PLANETARIUM
Haagsche Courant van Vrijdag 20 September 1940
„Nieuwe orde” in het verleden
Bfi
j
Teekenstudies.
den Haagschen Dierentuin
BINNENLAND
EEN MERKWAARDIG
DRIETAL
in
o
Haagsche politie-agenten in
DERDE BLAD, PAGINA 1.
1 f
0^0'
Ju
i
De Nederlandsche Unie
Ge
Engelsche bommen
Het politiek verval.
Sigaren en sigaretten
Met ingang van heden
DE GEBOORTE VAN HET
CHRISTELIJK EUROPA
absurde
De hei-
idealen
dezelfde
De nieuw aangestelde Haagsche politie
agenten, die nog in opleiding zijn,
moeten o.a. over voldoende kennis der
stad beschikken. Hiervoor is een eerste
vereischte, dat zij voldoende op de
hoogte zijn van de ligging der open-
die
den
het
bare gebouwen. In verband hiermede
worden zij onder deskundige leiding
in diverse ploegen de stad ingestuurd
om aan de hand van een schriftelijke
order diverse belangrijke punten op te
zoeken. (Polygoon)
tot de maan
tot Jupiter
tot Saturnus
363 000 km
630 000 000 km
1 268 000 000 km
Verzoek om een ordedienst
De Nederlandsche Unie deelt in
haar weekblad De Unie mede, dat zij
eind Augustus aan den Rijkscommis-
saris verzocht heeft een ordedienst te
mogen oprichten.
Christendom en heidendom
het laatste roemlooze tijdperk
het West-Romeinsche rijk
diep zedelijk verval,
van den godsdienst
Met ingang van heden is de opneming
in den Opbouwdienst voor gedemobili
seerde militairen voor onbepaalden tijd
opgeschort.
In verband hiermede is zoowel de
verplichte als de vrijwillige inschrij
ving voor den Opbouwdienst tot nader
order gestaakt.
De leerlingen van de Haagsche Academie voor Beeldende Kunsten maken ‘studies in den Haagschen
Bierentuin, Bij de leeuwenkooi, welke een geliefd onderwerp is. .(Polygoon)
Nu was langzamerhand de tijd geko
men, dat het aanschijn der aarde ging
veranderen. Nog was het heidendom
niet overwonnen, nog kwamen er kerk-
vervol^rs, maar onder Constantijn
kwam de kerk uit de Catacomben en
begon zij haar openbare werkzaamheid.
Het antieke heidendom was aan het
verdwijnen, het nieuwe Europa werd
geboren en verrees op de puinhoopen
van het verleden.
Het is een uiterst smartelijke en lang
durige geboorte geweest, deze eerste
worsteling van het Christelijk Europa,
waarbij het ging om zijn ontstaan.
(Nadruk verboden.)
Opneming in den opbouwdienst
voor gedemobiliseerden
stopgezet
kon wor-
algemeene
ook het
programma verzorgt. Lopik heet voort-
aan Hilversum I, Jaarsveld Hilver
sum II, Kootwijk blijft Kootwijk, meldt
de „Radio Bode”.
De persberichten (A.N.P.) worden
uitgezonden op Hilversum I en II en
wel op werkdagen te 8, 12.45, 17.15,
19, 20 en 20.55 uur. Op Zondagen ver
valt de uitzending van 19 uur.
De sigaretten
Met betrekking tot de vraag: waar
blijven toch de sigaretten? deelt de
Tel. verder mede, dat de verklaringen
van autoriteiten en belanghebbenden,
kort samengevat, op het volgende neer
komen:
In de eerste plaats moet worden
vastgesteld, dat, wanneer omtrent een
artikel ook maar het gerucht de ron
de doet, dat het wel eens schaarsch
zou kunnen worden, de prijzen oploo-
pen en de voorraden op mysterieuze
wijze verdwijnen. Is er van een be
paald product ook slechts een frac-
tioneel tekort, dan zal de gewone koo-
per de neiging krijgen meer in te slaan
dan gewoonlijk. Op deze wijze wordt
het tekort kunstmatig vergroot, waar
door de toestand ongunstiger lijkt dan
hij is.
Een wijziging in dezen toestand zal
eerst intreden, wanneer de aanvoeren
grooter zijn dan de consumptie.
Dit is dan ook de reden, dat het
rijksbureau voor tabak den sigaretten
fabrikanten toestemming heeft ver
leend, de productie, die aanvankelijk
was bepaald op 120 pCt. van den om
zet over 1939, tot het maximum op te
voeren. Hoe was nu de verdeeling van
deze 120 pCt., die gedurende de jongste
maanden de fabrieken heeft verlaten
In de eerste plaats moest een ge
deelte gereserveerd blijven voor de
Duitsche weermacht. Voorts kreeg de
„Tel.” verneemt, staat het
echter nog niet vast, dat deze verhoo-
ging die ver uitgaat boven de op
centen op den accijns welke per 15
September van kracht zijn geworden
ook inderdaad tot stand komt. De fa
brikanten hebben een uitvoerige moti-
veering ingediend bij het bureau Prij
zen van het departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart, dat dit rap
port in studie heeft.
Hierin wijzen zij op hun gestegen
onkosten en in het bijzonder op de op-
geloopen prijzen van ruwe tabak, ter
wijl tevens als grond van de prijsver-
hooging wordt aangevoerd, dat men
een wachtgeldregeling voor d^ arbei
ders in het leven wil roepen voor het
geval te eeniger tijd op grond van de
voorraadpositie der ruwe tabak, een
gedeeltelijke of algeheele stopzetting
der productie onder de oogen gezien
zou moeten worden.
In de tot dusver geldende prijzen
was een loonsverhooging voor de siga
renmakers, die reeds in Maart j.l. was
ingegaan, nog niet gecalculeerd. Het
fonds voor een wachtgeldregeling nu
zou tot stand moeten komen door den
arbeiders opnieuw een loonsverhooging
van 5 procent toe te kennen, die door
de arbeiders in haar geheel in het
fonds zou moeten worden gestort. Van
hun kant zouden de fabrikanten even
eens 5 procent van het loon in ge
noemd fonds storten, zoodat een to
tale stijging van het loon met 15 pro
cent op de nieuwe prijzen zou komen
te drukken, ongeacht de gewijzigde
grondstoffenprijzen en andere kosten.
Fabrikanten berekenen dan ook, dat
zij met de voorgestelde sigarenprijzen,
vooral in de duurdere soorten, slech
ter uitkomen dan met de oude. Op
basis van bovengenoemd rapport zou
den zij, naar aan genoemd blad werd
medegedeeld, evenwel de garantie
kunnen geven, dat de kwaliteit op peil
zal blijven.
De moeilijkheid zit ook hierin, dat
prijsverhoogingen voor rookartikelen
veelal slechts met sprongen tot stand
Eerlijke verdeeling
Blijkens prijscouranten, door de si
garenwinkeliers van verschillende fa
brikanten ontvangen, hebben deze
laatsten de bedoeling om, naar aan
leiding van de op 15 September inge
gane accijnsverhooging, de sigarenprij
zen als volgt vast te stellen
De sigaar van 3i cent wordt 4J
cent, die van 4 cent komt op 5 cent,
die van 5 cent op 6, die van 6 cent
op 8, die van 8 cent op 10, die van
10 cent op 12, die van 12 cent op 15
en die van 15 op 1& cent.
De prijsVerhooging voor de senop-
tas zou dan als volgt worden die
van 2J cent worden 3 cent, die van
3 cent 4, die van 3i cent 4J, die
van 4 cent 5 en die van 5 worden
6 cent.
Naar de
In politiek opzicht begin het verval
tegen het einde van de derde eeuw. De
geweldige inspanning van den oorlog
tegen de Marcomannen bewees, dat het
rijk reeds veel van zijn vroegere kracht
had ingeboet. Door de daling van het
geboortecijfer en de, door de talrijke
oorlogen, groote sterfte van mannen
moest de verdediging grootendeels wor
den toevertrouwd aan hulptroepen, die
uit de overwonnen volkeren gerequi-
reerd werden. Op zichzelf was dit niet
zoo erg, want over het algemeen waren
deze hulptroepen trouw aan den Ro-
meinschen Adelaar.
Erger was, dat na den oorlog met
de Marcomannen groote groepen bar
baren werden uitgenoodigd, om zich
in onbewoonde gedeelten van het rijk
te gaan vestigen, om zoodoende de be
volking op peil te houden en er frisch
bloed in te brengen. Deze georganiseer
de volksverhuizingen beteekenden een
vreedzame penetratie, waardoor de
eenheid kunstmatig bewaard bleef.
Maar zij beteekenden ook een steeds
meer inboeten van het Romeinsch op
pergezag. De hoogste posten kwamen
op den duur in handen van deze
„volksvreemden”, ja er waren onder
de keizers van de derde eeuw zelfs een
Syriër, een Arabier en een Afrikaan.
Om de zuiverheid van het ras bekom
merden de oude Romeinen zich al heel
weinig!
Reeds in de derde eeuw scheen de
val van het Imperium nabij. De druk
der Barbaren op de lange en zeer on
voldoende beschermde grenzen nam
steeds toe. De Goten trokken plunde
rend door den Balkan, de Krim, de
kustgebieden van de Zwarte Zee en
Klein Azië. De Franken vielen Spanje
binnen, de Alemannen verwoestten de
Rhone- en de Povlakte, Antiochië werd
herhaaldelijk veroverd.
Keizer Aurelianus slaagde er echter
in, de rust te herstellen en door ver
enging der grenzen de verdedigingslinie
te versterken. In den tijd van Constan
tijn den Groote telde het rijk ongeveer
70 millioen inwoners, maar de grootste
sterkte van het leger bedroeg slechts
650.000 man, hetgeen absoluut onvol
doende was, om aan de stormloopen der
barbaren, die omstreeks 375 het begin
vormden van de Volksverhuizing, het
hoofd te bieden.
Dat het rijk er desondanks nog langer
dan een eeuw in slaagde stand te hou
den is voor een zeer groot deel te dan
ken aan het werk van Diocletis^us, den
beruchten despoot en Christenvervolger
en Constantijn den Groote, die hem na
een tijd van twisten opvolgde.
kunnen komen, daar nu eenmaal niet
voor eiken prijs een banderolle be
staat. Fiscale overwegingen hebben er
bijvoorbeeld reeds toe geleid, dat de
l cents-sigaret geheel van de markt
zal verdwijnen. De goedkoopste siga
ret zou, naar verluidt, 22 cents per
20 stuks gaan kosten.
Bij dit alles dient men te beseffen,
dat sigaren nergens ter wereld zoo
goedkoop en zoo goed werden gerookt
als in Nederland. Voor velen zal de
voorgestelde verhooging niettemin be-
teekenen, dat zij iets minder moeten
gaan rooken. Daar zit echter ook nog
een lichtzijde aan: wij doen langer
met onze voorraden.
Centrale sociale dienst in
voorbereiding
Voorts meldt De Unie, dat de lei
ding van De Nederlandsche Unie van
meening is, dat het op haar weg ligt,
het initiatief te nemen om te komen
tot een centrale maatschappelijke or
ganisatie, die in den meest uitgebrei-
den zin des woords de nationale hulp-
verleening zal leiden en, waar noodig,
deze zelf ter hand nemen.
Hierbij sta duidelijk voor oogen, al
dus het blad, dat een dergelijke Cen
trale Sociale Dienst zonder medewer
king van overheidswege weinig kans
van slagen heeft. Het is echter nood
zakelijk, dat het initiatief voor dezen
dienst uit het volk zelf voortkomt en
dat de overheid zich beperkt tot het
geven van een sanctie. Tevens zullen,
waar velerlei overheidsinstanties van
ouds op het arbeidsveld der maat
schappelijke hulpverleening werk
zaam zijn, door deze medewerking
van de overheid ook deze instanties
in de samenwerking opgenomen be-
hooren te worden. In zooverre is de
medewerking der overheid onmis
baar.
Anderzijds zal, dank zij het feit, dat
De Nederlandsche Unie geen partij is
in den ouden zin van het woord, doch
een beweging, die terwille van de ver
sterking en de hernieuwing onzer
volksgemeenschap en van onze Neder
landsche volkskracht, uit ons Volk
zelf voortsproot, en door ons Volk in
al zijn geledingen gedragen wordt, op
de medewerking van alle in ons land
werkzame actieve krachten gerekend
kunnen worden, en temeer, daar de
Centrale Sociale Dienst een zelfstan
dig instituut zal zijn, dat naast De
Nederlandsche Unie mogelijkheid tot
aller samenwerking tot practischen
maatschappelijken opbouw zal geven.
Het initiatief van de leiding der Ne
derlandsche Unie kan echter een ze
kerheid vormen voor allen, die deze
wenschen, dat in deze organisatie het
Nederlandsche Volk aan zichzelf zal
arbeiden en dat hier een echt Neder
landsche daad verricht wordt.
Den Centralen Socialen Dienst wordt
een drieledige taak toegedacht: a. de
bestaande organisaties tot een effi
ciënte samenwerking brengen; b. de
werkzaamheid van deze organisaties
activeeren, uitbreiden en aanvullen, en
c. waar noodig zelf de werkzaamheid
ter hand nemen.
DE ONDERGANG VAN HET OUDE
ROMEINSCHE RUK
Nu in dezen tijd zooveel gesproken
wordt over de „Nieuwe Orde”, is het
belangwekkend, eens iets te vernemen
over nieuwe ordeningen in het ver
leden. Want ook toen is het probleem
van een nieuwe orde dikwijls gesteld,
zij het. dat de ordening in de huidige
maatschappij veel en veel dieper in
grijpt en een totalen ommekeer in de
verhoudingen teweegbrengt. Een om
mekeer, die zich in sommige landen
reeds voltrokken heeft, terwijl hij in
andere in het stadium van ontwikke
ling verkeert.
Na elke periode van groote oorlogen
Is er een andere ordening gekomen,
in de verwachting van een langdurig
tijdperk van rust en vreedzame ont
wikkeling der wereld.
Wij wijzen b.v. op de groote volks
verhuizing en de daaruit voortkomen
de ontwikkeling van het Middeleeuw-
sche Europaop de Kruistochtende
Hervorming en de daarop volgende
eeuw van strijd, welke eindigde met de
nieuwe orde, die door den Westfaal-
schen Vrede van 1648 werd geschapen
op de Fransche Revolutie en de Napo
leontische oorlogen, welke het nieuwe
Europa van 1813 tevoorschijn riepen
en tenslotte op onzen eigen tijd en het
streven naar vernieuwing, dat begon
met den Wereldoorlog, maar zijn eigen
lijk aanknoopingspunt vond in het Ver
drag van Versailles.
De nieuwe orde, die toen tot stand
kwam, is gebleken, het tegendeel te
brengen van rust en vrede en van
daar dat nu de oorlog opnieuw is los
gebarsten, om tot een definitieve rege
ling te geraken, welke eindelijk de vol
doening van een oprechten vrede zal
moeten brengen.
Cursus voor kapiteins en stuurlieden
ter koopvaardij
De Vereeniging voor de Zeevaart
organiseert een cursus voor kapiteins
en officieren ter koopvaardij, Sie door
de huidige omstandigheden geruimen
tijd binnengaats moeten blijven. De
cursus, die waarschijnlijk zal worden
gehouden in een der lokalen der Ge
meentelijke Zeevaartschool te Rotter
dam, zal een aantal leervakken omvat
ten, welke voor de practijk van groot
belang zijn.
Het is gebleken, dat velen der be
trokkenen het denkbeeld toejuichen de
theoretische grondslagen van hetgeen
zij in de practyk reeds zoovele jaren
beoefenen, nog eens op te halen, zoo
dat te verwachten valt, dat deze cur
sus (de deelneming is kosteloos) in den
smaak zal vallen. Bijzonderheden over
het programma en de plaats, waar men
zich kan opgeven, volgen spoedig.
Nieuwe zendtijdregeling gaat
14 October in
De nieuwe 415 meter-zender te Lopik
zal 14 October in gebruik worden ge
nomen. Van dien datum af is het on
der volgende uitzendschema vastge
steld:
lo. Er wordt uitgezonden over drie
zenders, n.l.: a. Lopik 415 m.; b. Jaars
veld 301 m.; c. Kootwijk 1875 m.
De programma’s, uitgezonden via
Lopik 415 m., worden aangekondigd
met „Nederlandsch programma”,
via Jaarsveld en Kootwijk met
naam van de vereeniging, die
op den duur geen stand houden, doch
de Romein vroeg zich niet af, waar al
zijn weelde vandaan kwam. De legioe
nen zorgden ervoor, dat de gelden naar
Rome stroomden.
Ondernemingsgeest bezat de Romein
evenmin, omdat het immers niet noo
dig was een zaak te ondernemen en
risico’s te dragen. Wat verkwist werd,
werd niet meer aangevuld en er werd
slechts gedacht aan het heden, niet aan
de toekomst. Pluk den dag!
Er bestond geen credietwezen en geen
industrie van beteekenis, zoodat econo
mische tegenslag niet
den hersteld. Door de
verslapping verminderde
krijgszuchtige karakter van weleer en
zoo waren de omstandigheden gunstig
voor het welslagen der invallen van
krachtige natuurvolken, die tijdens de
Groote Volksverhuizing het Romein-
sche wereldrijk ineen deden storten,
althans het voornaamste en meest
Europeesche deel daarvan.
Uit het voorgaande is al wel duide
lijk geworden, dat de ontbinding niet
ineens kwam, maar het onvermijdelijke
besluit was van een langdurig verwor-
dingsproces, waaraan verschillende fac
toren meegewerkt hebben.
Wat ge zult zien, is dus geen botsing.
Verre van dat. De maan gaat iusschen
de aarde en die beide planeten door.
Morgen-, Zaterdagavond, zal de maan
om 21.52 opkomen. Jupiter en Satur
nus zijn dan reeds verschenen, want
de maan zal dan een flink stuk links
van Jupiter en Saturnus staan.
Inmiddels zult ge de maan dankbaar
zijn, want zij heeft u den weg gewezen.
Ge weet nu, waar de planeten Jupiter
en Saturnus staan. En ik twijfel niet,
of ge zult voortaan geen onbewolkten
avond voorbij laten gaan zonder even
een blik te werpen op dat allermerk
waardigste tweetal. Zij bieden ons dit
jaar een zeldzaam schouwspel, een
reeks van verschijnselen, die onderden
naam „groote conjunctie” wordt sa
mengevat. Deze verschijnselen worden
u in ons Planetarium getoond. Het be
gon reeds in begin Augustus en het
laatste bedrijf van de groote conjunc
tie wordt in de tweede helft van Fe
bruari gespeeld. Wanneer ge nauwkeu
rig op Jupiter en Saturnus blijft letten,
zult ge er getuige van zijn, dat zij
voortdurend hun standen wijzigen. Nu
staat Jupiter links van Saturnus. In
November zal Jupiter vlak boven Sa
turnus staan. Tn December ziet ge Ju
piter rechts van Saturnus hun glans
begint dan te tanen. R.
Geringe schade op verschillende
plaatsen
Vanochtend vroeg om ongeveer
kwart voor vijf zijn Engelsche bom
men neergekomen op een veld ge
naamd de Brembosch, een gehucht
gelegen tusschen Roosendaal en de
Belgische grens. Vier brisantbommen
kwamen tot ontploffing en maakten
groote gaten in den grond, waarvan
negen met een middellijn van acht me
ter. Van de tientallen brandbommen,
welke werden uitgeworpen, kwam er
niet een tot ontbranding. Enkele rui
ten werden vernield van in de nabij
heid gelegen boerderijen van den land
bouwer J. van Eekelen en van de we
duwe Back. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Gisternacht zijn op het land van den
heer A. Meyer aan den Middenweg te
Anna Paulowna vijf explosieve bom
men geworpen, waarvan een in een
sloot weggleed en niet ontplofte. Bo
vendien kwamen er nog achttien
brandbommen neer en ook hiervan
kwamen er twee niet tot ontbranding.
De schade aan de te velde staande
aardappelen en koolraap is niet groot,
die aan de bloembollen van iets meer
beteekenis. Ook de verdere schade is
gering. Ten huize van den heer D. Ko-
ning sloeg een scherf door een asbest-
plaat en bij den heer A. van Duin
sneuvelde een ruitje. Persoonlijke on
gelukken kwamen niet voor. Met het
oog op de niet ontplofte bommen zul
len er waarschijnlijk waarschuwings
borden geplaatst worden.
Gistermiddag is een drietal bommen
buiten de kom der gemeente West-
kapelle gevallen. Een sloeg een trech
ter van zes meter, de beide andere
waren lichter. De materieele schade
is gering, aangezien op de plaats,
waar de bommen neerkwamen, de
oogst reeds binnen was gehaald.
Gisternacht is onder de gemeente
Veere door Britsche vliegers een aan
tal tijdbommen neergeworpen, welke
alle in het weiland aan de overzijde
van het kanaal zijn neergekomen.
Er werd geen schade aangericht.
Hedenavond komt de maan om 21.20,
dus tegen half tien, op. Zij wordt he
denavond op den voet gevolgd door de
twee planeten, die dit jaar in het
brandpunt van de belangstelling van
eiken sterrenvriend staan. Het zijn de
planeten Jupiter en Saturnus, die ons
dit jaar het zeldzame schouwspel van
een drievoudige conjunctie te zien ge
ven.
Met de maan vormen Jupiter en Sa
turnus een merkwaardig drietal, dat
ongetwijfeld uw aandacht zal boeien en
misschien zelfs angstige gevoelens
bij u zal opwekken. Want in den loop
van den avond zult ge de maan steeds
dichter bij Saturnus zien komen,
vreest een botsing. Doch laat ik u ver
tellen, wat er te zien zal zijn.
Als de maan opkomt, staat zij zoo
laag, dat ge haar alleen kunt zien,
wanneer ge buiten staat en vrij uit
zicht op den oostelijken horizon ge
niet. Later staat de maan hooger aan
den hemel, doch dan moet ge bin
nenshuis zijn. Geen bezwaar. Er is wel
een raam dat op het Oosten ziet.
Aanvankelijk zult ge Jupiter, Satur
nus en de maan vrijwel op één lijn zien
staan. Saturnus iets ter rechterzijde
boven de maan en Jupiter iets ter
rechterzijde boven Saturnus. De pla
neet Jupiter zult ge het duidelijks^
zienzijn glans kan het felle maan
licht glansrijk weerstaan. Saturnus
bezit een zwakker schijnsel.
En juist voor Saturnus zult ge be
ducht zijn. De afstand maanSatur
nus wordt al kleiner en kleiner,
maar.tenslotte ook Weer grooter.
Ge zult een zucht van verlichting wil
len slaken. Uw ongerustheid is echter
volkomen ongegrond. De maan staat
aan den hemel weliswaar vlak bij
Saturnus, maar in de ruimte zijn
zij door een afstand van millioenen
kilometers gescheiden. Ge kunt nu
eenmaal geen afstandsverschillen inde
sterrenwereld zien. Maar ze zijn er
wel. Hedenavond bedragen de afstan
den van de aarde
In
van het West-Romeinsche rijk was
er een diep zedelijk verval. De
invloed van den godsdienst werd
steeds geringer. De leer van het boven
natuurlijke verloor haar vat op het
volk, dat op het laatst niet meer ge-
looven kon in een tot het
opgevoerde godenaanbidding.
densche góden waren geen
meer, maar idolen, die met
zonden en gebreken behept waren als
de menschen. Voor dergelijke góden
kon men geen eerbied meer hebben.
Toen het eenmaal zoover was, dat
de godloosheid gemeengoed geworden
was, kwam weldra de goddeloosheid.
De remmen, die de groote massa nog
tegengehouden hadden, waren opge
heven en het gevolg daarvan Was een
hand over hand toenemende zedeloos
heid, want wat zou men zich nog be
kommeren om wetten en menschelijk-
heid als met het leven alles ophield
Daarom was het devies pluk den dag,
de logische consequentie voor een
menschdom zonder bovenaardsche idea
len. Dat hierbij de sterksten en de
rijksten het meest genoten, spreekt
vanzelf en ook, dat het gevolg was de
diepste ellende voor de armen en
slaven.
In deze maatschappij was het op
komende Christendom van de grootste
Spciale beteekenis, omdat het ’t Gods
besef deed herleven en daardoor de
laagste klassen ophief uit de ellende
van haar bestaan, terwijl het aan
het leven der hooger op de maatschap
pelijke ladder geplaatsten weer inhoud
en doel gaf. Een der sprekendste
symptomen van den ondergang der
heidensche cultuur was de .jpodeme”
geesel der geboortebeperking, in de
geschiedenis van alle beschavingen
een bedenkelijk verschijnsel, omdat de
geboortebeperking leidt tot verzwak
king van volk en individu en tenslotte
tot volkomen ondergang.
Financieel-economische fouten
Een ander symptoom was de voort
durende devaluatie van de munt, welke
een algemeene verarming tengevolge
had. Deze begon bij de kapitalistische
klasse en werkte daarna door in alle
lagen der bevolking, terwijl de mid
denstand geruïneerd werd.
De waardeverminderingen van de
munt in het oude Rome werden ver
oorzaakt door een volslagen gebrek aan
economisch inzicht. Het heele produc-
tie-apparaat der aan Rome onderwor
pen wereld was er slechts op gericht,
om de heerschers te verrijken. De be
lastingen waren zóó hoog, dat zij aan
de afhankelijke volkeren slechts toe
stonden, om voor zichzelf het aller-
noodigste te fabriceeren, terwijl al het
overige naar Rome ging, dat zelf niet
produceerde, doch alleen maar consu
meerde. Een dergelijke roofbouw kon.
Het is interessant enkele van die
perioden, waarin een „nieuwe orde”
werd voorbereid, aan een nadere be
schouwing te onderwerpen en wij zul
len daarom de geestesverhouding van
een viertal der genoemde tijdperken
schetsen, n.l. den overgang van het
oude heidendom naar het Christelijk
Europa der Middeleeuwende Renais
sance, tijd van geweldige gisting, welke
de inleiding vormde tot den modernen
tijdde achttiende eeuw, welke zulk
een enormen invloed heeft uitgeoefend
op de hedendaagsche wereld en het
laatste tijdperk der geschiedenis, dat
naar de huidige omwenteling geleid
heeft z
KT
-
