if
gemengd nieuws
KUNST EN LETTEREN
RECHTZAKEN
EEN GESPREK MET
S. W. F. MARGADANT
pag. 3
MIDDAGCONCERT
RESIDENTIE-ORKEST
„DE POSTMEESTER”
EEN ,fiTOOMFlETS"
Solist: Cor de Groot, piano
IN DE DUISTERNIS VERDRONKEN
Wederom verscheidene slachtoffers
„OEFENING KWEEKT KENNIS”
VEREENIGINGEN
CLARA EGGINK
ONDERWIJS EN KERK
S. W. F. Margadant
ZITTING VAN HET FELDGERICHT
TE ALMELO
”1
-WH.
WW
HAAGSCHE COURANT Maandag 4 Nov. 1940 2e hl.
Clandestien geslachte koeien te
Leidschendam in beslag genomen
Kwart eeuw secretaris van het Letter
kundig Genootschap „Oefening
Kweekt Kennis”
De van der Hoogt-prijs ontvangen
MAATSCHAPPIJ VOOR LETTERKUNDE
dank
Letter-
con-
Tengevolge van de diepe duisternis zijn
onder
Deze
o.a
ge-
O.D.I.A..UITVOERING IN „SEINPOST”
(Polygoon)
Arrondissements-rechtbank
FORMULIEREN VOOR HET VER
KRIJGEN VAN PETROLEUM NIET
NAAR WAARHEID INGEVULD
ORGELCONCERTEN
HEIN ’s-GRAVESANDE
A. BRIJS OVER „DE VLIEGENDE
HOLLANDER”
WERNER VON HEIDENSTAMS
NALATENSCHAP
meester-
Zondag-
Chopin-
i/S
ITALIAANSCHE OPERA
Wij vernemen, dat de president-com-
missaris der N.V Italiaansche Opera,
comm. Th M. van Dorth, gistermorgen
naar Italië is vertrokken ter voorberei
ding van een kort operaseizoen geduren
de de maand December a.s.
DE KUNSTZAAL KLEYKAMP
De tentoonstelling der 10 Haagsche
schilders zal wegens de overgroote belang
stelling (ruim 1200 bezoekers) verlengd
worden tot en met 7 November.
COR DE GROOT
Onze „jongste Nederlandsche
pianist” Cor de Groot zal op
middag
(regisseur de heer
zal opvoeren „De
familie tafereel in
Harting
hoogste voleinding. De samenklank met -
SCHENKING VOOR RIJKS PRENTEN
KABINET TE AMSTERDAM
Mevr. D. S. J. F. van Gybland Ooster-
hoff-Neys hier ter stede, heeft aan den
Staat der Nederlanden, ter plaatsing in
het Rijksprentenkabinet te Amsterdam,
ten geschenke aangeboden twee Engel-
sche zwartekunst-portretten door James
McArdell (1728/29—1765), n.l. twee por
tretten uit het jaar 1756. Deze stellen
voor Charlotte Mercier, dochter van den
schilder Ph. Mercier, staande met beker-
vangspel in de rechterhand, en den jon
gen Ph. Mercier, zoon van den schilder,
staande met een tol in de rechterhand.
Voorloopig zijn deze beide werken in
de zaal voor nieuwe aanwinsten tentoon
gesteld.
De waarnemend secretaris-generaal van
het departement van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft deze portretten
gaarne aanvaard en de schenkster, die
reeds vroeger door schenking van haar
belangstelling voor de kunstverzamelin
gen van het Rijk blijk gegeven heeft, zijn
bijzonderen dank betuigd.
PROGRAMMA GEMEENTE-MUSEUM
Het programma van het Gemeente-Mu-
seum voor deze week luidt
Woensdag 6 Nov., te 2.30 uur Speciale
rondleiding op de tentoonstelling ..Het
tijdperk van de Camera Obscura’’ Za
terdag 9 Nov., te 2.30 uur Rondleiding
door de Muziekhistorische afdeeling.
Tentoonstelling: .Het tijdperk van de
Camera Obscura”, Kunst en leven in Ne
derland van 18001850. Dagelijks van 10
17 uur. Zondag van 1317 uur.
EEN BUNDEL GEDICHTEN TEN BATE
VAN PROVINCIAAL ZEEUWSCH
COMITÉ VOOR HULP EN
HERSTEL
Van de hand van den dichter Martien
Beversluis is dezer dagen verschenen een
bundel gedichten, getiteld „De Zeeuwsche
Lier”, waarvan de baten zullen worden
afgedragen aan het Provinciaal Zeeuwsch
Comité voor Hulp en Herstel. De in dit
werk voorkomende gedichten zijp alle ge
wijd aan de schoonheid van Zeeland en
bezingen de wateren, de vuurtorens,
bouwwerken en de rijke pracht der na
tuur, die men in deze provincie aantreft.
De bundel, welke door den uitgever
G. F. Callenbach te Nijkerk eveneens be
langeloos werd verzorgd, is verlucht door
enkele reproducties van schilderijen van
Zeeuwsche schilders, terwijl de teekenaar
Karei Hoekendijk de uiterlijke verzor
ging op zich nam. De minimumprijs be
draagt ƒ1.50. Het werk is in eiken Ne-
derlandschen boekhandel verkrijgbaar ge
steld.
In een voorwoord doet de voorzitter
van bovengenoemd Comité, mr. dr. P.
Dieleman, een beroep op alle Zeeuwen in
ons land en hen, die met deze in het bij
zonder zwaar getroffen provincie sym-
pathiseeren, om dit werk te koopen en
doen koopen.
HARALD KREUTZBERG
De vermaarde danser Harald Kreutz-
berg zal na zijn groot succes van verle
den jaar en in het afgeloopen voorjaar,
weer een aantal dansavonden in Neder
land geven en o.a ook optreden te
’s-Gravenhage.
Kreutzberg zal wederom begeleid wor
den door den componist-pianist Friedrich
Wilckens Nieuwe programma's zullen ter
uitvoering worden gebracht.
De Zweedsche schrijver Werner von
Heldenstam, die eenige maanden geleden
gestorven is heeft zijn vermogen ten be
drage van meer dan een half millioen
kronen nagelaten aan een stichting voor
het toekennen van prijzen aan Zweed
sche onderzoekers en schrijvers. Het tes
tament bepaalt verder, dat het Heiden-
stams landgoed geheel intact moet blij
ven en dat het beschikbaar wordt gesteld
als verblijf voor Zweedsche kunstenaars
en beoefenaars der wetenschappen, meldt
het landelsblad”. De Zweedsche staat
heeft thans de geldigheid van dit testa
ment erkend. Sven Hedin, de bekende
ontdekkingsreiziger, zal als voorzitter der
stichting optreden.
GEHEELONTHOUDERS MUZIEKVER-
EENIGING „KUNST VOOR HET VOLK"
TWEEDE VOLKSCONCERT DOOR HET
RESIDENTIE-ORKEST.
Het tweede volksconcert, te geven door
het Residentie-Orkest op Zondagmiddag 10
November, aanvang 2 uur, zal onder lei
ding staan van den dirigent Frits Schuur
man. De bekende Haagsche zangeres An
kie van Wickevoort Crommelin zal haar
solistische medewerking verleenen. Het
programma luidt als volgt: 1. Ouverture
Manfred, Schumann; 2. Exultate Jubilate,
Mozart, 3. Symphonic, Franck.
Huldiging van den heer Margadant
Gisteren heeft het Letterkundig Ge
nootschap „Oefening kweekt kennis” zijn
nieuwe seizoen begonnen met een' lezing
door den Vlaamschen Folklorist, den heer
Achiel Brijs, over ,,De Vliegende Hollan
der”. Vooraf heeft dr. Geers, namens het
Genootschap, mevrouw Clara Eggink, in
hartelijke bewoordingen toegesproken,
haar gecomplimenteerd met de uitreiking
van den van der Hoogt-prijs en haar een
bouquet anjers, namens „Oefening” over
handigt.
De heer A. Brijs hield, voor een zaal,
die zoo vol was, dat men er een tweede
zaal bij aantrekken moest, een lezing over
de beteekenis van de figuur van den Vlie
genden Hollander, als symbool van Hol-
landsche hardnekkigheid, als sage in ver
schillende vormen en versies, en als ver
schijning in de literatuur. Hij wees op het
voorkomen van den Vliegenden Hollan
der in Engeland’s letterkunde, in Amerika
(Poe), in Duitschland (Wagner, Hans
Friedrich Blunk enz.) en Holland (van
Lennep, Weremeus Buning, Ben van Eijs-
selsteijn, Jef Last enz.). Een enthousiast
applaus dankte den spreker voor diens
boeiende causerie.
Na afloop van de voordracht werd de
secretaris van het Genootschap, de heer
S. W. F. Margadant, die dit ambt 25 jaar
bekleedt, gehuldigd. De voorzitter, de
schrijver Ben van Eysselsteijn, sprak den
heer en mevrouw Margadant hartelijk toe,
deelde den jubileerenden secretaris mede,
dat hem het eere-lidmaatschap der Veree-
niging werd aangeboden en overhandigde
den heer Margadant een boekwerk, als
mede een geschenk onder couvert. Hierna
bestond gelegenheid den jubilaris te com-
plimenteeren, waarvan zeer velen gebruik
maakten.
De Geheel-Onthouders Muziekvereni
ging „Kunst voor het volk”, directeur de
heer G. B. F. Verhaat, zal op Zondag 24
November een feestmiddag geven in het
gebouw „Musica” Delftschelaan 2a, voor
haar leden, donateurs en genoodigden.
De vereeniging die een zeer groote uit
breiding heeft ondergaan, zal zelf con-
certeeren. Voorts wordt medewerking
verleend door de revue- en tooneelveree-
niging „Die Haghe”
J. B. W. Herrie, die
Aardschok", amusant
één bedrijf door O
Verder zullen op veelvuldig verzoek op
treden de bekende humorist-conferencier
Bernard Barends en Jopie Wennex. als
mede de accordeon-solist: Willy Bolero.
Ned. her v. Kerk.
Aangenomen naar Dongen (N.-Br.), de
heer M. J. Top, cand. en hulppred. te
Zeist; naar Stiens ds. D. Bender te Hoo-
gezand.
Bedankt voor de benoeming tot hulp
pred. te Zutphen, de heer P. v. d. Schaal,
cand. te Beetgumermolen.
Ned. Herv. Kerk.
Benoemd tot hulppred. te Spaarndam
de heer K. A. Oskam, cand. te Utrecht;
tot hulppred te Wieringermeer (Evang
de heer C. Jongeboer, cand. te Gouda
Geref. Kerken.
Beroepen te Ureterp ds. F. H. Meden
dorp te Vlagtwedde.
het orkestspel was bovendien voortreffe-
felijk. zoodat, afgezien van eenige kleine
ongelijkheden in het Allegro moderate
een hechte twee-eenheid werd geschapen.
En al waren de beide cadensen nu niet
bepaald van Beethovensch karakter
van wiens hand de improvisaties stam
den is ons helaas onbekend zoo heeft
deze uitvoering een diepen bewondering
voor den solist afgedwongen. Het audi
torium, dat de groote zaal tot in alle hoe
ken vulde, huldigde Cor de Groot lang
durig op spontane wijze.
Het Residentie-orkest bracht op deze
matinée ter opening Ouverture „Man
fred” van R. Schumann en na de pauze
C Franck’s Symphonic in d kl. t. ten
gehoore. Van het groote meesterwerk
van „le père angéliqué de la musique
frangaise” hebben wij een geestelijk
hoogstaande vertolking ontvangen. Het
was de bovenzinnelijke hartstocht, de
extase van een scheppend genie voor het
bovenaardsche, welke hiermede werd uit
gedrukt. Wanneer Schuurman’s visie
sommigen misschien vreemd is voorgeko
men, dan was het slechts een gevolg van
de vele voorafgegane uitvoeringen, wel
ke feller van kleur en wilder van karak
ter, doch minder diep doordrongen wa
ren van Franck’s geest. Een woord van
lof komt den dirigent dan ook toe. De
aanwezigen huldigden Frits Schuurman
en het orkest op enthousiaste wijze voor
hun prestaties.
In een zestal villa's te Hilversum
ingebroken
In den afgeloopen nacht heeft een in
breker een „speurtocht” ondernomen in
een zestal villa’s te Hilversum, n.l. twee
aan den Soestdijkerstraatweg en vier
aan den Laapersweg. Dv man verschafte
zich in alle gevallen op dezelfde wijze
toegang tot de perceelen, namelijk door
in een raamkozijn een gaatje te boren,
waarna hij het venster wist te openen De
man was uitsluitend op jacht naar
geld In alle villa’s heeft hij op de be-
neden-verdieping een grondig onderzoek
in laden en kasten ingesteld, maar zijn
buit was gering. Kostbare voorwerpen,
als zilver, sieraden en schilderijen, heeft
hij onaangeroerd gelaten. Hij wilde
slechts baar geld en dat was in de mees
te gevallen niet aanwezig. Slechts vond
hij in de woning van den heer A. aan
den Laapersweg een rijksdaalder, welke
op den schoorsteenmantel lag, terwijl uit
de woning der familie V. T., e-.eneens
aan den Laapersweg, een portemonnaie,
inhoudende eenig geld, werd buitge
maakt. Overigens wordt in geen der wo
ningen iets vermist. Wel had de man al
les overhoop gehaald. Geen der families
heeft onraad gemerkt.
RIJKSCONSERVATORIUM VOOR
MUZIEK
Woensdag 6 November zal des middags
te 2 uur in de zaal van het Rijksconser-
vatorium voor muziek aan de Korte
Beestenmarkt 7 alhier door de leerlin
gen een voordrachtsoefening gehouden
worden. De orkestklasse onder leiding
van den directeur zal haar medewerking
verleenen.
in verschillende plaatsen wederom vele
personen het spoor bijster geraakt en
verdronken. Te Amsterdam moesten Za
terdagavond in achttien gevallen politie,
geneesk. dienst en brandweer handelend
optreden.
Het kleine Handelfeest
Het programma van het „Klein Han
delfeest’, georganiseerd door He’n
’s-Gravesande, vermeldt kamermuziek
in de zaal de Ruyterstr. 67, op Zater
dagmiddag 16 November a.s. 2.30 uur
m.m.v. Rie de Geus, sopraan. Mevr.
W. Nije, viool. Ankie van Rappard. hobo
en Willem Brederode, die het openings
woord zal spreken.
Het tweede concert heeft plaats op
Zaterdagmiddag 23 November 2.30 uur
in de Doopsgezinde Kerk, Paleisstraat
8, m.m.v. Rie de Geus, sopraan, Alex
Schellevis, orgel, Ankie van Rappard
en Adri Smits, hobo en het strijkorkest
van het „Nieuw Opera- en Muzieken-
semble”.
De laatste uitvoering is vastgesteld op
Zondagmiddag 1 December 2 uur pre
cies, in de zaal van Excelsior, Zee
straat. Opgevoerd wordt „H. Castor
Fido” opera in 3 acten, door het „Nieuw
Opera- en Muziekensemble’.
Voor een goed gevulde zaal heeft Za
terdagmiddag de bekende tooneel- en
cabaretvereeniging „O.D.I.A.” (Optimum
Dare in Actis) met een geslaagde uitvoe
ring haar reeks succes voorstellingen
voortgezet.
Ditmaal stond op het programma
,,’N pracht idee” (het stuk, dat zich zelf
schrijft), een ongewoon stuk in 3 bedrij
ven door Thomas Hamilton.
Evenals altijd voerde een van O.D.I.A.'s
prominente krachten de regie, n.l. de heer
P. van Zwieteren, aan wien dit werk wel
toevertrouwd is.
De toeschouwers hebben van dit
boeiende tooneelstuk, dat al direct aan het
einde van de eerste acte een verrassende
wending neemt, genoten.
De medespelenden hebben dan ook van
het begin af het uiterste van hun kunnen
gevergd.
Geen oogenblik hokte het spel en het
was maar zelden, dat de souffleur te hulp
moest komen.
Er zijn thans tal van goede spelers ver
bonden aan de actieve afdeeling van
O.D.I.A.
Behalve een goed regisseur is de heer
van Zwieteren ook een goed acteur. Zijn
spel als Richard Howard, de romanschrij.
ver was voortreffelijk. Doch niet minder
goed waren Renee Brandei als Elaine For
ster, H. van Zwieteren als Robert Cash-
well en M. van Driel als James Howard,
den bankroetier. M. Stappers als Byrne,
den gedupeerden kassier en Nan van Wijk
als Elsie. Richards zuster voldeden even
eens goed.
Na afloop bleef men nog geruimen tijd
gezellig bijeen in den in tiemen foyer van
Seinpost.
Een genoeglijk cabaret-programma, als
mede een vlot strijkje, zorgden voor de
noodige afwisseling.
O.D.I.A. kan met voldoening op dezen
geslaagden middag terugzien.
middag 10 November a.s. een
matinée geven in Diligentia. Dit is het
eerste abonnementsconcert van de
certdirectie Johan Koning.
Donderdagmiddag bemerkte een assistent
van de rijksbelastingen, dat in een per
ceel aan de Veenestraat te Leidschen
dam. bewoond door van der B., een
stookfornuis werd aangemaakt Daar dit
perceel wegens het vermoeden van clan
destiene slachtingen de speciale'aandacht
heeft, waarschuwde hij den juist in de
gemeente aanwezigen keurmeester van
den Haagschen keuringsdienst voor vee
en vleesch alsmede de politie. Gezamen-
njk deed men toen een inval in het huis.
„,r„„W,erden twee juist geslachte koeien
TeSen v. d. B. werd proces-
al opgemaakt, terwijl het vleesch
«ÏUith.u8 ,we^d genomen en naar het
slachthuis te den Haag werd vervoerd.
Het O. M. eischt lichte straffen
Een viertal inwoners van Delft, twee
mannelijke en twee vrouwelijke, heeft zich
voor de strafkamer te verantwoorden ge
had wegens valschheid in geschrifte. Hun
was ten laste gelegd, dat zij formulieren
voor het verkrijgen van petroleumdistri-
butiezegels niet naar waarheid hadden
ingevuld. In strijd daarmee hadden zij op
die formulieren vermeld, dat zij voor hun
kookdoeleinden uitsluitend aangewezen
waren op het gebruik van petroleum.
Later was uitgekomen, dat zij over gas
konden beschikken. De verdachten moes
ten de door hen begane fout toegeven.
Hun verdediging kwam daarop neer, dat
zij zich niet zoozeer bewust waren ge
weest van den ernst daarvan en dat zij
de gewenschte brandbare vloeistof zoo
noode konden missen.
Het O. M., waargenomen door mr. Co
hen Tervaert, noemde de feiten integen
deel zeer ernstig, omdat het bij de heer-
schende petroleumschaarschte niet aan
gaat tegen de bestaande voorschriften in
te gaan. Rekening houdend met de gun
stige antecedenten van de overtreders,
beperkte het O. M zich echter tot het
eischen van lichte geldboeten, varieerend
van twee tot vijf gulden, gepaard met
een voorwaardelijke gevangenisstraf voor
den tijd van één maand met een proeftijd
van drie jaar.
Uitspraak 14 November.
Een scene uu postmeester”, de
Super Wienfilm der U.F.A., met Hein- l
rich George (rechts), welke a.s. Vrij
dag 8 November de première voor
Nederland zal beleven in Asta-theater
en Metropole Palace (Üfa)
Dirigent: Frits Schuurman
De. in virtuoos opzicht meest vooraan
staande. Nederlandsche pianist Cor de
Groot trad Zondagmiddag als solist met
het Residentie-orkest, dat bij deze gele
genheid onder leiding van den dirigent
Frits Schuurman stond, in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen ten too-
neele. Voor de vertolking van zijn mu
zikaal gegeven, het vierde Pianoconcert
in G gr. t. op. 58 van L. van Beethoven
had de kunstenaar een vleugel met bij
zonder helderen, ja kristalachtigen toon
gekozen. Deze klank was treffend in over
eenstemming met het doorzichtig, be
schouwend spel van den jongen ieeraar
van het Rijks Conservatorium voor Mu
ziek, en kan bovendien vereenigbaar
geacht worden met het karakter van
Beethoven’s oeuvre. Wij kunnen deze op
vatting weliswaar niet grondvesten op
het ontwikkelingsstadium der instrumen
ten uit den tijd van den Weenschen
meester. Beethoven's gedachten waren
daartoe te zeer boven de technische be
perkingen verheven. Doch het vierde Pia
nocorcert verdraagt om zijn blijmoedig
heid deze klaarheid en openheid van
klank. De evenwichtige, uitmuntend ver
zorgde vertolking, welke Cor de Groot
van het werk heeft gegeven, was ook qua
voordracht op klassieke strengheid, een
voud en echtheid, kortom op een zekere
weloverwogen en doordachte „Beschran-
kung” gericht. Dit al vernonden met zijn
feillooze technische zekerheid gaf een
voortvloeien van klanken van rustige
blijmoedigheid. Het was éclatant; een
ware modeluib'oering door techniek in
ORGELCONCERT DOOR HEIN
S-GRAVESANDE
I’ein ’s-G-avesande geeft a.s. Zaterdag
November om 2.30 uur zijn tweede
de Doopsgezinde kerk,
orgelconcer’ in
Paleisstraat 8.
Het programma is gewijd aan orgel
muziek van César Franck, ter herdenking
van zijn sterfdag vóór 50 jaar.
in een
j i -----v -w» vonken
Uit de kachel, de brandweer v.-„.
ier plaatse doch vrijwel dt geheele
derij ging in de vlammen op C_1
brandde een aantal pakken stroo.”
nabij de hofstede waren cpgc
bewoners konden zich tijdig in i "f.
stellen. Het vee. d^t zich in de boerderij
bevond, kon worden gered. Verzekering
dekt de schade.
De dichteres, mevrouw Clara Eggink,
heeft den van der Hoogt-prijs ontvangen,
welke Zaterdag j.l ter gelegenheid van
de jaarvergadering van de Nederlandsche
Maatschappij voor Letterkunde werd uit
gereikt.
Zij schreef en publiceerde verschillende
verzen, van haar hand verschenen twee
gedichtenbundelsin 1934 „Schaduw en
Water” en in 1938 „Het Schiereiland”.
Clara Eggink is een typisch lyrische dich
teres, die van haar eigen wezen uit de
zichtbare en onzichtbare dingen benadert.
Er is een sterk verlangen in haar werk
naar vrijheid, naar grootheid, naar wijde
I verten, verzen, waarin zee en water ’her
haaldelijk terugkeerén. Reeds verleden
jaar werd zij door enkele leden van de
commissie voor schoone letteren candi-
daat gesteld voor dezen prijs. Maar de
stemmen staakten. Het ging toen tusschen
Clara Eggink en den jongen dichter Ed.
Hoornik. Het lot bracht beslissing en
wees Hoornik als den winnaar van den
van der Hoogt-prijs aan. Maar dit jaar is
de prijs aan Clara Eggink toegekend en
in literaire kringer. heerscht het alge-
meene gevoelen, dat deze prijs haar eer
lijk en verdiend toekomt.
In 3 gevallen kon hulp geen baat meer
brengen. Dit was het geval bij een 25-ja-
rige vrouw, die in de Kostverlorenkade
liep, een 39-jarigen man, die in de Ja
cob van Lennepkade terecht kwam en een
23-jarige verpleegster, die op weg naar
een patiënt, met haar fiets in de Jacob
Catskade reed.
In alle andere gevallen zijn de dren
kelingen door voorbijgangers gered en
op één geval na, dat een 74-jarigen man
betrof, die in een ziekenhuis ter verple
ging is opgenomen, konden de slachtof
fers naar hun wohing terugkeeren.
Te Rotterdam is de 23-jarige W. A. van
Brugge, gewoond hebbende op den Sta-
dionweg aldaar, in de Scheepmakersha-
ven verdronken.
Gisteren heeft het personeel van de ri
vierpolitie uit de Wijnhaven te Rotter
dam het lijk opgehaald van den 45-jarigen
krantenbezorger H. C. Hoek, die Zater
dagmorgen vroeg door de duisternis mis
leid. te water geraakte en verdronk. Za
terdagavond is de 46-jarige L. Jurien in
de Rotte gelqopen en verdronken.
Te Smilde is Zaterdagavond de onge
veer 26-jarige ongehuwde W. Emmens
met zijn fiets in de Drentsche Hoofdvaart
gereden en verdronken.
Te Helmond is gisteravond het 22-jarige
lid van den Op bouwdienst H. Th Arts,
afkomstig uit Tegelen, in de Zuid-Wil-
lemsvaart verdronken.
Uit de gracht aan den Geerweg te
Delft is het lijk opgehaald van den orde
broeder van F., die in het R.K. weeshuis
werkzaam was. Vermoedelijk is de broe
der door de duisternis misleid te water
geraakt Voorts zijn nog negen personen
gedurende het weekeinde te Delft in de
grachten gevallen. Zij konden echter tij
dig worden gered.
Te Utrecht zijn gisteravond drie be
woners van de Croeselaan, die samen
aan het wandelen waren, in de duister
nis in den Katharijnesingel geloopen Op
hun geroep om hulp sprongen een in
specteur van politie en twee agenten in
den singel, aan wie het gelukte twee
van de drenkelingen te redden. De derde,
de 39-jarige van Doorn, is verdronken
Vandaag heeft de Amsterdamsche ge
neeskundige dienst nog twee slachtoffers
van de duisternis geborgen. Zoo zijn uit
de Nieuwe Achtergracht en uit de Da-
Costakade bij de Potgieterstraat, in de
hoófdstad de lijken opgehaald van een
60-jarigen en een 75-jarigen man.
Te Alkmaar is Zaterdagavond een 30-
jarige man verdronken Denzelfden avond
geraakten nog verscheidene andere per
sonen te water, doch zij konden allen
worden gered.
Ruim Honderdjarige Haagsche
Traditie, die thans een nieuwe, dienende
taak vindt
De heer S. W. F. Margadant, secreta
ris van het bekende Haagsche
kundige Genootschap „Oefening kweekt
Kennis”, die zoo juist opnieuw door de
algemeene vergadering van dit genoot
schap in deze functie werd herkozen, is
daarmede een kwart eeuw als zoodanig
werkzaam.
Wij vonden hierin aanleiding om den
heer Margadant te verzoeken om een
onderhoud, want deze lange tijd betee-
kent tevens een brok letterkundig leven
in ons land. De jubileerende secretaris
was daartoe gaarne bereid.
Over de oprichting van het genoot
schap, nu 106 jaar geleden, vertelde de
heer Margadant ons het volgende;
Het genootschap begon in 1834, als een
kleine litteraire kring, die geregeld bij
eenkomsten hield, waarin de leden uit
hun werk voordroegen. De ziel van
dezen kring was de destijds zeer beken
de dichter S. J. van den Berg, wiens
naam echter minder tegen de daarop
volgende eeuw bestand bleek als zijn
genootschap. Deze kring breidde zich
langzamerhand uit, ook met belangstel
lenden, die zelf geen werk produceerden.
Omstreeks 1870 bedroeg het aantal le
den in onze stad ongeveer 400. Men be
gon al spoedig letterkundigen en geleer
den van buiten den eigenlijken kring tot
een spreekbeurt uit te noodigen en zoo
kan men zeggen, dat in de 106 jaren van
het bestaan van „Oefening’ vrijwel alle
belangrijke, letterkundige verschijnin
gen op het podium van het genootschap
hebben gestaan. Daarmede schiep het
genootschap zichzelf bepaalde tradities
en gebruiken, zooals b.v. „het Servetje”,
een soort na-broodje, waarbij een glas
wijn werd gedronken en waaraan dich
ters en schrijvers deelnamen als Vos-
maer, Jan ten Brink, J. J. Cremer, van
Lennep, ten Kate, Tollens, de Genestet,
Nicolaas Beets, later Schaepman, Al-
berdingk Thym, nog later Marcellus
Emants, Couperus, Frederik van Eeden
en andere bekende figuren uit de Tachti
ger beweging en vertegenwoordigers
van de nu werkende en scheppende gene
ratie.
Waren er ook bekende figuren
uwe voorgangers?
Ja zeker, antwoordde de heer Marga-
dant. Namen, welke nu nog bekend zijn,
als: Ising, Jan ten Brink, de laterejoro-
fessoren Brugmans en Barnouw.
laatste was mijn voorganger.
Heeft het genootschap steeds dezelfde
belangstelling ondervonden?
Zooals iedere vereeniging aldus de
heer Margadant heeft ook ons ge
nootschap tijden van voor- en achteruit
gang gekend. Vooral op momenten zoo
als in den vorigen oorlog, als de be
langstelling voor de eigen letterkunde
meer levendig werd, nam het aantal le
den onmiddellijk weer toe. Maar ook in
de tijden van minder groote belangstel
ling bleef er altijd een opgewekt ver-
eenigingsleven bestaan.
En hoe is het onder de huidige om
standigheden gegaan?
De belangstelling zoo was het ant
woord is zeker niet verminderd, in
tegendeel. Zoo valt ook waar te ne
men, hetgeen véél belooft voor de
toekomst dat sedert Prof. Dr. Jan
Walch voorzitter werd, ook andere lite
raire figuren zich tot het genootschap
aangetrokken gevoelden en bereid ge
vonden werden, in het bestuur zitting te
nemen, zooals de dichter Jac. Bloem en
de tegenwoordige voorzitter Ben van
Eijsselsteyn.
Mogen wij tenslotte nog vragen, of het
genootschap zich uitsluitend tot de
Noord-Nederlandsche letterkunde be
perkte?
De heer Margadant antwoordde;
Neen, zeker niet. Sedert tientallen jaren
is het gewoonte geworden, dat óók
Vlaamsche dichters en schrijvers in ons
midden optreden. Zelfs is onze onder
voorzitter een Vlaming, namelijk Achil
les Brijs. In verband hiermee meent het
genootschap opbouwend werk te verrich
ten voor de letterkunde van het geheele
Nederlandsche taalgebied. De tijdsom
standigheden zijn voor velen moeilijk en
onzeker, maar, gezien het feit, dat
slechts enkele leden hebben bedankt en
daarentegen vele nieuwe leden zich op
geven, meent het bestuur, dat het ge
nootschap zich nu, meer dan ooit be
wust moet zijn van zijn dienende taak
ten opzichte van onze Nederlandsche
taal en letteren.
Coornhert-herdenking
In het gebouw „Concordia” te Gouda
hield Zaterdag de Maatschappij der Neder
landsche Letterkunde haar jaarlijksche
vergadering De voorzitter der maatschap
pij. mr. M. Nijhoff. hield een openingsrede
Daarna sprak prof. dr. B. Becker over
„Coornhert in den spiegel der wellevens-
kunste".
De leden van de Maatschappij der Ne
derlandsche Letterkunde hebben ’s mid
dags deelgenomen aan de Coornhert-her
denking in de Sint Janskerk te Gouda.
Het was een bedevaart naar het graf van
Coornhert, den grooten 16e-eeuwschen
denker, aan welke bedevaart deelnamen
de leden van het Coornhert-comité, de ge-
noodigde hoogleeraren en de gemeente
lijke autoriteiten.
Zij namen plaats in het koor der kerk
voor de eenvoudige zerk, waarin het be
kende grafschrift van Coornhert’s vriend
Spieghel is gebeiteld. Het graf was sober
versierd. Op deze plaats droeg mej. Wal-
die van Eek eenige verzen van Coornhert
voor. Met groote aandacht werd het voor-
gedragene aangehoord.
Vervolgens sprak prof. dr. C. G N. de
Vooys over Coornhert.
Na deze herdenking begaven allen zich
naar de Oosthaven 51, waar, in het huis
thans eigendom en bewoond door den
waarnemend burgemeester, mr. H. P C.
M. de Witt Wijnen, de door den beeld
houwer Theo van Reynen te Haarlem,
naar de gravure van Goltzius, den vriend
van Coornhert ontworpen en in zandsteen
uitgevoerde gedenksteen ter blijvende her
innering aan Coornhert’s leven en werken,
is geplaatst.
Na een kort woord van den voorzitter
van het comité, mr. A. A. J. Rijksepen,
verrichtte mevrouw M. James-van der
Hoop, Gouda’s eerste burgeres, de onthul-
lingsplechtigheid. Tenslotte droeg mr. de
Witt Wijnen de zorg van den gedenksteen
over aan het gemeentebestuur van Gouda,
welke zorg door den waarnemend burge
meester met een woord van dank en
waardeering werd aanvaard.
REVOLVER NIET INGELEVERD DOCH
IN KANAAL GEGOOID
Voor het Duitsche Feldgericht, dat zit
ting hield in het Paleis van Justitie te
Almelo, heeft zich te verantwoorden ge
had de 76-jarige inwoner van Almelo A.
J. van der H., wien ten laste was gelegd,
dat hij in de maand Mei in strijd met de
desbetreffende verordeningen een trom
melrevolver met munitie niet heeft inge
leverd doch in het kanaal heeft gegooid.
Op de desbetreffende vragen van den
president, majoor Gabius, deelde ver
dachte mede, dat hij vroeger in dienst is
geweest bij een chemische fabriek te A-
melo, en thans leeft van zijn pensioen en
de ouderdomsrente. Het huisje, dat hij be
woont is zijn eigendom. Verdachte ver
klaarde den Roomsch-katholieken gods
dienst te belijden en niet te behooren tot
eenige poliieke richting. Hij had zich nim
mer met politiek ingelaten en was den
Duitschers niet vijandig gezind. „Ik leef
met niemand in vijandschap”, aldus ver
klaarde verdachte, die werd bijgestaan
door een tolk.
De president ging hierna over tot de
behandeling van het feit, waarvoor van
der H., zich had te verantwoorden. Reeds
jaren had verdachte de trommelrevolver
en ook eenige munitie in zijn bezit. De
veer van het wapen was kapot, waardoor
het onbruikbaar was.
De president merkte op, dat verdachte
destijds heeft verklaard, dat hij het wa
pen nog niet zoo heel lang geleden had
geprobeerd, waarop verdachte verklaarde
dat dit al vele jaren geleden was. Als mijn
dochter niet had gezegd, dat ze in de
krant had gelezen, dat de wapens moesten
worden ingeleverd, en wanneer niet aan
deze vordering werd voldaan er strenge
straffen zouden worden gegeven, had het
ding, aldus verdachte, nog steeds op de
zelfde plaats in de kast gelegen. Niemand
wist dat ik een wapen had en om aan
de straf te ontkomen heb ik het, nadat
mijn dochter zeide, dat de wapens moes
ten worden ingeleverd, in het kanaal ge
gooid. Mijn dochter had mij dit aangera
den
De president vroeg verdachte nog wat
hij met het wapen wilde doen.
Verdachte: ik had er heelemaal geen
belang bij. Ik zou er ook niet aan ge
dacht hebben, als mijn dochter er niet
over had gesproken.
Als getuige werd vervolgens gehoord
L. uit Almelo, die verklaarde, dat ver
dachte aan hem had verteld, dat hij een
revolver in het kanaal had gegooid. Ge
tuige had het weer aan een ander verteld.
Op een desbetreffende vraag van den
president deelde getuige mede, dat ver
dachte in zijn omgeving gunstig bekend
stond en voor zoover getuige wist nimmer
aan politiek heeft gedaan. De openbare
aanklager achtte verdachte schuldig, doch
vond dit een mild geval, daar verdachte
geen kwade bedoelingen heeft gehad Hij
heeft het wapen in het kanaal gegooid
om de strafte ontloopen,
De openbare aanklager wees er op,
dat in andere gevallen gevangenisstraf,
ja zelfs de doodstraf kan worden opge
legd. Mede rekening houdende met ver-
dachte’s leeftijd vorderde de openbare
aanklager 30 gulden boete.
Na raadkamer deed het Feldgericht bij
monde van den president uitspraak en
veroordeelde verdachte, rekening houden
de met de omstandigheden tot 15 gulden
boete, die verdachte in drie termijnen
mag voldoen.
fiieuwe vinding in de hoofdstad
nivmpisch stadion te Amsterdam
In he n Zaterdagmiddag het nieuwste
kon me gebied van mechanisch
snuf]Xo?Jpgende voertuigen in actie zien,
voortbe d elke motOrfiets een „stoom-
Yr°e®e-enoemd doch in werkelijkheid
v ft een voertuig, dat op dien naam
h<nraak mocht maken, nimmer langs
taJaSJrlandsche wegen gereden. De kans,
at dit werkelijk in de toekomst zal ge-
hpuren is echter niet uitgesloten, want de
uedige H- Gord«n’ een neef van Am
sterdam's brandweercommandant, heeft
een stoomfiets in den waren zin des
voords geconstrueerd en daarmede met
succes proef gereden.
Op de stadionbaan stond een motor
fiets, ontdaan van een motor en voorzien
van een grooten bagagedrager op het
voorwiel, waarop de stoommachine was
aangebracht. Deze machine bestaat uit
een staanden vlampijpketel met achttien
vlampijpen. Het geheel is niet groot, ook
de ketel niet, want de machine zorgt tij
dens het rijden er zelf voor, dat de water
voorraad voortdurend uit de voormalige
benzinetank wordt aangevuld. Bij het „op
stoom komen” wordt het water eerst met
een handpomp in den ketel gebracht. De
machine is zeer goed geconstrueerd en
totaal zelf gemaakt, ook de automatische
smering, welke maakt, dat men weinig
onderhoud heeft. Op den bagagedrager
achterop is een kolenbergplaats gemaakt.
Alles zeer gemakkelijk en met zoo min
mogelijk complicaties.
Als de fiets rijdt, dat gaat met een snel
heid van 30 k.m. wanneer de maximum
druk, 6 atmosfeer, is bereikt, dan steekt
de schoorsteen van voren hoog boven den
bestuurder uit, terwijl de machine een
zacht puffend geluid maakt. De aandrij
ving geschiedt op het voorwiel. De ma
chine is een tweecilinder met 0.6 p.k. ver
mogen. Het verbruik is ongeveer acht
liter water per uur
Wij willen ons met aan voorspellingen
wagen, temeer daar deze eerste „stoom
fiets” nog talrijke verbeteringen zal on
dergaan, voordat de constructeurs zelf
geheel tevreden zullen zijn, hoewel de be
kende motorrijder Nortier, die eveneens
een proefbaantje reed, opmerkte, dat hij
sinds jaren niet op zoo’n fijne fiets had
gezeten.
Gistermorgen omstreeks half
een l® brand ontstaan in de groote boe
renhofstede „Groenendaal” gelegen in de
westpunt van Texel en bewoond door den
heer F. Witte De brand brak
voorkamer uit vermoedelijk door
was spoedig
.-l-> boer-
Ook ver-
welke
opgeslagen. De
i-i veiligheid