PLANETARIUM
te Breda
Ontroerend
weerzien
Haagsche Courant van Dinsdag 27 Augustus 1940
Nederlandsche vluchtelingen
keeren terug uit Frankrijk
niet allen weergekeerd
Nog
interlocale telefoontarieven
De
nieuwe
r
b
BINNENLAND
zijn
Voeding liet te wenschen
over
DE KOUDE DAGEN IN AANTOCHT1
tot
Het geneeskundig onderzoek der teruggekeerden.
R.
160
Een zieke baby moest te Parijs
achterblijven
1 DERDE BLAD, PAGINA 1;
Departement van Sociale Zaken
Mr. dr. Scholtens van zijn
funetie ontheven
Nederlandsche Maatschappij
exploitatie van petroleumbronnen in
Nederlandsch-Indië
Weer Engelsche bommen op
ons land
Op zoek naar een meteoriet
(de Deugt)
'(Van onzen specialen verslaggever.)
Breda, 26 Augustus.
hier te
onder-
begroet
Breda,
Groote ontberingen
Bij het terugkeerend gezelschap be
tonden zich o.m. de Bredasche wet-
Schipluiden, Stompwijk, Voor-
Zoetermeer en Zoeterwoude.
Maas,
Zinkwegschendijk,
en Zwammerdam.
Men zal er goed aan doen het kaartje
met het onderschrift uit te knippen en
te bewaren, bij voorkeur in de nabij
heid van het telefoontoestel.
met de
Neder-
92
van
Greup,
West-
Zilk,
Zuidzijde
Te Leeuwarden zal naast dr. Colijn als
spreker optreden het Chr. Hist. Eerste
Kamerlid mr. R. Pollema aldaar.
In Zeeland is de vergadering nader be
paald op Zaterdag 14 September te Mid
delburg, uitgaande van den Kamerkring
Middelburg das Chr. Hist. Unie en het
Prov. comité van A.R. Kiesvereenigingen
in Zeeland.Als sprekers zullen optreden de
heeren dr. H. Colijn en het Eerste Kamer
lid, prof. dr. jhr. B. C. de Savornin Loh
man, uit Utrecht.
Te ’s-Gravenhage zal vanwege de Chr.
Hist, en Anti-Rev. op Zaterdag 7 Septem
ber een dubbele meeting gehouden wor
den, waarin de heeren dr. H. Colijn en
prof. dr. J. R. Slotemaker tweemaal ach
tereen het woord zullen voeren.
De algemeene vergadering te
Willemstad
In de dagbladen is eenigen tijd gele
den een bericht uit New York gepubli
ceerd, waaruit blijkt, dat op 30 Juli
1940 in Willemstad een algemeene ver
gadering van de Nederlandsche Maat
schappij tot Exploitatie van Petroleum-
bronnen in Nederlandsch-Indië heeft
plaats gevonden en dat het dividend
op de gewone aapdeelen voor het jaar
1939 op 5% werd vastgesteld, dat is
dus evenveel als het interim-dividend,
dat in Januari van dit jaar werd uitge
keerd. Voorgesteld werd op de prefe
rente aandeelen een dividend van 4%
uit te keeren. De winst over 1939 wordt
met ongeveer 25.800.000 aangegeven.
Met betrekking tot dit bericht, wordt
van bevoegde' zijde medegedeeld, dat
de boeken en balans-bescheiden van de
maatschappij zich in haar bureau in
den Haag bevinden en slechts uit deze
boeken de balans kan worden opge-
0,15 in het verkeer met: Ber-
kel (Z.H.), Maasdijk, Oude Leede, Pijn-
acker, Schipluiden, Stompwijk,
schoten,
Op de Haag- he markt was gisteren
reeds veel belangstelling voor
kachels en er werden er heel wat
verkocht. (Polygoon)
geven wij hieronder een opsomming der
telefoongebieden, welke in die verschil
lende zónes (tot de 5e, welke de rest
van het land omvat) zijn gelegen.
’s-GRAVENHAGE. 0,06 in het ver
keer met: Delfgauw, Delft, ’s-Graven-
zande, Heenweg, Honselersdijk, Hoorn bij
Delft, Kwintsheul, Leidschendam, Lier
(de), Monster, Naaldwijk,^Nootdorp, Poel
dijk, Wassenaar en Wateringen.
Ontslagverordening bloembollesnbedrijf
De aandacht van de kweekers en han
delaars wordt er op gevestigd, dat ter
voorkoming van vertraging in de behan
deling, ontslagaanvragen dienen te wor
den ingezonden bij het secretariaat van
den Bedrijfsraad voor het bloembollenbe-
drijf, Zaanenstraat 18, te Haarlem. Op
gemerkt zij nog, dat ontslagaanvragen
dienen te geschieden met gebruikmaking
van de daartoe bestemde formulieren,
welke in tweevoud ingeleverd moeten
worden Op aanvrage zijn bij voornoemd
secretariaat formulieren verkrijgbaar, 1
dfficieei wordt medegedeeld
De Rijkscommissaris voor dé bezette
Nederlandsche gebieden heeft den se-
cretaris-generaal van het departement
van Sociale Zaken, mr. dr. A. L.
Scholtens, van zijn functie ontheven.
Met de leiding van het departement
van Sociale Zaken is de ambtenaar
met het grootste aantal dienstjaren,
ir. R. A. Verwey, belast.
fr^ER handhaving van het budge-
I taire evenwicht in het P.T.T.-
A bedrijf worden eenige tarieven,
w.o. die van de telefoon, verhoogd.
Deze zijn nu gelijk eerder gemeld, als
volgt vastgesteld: locale gesprek
ken: 3 cent; int er locale ge
sprekken per 3 minuten of gedeel
ten daanFan:
le zóne (010 k.m.) 6 cent; 2e zóne
(1015 k.m.) 15 cent; 3e zóne (1525
k.m. 30 cent; 4e zóne (2535 k.m.) 45
cent; 5e zóne (boven 35 k.m.)- 60 cent.
De datum, waarop de nieuwe ge-
sprek-tarieven aan iederen telefoon-
abonné worden berekend, wordt den
abonné’s schriftelijk medegedeeld.
Dit laatste houdt verband met de ad
ministratieve regeling der afrekening
van de gesprekken, welke niet voor
iederen abonné op hetzelfde tijdstip
geschiedt. Ter vermijding van onbillijk
heden wordt de thans aangenomen ge
dragslijn gevolgd.
Teneinde het onzen lezers mogelijk te
maken, zelf na te gaan hoeveel een
interlocaal gesprek van den Haag uit
gaand of met den Haag kost in de
opeenvolgende zónes, publiceeren wij
hierboven een kaart, waarop de be
grenzing der zónes is aangegeven en
scheid waren in gewicht- belangrijk
verminderd.
Het spreekt vanzelf, dat zij, een
maal in Breda zijnde, één verlangen
hadden: zoo spoedig mogelijk terug
te keeren in eigen familie-kring, waar
tot diep in den nacht de belevenissen
over en weer werden verhaald.
Onder de vluchtelingen bevond zich
ook een aantal, dat verplicht was
dezen nacht in Breda over te blijven,
omdat zij geen treinverbinding naar
verschillende deelen van ons land
meer hadden. Ook zij vonden allen
een liefderijk onderdak.
Vol lof waren allen over de wijze,
waarop de Duitsche overheid gezorgd
had voor de evacuatie naar ons
land, toen eenmaal het bezette gebied
was bereikt. De reis van Parijs naar
Breda op één dag, verliep, dank zij
deze prachtige organisatie, zóó vlot,
dat het voor velen toch nog een ver
rassing was, dat zij reeds dezen
Maandagavond thuis konden zijn.
maakt. Daar de slotverrekeningen en
boekingen met de voornaamste doch
termaatschappijen van de maatschappij
nog niet hebben plaats gehad, moet
de in Curacao opgemaakte balans voor
het jaar 1939 beschouwd worden niet
den waren stand van zaken van de
maatschappij weer te geven.
Overigens heeft de in Willemstad
gehouden vergadering reeds daarom
geen beteekenis, omdat den aandeel
houders van de maatschappij, die zich
in het moederland bevinden, geen ge
legenheid werd gegeven de vergadering
bij te wonen.
0,60 in het verkeer
overige plaatsen in
land.
Dr. W. v. d. E. te Utrecht heeft
zich tijdens zijn vacantie de moeite
getroost op zoek te gaan naar den me
teoriet die 21 Mei 1939 in Noord-Bra-
bant nabij Leende neerplofte. Hij
werd gedreven door het zeer prijzens-
waardig verlangen den meteoriet te
brengen binnen de rrjuren van de we
tenschappelijke werkplaats. Doch zijn
belangelooze tocht bleek tevergeefs te
zijn. Wel trof hij het echtpaar van
Asten, dat getuige was van den val
van den meteoriet en dat later de
brokstukken verzamelde, maar... de
meteoriet was verdwenen.
Een „meneer met een auto”, komen
de uit Den Haag, had de vijf brok
stukken gevraagd en gekregen. Aan
vankelijk voelde het echtpaar van As
ten zich opgelucht. De kosmische be
zoekers, die in sterke mate de
nieuwsgierigheid van de dorpelingen
wekten, waren uit hun huis verdwenen
en de rust keerde terug. Spoedig ech
ter kwam de teleurstelling.
Uit niets bleek dat de meteoriet
werkelijk in wetenschappelijke handen
was beland. Wat had die „meneer
met de auto” er mee gedaan? Wat
zijn de drijfveeren geweest die hem
weerhielden de meteorieten aan een
van onze musea te schenken? We be
grijpen het niet. De meteorieten heb
ben geen handelswaarde. En toch zou
het, van wetenschappelijk en cultureel
standpunt bezien, bijzonder jammer
zijn wanneer de meteorieten ergens in
een hoekje van een particulier huis
rusten en bij een schoonmaakbeurt
eenvoudig werden opgeruimd.
Deze meteoriet behoort in een er
kend wetenschappelijk instituut te
worden bewaard, evenals de meteorie
ten die in Uden (1840), nabij Utrecht
(1843), nabij Blauwkarspel (1843)
neerkwamen, evenals de Ellemee’t,
die in 1925 werd gevonden en thans in
de Utrechtsche Sterrewacht aanwezig
is.
Met Dr. W. v. d. E. hopen en ver
wachten wij dat deze regelen een open
hartig bekennen van een ronden Hol
lander tengevolge zullen hebben: „Ik
ben die man geweest en hier zijn de
vijf meteorieten”.
De ontvangst.
Bij de ontvangst waren o.m. aan
wezig de burgemeester van Breda, de
heer B. W. T. van Slobbe en wethouder
Mierlo, alsmede verscheidene leden van
het Vluchtelingen-Comité, dat bereids
met medewerking van de Duitsche auto
riteiten, zulk prachtig werk heeft ver
richt.
In totaal waren Maandagochtend om
9 uur 10 autobussen en 1 vrachtwagen
vertrokken met 252 Nederlandsche
vluchtelingen. Daaronder waren
landgenooten, die bij het begin
den oorlog uit Brussel of Antwerpen
waren uitgeweken en dus thans naar
deze beide Belgische steden terugkeer
den. De overige 160 Nederlanders pas
seerden stipt 9 uur gisteravond de
Belgisch-Nederlandsche grens te Fern-
hout, waar de eerste begroeting plaats
had. De douaneformaliteiten namen
slechts eenige minuten in beslag. Een
half uur later was men in Breda, alwaar
voor het Gebouw van den Geneeskun
digen Dienst gestopt werd. Daar ter
plaatse had de politie ruim baan ge
maakt, terwijl uitgebreide maatregelen
Waren getroffen om de landgenooten
aanstonds van al het noodige te voor
zien, met inbegrip van medische ver
zorging. Onder de wachtende massa
heerschte een zenuwachtige spanning.
Zouden onder hen die terugkeerden,
ook familieleden zijn Men wist wel,
dat er terug kwamen, niet precies wie.
Het weerzien.
Toen eenmaal de inzittenden waren
Uitgestegen, werden zij van alle kan
ten bestormd. Vrouwen en mannen
Vielen in eikaars armen, kinderen wer
den hoog opgetild. Opgewonden heette
men elkander welkom. Tranen van
Vreugde, maar ook tranen, getuigend
Van veel leed en verdriet werden ge
stort. Vooral zij, die tevergeefs hadden
gewacht, en zonder terugkeerenden
huiswaarts moesten, waren er vaak erg
aan toe. In den vallenden nacht was het
altemet een grootendeels tragisch weer
zien.
houder, de heer J. N. Kroone en de
burgemeester van Putte (N.B.), de
heer F. J. v. d. Ven, die vergezeld
was van 37 zijner gemeenteambtena
ren. Voorts waren er 19 paters en
fraters van de Congregatie Het Heilig
Hart Ypelaar te Ginneken.
De heer en mevrouw Simons waren
op den eersten Pinksterdag uit Breda
gevlucht met hun tweeling, die 11
maanden oud was. Een dezer baby’s
heeft het echtpaar Simons te Parijs
moeten achterlaten, omdat het kind
dermate ondervoed was, dat opname
in een ziekenhuis aldaar geboden was.
Men kan zich het leed dezer ouders
voorstellen, dat zij één hunner kinde
ren moesten achterlaten, nu zij einde-1
lijk weer naar hun woning konden
terugkeeren. Dit was een allerminst
prettig weerzien van de beproeftie
familie.
Hoewel de ervaringen nog al uiteen
liepen, was het den meesten aan te
zien, dat zij groote ontberingen had
den doorstaan. Een kleine minderheid
slechts was over de ondervonden be
handeling niet ontevreden.
De hulp der consuls
Allen echter, zonder onderscheid,
spraken vol lof over den steun, dien
zij hadden ondervonden van den
Nederlandschen consul te Toulouse,
den heer Dobben, en diens collega
te Tqurs, den heer Philippeau.
Deze beide heeren hebben het on
mogelijke gedaan om alle landgenoo
ten terwille te zijn. En dat was een
niet geringe taak bij deze chaotische
verwarring, waarbij vooral Zuid-
Frankrijk als het ware werd over
stroomd door millioenen vluchtelin
gen van allerlei nationaliteit.
Zoo stond Toulouse met haar bevol
king van 60.000 zielen voor de zware
taak 135.000 vluchtelingen te bergen.
Behalve dat de voeding zeer te wen
schen liet, was het aanvankelijk niet
mogelijk Nederlandsch geld te wisse
len.
Verschillende terugkeerenden ver
telden ons in dit verband, dat vele
Franschen de Nederlanders beschouw
den als... verraders. Den voornoem-
den consuls was het te danken, dat
tenslotte de autoriteiten ingrepen en
er voor zorgden, dat het Nederland
sche geld in Fransche francs kon
worden omgewisseld. De Nederlan
ders, die zonder geld waren, kregen
10 francs per dag uitgekeerd.
Wethouder Kroone was den /sten
Pinksterdag op verzoek van den bur
gemeester van Breda naar Mechelen
gegaan om de zorg voor huisvesting
der Nederlandsche vluchtelingen al
daar op zich te nemen. Op het ge
rucht, dat de Duitschers in aantocht
waren, moest men vandaar vertrek
ken. Te Brussel vervoegde de heer
Kroone zich bij de Nederlandsche
legatie, die echter gesloten was. Onze
gezant was reeds vertrokken. Zoo
week de heer Kroone met zijn familie
en een aantal stadgenooten uit naar
Frankrijk, alwaar «ij, na langdurige
omzwervingen, eindelijk een onderko
men Vonden in het plaatsje La Cour
bij Montauban. De verzorging aldaar
liet alles te wenschen over.
De houding der Fransche bevolking
laakte de heer Kroone scherp. Het
optreden en de medewerking der
Duitsche militaire en civiele autori
teiten, die alles hebben gedaan om
het leed te verzachten, werd echter
ten zeerste geroemd.
In de meeste gevallen bestond het
voedsel hoofdzakelijk uit droog brood
en tomaten. Aardappelen en boter wa
ren er niet te krijgen. Eerst veel
later was het mogelijk nieuwe aard
appelen te krijgen.
Alle vluchtelingen zonder
0,45 in het verkeer met»
Aarlanderveen, Abbenbroek, Abbenes,
Alblasserdam, Barendrecht, Bennebroek,
Berkenwoude, Blaakschendijk, Bodegra
ven, Bolnes, Capelle a. d. IJssel, Gouda,
Gouderak, Goudswaard, Haastrecht, Heer-
jansdam, Heinenoord, Hekelingen, Helle-
voetsluis, Hendrik Ido Ambacht, Hille-
gom, Hoogvliet, Kaag, Kinderdijk, Krim
pen, Krimpen a. d. Lek, Krimpen a. d.
IJssel, Langeraar, Lange Ruige Weide,
Leimuiden, Lekkerkerk, Lisse, Meije
(de), Moordrecht, Mijnsheerenland.
Nieuwdorp (Z.H.), Nieuwenhoorn, Nieu
wenhoorn Vlotbrug, Nieuwerbrug, Nieu-
werkerk a. d. IJssel, Nieuw Beijerland.
Nieuw Helvoet, Nieuwkoop, Nieuw Lek-
kerland, Nieuwveen, Nieuw Vennep, Oud
Beijerland, Oudenhoorn, Ouderkerk a. d.
IJssel, Oude Wetering, Piershil, Poortu-
gaal, Reeuwijk, Rhoon, Ridderkerk, Ro-
ckanje, Roelofarendsveen, Rijnsaterwoude,
Rijsoord, Simonshaven, Slikkerveer,Spïj-
kenisse, Stolwijk, Stougiesdijk
Ter Aar, Vogelenzang, Waarder,
IJsselmonde, Zevenhoven,
Zuidland,
Aanvallen ditmaal beperkt en
schade gering
In den afgeloopen nacht hebben de
Engelschen, op bescheidener schaal
echter dan in de voorafgaande etmalen,
wederom bommen afgeworpen op
Nedenandsch grondgebied, waarbij de
kuststrook het voornamelijk moest
ontgelden.
Omstreeks middernacht zijn drie
zware bommen in de omgeving van
den Noordweg te Middelburg uitgewor
pen, die tot ontploffing kwamen; een
vierde bom viel op een weiland in de
zelfde omgeving en is op het oogenblik
nog niet ontploft. Aan de woningen
in de buurt en aan een bloemisterij is
vrij veel schade toegebracht, doch per
soonlijke ongelukken kwamen niet
voor. Uit de weide, waarin de nog niet
ontplofte bom ligt, had de eigenaar
juist gisteren zijn vee weggehaald.
Enkele woningen in de omgeving wor
den thans ontruimd, om verde'r schade
bij eventueele ontploffing te voor
komen.
Bij Westka'pelle op Walcheren vielen
eenige bommen op akkerland, andere
kwamen in het water terecht. Hier was
de schade uiterst gering.
Ook op Texel werden bommen afge
worpen, eveneens zonder schade van
beteekenis aan te richten.
Om half 5 vanmorgen werd Yerseke
bezocht. Daar kwamen in het land vijf
bommen neer, zonder schade voor de
omgeving en zonder persoonlijke onge
lukken te veroorzaken.
Dr. H. Colijn op tournee
De pogingen om dr. H. Colijn, den leider
der Anti-Rev. partij, ook te Óverijsel te
doen optreden tezamen met een voorman
der Chr. Hist. Unie, zijn mislukt door de
weigering van de Chr. Hist, in deze pro
vincie, om aan één gemeenschappelijke 1
samenkomst mede te werken.
De voorzitter van het Prov. comité der
Anti-Rev. partij in Óverijsel, prof. dr. J. I
Ridderbos, hoogleeraar te Kampen, heeft
op een daartoe strekkend schrijven aan
den voorzitter van de Prov. organisatie
der Chr. Historischen in Óverijsel, het
Tweede Kamerlid, den heer J. M. Krijger
te Vriezenveen van dezen namens zijn be
stuur, dat terzake eenstemmig was, een
weigerend antwoord ontvangen. Dit is ge
grond op de overweging, dat de houding
van dr. Colijn, zooals die is gebleken uit
diens artikel in „De Standaard” van 15 Mei
j.l. en hetgeen is voorafgegaan aan het
interview, dat deze staatsman einde 1939
aan het dagblad „De Telegraaf” toestond,
voor de Chr Hist, een onoverkomelijk be
zwaar is voor samenwerking op politiek
terrein, voor zoover dr. Colijn voor zich
zelf of als vertegenwoordiger van de Anti-
Rev. partij daarbij optreedt.
De Chr. Hist, in Óverijsel houden zich
overtuigd, dat hun gevoelen ook dat van
de meerderheid van het dag. bestuur der
C.H. Unie is. Ook in de prov. Groningen
hebben de Chr. Hist, bezwaar gemaakt
mede te doen aan een gemeenschappelijke
meeting met de Anti-Rev. Dr. Colijn
treedt nu alleen te Groningen op.
In Friesland en Zeeland daarentegen
doen de Christelijk-Hist. wel mede,
Ontroerende tooneelen hebben
rich hedenavond te Breda afge
speeld, toen om half tien in zeven
autobussen en één verhuiswagen
Nèderlandsche vluchtelingen
uit onbezet Fransch gebied, waar
zij maand verbleven,
lande terugkeerden.
Zij werden enthousiast
door de bevolking van
waaronder er waren, die tot hun
groote vreugde familie en verwan
ten eindelijk weer terug zagen.
Anderen daarentegen waren zeer
terneergeslagen, toen zij de hun
nen misten. Zoo was er naast een
ontroerend weerzien, eveneens
groote teleurstelling en veel ge
ween.
0,20 in het verkeer met: Al-
phen a. d. Rijn, Benthuizen, Bergschen-
hoek, Bleiswijk, Boskoop, Brielle, Geer
vliet, Gors (het) gem. Oostvoorne, Ha-
zerswoude, Hazerswoude Rijndijk, Heen-
vliet, Heenvliet 2e Vlotbrug, Hillegers-
berg, Hoek van Holland, Hoogmade, Kat
wijk a. d. Rijn, Katwijk aan Zee, Kethel,
Koudekerk a. d. Rijn, Kralingsche Veer,
Leiden, Leiderdorp, Maasland, Maassluis,
Moerkapelle, Nieuwesluis Heenvliet,
Noordwijk binnen, Noordwijk aan Zee,
Noordwijkerhout, Oegstgeest, Oostvoor
ne, Oudshoorn, Oud Verlaat, Overschie,
Pernis, Rotterdam, Rozenburg. Rijnsburg,
Rijpwetering, Sassenheim, Schiebroek,
Schiedam, Tinte (de), Valkenburg bij
Leiden, Vierpolders, Vlaardingen, Voor
hout, Waddinxveen, Warmond, West Ro
zenburg, Woubrugge, Zevenhuizen (Z.H.),
Zwartewaal en Zwet gem. Overschie.
KRING 4-
Haarlem
KRING 3
KRING 2
leiden
KRING 4
Bodegraven
5-ÜCAVENrtWjE
Watennge»
inster
Delft
®-6raven.
Naaldwijk
Schipluiden
5lolwi
Schoonhoven
Kethel
Maassluis
dorenoreobt
Pocxtugaal
Papend recht
Hcllevoetslui?
Dordrecht
Oud
Beijerland
Hoek
«a» Holland
**r«ndervetB W<
m a/dRijn*
Bergschenhoek
N«uw«rkerk
Nieuw-
Beijcrlana
f Berkenwoude
Ouderkerk
a/d IJssel I
a/d IJssel
Krimpen e/d IJssel
Reeuwijfc
Meuwdorp
Unge Wekfe
Voorschoten
ZoeteVx
Bleskemgraaf
Jblasser’dam
Oud-Albles
WQnebroek
Njoofddorp.
HaaHehqrnerrnee*
ttilleqom
Ove jchie
ROTTERDAM
Ridderkerk'U£'r‘derd,A
Woerden
Ni< uwertxug
NieuwWenoepV Aalsmeer
Noordwijk Binnè^) Abbene*
t-eimuidM
Oudewetermg
Rijnsaterwoude
langer**/ nA*
5lofarend»deert
2and\/oort
derden hou t>
Heemstede
RozerU>ur^^
^iwartewa^L.
^Heenvb
t recht
PohbroekertU»
iompwijk
Leidschendar*
Putimb
Mijnsheerenlend 4
WesImaM^X^Maasdam
5-Cvdvendeelj
