Haagsche Courant van Vrijdag 23 Augustus 1940
I
en
De pachtprijzen in den Wieringermeerpolder
komen hooger te li
m
een
v /z
I
BINNENLAND
lift
Rijverkeer op het Binnenhof
ft
i z
Boter en vetten
derde jaar
dit
Brood distributie
Bons No. 3
gemeentebestuur
van
nxsi
(Nadruk verboden.)
7
Hot up klossea wacleo vaa bel in eed»4omvJ^riek ea iff Gouda ipoli/w**
Rotterdamsche kinderen uit
Friesland terug
DERDE BLAD, PAGINA 1.
van
de
het
de
Het Binnenhof is voor het doorgaand verkeer van bespanningen,
auto’s en motorfietsen afgesloten. (Polygoon)
Rantsoen onveranderd.
Gedurende het tijdvak van 26 Augus
tus tot en met 1 September a.s. zullen
de met „3” genummerde bons van het
broodbonboekje tezamen recht geven op
het koopen van 2500 gram roggebrood
of 2000 gram ander brood.
Elk der bons geeft derhalve recht op
het koopen van 125 gram roggebrood of
100 gram ander brood.
De bons, welke 1 September nog niet
gebruikt zijn, blijven voorts nog tot en
met 5 September a.s. geldig.
In November 1940 zal de her verpachting
van de eerste boerderijen, die in 1934
njn uitgegeven, een feit zijn. Deze
gelegenheid is tevens benut om een rege
ling te treffen, die zich aanpast bij de
pachtprijzen, welke in andere deelen van
Nederland voor dezelfde grondsoorten
betaald moeten worden.
Dwaze geruchten
In Amsterdamsche beurskringen lie
pen gisteren, wellicht veroorzaakt door
bepaalde zeer doorzichtige speculatieve
tendenzen, geruchten, als zou een hoo-
ge Duitsche persoonlijkheid plotseling
gestorven zijn of zelfs zelfmoord heb
ben gepleegd.
Van bevoegde Duitsche zijde werd
het A.N.P. bij navraag geantwoord, dat
deze geruchten zoo belachelijk zijn, dat
een eigenlijk dementi volkomen over
bodig geacht werd.
heerlijk vacantieverblijf van
vier weken
Mooie geste van fabrikanten van
bouw materialen
Ten behoeve van den wederopbouw
van Nederland, heeft de Stichting
Gresbuizenconventie den Regeerings-
commissaris voor den Wederopbouw
gratis de levering van 30 tons gre«-
buizen aangeboden. Een soortgelijk
aanbod bereikte den Regeeringscom-
missaris van de Nederlandsche Dak-
pannen-conventie. welke voor hetzelfde
doel 100.000 dakpannen beschikbaar
stelde. De Regeeringscommissaris heeft
deze schenkingen met groote erkente
lijkheid aanvaard en zal te zijner tijd
een beslissing nemen over de bestem
ming van de materialen.
Na een
Schenkingen voor den wederopbouw
Vanwege het departement van Sociale
Zaken is het volgende schrijven aan de
gemeentebesturen gezonden. Aangezien
het kan voorkomen, dat tramsporten van
Nederlandsche arbeiders naar Duitsch-
land, niet op den vastgestelden datum
kunnen vertrekken, kunnen de bij de
werkverschaffing tewerkgestelde z.g.
zelfstandigen, die met een uitgesteld
transport zulllen worden uitgezonden,
in moeilijkheden komen. Bedoelde per
sonen kunnen na den datum, waarop de
uitzending zou plaats hebben, over het
algemeen niet meer worden tewerk
gesteld, daar de werkverschaffings-
objecten vaak op eenigen afstand van
de woonplaatsen zijn gelegen en meer
genoemde arbeiders onmiddellijk be
schikbaar moeten blijven.
In verband hiermede is goedgekeurd,
dat de z.g. zelfstandigen, die in het hier
boven genoemde geval verkeeren, ge
durende de dagen, dat zij gedwongen
wachten op een uitgesteld transport, in
de steunregeling voor werklooze arbej-
4 ders kunnen worden opgenomen,
zrfpoyft#
Hierna dankte de voorzitter van het
comité, de heer van der Waals, den
wethouder voor zijn aanwezigheid. Hij
richtte eveneens woorden van dank tot
de gezinnen in Friesland, die zoo spon
taan gastvrijheid hebben aangeboden.
Spr. hoopte, dat hierdoor de eenheid
in ons volk hechter geworden was, zoo-
dat er in alle moeilijkheden toch licht
punten te zien zijn.
Tenslotte voerde de secretaris van
het comité „Friesland”, de heer Y.
Buis, uit Leeuwarden, het woord tot
de Rotterdammers. De heer Buis wees
er op, dat de Friezen slechts één aan
merking hebben kunnen maken en wel,
dat er niet nog meer kinderen gezon
den zijn. Overal vandaan heeft hef co
mité wel vragen gehad of er niet meer
kinderen komen en nergens heeft men
te hooren gekregen, dat er ook maar
een kind te veel was. Spr. hoopte, dat
1940 niet het eenige jaar zal zijn, dat
de Rotterdamsche kinderen hun vacan-
tie in Friesland doorbrengen. Wanneer
de Rotterdammers het volgend jaar
weer een beroep op Friesland zullen
doen, zal er weer plaats zijn voor wel
tienmaal zooveel kinderen als er thans
gezonden zijn. Hiermede was de offi-
cieele ontvangst geëindigd en begaven
de Friesche gasten zich naar hun
logeerverblijven. Zij zouden heden
ochtend naar het Noorden vertrekken.
i
De distributieregeling voor de periode
van 24 Aug. tot en met 18 Oct
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Land
bouw en Visscherij maakt het navol
gende bekend.
Zooals reeds eerder werd gepubli
ceerd zal de nieuwe distributieperiode
voor boter, margarine en spijsvet acht
weken duren, namelijk van 24 Augus
tus a.s. tot en met 18 October a.s.
Gedurende dit tijdvak geeft elk der
met „05” tot en met „12” genummerde
bons der boterkaart recht op het koo
pen van een half pond boter.
Van de vetkaart worden voor het
bovengenoemd tijdvak eveneens acht
bons aangewezen en wel de volgende:
de met „05”, „06”en „07” genum
merde bons geven elk recht op het
koopen van een half pond margarine
of een half pond boter.
De met „08” genummerde bon geeft
recht op het koopen van efn half pond
gesmolten spijsvet of een half pond
boter.
De met „09”, „10”, „11” en „12” ge
nummerde bons geven recht op het
koopen van een half pond boter, waar
op een reductie van 10 cent per bon
wordt verleend. Deze reductie wordt
dus niet verleend bij het koopen van
boter op een der overige hierboven
genoemde bons.
Gisteravond is het eerste transport
Rotterdamsche kinderen, dat voor een
vacantie van vier weken naar Fries
land gezonden was, teruggekomen. De
driehonderd kinderen arriveerden om
kwart over zeven per extra trein aan
het Maasstation, waar, behalve de
ouders, ook de voorzitter van het co
mité „Vacantie ’40”, de heer H. S. van
der Waals, en enkele andere bestuurs
leden aanwezig waren.
Nadat de kinderen, die vol lof waren
over hun verblijf in het Noorden, aan
de ouders waren overgedragen, be
gaven de geleiders en geleidsters, die
de kinderen gebracht hadden, zich naar
hét Erasmushuis op het van Hogen
dorpsplein, waar een maaltijd werd
aangeboden.
Hier was %ok de wethouder voor on
derwijs en volksontwikkeling, de heer
L. de Groot, aanwezig, in gezelschap
van den administrateur van de afdee-
ling onderwijs ten stadhuize, den heer
P. W. Muilwijk.
Na afloop van den maaltijd dankte
de wethouder naihens de ouders de
Friesche gezinnen voor de ondervon
den gastvrijheid. Spr. wees er op, dat
reeds tijdens den maaltijd een zekere
vriendschap was ontstaan als gevolg
van de omstandigheid, dat zoowel de
Rotterdammers als de Friezen in dienst
hebben gestaan van de humaniteit.
Toen de ramp in Rotterdam zich vol
trokken had, kwamen uit alle deelen
van ons land de aanbiedingen binnen
om Rotterdamsche kinderen op te
nemen.
De kinderen zijn het grootste bezit
van het land en voor dezen was aan
stonds plaats in de gezinnen van hen,
die door den oorlog slechts zijdelings
waren getroffen.
De wethouder wees er op, dat de
woorden van waardeering en de offi-
Als aandenken en blijk van waar
deering voor de genoten gastvrijheid
werd hierna aan alle dames en heeren
het boekwerkje „Rotterdam zooals het
was” uitgereikt.
De verhooging van den benzineprijs
De verhooging van den benzineprijs
is reeds Maandag ingegaan.
cieele ontvangst niet slechts tot Fries
land waren gericht, maar tot alle pro
vincies, waar Rotterdamsche kinderen
zijn opgenomen. In Drente en Gronin
gen waren reeds eerder kinderen op
genomen, maar deze groepen behoor
den tot de evacuatie-kinderen, die min
stens twee maanden wegblijven. De
kinderen, die thans uit Friesland zijn
teruggekeerd, zijn niet allen uit de ge
troffen gezinnen, maar zij konden voor
een maand vacanti^worden uitgezon
den door de tallooze aanbiedingen, die
het Rotterdamsche
heeft ontvangen.
gerust
harde i
wie
kent den polder en zijn inwoners beter
dan de man, die 10 jaar lang telt
men de voorbereidende werkzaamhe
den mede, dan komen daar nog enkele
jaren bij het wel en wee van het
nieuwe land zoo intens heeft meege
maakt?
Het is mede om die reden, dat op
deze plaats grif voldaan wordt aan
een verzoek: het naar voren brengen
van den Voorlichtingsdienst. De man
die haast alles tot in details van de
Wieringermeer weet, zegt het zóó:
„De medewerkers van den Voorlich
tingsdienst hebben in de laboratoria
en op de proefvelden de basis gelegd
voor .het vlot in cultuur brengen van
den Wieringermeerpolder. En nog
steeds staan zij de boeren met raad
en daad ter zijde, nog altijd experi-
menteeren zij, want de mooiste ge
wassen zijn in hun oogen nog niet
mooi en de beste behandeling van den
grond is nog. niet goed genoeg!
Trouwens, dat de geselecteerde boe
renbevolking den arbeid van den Voor
lichtingsdienst op de juiste waarde
schat, bewijst het feit, dat zij zich
in zoo veel gevallen zelf tot de ver
tegenwoordigers wenden om hun. ad
vies in te winnen over bemesting,
over bestrijding van een ziekte of wat
dan ook!”
En de-man-van-de-krant, die zelf
eens verscheidene dagen door de Wie-
ringermeer heeft getrokken en die
toen met verschillende inwoners con
tact heeft gehad, voegt daaraan toe,
dat er inderdaad groote waardeering
voor de adviezen van den Voorlich
tingsdienst leeft en dat men zich altijd
vol vertrouwen tot dezen dienst wendt,
indien er moeilijkheden rijzen, waar
mede de pachters van den grond eer
der nog niet te maken hebben gehad.
Zóó streeft de bijna zelfstandige ge
meente „Wieringermeer”, met de
drie woonkernen Wieringerwerf
(’t bestuurscentrum met het tijdelijk
raadhuis), Middenmeer (’t economi
sche centrum en Slootdorp (’t cen
trum van het graslandbedrijf) naar
voren, houdt men steeds de oogen ge
richt op de toekomst. In goed 10 jaar
heeft men datgene tot stand gebracht,
waarover velen nog niet zoo lang ge
leden vol ongeloof de schouders op
haalden. Thans was men al weer zoo
ver, dat er plannen rezen tot stichting
van een zuivelfabriek. Deze plannen
zijn, evenals die tot feestelijke herden
king van ’t tweede lustrum op 21
Augustus, door de tijdsomstandighe
den naar den achtergrond verschoven.
Men kan er echter op rekenen, dat
uitstel voor de Wieringermeer geen
afstel zal beteekenen. Als het maar
half kan zal men het hier, in Neder
land’s nieuwe provincie, al tot stand
hebben gebracht vóór men het goed
en wel beseft!
doeling voor de toepassing van
indexcijfer de oppervlakte van
voornaamste in de Wieringermeer
verbouwde gewassen als coëfficiënt in
te schakelen, zoodat dan een meer
zuivere toestand ontstaat. Men kan
het ook zóó zeggen: er wordt bij de
nieuwe pachtregeling een Wieringer-
meercoëfficiënt ingevoerd, welke een
verhooging der pachtprijzen zal be
teekenen. Hét feit, dat de boeren, die
in 1934 voor den tijd van 6 jaar grond
gepacht hebben, tot nu toe niet met
bezwaren tegen de aanstaande verhoo
ging zijn opgekomen, bewijst, dat zij
de billijkheid van de nieuwe regeling
inzien! Trouwens de nieuwe regeling
beteekent niet, dat de boeren op on
dragelijke lasten zullen komen te zit
ten. Want de pachtsommen per h.a.
voor de lichte gronden bedroegen de
eerste 2 jaar 30, de tweede twee
jaar 40 en de derde twee jaar
50. Bij de nieuwe regeling wordt
de minimumprijs per h.a. 51,40.
En de betere gronden? De pacht
som daarvoor *bedroeg de eerste twee
jaar 50 per h.a. Het
kwam daar 10 en het vijf 3e jaar
nog eens 15 bij, zoodat men op dit
oogenblik 75 per h.a. moet betalen.
Volgens de nieuwe regeling zal
maximaal 124 per h.a. worden”.
Men ziet het zelf wel. ’t Is niet de
bedoeling om de pachtprijzen omhoog
te jagen. Maar het ligt nu eenmaal
voor de hand, dat het verschil met
de bedragen, die elders in Nederland
voor dezelfde grondsoorten betaald
moet worden, zoo klein mogelijk
wordt. En waar de heer de Bruyn
er vast van overtuigd is, dat men al
gemeen in den polder de billijkheid
hiervan zal inzien, mag men
aannemen, dat hierover geen
woorden zullen vallen. Trouwens
(Van onzen specialen verslaggever.)
II (slot)
De Zuiderzeewerken... Och, de Wie
ringermeer is slechts een onderdeel
van de plannen, welke ir. C. L e 1 y,
in opdracht van de in 1886 opgerichte
Zuiderzeevereeniging, ten aanzien van
de mogelijke uitvoerbaarheid van af
sluiting en gedeeltelijke inpoldering
der Zuiderzee, heeft gemaakt. Als
civiel ingenieur heeft L e 1 y zijn on
derzoek ingesteld. Als minister
Waterstaat was hij uiteindelijk
man, die in 1916 het wetsontwerp in-
diendfe, dat de grootsche plannen ver
wezenlijkte. Bij de wet van 14 Juni
1918 werd de geheele materie betref
fende de Zuiderzeewerken geregeld,
wist men in Nederland, dat de lijdens
geschiedenis reeds in 1894 had een
Staatscommissie een rapport uitge
bracht, waarin ir. Lely’s plannen bij
na geheel warén overgenomen een
einde ging nfemen, wist men ook, wat
er precies zou gaan gebeuren, n.l.
1. Het „slaan van een brug”, ter leng
te van 30 km., tusschen Noord-Hol-
land en Friesland. 2. De Wieringer
meerpolder, ter grootte van 20.000 h.a.
3. De N.O.-polder, ter grootte van
48000 h.a. 4. De Z.W.-polder, ter
grootte van 56000 h.a. 5. De Z.O.-pol-
der, ter grootte van 96000 h.a.
En dat men, na het gereed komen
van den Afsluitdijk eerst met de
kleinste inpoldering begon, dankte
men aan ’t feit, dat men op die wijze
de noodige ervaring op kon doen in
een beperkt gebied, zoodat daarvan
bij de grootere polders ten volle pro
fijt getrokken kan worden.
„Regeeren is vooruitzien”, is steeds
de leuze van de Wieringermeerdirec-
tie geweest. Vandaar dat men reeds
in 1939 begonnen is met het onder
zoek van den grond in den N.O.-pol-
der, welke zonder tegenslag in den
loop van 1941 droog zal vallen. Daar
om heeft men aan de Overijselsche
kust proefvelden aangelegd, waar
men nagaat, welke gewassen het in
den nieuwen polder goed zullen doen.
Daarom ook is door de Directie van
de Wieringermeer al gezocht naar een
geschikt gebouw in Zwolle, waar zij
haar zetel zal kunnen opslaan. Iflet
volle kracht is het landbouwkundig-,
het bodemkundig- en microbiologisch
onderzoek van den grond in den N.O.-
polder ter hand genomen. En in ’t
jongste driemaandelijksche bericht
staat opgeteekend, dat de gemaakte
vorderingen zeer bevredigend zijn.
Bij de verpachting van boerderijen
in de Wieringermeer heeft altijd.het
streven voorgezeten een krachtigen
boerenstand te vestigen. Men heeft
van het begin in 1934 af verschillende
eischen aan den gegadigde voor een
bedrijf gesteld. Zoo moest hij in de
eerste plaats landbouwtechnisch goed
onderlegd zijn, theoretisch zoowel als
Uitzending van Nederlandsche
arbeiders naar Duitschland
practisch. Daarenboven moest hij kun
nen beschikken over een bedrijfskapi
taal van 300 per h.a., welk bedrag
noodig was om de exploitatie van de
boerderij bedrijfsveilig te stellen.
Zijn er thans meer dan genoeg lief
hebbers voor het pachten van een be
drijf, zes jaar geleden was de belang
stelling, ondanks de gunstige resulta
ten bij de ontginningsexploitatie ver
kregen, heel wat minder. Met recht
mag men de eerste boeren, die zich
tegen de algemeene meening in, tóch
naar den polder begaven, de pioniers
noemen. En hun voorbeeld vond een
jaar later gretig navolging toen het
eerste bedrijfsjaar zeer gunstige uit
komsten gaf. Het ging steeds crescen
do met het aantal liefhebbers, zoodat
er verleden jaar voor, 51 bedrijven
meer dan 1000 gegadigden waren.
Vraagt men den secretaris der Wie-
ringermeerdirectie naar de oorzaken
daarvan, dan is het antwoord: „De
bedrijfsgebouwen zijn zeer mooi, de
verkaveling is uiterst gunstig, de
vruchtbaarheid van den grond is bo
ven elke twijfel verheven en... de
pachtvoorwaarden zeer wel na te ko
men. De pachtsommen zijn in de eer
ste 2 jaar laag gehouden omdat wij
een geleidelijkeontwikkeling van den
vruchtbaarheidstoestand van den
grond verwachten, terwijl de pachters
de eerste jaren vrij veel geld voor
hun installatie noodig hadden. Van
daar dat pas na de eerste twee jaar
een naar onze meening redelijke ver
hooging werd toegepast, zoodat men
in ’t vijfde jaar pachtprijzen had,
welke overeenkwamen met die voor
soortgelijke gronden in andere deelen
van ’t land. Dit systeem heeft den
akkerbouwers in ’t bijzonder voordeel
opgeleverd, omdat de normale cul-
tuurtoestand van ’t bouwland eerder
bereikt werd dan men verwachtte.
Met de graslandpachters ging het
daarentegen niet zoo goed, omdat de
prijzen der producten over het alge
meen' beneden het bedrag bleven,
waarop rendabele exploitatie mogelijk
was. Het streven van deze pachters
om ’t grasland te scheuren en in
bouwland om te leggen, is door ons
zoo veel mogelijk gesteund.
4 Nieuwe pachtregeling
Met ingang van 1 November a.s.
eindigt de pacht van de eerste 45 in
1934 uitgegeven boerderijen. In» ver
band hiermede was het dus noodzake
lijk de voorbereidende maatregelen
voor herverpachting te treffen. Ten
einde nu, voor het bepalen van de
nieuwe pachtsommen een zoo goed
mogelijke waardeverhouding vast te
stellen, werd een classificatiecommis-
sie ingesteld. Deze commissie moest
voor de betrokken boerderijen waar
decijfers vast stellen, waarna het
overleg met de zittende pachters om
trent een verlenging geopend is. De al
gemeene pachtvoorwaarden voor den
grond in den Wieringermeerpolder
zijn geschoeid op de leest van ’t mo
biele pachtcijfer. Zoo stelt men voor
elk bedrijf een grondpachtsom vast,
welke door toepassing van een index
cijfer correctie ondergaat. Dit index
cijfer is voor bouwland gekoppeld aan
het indexcijfer .voor akkerbouwpro
ducten en voor grasland aan dat voor
veeteeltproducten. Het ligt in de be-
lii
«HES
■WUK
40000 K
HOORN
ALKMAAR
7
ZAANDAM
>€VBVRG
AFCLPOÖFN
30
7.
i
KAMFEN
NO. POLDER
harderwijk
>O HA i
I.
0O«KUM„
PLAN
INZAKE AFSLUfTING EN DROOGMAKING
VAN O€ ZUIDERZEE
WIE®
aocfcc
I
mcoembok
enitnuiïtH
MOUp ha
f
s'-'v
HILVtKSUW f
r-X
2J
y,
'i
