GEMENGD NIEUWS
BINNENLAND
HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1940 TWEEDE BLAD, PAGINA 2
Nieuwe brochures
Nederlandsch Bijbelgenootschap
de
platte pet
De oorlogsschade te Rotterdam
ROEIBOOTJE OVERVAREN
Deviezenbekendmakingen
Nieuwe Zomerpostzegels
Gemeenteraad van Amsterdam
om
Onhoudbare toestanden in de
gemeente Emmen
Zuid-Oost-Drente vraagt
woningbouw
JONGETJE DOOR AUTO OVERREDEN
EN GEDOOD
JONGENS ONDERZOCHTEN EEN
HANDGRANAAT
EVEN EEN SCHERPE PATROON
„DEMONTEEREN”!
KNAAP STAK WEIFELEND
DE STRAAT OVER
GROOTE BRAND TE
MIDDELBURG
Wielrijder door auto overreden
en gedood
De bons voor pudding,
macaroni, enz.
De nieuwe uniformen voor
gemeentepolitie
KENNISGEVINGEN
Hinderwet.
Over de vraagstukken van
dezen tijd
goed, die men „bedden”
uit Vlissingen en Souburg,
heeft
zal
lid.
een
a. op grond van de Deviezenverordening
1940 of van krachtens deze verordening
Opbrengst voor leniging van oor logs-
nood op sociaal en cultureel
gebied
Gelijk reeds is gemeld ligt het in
de bedoeling te komen tot uniforme
kleeding van de gemeentepolitie in ons
land. Naar wij thans vernemen zullen
de politie-agenten in de verschillende
gemeenten zwarte uniformen krijgen
met liggenden kraag, waaronder een wit
overhemd wordt gedragen. De hoofd
bedekking zal bestaan uit een platte
pet
Schilder verdronken
Bij de spoorburg over het Spaame te
Haarlem is gisteren een ernstig ongeluk
gebeurd, dat aan den 46-jarigen schilder A.
Knijnenburg uit Amsterdam, het leven
heeft gekost. K. Verrichtte met eenige
collega’s, allen in dienst van de Neder.
landsche spoorwegen, schilderwerk aan
de brug. Volgens voorschrift was aan
de leuning een roode vlag bevestigd om
bestuurders van passeerende treinen op
de aanwezigheid der arbeiders attent te
maken. Op zeker oogenblik viel deze vlag
in het water. K. begaf zich in een roei
bootje onder de brug om haar terug te
halen, juist toen een motorboot wilde pas-
seeren. Het roeibootje werd overvaren en
K. verdween in de diepte. Direct werden
reddingspogingen ondernomen door zijn
collega’s en opvarenden van de motor,
boot, doch deze bleven zonder resultaat
Ongeveer drie kwartier later werd het
stoffelijk overschot door de politie met
een dreg opgehaald.
toe in staat en het Rijk heeft weliswaar
in den loop der jaren credieten voor wo
ningbouw toegestaan, maar niet zooveel,
dat daardoor meer bereikt kon worden
dan het voorkomen van verergering van
den toestand. En zelfs dit voorkomen ge
lukt ons niet langer, tenzij op korten ter
mijn krachtig wordt ingegrepen.
Arbeider en zijn zoontje gewond
Gisteravond wilde de arbeider L. te
Maarssen met behulp van een hamer en
spijker een scherpe patroon „demonteer
ren”. Plotseling ontplofte het projectiel,
waardoor de onvoorzichtige man ernstig
werd gewond aan beide handen. Een
vijfjarig knaapje dat in de buurt stond,
liep verschillende verwondingen aan ar
men en beenen op en moest eveneens
onder doktersbehandeling worden ge
steld.
zijnde een mapje, voorzien van vier
opgestempelde zomerpostzegels van 5
cent, de beeltenis van Jan Steen dra
gende en bestemd voor stadsverkeer en
briefkaartenport. Dit mapje is versierd
met een teekening van Anton Pieck,
n.l. een schrijvenden soldaat, als histo
rische herinnering aan onzen mobilisa
tie- en oorlogstijd.
Ter bevordering van den verkoop der
zomerpostzegels, die uiteraard door de
tijdsomstandigheden dit jaar eenige
stagnatie heeft ondervonden, zal in de
eerste helft van September, op nader
aan te kondigen datum en uur, door
den voorzitter van het comité voor de
zomerpostzegels 1940, prof. mr. C. P.
M. Romme, voor de radio een propa-
ganda-rede worden gehouden.
Geldig tot en met 8 September
Wij vestigen de aandacht er op, dat
bon 105 recht gevende tot het koopen
van 100 gram maizena of griesmeel of
puddingpoeder en bon 110 recht geven
de tot het koopen van 100 gram maca
roni of vermicelli of spahetti, geldig
zijn tot en met 8 September en niet
zooals ons abusievelijk werd medege
deeld tot en met 11 September.
Liggende kraag en
Vergunningen tot aan- en verkoop van
effecten door of voor rekening
van niet-ingezetenen.
Overeenkomstig artikel 35 derde lid. der
Deviezenverordening 1940 heeft het Devie
zeninstituut in Deviezenbekendmaking 16
bepaald:
a. Aankoop van effecten door of voor
rekening van niet-ingezetenen:
1. De vergunning van het Deviezeninsti
tuut, vereischt voor den verkoop van ef
fecten door een ingezetene aan een niet-
ingezetene, kan behalve door den verkoo-
per ook door de bank, bankier, commis-
siohnair of anderen tusschenpersoon, die
den aankoop voor den niet-ingezetene be
werkstelligt of bij den verkoop zijn tus-
schenkomst verleent, worden aangevraagd
en verkregen.
Het is aan een bank, bankier, commis-
sionnair of andere tusschenpersoon niet
geoorloofd tot den aankoop van effecten
voor een niet-ingezetene over te gaan noch
bij den aankoop van effecten door een
niet-ingezetene zijn tusschenkomst te ver-
leenen, zoolang de in de vorige alinea be
doelde vergunning niet is verkregen.
b. Verkoop van effecten door of voor
rekening van niet-ingezetenen.
2. De vergunning van het Deviezeninsti
tuut, vereischt voor den aankoop door een
ingezetene van effecten van een niet-inge
zetene dan wel voor de betaling van de
koopsom dezer effecten aan een niet-
ingezetene, kan door de bank, bankier,
commissionnair of anderen tusschenper
soon, die den verkoop voor den niet-inge
zetene bewerkstelligt of bij den verkoop
zijn tusschenkomst verleent, worden aan
gevraagd en verkregen.
Het is aan een bank, bankier, commis
sionnair of anderen tusschenpersoon niet
geoorloofd tot den verkoop van effecten
voor een niet-ingezetene over te gaan noch
bij den verkoop van effecten door een niet-
ingezetene zijn tusschenkomst te verlee-
nen, zoolang de in de vorige alinea be
doelde vergunning niet is verkregen.
3. Deze bekendmaking is gisteren in
werking getreden.
Deviezenbekendmaking 17.
Overeenkomstig artikel 35, derde
der Deviezenverordening 1940, heeft het
Deviezeninstituut bepaald:
1. Indien voor of in verband met:
a. de verkrijging van bedragen in bin-
nenlandsche geldsoort of van als betaal
middel toegelaten schuldbewijzen van Ne-
derlandsche Staatsleeningen, benoodigd
voor het betalen van een schuld aan het
Rijk, een provincie, een gemeente, een wa
terschap dan wel eenig orgaan van open
baren dienst, belast met de uitvoering van
wettelijke regelingen betreffende de sociale
verzekering.
b. het stellen van zakelijke of persoon
lijke zekerheid, ten behoeve van een
lichaam, genoemd onder a.
Een handel’ .g wordt verricht, welke op
grond van de Deviezenverordening 1940 of
van krachteps deze verordening gegeven
bepalingen slechts met vergunning van het
Deviezeninstituut geoorloofd is, kan deze
handeling zonder zoodanige vergunning
worden verricht, voor zoover het Rijk, de
provincie, de gemeente, het waterschap of
het orgaan van openbaren dienst, belast
met de uitvoering van wettelijke regelin
gen betreffende sociale verzekering, aan
deze handeling medewerkt of daartoe zijn
toestemming verleent.
2. Indien het treffen van conservatoire
en executoriale maatregelen met betrek-
B. en W. maken bekend, dat zij bij be
sluit van 23 Augustus 1940, aan Ruys’
Handelsvereeniging N.V. vergunning heb
ben verleend tot het uitbreiden van de
door electromotoren gedreven inrichting
voor het vervaardigen van adresplaatjes
en het herstellen van kantoormachines
in het perceel Leeghwaterplein no. 3.
B. en W. maken bekend, dat zij aan
dr. Nanning’s Pharmaceutisch Chemische
Fabriek N.V. vergunning hebben ver
leend tot het uitbreiden van de door een
stoommachine en electromotoren gedreven
inrichtingen, alsmede van de inrichtingen
bestemd tot bewaring van brandbare vloei
stoffen, een en ander ten dienste van de
pharmaceutisch chemische fabriek in het
perceel Korte Poten no. 7a/Korte Poten
no. 10.
B. en W. maken bekend, dat zij hebben
gewijzigd de voorwaarden D. en E. van
het besluit van hun College van 1 Septem
ber 1939, waarbij aan de N.V. Industrieele
Handelmaatschappij D. Vrijenhoek en Co.
vergunning is verleend tot het oprichten
van een door een electromotor gedreven
inrichting voor het droog mengen van
grondstoffen voor het vervaardigen van
naadilooze vloeren in het perceel Van
Ravesteinstraat no. 277b.
B. en W. maken bekend, dat'zij aan M.
van Heusden vergunning hebben verleend
tot het oprichten van een koek- en banket
bakkerij met door een electromotor gedre
ven werktuig in het perceel Newtonplein
no. 86;
dat zij aan D. Nieburg vergunning heb
ben verleend tot het uitbreiden van de
koek- en banketbakkerij in het perceel
Edisonstrpat no. 39.
Een geschenk van dankbare
Amersfoorters.
Een deputatie van ex-geëvacueerden uit
Amersfoort heeft zich naar Hensbroek
(N.-H.) begeven, om het gemeentebestuur
van die gemeente een geschenk aan te bie
den als blijk van erkentelijkheid en waar-
deering voor de verleende gastvrijheid.
Namens de vroegere geëvacueerden werd
het woord gevoerd door dr. B. Keulen,
rector van het Johan van Oldebarnevelt-
gymnasium.
Herziening der grenzen in het complex
Valkenburg.
Dient door het geheele Nederlandsche
volk gedragen te worden
In de vergadering van de Kamer
van Koophandel te Rotterdam heeft
mr. R. Mees o.m. gezegd, dat de oor
logsschade dient te worden gedragen
door het geheele Nederlandsche volk.
De voorzitter, mr. K. P. v. d. Mandele,
antwoordde hierop, dat in deze rich
ting naarstig wordt gestreefd en dat
hij in het najaar mededeelingen hoop
te te kunnen doen, die de bevolking
betreffende de schadevergoeding
geruststellen.
Communisten en Sneevliet uitgesloten.
In de gisteren gehouden zitting van den
hoofdstedelijken gemeenteraad deelde de
voorzitter, dr. W. de Vlugt, bij den aan
vang mede, dat de communistische Raads
leden, t.w. de heeren Wijnkoop, Seegers,
Beuzemaker, mevr. Teeboom-van West, L.
Janssen, van Brederode en J. H. Janzen
en de R.S.A.P.’er Sneevliet uitgesloten
zijn van deelneming aan de Raadszitting,
zoodat zij niet meer ter vergadering zul
len verschijnen. Het aantal Raadsleden is
dus van 45 teruggebracht tot 37.
De agenda, die zeer kort was. bevatte
geen belangrijke punten. Behandeld wer
den eenige grondtransacties, vaststelling
van rooilijnen en vaststelling van de be
groeting voor den keuringsdienst voor
waren. Tot directeur van den centralen
dienst voor de levensmiddelenvoorziening
benoemde de Raad den heer J. Th. Smeets.
Gistermiddag is de ongeveer 50-jarige
wielrijder H. Ahrends, aannemer uit
Dronrijp, die tijdelijk te Katwijk aan Zee
woont in verband met den bouw van 52
arbeiderswoningen, in Duinoord, door een
vrachtauto aangereden. Het slachtoffer,
dat een hoofdwonde had opgeloopen, bleef
bewusteloos liggen. Per ziekenauto heeft
men den man naar het academisch zieken
huis te Leiden overgebracht, waar hij gis
teravond is overleden.
Partij lood wegens prijsopdrijving
in beslag genomen
De Haariemsche politie heeft bij een
handelaar in metalen een partij lood van
ongeveer 13.000 k.g. in beslag genomen,
aangezien de handelaar zich schuldig
maakte aan prijsopdrijving door den prijs
van het lood met /7.50 per 100 k.g. te
verhoogen. Het lood zal ter beschikking
van den handel worden gesteld.
en
en
uitgestrekte
terrein weten te behouden. Het grootste
gedeelte wordt door de verzekering ge
dekt
Een hanner ernstig gewond
Twee jongens K.Z. en van D. von*
den gisteren te Wijk bij Duurstede ecu
vreemd voorwerp, dat zij thuis aai»
een nauwgezet onderzoek onderwier»
pen. Het onbekende voorwerp bleek
echter een handgranaat te zijn. He|
onderzoek had dan ook een verschrik
kelijke ontploffing ten gevolge, waar
bij een der jongens, K.Z. ernstig wer<i
gewond. Een hand werd hem afge
rukt, terwijl hij ook een oog zal moe
ten missen. Hij werd ter behandelusj
naar Utrecht overgebracht. Van D.
kreeg geen letsel.
Moeder bij poging om kind te redden
ernstig gewond
Op den Antwerpschen straatweg te Ber
gen op Zoom, is gistermiddag om vijf uur
een ernstig ongeluk gebeurd. Ter hoogte
van de wielerbaan Raayberg wandelde
mevrouw de Groot-de Nijs met haar 21-
jarig kind. Op een gegeven oogenblik
struikelde de knaap, rukte zich van de
moeder los en liep den rijweg op. De
moeder zag een vrachtauto naderen en
ging eveneens den weg op, om haar kind
in veiligheid te stellen. De chauffeur week
nog uiterst links uit, maar kon toch niet
verhinderen, dat beiden onder zijn wagen
terecht kwamen. Zij bleven roerloos lig
gen. Toen de dokter arriveerde bleek het
knaapje reeds te zijn overleden. De moe
der was ernstig gewond. De slachtoffers
zijn naar het algemeen burgerlijk rusthuis
overgebracht.
Algemeene vergadering te Amsterdam
Dinsdagavond j.l. waren aan den voor
avond van de algemeene vergadering een
zestigtal afgevaardigden, voornamelijk uit
de ver afgelegen provincis, in het Bijbel-
huis te Amsterdam bijeen voor het be
spreken van een aantal punten met be
trekking tot de organisatie van het Bij
belgenootschap.
De eigenlijke jaarvergadering op Woens
dagmorgen werd door 230 stemhebbende
afgevaardigden bezocht en werd door den
voorzitter, prof. dr. F. W. Grosheide,
geopend met een rede.
Hierna kwam in behandeling het jaar
verslag, waarbij door den zendingsdirec-
tor D. Crommeling inzonderheid gewezen
werd op het groote belang, dat de zen
ding heeft bij het werk van het Bijbel
genootschap.
Bij de bespreking van wat er in het af.
geloopen jaar door het Bijbelgenootschap
gedaan was voor de Bijbelverspreiding
onder de gemobiliseerden bracht dr. W.
G. Harrenstein namens de legerpredikan-
ten en eldpredikers aan het Bijbelgenoot
schap hartelijk dank voor het vele, dat
het in dezen gedaan had, waar het meer
dan 125.000 Bijbels en Bijbelgedeelten
gratis ter beschikking der gemobiliseer
den gesteld had. Ook memoreerde hij
verschillende voorbeelden van den zegen,
die aan dezen arbeid verbonden was. Ten
opzichte van den steun voor hen, die door
d.n oorlog getroffen werden, werd door
den secretaris dr. H. C. Rutgers uiteen
gezet, hoe door bemiddeling van de af-
deelingen van het Bijbelgenootschap en
van de kerken, in samenwerking met den
heer A. de Bruin van de autozending, vele
duizenden Bijbels beschikbaar gesteld
werden voor hen, die met hun huis en
hun bezit ook hun Bijbel verloren had
den.
Bij de bespreking over de nieuwe ver
talingen werd door den secretaris ver
meld, hoe de nieuwe Friesche vertaling
goed vordert, zoodat reeds een groot ge
deelte van het Oude Testament ter perse
is. De nieuwe Nederlandsche vertaling
van het Oude Testament is nog niet zoo
ver gevorderd, maar verschillende boe
ken zijn toch reeds persklaar.
Tot nieuwe leden van het hoofdbestuur
werden gekozen de heeren A. B. C. Du-
dok de Wit, ds. W. J. Kooiman, mr. B. ter
Linden, dr. G. Oorthuys en prof. mr. J.
Oranje, terwijl herkozen werden mevrouw
J. C. E. de Jong-Zeydner en prof. dr. N.
H. Swellengrebel. Tot ondervoorzitter
werd gekozen ds. G. J. Koolhaas.
Naar aanleiding van desbetreffende
vragen werd medegedeeld, dat het BijbeL
genootschap bereid was Bijbels en Nieuwe
Testamenten beschikbaar te stellen, zoo
wel voor hen, die bij den Opbouwdienst
werkzaam zijn, als voor hen, die voor
arbeid naar Duitschland vertrekken, zoo
dat de afdeelingen, wanneer verzoeken
dienaangaande inkwamen, zulke Bijbels
en Bijbelgedeelten konden verstrekken.
De vergadering werd beëindigd door een
toespraak van ds. G. J. Koolhaas, waarin
hij met nadruk wees op het groote belang
van Jen arbeid van het Bijbelgenootschap,
inzonderheid in den tegenwpordigen tijd.
Overreden en gedood
Gistermiddag is de 9-jarige J. Hoogen-
dam bij het weifelende oversteken op den
hoek van de tweede van Leijden Gaalstrast
en Nieuwe Kerkstraat te Vlaardingen door
een personenauto aangereden. Hij liep
daarbij zware verwondingen op en over
leed kort nadat hij in het ziekenhuis was
opgenomen.
gegeven bepalingen slechts met vergun
ning van het Deviezeninstituut geoorloofd
is, kunnen deze maatregelen zonder zoo
danige vergunning worden getroffen.
Medegedeeld wordt, dat voor zoover een
handeling, als bedoeld onder 1, op grond
van det Wet internationaal betalingsver
keer 1934 of van krachtens deze Wet ge
geven bepalingen, slechts met vergunning
van het Nederlandsch Clearinginstituut
zou kunnen geschieden, deze handeling,
voor zoover een der genoemde lichamen
er aan medewerkt of zijn toestemming er
toe verleent, krachtens een door het Ne
derlandsch Clearinginstituut verleende al
gemeene ontheffing zonder vergunning
kan worden verricht.
Deze algemeene ontheffing geldt even
eens voor conservatoire of executoriale
maatregelen, als bedoeld onder 2, voor zoo
ver zoodanige maatregelen op grond van
de Wet internationaal betalingsverkeer
1934 of van krachtens deze wet gegeven
bepalingen slechts met vergunning van het
Nederlandsch Clearinginstituut zouden
kunnen worden getroffen.
4. Deze bekendmaking is gisteren in
werking getreden.
moet worden geacht. Wie het hoofddorp
van Nederlands grootste gemeente be
zoekt,
Loods, zeven woningen, twee garages en
een pakhuis in vlammen
Hedennacht omstreeks half 5 werd de
brandweer te Middelburg gewaarschuwd,
dat door onbekende oorzaak brand was
uitgebroken in een der groote houtlood-
sen van den N.V. Houthandel v.h. G. Al
berts en Zn., staande aan den Looiers-
Singel.
Toen de brandweer met veel materieel
ter plaatse was, stond niet alleen de on
geveer 100 meter lange loods geheel in
lichter laaie, maar ook de zeven arbei
derswoningen, twee garages en een pak
huis, gelegen aan den singel tegenover de
loods. Op een na zijn al deze perceelen
en ook het grootste deel van den inboe
del een prooi der vlammen geworden.
Door krachtig optreden van de brand
weer, later geassisteerd door de brand
weer
men, mede dank zij de hulp van Duit-
sche militairen, den brand beperkt
de zagerij, de schaverij, de kantoren
de verdere loodsen op het
Wanverhoudingen blijven
niet uit.
Leerzamer nog dan becijferingen, is
een tocht door de veenstreek zelf. Emmer-
Erfscheidenveen, Emmer-Compascuum,
Barger-Compascuum, Zwartemeer, Kla-
zienaven. Erica, Nieuw-Amsterdam, over
al kunt ge te kust en te keur de woning-
ellende leeren kennen.
Wij zijn geweest in houten keeten. waar
wind en regen vrij spel hebben. Woon
ruimte 2| x 3 m., daarachter een „ver
trekje” met op de wrakke vloer een paar
hoopjes oud goed, die men „bedden”
noemt. Daarop slapen vijf kinderen van
beide sexen en uiteenloopende leeftijden:
216 jaar. Vader en moeder gaan te bed
in het woonvertrek. Aan den zolder han
gen gedroogde boonen als getuigen van
de zorg voor dèn winter.
Achter de slaapstee van het kroost is
die van twee geiten en het varkentje,
die, zoo goed en zoo kwaad als het gaat,
de ttkorten in de voeding helpen aanvul
len.
Het eten, och, dat gaat wel, maar
kleeren en beddegoed, meneer, daar ko
men we niet aan toe, en zooals de kin
deren slapen, nu ze grooter worden, dat
kan toch ook eigenlijk niet. We staan nu
al een paai jaar op de lijst bij de ge
meente voor een woning, maar nu de
huurtoeslag er bij de werkverschaffing af
is kan het er niet van komen.
Elders komen we in een bovenveen-
woninkje. Het is van steen, maar uiterst
primitief gebouwd, want het huisje had
allang moeten verdwijnen met het af
graven van de turf rondom. Hier hokken
man en vrouw met negen kinderen bij
elkaar.
In een woonscheepje vinden we twee
gezinnen: vader en moeder met een stuk
of vijf kinderen boven tien jaar. De oud
ste dochter is getrouwd met een werk-
looze en thuis „ingebleven”.
Als men zoo tientallen gezinnen in de
afgelegen veenstreken, maar toch ook
weer „vlak bij vriendelijke, welverzorgde
dorpen kan bezoeken in één enkelen hal-
ven dag, dan is het begrijpelijk, als bur
gemeester Bouma zegt: „Emmen
schreeuwt om woningbouw!” Wij zou
den nu nog kunnen vertellen van de rijen
menschen, die de afdeeling volkshuisves
ting op het Emmer gemeentehuis bezoe
ken, vooral in het voorjaar, omdat met de
groote verhuismaand is en één huurop-
zegging een gansche reeks gezinnen in
beweging kan brengen, waar het eene
gezin voor het andere moet plaats ma
ken. We zouden het kunnen hebben over
de pijnigende zorgen der vrouwen, die
terwille van de huurpenningen maar al
te vaak haar kinderen tekort moeten
doen of uiteindelijk tot erger komen.
We doen dit alles niet, de enkele aan
duidingen mogen ganoeg zijn om ter
plaatse, waar zulks noodig is, eindelijk te
doen verstaan; „dit is onduldbaar in een
ware volksgemeenschap”.
Uit de volgende getallen blijkt wel, dat
de nood hoog is. Driehonderd gezinnen
verblijven in keeten en krotten. Honderd
woonscheepjes liggen verspreid in de ka
nalen van het veengebied der gemeente
Emmen.
Vijftig of meer woonwagens vormen de
permanente bezetting van het Emmer
woonwagenkamp. Zeshonderd en zestien
gezinnen wonen in kleine arbeiderswo
ningen en boerderijtjes met andere ge
zinnen tezamen. Twintig onbewoonbaar
verklaarde woningen kunnen niet wor
den ontruimd bij gebrek aan betere
woongelegenheid.
In dit verband wijst de schrijver op de
uitermate belangwekkende passage in de
rede van den Rijkscommissaris, dr. Seyss-
Inquart, kort geleden voor de leden van
de N.S.D.A.P. in Nederland in den Haag
gehouden, waarin deze de verzekering
geeft, dat Duitschland geen aanspraken op
Nederlandsch gebied laat gelden.
Verder ziet schr. voor zich ons aloude
erfdeel van vrijheid van godsdienst en le
vensovertuiging, van kerk en geweten; het
erfdeel van vrijheid en verdraagzaamheid.
Dit alles sluit de ontvankelijkheid voor
nieuwe gedachten niet uit. Toen de schr.
zijn brochure vrijwel had voltooid, ver
scheen de Nederlandsche Unie met haar
program. Daarin en in het leidende drie
manschap hij verwerpt voor ons volk
een particulier leiderschap zag hij het
antwoord op zijn vragen gegeven, waaraan
hij een persoonlijke beschouwing had ge
wijzigd, toen de Ned. Unie nog niet ge
boren was. Niettemin achtte hij het nuttig
zijn geschrift toch het licht te doen zien
om de vele Nederlanders, die zich even
eens met de bedoelde vragen hebben bezig
gehouden meer bewust te doen worden
van het „wat” en het „wien”.
Slikken en schikken, door W. G.
de Bas, is een brochure, welke in de
serie „Hedendaagsche overpeinzingen” bij
H. de Vroede, te Utrecht is uitgegeven.
Na eenige inleidende opmerkingen, be
spreekt de schrijver eerst het verleden. Hij
acht het een Godsbestiering, en een
Godsgenade, dat ons land in 19141918
buiten den oorlog is gebleven, waarna hij
betoogt, dat ons volk vóór 1914 die ge
nade niet heeft verdiend en het zich die
na 1918 helaas weinig waardig heeft
betoond, daar het uit de les van den we
reldoorlog nagenoeg niets heeft geleerd.
Schr. wijt dit aan den „modernen geest”
van luchtigheid, vluchtigheid en wuft
heid, aan het toegeven aan luxueuse nei
gingen, partijzucht, sectarisme, aan het
„brood en spelen”, welke onze volks
kracht hebben ondermijnd, en onze volks
eenheid versplinterd. Maar ware het an
ders geweest, dan zouden wij toch voor
de overmacht hebben moeten zwichten.
In verband met het heden wijst de
schrijver er op, dat na den gedicteerden
en onwaardigen vrede van Versailles de
revanche niet kon uitblijven. De geschie
denis herhaalt zich ongeveer na honderd
veertig jaren in vernederd Duitschland.
dat een tweeden Napoleon heeft gebaard,
Adolf Hitler, die Duitschland’s eer her
stelde en als Führer zijn Rijk leidde
naar de plaats, die het rechtens in
de rij der Europeesche staten, behoort in
te nemen. De gebeurtenissen van het
najaar 1938 deden een spoedige crisis
tusschen de dictatoriale machten eener-
zijds, en de democratischen anderzijds
verwachten. In ons land werd hard ge
werkt om den achterstand op het gebied
der landsverdediging, door de schuld
van ons eigen volk en zijn regeeringen
tusschen 1918 en 1935 veroorzaakt, zoo
goed mogelijk in te halen en dan zoo
merkt schr. op moet men er niet aan
denken, wat had kunnen gebeuren, in
dien ons land begin September 1939 ware
overrompeld. Doordat Nederland zich vijf
dagen lang tegen een groote overmacht
te weer stelde, is onze eer gered; het of
fer van eenige duizenden menschenlevens
is niet voor niets geplengd.
Schr. acht het capitulatiebesluit ver
standig. Hoezeer de rechtgeaarde, vrij
heidslievende Nederlander de bezetting
van ons land moge betreuren, dient hij
de correcte en loyale houding van den
bezetter te waardeeren. Wij moeten er
ons in schikken, dat de bezetters „rech
ten” hebben en wij, de overwonnenen,
„plichten” Wij moeten nu eenmaal de
bittere „pil”, die door den bezetter naar
vermogen Wordt verguld, slikken. Hoe
waardiger, maar ook hoe loyaler wij dit
doen, des te beter.
Ten aanzien van de toekomst, is de
schrijver van oordeel, dat wij onze zelf
standigheid en onafhankelijkheid, zooals
die vóór 10 Mei j.l. bestonden, niet en
nooit meer terugkrijgen. Hij gelooft wel
dat Nederland als „zelfstandige natie”
uit den chaos te voorschijn zal komen.
Grooft-Duitschland zal bij het sluiten
van den vrede degelijke waarborgen
scheppen om zich in de toekomst op af
doende wijze voor Britsche bedreiging
uit het Westen te vrijwaren. Met de hier
voor te nemen maatregelen aldus schr.
hangt de „mate” van Neerlands staat
kundige en economische zelfstandigheid
van de toekomst nauw samen.
Vervolgens levert hij een pleidooi voor
een betere geestelijke en lichamelijke
opvoeding der jeugd. De sportbeoefening
is te eenzijdig en de lust tot verdere
geestelijke ontwikkeling van de lagere
klassen der bevolking laat veel te wen-
schen over. Wat den toekomstigen regee-
ringsvorm betreft, maakt hij tenslotte
eenige opmerkingen. Thans valt nog niet
te voorspellen, wat de toekomst omtrent
het staatshoofd inhoudt, wel is men ’t
er over eens, dat het met de volksverte
genwoordiging „zoo” niet langer gaat.
Een goed, degelijk kiesstelsel moet deug
delijke waarborgen bieden, voor een
„volksvertegenwoordiging” in den wa
ren zin des woords, gekozen door zelf
standige individuen, die de juiste per
sonen moeten kunnen en weten te bren
gen op de juiste plaatsen. Schr. waar
schuwt tegen de verwezenlijking van de
Groot-Nederlandsche gedachte. Hij is van
oordeel, dat men noodgedwongen
een tijdperk tegemoet gaat van breed en
diep, zeer ernstig doorgevoerde versobe
ringen, en van naarstigen arbeid, zonder
verminderde beperkingen, waarbij luxe
gebannen moet worden, in verband waar
mede hij een dringend beroep doet op
de beter gesitueerde, niet-werkende
vrouw.
De Staatscourant van gisteravond bevat
een beschikking van den secretaris-gene-
raal van het departement van Binnenland-
sche Zaken van 30 Augustus, waarbij
wordt bepaald, dat met ingang van 1 Oc
tober a.s. de gemeenten Oud-Valkenburg,
Schin op Geul en Houthem behoudens
een van laatstgenoemde gemeenten naar
de gemeente Berg en Terblijt over te
brengen gedeelte zoomede gedeelten
van de gemeenten Hulsberg en, Berg en
Terblijt aan de gemeente Valkenburg wor
den toegevoegd.
Chr. Boeren- en Tuindersbond.
De jaarlijksche algemeene vergadering
van den Chr. Boeren- en Tuindersbond zal
Donderdag 19 September in het Jaarbeurs
gebouw te Utrecht worden gehouden on
der leiding van prof. mr. P. A. Diepen
horst, van Amsterdam. Na afdoening der
huishoudelijke zaken zal de vice-voorzitter
het Tweede Kamerlid, de heer Chr. v. d.
Heuvel, van den Haag refereeren over:
„a. De huidige regeling van de pacht, b.
de oprichting van een instituut voor vrij
willige arbitrage bij loongeschillen in den
landbouw, en c de eenheidspogingen in
den land- en tuinbouw”.
Oud-mimster dr J R ^iiotermirpr do
king tot een schuld, als bedoeld onder 1. Bruine, van Wassenaar, heeft zich bereid
spreken0 n opwekkend slotwoord te
Dezer dagen zijn eenige brochures ver
schenen, welke zich met de brandende
kwesties van den geweldigen tijd, welken
wij beleven, bezig houden.
„Volkseenheid” is de titel van
nummer één uit de brochurenreeks, welke
de Nederlandsche Unie zich voorstelt uit
te geven. Zij is geschreven door Geert
Ruygers, die ter inleiding o.m. opmerkt,
dat de verlangde toelichtingen op het pro
gram der Unie niet zullen uitblijven, maar
dat men goed zal doen te beseffen, dat het
nu niet in de eerste plaats gaat om de
verwerkelijking van een aantal concrete
politieke desiderata, maar om een ver
ruiming des geestes. Minstens even be
langrijk als een meer concrete uitwerking
van het program lijkt het dus te zijn die
fundamenteele punten nader te belichten,
waarop het program van de Nederlandsche
Unie is gebouwd. Dit zal gebeuren in een
aantal brochures.
In deze eerste van de aangekondigde
reeks wordt in de eerste plaats gewezen
op de noodzaak van eenheid. Het steeds
voortwoekerende individualisme heeft de
orde-gedachte weggenomen uit het leven
der menschen. De wereld staat mi voor
het bankroet van het individualisme. De
overwinning van de gemeenschapsgedachte
op het individualisme is de groote omwen
teling van Europa in de 20ste eeuw De
oorlog, die kort maar hevig over het Ne
derlandsche volk is heengegaan, heeft hier
het beslissende woord gesproken. In kor
ten tijd moeten problemen worden opge
lost, waaraan elders jaren is gewerkt ge
worden.
Omdat het gaat om het zijn of niet zijn
van het Nederlandsche volk, kan niemand
van het volk daar onverschillig tegenover
staan. De nooden van dezen tijd maken
eenheid tot een gebiedenden eisch; tot een
plicht van ieder van ons.
Vervolgens betoogt de schrijver, dat de
eenheid, die de Ned. Unie wil, alleen maar
gebaseerd kan zijn op het volk. Hij be
toogt, dat de gemeenschap van het volk
een van nature gegeven eenheid is, die
niet door menschenhanden is gemaakt,
maar is gegroeid en ontwikkeld in een
lange reeks van eeuwen tot een eenheid
door afstamming, taal, zeden en cultuur.
Deze eenheid van het volk berust niet op
de religie, zooals nog herhaaldelijk be
weerd wordt. De gemeenschap van de kerk
is een andere dan de gemeenschap van
het volk.
Evenmin berust de gemeenschap van het
volk op den Staat. Tegenover de van na
ture gegeven gemeenschap van het volk
staat de staatsgemeenschap als menschen-
werk.
Schr. wijst er dan op, dat het nieuwe
alleen maar gebaseerd kan zijn op de na
tionale idee, omdat nationale waarden in
het geding zijn. Voor de toekomst van
Nederland brengt deze idee van de natio
nale, d.i. volksche eenheid, belangrijke
consequenties met zich. Schr. denkt in de
eerste plaats aan de overbrugging’ van
godsdienstige tegenstellingen. Als te dien
aanzien ook een veranderde constructieve
instelling noodzakelijk mocht blijken, zal
veel tact en begrip worden gevraagd, op
dat wezenlijke waarden en gelukkige ver
worvenheden niet verloren gaan.
Vervolgens zet schr. uiteen, dat de idee
van de nationale eenheid nog een andere
consequentie met zich brengt, met het oog
op het feit, dat ook Nederlanders wonen
in Vlaanderen en in den Noordwesthoek
van Frankrijk.
In het verleden hebben de deelen van
den Nederlandschen stam nooit blijvend
hun staatkundige eenheid kunnen verwe
zenlijken. De toekomst ligt in de schoot
der góden. Maar hoe West-Europa zich ook
staatkundig moge vormen, niemand kan
blind zijn voor het feit van de innerlijke
eenheid der Nederlanden.
Omdat ieder volk een eigen aard heeft
en naar dien aard leven moet, zal ook in
die vormgeving aan de nieuwe eenheid
rekening moeten worden gehouden met het
karakter en de traditie van het Nederland
sche volk. Tegen een cliché naar vreemd
model moet onze nationale fierheid zich
verzetten. Aan de waarde van het model
doet dit niets af, alleen aan die van het
cliché.
Tot de traditie van het Nederlandsche
volk behoort van oudsher zijn zin voor
vrijheid. Een vrijheid, die de geschie
denis heeft het duidelijk genoeg bewezen
meer dan eens in ongebondenheid is
ontaard, maar die aan den anderen kant
de voedingsbodem schiep, waarop het
beste van onze cultuur groeide en rijpte.
Want wie den Nederlandschen volksaard
goed kent, zal moeten erkennen, dat uit
het particuliere initiatief dikwijls groote
dingen zijn tot stand gekomen, die, wan
neer zij opgelegd waren als taak, waar
schijnlijk zouden zijn fnislukt, Het is on-
Nederlandsch wanneer een kleine groep
voor zich het monopolie opeischt het juiste
voor te hebben en dienovereenkomstig,
niet naar de objectieve waarde, het werk
van anderen beoordeelt. Het is eveneens
on-Nederlandsch de religieuze waarden
niet te willen erkennen voor het leven van
mensch en gemeenschap bij een volk, dat
van nature bekommerd is om de boven
tijdelijke waarden der religie. Dat deze
dingen tot de traditie behooren van ons
volk, staat ontwijfelbaar vast. En daarom
moeten die dingen worden geëerbiedigd.
Want wie aan de traditie raakt, raakt aan
het volk. Tot de traditie van het Neder
landsche volk behooren niet de leuzen van
de Fransche revolutie, geen liberalisme en
geen marxisme, geen „vrije” economie en
geen parlementaire democratie. De dra
gers van deze vormen maken de bovenlaag
van het volk uit. Schr. betoogt vervolgens
dat er nog iets anders is, onze boeren en
onze arbeiders, „het volk”, dat een zen
boekje verkrijgbaar zal worden gesteld, ding in de wereld te volbrengen heeft, dat
door zijn lijden het geheim van het men-
schelijke het beste kent, dat tradities en
zeden bewaart, vol vertrouwen werkt, niet
angstig is, maar moedig en zelfs zorgeloos.
Aan dit „volk” moeten alle staten en cul
turen hun behoud en herstel ontleenen na
perioden van verval.
Omdat de nieuwe eenheid een nationale
eenheid moet zijn, mogen ook de nationale
waarden niet worden genivelleerd, maar
moet de nationale verscheidenheid wor
den aanvaard. Het gewestelijk karakter
mag echter nooit een ontbindende factor
worden. Men moet de volksgemeenschap
zien als een organische eenheid, waar
ieder gewest zijn plaats heeft in het ka
der van het geheel en gericht is op het
algemeene doel.
„Nederland, mijn Nederland!”
is de titel van een door Nico C. Vos ge
schreven en bij Scheltens en Giltay te Am
sterdam uitgegeven brochure, waarvoor
mr. J. Linthorst Homan een woord ter in
leiding schreef, niet omdat hij ieder deel
van dit geschrift voor zijn rekening neemt,
maar wegens de algemeene strekking van
schrijvers betoog en zijn warm vader-
landsch gevoel. Dit betoog gaat uit van
den roep uit alle kringen van ons volk
om arbeid, om eenheid, om leiding, nadat
de oude veerkracht weer was terugge
keerd. Het zijn vooral de vragen: Wat wil
len wij? Wien willen wij? waarop de
schrijver zich heeft geconcentreerd, Wat
de eerste vraag betreft, sluit schr. onmid
dellijk een aantal kwesties uit, waarin zoo
lang de bezetting duurt geen beslissing
kan worden genomen. Het gaat in de eer
ste plaats er om zich duidelijk te realisee-
ren, wat de hoogste en heiligste goederen
van ons volk zijn, opdat wij dit onver
vreemdbaar bezit eens ongeschonden aan
ons nageslacht kunnen overgeven. Dan
denken wij aan een zelfstandig Rijk der
Nederlanden, onverbrekelijk verbonden
met zijn gebiedsdeelen overzee.
Bekend mag worden geacht, dat in
verband met de tijdsomstandigheden,
waaronder dit jaar de zomerpostzegels
zijn uitgegeven, het besluit is genomen,
dat de uitgifte van deze zegels zal
worden verlengd tot 31 October a.s.
Onderwijl heeft zich mede het feit
voorgedaan, dat de posttarieven zijn
verhoogd en dat met name het tarief
van den postzegel van 5 cent verhoogd
is tot 7i cent.
In verband hiermede heeft het hoofd
bestuur van P.T.T. bepaald, dat de
zomerzegel van 5 cent (Jan Steen)
thans in rood zal worden uitgegeven
met een opdruk in zwart; 7J 2J, zoo
dat de prijs van dezen nieuwen zegel
10 cent zal bedragen. De bijslag van
cent is bedoeld als een tegemoetko
ming in de leniging van oorlogsnood op
sociaal en cultureel gebied, voor welk
doel de zes zomerpostzegels 1940 dezen
keer zijn uitgegeven.
Meed kan nog worden vermeld, dat
ook, echter uitsluitend bij de plaatse
lijke comité’s een speciaal postzegel-
Van het A.N.P. ontvingen wij een ver
slag over een bezoek aan Zuid-Oost-
Drenthe, waaraan het volgende is ont
leend
Meer dan duizend, meestal groote, ge
zinnen zijn in de gemeente Emmen ge
huisvest op een wijze, welke voor
geordende samenleving ontoelaatbaar
Nederlands grootste gemeente
krijgt den indruk van een wel
varende plattelandsplaats in een mooie,
boschrijke omgeving en kan niet vermoe
den, dat zij, die in dit bekoorlijke dorp
zetelen om een bevolking van omtrent
50.000 zielen te besturen, van dag tot dag
te worstelen hebben met zooveel socialen
nood.
Er klinkt hier, zoo zei de burge
meester van Emmen, mr. J. L? Bouma,
tot wien we ons ter verkrijging van
eenig cijfermateriaal gewend hebben, een
nooit aflatende schreeuw om woningen.
Dat was zoo, toen ik hier in 1927 kwam
en dat ies nog zoo, ja, het wordt met den
dag erger, nu practisch het bouwen se
dert vorig jaar September stilstaat. Wij
hebben een sterke, levenskrachtige arbei
dersbevolking, die snel in aantal groeit,
maar wie het voor een groot deel aan
redelijke bestaansmiddelen ontbreekt. De
particuliere bouwnijverheid legt zich in
hoofdzaak toe cp woningen voor men
schen. wier inkomen hun in staat stelt,
een behoorlijke huur te betalen In de be
hoefte aan goedkoope arbeiderswoningen
moet van overheidswege worden voor
zien. De gemeente is er uiteraard niet