Een N atuurreservaat nieuw T wente m Ir (I al IS BINNENLAND Ter Heyde, het oude zeedorp I'm*1- TTAAGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1940 TWEEDE BLAD, PAGINA 5 doet schoenen langer meegaan* Gouwdag Rijks genealogisch bureau opgericht Crematie ir. W. F. Staargaard Uitgestrekte complexen bosch De „diepe Hel” bij Nijverdal Twaalf jaren geleden werd het vrij wel afgebroken en weer opgebouwd Behoud van natuurschoon voor de toekomst verzekerd Een excursie en heide in Nijverdal - Hellendoorn van het Nationaal Front te Oisterwijk De verlenging van motorbrandstof- vergunningen Bijeenkomst van de Nederlandsche Unie te Groningen Gezondheid met lepels! Meer hout! Verbond van Nederlandsche Journalisten in staatsbezit overgegaan Het visschersdorpje werd een badplaats RECLAMES. te 4. weliswaar, Jubileumvoorstelling Koloniaal- Instituut in een druk be- 1679 er. (Van een specialen verslaggever.) leidde langs de kronkelende geworden, dat r» i n n nen, die zich op' hetzelfde terrein be wegen en die zich tot deze kern mochten aangetrokken gevoelen. Met een woord van dank door gouw leider Peeters werd de prachtig geslaag de bijeenkomst gesloten. G K P T 6. Steijnlaan 150. 7. Azaleastraat 32 C H L Q U 19 Augustus 1940: 20 21 22 23 24 Mededeeling van den Gemeentelij^ Crisis- en Distributiedienst te ’s-Gravenhage. Distributielokalen. 1. J. Hendrikstr. 60 5. Weteringkade 73, 2. Stationsweg 8a 3. Beeklaan 303 A.Paulownastr. 66 8. Jurr. Kokstraat53, In drievoudig opzicht is dus deze aan koop van bosch- en heidegrond in de ge meente Hellendoorn van beteekenis: als werkverschaffing, als productiemogelijk heid en als natuurbescherming! land den eed van trouw te zweren. Alle volksgenooten legden met opgeheven hand den door Kees Spierines voorgezeq den eed van trouw aan de beginselen aan den leider af. De leider legde ver-l volgens den eed van trouw af aan at beweging. De heer van Erp declameerde daarop -1 door getroffen. De nog onbestraat en op re- t vrijwel onbegaan- weerszijden van die „stra- kleine huisjes, die in een 'vervallen toestand verkeer- tenslotte niet meer volde- eischen, die de Gezond heidscommissie stelde. De toestand was zoo Rede van Arnold Meijer Gistermiddag werd op de terreinen van het boschrestaurant „Groot Speyck’’ te Oisterwijk de eerste gouwdag gehouden rln rtnnur NnnrH .Pm ha r, t van NcltiO- Nadat de Staat reeds in 1938 was over gegaan tot aankoop van het landgoed Eerde, daarmede een eersten stap doende met betrekking tot de natuurbescherming in breeden zin en van meer dan gewes telijke of lokale beteekenis, is nl. in 1939 een complex terreinen van 540 H.A. van de landgoederen Heihuizen en Twilhaar in de gemeente Hellendoorn aangekocht. Zeer onlangs is dit gebied wederom uit gebreid door den aankoop van 386 H.A. in de onmiddellijke nabijheid van Nijver dal. omvattende den Noetselerberg met de befaamde Rietslenk, waardoor een com plex bosch en heide van een totale groot te van een kleine 1000 H.A. verkregen is. Ziedaar het toekomstige nationale park in het Oosten van ons land, waarvan de groote schoonheid voor de toekomst nog verhoogd zal worden door de deskundige zorgen van het Staatsboschbeheer. Deze aankoop door den Staat heeft na melijk niet slechts ten doel natuurschoon te behouden, doch tevens werk te ver schaffen aan vele handen, werk dat in meer dan één opzicht aan het Nederland- sche volk ten goede zal komen. Uit de geschiedenis Tn tegenstelling met de andere dor pen van het Westland, waarvan de be volking voornamelijk in den tuinbouw haar arbeid had, was die van Ter Heyde op de zeevisscherij aangewezen. Als visschersplaatsje was het zelfs in het verleden wel bekend langen tijd was het een der belangrijkste plaatsen van het Westland. Aan de zee had het zijn opkomst te danken, doch van die zelfde zee had het ook veel te lijden. Vooral in de jaren 1470, 1530, 1546, 1570 en 1742 werd het ernstig door den vloed geteisterd en tot tweemaal toe werd het zelfs geheel verzwolgen. Bei de malen werd het echter weer opge bouwd. Wanneer we iets naders willen we ten over de geschiedenis van Ter Hey de en we bladeren in Boelen’s „Ter Heyde, het oude zeedorp in 1928”, dan lezen we, dat aan den bovenmond van den Noordelijksten Maas-arm, de Hei (diep water) genaamd, een stuk land lag, dat Heymont werd genoemd. Ver- moedelyk hebben daar aan den mond van dezen Maasarm visscherswoningen gestaan en lag aan het andere uiteinde bij de zee de visschersbuurt „Die Hey”. Betreffende dezen naam lezen we in „Ned. Stad- en Dorpsbeschrijving” van van Ollefen en Bakker„Térheyde wordt doorgaans genoemd de Heide of ook wel de Hei naar deszelfs ligging, zijnde geheel in de duinen of op de Heide.” Het is wel opvallend, dat het dorp in den volksmond nog steeds „De Hei” heet. Uit onze vaderlandsche geschiedenis weten we, dat op 10 Augustus 1653 bij Ter Heyde een zeeslag plaats had tus- schen Nederlanders en Engelschen, waarbij Maarten Harpertsz. Tromp den dood vond. Wat minder bekend is, doch wat we als historisch juist in de ar chieven kunnen vinden, dat het dorp in de 16de en 17de eeuw door zeeroo- vers uit Duinkerken werd aangeval len de inwoners werden geplunderd vermoord of in gevangenschap wegge voerd. In den tijd van de Fransche overheersching zoo vinden we nog opgeteekend waren het de visschers van Ter Heyde, die voortdurend ver bindingsdiensten onderhielden tusschen de Engelschen en de Oranje-gezinden in ons land. Een belangrijke rol speel den de visschers eveneens bij den te rugkeer van Willem I naar Nederland. Als dank voor de bemoeiingen van toén, kreeg de school in Ter Heyde nog tot dn de laatste jaren een jaarlijksche subsidie van 600 gulden. Op 20 Augustus a.s. zal het 30-jarig be slaan van het Koloniaal Instituut te Am sterdam worden herdacht. Dinsdagmiddag a.s. zal om 2 uur door het Javaansche kunstgezelschap ..Ardjoeno”, onder leiding van den heer Raden S Hardjodirengo een speciale gamelan-, dans- en wajangvoor- van de gouw Noord-Brabant van Natio naal Front. In het midden wapperde de rood wit blauwe vlag. Links de rood-wit geblokte Brabantsche vlag. Om half drie betrad de leider, Arnold Meijer, aan het hoofd van een sectie van het grauwe ven del het terrein, door de volksgenooten met handopsteken begroet. Onmiddellijk na aankomst op het terrein droeg Arnold Meijer den standaard van de beweging in de kleuren oranje blanje bleu over aan het Zuider hoofdkwartier. Onder gejuich werd de vlag aan den rechts van het po dium staanden mast geheschen. De gouw leider van Brabant, mr. L. Peeters, ui. Eindhoven, sprak een woord van welkom. Nadat de heer J. van Erp de doodenher- denking had uitgesproken, besteeg Arnold Meijer het spreekgestoelte voor het hou den van zijn rede. Het beginselprogramma van Nationaal Front is niet uit opportuniteitsoverwe- gingen of onder drang van buiten tot stand gekomen. Het berust niet op wissel vallige omstandigheden, doch is gegrond vest op de natuur der dingen en op den dieperen zin van de hedendaagsche ont wikkeling Wij waren tegen de politieke partijen, omdat zij de kracht van ons volk ondermijnden. Wij waren tegen de N S B., omdat wij meenden, dat wij van zuiveren geest bezield, een waarlijk Ne- derlandschen koers hielden, die het ver trouwen aan ons volk zou kunnen geven. Spreker herdacht met eerbied de strij ders. die hem in den eersten moeilijken tijd hebben gesteund Het recht om leiding te geven in dezen tijd wordt niet alleen gekocht met het gehad hebben van enkele ideeën. Daar voor is de moed noodig deze ideeën te propageeren. Daarvoor is noodig offer vaardigheid. Het tijdperk van de partij politiek. die zooveel ellende over ons volk heeft gebracht, fs voorbij. Hij die niet in ziet, dat het Europa van morgen er vol komen anders zal uitzien dan dat van gisteren, brengt ons volk in het grootste gevaar. Als wij onder het oog van de be zettende macht onze eenheid niet kunnen vinden, dan is het met onze zelfstandig heid gedaan. Spr. betoogde vervolgens, dat het Ne derland. dat wij willen behouden, een groot Nederland moet zijn, van den Dol- lart tot Calais. Want dit is het gebied, waar Nederlanders wonen. Wij willen een sterk staatsgezag, maar niet ten bate van een afzonderlijk gewest, doch slechts ten gunste van alle gewesten. Allen, die door afstamming, taal, wezen en cultuur een eenheid vormen, worden erkend als vol waardig Nederlander. Hij, die geen vol waardig Nederlander is. wordt niet er kend. ook al brengt hij millioenen mee en ook al is hij door een wanstaltig demo cratisch systeem als Nederlander aan vaard. De elf-provincialistische geest moet verdwijnen. Een regionalisme zooals door enkelen uit Brabantia Nostra gepropa geerd wordt, is uit den booze. Spr. ziet de taak van meer groot Nederlandschen aard. Geen Brabantia Nostra maar Bra bantia Neerlandica: Brabant voor geheel Nederland. Brabant kan een belangrijke taak vervullen als natuurlijke schakel, om Noord-Zuid-Nederland te verbinden Spr vroeg tenslotte allen aan Neder- Rede van mr. J. Linthorst Homan In de „Harmonie" te Groningen heeft de Nederlandsche Unie gisteravond een openbare vergadering gehouden, waar voor zeer groote belangstelling bestond. Zoowel de groote beneden- als de boven zaal waren geheel bezet. Zóó groot was de belangstelling, dat over enkele dagen weer een bijeenkomst zal worden gehou den. Het podium van de groote benedenzaal was met roode en witte gladiolen ver sierd, 'terwijl langs de wanden van de zaal de Nederlandsche en de Groningsche kleuren waren aangebracht. De eerste spreker was mr. J. Linthorst Homan, die door de vergadering met luid applaus werd begroet. Spreker be schreef, hoe in de laatste aren overal in ons volk een sterk verlangen naar eer- lijker samenwerking merkbaar was en hoe dit ook in de geheele provincie Gro ningen zich openbaarde. De tijdskente- ring kondigde zich hier reeds aan. Het ligt in de lijn dier ontwikkeling, dat men nu, nu de oorlog saamhoorigheid nood zakelijker maakt en de toekomst nieuwe verhoudingen eischt, dit streven in een nieuw tempo voortzet. Ons volk is te recht daarvan niet meer terug te hou den. Het duldt, eveneens terecht, ook niet een pauze van dit streven tijdens den oorlogstijd. Nu ondervinden zij, die hier aan voortwerken, eenerzijds de critiek, dat zij dit nu pas hebben uitgevonden deze critiek behoeft in Groningen geen beantwoording en anderzijds de cri tiek. dat zij te ver gaan. Zoo opperden in de vergadering der anti-revolution- naire en Christelijk-historische kiesver- eenigingen te Amsterdam de heeren Colijn en Slotemaker de Bruine het be zwaar, dat de oorlogstijd nog te weinig is afgeteekend voor veranderingen en voorts, dat het gevaar van aantasting van ons volkskarakter bij dit werk groot is. De heer Colijn sprak over de noodzaak van heroriënteering, ook op sociaal en economisch gebied, al was het alleen maar door de veranderde omstandigheden, wel ke op het contingent van Europa geboren zijn. Hij wees er voorts op, dat sommige sociale en economische hervormingen zoo- danig afhankelijk zijn van de toestanden, zooals die na den oorlog zullen zijn, dat het dwaas is, er reeds nu bespiegelingen over te houden. Leest men dït, dan vraagt men zich af, of de heer Colijn wel uit zich zelf tot de innige overtuiging kwam, dat wij onze sociale toestanden, d.w.z. on ze onderlinge sociale vervreemding en verwaarloozing reeds lang om inwendige Nederlandsche redenen ingrijpend moe ten verbeteren. Onze sociale saamhoorigheid kan geen verder uitstel lijden, ook niet tot na den oorlog. Wat door de heeren Colijn en Slote maker de Bruine over aantasting van ons volkskarakter is gezegd, kan niet aan de Nederlandsche Unie worden verweten, welke de verdieping van den Christe- lijken geest in de samenleving juist tot uitgangspunt van haar werk maakt en welker aanvoerders juist door dien drang worden gedreven, terwijl zij alle drie, ook vroeger, ons volkskarakter steeds voor oogen hebben gehad. Echter zullen alle kringen zonder uitzondering, zich welbewust op maatschappelijk gebied op offeringen moeten getroosten voor de volkssaamhoorigheid, ook metterdaad. De rede van den heer Linthorst Ho man werd stormachtig toegejuicht. Vervolgens spraken prof. dr. J. E de Quay en mr. L. Einthoven. Hun rede voeringen kwamen in groote trekken overeen met die. welke zij elders hiel den. De muziek van Gruno’s postharmo- nie. en declamatie door Kommer Kleyn luisterden de bijeenkojnst op. Aanvragen dienen vóór morgen te geschieden Met het oog op de gewenschte regelma tige verstrekking van vloeibare brandstof aan motorische verkeersmiddelen vestigt de K.N.A.C. nogmaals de aandacht van houders van motorbrandstofvergunningen op het feit, dat de loopende vergunnin gen met ingang van 1 September a.s. niet meer geldig zijn. Verlenging van een loopende vergunning dient voor elk motorrijtuig afzonderlijk te „ei XC..W.AZV.O worden aangevraagd vóór morgen W Starn* uit Nijverdal, Augustus door middel van briefkaartfor- mulleren, welke verkrijgbaar zijn bij d£ plaatselijke distributiekantoren. Men drag® er zorg voor, dat genoemde briefkaart voor *3 1 C J X -.1 —3 X 3 —3 1 vergunning, hetgeen meebrengt, dat de briefkaart van dezelfde kleur moet zön als de thans in gebruik zijnde voorruit-drie- hoek. Voor nieuwe aanvragen dient men nog de groote formulieren (wit en rood) in te vullen, welke eveneens bij de plaatselijke distributiekantoren verkrijgbaar zijn. Op uitnoodiging van het actieve ge meentebestuur van Hellendoorn is Don- c derdag j.l. een excursie gemaakt door dit „Scheepspraêt” varTHuygens’ nieuwe natuurreservaat, waaraan werd - - - deelgenomen door dr. J. de Hoogh, hout vester bij het Staatsboschbeheer te'Zwol le, door mr. M. Veeneklaas, directeur van het Economisch Technologisch Instituut voor Overijsel, alsmede door een aantal Nederlandsche persvertegenwoordigers. De tocht stond onder leiding van het da- gelijksch bestuur van Hellendoorn, de heeren E. C. Witschey, burgemeester, E. Boers en A. Otte, wethouders en D. Hee- res, secretaris. Nadat de burgemeester in het kort de aandacht had gevraagd voor het onvol prezen natuurschoon rondom de beide dorpskommen Hellendoorn en Nijverdal en van de buurtschappen Haarle, Noet- sele, Hulsen, Egede, Elen en Rhaan, Mar ie en Daarle, er daarbij op wijzende, dat dit natuurschoon nog steeds te onbekend en daardoor te onbemind is bij het Neder landsche volk, nam de tocht een aan vang. De deelnemers, vooral zij die van bui ten Twente kwamen, hebben er met volle teugen van genoten. De eerste halte werd gemaakt bij het nieuw aangekochte terreinencomplex van den Noetselerberg met den Rietslenk, een heidelandschap met onvergelijkelijke ver gezichten. De panorama’s over Twente en Salland behooren tot de mooiste, waarvan men in Nederland kan genieten. Daarna werden de landgoederen Heihuizen en Twilhaar, eertijds bezit der families ter Horst uit Rijssen en El doorkruist, terwijl tevens een kijkje werd genomen op het aangrenzend grootgrond bezit der families de Jong Schouwenburg, -- ----- van Wulfften Palthe en van Heek, waar- dezelfde categorie geldt als de^ l°0P,en®' van vooralsnog niet behoeft te worden ge vreesd, dat deze gebieden voor het land- schapsschoon verloren zullen gaan. De over de heuvelrij nog verspreid liggende enclaves zullen vermoedelijk in de toe komst als afronding in het nationale park worden opgenomen. Natuurlijk werden de bekende Koningsbelt en de romantische Diepe Hel niet vergeten, plekjes, zooals men er weinig in Nederland vindt. Een ongerept, hier en daar woest land- schap, donker van tint onder de zware grijze luchten met hier en daar wat plek ken zon. De wildstand is hier goed: wie in den vroegen morgen door dit Twent- sche heuvelland gaat, kan aan de veen piassen de reeën zien drinken, wie geduld heeft om de vogels te bespieden, kan er de roovers der natuur aan het werk zien: roofvogels komen hier in grooten getale voor. Meer dan de fauna, boeit echter de prachtige begroeiing, trekt ook de vorm van het geologisch zoo belangrijke land- schap de aandacht. Het was een prachtige tocht, die behal ve door de intieme schoonheid der bos- schen, langs heuvels en heidevelden, langs akkers en dóór boomen en boschjes om groeide weiden, over golvende esschen, ook nog leidde langs de kronkelende Regge. Hellendoorn beschikte reeds over uit gestrekt en rijk natuurschoon, terecht werd het wel de Parel van Overijssel ge noemd. In de naaste toekomst kan het zich beroemen op een weelde van land schappelijke schoonheid van zoodanige1 uitgestrektheid, rijke bekoring en afwis seling. als men elders in Nederland nau welijks aantreft Er wordt door de vorming van dit na tuurreservaat belangrijk werk voor de toekomst verricht, waarvan duizenden zullen profiteeren Het vreemdelingenver keer zal toenemen, in sterke mate en Hellendoorn verdient dat. Wie een ideaal vacantieoord zoekt, kan het hier vinden! I. Textieldistributie. Uitreiking aanvraagformulieren voor Toeslagkaarten. Op Maandag 19, Dinsdag 20 en Woer, dag 21 Augustus 1940 zal in de hierona* aangegeven distributiekringkantoren, gelijks van 9 tot 16 uur, gelegenheid staan tot het in ontvangst nemen van aa- vraagformulieren voor textieltoeslagkaj, ten. Voor deze toeslagkaarten komen uitsl^ tend in aanmerking dc hoofden van in zinsverband wonende families, van well het gezamenlijk jaarlijksche inkomen, rekend per lid van het gezin, beneden 3/ blijft (dus voor een gezin van 2 person^ beneden 700.—, voor een gezin van 3 pe-l sonen beneden 1050.enz.) De toeslag.I kaarten zullen niet worden verstrekt iir| alleenstaande personen. Overigens won;! verwezen naar de toelichting, welke opj,| achterzijde van. elk aanvraagformulje.l: voorkomt. Gedurende de week van 26 tot en metIf Augustus 1940 zal men de volledig ing/l vulde formulieren, vergezeld van de distri. 1 butiestamkaarten van alle op ’t formulif.| vermelde gezinsleden, ter verkrijging va5l de toeslagkaarten, kunnen aanbieden r-l nader vast te stellen plaatsen en uren. Eé| bekendmaking hieromtrent moet derhalveI worden afgewacht. De aandacht wordt er op gevestigd, I gedurende de volgende week dus van ij K t/m. 24 Aug. a.s. noch textiel noch tog"I dagkaarten bij den Distributiedienst ver.l krijgbaar zullen zijn. Zij, die gedurende 1 de afgeloopen dagen van de hun gebode-1 gelegenheid om de textielkaarten af *e| halen geen gebruik hebben gemaakt, die. nen derhalve een nadere bekendmaking al I te wachten. II. Petroleumdistributie. Aanvragen voor petroleum voor verlichtingsdoeleinden. Gedurende de week van 19 tot en met ti Augustus 1940 zal in het bureau Hazelaar- straat 121, dagelijks van 9 tot 14 uur, ge. legenheid bestaan tot het indienen van eet aanvrage voor petroleum ten behoeve vat verlichtingsdoeleinden. Alleen zij, die voor de verlichting van hun woning uitsluitend op petroleum zijn aangewezen, en in het bezit zijn van een distributie-stamkaart, dragende de aan duiding „Hoofd”, mogen een verzoek in dienen en wel als volgt: Personen, wier familienaam begint met een der letters A t/m B op Maandag Dinsdag Woensd. Donderd. Vrijdag Z Zaterdag Verzoeken, welke den Dienst na 24 dezer I zullen bereiken, worden niet in behande ling genomen De Directie van den Gemeente lijken Crisis- en Distributiedienst P C. WESSELING. Dorp raakte in verval De visscherij, die voor Ter Heyde steeds een bron van betrekkelijke volkswelvaart was geweest, raakte om streeks 1830 in verval. De visschers 'gingen varen op de vlooten van Sche- veningen, Vlaardingen en Maassluis en langzamerhand raakte de visscherij er vrywel geheel uit. Vroeger gingen de zonen, evenals in andere visschersdor- pen, wanneer ze den leeftijd er voor hadden, met vader naar zee. Dat was als het ware een traditie geworden, Doch toen de vaders niet meer mei hun eigen schepen zee kozen., werd het ook voor de zonen anders. Zeker, er waren er nog verscheidenen, die aan boord kwamen bij visschers uit andere plaatsen, doch steeds meet verhuur den zij zich als knecht bij tuinders in de omgeving, temeer waar de tuin bouw zich belangrijk ontwikkelde. De boterham lag niet langer op zee, doch op het land. Daarmee had een groote verandering haar intrede in het plaats je gedaan. Een verandering, die lang geen verbetering was. Want het dorp verarmde en raakte vreeselijk in ver val. De armoede lag haast zichtbaar op het plaatsje. Goed herinneren wij' ons Ter Heyde, zooals het een jaar of vijf tien geleden was. Een onooglijk dorp je, een schande voor het Westland. Wanneer men yan af het strand „de strang”, zooals de Heyenaars zeggen het dorpje binnenkwam, werd men er onaangenaam wegen waren i genachtige dagen baar. En ter ten” stonden zoodanigen v den. dat zij den aan de Organisatie van de sigarenindustrie Mede als gevolg van den nadrukkelijken wensch van de Nederlandsche autoriteit®11 is onlangs te Utrecht een bijeenkomst te' houden van het bestyur van het verbond van sigarenfabrikanten in Nederland nae* de boven den Moerdijk gevestigde sigaren fabrikanten met tenminste 10 arbeiders- voor zoover deze fabrikanten nog niet W genoemd verbond waren aangesloten. In deze bijeenkomst is door den heet Smith, voorzitter van het verbond van sigarenfabrikanten in Nederland, een uit' eenzetting van den stand van zaken ge geven, waarna de aanwezigen werden op gewekt zich, overeenkomstig den wensd1 van de betrokken instanties, te organ1* seeren. Algemeen bleek men sympathiek tege”' over deze gedachte te staan. De vergade ring wees uit haar midden enkele heefe1' aan. die met het verbondsbestuur omtret” enkele practische moeilijkheden nad® overleg zouden plegen. Dit overleg heeft inmiddels plaats geha® en tot volledige overeenstemming in Ae commissie geleid. Met name is ten aanz>en van de loonaanpassing een overgang8" regeling voorgesteld, welke eenerzij®8 rekening met bestaande moeilijkhede” houdt, doch anderzijds een tijdige aanpa8' sing mogelijk maakt. De onvereenigde fabrikanten zuHe.n spoedig weer bijeenkomen, om een def'nl' tieve beslissing te nemen, nadat de co^ missie van overleg haar advies zal heb'J1* toegelicht. Schoonheid wordt nog opgevoerd De uitgestrekte heidecomplexen zullen voor een belangrijk gedeelte worden be- boscht. Vroeger zou - dit geschied zijn door rechtlijnige dennenaanplant, thans worden moderne methoden aangewend, zal voor afwisseling worden zorg gedra gen, zal er gemengd bosch komen, met daar tusschen in heidevelden, natuur reservaten, die de meest opmerkelijke ge deelten van dit prachtige gebied geheel ongeschonden zullen laten. De doodsche, leelijke stukken zullen worden beboscht, de schilderachtige erosiegeuk Rietslenk, dateerende uit den ijstijd, de heidebulten met hun vliegdennen, wintereiken, eiken hakhout en jeneverbes, zij zullen ongerept blijven en evenals thans een lust voor het oog. Dat ook de heuveltoppen, met hun prachtige panorama’s, die tot ver voorbij Deventer, tót Zwolle en het Duitsche heu velland reiken, natuurlijk onaangetast zullen worden gelaten, spreekt vanzelf! Een bedrag van niet minder dan 700.000 zal aan de bebossching ten koste worden gelegd en honderden handen zul len er dus jaren lang werk vinden. Al dit werk zal onder de deskundige leiding van Staatsboschbeheer worden uitgevoerd door werkloozen en sociaal-economisch is de aankoop van dit natuur-reservaat dus al van even groote beteekenis, als vanuit het oogpunt der natuurbescherming. De wandeling wordt er vrij, zoodat dit natuurreservaat aan het vreemdelingen verkeer in hooge mate ten goede zal ko men; er wordt door dit gansche gebied vrij te geven als het ware gezondheid ge produceerd voor het Nederlandsche volk. Nederland is arm aan bosch; overal moest in het verleden het bosch wijken voor den landbouw. Dientengevolge moest 70 pct. van ons mijnhout worden inge voerd en werd onze totale houtbehoefte slechts voor 10 pet. uit eigen voorziening gedekt! En dat terwijl hout een der be langrijkste handelsartikelen ter wereld is. we eerstdaags wellicht houten kleeren, houten kousen zullen dragen, hier en daar het vee zelfs reeds gevoederd wordt met koeken met een belangrijk percentage hout! Ook de houtproductie zal door deze bebossching worden bevorderd. Gistermiddag heeft in het crematorium op Westerveld te Velsen onder zeer veel belangstelling de crematie plaats gehad van het stoffelijk overschot van ir. W. F. Staargaard. oud-hoofdinspecteur van de Staatsspoor- en tramwegen in Ned. Indië, oud-lid van. den Volksraad en oud-voor- zitter van den Indischen ondernemersbond overleden te Amsterdam. Aanwezig waren dr. ir. M. H. Damme, directeur-gerieraal der P.T.T., vroeger lid der directie van de Staatsspoor- en tram wegen in Ned. Indië, ir. G. Diephuis, den Haag, oud-hoofdvertegenwoordiger van Indische tramwegmaatschappijen te Sema- rang en oud-lid van den Volksraad, dr. W. Th. van Schaik, oud-hoofdinspecteur der Staatsspoor- en tramwegen in Ned. In dië, ir. E. H. M. Uljée, oud-directeur der Burgerlijke openbare werken in Ned. In dip. mr. J. Luyten, oud-voorzitter van het Ned. Indische Suiker syndicaat, A. Jellema, oud-onderdirecteur van het voormalig de partement der gouvernementsbedrijven in Ned. Indië; jhr. mr. H. A. Quarles van Uf- ford, secretaris van den Indischen Onder- nemersraad, prof. ir. P. N. Max, oud-waar- nemend hoofdinspecteur der Staatsspoor- en tramwegen, in Ned. Indië, G. J. Post van den Burg, oud-hoofd van den centra- len aanschaffingsdienst in Ned. Indië, dr. H. D. J. Apituley, oud-lid vand den Volks raad, J. <an Goor, gep. luit.-kolonel van het Ned. Ind. leger; jhr. C. Laman Trip, oud-hoofdambtenaar bij de Staatsspoor- en tramwegen, in Ned. Indië, A. Bryan, oud- hoofdingenieur /bij dezen dienst, S. A. Reitsma, oud-hoofdambtenaar van dezen dienst, redacteur van het tijdschrift Spoor- en Tramwegen, ir. D. J. M. G. baron van Slingelandt, directeur van Indische tram’ wegmaatschappijen, Chr. Eeuwens en J. v. d Poel, directeuren en P. J. H. Zweip- fenning, en mr. J. Lubbers, commissaris sen van de fa. Lindeteves en Stokvis, waarvan de overledene commissaris was; J. C. van Zelm namens de Bollandstich- ting, M. Wins, oud-genie-officier. Wasse naar, ir. F. B. Asselbergs, Wassenaar, dr. P. L. E. Meerum Terwogt, leeraar aan het Zaandamsche lyceum, e.a. I Naar den wensch van den overledene heeft alleen prof. dr. G A. van den Bergh van Eysinga uit Bloemendaal eenige woor den van afscheid gesproken. Hij herdacht den overledene als een man van groote gaven, leider van een groote onderneming die echter ook altijd vervuld was van de dingen des geestes en daarover geschreven heeft. Voor den zoon hier en de dochter in Indië, die nog niet weet welk een slag haar getroffen heeft, zal de vader een lich tend voorbeeld blijven. De zoon dankte voor de belangstelling. Centralisatie, teneinde grooter nuttig effect te bereiken Het departement van Onderwijs, Kun sten en Wetenschappen heeft bemoeienis met verschillende instellingen en personen’) die zich bezig houden met de beoefening van genealogie, heraldiek en ikonografie. In de eèrste plaats ressorteert daaronder een uitgebreide verzameling van ikono'gra- fisch materiaal (documentatie op het ge bied van beeltenissen van Nederlanders), welke het Rijk een achttal jaren geleden ten geschenke ontving van jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn. Deze verzameling vormde tezamen met de collecties op het gebied der kunstgeschiedenis, welke is opgebouwd op de schenkingen van wijlen dr. C. Hofstede de Groot en den heer Frits Lugt, het Rijksbureau voor kunst historische en ikonografische documenta tie, dat gevestigd is in het gebouw Korte Vijverberg 7 te ’s-Gratfenhage, het vroe gere Haagsche Gemeentemuseum. Daar naast verleent het departement steun aan particuliere genootschappen en vereeni- gingen, hetzij door het toekennen van subsidies, hetzij door het verleenen van gratis huisvesting, hetzij door een com binatie van beide. Reeds sinds eenigen tijd werd over wogen, deze ietwat versnipperde staats zorg te centraliseeren, ten einde een groo ter nuttig effect te bereiken. Deze aan gelegenheid werd meet; acuut, toen eeni gen tijd geleden mevr. Ch. van Fenema- Hendriks, die een groote verzameling van gegevens op genealogisch gebied bezit, deze aan het Rijk ten geschenke aanbood en dus de vraag rees, waar deze verza meling zou moeten worden ondergebracht. Thans is besloten, de hierboven bedoel-, de ikonografische verzameling los te ma ken van de documentatie op kunsthis torisch gebied en haat met de N.V. bu reau voor historische demografie (thans gevestigd in het algemeen Rijksarchief- gebouw) en de hierboven genoemde ver zameling van mevr, van Fenema-Hen- driks te doen samensmelten tot een af zonderlijke rijksinstelling, die den naam zal dragen van Rijksbureau voor docu mentatie op het gebied van geslacht- en wapenkunde en beeltenissen (bij afkor tingRijks genealogisch bureau). Hierbij heeft zich aangesloten de stichting „Ne derland’s patriciaat”, die haar bezit in bruikleen zal afstaan. Besprekingen met het genootschap van geslacht- en wapen kunde zijn nog gaande. Deze nieuwe Rijksinstelling zal nauw contact moeten houden met de oude ar chieven van het Rijk, de gemeenten en anderen. Immers veel materiaal, dat voor genealogische en heraldische onderzoe kingen onmisbaar is, berust in die instel lingen. Men denke alleen maar aan de doop-, trouw- en begraafregisters, de burgerlijke standsregisters, enz., welke in deze archieven aanwezig zijn, evenals de notarieele en rechterlijke archieven en zoovele andere. Met het oog op dit onmisbaar contact is in het bestuur der nieuwe organisatie aan den algemeenen rijksarchivaris een leidende plaats voor behouden. Zoo zich de concentratie voorloopig be perkt tot instellingen, waarmede ook thans het departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen reeds meer of minder intensief contact had, verhindert dit niet uitbreiding met andere instellin gen, vereenigingen of particuliere perso- 1 stelling gegeven worden. Naar wij vernemen heeft de raad van voorlichting voor de Nederland sche pers besloten tot oprichting van een verbond van Nederlandsche jour nalisten. Twente is een belangrijk natuurreservaat rijk geworden, een nationaal park, dat in de toekomst niet alleen ten goede zal komen aan de natuurlievende bevolking van Overijssel, maar aan het geheele land. Het zal een recreatieoord worden bij uitnemendheid en waar elders wel licht nog door ontginning en bebouwing natuurschoon verloren zal gaan, zooals zoo vaak in het verleden het geval was, daar zal in de gemeente Hellendoorn het prachtige, aan bosch en heide zoo rijke Twentsche heuvelland behouden blijven. handhaving ervan niet verantwoord was. En zoo kwam burgemeester Kampschöer tot zijn voorstel, dat door den gemeenteraad werd aanvaard en ook de vereischte sanctie verkreeg van hoogere lichamen. Op het kleine kerkje en een dertigtal huizen na werd het dorp met den grond gelijk gemaakt en een nieuw dorp werd opgebouwd. Nieuwe dorp werd badplaats. Het nieuwe dorp bestaat uit een aantal woningen, gebouwd tusschen het oude gedeelte en den straatweg naar de z.g. „Slag”. De woningen zijn niet groot, doch zij zijn geriefelijk en te vergelijken met de arbeiders woningen, zooals men deze vaak aan treft in de nieuwe woonwijken van de steden. Alle woningen hebben aan de achterzijde een tuintje, dat langs een pad vanaf de straat is te bereiken. Toch was de vraag naar de nieuwe woningen niet groot; zelfs gering te noemen. Ging de huurprijs boven de financieele draagkracht van de veelal arme bevolking? We weten het niet, maar een feit is, dat een groot deel der woningen gedurende vele jaren on bewoond is gebleven. De laatste jaren hebben we daarin echter een belang rijke verbetering kunnen constateeren. Het gemeentebestuur van Monster wist echter de schade, veroorzaakt door het leegstaan van vele woningen, te verminderen, door de woningen ge durende de zomermaanden aan bad gasten te verhuren. Aan het strand werd een badbedrijf gesticht, doch tegelijkertijd werd de bepaling in het leven geroepen, waarbij het verboden was buiten het badbedrijf in zee te baden of zich aan het strand in bad- costuum te bevinden. Deze bepaling maakte weliswaar, dat het strand van Ter Heyde door een bepaalde categorie menschen gemeden werd zij zocht liever het „stille strand doch menschen, die van een rus tige vacantie aan zee wenschten te genieten, vonden hier hun plaats en ’s zomers treft men er ook inder daad vele vacantiegangers aan. Ook deze jaarlijks terugkeerende stroom van badgasten heeft in het plaatsje een groote verandering ge bracht en de neringdoenden hebben er zich op ingesteld. Zoo is dan het oude visschersdorp Ter Heyde geworden een badplaatsje, dat zich eiken zomer zoek mag verheugen. Het dorp heeft zich gedurende de laatste 12 jaren ten goede ontwikkeld, mede zij dank het ingrijpende besluit van Monster’s burgervader. In Augustus van het jaar 1928, dus deze maand ,12 jaren geleden, nam de burgemeester van Monster, de heer G. W. Kampschöer, een belangrijk be sluit, waarmee hij, naar thans meer en meer blijkt, zijn gemeente een grooten dienst heeft bewezen. De burgemeester besloot n.l. om vrijwel het geheele zee dorp Ter Heyde, dat onder zijn ge meente ressorteert, te doen afbreken en een nieuw dorp te bouwen. Het was een grootsch, een bijna stout plan, doch de uitvoering er van was een dringende noodzaak. Hit

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 6