VOOR DEN PUZZELAAR
z
a
e
s
s
a
a
s
a
r
u
o
a
a
Kt 1
KUNST EN LETTEREN
8
6
8
8
8
o
4
4
4
S
O
4
4
o
4
4
o
4
4
4
4>
4
4
4
4
4
S
4
D
G
4
4
G
4
4
G
o
S
4
4
4
4
o
G
4
4
GEMENGD NIEUWS
O
Af
M
U
4f
T
O
O
4
W
De vlootuitbreiding
HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 10 SEPTEMBER 1940 EERSTE BLAD, PAGINA 3
PIANO-AVOND ELLY NEY
CHRIS DE VOS ZEVENTIG JAAR
ZUID-SLAVIE
INBRAAK IN DISTRIBUTIELOKAAL
VEREENIG-DE STATEN
ONDERWIJS EN KERK
DANSDEMONSTRATIE
ANS VAN HOUWENINGE
’S MIDDAGS NAAR DEN
SCHOUWBURG
Jhr. PIETER VAN DER MEER DE
WALCHEREN WORDT
ZESTIG JAAR
TENTOONSTELLING VAN HERMAN
BOGMAN
MYRON TAYLOR BIJ ROOSEVELT
Roemeensche kuiperijen tegen
de sovjet-Unie
Zaterdagmiddag 14 September
een première
De legercredieten
O.m. zeven slagschepen besteld
van 100 millioen dollar
per stuk
o
De oplossing van de Zaterdag geplaatste puzzle luidt aldus:
Voor de Deutsche Ordnungtpolizei
(Foto-archief)
Het Residentie Tooneel gaat
matinée’s geven
VOOR DEN TERUGKEER VAN
PRINSES HELENE
AMERIKAANSCH NIEUWS NIET MEER
VIA LONDEN
De Amerikaansche nieuwsagentschap
pen hebben hun correspondenten te
Lissabon, te beginnen op Maandag j.l.,
instructie gegeven hun berichten niet
meer via Londen te zenden, maar ze
rechtstreeks uit Lissabon naar de Ver-
eenigde Staten te sturen.
In de Kunstzaal „Kunst van onzen Tijd”,
Prins Mauritsplein 2122, zal van 1028
September een tentoonstelling worden ge
houden van schilderijen van Herman Bog-
tnan.
President Roosevelt heeft zijn per
soonlijken vertegenwoordiger bij het
Vaticaan, Myron Taylor, ontvangen
voor het in ontvangst nemen van een
mondelinge boodschap van den Paus.
sisch-Roemeensche grens te scheppen.
Carol moest er op rekenen, dat dit door
de Russische grenswachten niet onbe
antwoord kon blijven.
Dit alles, zoo schrijft de „Prawda”,
werd misbruikt met het doel bewust
geruchten te verspreiden,
EEN MILITAIRE OEFENING BIJ
BELGRADO
Onder groote koppen houdt het Mos-
kousche blad „Prawda” zich in een uit
Kisjinef (Bessarabië) afkomstige spe
ciale correspondentie bezig met acties
van de Roemeensche troepen, die zich
naar het blad verklaart, in de tweede
'helft van Augustus aan de Russisch-
Roemcensche grens afgespeeld hebben.
Deze acties hebben de sovjet-regeering
aanleiding gegeven tweemaal bij de
Roemeensche regeering te protesteeren,
vaaromtrent op 30 Augustus een spe-
eiale mededeeling van het volkscommis
sariaat van buitenlandsche zaken gepu
bliceerd is.
De omgeving van koning Carol, zoo
heet het in deze correspondentie, heeft
reeds eenigen tijd geleden onderhande-
lingen over den afstand van een groot
deel van Zevenburgen en verkrijging
ran een garantie van het Roemeensche
gebied gevoerd. Carol had bepaalde
gronden noodig, om deze voorbereiden
de beslissingen op een of andere wijze
voor de openbare meening van Roeme
nië te rechtvaardigen. Tot dat doel was
de omgeving van Carol er op uit om
xirovoceerende incidenten aan de Rus-
sisch-Roemeensche grens te scheppen.
VERKIEZINGEN IN MAINE
In den staat Maine zijn de verkiezin
gen voor het gouverneurschap en voor
het Congres begonnen. Deze verkiezin
gen worden met groote belangstelling
gevolgd, daar zij een aanwijzing Vor
men voor den uitslag der presidents
verkiezingen van November a.s. Een
oude zegswijze luidt: „Zooals Maine
stemt, zoo stemt het geheele land”,
Alle vertegenwoordigers van Maine
in het tegenwoordige Congres zijn re
publikeinen.
In tegenwoordigheid van den minis
ter van oorlog, generaal Niditsj, is gis
teren ten Zuiden van de hoofdstad een
militaire oefening gehouden, welke ver
scheidene uren duurde en werd bij ge
woond door het geheele corps reserve-
officieren van Belgrado. Alle moderne
wapenformaties van de Zuidslavische
weermacht, in het bijzonder ook ge
vechtswagens en vliegers, benevens
valschermjagers, die uit een Fokker-
machine sprongen, traden op.
o.a. zilveren lepels, vorken en messen, ver
schillende tinnen bekers, een fototoestel,
enz. Achteraf bleek, dat deze vondst in
verband kon worden gebracht met ver
schillende diefstallen, welke in Mei j.l. ge
pleegd waren in woningen, waarvan de be
woners geëvacueerd moesten worden. En
kele menschen hebben reeds voorwerpen
herkend.
ORGELBESPELINGEN FEIKE ASMA
De heer Feike Asma, organist van de
Hooglandsche Kerk te Leiden, speelt
morgenavond a.s. 7.30 uur, op het orgel
van de Evang Luthersche Kerk, Luther-
sche Burgwal 7, orgelwerken van J. S.
Bach (Fantasie in G-dur en Trio in C~
moll); G. F. Handel (Concerto 2 in Bes
dur); Max. Reger (Introduction und Pas-
sacaglia); Ch. M. Wider; A. van Opstal en
Jan Swart.
Een gesprek met den kunstenaar
Gisteren is de tot ver buiten de lands
grenzen bekende litterator jhr. Pieter van
der Meer de Walcheren zestig jaar gewor
den. Niet alleen door zijn boeken (waar
van er eenige, o.m. zijn dagboek, in
Duitsche, Fransche, Amerikaansche, Ita-
liaansche, Spaansche en Poolsche editigs
het licht Zagen), maar misschien meer nog
door zijn stuwenden drang achter heel een
jongere generatie van schrijvers, oefende
krachtigen invloed uit. Boezemvriend van
den grooten Franschen pamflettist en zie
ner Leon Bloy en middelpunt van een der
litteraire en wetenschappelijke denk
centra van het Parijs der laatste tien
aren, (waar hij als directeur eener groote
uitgeversmaatschappij optrad), beïn
vloedden zijn werk en zijn geest de jon
gere menschen overal over de wereld.
Een onzer bijzondere medewerkers be
zocht den letterkundige in zijn kleine
landhuis te Bilthoven.
Wat de kleinheid van ons land betreft,
ik ben overtuigd dat Groot-Nederland
komt, dus een Nederland dat ook grooter
zal zijn in ruimte en aantal vierkante
kilometers aarde en water, dan ons hui
dige kleine dappere landje. Ik'heb altijd
verlangd naar een groot land. Dat is mis
schien wel de eerste onbewuste oorzaak
van mijn rondzwerven door Duitschland,
Italië en Frankrijk geweest in zijn latere
jeugd en mannenjaren.
Wat ik tijdens de oorlogsdagen, terug-
keerende uit het buitenland, voelde, toen
ik eindelijk in den loop van den middag
ons grensstation Roosendaal binnenreed,
kan ik moeilijk onder woorden brengen.
Ik was tevreden, rustig en gelukkig. Ik
ri_ iJ- 4.ij **”:j
heen. Ik herkende mijn eigen gezicht in
alle gelaten. Ik was thuis. Eigenlijk ge-
tie georganiseerd te zijnen huize, Palestri-
nastraat 15. Amsterdam, waar Chris al wie
hem dan de hand wil drukken gaarne
van 3 uur 's middags af zal ontvangen.
aan veiligheid of roekeloosheid, of nut,
volk, dan sta je op en je gaat. Je denkt niet
of dat het misschien wel verstandiger is
om niet te gaan, daar je toch niets hel
pen en doen kunt. Je overweegt niet, je
gaat.
Wat ik prachtig vind, is, dat ons land
en ons volk nu weer actief deel hebben
en moeten hebben aan de nieuwe toe
komst. Ik zit in het hart van mijn land,
de Nederlanden, en leef zooals ik nog
nooit geleefd heb.
We leven in een wereldomwenteling. die
naar een nieuwe eenheid dringt. De grond
slag zal natuurlijk Christelijk zijn. Europa
is Christelijk. Maar het Christendom moet
ook vernieuwd, of juister gezegd, moet
teruggebracht tot nieuwe, nieuw-leven-
wekkende kracht. Is er een nieuwe basis
voor die nieuwe letterkunde? Ik meen van
wel, namelijk het oude verlangen naar
gemeenschapskunst.
Als Groot-Nederland zal opstaan, in
welken vorm dan ook, maar het moet één
land, en één volk worden, dan is de basis
ook breeder. Er zal dan een groote
volksgroep bestaan, voor wie gemeen
schapskunst, die uiting en beeld en vorm
geeft aan het gemeenschappelijk verlan
gen, een noodzakelijkheid wordt. Alles
wat Nederlandsch is, is van ons. Gemeen
schapskunst is geen grootste gemeene
deeler De gewestelijke, de geestelijke, de
religieuze verscheidenheid blijft. En dat
is juist een rijkdom voor een volk”.
Ik zou in de jaren, dat ik nog te leven
heb, op mijn manier willen dienen om
ons volk bewust te maken van het feit,
dat we in een grooten tijd leven, dat wij
groot moeten denken, groot leven. De
idee: Groot-Nederland en God te dienen
met alle kracht, op alle manieren. Wij
allen, zónder onderscheid, moeten mede
werken. zónder onszelf te zoeken, aan den
nieuwen tijd. Ieder op zijn plaats, ieder
naar zijn mysterieuze zending, die hem
gegeven is door de Voorzienigheid, die
toch in diepsten grond de leider is van
de wereldgeschiedenis. Welke taak ik daar
bij te vervullen heb, wijst zich vanzelf uit:
ik wil getuigen van wat ik ervaren en ge
leerd heb in deze laatste jaren. en ik zou
in allen het begrip willen ingieten, dat
het leven meer dan ooit waard is voluit
geleefd te worden.
ANTOON MARKUS 70 JAAR.
De bekende Veluwsche schilder, Antoon
Markus, is heden in verband met zijn 70en
verjaardag gehuldigd. Er had zich een hul-
digingscomité gevormd, waarin o.m. de
burgemeester van Arnhem, de heer H. P.
J. Bloemers en de burgemeester van Ren-
kum, de heer J. J. Talsma, zitting hadden
genomen.
De heer Markus werd in zijn woning aan
den Wolfhezerweg nabij Oosterbeek toege
sproken door burgemeester Talsma en
door den heer Johan Wesselink uit Ooster
beek, kunstvriend van den jubilaris. Beide
sprekers wezen op de groote werkkracht
en bijzonderen kunstzin, welke uit den
arbeid van den heer Markus blijken.
Het comité heeft gelden bijeengebracht
waarmede een fraai schilderstuk van An
ton Markus is aangekocht. Het zal een
plaats krijgen in een officieel gebouw in
zijn geboortestad Arnhem. Het stuk stelt
voor een landschap bij de rivier de Aisne
in Frankrijk.
Namens het comité overhandigde de
schrijfster mevr. Tony de Ridder-Schotte-
lius den 70-jarige een fraai album met de
namen van hen, die tot den aankoop bij
droegen.
De heer Markus ontving vele schrifte
lijke gelukwenschen en andere bewijzen
van belangstelling.
Von een korenmijl gevallen en gedood
De 38-jarige gehuwde S. Riemersma,
wonende te Scheemdermeer. in dienst bij
den landbouwer R. te Midwolda, is gis
teravond bij het verrichten van werk
zaamheden, door tot nu toe onbekende
oorzaak, van een hooge korenmijt geval
len. In zorgwekkenden toestand werd de
ongelukkige naar het R.K. ziekenhuis te
Winschoten overgebracht, waar hij heden
morgen aan de gevolgen van zijn val is
overleden
en aldoor toen wij door Vlaanderen reden.
Want ik draag Vlaanderen even goed als
alle andere gewesten van Nederland in huldigen. Zij hebben daarvoor een recep-
mijn bloed. De roep van „Blut und Boden” -v—i— .-i
is een feit. Als die beide je roepen, vooral
op het oogenblik als gevaar dreigt, als er
onheil hangt in de lucht boven je land, je
De jongste maatregelen van de bezet-
tingsautoriteiten nopen den Hagenaar de
gezelligheid na tien uur aan den huise-
1 ij ken haard te zoeken. Hpt uitgaande
leven ondergaat dus ingrijpende veran
deringen. Het Residentie Tooneel zal in
den Haagschen Stadsschouwburg in elk
geval voorloopig geen avondvoorstellin
gen meer geven, aangezien de directie
vooralsnog het aanvangsuur niet al te
zeer wil vervroegen. Als eventueel bin
nenkort de werktijden worden veranderd
of, indien de duur van een voorstelling
zulks toelaat, zal worden overwogen of
er toch des avonds kan worden gespeeld.
De heer Dirk Verbeek, directeur van
het Residentie Tooneel, den vasten be
speler van den Stadsschouwburg, ant
woordde, toen hem werd gevraagd welke
gevolgen de maatregel voor de onlangs
bekend gemaakte winterplannen van het
gezelschap heeft, als volgt:
„Het ligt in onze bedoeling door te
gaan met ons werk. Misschien zijn wij
binnenkort weer in de gelegenheid
avondvoorstellingen te geven in den
Haag. Zoolang dat niet het geval is zul
len wij hier matinée’s spelen. In de pers
conferentie heb ik dit voornemen reeds
aangekondigd, maar de feiten nopen mij
thans deze plannen in een wat sneller
tempo uit te voeren dan in de bedoeling
lag. Ik hoop, dat het Haagsche publiek
er belangstelling voor zal hebben. Het
aantal dergenen, die ’s middags tijd heb
ben den Schouwburg te bezoeken, is
groot in deze stad. Men ziet zooveel pu
bliek vooral dames! des middags
in de café’s, de bioscopen en de lunch
rooms, waarom dan ook niet in den
Schouwburg? In het buitenland doet men
het al jaren! Wij beginnen de Haagsche
middag-voorstellingen op Dinsdagmiddag
met „Toontje heeft een paard geteekend”.
Woensdag is de schouwburg gesloten.
Donderdagmiddag vraagt „Toontje”
weer de aandacht en Vrijdagmiddag zijn
wij weer dicht, omdat we het theater
dan noodig hebben voor de generale
repetitie van „Dertig seapndep liefde”,
het nieuwe blijspel, waarvan de première
op Zaterdagmiddag 14 September wordt
gegeven. Zondagmiddag 15 September
voeren wij het ten tweeden male op.”
Den Haag staat dus voor een noviteit:
de middagpremière. Over het stuk „Der
tig seconden liefde”, van den Italiaan
Aldo de Benedetti, deelde, de regisseuse
Bets Ranucci-Beckman ons het volgende
mede:
„Het zou natuurlijk een beetje dwaas
zijn, als ik naar aanleiding van „Dertig
seconden liefde”, dat een luchtig en on
schuldig blijspel is, een zwaarwichtige
verhandeling ging houden over het rela
tieve van den tijd, wat ik, onder ons ge
zegd, ook niet zou kunnen.
Maar waarom zouden we er niet ge
moedelijk wat over kunnen babbelen?
Toen we, in het grauw verleden, in de
vacantie nog onzen zomertocht in het
buitenland maakten, zeiden we tegen el
kaar, als we een dag of vier aardige
stadjes, mooie kerken, stralende land
schappen en allergezelligste restauranne-
tjes hadden bezocht: „Kunnen jullie be
grijpen, dat we nog maar zoo kort onder
weg zijn?” Door het vele, dat we gezien
hadden, had de tijd zich uitgedeid. Maar
als we na een maand in ons zooveelste-
hands-autotje weer voor de deur van ons
huis stonden, zeiden we, een beetje sip:
„Is t’ nu al afgeloopen? Het lijkt, of we
pas wegreden.”
De tijd heeft nu eenmaal de onaange
name en koppige gewoonte lang te zijn
als je hem gauw voorbij wilt hebben en
je door je vingers te glijden als je hem
graag wat rekken wilt.
En nu over die halve minuut, waar het
in dit stuk over gaat. Een halve minuut
is dertig seconden, zegt de mannelijke
hoofdpersoon Plero Guarandi (Theo
Frenkel) waarschuwend tegen de vrou
welijke hoofdpersoon Grazia Sirlanl
(Mimi Boesnach) en zij: „Ja, dat weet
ik. en wat dan nog?”
Maar zelfs een halw ris soms
langer dan je zou was, o
huisvrouw, dat de wlF de koffie
VERSPREIDE BERICHTEN
Naar de „Eclaireur de Nice”
meldt, zijn gisteren in Nice weer anti-
Joodsche betoogingen gehouden. In de
straten werden anti-Joodsche pamflet
ten uitgedeeld. Een groote menigte,
waaronder Vele studenten, zong de
Marseillaise en riep „weg met de Jo
den”. De politie greep in en deed eenige
arrestaties.
Volgens officieele gegevens in de
„Board of Trade Journal” zijn de prij
zen van levensmiddelen in Groot-Brit-
tannië sinds het begin van den oorlog
met bijna vijftig procent gestegen.
Bij het kapseizen van de veerboot
op de Rhone tusschen Yenne en St.
Didier (Frankrijk), zijn 6 personen
verdronken, onder wie 5 kinderen.
Slechts twee leden der bemanning
konden zwemmend den oever bereiken.
Op den weg van Miram Schah
naar Bunna, gelegen aan de Noordwes
telijke grens van Britsch-Indië is het
tot een ernstige botsing gekomen tus
schen Engelsche troepen en opstandige
Indische stammen, waarbij 14 Indiërs
en een Engelschman om het leven zijn
gekomen.
Onder groote belangstelling van
de bevolking te Asuncion zijn gisteren
de president van de republiek Paraguay
José Felix Estigarribia en zijn echtge-
noote, die beiden bij een vliegtuigon
geluk om het leven zijn gekomen, naar
hun laatste rustplaats geleid.
Duizenden onder wie vele oud-strij-
ders, brachten den dooden generaal van
den Chaco-oorlog hun laatsten groet.
Bij de overbrenging naar het Pan
theon droegen ministers en generaals
de kist door een haag van soldaten.
Te Agram, Zuid-Slavië, zijn bij
een grossier in granen 50 wagons ge
hamsterd meel en bij een vleeschfa-
briek in een voorstad van Belgrado
17 wagons vet gevonden. Deze hoeveel
heden levensmiddelen waren achterge-
houden in de hoop op voortgezette
prijsstijging.
Het Amerikaansche ministerie
van buitenlandsche zaken maakt offi
cieel bekend, dat de gezantschappen
te Kaunas, Reval en Riga benevens
hun consulaire afdeelingen gesloten
zijn.
Op 16 September a.s. wordt de bekende
operazanger en oud-opera-directeur Chris
de Vos zeventig jaar.
Hij begon bij wijlen Kees van der Lin
den, eerst als koorzanger, als hoedanig hij
uitblonk, daarna voor kleine rollen, om
dan plotseling naar voren te treden als
lyrisch- en als heldentenor, bij een de
buut. dat hem spoedig naar den voorgrond
bracht, néést kunstenaars als Désiré Pau-
wels, Jac. Urlus, Jos, Tijssen en Jules
Moes. Vele jaren diende hij de Nederland-
sche vocaaldramatische kunst, en zóó vef-
dienstelijk, dat hij werd uitgenoodigd om
als Parsifal, met de Savage Opera Com
pany een groote tournée door Amerika
te maken.
Na zijn Parsifal-succes werd hij te Ant
werpen verbonden aan de Vlaamsche
Opera, waar hij negen seizoenen achtereen
alle heldentenor-partijen zong. Met den
wereldoorlog keerde hij naar Nederland
terug, om eerst in den Hollandschen
Schouwburg te Amsterdam, met Evert
Cornells als dirigent, de Coöperatieve
Opera te Leiden, en daarna in 1916
als heldentenor en adviseur van de Neder-
landsche Opera (directie G. H. Koopman)
op te treden Toen in 1919 de Opera tijde
lijk naar den Haag werd overgeplaatst,
werd Chris de Vos waarnemend directeur.
Bij haar wèder-vestiging te Amsterdam,
werd de Vos tevens directeur van het
Theater Carré. Met Désiré Pauwels is hij
tenslotte nog eenigen tijd directeur der
NV. De Opera geweest. Met een tijdperk
van zes jaren als programmaleider der
A.V.R.O. heeft hij zijn practische muzi
kale loopbaan alsdan geëindigd. Hoeveel
tienduizenden hij van zijn muzikale gaven
heeft laten genieten is onberekenbaar. Een
klein comité van vrienden en oud-collega's
willen den jeugdig-vitalen zeventigjarige
op zijn aanstaanden verjaardag nog eens
opstaat en dat je de laatste onbewaakte
halve minuut niet oplet, je kunt dan
tien minuten besteden aan het schoon
maken van het gascomfoor. En stel je
voor dat je een lastigen man hebt en je
vergeet het ei, dat in den ketel ligt, je
hebt dan een halven dag gezanik, dat
het ei te hard geworden en dus onver
teerbaar is. En denk eens dat een tand
arts een halve minuut bezig zou zijn je
een kies te trekken.
En hiermee zijn we dan waar we
wezen moeten. Het stuk „Dertig secon
den liefde” speelt bij den tandarts. Lieden,
die kiespijn hebben en gevoelig zijn voor
suggestie, moet ik dan ook waarschu
wen. De helft van onze acteurs en actri
ces moesten onmiddellijk na de lezing
naar hun tandarts toe. waar ik niet mee
zeggen wil, dat er op het tooneel kiezen
getrokken zullen worden.
Nee, de operatie, die op den tandart-
senstoel staat te gebeuren, is veel min
der pijnlijk en als er mannen met een
lichtzinnig karakter op de première ko
men, zullen ze misschien vinden, dat een
halve minuut erg kort is, wat ze niet
aan hun vrouwen zullen vertellen.
Nu heb ik al ’t mogelijke gedaan om
u nieuwsgierig te maken zonder u de
intrige te vertellen. En ik hoop, dat we
geen last zullen krijgen met de tand
artsen, die nu oook wel geconcentreerd
zullen zijn, want Tullio Siriani springt
nog al vreemd met zijn patiënten om.
Tot Zaterdagmiddag in den Schouwburg.”
De middagvoorstellingen beginnen op
werkdagen om half drie en Zondag om
twee uur.
Succesvolle matinee in Diligentia
Zondagmiddag heeft mevr. Ans van
HouweningeSchoutens in een volle Dili-
gentiazaal een interessante demonstratie
gegeven van de door haar behaalde on-
derwijs-resultaten óp het Nederlandsch
Instituut voor rhythmische gymnastiek.
Mevr, van Houweninge zette eerst haar
methode en bewegingsleer uiteen, gaf
daarna theoretisch een inzicht in physie-
ke scholing, daarbij practisch geassis
teerd door haar leerlingen. De verzorging
van houding eri beweging, als: opbouw
van het lichaam van den juisten bekken-
stand uit, oefeningen in torsie, romp- en
armzwaaien, .uitgevoerd met tamboerijn
en balspel; na de pauze de muzikale vor
ming en tenslotte eenige dansen op mu
ziek van Möller, Grieg en Schumann,
gaven een volkomen duidelijk inzicht van
het streven van het Nederlandsch Insti
tuut Volkomen verdiend werd deze mid
dag een enorm succes. Want niet alleen,
dat de demonstratie door de leerlingen
op een hoog peil stond, ook het onder
wijs zelf en de daarbij gevolgde metho
den maken een zeer sterken indruk.
Het Nederlandsch Instituut voor Rhyth
mische Gymnastiek is een school, die niet
alleen physieke ontplooiing brengt in
sportleven, doch eveneens in artistieken
en aesthëtischen zin. Met de grootste be
wondering hebben wij met het werk van
mevr, van Houweninge kennis gemaakt.
Het maakt een soliden en degelijken in
druk. is én- als physiek-sportieve
lichaamstraining. èn als ontwikkeling van
het schooonheidsgevoel uitermate be
langrijk en staat, waar het de gisteren
getoonde resultaten betreft, op een peil,
die het Nederlandsche dansonderricht alle
eer aandoët
Het Scheveningsche concertseizoen ein
digde reeds meer dan een week geleden.
Wij hadden dan ook verwacht, dat na de
laatste uitvoeringen op 1 September j.l.
de Kurzaal haar deuren voor dit jaar toch
wel definitief had gesloten. Plotseling
heerschten echter gisteren buitengewone
bedrijvigheid en bijna ongekende drukte in
de groote concertruimte. De beroemde
Duitsche pianiste en Beethovenvertolkster
bij uitstek, Elly Ney, die Zaterdagavond in
het Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen met de Berliner Philharmonic onder
leiding van den eminenten dirigent Hans
Knappertsbusch optrad, gaf namelijk een
recital voor de Deutsche Ordnungpolizei
en genoodigden.
Deze avond stond onder bijzondere
bescherming van den gastheer van de kun
stenares, Rijkscommissaris-Rijksminister
dr. Seyss-Inquart, bij wiens verschijnen de
zaal eenige malen hel verlicht werd door
de magnesiumlampen der persfotografen.
Ademlooze stilte heerschte echter, toen de
pianiste een koraal van Bach als haar eer
ste programmanummer aankondigde en
aan den prachtigen Bechstein-vleugel
plaats nam, om haar diep bezonken, rijke
visie over het werk te openbaren. Deze
kunstenares is echter voor alles Beetho-
1 ven-speelster en had dus ook het grootste
gedeelte van haar concert aan composities
van dezen Weenschen meester gewijd.
Dientengevolge bracht Elly Ney als tweede
nummer den treurmarsch uit de Sonate in
As-dur op. 26 van L. van Beethoven ten
gehoore. De groote toondichter plaatste als
opschrift boven dit gedeelte: Marcia fune-
bre. sulla morte d’un eroe”. Door de schep-
1 ping vóór de vertolking ter herdenking
aan de Duitsche helden te wijden heeft
Elly Ney haar het hoogste doel doen ver-
vullen. Haar spel heeft wel zeer diepen
indruk gemaakt,
De „Appassionata”, Sonate op. 57 in f
kl. t. van L. van Beethoven, liet de
pianiste volgen na een korte bespreking
over Beethoven’s beschouwingen over we-
reld, muziek en mensch naar aanleiding
i van deze compositie te hebben gegeven.
Van zeldzame harmonische klaarheid door
het zinrijke spel der linkerhand was Elly
Ney’s vertolking. Welk een overtuigings-
1 kracht bezat bovendien de geestelijke in
houd! Elly Ney heeft zich dan ook met
Beethoven’s geest vereenzelvigd. Zij ge
looft in diens werken, zooals Josef Pem-
baur in de composities van Fr. Liszt; ja
deze klanken zijn voor haar de taal van
1 persoonlijke ontroeringen, van eigen ziel
1 geworden. Magistraal klonk het Allegro
assai, terwijl het Andante ons tot die hooge
sferen bracht, waartoe anders alleen Beet-
hoven’s latere werken ons kunnen leiden.
Hierna volgde de A-dur Sonate van W.
A. Mozart. Het spel was daarin subtiel en
van bijzondere klankcharme. Door het
bijna geheel achterwege laten van pedaal-
gebruik schonk Elly Ney de vertolking
bovendien een buitengewone doorzichtig
heid.
Tenslotte volgden nog eenige Duitsche
en Rheinische Tanze van L. van Beetho-,
ven. De langdurige applaus-ovaties en de
bloemenhulde, welke Elly Ney ten deel
vielen, deden haar tot het geven van
eenige toegiften besluiten. Werken van
Schubert, een wals en een bewerking van
het bekende Wiegelied van Brahms heeft
de pianiste als extra’s laten volgen.
politie werd gewaarschuwd,
aan een onderzoek
President Roosevelt heeft de wet
onderteekend, waarbij credieten wor
den verleend voor de uitrusting van
een leger van 1,2 millioen man en voor
den aankoop van 18.000 vliegtuigen.
Door deze wet wordt het bedrag, dat
het Congres in de huidige zittings
periode voor defensiedoeleinden be
schikbaar heeft gesteld op in totaal
11 milliard dollar gebracht.
Eilly Ney
(Foto-archief)
Groot aantal kaarten gestolen
In den nacht van Zaterdag op Zondag
zijn uit een lokaal van den gemeente
lijken distributiedienst aan den Laansweg
in Amsteraam-Noord een zeer groot aan
tal distributiebescheiden ontvreemd. De
dader heeft zich vermoedelijk Zaterdag
laten insluiten. Hij heeft toen het gebouw
leeg en verlaten was, een kast opengebro
ken en daaruit een groote hoeveelheid
distributiekaarten weggenomen. Hieronder
bevindt zich tevens een belangrijk
aantal rantsoenkaarten, welke afge
stempeld, bestemd zijn voor bakkers, café
houders, kappers, petroleummaatschap-
pijen enz. Het publiek wordt dringend
aangeraden zich te onthouden van een
overnemen eventueel tegen betaling van
hun aangeboden kaarten aangezien deze
van diefstal afkomstig kunnen zijn.
United Press meldt uit Boekarest; De
hoofdstad treft voorbereidingen voor de
ontvangst van de moeder van koning
Michael, prinses Helene, die spoedig
wordt verwacht. In goed ingelichte
Roemeensche kringen verklaart men
dat dit de grootste ontvangst zal wor
den, ooit een koningin bereid.
Prinses Helene houdt zich op het
oogenblik op in het bekende sanatorium
j „Weisser Hirsch” bij Dresden. Zij is
daar een week geleden aangekomen ter
genezing van een ziekte, doch de dok
toren verklaren, dat haar toestand aan
merkelijk verbeterd is.
Na een telegram uit Boekarest ont
vangen te hebben begaf de prinses zich
naar Dresden om den Roemeenschen
consul te spreken.
Er wordt aan herinnerd dat de over
leden koningin Maria van Roemenië
meermalen hetzelfde sanatorium be
zocht. Zij vertoefde daar ook bij het
begin van haar- laatste ziekte, welke
tenslotte tot haar dood leidde.
Door autobus overreden en gedood
Zaterdagmorgen is in de Vischstraat te
's-Hertogenbosch de heer v .d. G_, uit de -- - --
St. Eloisstraat, die den rijweg overstak, was thuis^ Ik hoorde mijn taal rond^mij
door een autobus gegrepen en tegen den
grond geworpen De man kwam onder den - r,.
bus terecht en kon eerst worden bevrijd, gezegd, had ik dat, gevoel albij Brujsel
nadat een twintigtal burgers deze hadden
opgelicht. Per auto is het slachtoffer naar
het Groot-ziekengasthuis overgebracht.
Aanvankelijk was de toestand niet le
vensgevaarlijk, doch later verergerde deze
en‘in den loop van den avond is G aan
de bekomen verwondingen overleden.
verzonnen geruchten te verspreiden,
over zoogenaamde voorbereidingen tot
een sovjet-aanval op Roemenië. Carol
rekende er blijkbaar op, dat een derge
lijke keer der dingen ook wel spanning
tusschen Duitschland en de sovjet-Unie
I kon doen ontstaan. Voor de hand ligt,
dat de bekende mededeeling van het
volkscommissariaat van buitenlandsche
zaken niet voor publicatie in de Roe
meensche pers vrijgegeven werd. Blijk-
i baar vreesde de omgeving van Carol,
dat publicatie van de Russische mede
deeling de provoceerende acties van de
Roemeensche machthebbers aan de Rus
sische grens had kunnen ontmaskeren.
De huidige regeering van Roemenië
i heeft, zoo besluit de „Prawda”, de pro-
i voceerende politiek van Carol en zijn
omgeving ontmaskerd en men heeft
maatregelen genomen tot verdrijving
van Carol en ter bestraffing van de per
sonen uit zijn omgeving.
Gestolen goederen gevonden
Te Loenen hebben een paar kleine jon
gens bij het spelen twee pakken gevon
den, die verborgen tusschen de struiken
lagen. De politie werd gewaarschuwd,
welke de pakken aan een onderzoek - -
onderwierp. Hierin vond men van alles, deze auteur een ongekend veelzijdigen
r Ir Ti invlrind mf Uri an H i
Het ministerie van marine heeft aan
particuliere en staatswerven opdrach
ten geven tot den b’ouw van 201 oor
logsbodems voor een totaal bedrag van
3,8 milliard dollar. De opdrachten om
vatten bijna alle door het Congres op
grond van het nieuwe vlootprogram
goedgekeurde schepen, welker bouw
tijd tot 5 jaar bedraagt. Besteld werden
o.m. 7 slagschepen van 100 millioen
dollar elk. 8 vliegtuigmoederschepen
van 15 mihoen elk, 27 kruisers van 30
millioen per stuk, 115 torpedoboot ja
gers van 8,1 millioen per stuk, 43 duik-
booten van 6 millioen dollar per stuk.
Het bouwprogram zal waarschijnlijk
eerst over ongeveer 7 jaar gereed zijn.
EXAMENS
Machinisten-examen.
Geslaagd alhier voor diploma B de
heeren II de Graaf te Rotterdam, J. C.
van den Ende te Amsterdam, C. Brand
te Streefkerk en J. G. de Koning te Rot
terdam.
Geslaagd alhier voor 2en stuurman
groote handelsvaart de heeren G.P. Beek
man, Ch. H. Sajet en D. Toet; voor derden
stuurman groote handelsvaart de heer
H. Groenler.
G'-ref. Kerk
Ajingenorrw» naar Wommels ds. W. J.
te Rhenen.