e
z
z
VOOR DEN PUZZELAAR
c
7
7
F
7
4
4
c
t
SPORT
KUNST EN LETTEREN
GEMEENTERAAD.
r
z
t
z
t
z
t
z
<Z
z
MATINEECONCERT
RESIDENTIE-ORKEST
DE POSITIE EN CULTU-
REELE BETEEKENIS VAN
HET TOONEEL IN
DUITSCHLAND
TWEEDE BLAD, PAGINA 3
HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 24 SEPTEMBER 1940
e
e
cc
c
e
c
e
e
o
e
a.
cc
tl
a,
cc
z
e
f
e
s
a
cc
zt
o
e
z
z
e
<r
s-
cc
o
e
e
c
e
o
e
er
t
s
e
<r
e.
e
e
c
n
s
e
e
c
e
<r
e
e
z
c
e
e
PRINS AAN DE LEIDING
e
e
e
s
e
e
n
c
e
e
e
e
<z
e
e
e
c
e
e
e
e
«r
e
e
e
HOCKEYDAG TE AMSTERDAM
EN
„HET HART VAN ROTTERDAM”
77
Een voordracht door Dr. H. Frenzel,
Rijksdramaturg
VEERTIGJARIG BESTAAN
POSTFANFARE
LICHTGASTRACTIE VOOR
REINIGINGSAUTO’S
DE HUURVOORWAARDEN VAN DEN
STADSSCHOUWBURG
e
MEDEWERKING RIJKSREGELING
MIDDENSTANDS- EN ARBEIDERS
WONINGBOUW
KORTE BERICHTEN
SCHOONHOVEN—V.D.S.
Solist: Willem Andriessen, piano
VERLENGING STRANDWEG
AANLEG STRATENPLAN
„OOSTDUINEN”
G.S.V.—TEXAS 3—1
HILLEGOM—DE OOIEVAARS
R.V.C.—A.S.C. 4—5
l
ft
S'
1t
tl
X
TL
CL
cc
nt
zit
7
■z
1L
S'
it
TL
CL
-ft
zi
IC
zi
en z.h.s. worden
TL
TL
TL
zi
<L
1T
19,
C
CL
S'
TL
i
it
Cort-
VOETBAL
gister-
WIELRENNEN
van het publiek voor deze kunst gewekt.
12
de overwinning te bezorgen.
ook, onmogelijk dat van het
een
elftallen
Nederlandsche kunstenaars als gasten
van dr. Schmidt Burg
GROND VOOR TEELT VAN
VOEDINGSGEWASSEN
Punt 18 betreft
het voorstel om te besluiten tot
er in
van
burg met groot
première.
„Hei hart van Rotterdam”, zoo*hebben
De oplossing van de Zaterdag geplaatste puzzle luidt aldus:
Haagsche première van dit spel in revue-
trant in den Princsse-Schouwburg
Na de succesvolle reeks voorstellingen
in de stad, op welker sfeer dit spel is
ingesteld, is den Haag aan de beurt en
Zaterdag ging in den Princesse.Schouw.
burg met groot en verdiend succes de
In het Gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen.
uit
breiding van- de teelt van voedingsge
wassen op braakliggende gemeentelijke
bouwterreinen en tot inrichting van
dergelijke terreinen voor deze teelt en
om voor de uitvoering daarvan een
crediet toe te staan.
De vergadering wordt gesloten.
Eendaagsch Juniorentournooi Rijswijk
Zondag is er op het Rijswijkveld een
juniorentournooi gehouden. De uitslagen
luiden: RijswijkJagers 5l, HDVCrom-
vliet 23; verliezersronde HDVJagers
6l; winnaars-ronde RijswijkCromvliet
22 (Cromvliet). Eerste prijs Cromvliet,
2e M^wijk, 3e HDV, 4e de Jagers.
SCHAKEN
JEUGDIGE WIELRIJDER REED
DAME AAN
Omstreeks 5 uur gistermiddag is op
den hoek Westeinde-Vleerstraat de 40-
jarige mevr. J. V.. wonende aan de 2e
ae Riernerstraat, aóngereden door den
U-jarigen wielrijder P T. uit de Wes-
terbaenstraat, die onvoorzichtig reed
De dame ..brak haar linkerknie en is door
den geneeskundigen dienst vervoerd
naar het ziekenhuis aan den ZuidwaL
Te Merano is een interna-
tionaal tennistournooi gehouden. In de
finale van het heeren-enkelspel won de
jonge Hongaar Asboth met 6—2, 63,
64 van den Italiaan Romanoni. Bij de
dames zegevierde de Italiaansche Tonolli
met 63, 62 over mevr. Quintavalle.
Het Hongaarsche paar AsbothGabory
won het heeren-dubbel van de Italianen
Cucellidel Bello.
In den te Haarlem g e p e e 1-
den honkbalwedstrijd tusschen de kam-
pioensclub Haarlem en de „rest van
Nederland”, werd Haarlem met 35 ge
slagen.
De Loosduinsche Damclub
heeft haar onderlinge wedstrijden als
volgt voortgezet. Afdeeling lM. Molen
kampC. Merkestein llR. de Geus
A. Molenkamp afgebr. Afdeeling 2: L.
BoersA van der Made 20A. Bos
W Oosterling 2—0; H. van BreeB. Bos-
man l1; J. HegiH. de Heer 02; F.
MolW. Lelieveld 2—0; B. NoordijkP.
Limbach 11.
HOCKEY
het beschikbaarstellen van voorschot
ten vóór middenstands- en arbeiders
woningbouw.
De heer Jonker verklaart, dat zijn
fractie geen bezwaar tegen d\t voorstel
heeft. Hij vraagt inlichtingen over de
toekenning van de credieten en of deze
oeperkt zijn.
Wethouder V r ij en hoek zegt, dat
deze regeling van den Rijkscommissaris
voor den wederopbouw gunstiger is dan
die in Maart van regeeringswege werd
gegeven.
Het is op 't oogenblik nog niet te
zeggen, hoe ’t met den nieuwbouw zal
gaan. Wel zijn B. en W. bereid dien
zooveel mogelijk te bevorderen. Elke
hypotheek-aanvrage zal op zichzelf moe
ten worden bekeken. De neiging van de
ondernemers zal vermoedelijk gaan in
de richting van den bouw van midden-
standswoningen.
Daarvoor zijn al eenige aanvragen bin
nengekomen; voor arbeiderswoningbouw
nog niet. De aanvragen zullen in de
commission voor plaatselijke werken
worden onderzocht; bij groote bedragen
zal ook de commissie voor de finan
ciën worden gehoord.
Het voorstel wordt z.h.s. goedge
keurd.
De Fruitwegspelers kunnen over hun
uitstapje naar Schoonhoven zeker tevre
den zijn. De eerste helft ging volkomen
gelijk op. De beide defensies bleken te
sterk voor den aanval en met dubbel blank
werd gedraaid. Daarna scoorde de Haag
sche middenvoor (01), waarop de thuis
club gelijk maakte, doch Stuyfzand en de
Graaf brachten met fraaie doelpunten
den stand op 13. Stuijfzand maakte er
in een periode, toen Schoonhoven er ge
heel uit was, 14 van. Hierdoor schijn
baar geprikkeld begingen twee van de
g<astheeren diverse overtredingen, welke
den keurig leidenden scheidsrechter Kap.
teijn aanleiding gaven, hen naar de kleed,
tent te verwijzen. Desondanks werd Rogier
door een scherp schot van den linksbuiten
verrast (24) en uit een strafschop werd
de eindstand op 34 voor onze stadge-
nooten gebracht. Een fraai resultaat, dat
een belofte voor de toekomst inhoudt
voor het Haagsche Ajax.
Tegen den druk in groei
der aan schouder staat
eensgezind te bereiken,
handen emplooi vinden
Het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen opende Zondagmiddag voor de
eerste maal zijn poorten voor de Residen-
tie-orkest-concerten van het komende win
terseizoen en in het bijzonder voor de
eerste uitvoering van den Beethoven
cyclus, welke onder leiding van den diri
gent Frits Schuurman door ons stedeHjk
orkest met medewerking van verscheidene
solisten en het koor der Mij. tot bevorde
ring der Toonkunst zal worden gegeven
Op deze eerste matinée trad onze be
kende Nederlandsche pianist en Beetho-
ven-vertolker bij uitstek Willem Andries
sen als solist ten tooneele. Het Pianocon
cert „no. 1” in C gr t op. 15 van den
Weenschen meester werd ditmaal als mu
zikaal gegeven door den kunstenaar voor
gedragen. Willem Andriessen’s muzikale
begaafdheid is waarschijnlijk steeds het
sterkst tot uiting gekomen in zijn im-
provisatiekunst, waarmede hij vermaard
heid heeft verworven. De opwelling van
het oogenblik, de muzikale hoogere in
geving kenmerkt, als eigenschap, welke
in nauw verband staat met zijn muzikan-
tesken aanleg, ook zijn vertolken van
vooraf gekozen en ingestudeerde werken
Een zekere frischheid paart zich daarin
dan ook op de gelukkigste wijze met be
zonkenheid en innerlijke overwogenheid
in de voordracht. En al is zijn spel ook in
technisch opzicht niet van meest md^er-
nen aard, zoo is het toch steeds bloeiend
en levenskrachtig. Gistermiddag bleek bo
vendien, dat Willem Andriessen zelfs in
Beethoven’s „eerste” Pianoconcert vele
muzikale gegevens heeft weten te vinden,
waarover hij een persoonlijke visie kon
openbaren. Want de subjectieve uitspra
ken liggen, hoewel aanwezig, vaak in kiem
besloten, verborgen in het uiterlijk ge
waad, dat naar Mozart’s voorbeeld werd
geweven. Het was dan ook grootsch van
geest en vaak heel wat plastischer dan
het klankbeeld van de orkestbegeleiding,
waaraan een zekere vlakheid zoo nu en
dan niet vreemd was. Uit technisch oog
punt beschouwd waren er wel „ups" en
„downs”. De egaliteit van het spel was
bijvoorbeeld uitmuntend, terwijl daaren
tegen de trillers verscheidene malen min
der gelukkig tot hun recht kwamen. Het
was echter vanzelfsprekend, dat de tal
rijke aanwezigen Willem Andriessen een
langdurige stormachtige applaushulde
brachten.
Het Residentie-orkest bleek de uitvoe
ringen van de beide orkestwerken van het
programma, t.w de Ouverture „Fidelio”
en de Vierde Symphonic in Bes gr. t. op.
60 onder leiding van Frits Schuurman bij
zonder consciëntieus te hebben voorbe-'
reid. Zoo onderging de „vierde” een naar
letter en geest voortreffelijke vertolking
Momenten van stil, overpeinzend karakter
wisselden af met episodes vol echte levens
vreugde Een enkele inzet was weliswaar
niet volkomen gelijk, doch zelfs de be
ruchte fagotpassage uit ’t Allegro ma non
troppo kwam er gaaf uit. terwijl het Ada
gio door poëtischen inhoud diepe indruk
ken heeft achtergelaten.
Een langdurige ovatie viel Frits Schuur
man voor zijn groote prestatie ten deel.
Aan de orde is
14. het voorstel om de voorloopige
machtiging, welke B. en W. den direc
teur van den Gemeentelijken Reini
gingsdienst hebben verleend in zake de
aanschaffing van twee compressoren, de
noodige reservoirs enz. op 53 auto’s en
verdere bijkomende onderdeden ten
behoeve van het gebruik van gecom
primeerd lichtgas als vervangingsbrand-
stof voor voertuigen, goed te keuren.
De heer C. van den Oever vraagt
waarom de commissie van bijstand niet
is gehoord, al kan hij zich overigens
met het voorstel vereenigen.
Wethouder de Vries antwoordt,
dat er zoo’n groote haast was bij de
proefneming, dat de bedoelde commis
sie niet kon worden gehoord. Hij hoop
te, dat het met den benzinevoorraad
zoo zal gaan, dat de compresoren tijdig
gereed kunnen zijn en dat de gasfabriek
eveneens over voldoende kolenvoor
raden beschikt om ook dit gas te leve
ren.
Het voorstel wordt z.h.s. goedgekeurd.
vreugde van den arbeid Rotterdam zich
verder kan ontwikkelen.
Dan volgt de ramp en in een ontroe
rend ballet ziet men de vluchtelingen uit
het hart van Rotterdam wegtrekken. Het
schrijnende leed van die ongelukkigen
wordt op sobere wijze tot uitdrukking
gebracht. Maar direct daarop wordt er in
het volgende beeld weer dei nadruk op
gelegd, dat de bewoners van de Maasstad
niet versagen, d«h uit het puin een
nieuwe stad zullen doen verrijzen. En deze
wil komt tot uitdrukking in het door allen
aangeheven lied: „Rotterdam we doen je
weer herrijzen”.
Twee scènes, waarin de omstandighe
den worden geschetst van een tweetal
zakenlui en een kijkje op de beurs, be
sluiten het spel, dat ook voor den Haag
zulk een bijzonder attractief karakter
heeft.
Wij noemden reeds Jan Musch, die in
de verschillende tafereelen doet blijken
van zijp veelzijdig kunnen. Voortreffelijk
is bijv, zijn typeering van den koopman,
die alles is kwijt geraakt. Matthieu van
Eijsdcn en Rob Milton zorgen voor den
humor en oogstten groot succes. Aller
aardigst was ook het optreden van Koos
en Cesarine Speenhoff, in de „beurs
scène”; de liedjes gingen er uitstekend in.
John Gobau, Folkert Kramer, Ben Aer.
dea, Tatia Wyma, Kó van den Bosch,
Sophie Stein en Mela Soesman, verdienen
eveneens een compliment voor hun of
haar spel.
Leden van het Rotterdamsch Philhar.
monisch Orkest, zorgden onder leiding
van Anton Schweitzer, die ook de mu
ziek componeerde, voor et passende om.
lijsting. Corrie Hartong en Nettie van der
Valk verzorgden de balletten, welke zeer
suggestief waren en prof. Rosse, Nico
Benschop. Joop van Hoorn en Louis van
Roode enscèneerden het geheel. Een be
kwaam regisseur toonde zich Anton Kool,
haas.
„Het hart van Rotterdam” verdient ook
in onze stad groote belangstelling, waar
over geen wijfel behoeft te bestaan.
Bij de première in de Maasstad hebben
w. meer gedetailleerd over dit zoo voor
treffelijke spel geschreven, zoodat wij
meenen te kunnen volstaan met deze
warme aanbeveling.
De taak van de Reichskultur-
kammer
Daarnaast zorgt de Reichskulturkam-
mer voor de vorming der tooneelspelers.
evenals voor de filmacteurs, auteurs, ra-
dio-artiesten. De kamer voorkomt voor
al, dat dilettanten, die het vak niet ver
staan, het toch uitoefenen zij geert
raad aan jonge kunstenaars, laat hen
gedurende 2 of 3 jaar opleiden en ver
strekt tenslotte, na een soort examen,
ook een diploma.
Zoo helpen beide instanties den too-
neelspeler, zonder in ambtenarij te ver
vallen. Zij dienen het theater, ook door
de mobiliseering van de, bezoekers.
Kraft durch Freude heeft zich in dit
opzicht verdienstelijk gemaakt, terwijl de
Theaterring der Hitlerjeugd hetzelfde
doet onder de jongeren. Niet alleen mid
dagvoorstellingen, die niet door de ar
beiders kunnen worden bezocht, maar Ook
speciale avondvoorstellingen worden ge
organiseerd voor het opgroeiende ge
slacht.
Uitreiking van eere-insignes
20 September j.l. was het 40 jaar geleden
dat de Postfanfare werd opgericht. Waren
de grootsche plannen tot viering van dit
bijzondere feit, door de tijdsomstandig
heden niet uitvoerbaar geworden, tóch
tneende het bestuur iets, althans voor de
leden en de leden van verdienste, te moe
ten doen.
Zoo had dan op genoemden datum een
bijeenkomst plaats in het repetitielokaal
van de fanfare. Met inbegrip van tam
boers en hoornblazers was het geheele
corps aanwezig en werd de ban om on
geveer 7 uur geopend, toen de voorzitter,
de heer J. Keyzer binnentrad. Met den
marsch „Officier van den dag”, gespeeld
onder leiding van den dirigent, den heer
Jager, werd hij begroet. De heer Keyzer
verwelkomde daarna in zijn openingsrede
allen, die aanwezig waren en herdacht
vervolgens hen, die 40 jaar geleden het
initiatief tot oprichting van de fanfare
namen. Spr. noemde het een groote te
leurstelling, dat men met dit jubileum
niet meer naar „buiten uit” kon gaan en
herdacht door enkele oogenblikken stilte
de leden, die door den dood aan de ver-
eeniging ontvielen. De heer Keyzer deel
de vervolgens mede, dat in het corps 8
leden zijn, die 25 en meer jaren „dienst”
hebben en speldde ieder met een toepas
selijk woord het eere-insigne, dat daar
voor is ingesteld, op de borst. Deze on
derscheiding viel te beurt aan de heeren
M. Beyer, W. de Gee, Ph. Claassens, A.
Sabee, J. C. L. Smits, J. P. lerschet, H.
Wagner en H. M. Burgen
Na afloop van deze korte plechtigheid
weerklonken fanfares. Vervolgens sprak
de heer Beyer als oudste lid den heer
Keyzer toe. Spr. noemde het een voor
recht in het openbaar getuigenis te mogen
afleggen van den goeden geest, die in de
vereeniging, dank zij den voorzitter,
heerscht. Hij was er trotsch op te ver
klaren, dat het hem een eer was ook den
heer Keyzer het eere-insigne op de borst
te mogen spelden. Spr. herinnerde aan
het vele, dat de heer Keyzer voor de ver
eeniging deed en bracht vooral het goede
aanzien, dat de Postfanfare bij de autori
teiten bezit, in herinnering Nadat de
heer Beyer het insigne had bevestigd,
speelde de fanfare den marsch „Post-
fanfare komt” van J W Hendrikse.
Voorlezing we. d gedaan van een inge
komen felicitatie-schrijven van den direc-
teur-generaal der PT.T., den heer Dam
me, van den inspecteur J. W. Groeneyck,
van den wnd. directèur van het postkan
toor, van den directeur van het telegraaf
kantoor, van de afd. den Haag van den
Centr. Bond van P.T.T.-personeel alsmede
van een oud-lid den heer Coomans.
Met een bloemstuk gaven van hun be
langstelling blijk eenige dames en heeren
ambtenaren, bureel directie postkantoor
en anderen.
Met het spelen van den marsch „Alte
Kameraden” werd het „officieele” gedeelte
afgesloten, doch bleef men zoolang dat
nog mogelijk was bijeen Menig hartelijk
woord werd daarbij gewisseld.
Zonder discussie
goedgekeurdi
16. het voorstel om het bij Raadsbe
sluit van 30 Maart 1936 vastgestelde
tarief voor de verhuring van den Stads
schouwburg tijdelijk buiten werking te
stellen en om de Commissie van beheer
over den Stadsschouwburg tijdelijk de
bevoegdheid te verleenen de huurvoor
waarden voor elke verhuring vast te
stellen;
en de punten 17, 18, 19, 20 en 21 van
de gepubliceerde aanvullings-agenda.
Vergadering van
middag.
(Slot.)
Zonder discussie en z.h.s. worden aan
genomen
7. het voorstel om te besluiten tot
de verlenging van den Strandweg en
tot den aanleg van het stratenplan
„Oostduinen” en de punten 8, 9, 10, 11,
en 13 van de agenda.
In een keurig gespeelden wedstrijd
moest Texas met 3—1 de eer aan het
Goudsche G.S.V. laten. Beide
hebben tot de laatste minuut voor de eind-
„aanpakken” zich wist t- ontwikkelen
j van d€ or(je
ballet ond -streep nog eens den arbeids.
het meeste succes te boeken; Ruurmond,
van de R. Leeuw, ging als eerste door de
finish.
Hier volgen de technische uitslagen:
A-klasse: 1. C v d. Star; 2. C. Mooiman;
3. J. de Visser; 4. C. de Keizer; 5. A.
Driesen; allen Spartanen, B-klasse: 1. van
Reede (R.L.); 2. G. Ravenstein; 3. B.
Meyer; 4. H Schuurman (allen Spartaan);
5. Dekkers (R.L.) C-klasse: 1. Ruur
mond; 2. Bitter; 3. van Straaten; 4. v. d.
Heer (allen R. Leeuw); 5. B. Knoester
(Spartaan)
Morgenavond komen de renners van
..Spartaan” bijeen In café ..Bijhorst”, voor
het verrijden van een trainingsrit; vertrek
half zeven.
VETERANEN WIELERCLUB
„UNIE”
De uitslag van den Zondag gehouden
wedstrijd van „Unie” is ais volgt
A-klasse 35 k.m.: 1 Krijgsman, 2. Ber-
serik, 3. Bos. tijd 57 min. 45 sec B-klasse
35 k.m.: I. Schouman. 2. Verdonk, tijd
1 uur 5 sec.
Zondag wordt het kampioenschap der
vereeniging verwerkt De Aklasse rijdt 5
ronden van 17J k.m., de B-klasse 4 ron
den Start 9 uur v.m., bijeenkomst 8,30
uur bij „Het Vosje” Rijswijkscheweg.
Donderdag wordt voor de laatste maal
record gereden, vertrek 6.30 uur ujb.
overwinning moeten strijden en de tal
rijke toeschouwers hebben genoten van
een sportieve krachtmeting. In de eerste
helft wogen de partijen tegen elkaar op
en slechts door het beter benutten van de
geboden kansen wisten de groen-witten
een 20 voorsprong te nemen. Rust 20.
Na de hervatting kwamen de Hagenaars
geweldig opzetten. De geheele ploeg speel
dein topvorm en slechts door energiek
verdedigen wist G.S.V. voorloopig stand
te houden. Toen J. Ketelaar den stand op
21 had gebracht, werd het een open
wedstrijd met gelijke kansen In een pe
riode dat G.S.V. iets sterker was speelde
de Texas-achterhoede, Brouwers, van
Leeuwen, v Thiel en C. Zwarts, schit
terend voetbal. Eenige minuten voor het
einde viel de beslissing toen de Haagsche
achterhoede voor een fluitsignaal van een
achtergelegen veld even bleef staan, waar
van de Goudsche middenvoor profiteerde
door den stand op 31 te brengen, waar
mede het einde kwam. Een gelijkspel had
de verhouding beter weergegeven.
RENNERSCLUB „DE SPARTAAN”
Zondag had een revanche-ontmoeting
plaats tusschen „De Spartaan” en den
„Rotterdamsche Leeuw” Het is een span
nende ontmoeting geweest, waarin de
Spartanen zich duchtig geweerd hebben,
vooral in de A-klasse. Er werd gestart
in 3 groepen, waarvan de A-klassers 90
k.m.K reden, de B-klassers 70 k.m. en de
C-klassers 40 k.m.
In de A-klasse moest de sprint de be
slissing brengen, waarin C. v. d. Star
zegevierde en opnieuw bewees in goede
conditie te zijn. x
In de B-klasse is ook felle strijd ge
leverd en hier moest ook de sprint be
slissen. Het R. Leeuw-lid van Reede wist
te zegevieren vóór Ravenstein (Spar
taan).
In de C-klasse is ook flink van leer ge
lust
Van 1440 r_~: ZZZ2.
gebukt onder den zwaren last
werkloosheid. In schrille tegenstelling
daarmede wordt het nachtleven uitgebeeld.
de stad. Schou-
men om alzoo
dat werkgrage
en dat door de
Loting voor de wedstrijden op 29 dezer
Nu de voorwedstrijden van den Hockey-
dag achter den rug zijn, heeft men de
eindwedstrijden op Zondag 29 September
welke dan gespeeld worden in het
Amsterdamsche hockeystadion te Amstel
veen kunnen vaststellen.
De loting voor de eerste ronde heeft
het volgende resultaat gehad:
GooiTogo; LarerBMHC; Leiden
Amsterdam; NijmegenHilversum II;
Zwart WitHilversum I: HOCIjsvo
gels, HDMAlkmaar en HHYCBe Fair.
De wedstrijden beginnen of om 10.30 of
om 11 30. Des middags om half twee wordt
dan de tweede ronde gespeeld, om 3 uur
de halve beslissingen en tenslotte om 4.10
de finale.
De wedstrijden duren tweemaal 25 mi
nuten; bij gelijk spel wordt de beslissing
door het nemen van doelschoten verkre
gen.
Aan de orde is
15. het voorstel om medewerking te
verleenen aan de Rijksregeling nopens
„Kunstcritiek” of „kunst
beschouwing”
De groote pers is de bemiddelaar tus
schen tooneel en publiek Daarbij is ge
broken met de gewoonte, dat de criticus
met een vooropgestelden eisch naar een
stuk gaat zien, en alleen zegt, wat hij in
het stuk mooi en niet mooi vond. De pers
in Duitschland levert geen „critiek” meer
waarbij het soms om geheel andere dingen
gaat dan om het stuk en de opvoering
ervan, maar een „kunstbeschouwing”,
waarbij zij dient te begrijpen, hoe vaak
voor een jongen kunstenaar een afbre
kende kritiek zijn loopbaan kan vernieti
gen.
Tenslotte, aldus de heer Frenzel, kan
niemand in de toekomst zien. Wij weten
niet, hoe het tooneel zich in Duitschland
in de eerstvolgende jaren zal ontwikke
len. Maar wij zijn tevreden, dat het be
zoek aan de schouwburgen is gestegen,
dat onze tooneelgezelschappen niet meer
failliet gaan en de tooneelkunst op een
hoog niveau staat. Er zijn veel «nieuwe
schouwburgen met ruimte voor veel meer
publiek gebouwd en aan zeer velen daar
van hangt avond aan avond het bordje
„ausverkauft” Dat is een geweldige ver
betering bij 15 jaar geleden De oorlogs
omstandigheden en de verduistering heb
ben slechts weinig invloed gehad. De
voorstellingen beginnen een half uur
vroeger en soms hebben wij de stukken
wat bekort.
Een warm applaus beloonde den heer
Frenzel voor zijn boeiend referaat, waar
na de aanwezigen nog gelegenheid had
den,vragen te stellen en een collectie
foto’s en geschriften te bezichtigen over
het tooneel in Duitschland
Het verschil in beteekenis van het too
neel als cultuurbezit in Duitschland en
bij ons is door de woorden van den heer
Frenzel wel scherp in het licht gesteld
De heer dr. Schmidt Burgh onderhield
zich na de voordracht rpet verschillende
van zijn gasten en stelde herhaaldelijk ge
ïnteresseerde vragen over de organisatie
en werkwijze van het tooneel in ons land.
De Eibers hebben, uitspelende tegen
Hillegom, een zeer verdienstelijke draw
weten te „bevechten”. Hun eminente kee.
per Katz werd op verdienstelijke wijze
vervangen door B. v. Leeuwen, terwijl S.
Polak, die 20 minuten te laat op het appel
verscheen, van den kant de verrichtingen
van zijn clubgenooten moest aanschou
wen. Onze stadgenooten namen de leiding
door Kanisde thuisclub maakte niet al
leen gelijk, doch nam nog voor de rust
de leiding ove. (21). Jopie Turfreijer
smaakte het genoegen, de partijen weer
op gelijken voet te brengen en Kanis
maakte, toen de stand 32 voor de gast-
heeren was, er 3—3 van. Deze stand geeft
de verhouding uitstekend weer. Beide
verdedigingen waren in prima vorm, ter
wijl E. Blok niet zoo goed was als ge
woonlijk, doch de half-Linie blonk uit
Het tooneel kent geen finan-
cieele zorgen meer.
De meeste theaters zijn sinds 1933
door het Rijk overgenomen, en groote
sommen zijn gevoteerd op grond van het
beginsel, dat het tooneel, dat zuivere
kunst brengt, gesubsidieerd moet worden
en dat de intendant van een schouwburg
zonder financieele zorgen vrij moet kun
nen werken. Maar er zijn heel wat
schouwburgen, die de subsidie al spoedig
terug betalen, omdat ze op volkomen nor
male wijze kans zien, winst te maken.
De leiding bij dit alles heeft het minis
terie van propaganda Dit ministerie be
vordert de cultuur en stelt op royale
wijze gelden beschikbaar.' cpdat de in
tendanten zich ook kunnen bezig hou
den met experimenten, zelfs zulke, waar
van wij weinig verwachting hebben.
Slechts wanneer een intendant voortdu
rend misslagen blijkt te begaan, hebben
wij natuurlijk het recht, een ander in zijn
plaats te benoemen Ieder hunner heeft
zijn eigen verantwoordelijicheid, netgeen
trouwens niet anders kan bij een zoo uit
gestrekt terrein en zooveel schouwburgen.
de schrijvers hun stuk genoemd, dat zijn
ontstaan dankt aan het droeve lot, dat de
Maasstad trof In vijf tafereelen vindt men
er in uitgebeeld de beknopte historie van
Rotterdam, welke zich steeds heeft ge
kenmerkt door een sterken wil van zijn
bewoners, ^m door te zetten. En met
dezelfde bezielende kracht, welke den
hoofdtoon van dit stuk vormt, wordt het
door een keur van artisten voor het voet
licht gebracht
Het vangt aan met de magistrale pro
loog, gezegd op onnavolgbare wijze d^or
Jan Musch. Dar. gaan wij terug naar 1440,
toen Rotterdam eveneens voor groote
moeilijkheden stond, do"h door het devies
„aanpakken” zich wist t- ontwikkelen tot
koopmansstad van de eerste orde. Een
Als om 2 uur begonnen wordt geeft
A.S.C. direct den toon aan door een zeer
hoog tempo in te zetten, waartegen R.V C.
niet veel in te brengen heeft. Uit een goe
den voorzet van rechts weet de A.S.C.-
midvoor dan ook spoedig met een on-
houdbaren kopbal zijn club de leiding te
geven, 01. R.V.C. komt er dan geleide
lijk beter in en na een 20 min. spelen weet
de rechtsbuiten met een formidabel schot
de partijen op gelijken voet te brengen,
1—1.
De vreugde is voor R.V.C. echter van
korten duur; doo een misverstand in de in uc ^laMC 1B
R.V.C verdediging weet de A.S.C. links- trokken. en hierin wisten de R. Leeuwen
binnen den stand binnen een minuut op F- -•- --
12 te brengen. Als. A.S.C. 13 heeft ge.
maakt, daalt haar tempo dusdanig, dat
R.V.C. het spel geheel in handen neemt.
De druk op het A.S.C. doel wordt zwaar
en doelpunten kunnen niet uitblijven. Bij
één der scrimmages trapt de A.S.C. rechts,
back in eigen doel, 23. R.V.C. blijft een
voortdurenden druk op het A.S.C.-doel
uitoefenen, en nog voor de rust wordt
het gelijk. 3—3.
Een half uur na het herbegin laat de
A.S.C.-keeper een geschoten bal uit zijn
handen vallen, waarvan de R.V.C. mid
voor weet te profiteeren, 43. Even daar,
na krijgt de R.V.C. linksbuiten een goede
schietkans; hij zendt een hard schot in.
doch de lat brengt A.S.C. redding Als de
A.S.C linksbuiten den bal in buitenspel-
positle krijgt toegespeeld, weet hij den
bal, die de doellijn juist even gepasseerd
is, nog voor doel te zetten en verdwijnt
het leder via het lichaam van den doel,
verdediger in het R.V.C. doel, 44 Twee
minuten voor het einde weet de A.S C.-
midvoor zijn club met een houdbaar schot
Deze achterstand zullen de Nederland
sche- tooneelkunstenaren, die als gasten
van Dr. Schmidt Burgh, de lezing van den
heer Frenzel bijwoonden wel dubbel ge
voeld hebben, toen spreker positie en cul-
tureele beteekenis van het Duitsche Too
neel uiteenzette.
De heer Frenzel zeide, de aanwezigen
te willen dienen als gids door het bonte
en zeer veelzijdige Duitsche tooneelleven
in Berlijn. Berlijn waar ’t tooneelleven zijn
hoogtepunt vindt in het oude Staatliche
Schauspielhaus en in het Theater am
Kurfürstendamm, geeft avond aan avond
een buitengewone verscheidenheid van
stukken, tooneel, opera's, operettes, caba
ret en dat gaat zoo den geheelen win
ter door. Maar ook buiten Berlijn bloeit
het tooneel Er zijn tenminste zes of ze
ven steden, zooals Weenen, München,
Hamburg, Bochum, Frankort am Main,
die op dezelfde hoogte staan. En verder
moeten ook Stuttgart, Düsseldorf, Keulen,
Breslau enz. genoemd worden. Over het
geheele land verspreid liggen de schouw
burgen, die avond aan avond volle za
len trekken.- En dan zijn er nog de tal
rijke „Landesbühnen”, reizende tooneel
gezelschappen, die met auto of trein lot
in de kleinste dorpen komen en er be
langstelling voor het tooneel wekken.
Jaarlijks vindt de Reichstheaterfest-
woche plaats, waar verschillende ensem
bles samenkomen, stukken opvoeren in
onderlingen wedijver, en discussies hou
den over het tooneel.
Gisterochtend, omstreeks twaalf uur,
heeft in een der zalen van Hotel de Oude
Doelen, een ontvangst plaats gehad door
Dr. E. Schmidt Burgh, ministerialreferent
voor cultuur in het ministerie van volks
voorlichting en propaganda en kultuur-
referent bij het Rijkscommissariaat hier
Ier stede. In de kleine salon van het Ho
tel, waar Dr Schmidt.Burgh recipieerde,
was een uitgelezen gezelschap van too-
neelschrijvers, regisseurs en andere, be
kende figuren uit de Tooneelwereld aan
wezig.
De heer Schmidt.Burgh heeft reeds eer.
blijk geven van zijn groote belang-
tteDing voor de Nederlandsche kunst en
uitwisseling op cultureel gebied, tusschen
Nederland en Duitschland, o.a. door het
urganiseeren van lezingen in beperkten
kr‘ng, door deskundige Duitschers op ver
schillend terrein.
Dimaal hield Rijksdramaturg Dr. H.
frenzel, referent bij het ministerie van
Propaganda te Berlijn, een zeer interes,
sunte voordracht over de positie en
Peteekenis van het Tooneel in Duitsch.
Spreker deed dit op voortref-
eujke wijzehet gelukte hem de meest
uiarkante verschijnselen en verschijnin.
fZnt°P 4*1 omvangrijk gebied op een korte
^«Idere, overzichtelijke wijze sa.
en te voegen. Het betoog werd aller.
"“nst giedaan op dorre wijze, waartoe, ge.
het feit van een onvermijdelijke reeks
wiu n'- voor den Nederlander, dik-
leïdt niet m€er dan namen bleven, aan
wist a g,enoeg was. Maar de heer Frenzel
heid dippen van dorheid in uitvoerig,
eevaa- even handig te omzeilen als het
tuur/ van oppervlakkigheid. Hij koerste
snrai?en Scilla en Charybdis door en
een t °ver het Theater, met een warmte.
thoi> wiiding en een meesleepend en.
nepiu1*51116- dat zijn toehoorders uit too-
zal zeker in het hart getroffen
betafu n- De positie en de cultureele
tana van het tooneel zijn in Duitsch.
dan rtlJd grooter en positiever geweest
hier T Ons land. De overheid heeft zich
kun_f e .lande weinig voor dramatische
minj .^.’hteresseerd en waar vanwege het
de vl i e ®een voorbeel gegeven werd en
Stonfl1 eende subsidies niet in verhouding
makpuLi?®1 d« bedragen, welke via ver.
Werdo u dsbelasting weer teruggehaald
latP„en’ “leef het tooneel vrijwel overge-
goea Particulier initiatief, dat, hoe
°°k’ onmogelijk dat. van het
iftsta Kon maken, wat er door officieele
den T„aS van gemaakt had kunnen wor-
derlanïi rdaad Weef het Tooneel in Ne.
tuur r meer vermakelijkheid dan cul.
teurên i?°i??elschrijvers en tooneeldirec.
ioimpr ehben daar herhaaldelijk, maar
€r «vergeefs, op gewezen.
Hoe en wat er gespeeld wordt
Het Duitsche tooneel kent geen gepa-
tenteerden stijl Er is een voortdurende
ontwikkeling, maar wel wordt overal
gezocht naar de groote lijnen en een
zuiveren, helderen stijl, zonder bombast.
Er worden allerlei experimenten ge
daan, zoo b.v. om den toeschouwer en
het tooneel nader tot elkaar te brengen,
en de scheiding zooveel mogelijk op te
heffen.
Wat de stukken betreft, wordt
Duitschland vrijwel alles gespeeld;
Aeschylos tot Manfred Rosner, kortom:
wat het eigen land en het buitenland
aan belangrijks oplevert en opgeleverd
heeft Daarbij wordt alleen de eisch ge
steld, dat de inhoud der stukken niet in
strijd is met de beginselen van het nieuwe
Duitschland. Het society-stuk ziet men
graag, vroolijkheid, zelfs luchthartigheid
is toelaatbaar maar er zijn grenzen.
Huwelijksmoraal mag niet meer worden
ondermijnd door sarcastische, ontbinden
de invloeden.
De jonge dramatiek tracht bij den toe
schouwer energieën te ontwikkelen en
hem niet slechts naar nuis te sturen met
een vagen indruk, die hem niets speciaals
zegt. Historische stof wordt niet meer
uitsluitend als interessante geschiedenis
behandeld, maar men zoekt gebeurtenis
sen uit vroeger tijd, die ook aan de men-
schen van onzen tijd iets te zeggen heb
ben, en die in zekeren zin keerpunten
waren in de geschiedenis.
Ook wordt vaak stof van politieken
aard gedramatiseerd, sociale kwesties
worden behandeld.
In de pers worden tal van vraagstuk
ken besproken, die het tooneel betreffen
en daardoor wordt ook de belangstelling
De achtkamp te Leeuwarden
Te Leeuwarden is een achtkamp aan
gevangen, waaraan door een aantal
vooraanstaande krachten wordt deelge
nomen. Tot dusverre zijn de navolgende
resultaten bereikt:
le ronde: Cortlever—Dijkstra 10;
LandauPloegh 10; Doesburgh—Prins
JKramerMulder van Leems Dijk
stra afgebroken
2e ronde: PrinsKramer 10; Mulder
van Leens DijkstraCortlever 0—1; Lan
dauvan Doesburgh 10; Dijkstra
Ploegh 01.
3e ronde: DijkstraMulder van Leens
Dijkstra 01; Ploeghvan Doesburgh
afgebr KramerLandau afgebr.;
leverPrins afgebr.
.Vierde ronde: Prins—Dijkstra 10;
PloeghMulder van Leens Dijkstra
ii; Kramerv. Doesburgh 10; Lan
dauCortlever, afgebr.
De stand is nu: 1. Prins 2j punt en 1
«afgebr partij; 2. Cortlever en Landau 2
punten en 2 afgebroken partijen4 Mul
der van Leens Dijkstra en Ploeg IJ pnt
en 1 afgebr. partij 6. Kramer 1 pnt. en
2 afgebr. partijen; 7. v. Doesburgh J punt
en 1 afgebr. partij; 8. Dijkstra 0 pnt.
DIVERSEN
naar 1939. Weer gaat de stad
van de
werkloosheid.
