VOOR DEN PUZZELAAR
CHRONISCHE VERSTOPPING
DE TELEFOON
G. BLOM
KUNST EN LETTEREN
GEMENGD NIEUWS
Os
HAAGSCHE COURANT VAN MAANDAG 7 OCTOBER 1940 EERSTE BLAD, PAGINA 3
AVONDCONCERT
RESIDENTIETOONEEL
HAAGSCHE OPERETTE
SLACHTOFFERS VAN DE
DUISTERNIS
VIERDE MATINEE
BEETHOVENCYCLUS
De beste vorm van snelverkeer
VEREENIGDE STATEN
JAPAN,
BELGIS.
CHINA.
De oplossing van de Zaterdag geplaat ste puzzle luidt
L
L
D
F
L
G
L
N
G
S
T
N
V
R
0
In den Stadsschouwburg
Soliste Jo Vincent, zang
Aanrijding met doodelijken afloop
te Kaatsheuvel
M
O
E
W
E
E
M
D
U
O
M
O
N
S
T
E
R
A
M
F
E
R
E
S
E
L
A
N
G
A
R
D
E
N
E
E
F
R
I
T
U
s
E
T
U
D
E
E
R
E
N
T
S
E
E
L'
T
O
R
S
F
A
A
N
Z
I
N
H
A
M
A
K
O
M
S
L
E
E
D
0
0
R
N
N
L
H
U
M
O
R
K
O
F
E
R
S
T
E
N
F
I
F
E
T
W
I
L
N
A
E
I
R
E
R
E
D
E
L
Y
K
S
F
E
T
T
E
R
L
Y
M
B
Y
L
R
W E
E D
E
T E
R E
E’ N
I
N
S
J E
E M
R I
F N
E
O N
O T
G I
E E
N
Doodelijk verkeersongeval te A reen
Verscheid ene verdrinkingsgevallen
Terugkeer van krijgsgevangenen
Die Fledermaus
I N F n n P van GOUD, ZILVER
I n RU U r JUWEELEN.
Ernstig ongeval te Blaricum
Solist: Louis Zimmermann
Uit „Muizen en menschen” bij het Residentie Tooneel,
Rechts Richard Flink, naast hem Max Croiset. (Polygoon)
r
RECLAMES.
RECLAMES
en
Oo«r •*n»a>i««raa
deze
te
Bob
neger
matinee
i omvattenden 1
het
den
m e n-
John
Residentieorkest onder
Frits Schuurman
dan mag
ensemble
operette-
het
uit,
Natuurlijk 1852
Inl.: Marnixstraat 18 Den Haag
Telefoon 334010*
Drie personen te Utrecht
verdronken.
Ruim tien wielrijders en wandelaars
zijn gisteravond te Utrecht door de
duisternis misleid in het water terecht
gekomen. Drie personen zijn verdron
ken, n.l. de 42-jarige de Ruyter, die
bij 'de Vaartscherijnbrug is opgehaald,
de 48-jarige van Wijk, die bij de Stee-
nenbrug om het leven is gekomen
en de 65-jarige van Dijk, die in be-
wusteloozen toestand bij de Noorder-
brug uit het water is gehaald en in
het stads- en academisch ziekenhuis
is overleden.
Bij alle apotheker* en
goede drogisten verkrijgbaar.
Na café-bezoek te water
geraakt.
Gisteravond is de 82-jarige heer W.
Krul tengevolge van de duisternis in het
water van de Lange Geer te Rotterdam
geraakt en verdronken. De man kwam met
een vriend uit een café. Hij vergezelde
den vriend nog eenige honderden meters
naar diens woning en begaf zich toen
alleen terug. Hierbij moet hij te water
zijn geraakt. Zijn lijk werd vanmorgen
door de politie in de Lange Geer aange
troffen.
Het Residentie-orkest onder leiding van
Frits Schuurman
TOESPRAAK VAN KNOX
Voor leerlingen, die het
geen
en va-
duisternis hun schepen moeilijk vinden.
Zij besloten hand aan hand aan boord te
gaan. Schipper J L. gaf zijn collega van
het motorschip „Rap Terug” uit Amster
dam bij het overstappen van zijn boot in
de „Rap Terug” een hand. Op een gegeven
oogenblik kon L. zijn vriend niet meer
houden en viel deze te water. In de duister
nis kon geen hulp geboden worden, zoodat
de schipper is verdronken.
Zaterdagavond omstreeks negen uur is
onder de gemeente Arcen de 36-ja-
rige M. Nissen, op weg naar zijn werk,
door een hem achterop rijdende auto ge
grepen. Hij werd tegen den grond ge
slingerd en liep hierbij een zware her
senschudding op. Geneeskundige- en
geéstelijke hulp was spoedig ter plaatse.
Gistermorgen is het slachtoffer, zonder
tot bewustzijn te zijn gekomen, in zijn
woning overleden. N. was gehuwd en va
der van drie kinderen.
Zevende
en door
NIEUWE VLOOTBEVELHEBBER
Tot bevelhebber van de Japansche
vloot in de Noord-Chineesche wateren
is vice-admiraal Sjimizoe benoemd, die
tot dusver bevelhebber van het oplei-
dingeskader was.
E OPBOUW VAN DE GROOT.
AZIATISCHE RUIMTE
De officieele mededeeling te Tokio, dat
de speciale afgezant, Matsoemija Vrijdag
met een economische missie naar Fransch
Indo-China vertrekt, bewijst volgens de
„Mijako Sjimboen”, dat de Japansche re-
geering wenscht de medewerking van
Fransch Indo-China te krijgen aan den
opbouw der groot-Oost-Aziatische levens-
ruimte. Volgens hetzelfde blad hoopt men
ook onderhandelingen te kunnen opnemen
met Thailand (Siam), de Philippijnen,
Malakka, Burma, Nederlandsch-Indië en
Australië over gemeenschappelijke belan
gen op politiek, economisch en strategisch
gebied.
gen oorlogsleening ten bedrage van 8 mil-
lioen pond sterling aangekondigd. Dit be
drag moet worden bijeengebracht door
15.000 particulieren en 3000 firma’s.
DE OORLOGSSCHADE IN WEST*
VLAANDEREN
De commissaris voor den wederop
bouw in de provincie West-Vlaanderen
heeft over den wederopbouw in die pro
vincie medegedeeld, dat 3000 woonhui
zen licht en 12.000 zwaar beschadigd zijn.
Bij den wederopbouw zal bijzondere aan
dacht besteed worden aan het vraagstuk
GROOTHERTOGIN VAN LUXEMBURG
TE NEW YORK AANGEKOMEN
Groot-hertogin Charlotte van Luxem
burg en haar moeder, prinses Marianne,
zijn per Clipper te New York aangeko
men. Zij werden verwelkomd door prins-
gemaal-Felix en de kinderen der groot
hertogin.
Schipper bij het aan boord
gaan verdronken.
Twee schippers, die met hun booten
gemeerd lagen aan de Hoogekade te Nij
megen, konden gisteravond in de diepe
Van den stedenbouw. Hierbij zal rekening
gehouden moeten worden met de netelige
vraag van nijverheidscentra in een
streek, waar ook de landbouw een be
langrijke rol zal moeten blijven vervul
len.
Gisteravond omstreeks half tien is op
dien provincialen weg in de nabijheid
van café „Vugts” te Kaatsheuvel een
aanrijding gebeurd, waarbij de 40-ja-
rige D. Grootzwager om het leven kwam.
G. kwam met zijn vriend Ligtvoet te
voet van Loon op Zand in het storm
achtige, donkere weer. Een chauffeur van
de Tilburgsche stationstax, die van Kaats
heuvel naar Tilburg reed, zag plotseling
een persoon voor zijn wagen, die op den
weg liep. Hij hield meer rechts aan doch
reed met tamelijk groote vaart op G. in,
terwijl ook L. werd geraakt. Het slechte
weer was oorzaak, dat er weinig verkeer
was, zoodat het eenigen tijd duurde, eer
geestelijke en geneeskundige hulp aanwe
zig waren. Een kapelaai diende nog het
Héilige Oliesel toe. Twee dokters consta
teerden bij G. den dood als gevolg van
een schedelbasisfractuur en een inwen
dige verbloeding. L. kwam er met een
hoofdwonde af. De gemeentepolitie nam
de auto en het lijk in beslag.
Vermoedelijk treft den chauffeur
schuld. Grootzwager was gehuwd
der van drie kinderen.
KUNSTKRING „NEDERLAND”
De groote belangstelling voor de ten
toonstelling in ’t Center (Geest 2, al
hier) van den kunstkring „Nederland”,
noopt het bestuur, den duur van de ten
toonstelling te verlengen tot en met Vrij
dag 11 October.
Inmiddels kunnen we nog melden, dat
reeds verkocht zijn, nr. 13 (winterland
schap van v. Deventer) en nr. 29 (meis
je met rood haar, van Edmond Wingen),
terwijl nog onderhandelingen over eeni-
ge andere doeken worden gevoerd.
(Chineesche Zuidkust) volvoerd. Het is
de bedoeling, geheime toevoerwegen
naar Tsjoengking af te snijden.
Domei meldt nog, dat de verrassende
landing zeer geslaagd is, hoewel er een
zware storm stond. De Japanners moes
ten een hevigen Chineeschen tegen
stand overwinnen. Alle installaties voor
het vervoer van oorlogsmateriaal naar
Tsjoengking zijn vernield.
CHARLOTTE KÖHLER
Naar wij vernemen zal mevrouw Char
lotte Kohier op Woensdag 9 October in
den Stadsschouwburg alhier haar seizoen
openen met een voordracht van Neder-
landsche gedichten. De voordracht draagt
tot titel„Het Onvergankelijke”, welke
titel ontleend is aan de eigenschap, welke
de onderdeden van haar programma ge
meen hebben. Deze onderdeden zijnde
Schoonheid, de Liefde, de Arbeid, het Ge
loof, het Vaderland. Over deze onder
werpen heeft mevrouw Kohier de beste
gedichten uit de geheele Nederlandsche
poëzie uitgezocht, te weten vanHade-
wych, Vondel, Bredero, Hooft, Revius,
Kloos, Verwey, Werumeus Büning, Mars
man, A. Roland Holst e.a.
Mevrouw Kohier geeft hiervan een
voorstelling des middags om 3 uur en
des avonds om 7 uur. De voorstelling
's avonds zal zoo vroeg geëindigd zijn,
dat men in de gelegenheid is de laatste
tram nog te halen. Einde tien minuten
over half negen.
Ongeveer 1500 Belgische krijgsgevan
genen zijn j.l. Woensdag uit Duitschland
te Brussel teruggekeerd. Maandag wa
ren zij vertrokken en hadden eenigen tijd
in Antwerpen moeten vertoeven, teneinde
aan de gebruikelijke formaliteiten te
voldoen. Daarna reisden zij door naar
Brussel, vanwaar zij naar hun steden en
dorpen zullen terugkeeren. De Brussel-
sche bevolking onthaalde hen feestelijk
«n op elke straathoek zag men soldaten
temidden van belangstellende groepjes.
Kort daarop is te Antwerpen een tweede
trein met Belgische krijgsgevangenen
aangekomen, zoodat het gezamenlijke
aantal der teruggekeerden thans 3000 be
draagt. Dit bevestigt de verwachtingen,
aldus Belgapress, dat het grootste deel
der krijgsgevangenen vóór den winter
Zou zijn teruggekeerd, hetgeen beves
tigd werd door de teruggekeerde solda
ten, die verklaarden, dat het meerendeel
der krijsgevangenen in Duitschland vóór
31 October naar hun haardsteden terug
gekeerd zal zijn. Allen bevestigden zij
eenstemmig de goede behandeling, die
«un in Duitschland te beurt viel. De voe
ding was ruim voldoende. De gevangenen
hadden gewerkt op boerderijen, in steen
groeven en kolenmijnen. Allen toonden
zich uiterst tevreden over hun verhou
ding tot de bewoners.
durige enthousiaste applaus-hulde viel
Jo Vincent voor haar prestatie ten deel.
Het Residentie-orkest vertolkte op deze
matinée de eerste Symphonic in C gr. t.
op. 21 en de Vijfde Symphonic in c kl. t.
op. 67. Bij den aanhef van de eerste
Symphonic was de vertolking nog wat
onrustighet klankbeeld maakte gedu
rende het geheele Adagio molto, Allegro
con brio den indruk van minder gaaf te
zijn. Het orkestspel sublimeerde echter
voortdurend gedurende het verloop van
de matinée, zoodat een waarlijk onverge
felijke vertolking van de „Vijfde” werd
geschonken. Diep ontroerend was de
stemming in het eenigszins melancholieke
Andante con moto. Orkest en dirigent
hebben welverdiende hulde van het talrijk
auditorium mogen ontvangen.
Gewone scherpe laxeermiddelen, die in geval van
verstopping lijdelijk verlichting brengen, kunnen
chronische verstopping nooit geheel opheffen, daar
xij de oorzaak van de kwaal - een gestoorde darm
functie, - niet opheffen.
Een normale darmfunctie
is alleen mogelijk, indien voldoeade spijsverterings-
resten, de z.g. ballaststoffen, aanwezig zijn om
weerstand te kunnen bieden aan de darmspieren,
welke door zich samen te trekken de darmbe-
weging veroorzaken. De huidige sterk geconcen
treerde voedingsmiddelen zijn evenwel arm aan
spijsverteringsslakken. Daardoor ontstaat een ge
brek aan massa, dus aan weerstand - in d«
darmen, roodst de darmspieren gaan verslappen.
Voor een succesvolle bestrijding van chronische
verstopping is het dus noodzakelijk, in het gebrek
aan massa te voorzien. Klormacol doet dat; de
zuiver plantaardige korrels zwellen in den darm-
inhoud gelstineus op en vormen een sponsachttge
massa, die de plaats inneemt der ontbrekende
ballaststoffen. De darmspieren kunnen nu weer
regelmatig werken en een gezonde stoelgang wordt
verkregen. Neem nog heden een
proef. Een kleine hoeveelheid
Normacol, regelmatig ingeno-
men, heft chronische verstop
ping volkomen op.
ENGELSCHE SABOTAGEPLANNEN?
Hooge officieele kringen te Boekarest
verklaren aan United Press, dat men
talrijke documenten en fotografieën
heeft verzameld, die het bewijs zouden
leveren, dat 4 Engelsche oliedeskundi-
gen in een sabotage-aanslag tegen de
petroleumontginningen verwikkeld zijn.
Deze stukken bevinden zich op het oo
genblik in handen van experts van het
ministerie van oorlog. De documenten
zouden het bewijs hebben geleverd, dat
de Engelschen het plan hadden de
Roemeensche olievelden in brand te ste
ken en de buisleidingen alsmede spoor
wegen en andere vervoermiddelen in de
lucht te doen springen of op andere
wijze te vernielen.
ROOSEVELT’S VERKIEZINGSKANSEN
Het jongste onderzoek naar de voor
uitzichten voor de presidentsverkiezin
gen, dat door het bekende Gallup-insti-
tuut werd ingesteld, toont aan, dat de
kansen voor Roosevelt verder gestegen
zijn, terwijl die van Willkie daardoor
iets gedaald zijn. Het onderzoek loopt
over de periode van 20 September tot
2 October. Volgens dit onderzoek zou
den op Roosevelt 56 pCt. der stemmen
worden uitgebracht. Hij zou de meer
derheid hebben in 42 staten en de stem
men van 99 kiesmannen.
Er wordt echter op gewezen, dat de
positie, die Roosevelt zich in verschil
lende belangrijke staten verworven
heeft, nog niet zeer stevig gegrondvest
is, zoodat een meeningswijziging het te
genwoordige beeld in zeer korten tijd
zou kunnen wijzigen.
MARINE-RESERVE IN ACTIEVEN
DIENST
De minister van marine, Knox, heeft
de marine-reserve, die ongeveer 28.000
man telt, opgeroepen voor den actieven
diepst bij de vloot. Deze maatregel loopt
evenwijdig met het oproepen der staats-
I militie, waartoe men onlangs is overge
gaan, met dit verschil, dat de militie
slechts voor een jaar werd opgeroepen,
terwijl de marine-reserve voor onbe-
paalden tijd in dienst gekomen is.
De Amerikaansche vloot heeft thans
i een sterkte van 239.000 man, de grootste
i sedert den wereldoorlog.
Naar officieel wordt medegedeeld,
zullen de data voor de oproeping der
ongeveer 28.000 reservisten der Ameri
kaansche vloot binnen enkele dagen
worden bekend gemaakt. De comman
danten der 15 vlootdistricten hebb'en
Zaterdag reeds bevelen ontvangen.
(de antipathieke
vrouw),
ouden
Chris Baay
laatste
Mexicaansche
Men moet in zijn muzikale herinne
ringen teruggaan tot den tijd, waarin
onze stadsschouwburg bespeeld werd door
Fransche opera-ensembles om van ope-
retteopvoeringen te kunnen gewagen,
waarbij ook aan ’t vocale element over de
geheele linie tenvolle gegeven werd wat
daaraan van rechtswege toekwam. De
zangpartijen werden bij de toen opge
voerde, voor ’t meerendeel Fransche ope
rettes voornamelijk gezongen door de lyri
sche stemmen van de opera, uitnemende
vocalisten, tevens vlotte acteurs. Aan
dien tijd, dien zich slechts oudere gene
raties van belangstellenden in de vocaal-
dramatische kunst van het lichtere genre
in het geheugen zullen kunnen terugroe
pen, moesten wij onwillekeurig terugden
ken bij het volgen van deze eerste opvoe
ring van „Die Fledermaus" van Johann
Strauss, door het nieuwe gezelschap der
„Haagsche operette" onder de muzikale
leiding van intendant Otto Glastra v.
Loon. Ook hier viel aanstonds het prij-
zenswaardig streven op, om naast het
scenische element aan het muzikale,
zoowel instrumentale als vocale, het volle
pond te geven. Dat is mogelijk geworden
doordat de directie de beschikking heeft
weten te krijgen over een aantal stembe-
gaafde krachten, ten deele beproefde
oudere, ten deele jongere, met veelbe
lovend talent. Bezien wij deze opvoering
uit een zuiver vocaal oogpunt,
getuigd worden, dat hier een
is bijeengebracht, dat voor
doeleinden wel bij uitstek geschikt is. On
der de vertolksters en vertolkers op het
tooneel was er geen enkele die vocale te
kortkomingen alleen kon goed maken
door geroutineerd spel, zooals men dat
vroeger bij soortgelijke opvoeringen de
goede niet te na gesproken menigmaal
heeft kunnen opmerken.
Waren alle medewerkenden op het
tooneel even voortreffelijke acteurs en
actrices geweest als zangers en zangeres
sen, men zou welhaast van een modelop-
voering hebben kunnen spreken, want
ook het orkesttrale gedeelte was uitste
kend verzorgd terwijl decors en costumee-
ring een aesthetischen indruk maakten.
Dat enkele van de jongeren, nog wat vlot
ter en levendiger hadden kunnen actee-
ren, spreekt welhaast vanzelf.
Geroutineerde acteurs stampt men nu
eenmaal niet uit den grond, hetgeen ech
ter, in zoo korten tijd van scenische voor
bereiding nu reeds met de nieuwe krach
ten werd bereikt stemt zeer hoopvol voor
de toekomst.
Van de oudere, geroutineerde krachten
was Albert May tevens belast met de
regie, in de rol van Gabriel von Eisen
stein bij zijn opkomst werd hij met een
ovatie uit de zaal begroet facile prin-
ceps. Zijn natuurlijk levendig spel, zijn
vlotte dialoog, zijn goede zang en zijn rake
karakteristiek, gaven het juiste relief aan
deze domineerende partij. In Pim Borkent
zijn Rosalinde, had hij een tegenspeelster
die wat losheid van spel zijn mindere,
maar in vocaal opzicht meer dan een ge
lijkwaardige „Partnerin’’ was. Haar ge
heele, lang niet gemakkelijke partij hééft
zij met mooie stem knap en virtuoos ge
zongen.
Haar kamermeisje Adèle vond een in
zang, en spel voortreffelijkste vertolkster
in Elisabeth Glastra van Loon
wier stem niet groot, maar wel draag
krachtig en goed gevormd en wier spel
van een levendigheid en innemende gratie
is, welke niet zouden doen vermoeden, dat
zij als actrice nog weinig is opgetreden.
Zeer goed was ook de vocale prestatie
van Claire Eiselmeyr die in haar
travestirol den jongen, geblaseerden vorst
Orlofsky ook scenisch alleraardigst ty*
peerde.
Sophie Degenhardt, die de kleine
rol van Adèle’s zuster Ida voor haar reke
ning had, verdient, behalve voor de wijze
waarop zij deze vervulde, een bijzonder
woord van lof voor de aesthetische ver
zorging der costuums.
Harry Dresselhuys maakte van
den gevangenisdirecteur Frank een prach
tig type, zijn samenspel in de laatste acte
met Ludwig Degenhardt als cipier
Frosch was van een kostelijke humoristi
sche uitbundigheid, waarop de toehoor
ders levendig reageerden.
Noemen wij nog den reeds als zanger
bekenden Chris Taverne, die den te
nor Alfred knap heeft gezongen en aan
nemelijk gespeeld, Anton Eldering
als notaris, dr. Falke en Henk Ange-
n e n t, die den stotterenden advocaat dr.
Blind in spel en zang uitstekend voorstel
de, dan hebben wij daarmee alle zingende
dramatis personae ten tooneele herdacht.
Wim van Santé had ditmaal alleen
een zwijgende rol, die van den bediende
Ivan te vervullen.
Samenspel en samenzang tusschen de
solisten en de zeer goed zingende koor-
ensembles sloten voortreffelijk, terwijl aan
het contact tusschen tooneel en orkest zoo
goed als niets haperde. Daarvoor zorgde
'natuurlijk de muzikale leider, die ook met
het beschaafd klinkende en rhythmisch
slagvaardige orkest knap werk heeft ver
richt. Het choreografische element werd
geleid door Eri Visser, die in de twee
de acte zelf den „Kaiserwalzer” zeer
kunstzinnig heeft gedanst en daarmee uit
bundig succes oogstte.
Dat viel ook aan de geheele opvoering
ten deel, waarvan nog eenige herhalingen
te wachten zijn, waarmee het stellig nog
crescendo zal gaan.
Met een rijke bloemenhulde op het too
neel werden alle hoofdvertolkers en lei
dende figuren bedacht. Van de zijde van
het publiek was er veel belangstelling; ook
numeriek, voor deze eerste opvoering, die
in verband met de tijdsomstandigheden
een middagvoorstelling was.
JAPANSCHE LANDING OP LEITSJOE
Uit Tokio wordt gemeld, dat het
Japansche vlooteskader in de Zuid-
Ciüneesche wateren in samenwer
king met de luchtstrijdkrachten der
marine drie landingen aan de Zuid- en
Westkust van het schiereiland Leitsjoe
VERSPREIDE BERICHTEN
De gezondheidstoestand Van den
Finschen president Kallio is, naar offi
cieel te’Helsinki medegedeeld wordt, ver
der verbeterd. Verwacht wordt, dat zijn
volledig herstel nog geruimen tijd zal
duren.
Volgens een officieele mededeeling
te Rome zal de zomertijd ook tijdens de
wintermaanden in Italië van kracht blij
ven.
Na een rustpoos van bijna vier we
ken hebben gisteren 2 groepen Japan
sche vliegtuigen de Chineesche hoofd
stad Tsjoengking weer gebombardeerd.
Volgens de ,,New York Times” heeft
de Nleuw-Zeelandsche minister -van fi
nanciën. Nash, een rentelooze en gedwon-
Te Leeuwarden zijn 20 per
sonen te water geraakt
Gisteravond en in den afgeloopen nacht
zijn te Leeuwardene op verscheidene
plaatsen personen door de duisternis mis
leid, te water geraakt. Door de politie,
geassisteerd door burgers, werden veer
tien personen uit het water gehaald, ter
wijl ook andere burgers nog reddingen
verrichtten, zoodat het aantal te water
geraakten minstens twintig bedraagt.
Twee personen zijn verdronken. Uit de
Tuinen werd de 54-jarige F Gazzi leven
loos uit het water gehaald, terwijl in de
Weave een 17-jarige schippersknecht is
verdronken.
JUWELIER 1404
PLAATS 9 DEN HAAG
Telefoon 115221
Zaterdagavond omstreeks tien uur stak
de 55-jarige C. C. Fekkes uit Laren, te
Blaricum met zijn rijwiel dwars den weg
over, terwijl er een autobus van de Gooi-
sche tram naderde. Een aanrijding volg
de, waarop de man bewusteloos bleef
liggen. Met een schedelbasisfractuur is
het slachtoffer in hoogst ernstigen toe
stand in het St. Jansziekenhuis opge
nomen.
Wat den solist betreft, had het pro
gramma een verandering ondergaan.
Carl Flesch, door een kwetsuur aan én
zijner handen verhinderd op te treden,
was vervangen door Louis Zimmer
mann. Hoe hoog wij den Hongaarschen
violist ook waardeeren, om zijn Beet
hovenvertolking nog eens in het bijzon
der, een genoegen deed het ons toch,
dat juist de Amsterdamsche oud-con-
certmeester in zijn plaats was uitgeko
zen. Want ook hij vermag Beethoven
zeer schoon voor te dragen en bovendien,
bij zijn scheiden van het Concertgebouw
na een hoog-artistieken en roemvollen
arbeid van dertig jaren aan deze instel
ling, valt ons, zooals gewis hem, het
scheiden moeilijk en aldus verheugen wij
ons wanneer deze ons zoo vertrouwde
kunstenaar toch weer eens voor ons ver-
schijnt en door zijn persoon en zijn kunst
de vele schoone herinneringen verleven
digt aan die rijke dertigjarige periode
van het Concertgebouworkest, dat als
superieur „instrument” door hem als
het ware gesymboliseerd werd en tot
welks glorie hij zoo heel veel heeft bij
gedragen.
Het concert begon met de
Symphonic, die in A-dur
Richard Wagner gekenschetst als „Die
Apotheose des Tanzes”. En inderdaad,
het rhythme is er naar in deze muziek
van gratie, ernst, grilligheid en demo
nische vervoering. Het Poco sostenuto
leidt wel heel stil- en donker in en sug
gestief gaat het in het Vivace naar het
licht en de temperamentvolle bewege
lijkheid. Het Allegretto blijft echter in
dik werk het betooverende wonder. Dit
mysterieus strakke rhythme en deze
ontroerende, weemoedige innigheid. Alle
instrumenten zijn hier heerlijk behan
deld, niet het minst de houtblazers.
Geen wonder dus, dat het Residentie
orkest een weergave van zeldzame
klankschoonheid tot stand te brengen
wist. Maar ook de snelheid van
derde deel kwam er schitterend
evenals de stille poëzie der langzamere
episodes. Uitmuntend het staccato der
houtblazers. De fijnheid der hobo deed
het wel bijzonder mooi. En de dionysi-
sche Finale ontbrak het aan kleurtegen-
stelling en tinteling niet. De vaart werd
effectvol opgedreven zoodat de slotwer-
king sterk was.
Na de pauze Zimmerman, die met
warmte verwelkomd werd. En zijn spel
was alweer van buitengewone bekoring.
In jonge jaren is hij nog leerling van
Ysaye geweest. En waarlijk herinnert
de toon in zeker opzicht aan dien van
den Belgischen meester, al accentueert
zijn persoonlijkheid ook een algemeen
groot verschil. Maar bij de wijze, waar
op de beroemde G-moll passage in het
eerste deel klonk en werd opgevat, wel
de een herinnering toch in ons op. Zim
mermann’s spel was en is nog steeds
van groote tooncharme. En daarbij
voelt men den geboren musicus in zijn
voordracht. Hij speelt zoo zielvol en in
nig. Nog steeds is zijn virtuositeit groot
zooals de weergave der cadens in I
vooral overtuigend bewees. Aandoénlijk
was daarna het zangthema en niet min
der het Larghetto. Eerst in de „dia
loog”, als het ware, met de houtbla
zers, daarna in de gedragen melodieën.
Met allerfijnste intuitie werd het tempo
behandeld en in ontroerende, gelouterde
zangerigheid met de subtiele hooge fi
guren naar de korte cadens geleid.
De Finale was prachtig kernachtig en
het in de tegenstellingen een weelde van
gevoelsdrang ondervinden. Ook hier was
de cadens een karakteristiek inter
mezzo, waarna de voortzetting tot het
slot een boeiende bekroning vormde.
Met geestdrift is de sympathieke kun
stenaar gevierd. Ook de dirigent betrok
hij in het succes en via den concert
meester tevens het orkest, dat zich van
zijn begeleidingstaak dan ook voortref
felijk heeft gekweten.
„Van muizen en
s c h e n”, door
Steinbeck.
Een stuk van sfeer, stemming, toon,
méér dan van handeling en kleur. Het is
de sfeer van de wijde, stille landschappen
van Mexico, de stemming van de eenzame
zwervers, die als landarbeiders van de
eene ranch naar de andere trekken om er
met harden arbeid hun brood te ver
dienen, zonder andere levensvreugde dan
wat kaartspel in de keet, die hun tijdelijk
tot woning strekt, en nu en dan de drank
en de vrouwen in de naastbijzijnde stad,
een kleurloos en uitzichtloos bestaan.
Tusschen die eenzame en zwijgzame
trekkers zijn er twee, die trouw samen
blijven de kleine, intelligente George en
de groote, geweldig sterke maar geestelijk
achterlijke Lennie, die zich door George
gewillig laat leiden en door zijn onnoozel-
heid aan zijn beschermer veel zorg baart..
Zij hebben één ding gemeen de illusie
van eenmaal een eigen kleine boerderij te
bezitten met wat land, waarop zij als
vrije mannen hun brood zullen kunnen
verdienen. Dit is de schamele poëzie in
hun trieste leven en het is ook de sombere
poëzie in het stuk Dit is, naar den in
houd, wel sober.
Lennie heeft een hartstocht voor zachte
dingen, die hij streelen kan, een lap flu
weel, een muis, een pasgeboren hondje.
Door zijn ongeweten kracht doodt hij de
diertjes bij zijn liefkozingen, eigenlijk
zonder het te willen. En zoo doodt hij
ook de jonge vrouw van den zoon van
zijn ranchbaas als deze vrouw, speelziek,
hem de zachtheid van haar mooie blonde
haren laat voelen. Als de echtgenoot en
de arbeiders den dader zoeken om hem
dood te schieten of aan de justitie en de
gevangenis over te leveren, ontfermt
George zich over den armen verdwaasde
en maakt door een schot een einde aan
het leven van zijn eenigen vriend.
Steinbeck’s roman heeft met name in
Amerika groot succes gehad, maar een
tooneelstuk, dat door het spel tot leven
moet worden gewekt, stelt nu eenmaal
andere eischen dan een boek, dat moet
worden gelezen, en dit wreekt zich, als
zoo dikwijls, ook aan dit drama, dat de
schrijver zelf uit zijn roman heeft ge
maakt. Er is te weinig handeling en vooral
te weinig dramatische en psychologische
ontwikkeling in het stuk en de dialogen
zijn vaak niet voldoende boeiend. Daaren
boven is een imbecil, die zijn zeer be
perkte en primitieve repertoire voort
durend in traag stottertempo herhaalt, nu
niet juist een hoofdpersoon, die de aan
dacht vasthoudt. Het is jammer, dat
onder deze gebreken het stuk, dat toch
veel goeds heeft vooral in het weer
geven van sfeer en toon vrij aanmerke
lijk lijdt.
Bets Ranucci-Beckman is er als regis
seuse in geslaagd, de vertooning in den
juisten toon te stemmen en de aparte
sfeer goed te suggereeren, hetgeen een
niet geringe verdienste is. Dit en het
knappe spel van verschillende artisten
maakt de voorstelling ondanks de ge
opperde bezwaren tot een te waardeeren
artistieke daad van het wakkere Resi
dentie Tooneel. Wat Richard Flink maakt
van den zieligen imbecil met zijn onbe
wuste oerkracht, verdient alle hulde. Hij
weet door zijn weloverwogen spel te
voorkomen, dat de figuur belachelijk
wordt en wekt zelfs een zekere medelij
dende belangstelling wrvoor. Goed spel
eveneens, menschelij.h-Lewogen, geeft Max
Croiset als George, den vriend-beschermer,
eveneens een lang niet gemakkelijke rol.
Van de anderen dient allereerst genoemd
Philippe la Chapelle, die doorvoeld en ge
voelig een zielig oud mannetje typeert.
Verdienstelijk zijn Mimi Boesnach als de
hi boven genoemde vrouw, Theo Fren
kel, Maarten Kapteyn
jonge echtgenoot van de
Oosthoek (die aardig een
typeert), Henk van Buuren,
en Dirk Verbeek (hoewel
te veel heer en te weinig
landarbeider is in spel en dictie).
Willem Deering heeft voor goede décors
gezorgd.
Het publiek, dat Zaterdagmiddag onzen
Stadsschouwburg bevredigend bezette (het
was een voorstelling voor de Volksuniver
siteit), toonde zich voldaan en heeft spe
lers en regisseuse deze laatste nam de
hulde mede persoonlijk in ontvangst t
met hartelijk applaus beloond. Verschil
lende artisten werden ook met bloemen
gehuldigd.
Voor leerlingen, die het eindexamen
van de politie-academie hebben gedaan,
heeft de minister van marine, Knox,
gisteren te Washington een toespraak
gehouden, waarin hij zeide, dat de drie-
mogendhedenovereenkomst van Berlijn
tegen de Vereenigde Staten is gericht.
Knox bepleitte, vooral voor het geval
van een mogelijke nederlaag van Enge
land, voorbereiding van alle maatrege
len om een eventueelen tegenstander te
gelijkertijd op beide Oceanen te kunnen
verslaan
In verband met de uiteenzettingen van
minister Knox,’ schrijft de „Kokoemin
sjimboen”:
Het Japansche leger is reeds
Fransch Indo-China binnengetrokken en
zal, ingeval de weg door Burma naar
Tsjoengking weer wordt opengesteld,
dientengevolge in staat zijn om zonder
groote moeilijkheden te reageeren zoo
als de omstandigheden zulks vereischen.
In dit verband wijst het blad erop, dat
prins Konoje duidelijk genoeg heeft ver
klaard, dat de Vereenigde Staten de ver
antwoording zouden dragen, indien er
een ernstig conflict in den Stillen Oceaan
tusschen Japan en de Vereenigde Staten
zou ohtstaan.
Gisteren werd de vierde matinée uit
den vijf concerten omvattenden Beet-
hoven-cyclus door het Residentie-orkest
onder leiding van den dirigent Frits
Schuurman in het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen onder buitengewoon
groote publieke belangstelling gegeven.
Het kan vanzelfsprekend genoemd wor
den, dat in een serie uitvoeringen, welke
aan composities van één toondichter zijn
gewijd, en waarmede diens symphonisch
werk, klavier- en vioolliteratuur als
hoogtepunten en voorbeelden van zijn
kunst tot een machtige muzikale eenheid
worden samengevoegd, het vocale genre,
ook al is de 'schepper daarin niet het
grootst geweest, niet mag ontbreken. En
nadat Willem Andriessen met het „eerste”
Pianoconcert en Louis Zimmermann met
het Vioolconcert in D gr. t. op. 61 op
vorige concerten om aandacht voor Beet-
hoven’s literatuur voor klavier en viool
hadden gevraagd, trad Jo Vincent gister
middag als soliste en vertolkster van
’s meesters „Klarchenlieder” uit de mu
ziek, geschreven bij Goethe’s „Egmont” en
de Szene und Arie „Ah Perfido in het
Gebouw voor K. en W. ten tooneele. De
beroemde Nederlandsche zangeres zag
zich hiermede voor een niet geringe mu
zikale taak gesteld. Want Beethoven is
nimmer liedercomponist bij uitstek of
meester in de behandeling der mensche-
lijke stem geweest. Het feit, dat Beet
hoven zelfs op lateren leeftijd nog les
nam van zijn tijdgenoot Salieri, om zich
de vocale schrijfwijze eigen te maken,
bewijst, dat de Weensche meester met
zijn kunnen op dit gebied niet tevreden
was. Beethoven dacht dan ook voor alles
instrumentaal bij het componeeren in
tegenstelling bijvoorbeeld met Schubert,
die zelfs in zijn symphonieën eigenlijk
vocalen vorm aan zijn gevoelens gaf. Dat
de vertolking van Beethoven’s vocale
composities den uitvoerenden kunstenaars
groote moeilijkheden oplevert spreekt wel
haast van zelf. En wij behoeven slechts
aan het slotkoor van de „negende” te den
ken, om tot de conclusie te komen, dat er
kunstgrepen zoo nu en dan moeten wor
den toegepast, voor een bevredigende1 uit
voering van Beëthoven’s oeuvre. Jo Vin
cent bezit echter een zoo volmaakte
techniek, zoo’n volmaakte beheersching
van ademhaling en stem, dat zij haar
kunst boven de technische beperking kan
verheffen. Haar zang is vrij van het ma-
terieele, is in klank verwezenlijkte muzi
kale gedachte geworden. Welk een dictie
en expressie vielen in de „Klarchenlieder”
„Die Trommel gerühet” en „Freudvoll
und leidvoll” te bewonderenIn deze
reeds romantisch getinte liederen stond
ook de poëtiseerende voordracht op haar
hoogste plan. In de Szene und Arie „Ah
Perfidohad het dramatische element
namelijk nog meer op den voorgrond
kunnen treden. Doch haar Beethoven-zang
van gouden glans en hoogste klankschoon
heid heeft onvergefelijke indrukken bij
ons achter gelaten. Op bijna volmaakte
wijze werd de zangeres overigens door
het Residentie-orkest begeleid, waarmede
een bijzondere doorzichtigheid in het
klankbeeld werd geschapen Een lang-
