De Nozema werkt door aan den
bouw van twee nieuwe zenders
HET
Haagsche Courant van Maandag 27 Mei 1910
TROPISCH AQUARIUM
EN HET VOORJAAR
STADSNIEUWS
distributie-bonboekjes
van
verrezen
I
Zendmasten, ter hoogte
van 192 en 166 meter,
zijn te Lopik
Uitreiking
Restauratie van het
levende schilderij”
r-, M
HULP VAN MIDDENSTANDERS
CREMATIE ir. H. ROELOFFZEN
te
welken
Kweekbakjes.
ver
DERDE BLAD, PAGINA 1.
met den Lekdijk verbindt.
Er is bard gewerkt.
DR. LIZE DEUTMANN TER AARDE
BESTELD.
die
om
Hedenmorgen heeft men alhier een aanvang gemaakt met de uitreiking
van bonboekjes, ter vervanging van de Rijksdistributiekaart. Even
eens werd uitgereikt een bonboekje voor brood en biscuit. Overzicht
tijdens de uitreiking in een der lokalen in de stad.
INLICHTINGENKANTOOR IN
STAATSSPOORSTATION
GIFTEN EN LEGATEN.
Het bestuur van de Rem. Geref. Ge
meente te ’s-Gravenhage ontving een
gift groot drie duizend gulden ten bate
van het bouwfonds voor een tweede
kerk en van een gouden echtpaar een
gift groot 2500 ter vrije beschikking.
De afdeeling ’s-Gravenhage-Scheve-
ningen van de Vereeniging van Vrijz.
Herv. ontving een legaat groot duizend
gulden van wijlen mevr. C. E. de Waal-
Munniks de Jongh.
worden be-
ge-
Blankert,
Meuwsenf onds
MUSEUM VOOR HET ONDERWIJS.
Op Woensdag 29 Mei te half 3 zal in
het Museum voor het Onderwijs, Hem-
sterhuisstraat 2E, een rondgang onder
geleide worden gehouden door de afdee
ling Dierkunde.
Verder is het Museum dagelijks voor
het publiek geopend van half 2 tot 4
uur. Militairen hebben van 1012 en
van half 2 tot 4 uur vrijen toegang.
Hierover zullen wij te zijner tijd een
apart artikel schrijven, daar wij u
thans nog gaarne iets zouden willen
zeggen over de verzorging van kweek
bakjes. Wil men een bepaald paar
visschen in de kweek zetten dan diene
men zich eerst grondig op de hoogte te
stellen van de levenswijze en gedra
gingen van die visschen. De aquarium-
houdersclubs beschikken doorgaans over
een zeer goede bibliotheek, waarin tal
van boeken zijn, die bijna alle bekende
vischsoorten beschrijven. Is men volko
men op de hoogte met de eischen, welke
de bewuste visschen stellen in den paar
tijd dan kan men ook op de juiste ma
nier den kweekbak in orde maken.
Er zijn liefhebbers die tegen het
kweeken van tropische visschén opzien,
omdat zij meenen, dat dit veel zorg en
last met zich meebrengt. Niets is ech
ter minder waar, daar het kweeken van
dergelijke visschen niet meer moeite
vereischt dan elke andere liefhebberij.
Indien een kweek lukt zult ge den aqua-
riumliefhebber minstens even enthou
siast en gelukkig zien als de midvoor
van een amateurelftal, die twee goals
heeft gemaakt of een philatelist die één
serie, „compleet heeft” of een kanarie-
liefhebber die zoo juist jonge zangertjes
in het hokje heeft gebracht.
Met een aquarium haalt ge werkelijk
de natuur in uw huiskamer en de ama
teurclubs zullen u leiden en er aldus
voor zorgen, dat uw liefhebberij van den
eersten dag af ook werkelijk een lief
hebberij zal zijn en blijven.
te „pooten”. Achterin plaatsen we een
dubbele rij (om en om) Valesneria.
Tegen den linkerzijwand bijv, een groep
Cabomba en rechts een groep Ambul-
lia. Hebben we in onze rotsformatie ter
rassen aangebracht dan zetten we in de
voorste laagblijvende cryptocorinesoor-
ten, waterklavertjes en naaldgras. Ook
Ludwigia doet het zeer goed als hoek-
beplanting. Nadat we den bak nu weer
een paar dagen rustig hebben laten
staan en op temperatuur gehouden,
kunnen we de visschen in hun nieuwe
omgeving brengen.
J. K. W. ZWANG f
Te ’s-Gravenhage is Zaterdag, in den
leeftijd van 86 jaar overleden de heer
J. K. W. Zwang, oud-directeur van het
postkantoor te Roermond.
De begrafenis zal Woensdag 29 Mei
te half twee plaats hebben op het kerk
hof Oud Eik en Duinen te ’s-Graven
hage.
spaard gebleven bezit van iederen deel
nemer aan deze actie.
Spoedige hulp is in dit geval inder
daad dubbele hulp, zoodat wij u advi-
seeren reeds nu over te gaan tot het
zoeken van enkele energieke leden, die
in staat en bereid zijn deze actie
plaatselijk of in een vakbond te stu
wen en te leiden.
Vrijdagmiddag is op de begraafplaats
Oud Eik en Duinen, aan den schoot der
aarde toevertrouwd het stoffelijk over
schot van de bekende vrouwelijke arts,
dr. Lize Deutmann.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m.
op de heeren M. de Wilde, gepensionneerd
Indisch ambtenaar. G. Zorab en A. Sparen-
burg, die met de overledene redacteur wa
ren van „Toekomstig Leven”, H. W. Knoest
namens Amor et Justitiae en mevrouw
N. W. Pijl-Muller, namens den Anti-Vivi-
sectiebond.
In de aula sprak dr. K. H. E. de Jong.
Hij zei: Lize Deutmann heeft geen ge
makkelijk leven gehad. Zij, die groote
intellectueele gaven bezat, was een der
eerste vrouwen, die medicijnen studeer
de. Met groote nauwgezetheid heeft zij
zich steeds aan haar taak gewijd. Lize
Deutmann had een diep gevoel voor
ieder, die leed, ook voor dieren. Daarom
werd zij een der vurigste strijdsters te
gen de vivisectie. Wij zullen haar altijd
in eere gedenken.
De organist speelde het Largo van
Handel, Prelude 20 van Chopin en Ases
Tod. Aan het graf dankte dr. A. F.
Deutmann namens de familie voor de
belangstelling.
bestrijken. Goed laten drogen en een
tweede dunne laag aanbrengen. Het is
niet altijd noodig bovengenoemde
werkjes te verrichten. Dit hangt geheel
het
van den toestand, in
aquarium verkeert, af.
Er zijn ook aquariumbezitters,
dezen „schoonmaaktijd” benutten
hun aquaria om te ruilen voor grootere
of verscheidene kleinere bakken en er
zijn ook amateurs, die thans met de
liefhebberij een ernstig begin gaan
maken. Het is dan zeer raadzaam zich
aan te sluiten bij een der ter stede
gevestigde amateur-aquariumhouders-
clubs. Deze clubs beschikken over alle
mogelijke gegevens en verleenen hulp
bij het inrichten der liefhebberij-
aquaria.
zenden golf, bracht dit mede, dat een
terrein van ongeveer 400x800 meter
moest worden gezocht.
Dit terrein is gevonden op ongeveer
twee-en-een-halve km ten Zuiden van
IJsselstein in de gemeente Lopik, dat
met een lange smalle punt tot ten
Zuiden van IJsselstein doorloopt. Het
terrein £renst nog juist aan den z.g.
Hoogen Biezendijk, welke IJsselstein
Het terrein, dat door de Nozema te
Lopik is aangekocht voor den bouw van
een tweetal nieuwe zenders is, de
foto getuigt het uniek gelegen. Links
vooraan de 192 meter hooge, achteraan
de 166 meter hooge zendmast. Rechts op
den achtergrond het nieuwe gebouw.
De inrichting.
Wanneer het aquarium goed is na
gezien, wordt de rots- of steenformatie
aangebracht, indien men' tenminste een
dergelijke rotspartij mooi vindt. Eerlijk
gezegd treft men maar weinig mooie
en vooral op de juiste manier opge
bouwde rotsformaties aan. Het zou ons
echter te ver voeren hierover thans uit
te weiden.
Een mooie rotsformatie is echter
steeds een sieraad voor elk aquarium.
Wij vullen den achterwand en die
plekken waar de planten gepoot wor
den met een laag bodem (voedsel)grond
en dekken die weer af met een laag van
ongeveer 2 c.m, ongewasschen Maaszand
Daaroverheen komt dan weer een laag
van 11 c.m. gewasschen zand. Nu zetten
we dit alles langzaam onder water en
vullen den bak tot boven toe. Laat alles
gedurende een nacht staan en hevel
den volgenden dag het water en het
bezonken vuil af en vul den bak weder
om met water, thans echter op een tem
peratuur van plm. 23 graden. Thans is
,het oogenblik gekomen om de planten
S In een tweetal artikelen zal een
onzer redacteuren voor de lezers
S van ons blad zijn indrukken
weergeven van een recent bezoek,
dat hij heeft gebracht aan het
terrein, dat door de Nederland-
sche Omroep Zender Maatschap-
pij te Lopik, in de provincie
Utrecht is aangekocht voor den
bouw van een tweetal nieuwe
J zenders.
Gedurende de achter ons lig-
gende dagen heeft het werk
even gestagneerd. Thans is men
weer met volle kracht aan den
arbeid geslagen om zoo mogelijk
op 1 Juli tenminste één der beide
zenders in bedrijf te kunnen stel-
'len. Op 1 October hoopt men dan
den tweeden gereed te hebben.
Thans drie inlichtingenbureaux
’s-Gravenhage
Het is alweer bijna een jaar geleden,
dat onder groote officieele belangstel
ling in de hal van het station Holl.
Spoor een fraai inlichtingenkantoor
door den actieven strijder voor het
vreemdelingenverkeer baron Krayen-
hoff werd geopend.
Amsterdam was hierin voorgegaan en
inmiddels zijn Haarlem, Scheveningen
en Utrecht nog gevolgd.
De bureaux bleken in een groote be
hoefte te voorzien.
Vooral in tijden, waarin de dienstre
geling door bijzondere omstandigheden
aan vele wijzigingen onderhevig is,
wordt van deze bureaux een zeer druk
gebruik gemaakt en bewijzen ze aan het
reizend publiek onmisbare diensten.
Zij dienen niet alleen van advies wat
den loop der treinen betreft; maar ook
over eventueele aansluitingen op bus,
boot en tram.
Zaterdagmiddag nu is ook in het sta
tion S.S. een inlichtingenbureau ge
opend, waardoor ’s-Gravenhage in de
bevoorrechte positie verkeert, dat het
het nieuwe kantoor te Scheveningen
medegerekend kan bogen op het be
zit van drie inlichtingenbureaux. De
bouw van het kantoor had plaats onder
leiding van den architect ir. van Rave-
steyn, die er ook hier weer in slaagde,
een frisch en modem geheel met een
practische inrichting te combineeren
Wij twijfelen er niet aan, of velen zul
len van deze nieuwe service van de Ne-
derlandsche Spoorwegen een druk en
dankbaar gebruik maken.
Het bureau is geopend op alle werk
dagen van 9 tot 19 uur en is telefonisch
aangesloten onder nummer 772025 (3
lijnen)
Onder veel belangstelling heeft Vrij
dagmiddag in het crematorium op Wes-
terveld te Velsen de crematie plaats
gehad van het stoffelijk overschot van
ir. H. Roeloffzen, die werkzaam was bij
de Nederlandsche Siemens Mijen. te
’s-Gravenhage en op 58-jarigen leeftijd
overleed.
Aanwezig waren jhr. ir. A. S. C. Stoop
van Strijen, directeur der Nederlandsche
Siemens-Mij.en, een aantal ingenieurs van
deze maatschappijen, dr. P. Broertjes uit
Hilversum, de heeren E. Tweer, directeur
der Senembah Cultuur Mij. te Amsterdam,
F. Barends te Soesterberg, W. F. Wester-
mann en P. Heimel, beiden te Amsterdam,
J. v. d. Bergh, J. J. Groustra, ir. W. Zim
mermann, ir. W. Reyenga, allen den Haag,
ir. W. Jager Gerlings en H. J. Nierstrasz,
beiden te Wassenaar e.a.
Jhr. ir. A. S. C. Stoop van Strijen
zeide een woord te willen spreken na
mens de Nederlandsche Siemens Maat
schappijen, waaraan de overledene vele
jaren, zoowel in Indië als in Nederland
verbonden is geweest en zijn beste
krachten heeft gegeven. Zijn werk was
altijd af en goed. Maar nog meer dan
aan zijn werk, denkt spr. aan den per
soon van den ontslapene, daar hij
zeer bemind was.
Spr. mocht den overledene 35 jaar ge
leden in Delft leeren kennen en daar
was een band ontstaan. De overledene
was een man met een goed hart, iemand
zeide onlangs: met een hart van goud.
Zijn groote bescheidenheid belette hem
naar buiten uit te komen.
Een broeder van den overledene
bracht een laatsten groet van den twee
lingbroer van den ontslapene, die niet
aanwezig kon zijn en onkundig is van
dit verscheiden.
Spr dankte voor de belangstelling,
waarna de kist daalde, terwijl de orga
nist „Es ist volbracht” van Bach speel
de.
die voor zoover noodig, de energie,
welke wordt geleverd bij een span
ning van 10.000 V, neertransformee-
ren op 380 - 220 V voor de machines,
die voor het bedrijf van den zender
noodzakelijk zijn, terwijl ze tevens de
spanning voor de electrische verlich
ting zullen moeten leveren.
Tot slot en tevens tot besluit van
dit artikel zij vermeld, dat de
dubbele vloer tusschen zender- en ma-
chinezaal dient voor ’t trekken van
kabels, welke de verschillende deelen
van de complete apparatuur met el
kaar verbinden. Vier verticale
schachten dienen om in verticale rich
ting stroom en spanning door ’t ge
bouw te kunnen leiden.
Van links naar rechts: ir. A. Dubois,
directeur van de Nozema, ir. B. den
Besten, bedrijfsingenieur van de zender-
afdeeling der Nozema en ir. A. van
Ganswijk, bedrijfsingenieur van de
Radiocentrale der Nozema.
HET HOOFDGEBOUW UITERLIJK
GEREED. ER WORDT HARD
GEWERKT OM 1 JULI DEN
EERSTEN ZENDER IN
GEBRUIK TE KUNNEN
NEMEN.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Honderdzestig ton staal op een por-
celeinen isolator, die zelf, via een laag
beton, weer pp 5 palen 17 meter
diep in den grond geheid! rust. De
man-van-de-ki*ant heeft het niet wil
len gelooven, toen hij ’t hoorde ver
ijlen. Thans, £u hij met eigen oogen
^zien heeft, weet hij, dat’het inder-
tad waar is. In Lopik heeft men dit
i klinisch staaltje uitgehaald. Er is
en ophef van gemaakt, eenvoudig,
Sdat men het de gewoonste zaak ter
ereld vond en nog altijd vindt.
De twee nieuwe zenders te Lopik,
velke door de Nederlandsche Omroep
Zender Maatschappij (Nozema) ge-
ouwd worden, omtót Nederland in
faart 1939 als resultaat van de con
ferentie te Montreux twee nieuwe,
middelbare golven toegewezen kreeg,
naderen hun voltooiing: op 1 Juli van
dit jaar hoopt men den eersten zender,
welke een zendmast wegende 160
ton en met één punt rustend op een
porceleinen isolator ter hoogte van
192 meter heeft, in gebruik te kunnen
nemen. Op 1 October zal men dan den
tweeden zender met een mast van 166
meter, inschakelen. -Alleen komt er,
door het uitbreken van den oorlog,
niets van een uitvoering van de te
Montreux plaats gehad hebbende golf-
lengte-verdeeling. Ir. A. Dubois,
directeur van de te Amsterdam ge
vestigde Nozema, stipte dit onderwerp
o.m. aan, tijdens een gesprek, dat wij
met hem mochten hebben. Maar hij
voegde er dit ter geruststelling!
meteen aan toe, dat de beide nieuwe
zenders ook op de golflengten, welke
Nederland reeds had, kunnen zenden.
En dat zal op 1 Juli en 1 October
dan ook gebeuren.
Een stukje geschiedenis
Velen interesseeren zich voor ’t ra-
diobedrijf in Nederland. Maar zeer
velen, die precies op de hoogte zijn,
met wat er in de studio’s omgaat,
weten maar zeer weinig of heele-
maal niets van den ontwikkelings
gang der omroepzenders.
Gaan wij terug tot het begin van den
omroep in Nederland, dan komen wij
allereerst tot den in Hilversum opge-
stelden radiozender, dank zij de aan
wezigheid van de N.S.F. aldaar. Er
werd toen met een betrekkelijk lange
golf (1045 meter) gewerkt en op deze
golflengte kon geheel Nederland de
radioprogramma’s zonder storing op
vangen. De Nederlandsche omroep
begon met een golf, waarop zich
nóch fading het sterker en zwakker
worden van ver afgelegen zendstations
na zonsondergang, dat zich dichter bij
den zender voordoet naarmate de golf
korter wordt nóch absorbtie-
verschijnselen voordeden. Maar dat
werd al heel gauw anders, toen Ne
derland een middelbare golf (plus mi
nus 300 meter) toegewezen kreeg.
Aan de hand van uitgebreide proef
nemingen hebben Nederland’s knapste
radio-experts uitgemaakt, waar in ons
land het best een zender, welke van
een middelbare golf gebruik moet ma
ken, opgericht zou moeten worden. En
uit deze proeven bleek, dat in de om
geving van Vianen en IJselstein plaat
sen te vinden waren, waar de ontvang-
sterkte voor Noord en Zuid niet al
leen gelijk was, doch ook dat zij daar
t grootst was. Nog ging men niet
over één nacht ijs. Men richtte een
zendstation in deze streek op en ging
de ontvangst in het geheele land na.
Deze was uitstekend, zoodat de Raad
van Beheer der Nozema aan den Haag
^■oorstelde goedkeuring te verleenen
aan de stichting van een omroepzen-
der. Tevens werd omdat Nederland
jaar lang zijn lange golf (1875) on
vrijwillig met Roemenië moest deelen
De barre wuiter, welke gelukkig al
weer voorbij is, heeft menig bezitter
van een tropisch aquarium heel wat
hoofdbrekens gekost. Wij hebben in
dien tijd getracht hen, voor zoover het
besparing van brandstof, noodig voor
de verwarming der aquaria, betrof,
van dienst te zijn met een artikel over
het isoleeren der bakken. Thans is het
tijd om het aquarium geheel na te zien,
schoon te maken en opnieuw in te
richten. Indien uw bak al een paar jaar
denzelfden bodem (voedingsgrond)
heeft gehad, moet ook deze eens ver
vangen worden door een versch meng
sel. Er bestaan verschillende manieren
om een goeden voedingsbodem voor de
aquariumplanten samen te stellen.' In
hoofdzaak spelen daarbij bladaarde en
klei de belangrijkste rollen. De z.g.
gedroogde turfplaten, welke men vroe
ger (en zelfs nü nog) veel gebruikte
als voedselbodem onder een laag Maas
zand, zijn uit den booze. Zij gaan tot
verrotting en verzuring over, vormen
veen en veengas en verstoren daardoor
de natuurlijke gesteldheid van water,
planten en visschen. Dus: weg ermee
en voor goed!
Nadat we ons aquarium hebben leeg
gemaakt, reinigen we het grondig met
schoon water en een hard schuiertje.
Wij controleeren alle hoeken van het
ijzeren gestel grondig om na te gaan of
er ook doorgeroeste of „dunne” plek
ken aanwezig zijn. Is dit het geval, dan
moeten de gaatjes dichtgesoldeerd
worden en de slechte plaatijzeren bo
dem van nieuw plaatijzer worden voor
zien. Het is aan te bevelen alle meta
len deelen daarna met roode menie te
Aan door oorlogs-molest getroffen
middenstanders
De volgende circulaire is, naar bet
Algemeen Weekblad voor den Midden
stand (officieel orgaan van den Kon.
Ned. Middenstandsbond) meldt, van
het Bondsbureau uitgegaan
Wij stellen er prijs op u te berichten,
iat aan de drie middenstandsbonden
in beginsel toestemming is verleend om
een actie te organiseeren, welke ten
doel zal hebben in den eigen kring der
leden gelden te verzamelen, welke spe
ciaal bestemd zullen zijn voor stand-
genooten, die door oorlogs-molest zoo
danig getroffen zijn, dat hun zelfstan
dige bestaansmogelijkheid geheel of
grootendeels werd vernietigd.
Als overweging heeft daarbij gegol
den, dat het iederen middenstander,
wiens winkel of werkplaats en voor
raden gespaard zijn gebleven, een offer
waard moet zijn om het zijn getroffen
standgenooten weer mogelijk te maken
hun bedrijf zoo spoedig mogelijk voort
te zetten.
De bedoeling is, dat in den Haag
een klein centraal comité uit de drie
middenstandsbonden zal
noemd (voor onzen K.jf.M.B. is
dacht aan den heer J. C.
secr.-penn. van het
dat verder in iedere afdeeling of vak
organisatie zich enkele energieke per
sonen met de uitvoering belasten, dat
overigens opgaven worden verstrekt
van alle plaatsen in ons land, waar
middenstandsbedrijven door oorlogs-
molest zijn getroffen. Dit beteekent
dus, dat inderdaad volle aandacht zal
worden geschonken aan Rotterdam, dat
buitengewoon zwaar werd getroffen,
maar dat deze steun-actie niet tot Rot
terdam alleen zal worden beperkt.
In alle plaatsen, waar middenstands
bedrijven door oorlogs-molest getrof
fen zijn, zal men goed doen een com
missie te benoemen, waarbij, naar onze
meening, getracht dient te worden zoo
wel een afgevaardigde van het Ge
meentebestuur als van de Kamer van
Koophandel in te schakelen.
Zoodra de voorloopige plannen vas-
teren vorm hebben aangenomen, hopen
wij u eventueel via ons Centraal
Comité nader te berichten.
Wij kunnen er nu echter reeds op
wijzen, dat ter leniging van den inder
daad zeer grooten nood, er ook wer
kelijk offers zullen moeten worden ge
bracht. Natuurlijk zullen giften van 1
of 2.50 welkom zijn, maar van meet
af zal toch wel vast dienen te staan,
dat er in het algemeen naar belangrijk
hoogere normen zal moeten worden ge
zocht.
In overweging is als norm door het in
te stellen Centraal Comité te doen aan
bevelen een zekere fractie van het ge-
aan de Nederlandsche regeering
verzocht te Montreux pogingen in ’t
werk te stellen om ons land twee goe
de, middelbare golven te verschaffen.
Deze pogingen hadden succes, zoodat
ons land de vrije beschikking kreeg
over een golf van 413,2 meter en van
355,9 meter, met ingang van 4 Maart
1940.
Helaas heeft Zwitserland moeten
mededeelen, dat in verband met den
huidigen internationalen toestand van
de nieuwe golflengteverdeeling voor-
loopig afgezien moet worden. Maar
dat neemt niet weg, dat de Nozema
door bouwt, want de nieuwe x-zenders
die beide een zendvermogen van 120
k.w. krijgen dit is de uiterste
grens, welke de Internationale Con
ventie van Montreux toestaat voor
stations, werkende op middelbare
golven zullen ook op de golflengten,
welke Nederland reeds bezat kunnen
uitzenden. Dat men besloten heeft het
zendvermogen zoo hoog mogelijk op
te voeren, ligt eveneens voor de hand,
in verband met zoogenaamde locaal-
storingen van naburige omroepzen
ders.
Het vinden van een geschikt terrein
was de eerste zorg, daar men tevens
door het bijeenvoegen van beide zen
ders in één gebouw een economische
bediening der apparatuur zoo
mogelijk door wilde voeren.
Aangezien het gewenscht is, teneinde
de uitstraling der antennes zoo gun
stig mogelijk te doen zijn, rondom
deze antennes een z.g. aardnet aan
te brengen, waarvan de middellijn
ongeveer gelijk is aan de uit te
Zy, die op den voorrangsweg
Utrecht - Vianen - Den Bosch ter
hoogte van IJsselstein de blikken naar
rechts over het wijde polderland laten
dwalen, het polderland, dat een van
Nederland’s bekendste schrijvers zoo
vaak tot een felbewogen achtergrond
voor zijn romans diende, zal uit de
verte reeds kunnen constateeren, dat
de Nozema niet stil gezeten heeft.
Hoog ryzen de beide nieuwe zend
masten op uit het frissche groen. En
ook het gebouw waarin de apparaten
geplaatst zullen worden, is opgetrok
ken. Hier klinkt ’t lied van den arbeid
werken vele handen naarstig aan de
voltooiing van een project, dat globaal
geschat op anderhalf millioen gulden
komt.
Zestig meter lang over de grootste
lengte en dertig meter breed over de
grootste breedte, maakt het hoofdge
bouw een imposanten indruk, ook al
is men nog niet heelemaal gereed met
de inrichting. Uiterlijk ontbreekt er
nog maar weinig. Maar binnenin zijn
er nog tientallen werklieden aan den
gang.
Het gebouw bestaat uit een centraal
gelegen hoofdgebouw, dat op een kel
derverdieping rust, welke onder het
geheel doorloopt.
In het hoofdgebouw vinden plaats in
de kelderverdieping de pompinstalla-
ties en watertanks; ter hoogte van
den beganen grond is de machinezaal,
aan weerszijden geflankeerd door een
lampenbergplaats, een werkplaats en
enkele dienstruimten, terwijl op een
balkon in deze machinezaal onderge
bracht zijn de koelspiralen van de
zenders.
Op de verdieping hierboven, welke
door een dubbelen vloer van de ma
chinezaal is gescheiden, bevindt zich
de eigenlijke opstellingsplaats van de
zendapparaten. De trappen, welke het
eindvermogen bedienen, zijn op den
zaalvloer geplaatst, terwijl de kleine
re z.g. voortrappen wederom op een
balkon in deze zenderzaal zijn ontwor
pen.
Buiten deze zenderzaal bevinden
zich de z.g. hoogfrequentruimten,
waar spoelsysteem en condensatoren,
welke in de verschillende radiokrin-
gen zijn geschakeld, komen.
Aan den voorkant van dit centrale
gedeelte bevindt zich op den beganen
grond een hal met vestiaires voor be
zoekers; op de tusschenverdieping een
kleine ontvangzaal, alsmede slaapge
legenheid voor personen, die 's nachts
op den zender aanwezig moeten zijn,
terwijl op de eerste verdieping een
meet- en chefkamer zijn onderge
bracht. Deze voorbouw is lager dan
het eigenlijke hoofdgebouw.
Achter tegen het hoofdgebouw en
gedeeltelijk hierin vallend vindt men
plaats voor twee hoofdgelijkrichters
en een reservegelijkrichter, welke
ieder een gelijkstroom leveren van
20.000 V voor de laatste trappen van
den zender. Daarachter en uitsluitend
op den beganen grond bevinden zich
het z.g. schakelhuisje waar de pri
maire hoog- en laagspanningsschake-
laars zijn ondergebracht en waarach
ter men eerst het schakelstation van
de PUEM vindt en daarachter de drie
transformatorcellen van de Nozema,
welke de transformatoren bevatten,
V
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■a
«-■O