Rhenen
den weder-
aan
opbouw
Distributie
van
I
Haagsche Courant van Dinsdag 25 Juni 1940
geschonken
goederen
1st
||L
STADSNIEUWS
onnen
Puinruimershumor
DE TRAGISCHE RECHT
ZAAK DER
VERWISSELDE BABY’S
Met den bouw van nood
woningen zal beg
worden
De „Peddeltax”
i i-ï
POLITIEMOTOR OVER DEN
KOP GESLAGEN
Het getuigenverhoor
om
elk
Op het Lange Voorhout
varkens
te
Bestuurder remde plotseling om een
aanrijding te voorkomen
Soldaten brengen een aantal geschonken goederen in de Cunerakerk
Rhenen onder.
LINDENBLOESEMPLUK
BEGONNEN
De ploeg puinruimers op het Stationsplein te Rotterdam heeft voor het
schaftlokaal een uit de puinhoopen opgedolven „hond” op wacht gezet
Aan
thans
Nu de thee gerantsoeneerd is, pro
beert men aan alle kanten het tekort
aan te vullen.
Herinneringen
Zij
r
DERDE BLAD, PAGINA 1.
Hard wordt er bij den distributiedienst
in Rhenen gewerkt om iedereen, die om
meubelen of andere goederen komt, te
helpen.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Rhenen aan den opbouw: de balans
van al wat vernield of beschadigd
werd is opgemaakt. Puinopruimers zijn
dag in, dag uit druk in de weer met
hun kipkarren, welke langs een smal
spoor uit het centrum naar den rand
van de gemeente het materiaal trans-
porteeren, waar na sorteering het
totaal onbruikbaar geworden gedeelte
meteen voor de demping van een gat
met zeer groote afmetingen gebruikt
wordt. Over 6 weken hoopt Rhenen al-
Op den Ouden Scheveningscheweg
bij de Promenade is gisteravond om
streeks half zeven een politiemotor met
zijspan over den kop geslagen, waarbij
de beide inzittenden gewond werden.
Het waren de 29-jarige agent H. B.»
die den motor bestuurde, en de 26-
jarige agent A. B. D., die in het zijspan
was gezeten. De motor kwam met een
vaart van ongeveer 45 k.m. uit de rich
ting Scheveningen. Voor hem uit reed
een1 tram van lijn acht. Juist op het
moment, dat de motor de tram had
ingehaald passeerde plotseling een
veertienjarige jongen, die op de fiets
van den Ver-Huëllweg kwam de tram,
hoewel hij voorrang had moeten ver-
leenen. Bovendien dacht hij er niet
aan, dat naast de tram ook nog auto's
of motorfietsen zouden kunnen rijden.
Toen de jongen plotseling den politie
motor ontwaarde begon hij te twijfe
len, inplaats van snel door te rijden of
te stoppen. De agent H. B. zag het ge
vaar van een aanrijding en remde met
alle kracht, met het gevolg, dat de
motor een eind door slipte en daarna
over den kop sloeg. Beiden agenten wer
den van hun zitplaats geslingerd en
kwamen vlak bij de tramhalte terecht.
H. B. had schaafwonden in het gezicht
en klaagde over pijn in de knieën. A.
B. D., die den motor gedeeltelijk op
zich had gekregen, klaagde over pijn in
den rug Omstanders verleenden de
eerste hulp. De geneeskundige dienst
heeft de beide agenten naar het zie
kenhuis aan den Zuidwal vervoerd, De
PRESIDENT HEEFT NOG GEEN
BESLISSING GENOMEN
Gistermiddag had het getuigenver
hoor plaats in het kort geding
tusschen de families S. en van der W.
voor den president van de Haagsche
rechtbank, mr. A. S. Rueb, over de
vraag, aan wie het kind behoort, dat
de laatste familie thans bezit. Zooals
men zich herinneren zal, heeft eerst
genoemde familie een eisch tot af
gifte gesteld van het kind, dat de
familie van der W. thans bezit en
als het hare beschouwt. Mevr. S. is
echter overtuigd, dat dit jongetje
haar toebehoort. De onzekerheid over
de afkomst van het kind is een gevolg
van de verwarring, die in den ochtend
van 1 Mei ontstond, toen in de
kraamvrouwenkliniek „Huize Bethle
hem” op den hoek van de Casuarie-
straat en de Prinsessegracht een bom
insloeg. Enkele kinderen zijn daarbij
gedood. Mevr. S. heeft echter een
kind, waarvan zij overtuigd is, dat
het het hare was, aan een helper door
het raam aangereikt. Deze heeft het
naar den schuilkelder van de Eerste
Nederlandsche Levensverzekering
Maatschappij gebracht. Zij heeft het
kind niet meer teruggevonden en heeft
de politie in den arm genomen. Deze
maakte met haar een rondgang langs
alle oud-patiënten, die daarvoor in
aanmerking kwamen en in het kind,
dat bij mevr, van der W. werd aan
getroffen, herkende zij haar kindje.
Deze laatste heeft echter verklaard,
het kind in den schuilkelder van een
geheel ander huis aan de Prinsesse
gracht teruggekregen te hebben.
Daar de zaak ter terechtzitting op
15 Juni niet zeer duidelijk was en
de familie van der W. bovendien het
rapport van de politie op enkele
punten bestreed, gelastte de president
een enquête, die gisteren plaats had.
Behoud van het karakter,
maar met verbeteringen.
Rhenen aan den opbouw: burgemees
ter d’Aumale van Hardenbroek, die in
donkere dagen zijn gemeente op voor
treffelijke wijze heeft gediend, heeft er
onmiddellijk voor gezorgd, dat een ar
chitect, die het stadje door en door
In een zaal met schotten
gebracht.
Mevr, de G., een patiënte, die op
zaal 9 naast mevr, van der W. ver
pleegd werd, was door een heer naar
een huis naast de Casuariestraat ge
dragen, op de Prinsessegracht, en
heeft daar mevr, van der W. gezien.
Zij weet zeker, dat dit niet de Eerste
Nederlandsche is geweest. In een zaal
met schotten, als bij een kapper, za
ten werkmeisjes met kinderen. In een
van die kinderen herkende mevr, van
der W. het hare. De president merkte
op, dat hij zich ter plaatse heeft over-
tuigd en geen zaal met schotten heeft
gezien. Deze getuige zal den president
het gebouw nader aanwijzen.
De hoofdzuster van zaal 8, zuster
H., die de kinderen dagelijks hielp,
herkende het kindje, dat mevr, van
der W. had, dadelijk als dat van de
familie S. Zij heeft niet getwijfeld en
twijfelt nog niet. Deze getuige ver
klaarde zeker te weten, dat alle
kinderen van zaal 8 gered zijn. Mevr.
S. heeft zelf haar eigen kind uit het
raam aan een heer aangereikt, al
dus zuster H. In het bijzijn van de
politie heeft zij het kind ten huize
of bescha-
hebben de
de schade
HET ZUIDERPARK TOT 10 UUR
’s AVONDS OPEN
Het zal velen genoegen doen te ver
nemen, dat het aan natuurschoon zoo
rijke Zuiderpark des avonds tot 10
uur geopend zal blijven. Tot nog toe
was de sluiting van het fraaie park
bepaald op 9 uur. Gezien het feit, dat
het thans nog zoo laat licht is en het
prachtige weer tot wandelen noodt,
werd van enkele zijden aangedrongen
op verschuiving van het sluitingsuur
naar een later tijdstip. Aan den
wensch van diegenen is thans vol
daan.
aan 1914T8 deden
wederom de aandacht vallen op den
lindebloesem.
Met deze gunstige zomerdagen, met
veel zonneschijn en wat regen nu en
dan, zijn de lindeboomen wat vroeger
gaan bloeien. Overal in de stad en
ook daarbuiten kan men al op verren
afstand den geurenden lindebloesem rui
ken, vooral in de avond- en morgen
uren.
Van Gemeentewege, n.l. door den
Gemeentelijken Plantsoenendienst, is
men hedenochtend begonnen met de
inzameling van den lindebloesem op het
Lange Voorhout, waar een rijke voor
raad wacht.
Met groote ladders en gewapend met
lange knipmessen, hebben een achttal
arbeiders, daarvoor aangewezen, een
aanval gedaan, zij het in bescheiden
mate opdensappigen lindenbloesem. Het
zijn armlastigen, die zich thans dienst-
baar maken om het thee-tekort hier ter
stede eenigszins aan te vullen.
Het begin van den pluk ging vanmor
gen met nog al wat moeilijkheden ge
paard, zoo deelde ons de heer Dooren-
bos, directeur van den Gemeentelijken
Plantsoenendienst, mede.
In de eerste plaats waren er te wei
nig opgeroepen arbeiders verschenen.
Maar één derde van wat men bij den
Plantsoenendienst verwachtte. Doch
spoedig zal het tekort aan arbeids
krachten ook hier aangevuld zijn.
Ten tweede waren zij, die heden
ochtend op het Lange Voorhout kwa
men om den lindebloesem te plukken,
niet erg gewend om op hooge ladders
te staan, waardoor af en toe duizelig
heid optrad. Maar, aldus de heer Doo-
renbos, dat went gauw. Nadat de linde
bloesem geplukt is, wordt zjj ter
plaatse van bladeren en takken ont
daan en vergaard in zakken, welke
vervoerd worden naar het kantoor van
den Gemeentelijken Plantsoenendienst
bij de Witte Brug.
Daar wordt de bloesem winddroog
gemaakt en naar de belanghebbenden
verzonden.
i Het aspect van de fraaie boomenrij
op het Lange Voorhout zal geen schade
ondervinden, antwoordde de heer Doo-
renbos op een desbetreffende vraag. Er
zal zoo onopvallend mogelijk geplukt
worden. Alleen de uiterste topjes der
takken worden van de bloesem ont
daan. Per boom maar heel weinig, zoo-
dat er voor de bijen nog voedsel ge
noeg overblijft. Bijenhouders hadden
zich namelijk al angstig gemaakt, dat
alle bloesem zou verdwijnen en de bijen
tekort zouden komen. Dit is geenszins
het geval. Voorloopig gaan we door
met den pluk en zamelen zooveel mo
gelijk in waar dat, zonder schade, kan.
anders zeggen dan dat men er aange
naam in rijdt. Het is natuurlijk niet de
sensatie van een luxe-wagen met idem
zooveel cylinders, welke in een kalm
gangetje zich voortbeweegt, maar men
zit er genoeglijk in en voor menschen
met zin voor humor is het een waar
feest
Het bovenstaande wagentje is nog
slechts een proef-exemplaar. Op het
frisch geschilderde gele bankje komt
nog een leeren kussen en verder zul
len een opklapbare kap en een regen-
zeil de uitrusting voltooien. En zoo kan
de „Peddeltax”, zoolang als het noodig
mocht blijken, nog wijde perspectieven
openen, zelfs haar diensten bewijzen
bij trouwpartijen en plezierritjes op
den Scheveningschen boulevard.
Voor de voormalige taxi-chauffeurs,
die zich grootere lichamelijke inspan
ning moeten getroosten voor de voort
beweging van de „Peddeltax”, is de
overgang wel heel groot, maar wij ver
trouwen dan ook, dat het publiek,
evenals wij, de energie, waarmede zij
zich aan een nieuwen ongewonen ar
beid geven, zal toonen te waardeeren.
De bloesem wordt in manden
verzameld.
Later gebouw herkend.
Uit het verhoor van den agent-
rechercheur van politie, die het on
derzoek in handen heeft gehad, bleek,
dat de mogelijkheid bestaat, dat
mevr, van der W. inderdaad niet in
den schuilkelder van de Eerste Neder
landsche is geweest. Toen het rapport
werd opgemaakt kon zij niet nader
aanduiden, in welk gebouw zij ge
weest was, doch later is zij met haar
man er langs geloopen en toen wees
zij het pand Prinsessegracht 6 of 6a
als zoodanig aan. Twee keer heeft
getuige een rondgang gemaakt langs
de patiënten. Den eersten keer bij
alle patiënten, die op 10 Mei op de
zalen (waar mevr. S. verpleegd
werd) en 9 (waar mevr, van der W.
lag) aanwezig waren en later, na het
vinden van het tweede kinderlijkje
in het puin van zaal 9 op 30 Mei,
langs de patiënten van die zaal, die
daar bevallen waren van een zoontje.
Bij den eersten rondgang is de be
geleidende zuster alleen binnen ge
weest, wanneer er sprake was van
een dochtertje. Mevr. S. ging mee
om naar het kind te kijken, wanneer
het een jongetje was. Alleen bij mev?.
van der W. is zij den eersten keer
door een vergissing niet binnen ge
weest. Bij den tweeden rondgang
herkende zuster H. van de inrichting
het kindje bij mevr, van der W. als
het zoontje van de familie S. Uit zijn
aanteekeningen,'dus niet uit zijn rap
port, putte deze getuige nog de mede-
deeling, dat zuster de F. het kindje
als dat van de familie van der W.
meende te herkennen aan den vorm
van het linkerbeentje en -voetje. Naar
deze getuige voorts verklaarde, waren
op zaal 9 tijdens den bominslag negen
kraamvrouwen en acht kinderen. De
als getuige gehoorde kraamverzorg
ster mej. van H. echter verklaarde,
dat op die zaal zeven kraamvrouwen
verpleegd werden met in totaal zes
kinderen, waarvan vier jongetjes. De
raadsman van de familie S. legde
een lijst over van de verpleegden op
10 Mei, waarop, naar enkele getuigen
verklaarden, eenige namen stonden,
die hun onbekend waren. Deze ge
tuige had in het kind in het huis
van mevr, van der W. het zoontje
van die familie herkend. Later had
zij zich echter herinnerd, dat dit niet
zulk een groot neusje had.
in de kerk, welke in een loods waren
opgeslagen, door brand zijn vernield...
Deze twee, als door een wonder
gespaarde historische monumenten
zullen eenmaal weer het als een phoe
nix uit de asch herrezen stadje cachet
verleenen. Waar nu nog de werkloozen,
onder toezicht van de Nederlandsche
Heide Maatschappij, hun uiterste
krachten inspannen om het centrum en
de andere getroffen gedeelten van
Rhenen puinvrij te maken, zal in de
toekomst een architectonisch geheel
verantwoord stadsbeeld te zien zijn,
volkomen in harmonie met den ook
gerestaureerden toren en de kerk.
Nog 6 weken: dan zullen die inwo
ners uit Rhenen, die thans de gastvrij
heid genieten van gelukkiger men
schen, hun noodwoningen zien verrij
zen.
Valt slechts te hopen, dat er genoeg
geld en goederen zullen zijn, om de
vele gezinnen die op dit moment nog
dakloos zijn, dragelijk te kunnen instal-
leeren. Zoo niet, dan zal het Grebbe-
comité daarvoor nog wel de noodige
stappen weten te ondernemen.
De bezoeker in Rhenen ziet het: men
werkt weer enmen helpt de ge
troffenen. In de Cunerakerk, welke
zelf licht beschadigd is evenals een
zeshonderdtal andere woningen zullen
heeft men datgene opgeslagen, wat
in de niet-getroffen gemeenten der
provincie Utrecht is ingezameld:
meubilair, schilderijen, serviezen en
glaswerk, kinderwagens, wiegen, kus
sens, beddegoed, bedstellen, schoe
nen, kleeren, waschtafels, aschbak-
ken; er is van alles. Of er ook ge
noeg is? ’t Is moeilijk te zeggen,
maar ’t mag betwijfeld worden, vooral
wat meubels betreft.
Dankbaar heeft de distributiedienst,
welke in het leven geroepen werd om
een zoo eerlijk mogelijke verdeeling
van de verzamelde goederen tot stand
te brengen, de gulle gaven opgeslagen.
Een comité, onderafdeeling van het
Grebbe-comité, heeft dezen dienst in
een minimum van tijd georganiseerd.
Een kaartsysteem verzekert een goede
controle: wien eenmaal iets verstrekt
is kan niet met succes een poging wa
gen om opnieuw hetzelfde te verkrij
gen.
werd weldra
van de
daar te worden
van de familie van der W. gewogen.
Het woog toen acht pond en 70 gram.
Bij de geboorte op 1 Mei woog het
kindje S. op anderhalf ons na acht
pond, het kindje van der W. op 2 Mei
zes en een half pond.
Het wegen had plaats op 30 of 31
Mei. Ook een leerlingverpleegster
mej. M., die alleen op zaal 8 werkte,
had het kindje ten huize van mevr,
van der W. herkend als het kindje
S. Gedurende tien dagen had zij het
heel veel in handen gehad.
De kraamverzorgster zuster de F.,
die op zaal 9 werkte, ontmoette des
morgens na den bominslag mevr, van
der W., toen deze met haar kind uit
de richting van de Teekenacademie
kwam.
Zij is niet in het huis geweest, waar
in mevr, van der W. geweest moet
zijn. Doch zij verklaarde, dat dit
zeker niet het gebouw van de Eerste
Nederlandsche geweest was. De moe
der had het kind niet aan getuige
willen laten zien of afgeven. Later
bij confrontatie, vond de getuige het
kind wel erg groot geworden, naar
zij verklaarde. Het linkervoetje stond
een beetje scheef en getuige heeft
dadelijk daarnaar gekeken, doch ver
klaarde thans dat dat wel meer voor
komt bij pas geboren kinderen. In
tegenstelling tot zuster van H. ver
klaarde deze getuige, dat het kind
niet in de zaal, doch drie weken na
den bominslag een vlekje van zilver-
nitraat op den neus had. Eerstgenoem
de getuige had dit vlekje later niet
meer gezien. In verband met het
geboortegewicht achtte zuster de F.
het kind bij mevr, van der W te veel
aangekomen.
Overigens kon zij het kindje niet
als dat van mevr, van der W. her
kennen
Een belangrijke getuige.
Een belangrijke getuige voor het
bewijs van aanwezigheid van
mevr, van der W. in den schuilkelder
van Prinsessegracht 6a was de licht
drukker A., die haar van vroeger
herkende en in dien kelder werkte,
toen de patiënten van Bethlehem in
den kelder kwamen. Zij had haar kind
toen reeds bij zich, doch getuige wist
niet, hoe het in haar bezit was ge
komen. Er waren vele dames met
kinderen in den kelder. Deze getuige
had met haar gesproken.
Bij de behandeling van de zaak op
15 Juni had mevr, van der W. ver
klaard het kind van een werkmeisje
van Bethlehem in het bewuste huis
in ontvangst te hebben genomen. Bij
het verhoor van dit meisje mej. N.
bleek thans, dat deze na den inslag
het gebouw is uitgeloopen en uit
het raam van zaal 8 het kindje heeft
aangenomen, waarmede zij naar den
kelder tegenover de pastorie is ge
gaan. Daar zij tengevolge van een
kwetsuur het kind niet langer kon
vasthouden, heeft zij het in den kelder
afgegeven aan een dame met
bril op, een van de patiënten,
wist echter niet, wie dit was, doch
zeker wist zij, dat deze dame niet
mevr, van der W. was geweest. Deze
laatste verklaarde hierop, dat zij het
kind inderdaad niet van een werk
meisje doch van een der patiënten
in ontvangst had genomen.
Als laatste getuige werd gehoord
de heer W., die verklaarde van mevr.
S., die hij herkende, een kind te heb
ben aangenomen door een geopend
raam van zaal 8. Dit heeft hij naar
de Eerste Nederlandsche gebracht,
waar hij het in den kelder aan een
dame gegeven heeft. Bij een confron
tatie met het geheele personeel van
die maatschappij in het bijzijn van
de politie heeft een der dames van
dat personeel den heer W. herkend
als dengene, die haar het kind heeft
gegeven. Naar de heer W. verklaarde
is haar naam door de politie geno
teerd, hoewel er geen rapport van is
opgemaakt.
Alvorens een beslissing te nemen
zal de president op enkele plaatsen
een persoonlijk onderzoek instellen.
kende, belast is met het ontwerpen van
het nieuw te bouwen gedeelte. Het
oude karakter zal zooveel mogelijk
gehandhaafd blijven. Alleen zal de
hoofdstraat aanmerkelijk breeder wor
den en zullen er in de toekomst niet
meer zooveel smalle straatjes op den
hoofdverkeersweg uitmonden.
Of de tram nog door ’t centrum zal
rijden? Zekerheid hieromtrent bestaat
niet. Wellicht zal men er toe overgaan
om de tramlijn op te heffen; maar hier
omtrent is niets definitief bekend.
Wel definitiver geregeld is het onder
wijs. In de eenige school, welke ge
bruikt kon worden, is een rouleer
systeem ingesteld voor alle schoolkin
deren, zoodat zij, al is het dan in min
dere mate dan voorheen, toch onder
wijs genieten.
En wat zal er met de historische
Cunera-kerk en -toren geschieden?
De restauratie gaat door: In totaal
de restauratiewerkzaamheden
op 30.000 komen, hetgeen mede ver
oorzaakt wordt door het feit, dat zeer
belangrijke onderdeden van het orgel
De „Peddeltax” heeft ook haar intre
de in den Haag gedaan. Vanmorgen
stond ze voor ’t eerst voor het station
Hollandsche Spoor, het eerste exem
plaar van een energieken ondernemer,
die van den benzinenood een tractie
deugd maakte en de volgende week met
zes van zulke wagentjes, gekoppeld
aan een stevige fiets in onze straten
hoopt te verschijnen.
Het eerste wagentje
naar de afdeeling voerwezen
politie gereden,
gekeurd.
Evenals elk ander vervoermiddel
voor het publiek moet het aan strenge
eischen van stevigheid en veiligheid
voldoen. En dat doet deze „Peddeltax”,
al zullen enkele kleinigheden nog
worden verbeterd. Ook verschijnt er
een taxameter op; want het nieuwe
vervoermiddel wordt geheel als huur-
voertuig behandeld. Een zitje van den
Haag naar Scheveningen zal men on
geveer tegen het vooroorlogsche taxi-
tarief kunnen maken.
We hebben vandaag even in de
„Peddeltax” gezeten en we kunnen niet
dus burgemeester d’Aumale van Har
denbroek, met den bouw van houten
noodwoningen te kunnen beginnen, op
dezelfde wijze als hier en daar reeds
noodwinkeltjes zijn verrezen. Twee
duizend inwoners van Rhenen genieten
nog de gastvrijheid van minder getrof
fen inwoners. De leuze „terug naar ’t
normale leven” moet ook voor de
bewoners van de tweehonderd huizen,
welke geheel en van de tweehonderd,
welke gedeeltelijk vernietigd zijn, gel
den. Vandaar het plan om met nood-
woningen den terugkeer naar het vroe
gere, maatschappelijke leven geleide
lijk aan te doen plaats vinden.
Hoeveel de schade in Rhenen be
loopt? Het is uiterst moeilijk om daar
voor een bedrag in geld te noemen.
Maar telt men de ingekomen schattin
gen van vernielde of beschadigde hui
zen met inventaris tezamen dan
komt men globaal tot een bedrag van
3 millioen gulden, een bedrag dat door
het veelal toepassen van nieuwbouw
nog wel aanmerkelijk hooger zal ko
men te liggen.
De heer van der Haar, de Amers-
foortsche architect, heeft samen met
den gemeente-architect de schade ge
taxeerd aan de vernielde
digde huizen. Daarnaast
getroffen bewoners zelf
moeten opgeven aan meubilair en in
ventaris, terwijl voorts de schade aan
de levende have (paarden,
en kippen) opgenomen is.
U-'
w1
een
W
