GEMENGD NIEUWS BINNENLAND HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1940 TWEEDE BLAD, PAGINA 2 Nieuwe brochures Nederlandsch Bijbelgenootschap de platte pet De oorlogsschade te Rotterdam ROEIBOOTJE OVERVAREN Deviezenbekendmakingen Nieuwe Zomerpostzegels Gemeenteraad van Amsterdam om Onhoudbare toestanden in de gemeente Emmen Zuid-Oost-Drente vraagt woningbouw JONGETJE DOOR AUTO OVERREDEN EN GEDOOD JONGENS ONDERZOCHTEN EEN HANDGRANAAT EVEN EEN SCHERPE PATROON „DEMONTEEREN”! KNAAP STAK WEIFELEND DE STRAAT OVER GROOTE BRAND TE MIDDELBURG Wielrijder door auto overreden en gedood De bons voor pudding, macaroni, enz. De nieuwe uniformen voor gemeentepolitie KENNISGEVINGEN Hinderwet. Over de vraagstukken van dezen tijd goed, die men „bedden” uit Vlissingen en Souburg, heeft zal lid. een a. op grond van de Deviezenverordening 1940 of van krachtens deze verordening Opbrengst voor leniging van oor logs- nood op sociaal en cultureel gebied Gelijk reeds is gemeld ligt het in de bedoeling te komen tot uniforme kleeding van de gemeentepolitie in ons land. Naar wij thans vernemen zullen de politie-agenten in de verschillende gemeenten zwarte uniformen krijgen met liggenden kraag, waaronder een wit overhemd wordt gedragen. De hoofd bedekking zal bestaan uit een platte pet Schilder verdronken Bij de spoorburg over het Spaame te Haarlem is gisteren een ernstig ongeluk gebeurd, dat aan den 46-jarigen schilder A. Knijnenburg uit Amsterdam, het leven heeft gekost. K. Verrichtte met eenige collega’s, allen in dienst van de Neder. landsche spoorwegen, schilderwerk aan de brug. Volgens voorschrift was aan de leuning een roode vlag bevestigd om bestuurders van passeerende treinen op de aanwezigheid der arbeiders attent te maken. Op zeker oogenblik viel deze vlag in het water. K. begaf zich in een roei bootje onder de brug om haar terug te halen, juist toen een motorboot wilde pas- seeren. Het roeibootje werd overvaren en K. verdween in de diepte. Direct werden reddingspogingen ondernomen door zijn collega’s en opvarenden van de motor, boot, doch deze bleven zonder resultaat Ongeveer drie kwartier later werd het stoffelijk overschot door de politie met een dreg opgehaald. toe in staat en het Rijk heeft weliswaar in den loop der jaren credieten voor wo ningbouw toegestaan, maar niet zooveel, dat daardoor meer bereikt kon worden dan het voorkomen van verergering van den toestand. En zelfs dit voorkomen ge lukt ons niet langer, tenzij op korten ter mijn krachtig wordt ingegrepen. Arbeider en zijn zoontje gewond Gisteravond wilde de arbeider L. te Maarssen met behulp van een hamer en spijker een scherpe patroon „demonteer ren”. Plotseling ontplofte het projectiel, waardoor de onvoorzichtige man ernstig werd gewond aan beide handen. Een vijfjarig knaapje dat in de buurt stond, liep verschillende verwondingen aan ar men en beenen op en moest eveneens onder doktersbehandeling worden ge steld. zijnde een mapje, voorzien van vier opgestempelde zomerpostzegels van 5 cent, de beeltenis van Jan Steen dra gende en bestemd voor stadsverkeer en briefkaartenport. Dit mapje is versierd met een teekening van Anton Pieck, n.l. een schrijvenden soldaat, als histo rische herinnering aan onzen mobilisa tie- en oorlogstijd. Ter bevordering van den verkoop der zomerpostzegels, die uiteraard door de tijdsomstandigheden dit jaar eenige stagnatie heeft ondervonden, zal in de eerste helft van September, op nader aan te kondigen datum en uur, door den voorzitter van het comité voor de zomerpostzegels 1940, prof. mr. C. P. M. Romme, voor de radio een propa- ganda-rede worden gehouden. Geldig tot en met 8 September Wij vestigen de aandacht er op, dat bon 105 recht gevende tot het koopen van 100 gram maizena of griesmeel of puddingpoeder en bon 110 recht geven de tot het koopen van 100 gram maca roni of vermicelli of spahetti, geldig zijn tot en met 8 September en niet zooals ons abusievelijk werd medege deeld tot en met 11 September. Liggende kraag en Vergunningen tot aan- en verkoop van effecten door of voor rekening van niet-ingezetenen. Overeenkomstig artikel 35 derde lid. der Deviezenverordening 1940 heeft het Devie zeninstituut in Deviezenbekendmaking 16 bepaald: a. Aankoop van effecten door of voor rekening van niet-ingezetenen: 1. De vergunning van het Deviezeninsti tuut, vereischt voor den verkoop van ef fecten door een ingezetene aan een niet- ingezetene, kan behalve door den verkoo- per ook door de bank, bankier, commis- siohnair of anderen tusschenpersoon, die den aankoop voor den niet-ingezetene be werkstelligt of bij den verkoop zijn tus- schenkomst verleent, worden aangevraagd en verkregen. Het is aan een bank, bankier, commis- sionnair of andere tusschenpersoon niet geoorloofd tot den aankoop van effecten voor een niet-ingezetene over te gaan noch bij den aankoop van effecten door een niet-ingezetene zijn tusschenkomst te ver- leenen, zoolang de in de vorige alinea be doelde vergunning niet is verkregen. b. Verkoop van effecten door of voor rekening van niet-ingezetenen. 2. De vergunning van het Deviezeninsti tuut, vereischt voor den aankoop door een ingezetene van effecten van een niet-inge zetene dan wel voor de betaling van de koopsom dezer effecten aan een niet- ingezetene, kan door de bank, bankier, commissionnair of anderen tusschenper soon, die den verkoop voor den niet-inge zetene bewerkstelligt of bij den verkoop zijn tusschenkomst verleent, worden aan gevraagd en verkregen. Het is aan een bank, bankier, commis sionnair of anderen tusschenpersoon niet geoorloofd tot den verkoop van effecten voor een niet-ingezetene over te gaan noch bij den verkoop van effecten door een niet- ingezetene zijn tusschenkomst te verlee- nen, zoolang de in de vorige alinea be doelde vergunning niet is verkregen. 3. Deze bekendmaking is gisteren in werking getreden. Deviezenbekendmaking 17. Overeenkomstig artikel 35, derde der Deviezenverordening 1940, heeft het Deviezeninstituut bepaald: 1. Indien voor of in verband met: a. de verkrijging van bedragen in bin- nenlandsche geldsoort of van als betaal middel toegelaten schuldbewijzen van Ne- derlandsche Staatsleeningen, benoodigd voor het betalen van een schuld aan het Rijk, een provincie, een gemeente, een wa terschap dan wel eenig orgaan van open baren dienst, belast met de uitvoering van wettelijke regelingen betreffende de sociale verzekering. b. het stellen van zakelijke of persoon lijke zekerheid, ten behoeve van een lichaam, genoemd onder a. Een handel’ .g wordt verricht, welke op grond van de Deviezenverordening 1940 of van krachteps deze verordening gegeven bepalingen slechts met vergunning van het Deviezeninstituut geoorloofd is, kan deze handeling zonder zoodanige vergunning worden verricht, voor zoover het Rijk, de provincie, de gemeente, het waterschap of het orgaan van openbaren dienst, belast met de uitvoering van wettelijke regelin gen betreffende sociale verzekering, aan deze handeling medewerkt of daartoe zijn toestemming verleent. 2. Indien het treffen van conservatoire en executoriale maatregelen met betrek- B. en W. maken bekend, dat zij bij be sluit van 23 Augustus 1940, aan Ruys’ Handelsvereeniging N.V. vergunning heb ben verleend tot het uitbreiden van de door electromotoren gedreven inrichting voor het vervaardigen van adresplaatjes en het herstellen van kantoormachines in het perceel Leeghwaterplein no. 3. B. en W. maken bekend, dat zij aan dr. Nanning’s Pharmaceutisch Chemische Fabriek N.V. vergunning hebben ver leend tot het uitbreiden van de door een stoommachine en electromotoren gedreven inrichtingen, alsmede van de inrichtingen bestemd tot bewaring van brandbare vloei stoffen, een en ander ten dienste van de pharmaceutisch chemische fabriek in het perceel Korte Poten no. 7a/Korte Poten no. 10. B. en W. maken bekend, dat zij hebben gewijzigd de voorwaarden D. en E. van het besluit van hun College van 1 Septem ber 1939, waarbij aan de N.V. Industrieele Handelmaatschappij D. Vrijenhoek en Co. vergunning is verleend tot het oprichten van een door een electromotor gedreven inrichting voor het droog mengen van grondstoffen voor het vervaardigen van naadilooze vloeren in het perceel Van Ravesteinstraat no. 277b. B. en W. maken bekend, dat'zij aan M. van Heusden vergunning hebben verleend tot het oprichten van een koek- en banket bakkerij met door een electromotor gedre ven werktuig in het perceel Newtonplein no. 86; dat zij aan D. Nieburg vergunning heb ben verleend tot het uitbreiden van de koek- en banketbakkerij in het perceel Edisonstrpat no. 39. Een geschenk van dankbare Amersfoorters. Een deputatie van ex-geëvacueerden uit Amersfoort heeft zich naar Hensbroek (N.-H.) begeven, om het gemeentebestuur van die gemeente een geschenk aan te bie den als blijk van erkentelijkheid en waar- deering voor de verleende gastvrijheid. Namens de vroegere geëvacueerden werd het woord gevoerd door dr. B. Keulen, rector van het Johan van Oldebarnevelt- gymnasium. Herziening der grenzen in het complex Valkenburg. Dient door het geheele Nederlandsche volk gedragen te worden In de vergadering van de Kamer van Koophandel te Rotterdam heeft mr. R. Mees o.m. gezegd, dat de oor logsschade dient te worden gedragen door het geheele Nederlandsche volk. De voorzitter, mr. K. P. v. d. Mandele, antwoordde hierop, dat in deze rich ting naarstig wordt gestreefd en dat hij in het najaar mededeelingen hoop te te kunnen doen, die de bevolking betreffende de schadevergoeding geruststellen. Communisten en Sneevliet uitgesloten. In de gisteren gehouden zitting van den hoofdstedelijken gemeenteraad deelde de voorzitter, dr. W. de Vlugt, bij den aan vang mede, dat de communistische Raads leden, t.w. de heeren Wijnkoop, Seegers, Beuzemaker, mevr. Teeboom-van West, L. Janssen, van Brederode en J. H. Janzen en de R.S.A.P.’er Sneevliet uitgesloten zijn van deelneming aan de Raadszitting, zoodat zij niet meer ter vergadering zul len verschijnen. Het aantal Raadsleden is dus van 45 teruggebracht tot 37. De agenda, die zeer kort was. bevatte geen belangrijke punten. Behandeld wer den eenige grondtransacties, vaststelling van rooilijnen en vaststelling van de be groeting voor den keuringsdienst voor waren. Tot directeur van den centralen dienst voor de levensmiddelenvoorziening benoemde de Raad den heer J. Th. Smeets. Gistermiddag is de ongeveer 50-jarige wielrijder H. Ahrends, aannemer uit Dronrijp, die tijdelijk te Katwijk aan Zee woont in verband met den bouw van 52 arbeiderswoningen, in Duinoord, door een vrachtauto aangereden. Het slachtoffer, dat een hoofdwonde had opgeloopen, bleef bewusteloos liggen. Per ziekenauto heeft men den man naar het academisch zieken huis te Leiden overgebracht, waar hij gis teravond is overleden. Partij lood wegens prijsopdrijving in beslag genomen De Haariemsche politie heeft bij een handelaar in metalen een partij lood van ongeveer 13.000 k.g. in beslag genomen, aangezien de handelaar zich schuldig maakte aan prijsopdrijving door den prijs van het lood met /7.50 per 100 k.g. te verhoogen. Het lood zal ter beschikking van den handel worden gesteld. en en uitgestrekte terrein weten te behouden. Het grootste gedeelte wordt door de verzekering ge dekt Een hanner ernstig gewond Twee jongens K.Z. en van D. von* den gisteren te Wijk bij Duurstede ecu vreemd voorwerp, dat zij thuis aai» een nauwgezet onderzoek onderwier» pen. Het onbekende voorwerp bleek echter een handgranaat te zijn. He| onderzoek had dan ook een verschrik kelijke ontploffing ten gevolge, waar bij een der jongens, K.Z. ernstig wer<i gewond. Een hand werd hem afge rukt, terwijl hij ook een oog zal moe ten missen. Hij werd ter behandelusj naar Utrecht overgebracht. Van D. kreeg geen letsel. Moeder bij poging om kind te redden ernstig gewond Op den Antwerpschen straatweg te Ber gen op Zoom, is gistermiddag om vijf uur een ernstig ongeluk gebeurd. Ter hoogte van de wielerbaan Raayberg wandelde mevrouw de Groot-de Nijs met haar 21- jarig kind. Op een gegeven oogenblik struikelde de knaap, rukte zich van de moeder los en liep den rijweg op. De moeder zag een vrachtauto naderen en ging eveneens den weg op, om haar kind in veiligheid te stellen. De chauffeur week nog uiterst links uit, maar kon toch niet verhinderen, dat beiden onder zijn wagen terecht kwamen. Zij bleven roerloos lig gen. Toen de dokter arriveerde bleek het knaapje reeds te zijn overleden. De moe der was ernstig gewond. De slachtoffers zijn naar het algemeen burgerlijk rusthuis overgebracht. Algemeene vergadering te Amsterdam Dinsdagavond j.l. waren aan den voor avond van de algemeene vergadering een zestigtal afgevaardigden, voornamelijk uit de ver afgelegen provincis, in het Bijbel- huis te Amsterdam bijeen voor het be spreken van een aantal punten met be trekking tot de organisatie van het Bij belgenootschap. De eigenlijke jaarvergadering op Woens dagmorgen werd door 230 stemhebbende afgevaardigden bezocht en werd door den voorzitter, prof. dr. F. W. Grosheide, geopend met een rede. Hierna kwam in behandeling het jaar verslag, waarbij door den zendingsdirec- tor D. Crommeling inzonderheid gewezen werd op het groote belang, dat de zen ding heeft bij het werk van het Bijbel genootschap. Bij de bespreking van wat er in het af. geloopen jaar door het Bijbelgenootschap gedaan was voor de Bijbelverspreiding onder de gemobiliseerden bracht dr. W. G. Harrenstein namens de legerpredikan- ten en eldpredikers aan het Bijbelgenoot schap hartelijk dank voor het vele, dat het in dezen gedaan had, waar het meer dan 125.000 Bijbels en Bijbelgedeelten gratis ter beschikking der gemobiliseer den gesteld had. Ook memoreerde hij verschillende voorbeelden van den zegen, die aan dezen arbeid verbonden was. Ten opzichte van den steun voor hen, die door d.n oorlog getroffen werden, werd door den secretaris dr. H. C. Rutgers uiteen gezet, hoe door bemiddeling van de af- deelingen van het Bijbelgenootschap en van de kerken, in samenwerking met den heer A. de Bruin van de autozending, vele duizenden Bijbels beschikbaar gesteld werden voor hen, die met hun huis en hun bezit ook hun Bijbel verloren had den. Bij de bespreking over de nieuwe ver talingen werd door den secretaris ver meld, hoe de nieuwe Friesche vertaling goed vordert, zoodat reeds een groot ge deelte van het Oude Testament ter perse is. De nieuwe Nederlandsche vertaling van het Oude Testament is nog niet zoo ver gevorderd, maar verschillende boe ken zijn toch reeds persklaar. Tot nieuwe leden van het hoofdbestuur werden gekozen de heeren A. B. C. Du- dok de Wit, ds. W. J. Kooiman, mr. B. ter Linden, dr. G. Oorthuys en prof. mr. J. Oranje, terwijl herkozen werden mevrouw J. C. E. de Jong-Zeydner en prof. dr. N. H. Swellengrebel. Tot ondervoorzitter werd gekozen ds. G. J. Koolhaas. Naar aanleiding van desbetreffende vragen werd medegedeeld, dat het BijbeL genootschap bereid was Bijbels en Nieuwe Testamenten beschikbaar te stellen, zoo wel voor hen, die bij den Opbouwdienst werkzaam zijn, als voor hen, die voor arbeid naar Duitschland vertrekken, zoo dat de afdeelingen, wanneer verzoeken dienaangaande inkwamen, zulke Bijbels en Bijbelgedeelten konden verstrekken. De vergadering werd beëindigd door een toespraak van ds. G. J. Koolhaas, waarin hij met nadruk wees op het groote belang van Jen arbeid van het Bijbelgenootschap, inzonderheid in den tegenwpordigen tijd. Overreden en gedood Gistermiddag is de 9-jarige J. Hoogen- dam bij het weifelende oversteken op den hoek van de tweede van Leijden Gaalstrast en Nieuwe Kerkstraat te Vlaardingen door een personenauto aangereden. Hij liep daarbij zware verwondingen op en over leed kort nadat hij in het ziekenhuis was opgenomen. gegeven bepalingen slechts met vergun ning van het Deviezeninstituut geoorloofd is, kunnen deze maatregelen zonder zoo danige vergunning worden getroffen. Medegedeeld wordt, dat voor zoover een handeling, als bedoeld onder 1, op grond van det Wet internationaal betalingsver keer 1934 of van krachtens deze Wet ge geven bepalingen, slechts met vergunning van het Nederlandsch Clearinginstituut zou kunnen geschieden, deze handeling, voor zoover een der genoemde lichamen er aan medewerkt of zijn toestemming er toe verleent, krachtens een door het Ne derlandsch Clearinginstituut verleende al gemeene ontheffing zonder vergunning kan worden verricht. Deze algemeene ontheffing geldt even eens voor conservatoire of executoriale maatregelen, als bedoeld onder 2, voor zoo ver zoodanige maatregelen op grond van de Wet internationaal betalingsverkeer 1934 of van krachtens deze wet gegeven bepalingen slechts met vergunning van het Nederlandsch Clearinginstituut zouden kunnen worden getroffen. 4. Deze bekendmaking is gisteren in werking getreden. moet worden geacht. Wie het hoofddorp van Nederlands grootste gemeente be zoekt, Loods, zeven woningen, twee garages en een pakhuis in vlammen Hedennacht omstreeks half 5 werd de brandweer te Middelburg gewaarschuwd, dat door onbekende oorzaak brand was uitgebroken in een der groote houtlood- sen van den N.V. Houthandel v.h. G. Al berts en Zn., staande aan den Looiers- Singel. Toen de brandweer met veel materieel ter plaatse was, stond niet alleen de on geveer 100 meter lange loods geheel in lichter laaie, maar ook de zeven arbei derswoningen, twee garages en een pak huis, gelegen aan den singel tegenover de loods. Op een na zijn al deze perceelen en ook het grootste deel van den inboe del een prooi der vlammen geworden. Door krachtig optreden van de brand weer, later geassisteerd door de brand weer men, mede dank zij de hulp van Duit- sche militairen, den brand beperkt de zagerij, de schaverij, de kantoren de verdere loodsen op het Wanverhoudingen blijven niet uit. Leerzamer nog dan becijferingen, is een tocht door de veenstreek zelf. Emmer- Erfscheidenveen, Emmer-Compascuum, Barger-Compascuum, Zwartemeer, Kla- zienaven. Erica, Nieuw-Amsterdam, over al kunt ge te kust en te keur de woning- ellende leeren kennen. Wij zijn geweest in houten keeten. waar wind en regen vrij spel hebben. Woon ruimte 2| x 3 m., daarachter een „ver trekje” met op de wrakke vloer een paar hoopjes oud goed, die men „bedden” noemt. Daarop slapen vijf kinderen van beide sexen en uiteenloopende leeftijden: 216 jaar. Vader en moeder gaan te bed in het woonvertrek. Aan den zolder han gen gedroogde boonen als getuigen van de zorg voor dèn winter. Achter de slaapstee van het kroost is die van twee geiten en het varkentje, die, zoo goed en zoo kwaad als het gaat, de ttkorten in de voeding helpen aanvul len. Het eten, och, dat gaat wel, maar kleeren en beddegoed, meneer, daar ko men we niet aan toe, en zooals de kin deren slapen, nu ze grooter worden, dat kan toch ook eigenlijk niet. We staan nu al een paai jaar op de lijst bij de ge meente voor een woning, maar nu de huurtoeslag er bij de werkverschaffing af is kan het er niet van komen. Elders komen we in een bovenveen- woninkje. Het is van steen, maar uiterst primitief gebouwd, want het huisje had allang moeten verdwijnen met het af graven van de turf rondom. Hier hokken man en vrouw met negen kinderen bij elkaar. In een woonscheepje vinden we twee gezinnen: vader en moeder met een stuk of vijf kinderen boven tien jaar. De oud ste dochter is getrouwd met een werk- looze en thuis „ingebleven”. Als men zoo tientallen gezinnen in de afgelegen veenstreken, maar toch ook weer „vlak bij vriendelijke, welverzorgde dorpen kan bezoeken in één enkelen hal- ven dag, dan is het begrijpelijk, als bur gemeester Bouma zegt: „Emmen schreeuwt om woningbouw!” Wij zou den nu nog kunnen vertellen van de rijen menschen, die de afdeeling volkshuisves ting op het Emmer gemeentehuis bezoe ken, vooral in het voorjaar, omdat met de groote verhuismaand is en één huurop- zegging een gansche reeks gezinnen in beweging kan brengen, waar het eene gezin voor het andere moet plaats ma ken. We zouden het kunnen hebben over de pijnigende zorgen der vrouwen, die terwille van de huurpenningen maar al te vaak haar kinderen tekort moeten doen of uiteindelijk tot erger komen. We doen dit alles niet, de enkele aan duidingen mogen ganoeg zijn om ter plaatse, waar zulks noodig is, eindelijk te doen verstaan; „dit is onduldbaar in een ware volksgemeenschap”. Uit de volgende getallen blijkt wel, dat de nood hoog is. Driehonderd gezinnen verblijven in keeten en krotten. Honderd woonscheepjes liggen verspreid in de ka nalen van het veengebied der gemeente Emmen. Vijftig of meer woonwagens vormen de permanente bezetting van het Emmer woonwagenkamp. Zeshonderd en zestien gezinnen wonen in kleine arbeiderswo ningen en boerderijtjes met andere ge zinnen tezamen. Twintig onbewoonbaar verklaarde woningen kunnen niet wor den ontruimd bij gebrek aan betere woongelegenheid. In dit verband wijst de schrijver op de uitermate belangwekkende passage in de rede van den Rijkscommissaris, dr. Seyss- Inquart, kort geleden voor de leden van de N.S.D.A.P. in Nederland in den Haag gehouden, waarin deze de verzekering geeft, dat Duitschland geen aanspraken op Nederlandsch gebied laat gelden. Verder ziet schr. voor zich ons aloude erfdeel van vrijheid van godsdienst en le vensovertuiging, van kerk en geweten; het erfdeel van vrijheid en verdraagzaamheid. Dit alles sluit de ontvankelijkheid voor nieuwe gedachten niet uit. Toen de schr. zijn brochure vrijwel had voltooid, ver scheen de Nederlandsche Unie met haar program. Daarin en in het leidende drie manschap hij verwerpt voor ons volk een particulier leiderschap zag hij het antwoord op zijn vragen gegeven, waaraan hij een persoonlijke beschouwing had ge wijzigd, toen de Ned. Unie nog niet ge boren was. Niettemin achtte hij het nuttig zijn geschrift toch het licht te doen zien om de vele Nederlanders, die zich even eens met de bedoelde vragen hebben bezig gehouden meer bewust te doen worden van het „wat” en het „wien”. Slikken en schikken, door W. G. de Bas, is een brochure, welke in de serie „Hedendaagsche overpeinzingen” bij H. de Vroede, te Utrecht is uitgegeven. Na eenige inleidende opmerkingen, be spreekt de schrijver eerst het verleden. Hij acht het een Godsbestiering, en een Godsgenade, dat ons land in 19141918 buiten den oorlog is gebleven, waarna hij betoogt, dat ons volk vóór 1914 die ge nade niet heeft verdiend en het zich die na 1918 helaas weinig waardig heeft betoond, daar het uit de les van den we reldoorlog nagenoeg niets heeft geleerd. Schr. wijt dit aan den „modernen geest” van luchtigheid, vluchtigheid en wuft heid, aan het toegeven aan luxueuse nei gingen, partijzucht, sectarisme, aan het „brood en spelen”, welke onze volks kracht hebben ondermijnd, en onze volks eenheid versplinterd. Maar ware het an ders geweest, dan zouden wij toch voor de overmacht hebben moeten zwichten. In verband met het heden wijst de schrijver er op, dat na den gedicteerden en onwaardigen vrede van Versailles de revanche niet kon uitblijven. De geschie denis herhaalt zich ongeveer na honderd veertig jaren in vernederd Duitschland. dat een tweeden Napoleon heeft gebaard, Adolf Hitler, die Duitschland’s eer her stelde en als Führer zijn Rijk leidde naar de plaats, die het rechtens in de rij der Europeesche staten, behoort in te nemen. De gebeurtenissen van het najaar 1938 deden een spoedige crisis tusschen de dictatoriale machten eener- zijds, en de democratischen anderzijds verwachten. In ons land werd hard ge werkt om den achterstand op het gebied der landsverdediging, door de schuld van ons eigen volk en zijn regeeringen tusschen 1918 en 1935 veroorzaakt, zoo goed mogelijk in te halen en dan zoo merkt schr. op moet men er niet aan denken, wat had kunnen gebeuren, in dien ons land begin September 1939 ware overrompeld. Doordat Nederland zich vijf dagen lang tegen een groote overmacht te weer stelde, is onze eer gered; het of fer van eenige duizenden menschenlevens is niet voor niets geplengd. Schr. acht het capitulatiebesluit ver standig. Hoezeer de rechtgeaarde, vrij heidslievende Nederlander de bezetting van ons land moge betreuren, dient hij de correcte en loyale houding van den bezetter te waardeeren. Wij moeten er ons in schikken, dat de bezetters „rech ten” hebben en wij, de overwonnenen, „plichten” Wij moeten nu eenmaal de bittere „pil”, die door den bezetter naar vermogen Wordt verguld, slikken. Hoe waardiger, maar ook hoe loyaler wij dit doen, des te beter. Ten aanzien van de toekomst, is de schrijver van oordeel, dat wij onze zelf standigheid en onafhankelijkheid, zooals die vóór 10 Mei j.l. bestonden, niet en nooit meer terugkrijgen. Hij gelooft wel dat Nederland als „zelfstandige natie” uit den chaos te voorschijn zal komen. Grooft-Duitschland zal bij het sluiten van den vrede degelijke waarborgen scheppen om zich in de toekomst op af doende wijze voor Britsche bedreiging uit het Westen te vrijwaren. Met de hier voor te nemen maatregelen aldus schr. hangt de „mate” van Neerlands staat kundige en economische zelfstandigheid van de toekomst nauw samen. Vervolgens levert hij een pleidooi voor een betere geestelijke en lichamelijke opvoeding der jeugd. De sportbeoefening is te eenzijdig en de lust tot verdere geestelijke ontwikkeling van de lagere klassen der bevolking laat veel te wen- schen over. Wat den toekomstigen regee- ringsvorm betreft, maakt hij tenslotte eenige opmerkingen. Thans valt nog niet te voorspellen, wat de toekomst omtrent het staatshoofd inhoudt, wel is men ’t er over eens, dat het met de volksverte genwoordiging „zoo” niet langer gaat. Een goed, degelijk kiesstelsel moet deug delijke waarborgen bieden, voor een „volksvertegenwoordiging” in den wa ren zin des woords, gekozen door zelf standige individuen, die de juiste per sonen moeten kunnen en weten te bren gen op de juiste plaatsen. Schr. waar schuwt tegen de verwezenlijking van de Groot-Nederlandsche gedachte. Hij is van oordeel, dat men noodgedwongen een tijdperk tegemoet gaat van breed en diep, zeer ernstig doorgevoerde versobe ringen, en van naarstigen arbeid, zonder verminderde beperkingen, waarbij luxe gebannen moet worden, in verband waar mede hij een dringend beroep doet op de beter gesitueerde, niet-werkende vrouw. De Staatscourant van gisteravond bevat een beschikking van den secretaris-gene- raal van het departement van Binnenland- sche Zaken van 30 Augustus, waarbij wordt bepaald, dat met ingang van 1 Oc tober a.s. de gemeenten Oud-Valkenburg, Schin op Geul en Houthem behoudens een van laatstgenoemde gemeenten naar de gemeente Berg en Terblijt over te brengen gedeelte zoomede gedeelten van de gemeenten Hulsberg en, Berg en Terblijt aan de gemeente Valkenburg wor den toegevoegd. Chr. Boeren- en Tuindersbond. De jaarlijksche algemeene vergadering van den Chr. Boeren- en Tuindersbond zal Donderdag 19 September in het Jaarbeurs gebouw te Utrecht worden gehouden on der leiding van prof. mr. P. A. Diepen horst, van Amsterdam. Na afdoening der huishoudelijke zaken zal de vice-voorzitter het Tweede Kamerlid, de heer Chr. v. d. Heuvel, van den Haag refereeren over: „a. De huidige regeling van de pacht, b. de oprichting van een instituut voor vrij willige arbitrage bij loongeschillen in den landbouw, en c de eenheidspogingen in den land- en tuinbouw”. Oud-mimster dr J R ^iiotermirpr do king tot een schuld, als bedoeld onder 1. Bruine, van Wassenaar, heeft zich bereid spreken0 n opwekkend slotwoord te Dezer dagen zijn eenige brochures ver schenen, welke zich met de brandende kwesties van den geweldigen tijd, welken wij beleven, bezig houden. „Volkseenheid” is de titel van nummer één uit de brochurenreeks, welke de Nederlandsche Unie zich voorstelt uit te geven. Zij is geschreven door Geert Ruygers, die ter inleiding o.m. opmerkt, dat de verlangde toelichtingen op het pro gram der Unie niet zullen uitblijven, maar dat men goed zal doen te beseffen, dat het nu niet in de eerste plaats gaat om de verwerkelijking van een aantal concrete politieke desiderata, maar om een ver ruiming des geestes. Minstens even be langrijk als een meer concrete uitwerking van het program lijkt het dus te zijn die fundamenteele punten nader te belichten, waarop het program van de Nederlandsche Unie is gebouwd. Dit zal gebeuren in een aantal brochures. In deze eerste van de aangekondigde reeks wordt in de eerste plaats gewezen op de noodzaak van eenheid. Het steeds voortwoekerende individualisme heeft de orde-gedachte weggenomen uit het leven der menschen. De wereld staat mi voor het bankroet van het individualisme. De overwinning van de gemeenschapsgedachte op het individualisme is de groote omwen teling van Europa in de 20ste eeuw De oorlog, die kort maar hevig over het Ne derlandsche volk is heengegaan, heeft hier het beslissende woord gesproken. In kor ten tijd moeten problemen worden opge lost, waaraan elders jaren is gewerkt ge worden. Omdat het gaat om het zijn of niet zijn van het Nederlandsche volk, kan niemand van het volk daar onverschillig tegenover staan. De nooden van dezen tijd maken eenheid tot een gebiedenden eisch; tot een plicht van ieder van ons. Vervolgens betoogt de schrijver, dat de eenheid, die de Ned. Unie wil, alleen maar gebaseerd kan zijn op het volk. Hij be toogt, dat de gemeenschap van het volk een van nature gegeven eenheid is, die niet door menschenhanden is gemaakt, maar is gegroeid en ontwikkeld in een lange reeks van eeuwen tot een eenheid door afstamming, taal, zeden en cultuur. Deze eenheid van het volk berust niet op de religie, zooals nog herhaaldelijk be weerd wordt. De gemeenschap van de kerk is een andere dan de gemeenschap van het volk. Evenmin berust de gemeenschap van het volk op den Staat. Tegenover de van na ture gegeven gemeenschap van het volk staat de staatsgemeenschap als menschen- werk. Schr. wijst er dan op, dat het nieuwe alleen maar gebaseerd kan zijn op de na tionale idee, omdat nationale waarden in het geding zijn. Voor de toekomst van Nederland brengt deze idee van de natio nale, d.i. volksche eenheid, belangrijke consequenties met zich. Schr. denkt in de eerste plaats aan de overbrugging’ van godsdienstige tegenstellingen. Als te dien aanzien ook een veranderde constructieve instelling noodzakelijk mocht blijken, zal veel tact en begrip worden gevraagd, op dat wezenlijke waarden en gelukkige ver worvenheden niet verloren gaan. Vervolgens zet schr. uiteen, dat de idee van de nationale eenheid nog een andere consequentie met zich brengt, met het oog op het feit, dat ook Nederlanders wonen in Vlaanderen en in den Noordwesthoek van Frankrijk. In het verleden hebben de deelen van den Nederlandschen stam nooit blijvend hun staatkundige eenheid kunnen verwe zenlijken. De toekomst ligt in de schoot der góden. Maar hoe West-Europa zich ook staatkundig moge vormen, niemand kan blind zijn voor het feit van de innerlijke eenheid der Nederlanden. Omdat ieder volk een eigen aard heeft en naar dien aard leven moet, zal ook in die vormgeving aan de nieuwe eenheid rekening moeten worden gehouden met het karakter en de traditie van het Nederland sche volk. Tegen een cliché naar vreemd model moet onze nationale fierheid zich verzetten. Aan de waarde van het model doet dit niets af, alleen aan die van het cliché. Tot de traditie van het Nederlandsche volk behoort van oudsher zijn zin voor vrijheid. Een vrijheid, die de geschie denis heeft het duidelijk genoeg bewezen meer dan eens in ongebondenheid is ontaard, maar die aan den anderen kant de voedingsbodem schiep, waarop het beste van onze cultuur groeide en rijpte. Want wie den Nederlandschen volksaard goed kent, zal moeten erkennen, dat uit het particuliere initiatief dikwijls groote dingen zijn tot stand gekomen, die, wan neer zij opgelegd waren als taak, waar schijnlijk zouden zijn fnislukt, Het is on- Nederlandsch wanneer een kleine groep voor zich het monopolie opeischt het juiste voor te hebben en dienovereenkomstig, niet naar de objectieve waarde, het werk van anderen beoordeelt. Het is eveneens on-Nederlandsch de religieuze waarden niet te willen erkennen voor het leven van mensch en gemeenschap bij een volk, dat van nature bekommerd is om de boven tijdelijke waarden der religie. Dat deze dingen tot de traditie behooren van ons volk, staat ontwijfelbaar vast. En daarom moeten die dingen worden geëerbiedigd. Want wie aan de traditie raakt, raakt aan het volk. Tot de traditie van het Neder landsche volk behooren niet de leuzen van de Fransche revolutie, geen liberalisme en geen marxisme, geen „vrije” economie en geen parlementaire democratie. De dra gers van deze vormen maken de bovenlaag van het volk uit. Schr. betoogt vervolgens dat er nog iets anders is, onze boeren en onze arbeiders, „het volk”, dat een zen boekje verkrijgbaar zal worden gesteld, ding in de wereld te volbrengen heeft, dat door zijn lijden het geheim van het men- schelijke het beste kent, dat tradities en zeden bewaart, vol vertrouwen werkt, niet angstig is, maar moedig en zelfs zorgeloos. Aan dit „volk” moeten alle staten en cul turen hun behoud en herstel ontleenen na perioden van verval. Omdat de nieuwe eenheid een nationale eenheid moet zijn, mogen ook de nationale waarden niet worden genivelleerd, maar moet de nationale verscheidenheid wor den aanvaard. Het gewestelijk karakter mag echter nooit een ontbindende factor worden. Men moet de volksgemeenschap zien als een organische eenheid, waar ieder gewest zijn plaats heeft in het ka der van het geheel en gericht is op het algemeene doel. „Nederland, mijn Nederland!” is de titel van een door Nico C. Vos ge schreven en bij Scheltens en Giltay te Am sterdam uitgegeven brochure, waarvoor mr. J. Linthorst Homan een woord ter in leiding schreef, niet omdat hij ieder deel van dit geschrift voor zijn rekening neemt, maar wegens de algemeene strekking van schrijvers betoog en zijn warm vader- landsch gevoel. Dit betoog gaat uit van den roep uit alle kringen van ons volk om arbeid, om eenheid, om leiding, nadat de oude veerkracht weer was terugge keerd. Het zijn vooral de vragen: Wat wil len wij? Wien willen wij? waarop de schrijver zich heeft geconcentreerd, Wat de eerste vraag betreft, sluit schr. onmid dellijk een aantal kwesties uit, waarin zoo lang de bezetting duurt geen beslissing kan worden genomen. Het gaat in de eer ste plaats er om zich duidelijk te realisee- ren, wat de hoogste en heiligste goederen van ons volk zijn, opdat wij dit onver vreemdbaar bezit eens ongeschonden aan ons nageslacht kunnen overgeven. Dan denken wij aan een zelfstandig Rijk der Nederlanden, onverbrekelijk verbonden met zijn gebiedsdeelen overzee. Bekend mag worden geacht, dat in verband met de tijdsomstandigheden, waaronder dit jaar de zomerpostzegels zijn uitgegeven, het besluit is genomen, dat de uitgifte van deze zegels zal worden verlengd tot 31 October a.s. Onderwijl heeft zich mede het feit voorgedaan, dat de posttarieven zijn verhoogd en dat met name het tarief van den postzegel van 5 cent verhoogd is tot 7i cent. In verband hiermede heeft het hoofd bestuur van P.T.T. bepaald, dat de zomerzegel van 5 cent (Jan Steen) thans in rood zal worden uitgegeven met een opdruk in zwart; 7J 2J, zoo dat de prijs van dezen nieuwen zegel 10 cent zal bedragen. De bijslag van cent is bedoeld als een tegemoetko ming in de leniging van oorlogsnood op sociaal en cultureel gebied, voor welk doel de zes zomerpostzegels 1940 dezen keer zijn uitgegeven. Meed kan nog worden vermeld, dat ook, echter uitsluitend bij de plaatse lijke comité’s een speciaal postzegel- Van het A.N.P. ontvingen wij een ver slag over een bezoek aan Zuid-Oost- Drenthe, waaraan het volgende is ont leend Meer dan duizend, meestal groote, ge zinnen zijn in de gemeente Emmen ge huisvest op een wijze, welke voor geordende samenleving ontoelaatbaar Nederlands grootste gemeente krijgt den indruk van een wel varende plattelandsplaats in een mooie, boschrijke omgeving en kan niet vermoe den, dat zij, die in dit bekoorlijke dorp zetelen om een bevolking van omtrent 50.000 zielen te besturen, van dag tot dag te worstelen hebben met zooveel socialen nood. Er klinkt hier, zoo zei de burge meester van Emmen, mr. J. L? Bouma, tot wien we ons ter verkrijging van eenig cijfermateriaal gewend hebben, een nooit aflatende schreeuw om woningen. Dat was zoo, toen ik hier in 1927 kwam en dat ies nog zoo, ja, het wordt met den dag erger, nu practisch het bouwen se dert vorig jaar September stilstaat. Wij hebben een sterke, levenskrachtige arbei dersbevolking, die snel in aantal groeit, maar wie het voor een groot deel aan redelijke bestaansmiddelen ontbreekt. De particuliere bouwnijverheid legt zich in hoofdzaak toe cp woningen voor men schen. wier inkomen hun in staat stelt, een behoorlijke huur te betalen In de be hoefte aan goedkoope arbeiderswoningen moet van overheidswege worden voor zien. De gemeente is er uiteraard niet

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 6