijdkracht van onze militairen.
Zij hebben den vaderlandschen bodem
verdedigd met een ware doodsverach
ting, waarvoor geheel ons volk hen
in lengte van dagen zal dankbaar zijn.
Deze heldenmoed blijkt uit de leger-
berichten, blijkt vooral uit de radio
rede van den opperbevelhebber, waar
in deze het Nederlandsche volk kond
doet van zijn besluit, den strijd te
staken.
Ongetwijfeld zullen ook de Duit-
schers, die tegen onze thans ontwapen
de landgenooten hebben gestreden, er
kennen, dat zij in hen waardige tegen
standers hebben gevonden.
Dat deze voor ons vaderland droeve
dag moest komen, en reeds zoo snel
moest komen, is het gevolg van de
enorme overmacht van de Duitschers,
in aantal en vooral in technische uitrus
ting, in het bijzonder hun vliegwapen,
dat een geweld kan ontwikkelen, waar
tegenover de onzen practisch machte
loos waren.
Het bewijs van cfeze onweerstaanbare
overmacht leverde het verschrikkelijke
bombardement op Rotterdam, waar
ontstellende verwoestingen werden aan
gericht en vele slachtoffers gemaakt.
Het dunkt ons een volkomen verant
woord en zeer verstandig besluit van
na
dat
achtereenvolgens Utrecht en onze an
dere groote steden op dezelfde wijze
zouden worden gebombardeerd, order
gaf om onzerzijds de wapens neer te
leggen.
Hetgeen dreigde voor de burgerbe
volking, was iets zoo vreeselijks, dat
ook de dapperste militair moet inzien,
dat langer weerstand bieden tegenover
die bevolking niet verantwoord was.
F Het is nu eenmaal niet anders de
sterkste heeft den strijd gewonnen..
Met diepen weemoed en onder het
brengen van een dankbaar eeresaluut
herdenken wij de duizenden slachtoffers
onder onze troepen, waarvan generaal
Winkelman in zijn radiorede gewaagt;
met innige smart denken wij aan de
talrijke slachtoffers onder de burger
bevolking. Nederland heeft den korten
doch buitengewoon hevigen helaas
vruchteloozen strijd voor zijn vrij
heid wel duur betaald.
Wij denken ook aan onze geëerbie
digde Koningin, die op vreemden bo^em
het lot van Haar land en Haar volk
heeft moeten vernemen, doch daar al
thans gespaard blijft voor een vernede
ring, die ook ons Nederlanders uiterst
pijnlijk zou hebben getroffen.
Wij hebben ons neer te leggen bij ons
verlies, hoe bedroefd de goede Neder
lander ook is over het lot, dat zijn
vaderland heeft getroffen.
Op ons allen rust nu een zeer be
langrijke plicht. De plicht n.l. om met
volkomen loyaliteit mede te werken tot
het behoud van rust en orde in het be
zette gebied; de plicht ook om met alle,
kracht bij te dragen tot het zoo normaal
mcgelijke verloop van het maatschappe
lijke leven en tegen ontwrichting daar
van te waken. Dit wil zeggen, dat men
zich allereerst loyaal heeft te onderwer
pen aan het gezag, dat thans boven ons
is gesteld door den uitslag van den
strijd.
Men vermijde alles wat tot wrijving,
onaangenaamheden of erger aanleiding
kan geven; alles ook wat den normalen
gang der levensmiddelenvoorziening enz.
kan schaden, ’s Lands belafig eischt
thans ook, dat door ons volk rustig en
energiek wordt gearbeid om de groote
schade, die door den korten oorlog is
veroorzaakt, te herstellen.
Men aanvaarde den toestand, zoo-
als die op dit oogenblik nu eenmaal
is> en houde het hoofd koel. Met een
waardige en loyale houding der gansche
evolking is het vaderland het beste ge
diend.
Dit en de hoop op een betere toe-
demSt moeten ons thans staande hou-
Het vertrek van
H. M. de Koningin
De opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht deelt, in opdracht van
H.M. de Koningin, mede, dat Hare
Majesteit aan Hoogstderzelver
voornemen om naar Zeeuwsch-
Vlaanderen te gaan, geen gevolg
heeft gegeven, tengevolge van een
langdurig oponthoud te Hoek van
Holland, waardoor Hare aanwezig
heid aldaar in ruime mate bekend
werd en het groote gevaar ont
stond, dat het den vijand gemakke
lijk zou vallen de Koningin te vin
den en Hoogstdezelve te bombar-
deeren. Tevens meende de Konin
gin in het buitenland meer voor
Haar land te kunnen doen.
COURANT
HAAGSCHE
onze
b
neergelegd
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr. 319, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr. $24, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters jr„ There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
