de aandacht Rozebottels vragen HAAGSCHE COURANT DE WELGELIJKENDE PASFOTO Het Kolkje te Rotterdam gaat verdwijnen Het ei van Columbus voor sigarettenrookers I K Éi f' IN EN OM DEN HAAG BINNENLAND Zaterdag 21 September 1940. f| Rijker aan vitaminen dan appels of tomaten Boskoop kweekt rozen, niet om de bloemen, maar om de bottels DERDE BLAD en rolt dit op: OOM KOOS. van dit besluit. Men is met dit onderzoek echter nog lang niet zoover gevorderd als met de rozebottels. Uit de zaadselectie zal moeten blijken voor welke soort het aanbeveling zou verdienen om er, bij wijze van prac- tische proefneming, eenige hectaren mee te beplanten. Dit zou echter eerst het volgende jaar kunnen geschieden. Doch de wetenschap hield de rozen vrucht wel degelijk in het oog en on der de huidige omstandigheden is het geen zij na jarenlange onderzoekingen vond, van de grootste waarde. In geen geval en dezen wenk die nen de huisvrouwen, die de bottels als ingrediënt voor jam willen be stemmen, goed ter harte te nemen mogen de bottels gekookt wor den. Dan gaat de vitamine teloor. Nu het Kolkje in Rotterdam wordt gedempt, zal dit eertijds zoo schilderachtige hoekje achter het Beurs station slechts als een herinnering blijven voortleven. Onvermoeid brengen de auto’s het puin aan en het Kolkje wordt al kleiner en kleiner... (Polygoon) plaatst het aldus in het gebruike siga- rettenmachinet j e rolt de sigaret, en ziet het resultaat: een sigaret met mondstuk. En dit eindje tabak bespaart u tel kenmale. Want u wierp dit steeds weg. Maar voortaan volgt u deze methode, aan werpt u een waardeloos mondstuk weg en kunt u op elke drie sigaretten één meer rooken dan vroeger. het bezit zijn van de hun toegestane hoeveelheid brandstoffen, kunnen zij uiteraard niet meer voor bovenbedoel den bon in aanmerking komen. Een on derzoek ter plaatse zal in vele geval len dus gewenscht zijn, waarvoor het gemeentelijke contróle-apparaat moet worden ingeschakeld. No. 17679 Een vijfde gedeelte mogen zij inslaan - De brandnetel als vezel- producente. Als een typisch specimen van „ersatz” gaat thans ook de belangstelling uit naar de brandnetel. Het feit, dat deze plant een goede vezel produceert is geen vondst van dezen tijd, maar wel wordt nu bijzondere aandacht besteed aan de selectie van de beste soorten. In de bosschen en parken der Ge meente worden nu de verschillende variaties verzameld en op haar vezel onderzocht. Van de geschikte exempla ren wordt behalve de stoppel, ook zaaa gewonnen. Financiering van uitgaven voor de voedselvoorziening Het Verordeningenblad bevat een be sluit van de secretarissen-generaal van de departementen van Landbouw en Visscherij en van Financiën betreffen de de financiering van uitgaven voor de voedselvoorziening. Daarin wordt ben°^ld Uitgave^, welke strekken ter uitvoe ring en handhaving van uit de wet van 30 September 1938 (Staatsblad no. 639 C) voortvloeiende maatregelen en voorschriften komen ten laste van het Landbouwcrisisfonds. Onder deze uit gaven zijn mede begrepen uitgaven, welke ten behoeve van genoemde doel einden reeds zijn gedaan in het tijdvak, aanvangende 1 September 1939 en ein- Bij het verdere onderzoek komt de selectie aan de orde van de rijkstdra- gende planten, voorts het beste mo ment voor den pluk der bottels en tenslotte de bereidingswijze, welke zoo moet zijn, dat het vitaminegehalte niet verloren gaat. Met een en ander zijn prof. Sprenger en de heer Doorenbos nu druk bezig. Bovendien vormt het vervoer nog een probleem, omdat de bottels licht beschadigd worden. Immers, er is behoefte aan vervan gingsmiddelen voor artikelen en pro ducten, waarvan de voorziening door den oorlog is verminderd of zelfs ge heel uitgevallen. En als die „surrogaten” nu blijken in hun gehalte evenwaardig, zoo niet beter te zijn dan *t normale product, is er alle reden om er aandacht aan te besteden en te bezien, hoe we er het meeste profijt van kunnen trekken. In een gesprek met den directeur der Gemeente-Plantsoenen, den heer S. G. A. D o o r e n b o s, vernamen we tal van interessante bijzonderheden over de onderzoekingen, welke thans gedaan worden op het gebied der plantaardige vervangingsmiddelen. Men heeft hier het geluk, voort te kunnen bouwen op het werk dat prof. A. M. Sprenger te Wageningen, sinds verscheidene jaren in zijn laboratorium en proeftuinen verricht. Een zeer groot aantal plantensoorten werd door hem o.m. op het vitamine gehalte onderzocht. Daartoe behooren ook de rozebottels en het opmerke lijke verschijnsel bleek, dat deze royaal de kroon spannen, zij ’t met groote on derlinge verschillen naar gelang van de soort. Bij dit en het voortgezette onderzoek door prof. Sprenger stond hem de uit gebreide rozencollectie van het Zua- derpark ter beschikking. Sigarettenrookers „rollen” tegen woordig hun sigaretten, want de doos jes zijn er practisch niet meer en „zelf maken” is het parool. Doch ook hier mee moet men uiterst economisch zijn, want de tabak, waarmee sigaretten ge rold worden, ligt ook niet meer op straat. Een Haarlemmer is op een methode gekomen, waardoor men theoretisch op de 7 sigaretten één sigaret uitspaart, en in de practijk komt die besparing wel neer op één per drie sigaretten. De mehode is zoo eenvoudig dat u zult zeg gen: „Dat had ik zelf ook wel kunnen vinden.” Zoo is het met ieder ei van Columbus gegaan. Opgelet, sigarettenrookers! U neemt een strookje crêmepapier 1 c.m. breed en 16 c.m. lang. Er zit wat in! Er zit wat in de rozebottels en zeker niet alleen voor schaarsche tijden. Het is de moeite waard er een uitgebreide cultuur van te maken, een cultuur der beste en rijkst dragende soorten, b.v. langs de groote wegen, als tuinomran- dingen enz. Dan krijgt bovendien het oog het zijne, méér dan nu in het ge zicht op de eeuwige ligusterhagen, waarmee overigens niets kwaads van de liguster zij gezegd. vooral in de kringen der fabrikanten van voedingsmiddelen, o.a. die van meel en jams. Ook voor den z.g. zuren most zijn ze uitstekend bruikbaar. Van belang is voorts nog te weten, dat in het ietwat stugge schilletje het beste van de vrucht verborgen is. in gedroogden staat we moeten nu om alles denken! leveren de bottels een goed smakende thee en uit het verleden kennen we de toepassing van roze- bottel-extract tegen verkoudheid en andere kleine gezondheidsstoornissen. Boskoop kweekt Dien rozenschat beschouw ik niet als een postzegelverzameling. Hij staat zoowel het publiek als de wetenschap ten dienste en beide laten zich geluk kig niet onbetuigd. Prof. Sargent van het Arnold Arboratum te Boston zag tot zijn verbazing hier de planten uit zijn tuinen en zoo zijn er meer. tijd wat te wenschen over. Het gaat om de paaltjes, welke geplaatst zijn tus- schen fiets- en wandelpaden. De bord jes wijzen aan waar de fietsers en waar de wandelaars zich moeten voort bewegen. In den donker schieten vooral voor de fietsers de paaltjes plotseling op en een onzachte botsing is er dan het gevolg van. Zou men de paaltjes niet wit kunnen maken of ter hoogte waar de fietslantaarn zijn licht werpt, een rood glaasje aanbrengen? De ver keersleiders moeten zich zoo noodig maar eens op een donkeren avond gaan overtuigen van de wenschelijkheid om te dier zake een voorziening te treffen. Vooral nu de zomertijd met rassche schreden zijn einde begint te naderen en we dus een uurtje korter licht heb ben, zou het waarlijk geen kwaad kun nen, indien er aandacht aan werd be steed. In ieder geval heb ik er het mijne aan gedaan en mij rest slechts de hoop, dat er gehoor aan gegeven wordt. Zeep in de duinen! Zeep in de duinen! Dat klinkt als een fabeltje, en toch is het waar. Zij is er niet als delfstof aanwezig, maar wel in de forsche wortelknollen van het zeepkruid. Die leveren een schuimende, op zeep gelijkende en als surrogaat redelijk bruikbare substantie. De plant leent zich uitstekend voor kweek m een zanderigen bodem. Het Zuiderpark zou ons, door het blad van de Eucommonia, ook aan rubber kunnen helpen, indien de productie ervan loonend ware. Maar dat is niet het geval, gelijk uit proef nemingen gedurende den vorigen oor log reeds bleek. Thee-surrogaten tenslotte zijn er vele, zoo besloot de heer Doorenbos het ge sprek en als nu het snoei hout van de ligusterhagen (speciaal van de Japan- sche liguster) in een ommezien ver dwijnt, dan blijkt daaruit, dat ook het publiek reeds uitgevonden heeft, dat de blaadjes zich in gedroogden staat vrij goed leveren vo:r ersatz-thee. Wij hebben, als beter vervangings middel nog altijd onzen lindebloesem, 60 baalzakken vol, zorgvuldig gedroogd en geurig. Deze partij moet haar be stemming nog krijgen. Het artikel tabak heeft eveneens de aandacht. Ook van de beste tabaks planten wordt zaad gewonnen voor soortverbetering. Aan ondersteunde en in werkverrui ming geplaatste werkloozen is, zooals men weet, gedurende de wintermaan den een brandstoffenbijslag verstrekt. Nu in verband met de kolendistributie- regeling is bepaald, dat men vóór 1 Oc tober 1940 20 pCt. van de hoeveelheid kolen, waarover men den vorigen win ter heeft beschikt, kan inkoopen, heeft de wnd. secretaris-generaal, wd. hoofd van het departement van Sociale Za ken, thans aan de gemeentebesturen medegedeeld, dat het, in afwachting van een nader te ontwerpen regeling inzake brandstoffenbijslag in de ko mende wintermaanden, gewenscht is, reeds nu voorzieningen te treffen om in zorg zijnde werkloozen in de gelegen heid te stellen, om 20 pCt. van hun wintervoorraad kolen over 1939/40 in te slaan. Een kolenbon wordt verstrekt aan in zorg zijnde werklooze gehuwde en ongehuwde kostwinners, alsmede aan hen, die een steun voor alleenwonen den ontvangen, indien zij over één of meer weken van de maand September in de steunregeling zijn opgenomen, of in werkverruiming zijn geplaatst. Deze kolenbon heeft een waarde van 5.75, zijnde ongeveer een vijfde ge deelte van het totaalbedrag, dat gedu rende den winter 1939/40 aan een in zorg zijnden werklooze is uitgekeerd aan brandstoffenbijslag, verminderd met den extra-brandstoffenbijslag. Aan werkloozen, die bij anderen een kamer hebben gehuurd, zonder huise lijk verkeer, daarbij zelf de zorg voor hun voedsel dragen en voor het ver krijgen van brandstoffen op zichzelf zijn aangewezen, kan een kolenbon worden verstrekt, ter waarde van 2.85, mits zij over één of meer weken van de maand September in zorg zijn, digende op den dag van afkondiging Indien werkloozen momenteel reeds in Ik heb deze week over bijna niets anders hooren spreken dan over pas foto’s. Wie ik ook ontmoette, het on derwerp was of werd weldra: foto. Volgens Wies en Jodocus is er zelfs een hausse bij de fotografen, die hun werk bijna niet afkunnen en vrijwel den ge- heelen dag bezig zijn om ons allemaal op een portretje te brengen. Natuur lijk heb ik er ook aan moeten geloo- ven en op een der komende dagen zal ik me stadswaarts begeven, ge wapend met mijn stamkaart om een voorloopig identiteitsbewijs machtig te worden. Ik hoop, dat het zonder al te veel tijdverlies zal kunnen geschieden en de berekening van de met de uitrei king belaste ambtenaren aan de ver wachtingen beantwoordt. Wies, die de overige kaarten, welke zoo voor en na gehaald moeten worden, voor de familie in ontvangst gaat nemen, rekent er op, dat ook thans de verstrekking vlot zal kunnen geschieden, mits iedereen zich vooraf goed op de hoogte stelt waar hij of'zij moet zijn. Dat is natuurlijk een eerste vereischte. Wij verwonderen er ons dagelijks over hoe er nog steeds lieden verbali- seerd worden, die blijkbaar het tien- uursklokje niet verstaan, ’t Is mis schien niet aangenaam om er aan herinnerd te worden, doch moeilijk is het zeker niet Jodocus, die een erg Jantjë-secuur is, zal het zonder twijfel niet overkomen. Hij neemt eerstens voldoenden tijd en bovendien is z’n horloge niet noemenswaardig voor of achter. Risico is bij hem uitgesloten. Met de vleeschkwestie is mijn huis- genoote slechts langzaam op de hoogte gekomenZij had over de uitlegging van de bepalingen, en wel meer spe ciaal over de beenderen, haar eigen zienswijze, welke bestreden werd door Jodocus. De laatste, die meer gevoel heeft voor de taal, waarin soortgelijke mededeelingen vervat plegen te zijn, heeft in lange debatten getracht mijn nichtje van haar standpunt af te bren gen. Zij gaf echter geen krimp en zelfs toen de slager haar ongelijk gaf, was ze aanvankelijk nog niet geheel en al overtuigd, zoodat ik maar zeggen wil, dat de beentjesvraagstukken niet van de gemakkelijkste blijken te zijn. Mij werd nog het verzoek gedaan om de tramdirectie te vragen nog duide lijker tijdens de duisternis bij de haltes het lijnnummer te doen afroepen. Het overkwam Wies eens, dat zij op het Tournooiveld geen nummer kon onder scheiden van de uit het donker opdoe mende tram en de aldaar ook wachten de passagiers om strijd riepen welke lijn er voorreed. Een tikje stentorstem van den conducteur en het euvel is ver holpen. Gezien de bereidwilligheid van de tramdirectie om het verkeersmid- del zoo geriefelijk mogelijk te maken, twijfel ik er niet aan of men zal het doen. Ik heb ook nog een ander ver zoek. doch dit betreft meer de ver- keersautoriteiten. Men ziet er blijft al- Er bestaat voor de rozebottel-vita- mine-preparaten veel belangstelling. Uit de 125 variaties zijn een do zijn soorten geselecteerd met het hoogste vitamine-gehallte. Dit is reeds eerder door prof. Sprenger geschied en op zijn aanwijzing is Boskoop ingeschakeld, waar verle den jaar 50.000 stuks van de beste soorten op enthout van de Zuider- pairk-collecties zijn uitgeplant en kenners uit vele landen kwamen hier herhaaldelijk te gast. Chineesche- en Japansche botanische tuinen zon den hem zaad van zeldzame soorten en de Sovjets gaven hun bijzondere toestemming voor een zending rozen soorten, verzameld in Oost-Siberië en het schiereiland Kamsjatka. De heer Doorenbos, die met het be staande en de nieuwe aanwinsten zorg vuldig experimenteerde, zaaide en ent te. won op zijn beurt weer andere variëteiten, waarvan zaad en enthout wederom naar het buitenland ging. Bij deze uitwisseling voegde zich die van de wetenschappelijke verhandelin gen over zaadlijsten e.d., waarbij over en weer eventueele fouten worden ge signaleerd. Zoo ontstond, in het kort gezegd, de merkwaardige verzameling van het Zuiderpark, die men, met deze weten schap toegerust, voortaan behalve met bewondering, ook met ontzag mag be kijken. Er is. zegt de heer Doorenbos, veel kaf ook onder dit koren, maar we we ten nu, welke de goede zijn voor het nieuwe doelde exploitatie van de bot tels. En hier is zooveel bijeengebracht, dat de wetenschappelijke onderzoeker nog jaren vooruit kan. Tusschen twee haakjes, vlak voor de Chineesch-Japansche oorlog uitbrak, kreeg ik nog een prachtige zending zaad uit China, dat zijn resultaat al in goede, krachtige planten laat zien. Wij profiteeren nu van wat we in vorige jaren in het Zuiderpark konden doen en in de uitgebreidheid der soor ten (niet minder dan 125 in z.g. park en struikrozen) ligt een uitgebreid ar beidsterrein voor prof. Sprenger, die er een naarstig gebruik van maakt. Kolenbons voor werkloozen De rozenschat van het Zuiderpark. Daar heeft de heer Doorenbos, die een kenner van de wilde rozen is, als weinigen in ons land (bij den destijds wereldvermaarden rozen-specialist Pe ter Lambert te Trier, die waarschijn lijk de beste collecties ..wilde” rozen ter wereld bezat en in de beroemde Kew Gardens bij Londen deed hij zijn eerste en beste kennis op dit gebied op), een voor Nederland unieke verza meling rozen samengebracht. Rozen uit alle hemelstreken treft men hier aan De brandnetel onze vezel- leverancier? Eén goede rozebottel bevat naar verhou ding tienmaal zooveel vitaminen C als een rijpe bellefleur Dat wist oma proefondervindelijk al lang, als zij de gave, roode rozen vruchtjes elk najaar zorgvuldig confijtte met veel suiker en blanke gelatine. Van vitaminen en dat soort zaken had zij geen flauwe notie, en al het goede van den rozebottel vatte zij samen in haar geneeskundig-culinaire lijfspreuk bitter in den mond maakt het hart gezond. Tegenwoordig weten we er veel meer van. Wij ontdekten de vitaminen, onder kenden haar variaties en eigenaardige kwaliteiten, maar we vergaten onder- tusschen en dat betreft de groote massa de bron van deze kracht en gezondheid, den rozebottel zelf. Die bleef met zijn purperen trossen aan de struiken alléén een sier voor tuin en haag; hij verdroogde en diende verder tot niets. Oma was tóch practischer. tij F s T 4 y' i s I

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 9