De Weensche Kunst week
Engelsche bommen
op
de hoofdstad
elders
en
land
ons
in
1940.
Dinsdag 8 October.
No. 17693.
Een vernietigde Britsche tank
de Afrikaansche woestijn
n,m.
van
v,m.
vele
in
Een artistiek gebeuren
groote beteekenis
Engelsche vliegers
boven Berlijn
Dokterstelef oon
Tusschen 10 a. n.m. en 7 u. v.m.:
No. 394920
VERDUISTEREN
van 7,02 uur
tot 7,54 uur
Een uiteenzetting van
prof. Erich von Wymetal
Elf dooden en
gewonden
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
PRIJS DEZER COURANT:
m
Nieuwe represaillemaatregelen
Brandbommen
Zeepdistributie
voor
De behandeling der Ryks-
duitschers in Nederl.-Indië
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”.
^Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3.Franco per post met Mode
blad ƒ4.—, zonder Modeblad ƒ3.75. Buitenland ƒ9.—. Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is ƒ7.p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct., ft. p- post 10 ct.
zich
in
Doodental te Rotterdam gestegen
De nachtelijke Engelsche bomaanval
op Westelijk Rotterdam heeft een zesde
slachtoffer geëischt. De 23-jarige me
juffrouw F. de Winter, gewoond heb
bende in de Nicolaas Beetsstraat, was
aan rug en borst verwond en werd in
het ziekenhuis aan den Bergweg opge
nomen. Daar is zij aan haar verwon
dingen overleden.
Thans 27 slachtoffers in
Haarlem
5
V
5
2
5
Ziekenfondsleden De Volharding:
No. 116364
Z.g. Stadspatiënten: No. 49
Van 15 regels 150. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct., daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 90 ct. per regel. Bewijsnummers 5 ct., fr. p. post
10 ct. Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct.
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer.
De aanmeldingsplicht
vereenigingen
Bij het voortrukken aan het Cyrenaika-front ontmoetten de Italiaansche troepen dikwijls sterken tegenstand
van afdeelingen Britsche tanks. Op onze foto een der wagens, welke door de Italianen werd vernietigd en
in de woestijn achterbleef. tscheri).
Verscheidene dooden en gewonden
In den afgeloopen nacht hebben
Britsche vliegtuigen een aanval ge
daan op Berlijn en op verschillen
de plaatsen explosieve- en brand
bommen laten vallen. Getroffen
werden onder meer 2 ziekenhuizen
verscheidene woonhuizen en verder
pakhuizen en spoorwegwerken. Men
was de uitgebroken branden spoe
dig meester. Er zijn verscheidene
dooden en gewonden. Een vliegtuig
is door afweergeschut neergehaald.
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35 -37
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
Termijn tot 15 October verlengd.
De termijn binnen welken niet-
commercieele vereenigingen en -stich
tingen haar opgaven, welke bij een on
langs verschenen verordening zijn ver
langd, kunnen indienen, is verlengd tot
15 October. De voor de opgave benoo-
digde formulieren moeten terstond
worden aangevraagd bij de procureurs
generaal of bij de plaatselijke politie
chefs, die opdracht hebben ontvangen
ook op mondelinge aanvragen de
formulieren uit te reiken.
Den vereenigingen, waaromtrent twij
fel bestaat of aanmelding noodig is,
wordt aengeraden m ieder geval de
aanmelding te verrichten; indien dit
ten onrechte geschied is, zal haar dit
door den procureur-generaal worden be-
richt*
De seeretaris-generaal, waarnemend
^hoofd van het departement van han
del, nijverheid en scheepvaart maakt
bekend, dat met ingang van heden
zoowel de wasscherijen als het publiek
en instellingen verplicht zijn voor
iedere 8 k.g. droog waschgoed, welke
gewasschen moet worden, den geldigen
zeepbon in ontvangst te nemen c.q. af
te geven.
Deze maatregel moest genomen
worden om aan de ongewenschte con
currentie van de wasscherijen onder
ling, met betrekking tot het al dan
niet in ontvangst nemen van bons
van het publiek, een einde te maken.
Voorts werd er op gewezen, délt het
noodzakelijk is, dat alle wasscherijen
bij het rijksbureau voor chemische
producten (sectie zeep) Laan Copes
van Cattenburch 16 te ’s-Gravenhage
worden ingeschreven.
Wasscherijen, welke nog niet zijn
ingeschreven, dienen zich onverwijld
schriftelijk tot het bovengenoemde
xijksbureau te wenden,
Voor 8 k.g. droog waschgoed moet één
bon aan de wastcherjj afgegeven worden
talrijke belangstellenden,
intensieve reddingswerk van
de verschillende diensten gadesloegen,
bevond zich de hoofd inspecteur van
politie F. E. Bergsma, chef van het
bureau Pieter Aertszstraat.
Zeer ernstig waren ook de gevolgen
van den bominslag in het perceel Lek
straat 54. Twee menschen werden daar
op slag gedood, terwijl twee andere
ernstige verwondingen opliepen. Het
huis stortte ineen, evenals het belen
dende perceel, in haar val de electri-
sche bovenleiding van de tram mee
sleurend, waardoor ernstig gevaar ont
stond. Ook hier was de schade aan de
omliggende huizen zeer aanzienlijk.
Het Noordelijk deel van de stad heeft
eveneens in de avonduren een waar
bombardement te verduren gehad. Her
haaldelijk wierpen de Engelsche pilo
ten hun explosieve lasten uit, en zij
troffen daarbij het perceel Urkstraat
13, hetgeen verschrikkelijke gevolgen
had. De bom sloeg door het dak in de
huiskamer, waar zich de twee reeds
bejaarde bewoners, de heer en me
vrouw Kaman, bevonden. Beiden wer-
X
X
X
.Door granaatscherven
gewond
Dat granaatscherven ernstig kunnen
aankomen, is weer bewezen, toen in
West twee personen werden getroffen.
Het is dus voor iedereen zaak, om,
wanneer de luchtdoelartillerie vuurt,
dekking te zoeken.
In de Kostverlorenstraat liep een
24-jarige man door een granaatscherf
een groote hoofdwonde op, terwijl in
de Gillis van Ledenberchstraat een
22-jarige man door een stuk projec
tiel in de borst werd getroffen. In
ernstigen toestand heeft de geneesk.
dienst hem naar een der ziekenhuizen
vervoerd.
Bommen elders in ons land
eischen drie dooden
Behalve de acht slachtoffers van het
bombardement op Amsterdam zijn ten
gevolge van luchtaanvallen elders in
het land nog drie dooden en eenige
zwaargewonden te betreuren, zoodat
de balans van den afgeloopen nacht in
totaal elf dooden aanwijst.
Bij een aanval op Dinteloord (N.Br.)
is een arbeider gedood, in Fijnaart
werd een persoon doodelijk getroffen
en een ander zwaar gewond. Te Aals
meer werd een huis vernield, waarbij
één persoon werd gedood en vijf an
dere min of meer zwaar werden ge
wond. Brandbommen nabij Abcoude
brachten aan zeven personen lichte
verwondingen toe. Ook Stellendam
maakte een angstigcn nacht mee bij
een poging om de plaats te bombar-
deeren, vielen bommen, waaronder ook
kettingbommen op bouwland. Tijdens
het bombardement werd met mitrail
leurs naar beneden gevuurd, waardoor
verschillende huizen zijn beschadigd.
Nabij Broek-in-Water] and is een boer
derij geheel afgebrand.
Reeds ruim vier maanden werden
van Duitsche zijde verschillende stap
pen gedaan bij de Ned.-Indische re-
geering om verandering te brengen in
het lot van de in Indië geïnterneerde
Duitsche onderdanen. Men zal zich her
inneren, dat wij enkele weken geleden
mededeeling hebben gedaan van een
telegrafisch appèl aan den gouvemeur-
generaal, onderteekend door jhr. Six en
jhr. Snouek Hurgronje. Ook hierop
werd geen antwoord ontvangen. Het is
den Duitschen instanties, ondanks alle
pogingen daartoe aangewend, niet mo
gelijk gebleken contact te krijgen met
den Landvoogd. Twijfel of de uitgezon
den berichten hem hebben bereikt, is
uitgesloten. Waar de gouverneur-gene
raal dus blijft zwijgen en systematisch
elke verbinding met de Duitsche auto
riteiten hier te lande afwijst, hebben
deze thans opnieuw moeten besluiten
tot het treffen van represaille-maat-
regelen.
Het is bekend geworden, aldus werd
ons van bevoegde Duitsche zijde mede
gedeeld, dat in de behandeling der Duit-
schers in Indië nog geenerlei verbete
ring is gekomen. De interneering van
een aantal personen in Holland, die op
grond van hun positie of van hun rela
ties met Ned.-Indië geacht kunnen wor
den voor Indië een begrip te vertegen
woordigen, welke enkele maanden gele
den heeft plaats gehad, heeft niet de
minste reactie op de houding der Indi
sche autoriteiten gehad.
De Duitsche autoriteiten zijn er thans
toe overgegaan een nieuwen tegenmaat
regel te treffen. Gisteren en heden wer
den in ons land een honderdtal perso
nen gearresteerd, die naar Duitschland
zullen worden overgebracht Onder hen
bevinden zich geen dames, ofschoon in
Indië wèl Duitsche vrouwen en zelfs
kinderen zijn geïnterneerd. Het is de
Duitsche autoriteiten bekend, aldus
werd ons verzekerd, dat hier te lande
de dochter vertoeft van jhr. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer, den gouver
neur-generaal van Ned.-Indië. Wellicht
zou de Landvoogd tot andere gedachten
zijn te brengen, wanneer men ook freule
van Starkenborgh had geïnterneerd.
Men heeft dit met opzet niet willen
doen. Vrouwen zijn niet naar Duitsch
land overgebracht, zooals reeds werd
opgemerkt.
Men heeft gezegd: de gouvemeur-
generaal kan niets beslissen; hij heeft
zijn instructies van de regeering in
Londen af te wachten. Dit is echter
voor de Duitsche autoriteiten van geen
belang. Het Duitsche principe is, dat
zoolang de behandeling van Duitsche
onderdanen in Ned.-Indië te wenschen
laat, door arrestatie van Nederland-
sche onderdanen getracht moet worden
den Indischen autoriteiten duidelijk te
maken, dat aan den onhoudbaren toe
stand aldaar een einde gemaakt dient
te worden.
Wanneer de thans getroffen maat
regel geen effect heeft, zal worden
overgegaan tot de aanhouding van een
nog grooter aantal personen.
Het bombardement van Hiarlem in
den nacht van 2 op 3 October heeft
thans nog een slachtoffer geëischt. Op
denzelfden dag, dat zijn moeder en
twee broers begraven werden, is in
het Sint Elisabethgasthuis de 15-jarige
G. Makkelie overleden, die bij den
bominslag in de Camphuysstraat ern
stig werd gewond. Zijn vader en zijn
17-jarige broer worden nog in het zie
kenhuis verpleegd. Het totaal aantal
slachtoffers in Haarlem is thans tot
27 gestegen.
den op slag gedood. Een drietal ken
nissen, dat bij hen op bezoek was, ont
snapte het gevaar wonder boven won
der. Wel werden zij allen dusdanig ge
woond, dat zij resp. naar het Wilhelmina-
en het Binnengasthuis moesten worden
overgebracht. Het stoffelijk overschot
van den heer Kaman had men van
ochtend vroeg nog niet kunnen berei
ken. De aangrenzende perceelen,
waarin eveneens ouden van dagen wo
nen, werden gelukkig voor verwoesting
gespaard.
Bovendien werden verschillende bom
men in het water van het Buiten-IJ
geworpen, uiteraard zonder schade aan
te richten, terwijl op den weg tusschen
Schellingwoude en Durgerdam ver
scheiden bommen in een weiland vie
len. Een bom werd geworpen nabij
het perceel Buikslotermeerdijk 134. De
hevige luchtdruk verwoestte het huisje
grootendeels, doch de vier bewoners
kwamen er zonder noemenswaardige
verwondingen af. Ook aangrenzende
perceelen kregen belangrijke schade.
Gisteren hebben wij reeds het een en
ander gemeld omtrent het aanstaande
bezoek aan ons land van de twee we
reldberoemde Weensche kunstinstel
lingen, de Weensche Staatsopera en de
„Wiener Philharmoniker”. Omtrent de
juiste data van dit bezoek hebben wij
eveneens gisteren reeds mededeeling
gedaan.
Op de heden gehouden persconferen
tie heeft prof. Erich von Wymetal, re
gisseur van de Wiener Staatsoper, ons
eenige bijzonderheden medegedeeld
over de aanstaande tournée, waaraan,
zooals vanzelf spreekt, onder de hui
dige omstandigheden tal van moeilijk
heden verbonden zijn. De heer von
Wymetal herinnerde aan den nieuwen
band, welke tusschen ons land en de
Oostmark gelegd was door het verblijf
der Nederlandsche kinderen aldaar en
verheugde zich erover, dat thans de
wederzijdsche belangstelling op een
cultureel plan werd gebracht. Ook Ne
derlandsche artisten vinden den weg
naar het groot-Duitsche Rijk.
Er zijn voor hen vele mogelijkheden.
Een zeer gewaardeerde kracht van de
Weensche opera is bijvoorbeeld mej.
E. Rutgers, Nederlandsche van geboor
te, die in Weenen zeer geliefd is.
Zooals gezegd, het is niet gemakke
lijk in oorlogstijd gastvoorstellingen te
geven, vooral wanneer men in aanmer
king neemt, dat ook in Boekarest,
Athene en Parijs door ensembles van de
Weensche opera uitvoeringen worden
gegeven, terwijl de opera in Weenen
moet blijven doorspelen. Wanneer men
bedenkt, dat bij voorstellingen als die
van „Der Meistersinger” alleen reeds
400 menschen op het tooneel komen,
dan kan men zich eenigszins een voor
stelling maken van de moeilijkheden
aan de organisatie verbonden. Dat toch
gastvoorstellingen kunnen worden ge
geven, komt doordat voor elke rol de
vier- en vijfvoudige bezetting voorhan
den is.
Behalve explosieve bommen gooiden
de Britsche vliegtuigen groote hoeveel
heden brandbommen uit. De omgeving
van de P.O. Hooftstraat en de Alexan
der Boersstraat had hiervan het erg
ste te lijden. In het perceel P.C. Hooft
straat 158 brak een middelbrand uit,
welke echter door de gemeentelijke
brandweer, daarin bijgestaan door de
brandweer van den luchtbeschermings
dienst, o.l. van den plaatsvervangend
commandant der brandweer, J. B.
Schuitemaker en hoofdbrandmeester
W. de Boer, spoedig werd beheerscht.
De derde étage en een vertrek op de
tweede verdieping brandden echter ge
heel uit. De bewoners, die zich te bed
bevonden, hadden wonder boven won
der geen letsel bekomen, al kan men
zeggen, dat het een haartje heeft ge
scheeld. Ook de perceelen P.C. Hooft
straat 161, Alexander Boerssaraat 43
en 39 werden rechtstreeks door brand
bommen getroffen. Het perceel in de
P.C. Hooftstraat was door een bom
getroffen, welke dwars door het huis
heengeslagen en via de serre in den
tuin terechtgekomen is. Daar kwam
zij tot ontbranding zonder schade aan
te richten. In het perceel Alexander
Boersstraat 43 had een bewoonster van
de derde verdieping de bom in den
luchtkoker hooren vallen. Zij wist zich
nog juist bijtijds in veiligheid te stel
len. Enkele oogenblikken later brandde
haar slaapkamer heftig. Voorts trof
een brandbom een houten bijgebouw
van het paedologisch instituut der
Vrije Universiteit in de Vossiusstraat.
Met behulp van een snelbluschappa-
raat en zand werd de bom spoedig
Het ergst was wel de toestand in de
omgeving van de Vechtstraat. Het per
ceel Vechtstraat 135 was door een vol
treffer aan de achterzijde geraakt,
waardoor het pand vrijwel geheel ver
nield werd, en ook de perceelen 131
en 133 dusdanige schade hadden opge-
loopen, dat zij grootendeels waren in
gestort. Vier dooden vallen in het
eerste pand te betreuren, terwijl het
rondvliegende püin, de bomscherven
en het glas talrijke gewonden veroor
zaakten. Twee der lijken, die van een
onbekende vrouw en een onbekenden
jongen, waren in den loop van den
nacht geborgen en naar het Wilhel-
minagasthuis overgebracht. De beide
andere slachtoffers bevonden zich toen
nog in de huizen en zijn bij daglicht
geborgen. Enkele der gewonden verkee-
ren in levensgevaar. De achter het ge
troffen pand liggende huizen in de
Eemsstraat ondervonden eveneens
groote materieele schade. De kracht
van de explosie was zoo hevig, dat
het puin van de perceelen in de
Vechtstraat over een breedte van 25
meter werd weggeslagen. In de tuinen
van de perceelen in de Eemsstraat trof
men, tegen de huizen aan, stukken aan
van een veranda, ja zelfs een trapleer
en een deur. Een vijftal woningen in
deze straat
achterzijde
geworden.
Onder de
die het
waren hierdoor aan de
volkomen onbewoonbaar
Gisteravond en in den loop van den
nacht hebben Engelsche vliegers weder
om de hoofdstad als doelwit van hun
„heldendaden” gekozen. Reeds om 9
uur naderden de eerste toestellen en
kwam het luchtafweergeschut in actie.
Korten tijd later stegen ook Duitsche
vliegtuigen op, die verschillende malen
m heftigen strijd met de aanvallers
gewikkeld waren. In de stad hoorde
men duidelijk het mitrailleurvuur. Op
zeer krachtige wijze werden de Engel
sche vliegtuigen beschoten en de bur
gerbevolking, opgeschrikt door de zware
knallen, samengedrongen in de huis
kamers, vroeg zich met verbijstering
af, of dit het voorspel zou zijn van
een aanval, gelijk aan dien van de
vorige week. Zij, die zoo dachten, ble
ken helaas den misdadigen opzet der
Engelsche luchthelden goed geraden te
hebben. Ondanks het feit, dat de vlie
gers der „Koninklijke” luchtmacht on
telbare hoeveelheden lichtfakkels uit
wierpen, waardoor de stad bijwijlen
als bij daglicht onder hen lag en dus
militaire en niet-militaire doelen duide
lijk te onderscheiden waren, lieten zij
niet na hun bommen op de woningen
van weerlooze burgers te werpen. Niet
minder dan acht personen vonden hier
door een verschrikkelijken dood in de
instortende huizen, terwijl talrijke min
of meer ernstig gewonden naar de
verschillende ziekenhuizen moésten
worden vervoerd. Dat het aantal
slachtoffers in verhouding tot de groote
schade en het aantal neergeworpen
projectielen nog betrekkelijk gering is,
vindt zijn oorzaak in het feit, dat
spoedig luchtalarm was gegegven. Het
duurde tot bijna vier uur in den
ochtend, alvorens de aanvallers
definitief terugtrokken, nadat zij
de laatste uren tevergeefs getracht
hadden door het vuur van het afweer
geschut heen te breken.
Explosieve bommen
onschadelijk gemaakt. Een drietal
brandbommen viel bovendien nog in
het Vondelpark, waarbij een gasbuis
is vernield. Op het Muiderpoort-
station werd eveneens een aanval
ondernomen. De brandbommen misten
echter hun doel en konden door het
spoorwegpersoneel onschadelijk ge
maakt worden. Een brandbom, welke in
de Wagenaarstraat viel, werd tenslotte
door de wijkbrandweer gebluscht.
Zooals men misschien weet,
aldus prof, von Wymetal, heeft de
Weensche Opera zich ongeveer 300 a
350 jaar geleden uit de Fransche Com
media dell’arte ontwikkeld. Doch eerst
toen de opera’s van Weber, Glück en
Mozart werden uitgevoerd, kwam de
Wiener Oper in zijn groote bloei-perio-
de. Tijdens de regeering van Maria
Theresia speelde de Staatsoper in het
„Freihaus” te Weenen en hier was het
ook, dat de eerste voorstelling van Mo-
zart’s „Die Zauberflöte” werd gegeven.
Uit dit „Freihaus” zijn ook de eerste
groote Weensche dirigenten voortgeko
men. Eerst in 1848 werd de Hofoper
gebouwd, waar thans nog steeds de
voorstellingen worden gegeven. Om een
indruk te geven van de grootte van dit
operagebouw diene dat het 3000 perso
nen kan bevatten. De diepte van het
tooneel is 52 meter, terwijl de hoogte
33 a 35 meter bedraagt.
De algemeene leider van de Wiener
Staatsoper is prof. Strohm. De dirigent
Hans Knappertsbusch behoort tot de
grootste dirigenten en is ook hier in
Nederland goed bekend. Ook dr. Lud
wig is een zeer bekende dirigent. Over
de Philharmoniker behoeft wel niets
gezegd te worden. Deze Philharmoni
ker zijn in het bijzonder daarom inte
ressant omdat het geheele ensemble
uit menschen uit de Oostmark bestaat
en dus representatief is voor de Oost-
marksche muziek.
De personen, die hier in Nederland
het Weensche muziekleven komen ver
tegenwoordigen, behooren tot de beste
krachten. Wij noemen de Kammersange-
rin Maria Reining, den Kammersanger
Jerger, de gevierde „Finsche Nachte
gaal” de coloratuurzangeres mej. Pikti,
den Kammersanger Schöffler en frl.
Komarek, voorts de reeds genoemde
Nederlandsche mej. E. Rutgers en de
Yoegoslaviërs Jankowitsj (bariton) en
Russ (bas), die gastrollen vervul
len. Voorts zal men het beroemde Wie
ner Chor, uit 140 personen bestaande,
kunnen hooren, terwijl een groot ballet
(Balletmeisterin is Frau Svetlund)
medewerking zal verleenen.
Het Weensche ballet bestaat uit 50
dansers en danseressen, terwijl er nog
25 danssolisten aan mede werken.
Prof, von Wymetal besloot zijn over
zicht met de mededeeling, dat de Ween
sche Staatsopera in totaal niet minder
dan 550 tot 600 personen in haar dienst
heeft, inclusief het orkest.
Op dezelfde persconferentie deed de
bekende impresario Ernst Krauss nog
enkele mededeelingen betreffende de
data. Het concert hier ter stede heeft
plaats op Donderdag 17 dezer in het
Gebouw voor K. en W. Het programma,
van de Philharmoniker bevat de Ouver
ture Oberon, van Weber, Kleine Nacht-
musik van Mozart, de 7de Symphonic
van Beethoven en de Unvollendete van
Schubert.
Hans Knappertsbusch is dirigent, even
als op den „Wienerabend”, welke Zon
dagavond 20 dezer in ’t Gebouw plaats
heeft en waarop o.m. ten gehoore zul
len worden gebracht van Joh. Stnauss
„Geschichte aus dem Wiener Wald”,
„Dorfschwalben aus österreich”,
Opernballouverture van Heuberger en
de ouverture „Schóne Galathée” van
Franz von Suppé.
Een zeer bijzonder kunstgenot staat
den Hagenaars bij het a.s. bezoek van
de beide beroemde Weensche kunst
instellingen te wachten.
i'
I ”7? ^1
COURANT
HAAGSCHE
V
V
5
V
V
V
V
V
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr. 319, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461. Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr. 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B, v. Seters jr., There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. O. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
A
s
A
X
A
A
A
X
A
A
X
A
A
A
X
A
X
A V
z
