I.
ij
^«3
HAAGSCHE COURANT
Zeeland
m
onze
De binnenvaart
weer
aan
den
Plechtigheid op de Algemeene
Begraafplaats
wapenen
bedwongen werden
fc ïifcB k»
ilOZ''
-
TBBi
BINNENLAND
KUNST EN LETTEREN
Woensdag 5 Juni 1940.
Wi
tl
is
Bijzetting van 2 Duitsche
militairen
1;
IS
Opruiming van onbeheerde munitie
De toestand te
Rotterdam
Onze gewonde en zieke soldaten
Postcheque- en girodienst
ONDERWIJS EN KERK
De schade in de provincie Utrecht
Behandeling van aanvragen om
naturalisatie op geschort
Reeds toezeggingen tot het bedrag
van één millioen
Korte toespraak van
generaal Christiansen
Aan den Amstel bij de Magere Brug te Amsterdam heerscht groote bedrijvigheid; er is weer een
opleving in de binnenvaart ontstaan.
- DERDE BLAD.
Hypotheken voor den
wederopbouw
Generaal Christiansen legt kransen bij de baar van de twee gevallen
Duitsche militairen.
M
HR -
- '-.-ï x r
'/'■'JW
wal
Rondschrijven aan de burgemeesters.
houden in
Enorme schade
Werkwijze van het comité.
„IN EEN SMAL STRAATJE”.
EXAMENS
Op 9 a 10 millioen gulden geschat
Nederlandsche en Fransche troepen
streden dapper, doch waren niet
tegen de moderne oorlogs
voering opgewassen
No. 17586
Naar wij vernemen is uit het onder
zoek, dat door de bevoegde instanties
is ingesteld naar de grootte van de
door de krijgsverrichtingen in de pro
vincie Utrecht aangerichte schade, ge
bleken, dat deze schade in totaal moet
worden geschat op 9 a 10 millioen gul
den. I
ge-
de
de
Aangezien de veiligheid gebiedt
deze voorraden zoo spoedig moge
lijk te doen opruimen, worden op
verzoek van den Opperbevelhebber
de burgemeesters uitgenoodigd bij
het aantreffen van dergelijke mu
nitie, daarvan onverwijld kennis te
geven aan den Nederlandschen
commandant ter plaatse.
plaatselijk comité zal bestaan uit een
afdeeling dames, die zich bezig houden
met geregeld bezoek van in haar ge
meente liggende gewonde en zieke sol
daten, fruit of andere toegestane ver
snaperingen brengen, dagbladen, tijd
schriften en boeken uitreiken, corres
pondentie voor gewonden en zieken met
familieleden verzorgen, enz. Voorts zal
een afdeeling dames en heeren ge
vormd worden, die zich onder goede
leiding bezig houden met het inzame
len van gelden, om het lot der gewonde
en zieke soldaten, die zich elders be
vinden, zooveel mogelijk te verlichten.
Ingeval geen Nederlandsche comman
dant ter plaatse is, zal de kennisgeving
moeten geschieden aan den directeur
voor het materieel der Landmacht,
Conradkade no. 64 te ’s-Gravenhage
(telefoon no. 390007) onder vermelding
van de gegevens welke dienstig zijn om
het vervoer te kunnen regelen.
De directeur voor het materieel der
Landmacht zal dan' voor den afvoer van
de munitie zorg dragen.
Aan de eene zijde van het graf stond
een deputatie van de Duitsche kolonie
en van de Hitlerjeugd uit den Haag
opgesteld.
Na te zijn voorgegaan in gebed, nam
pastor Hing van de Duitsch-evangeli-
sche gemeente te Haarlem het woord.
Hij wees er op, dat wij het recht
hebben ook voor het aangezicht van
gekomen gelden de overkomst van
familieleden, die anders om financieele
redenen niet zou kunnen plaats heb
ben, mogelijk zouden maken.
Het comité heeft zich de werkwijze
van plaatselijke comité’s aldus gedacht,
dat de burgemeesters en de voorzitters
van het Roode Kruis en van Vreemde
lingenverkeer leiding zullen geven. Een
Aan de gemeentebesturen is door het
Centraal Comité voor den gewonden
en zieken soldaat, van welk comité de
oud-minister mr. dr.L. N. Deckers voor
zitter is, een rondschrijven gezonden,
waarin gezegd wordt, dat, in overleg
met den Opperbevelhebber van Land
en Zeemacht en in nauw contact met
de Inspectie van den Militairen Genees
kundigen Dienst, men zooveel mogelijk
iets wil doen voor de gewonde en zieke
soldaten. Ten zeerste zullen de ver
pleegde militairen het op prijs stellen
van medeburgers blijken van belang
stelling te mogen ondervinden. Ander
zijds houdt het comité zich ervan over
tuigd dat talloozen gaarne uiting wil
len geven aan hun gevoelens van dank
baarheid en waardeering.
Gedacht wordt aan moreelen steun
door bezoek, gesprek, door hulp bij cor
respondentie met familieleden, het ver
strekken van fruit, lectuur e.a. in over
leg met de betrokken geneeskundige
leiding. Hoeveel vertroosting zou het
b.v. kunnen brengen, indien de bijeen-
Het secretariaat van de door de
contactcommissie van belanghebbenden
bij het onroerend goed ingestelde her-
stel-commissie, Tournooiveld 3, den
Haag, deelt mede, dat blijkens ontvan
gen mededeelingen, groote belangstel
ling voor hypothecaire leeningen ten
behoeve van of directe deelneming in
den wederopbouw blijkt te bestaan.
Verschillende particulieren en parti
culiere instellingen moeten echter, in
verband met het bankmoratorium, nog
eenig voorbehoud maken ten aanzien
van de beschikbaar te stellen bedra
gen.
Toch achten twee particuliere instel
lingen, voor zoover de toestand op dit
moment valt te overzien, zich voorloo-
pig gerechtigd om gezamenlijk tot een
bedrag van 1.000.000 aan toezeggin
gen tot hun convenieerende hypothe
ken voor wederopbouw-doeleinden te
doen.
De terzake ingestelde enquête is nog
in vollen gang. Weldra zullen hierom
trent nadere mededeelingen kunnen
worden gedaan.
Nog onbestelde post.
Het ligt ook in de bedoeling om met
ingang van de volgende week weer drie
postbestellingen uit te voeren. Op het
postkantoor liggen nog een massa brie
ven en poststukken voor personen en
firma’s die zonder adres achter te
laten, uit de binnenstad zijn vertrok
ken. In verband hiermede wordt denge
nen, wier nieuw adres op het postkan
toor nog niet bekend is, verzocht oud
nieuw adres op te geven aan het
bijkantoor Noord van de P.T.T. aan
den Soetendaalscheweg.
I
Geef adreswijzigingen zoo spoedig
mogelijk op.
De directeur van den postcheque- en
girodienst vestigt er de aandacht van
de rekeninghouders op, in het bijzon
der van hen, die door de tegenwoordige
buitengewone omstandigheden een an
der adres (zij het tijdelijk) hebben
moeten kiezen, dat zij in hun eigen
belang goed doen van hun adreswij
ziging zoo spoedig mogelijk bij afzon
derlijk schrijven en onder vermelding
van het postrekeningnummer mede-
deeling te doen aan het centrale post-
girokantoor te ’s-Gravenhage, dan wel
aan het kantoor der posterijen ter
plaatse. Hiermede wordt bereikt, dat
de uitreiking van giro-bescheiden, even
als afrekeningen en formulieren, onver
wijld en dus zonder vertraging kan
plaats vinden.
Universiteit te Leiden.
Cand.-ex. wis- en natuurkunde I mej.
G. de Graaf te Overveen: doet ex. rechts
wetenschap de heer P. C. Maas te Leiden.
Universiteit te Groningen.
Doctoraal ex. wis- en natuurkunde
(hoofdvak plantkunde) de heer L. K.
De bedrijvigheid heeft zich verplaatst
Men noemt den Nieuwe Binnenweg
te Rotterdam reeds den Coolsingel van
het Westen. Zaterdagavond j-L was het
er even druk als gezellig, en trouwens,
eiken dag meer constateert men, hoe
zich voorloopig het oude Rotterdam
naar deze buurt verplaatst. Haast huis
aan huis leest men de bekendste bin-
nenstadsnamen naast die van andere
belangrijke handelsfirma’s.
Ook de ’s Gravendijkwal is geheel
van karakter veranderd. Deze tot voor
kórt stille weg moet nu het enorme
verkeer verwerken, dat zich door de
smalle Beukelsdijktunnel perst. Zoowel
Blijdorp als het Noorden zoeken langs
deze ronde het nieuwe centrum, waar
door b.v. ook de Walenburgerweg een
tot nu ongekend druk Verkeer vertoont.
Daarbij komt, dat ook de verbindin
gen met Rotterdam-Zuid thans alle
door het Westen gaan, zoodat de toe
stand daar geleidelijk geheel veran
derd is. Immers, ook de Middelland-
straat en de Vierambachtstraat hebben
het veel drukker gekregen, al bemerkt
men daar veel minder van veranderin
gen in den winkelstand enz. dan op
den Nieuwe Binnenweg en in de aan
grenzende breede straten.
Alleen het Oostelijk deel van de stad
heeft nog niet de goede verbinding
met het Westen, al rijdt er een tram
en al kan men er langs den omweg
door de Boompjes ook per fiets en te
voet komen. Wenschelijk wordt het,
dat zoo gauw mogelijk door de oude
binnenstad een vrije weg van Oost
naar West komt.
In het gebouw van het gemeentelijk
electriciteitsbedrijf is een bespreking
gehouden over de uitvoering van elec-
tro-technische werkzaamheden, welke
in verband met den wederopbouw der
stad zullen moeten worden verricht.
Ir. G. J. Th. Bakker, directeur-gene-
raal van de electriciteitsvoorziening,
gaf hierbij op verschillende punten ad
vies en verklaarde zich bereid, bij de
verdere uitvoering met raad en daad
mede te werken. Er werd voorloopig
een centraal bureau gevormd.
Men kwam in principe overeen, dat
de werkzaamheden zullen worden uit
gevoerd door Rotterdamsche firma’s
met Rotterdamsch personeel, onder toe
zicht van het G.E.B.
Op de Algemeene Begraafplaats
heeft gisteren een korte, maar treffen
de plechtigheid plaats gehad. Het was
namelijk de eerste maal, dat twee ge
sneuvelde Duitsche militairen, één was
aangespoeld aan het strand, terwijl de
tweede in de duinen was gedood, in
het openbaar bijgezet werden in het
algemeene graf van de gesneuvelde
Duitsche militairen.
Bij deze plechtigheid waren o.m. te
genwoordig de generaal der vliegers
tl
Christiansen, militair Bevelhebber van
Nederland met zijn adjudant majoor
Engel, Hauptmann Polenz, comman
dant van de begrafenisafdeeling van
het Duitsche garnizoen, de leider van
de Duitsche kolonie, dr. Schuon, en dr.
Winmann en de heeren W. Janke en
Treger, respectievelijk chef en kanse
lier van de persafdeeling van den staf
van den Rijkscommissaris.
Ingeleverde paspoorten kunnen
worden teruggehaald.
Het departement van Justitie heeft
de behandeling van alle nog aan
hangig zijnde aanvragen om naturali
satie opgeschort. Nieuwe aanvragen
kunnen niet in behandeling worden ge
komen, meldt de „Msb.”. Paspoorten,
Welke in verband met een naturalisa-
tie-aanvrage reeds waren ingenomen,
kunnen teruggevraagd worden bij het
departement van Justitie.
Het waarnemend hoofd van het de
partement van Binnenlandsche Zaken
heeft aan de burgemeesters een rond
schrijven doen toekomen, waarin wordt
medegedeeld, dat zich volgens bericht
van den Opperbevelhebber van Land
en Zeemacht in verschillende gedeelten
van het land onbeheerde voorraden
scherpe munitie bevinden.
Plundering
Nog steeds komen bij de politie tal
van aangiften binnen van winkeliers
en particulieren, wier zaken en huizen
geplunderd zijn. Zoo werd ten nadeele
van mevr, van H., wonende op den
Plantageweg op 14 of 15 Mei een aan
tal sieraden gestolen. De dame, die ge
durende deze dagen elders vertoefde,
bemerkte bij haar thuiskomst, dat een
gouden, met parels en briljanten be
zette ring, een zilveren Ketting, eenige
antieke broches, armbanden en een be
drag van honderd gulden aan bank
papier verdwenen waren.
In diezelfde dagen is ten nadeele
van J D., wonende op de Veemarkt,
een geldkistje met 1500 weggenomen.
De politie stelt een onderzoek in.
Noodgebouw voor de posterijen.
De directie van de P.T.T. te Rotter
dam heeft besprekingen gevoerd met
het gemeentebestuur en den gemeente
lijk technischen dienst om te komen tot
den bouw van een groot noodkantoor
nabij het station D.P. in de Maasstad.
In dat noodgebouw, dat gedurende
geruimen tijd dienst zou moeten doen.
zouden de geheele expeditie van de i
briefpost, de geheele pakketpost en de
afdeeling bestelling-centrum worden
gevestigd.
Zooals bekend, is de centrale expe-
ditie van de briefpost thans tijdelijk on
dergebracht in het Fordgebouw aan het
Marconiplein. De plannen voor dit
noodgebouw zijn thans in zooverre ge
vorderd, dat de gemeentelijk technische
dienst er in heeft toegestemd een ter
rein ter beschikking te stellen.
Wiersum (met lof).
Universiteit van Amster
dam.
Bevorderd tot doctor in de letteren en
op proefschrift,
den dood te spreken over angst. Maar
niet alleen van den angst, ook van de
kracht om die vrees te overwinnen.
Toen de Oude Fritz voor den slag bij
Leuthen door de rijen van zijn solda
ten ging en hun angstige gesprekken
hoorde, zeide hij tegen hen „Ik ken
een tooverwoord, dat u van uw vrees
zal verlossen. Dat woord is „Durch”.
Onze soldaten hebben dit tooverwoord
gekend. Wanneer we den blik op Hem
gericht houden, dan kunnen wij zeg
gen Getrouw tot in den dood. Ge
trouw in onze plichten, Getrouw met
hen, die met ons gaan wil. Spreker her
innerde aan het woord van Hinden
burg, die zeideIk geloof, dat Jezus
Christus mijn Heiland is en dat ik mij
met zijn genade kan troosten. Daarna
verrichtte pastor Hing de beaarding en
sprak hij het Onze Vader uit.
Vervolgens nam rector Muller het
woord. Sterven is des levens hoogste
daad, aldus spr. Het gaat hier niet om
mannen, die het leven geleefd hadden,
maar om soldaten, die den dood tege
moet gingen. Zij trokken in trouwe
plichtsvervulling op en gaven hun le
ven voor de groote zaak. Wij scheiden
van deze heilige plaats met de gelofte:
„Zij leefden voor ons, zij stierven voor
ons en zij zullen leven in ons.”
Na het gebed en de beaarding trad
generaal Christiansen naar voren. Hij
legde twee kransen op de kisten van
de gesneuvelden en zeide daarna Wij
hebben in de lange jaren van strijd
niet geleerd te treuren, maar wel om
te strijden. Kameraden, die heengegaan
zijt, gij zijt ons voorbeeld in de ge
vechten, die nog komen zullen.
Vervolgens legde de heer Schön een
krans van de Duitsche kolonie op de
kisten, welke met de Duitsche oorlogs-
vlag bedekt waren. Hij bracht hierna
een korten groet aan de twpe gesneu
velde militairen.
Verschillende dames van de Duitsche
kolonie legden daarop bloemen op de
kisten.
Bij Rilland vochten onze jongens
dapper. Maar wat baatten geweren
tegen vliegtuigmitrailleurs en bommen?
Het was voor onze soldaten en voor
de Franschen uren en uren achtereen
kwestie van dekking zoeken of het
leven te verliezen, welhaast zonder iets
terug te kunnen doen, nutteloos.
Rilland moest aan de Duitschers ge
laten worden. Onze troepen trokken
terug, op de smalle dijken door het
inundatiegebied weer onophoudelijk
vanuit de lucht beschoten.
De Duitschers stonden nn voor de
eigenlijke Zeeuwsche Waterlinie. Hun
voorste troepen bevonden zich in het
Zeeuwsche land tusschen Bergen op
Zoom in het Oosten en het water in
het Westen. Dit gebied was geheel ont
ruimd door de burgerbevolking.
Engelsche hulp van weinig
waarde
Zes dagen waren er verloopen toen
het zoover was. Des middags lieten
eindelijk de Engelschen iets van zich
merken. Reeds eerder hadden wij En
gelsche matrozen in Middelburg en
Vlissingen gezien, maar verder kwa
men die niet. Zij toonden zich zeer
sterk in het bezet houden van café
terrassen. Op Donderdagmiddag 16 Mei
echter voeren vijf Britsche oorlogssche
pen de Westerschelde op, en weldra
klonk de donder van hun zware
schut. De Engelschen beschoten
Duitschers aan de Oostzijde van
Waterlinie. Dit geschutvuur duurde den
geheelen nacht.
In de stellingen aan den Westkant
van het geïnundeerde terrein sneuvel
den honderden Nederlanders en Fran
schen.
Wat hielp hun moed tegen vuur van
twee kanten en van boven De Duit
schers landden met volbeladen vliegtui
gen op den nieuwen betonweg van
Kloetinge naar Vlake. De Duitsche
stoottroepen vielen de Nederlanders en
Franschen in den rug aan. Andere
Duitsche troepen landden met schepen
te Hoedekenskerke en lieten de Water
linie de Waterlinie. Geschut brachten
zij mee. Dit beteekende het einde van
den tegenstand aan de inundatiën. De
Duitsche geregelde troepen nog
steeds niet veel trokken Zuid-Beve-
land in. Zij wisten precies den door
gang over de dijken tusschen de water
vlakten. Noordwaarts naar Yerseke
trok een afdeeling, welke over de slui
zen bij Wemeldinge het Kanaal door
Zuid-Beveland passeerde. De Postbrug
over dit kanaal, bij Vlake, was ver
nield. in eenige uren tijd had de Duit
sche genie deze brug hersteld en trok
ken ook daarover hun troepen naar het
Westen.
De bombardementen hadden dagen
lang geduurd, maar nu eenmaal de
Fransche terugtocht begonnen was, ge
schiedde die in een steeds sneller tem
po. De terugtocht werd een vlucht, de
vlucht een paniek.
Vele Nederlanders trokken vech
tend met de Franschen mee tot aan
Oostende. Daar werden zij verleden
week voor de keus gesteldverder
naar Engeland of Frankrijk of terug
naar Nederland. De helft koos de reis
naar huis, de andere helft den verde
ren strijd.
De vlucht Westwaarts ging nu al
weer meer dan twee weken geleden
naar Walcheren, naar Vlissingen, naar
Veere wellicht. En drie kwartier achter
de Franschen kwamen de Duitschers,
jonge kerels op de fiets, het gewefr
over den schouder, de overwinnaars.
wijsbegeerte op proefschrift, getiteld:
en de stier", mej. L. de Brauw, geb. te
Heemstede.
Bevorderd tot doctor in de wis- en na
tuurkunde op roefschrift getiteld: „Con
tribution to the theory of compressed ga
ses” (met lof) de heer J. de Boer, geb.
te Haarlem.
Technische Hoogeschool.
Cand. ex. voor civiel-ingenieur de heer
A, G. Bruggeman.
Een apart hoofdstuk het laatste
hoofdstuk in de recente oorlogsge
schiedenis van ons land wordt gevormd
door den strijd in Zeeland. Hier is het
langst gevochten. Toen generaal Win
kelman mededeelde, dat het Neder
landsche leger de wapens had neerge
legd, maakte hij daarbij een uitzonde
ring voor Zeeland. Daar werd de strijd
voortgezet, zeide de opperbevelhebber.
Wij hadden als bondgenooten de
Franschen en het water. Groote Fran
sche troepentransporten waren geland
te Vlissingen en Veere.
De eerste dagen klommen de Middel
burgers en Vlissingers nog op schuur-
daken en schuttingen, als er vliegtui
gen óverkwamen. Maar dat was spoe
dig afgeloopenEr volgde een week,
dat welhaast niemand uit de kleeren
kwam. De loeiende sirenes joegen de
menschen keer op keer de kelders in.
Weldra vielen de eerste bommen. In
Middelburg begon het den eersten
ochtend met 6 dooden. Vlissingen werd
twee maal geëvacueerd. Eerst bombar
deerden de Duitschers de haven, ter
wijl later de Engelschen artillerievuur
en scheepsgeschut er op richtten. In
den nacht van Vrijdag 10 Mei op Za
terdag 11 Mei waren er soms uren
lange Fransche kolonnes op den weg
van Vlissingen naar Middelburg en
verder naar het Oosten.
Wij konden het niet
Noord-Brabant. De Franschen evenmin.
Wij waren niet opgewassen tegen de
vliegtuigen. Wij werden teruggeslagen.
Vechtend werd de terugtocht een eind-
weegs volbracht. Maar later werd het
een vlucht. Onze troepen en de Fran
sche trokken naar het Westen en het
Zuiden. Hoe ver Allerlei tegenstrij
dige geruchten deden in Zeeland de
ronde. De radio berichtte, dat het
Nederlandsche leger de wapens had
neergelegd. Het Commando-Zeeland
deelde officieel mede, dat dit bericht
onjuist was. Maar het werd duidelijk,
dat de Duitschers ver in Brabant wa
ren doorgedrongen.
Het ging alles heel anders dan men
in Zeeland verwacht had. Bergen op
Zoom verdedigde zich niet. De procla
matie van overgave van generaal Win
kelman gold ook voor deze stad, welker
bewoners rekenden op een harden
strijd. Bergen op Zoom stuitte de Duit
sche scharen niet. En om den dijk bij
Rilland Bath werd wel gevochten,
maar niet zooals de Zeeuwen verwacht
hadden. En het inundatiegebied had
niet de uitwerking, welke ervan ge
hoopt werd.
Vliegtuigen en artillerievuur ver
richtten hun vernielend werk op de
stellingen aan de Zeeuwsche water
linie. Vele dorpen in dit strijdgebied
hebben ernstig geleden.
De herhaaldelijk beloofde 600 Engel
sche jachttoestellen kwamen niet. En
als zij kwamen, dan was het maar voor
heel kort.
Ondanks het goede schietpn van het
Nederlandsche en later het Fransche
luchtdoelgeschut, waren wij bij lange
na niet opgewassen tegen het gewel
dige Duitsche luchtwapen.
Velen, zeer velen, zijn er gevallen bij
de Zeeuwsche Waterlinie.
Morgen (Donderdagavond half acht)
geeft de Zomerspelen „Het Residentie
Tooneel”, directeur Dirk Verbeek in den
Koninklijken Schouwburg een voorstelling
van „In een smal straatje”, Gecombineer
de comedie van Franz Molnar onder re
gie en in de bewerking van Adolphe En
gerd. Hoofdrollen worden vertolkt door
Adolphe Engers, Coba Kelling, Jacques
de Haas, Enny Meunier, Maarten Kapteyn
e.a.
i
g
7 f1'