if gemengd nieuws KUNST EN LETTEREN RECHTZAKEN EEN GESPREK MET S. W. F. MARGADANT pag. 3 MIDDAGCONCERT RESIDENTIE-ORKEST „DE POSTMEESTER” EEN ,fiTOOMFlETS" Solist: Cor de Groot, piano IN DE DUISTERNIS VERDRONKEN Wederom verscheidene slachtoffers „OEFENING KWEEKT KENNIS” VEREENIGINGEN CLARA EGGINK ONDERWIJS EN KERK S. W. F. Margadant ZITTING VAN HET FELDGERICHT TE ALMELO ”1 -WH. WW HAAGSCHE COURANT Maandag 4 Nov. 1940 2e hl. Clandestien geslachte koeien te Leidschendam in beslag genomen Kwart eeuw secretaris van het Letter kundig Genootschap „Oefening Kweekt Kennis” De van der Hoogt-prijs ontvangen MAATSCHAPPIJ VOOR LETTERKUNDE dank Letter- con- Tengevolge van de diepe duisternis zijn onder Deze o.a ge- O.D.I.A..UITVOERING IN „SEINPOST” (Polygoon) Arrondissements-rechtbank FORMULIEREN VOOR HET VER KRIJGEN VAN PETROLEUM NIET NAAR WAARHEID INGEVULD ORGELCONCERTEN HEIN ’s-GRAVESANDE A. BRIJS OVER „DE VLIEGENDE HOLLANDER” WERNER VON HEIDENSTAMS NALATENSCHAP meester- Zondag- Chopin- i/S ITALIAANSCHE OPERA Wij vernemen, dat de president-com- missaris der N.V Italiaansche Opera, comm. Th M. van Dorth, gistermorgen naar Italië is vertrokken ter voorberei ding van een kort operaseizoen geduren de de maand December a.s. DE KUNSTZAAL KLEYKAMP De tentoonstelling der 10 Haagsche schilders zal wegens de overgroote belang stelling (ruim 1200 bezoekers) verlengd worden tot en met 7 November. COR DE GROOT Onze „jongste Nederlandsche pianist” Cor de Groot zal op middag (regisseur de heer zal opvoeren „De familie tafereel in Harting hoogste voleinding. De samenklank met - SCHENKING VOOR RIJKS PRENTEN KABINET TE AMSTERDAM Mevr. D. S. J. F. van Gybland Ooster- hoff-Neys hier ter stede, heeft aan den Staat der Nederlanden, ter plaatsing in het Rijksprentenkabinet te Amsterdam, ten geschenke aangeboden twee Engel- sche zwartekunst-portretten door James McArdell (1728/29—1765), n.l. twee por tretten uit het jaar 1756. Deze stellen voor Charlotte Mercier, dochter van den schilder Ph. Mercier, staande met beker- vangspel in de rechterhand, en den jon gen Ph. Mercier, zoon van den schilder, staande met een tol in de rechterhand. Voorloopig zijn deze beide werken in de zaal voor nieuwe aanwinsten tentoon gesteld. De waarnemend secretaris-generaal van het departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen heeft deze portretten gaarne aanvaard en de schenkster, die reeds vroeger door schenking van haar belangstelling voor de kunstverzamelin gen van het Rijk blijk gegeven heeft, zijn bijzonderen dank betuigd. PROGRAMMA GEMEENTE-MUSEUM Het programma van het Gemeente-Mu- seum voor deze week luidt Woensdag 6 Nov., te 2.30 uur Speciale rondleiding op de tentoonstelling ..Het tijdperk van de Camera Obscura’’ Za terdag 9 Nov., te 2.30 uur Rondleiding door de Muziekhistorische afdeeling. Tentoonstelling: .Het tijdperk van de Camera Obscura”, Kunst en leven in Ne derland van 18001850. Dagelijks van 10 17 uur. Zondag van 1317 uur. EEN BUNDEL GEDICHTEN TEN BATE VAN PROVINCIAAL ZEEUWSCH COMITÉ VOOR HULP EN HERSTEL Van de hand van den dichter Martien Beversluis is dezer dagen verschenen een bundel gedichten, getiteld „De Zeeuwsche Lier”, waarvan de baten zullen worden afgedragen aan het Provinciaal Zeeuwsch Comité voor Hulp en Herstel. De in dit werk voorkomende gedichten zijp alle ge wijd aan de schoonheid van Zeeland en bezingen de wateren, de vuurtorens, bouwwerken en de rijke pracht der na tuur, die men in deze provincie aantreft. De bundel, welke door den uitgever G. F. Callenbach te Nijkerk eveneens be langeloos werd verzorgd, is verlucht door enkele reproducties van schilderijen van Zeeuwsche schilders, terwijl de teekenaar Karei Hoekendijk de uiterlijke verzor ging op zich nam. De minimumprijs be draagt ƒ1.50. Het werk is in eiken Ne- derlandschen boekhandel verkrijgbaar ge steld. In een voorwoord doet de voorzitter van bovengenoemd Comité, mr. dr. P. Dieleman, een beroep op alle Zeeuwen in ons land en hen, die met deze in het bij zonder zwaar getroffen provincie sym- pathiseeren, om dit werk te koopen en doen koopen. HARALD KREUTZBERG De vermaarde danser Harald Kreutz- berg zal na zijn groot succes van verle den jaar en in het afgeloopen voorjaar, weer een aantal dansavonden in Neder land geven en o.a ook optreden te ’s-Gravenhage. Kreutzberg zal wederom begeleid wor den door den componist-pianist Friedrich Wilckens Nieuwe programma's zullen ter uitvoering worden gebracht. De Zweedsche schrijver Werner von Heldenstam, die eenige maanden geleden gestorven is heeft zijn vermogen ten be drage van meer dan een half millioen kronen nagelaten aan een stichting voor het toekennen van prijzen aan Zweed sche onderzoekers en schrijvers. Het tes tament bepaalt verder, dat het Heiden- stams landgoed geheel intact moet blij ven en dat het beschikbaar wordt gesteld als verblijf voor Zweedsche kunstenaars en beoefenaars der wetenschappen, meldt het landelsblad”. De Zweedsche staat heeft thans de geldigheid van dit testa ment erkend. Sven Hedin, de bekende ontdekkingsreiziger, zal als voorzitter der stichting optreden. GEHEELONTHOUDERS MUZIEKVER- EENIGING „KUNST VOOR HET VOLK" TWEEDE VOLKSCONCERT DOOR HET RESIDENTIE-ORKEST. Het tweede volksconcert, te geven door het Residentie-Orkest op Zondagmiddag 10 November, aanvang 2 uur, zal onder lei ding staan van den dirigent Frits Schuur man. De bekende Haagsche zangeres An kie van Wickevoort Crommelin zal haar solistische medewerking verleenen. Het programma luidt als volgt: 1. Ouverture Manfred, Schumann; 2. Exultate Jubilate, Mozart, 3. Symphonic, Franck. Huldiging van den heer Margadant Gisteren heeft het Letterkundig Ge nootschap „Oefening kweekt kennis” zijn nieuwe seizoen begonnen met een' lezing door den Vlaamschen Folklorist, den heer Achiel Brijs, over ,,De Vliegende Hollan der”. Vooraf heeft dr. Geers, namens het Genootschap, mevrouw Clara Eggink, in hartelijke bewoordingen toegesproken, haar gecomplimenteerd met de uitreiking van den van der Hoogt-prijs en haar een bouquet anjers, namens „Oefening” over handigt. De heer A. Brijs hield, voor een zaal, die zoo vol was, dat men er een tweede zaal bij aantrekken moest, een lezing over de beteekenis van de figuur van den Vlie genden Hollander, als symbool van Hol- landsche hardnekkigheid, als sage in ver schillende vormen en versies, en als ver schijning in de literatuur. Hij wees op het voorkomen van den Vliegenden Hollan der in Engeland’s letterkunde, in Amerika (Poe), in Duitschland (Wagner, Hans Friedrich Blunk enz.) en Holland (van Lennep, Weremeus Buning, Ben van Eijs- selsteijn, Jef Last enz.). Een enthousiast applaus dankte den spreker voor diens boeiende causerie. Na afloop van de voordracht werd de secretaris van het Genootschap, de heer S. W. F. Margadant, die dit ambt 25 jaar bekleedt, gehuldigd. De voorzitter, de schrijver Ben van Eysselsteijn, sprak den heer en mevrouw Margadant hartelijk toe, deelde den jubileerenden secretaris mede, dat hem het eere-lidmaatschap der Veree- niging werd aangeboden en overhandigde den heer Margadant een boekwerk, als mede een geschenk onder couvert. Hierna bestond gelegenheid den jubilaris te com- plimenteeren, waarvan zeer velen gebruik maakten. De Geheel-Onthouders Muziekvereni ging „Kunst voor het volk”, directeur de heer G. B. F. Verhaat, zal op Zondag 24 November een feestmiddag geven in het gebouw „Musica” Delftschelaan 2a, voor haar leden, donateurs en genoodigden. De vereeniging die een zeer groote uit breiding heeft ondergaan, zal zelf con- certeeren. Voorts wordt medewerking verleend door de revue- en tooneelveree- niging „Die Haghe” J. B. W. Herrie, die Aardschok", amusant één bedrijf door O Verder zullen op veelvuldig verzoek op treden de bekende humorist-conferencier Bernard Barends en Jopie Wennex. als mede de accordeon-solist: Willy Bolero. Ned. her v. Kerk. Aangenomen naar Dongen (N.-Br.), de heer M. J. Top, cand. en hulppred. te Zeist; naar Stiens ds. D. Bender te Hoo- gezand. Bedankt voor de benoeming tot hulp pred. te Zutphen, de heer P. v. d. Schaal, cand. te Beetgumermolen. Ned. Herv. Kerk. Benoemd tot hulppred. te Spaarndam de heer K. A. Oskam, cand. te Utrecht; tot hulppred te Wieringermeer (Evang de heer C. Jongeboer, cand. te Gouda Geref. Kerken. Beroepen te Ureterp ds. F. H. Meden dorp te Vlagtwedde. het orkestspel was bovendien voortreffe- felijk. zoodat, afgezien van eenige kleine ongelijkheden in het Allegro moderate een hechte twee-eenheid werd geschapen. En al waren de beide cadensen nu niet bepaald van Beethovensch karakter van wiens hand de improvisaties stam den is ons helaas onbekend zoo heeft deze uitvoering een diepen bewondering voor den solist afgedwongen. Het audi torium, dat de groote zaal tot in alle hoe ken vulde, huldigde Cor de Groot lang durig op spontane wijze. Het Residentie-orkest bracht op deze matinée ter opening Ouverture „Man fred” van R. Schumann en na de pauze C Franck’s Symphonic in d kl. t. ten gehoore. Van het groote meesterwerk van „le père angéliqué de la musique frangaise” hebben wij een geestelijk hoogstaande vertolking ontvangen. Het was de bovenzinnelijke hartstocht, de extase van een scheppend genie voor het bovenaardsche, welke hiermede werd uit gedrukt. Wanneer Schuurman’s visie sommigen misschien vreemd is voorgeko men, dan was het slechts een gevolg van de vele voorafgegane uitvoeringen, wel ke feller van kleur en wilder van karak ter, doch minder diep doordrongen wa ren van Franck’s geest. Een woord van lof komt den dirigent dan ook toe. De aanwezigen huldigden Frits Schuurman en het orkest op enthousiaste wijze voor hun prestaties. In een zestal villa's te Hilversum ingebroken In den afgeloopen nacht heeft een in breker een „speurtocht” ondernomen in een zestal villa’s te Hilversum, n.l. twee aan den Soestdijkerstraatweg en vier aan den Laapersweg. Dv man verschafte zich in alle gevallen op dezelfde wijze toegang tot de perceelen, namelijk door in een raamkozijn een gaatje te boren, waarna hij het venster wist te openen De man was uitsluitend op jacht naar geld In alle villa’s heeft hij op de be- neden-verdieping een grondig onderzoek in laden en kasten ingesteld, maar zijn buit was gering. Kostbare voorwerpen, als zilver, sieraden en schilderijen, heeft hij onaangeroerd gelaten. Hij wilde slechts baar geld en dat was in de mees te gevallen niet aanwezig. Slechts vond hij in de woning van den heer A. aan den Laapersweg een rijksdaalder, welke op den schoorsteenmantel lag, terwijl uit de woning der familie V. T., e-.eneens aan den Laapersweg, een portemonnaie, inhoudende eenig geld, werd buitge maakt. Overigens wordt in geen der wo ningen iets vermist. Wel had de man al les overhoop gehaald. Geen der families heeft onraad gemerkt. RIJKSCONSERVATORIUM VOOR MUZIEK Woensdag 6 November zal des middags te 2 uur in de zaal van het Rijksconser- vatorium voor muziek aan de Korte Beestenmarkt 7 alhier door de leerlin gen een voordrachtsoefening gehouden worden. De orkestklasse onder leiding van den directeur zal haar medewerking verleenen. in verschillende plaatsen wederom vele personen het spoor bijster geraakt en verdronken. Te Amsterdam moesten Za terdagavond in achttien gevallen politie, geneesk. dienst en brandweer handelend optreden. Het kleine Handelfeest Het programma van het „Klein Han delfeest’, georganiseerd door He’n ’s-Gravesande, vermeldt kamermuziek in de zaal de Ruyterstr. 67, op Zater dagmiddag 16 November a.s. 2.30 uur m.m.v. Rie de Geus, sopraan. Mevr. W. Nije, viool. Ankie van Rappard. hobo en Willem Brederode, die het openings woord zal spreken. Het tweede concert heeft plaats op Zaterdagmiddag 23 November 2.30 uur in de Doopsgezinde Kerk, Paleisstraat 8, m.m.v. Rie de Geus, sopraan, Alex Schellevis, orgel, Ankie van Rappard en Adri Smits, hobo en het strijkorkest van het „Nieuw Opera- en Muzieken- semble”. De laatste uitvoering is vastgesteld op Zondagmiddag 1 December 2 uur pre cies, in de zaal van Excelsior, Zee straat. Opgevoerd wordt „H. Castor Fido” opera in 3 acten, door het „Nieuw Opera- en Muziekensemble’. Voor een goed gevulde zaal heeft Za terdagmiddag de bekende tooneel- en cabaretvereeniging „O.D.I.A.” (Optimum Dare in Actis) met een geslaagde uitvoe ring haar reeks succes voorstellingen voortgezet. Ditmaal stond op het programma ,,’N pracht idee” (het stuk, dat zich zelf schrijft), een ongewoon stuk in 3 bedrij ven door Thomas Hamilton. Evenals altijd voerde een van O.D.I.A.'s prominente krachten de regie, n.l. de heer P. van Zwieteren, aan wien dit werk wel toevertrouwd is. De toeschouwers hebben van dit boeiende tooneelstuk, dat al direct aan het einde van de eerste acte een verrassende wending neemt, genoten. De medespelenden hebben dan ook van het begin af het uiterste van hun kunnen gevergd. Geen oogenblik hokte het spel en het was maar zelden, dat de souffleur te hulp moest komen. Er zijn thans tal van goede spelers ver bonden aan de actieve afdeeling van O.D.I.A. Behalve een goed regisseur is de heer van Zwieteren ook een goed acteur. Zijn spel als Richard Howard, de romanschrij. ver was voortreffelijk. Doch niet minder goed waren Renee Brandei als Elaine For ster, H. van Zwieteren als Robert Cash- well en M. van Driel als James Howard, den bankroetier. M. Stappers als Byrne, den gedupeerden kassier en Nan van Wijk als Elsie. Richards zuster voldeden even eens goed. Na afloop bleef men nog geruimen tijd gezellig bijeen in den in tiemen foyer van Seinpost. Een genoeglijk cabaret-programma, als mede een vlot strijkje, zorgden voor de noodige afwisseling. O.D.I.A. kan met voldoening op dezen geslaagden middag terugzien. middag 10 November a.s. een matinée geven in Diligentia. Dit is het eerste abonnementsconcert van de certdirectie Johan Koning. Donderdagmiddag bemerkte een assistent van de rijksbelastingen, dat in een per ceel aan de Veenestraat te Leidschen dam. bewoond door van der B., een stookfornuis werd aangemaakt Daar dit perceel wegens het vermoeden van clan destiene slachtingen de speciale'aandacht heeft, waarschuwde hij den juist in de gemeente aanwezigen keurmeester van den Haagschen keuringsdienst voor vee en vleesch alsmede de politie. Gezamen- njk deed men toen een inval in het huis. „,r„„W,erden twee juist geslachte koeien TeSen v. d. B. werd proces- al opgemaakt, terwijl het vleesch «ÏUith.u8 ,we^d genomen en naar het slachthuis te den Haag werd vervoerd. Het O. M. eischt lichte straffen Een viertal inwoners van Delft, twee mannelijke en twee vrouwelijke, heeft zich voor de strafkamer te verantwoorden ge had wegens valschheid in geschrifte. Hun was ten laste gelegd, dat zij formulieren voor het verkrijgen van petroleumdistri- butiezegels niet naar waarheid hadden ingevuld. In strijd daarmee hadden zij op die formulieren vermeld, dat zij voor hun kookdoeleinden uitsluitend aangewezen waren op het gebruik van petroleum. Later was uitgekomen, dat zij over gas konden beschikken. De verdachten moes ten de door hen begane fout toegeven. Hun verdediging kwam daarop neer, dat zij zich niet zoozeer bewust waren ge weest van den ernst daarvan en dat zij de gewenschte brandbare vloeistof zoo noode konden missen. Het O. M., waargenomen door mr. Co hen Tervaert, noemde de feiten integen deel zeer ernstig, omdat het bij de heer- schende petroleumschaarschte niet aan gaat tegen de bestaande voorschriften in te gaan. Rekening houdend met de gun stige antecedenten van de overtreders, beperkte het O. M zich echter tot het eischen van lichte geldboeten, varieerend van twee tot vijf gulden, gepaard met een voorwaardelijke gevangenisstraf voor den tijd van één maand met een proeftijd van drie jaar. Uitspraak 14 November. Een scene uu postmeester”, de Super Wienfilm der U.F.A., met Hein- l rich George (rechts), welke a.s. Vrij dag 8 November de première voor Nederland zal beleven in Asta-theater en Metropole Palace (Üfa) Dirigent: Frits Schuurman De. in virtuoos opzicht meest vooraan staande. Nederlandsche pianist Cor de Groot trad Zondagmiddag als solist met het Residentie-orkest, dat bij deze gele genheid onder leiding van den dirigent Frits Schuurman stond, in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen ten too- neele. Voor de vertolking van zijn mu zikaal gegeven, het vierde Pianoconcert in G gr. t. op. 58 van L. van Beethoven had de kunstenaar een vleugel met bij zonder helderen, ja kristalachtigen toon gekozen. Deze klank was treffend in over eenstemming met het doorzichtig, be schouwend spel van den jongen ieeraar van het Rijks Conservatorium voor Mu ziek, en kan bovendien vereenigbaar geacht worden met het karakter van Beethoven’s oeuvre. Wij kunnen deze op vatting weliswaar niet grondvesten op het ontwikkelingsstadium der instrumen ten uit den tijd van den Weenschen meester. Beethoven's gedachten waren daartoe te zeer boven de technische be perkingen verheven. Doch het vierde Pia nocorcert verdraagt om zijn blijmoedig heid deze klaarheid en openheid van klank. De evenwichtige, uitmuntend ver zorgde vertolking, welke Cor de Groot van het werk heeft gegeven, was ook qua voordracht op klassieke strengheid, een voud en echtheid, kortom op een zekere weloverwogen en doordachte „Beschran- kung” gericht. Dit al vernonden met zijn feillooze technische zekerheid gaf een voortvloeien van klanken van rustige blijmoedigheid. Het was éclatant; een ware modeluib'oering door techniek in ORGELCONCERT DOOR HEIN S-GRAVESANDE I’ein ’s-G-avesande geeft a.s. Zaterdag November om 2.30 uur zijn tweede de Doopsgezinde kerk, orgelconcer’ in Paleisstraat 8. Het programma is gewijd aan orgel muziek van César Franck, ter herdenking van zijn sterfdag vóór 50 jaar. in een j i -----v -w» vonken Uit de kachel, de brandweer v.-„. ier plaatse doch vrijwel dt geheele derij ging in de vlammen op C_1 brandde een aantal pakken stroo.” nabij de hofstede waren cpgc bewoners konden zich tijdig in i "f. stellen. Het vee. d^t zich in de boerderij bevond, kon worden gered. Verzekering dekt de schade. De dichteres, mevrouw Clara Eggink, heeft den van der Hoogt-prijs ontvangen, welke Zaterdag j.l ter gelegenheid van de jaarvergadering van de Nederlandsche Maatschappij voor Letterkunde werd uit gereikt. Zij schreef en publiceerde verschillende verzen, van haar hand verschenen twee gedichtenbundelsin 1934 „Schaduw en Water” en in 1938 „Het Schiereiland”. Clara Eggink is een typisch lyrische dich teres, die van haar eigen wezen uit de zichtbare en onzichtbare dingen benadert. Er is een sterk verlangen in haar werk naar vrijheid, naar grootheid, naar wijde I verten, verzen, waarin zee en water ’her haaldelijk terugkeerén. Reeds verleden jaar werd zij door enkele leden van de commissie voor schoone letteren candi- daat gesteld voor dezen prijs. Maar de stemmen staakten. Het ging toen tusschen Clara Eggink en den jongen dichter Ed. Hoornik. Het lot bracht beslissing en wees Hoornik als den winnaar van den van der Hoogt-prijs aan. Maar dit jaar is de prijs aan Clara Eggink toegekend en in literaire kringer. heerscht het alge- meene gevoelen, dat deze prijs haar eer lijk en verdiend toekomt. In 3 gevallen kon hulp geen baat meer brengen. Dit was het geval bij een 25-ja- rige vrouw, die in de Kostverlorenkade liep, een 39-jarigen man, die in de Ja cob van Lennepkade terecht kwam en een 23-jarige verpleegster, die op weg naar een patiënt, met haar fiets in de Jacob Catskade reed. In alle andere gevallen zijn de dren kelingen door voorbijgangers gered en op één geval na, dat een 74-jarigen man betrof, die in een ziekenhuis ter verple ging is opgenomen, konden de slachtof fers naar hun wohing terugkeeren. Te Rotterdam is de 23-jarige W. A. van Brugge, gewoond hebbende op den Sta- dionweg aldaar, in de Scheepmakersha- ven verdronken. Gisteren heeft het personeel van de ri vierpolitie uit de Wijnhaven te Rotter dam het lijk opgehaald van den 45-jarigen krantenbezorger H. C. Hoek, die Zater dagmorgen vroeg door de duisternis mis leid. te water geraakte en verdronk. Za terdagavond is de 46-jarige L. Jurien in de Rotte gelqopen en verdronken. Te Smilde is Zaterdagavond de onge veer 26-jarige ongehuwde W. Emmens met zijn fiets in de Drentsche Hoofdvaart gereden en verdronken. Te Helmond is gisteravond het 22-jarige lid van den Op bouwdienst H. Th Arts, afkomstig uit Tegelen, in de Zuid-Wil- lemsvaart verdronken. Uit de gracht aan den Geerweg te Delft is het lijk opgehaald van den orde broeder van F., die in het R.K. weeshuis werkzaam was. Vermoedelijk is de broe der door de duisternis misleid te water geraakt Voorts zijn nog negen personen gedurende het weekeinde te Delft in de grachten gevallen. Zij konden echter tij dig worden gered. Te Utrecht zijn gisteravond drie be woners van de Croeselaan, die samen aan het wandelen waren, in de duister nis in den Katharijnesingel geloopen Op hun geroep om hulp sprongen een in specteur van politie en twee agenten in den singel, aan wie het gelukte twee van de drenkelingen te redden. De derde, de 39-jarige van Doorn, is verdronken Vandaag heeft de Amsterdamsche ge neeskundige dienst nog twee slachtoffers van de duisternis geborgen. Zoo zijn uit de Nieuwe Achtergracht en uit de Da- Costakade bij de Potgieterstraat, in de hoófdstad de lijken opgehaald van een 60-jarigen en een 75-jarigen man. Te Alkmaar is Zaterdagavond een 30- jarige man verdronken Denzelfden avond geraakten nog verscheidene andere per sonen te water, doch zij konden allen worden gered. Ruim Honderdjarige Haagsche Traditie, die thans een nieuwe, dienende taak vindt De heer S. W. F. Margadant, secreta ris van het bekende Haagsche kundige Genootschap „Oefening kweekt Kennis”, die zoo juist opnieuw door de algemeene vergadering van dit genoot schap in deze functie werd herkozen, is daarmede een kwart eeuw als zoodanig werkzaam. Wij vonden hierin aanleiding om den heer Margadant te verzoeken om een onderhoud, want deze lange tijd betee- kent tevens een brok letterkundig leven in ons land. De jubileerende secretaris was daartoe gaarne bereid. Over de oprichting van het genoot schap, nu 106 jaar geleden, vertelde de heer Margadant ons het volgende; Het genootschap begon in 1834, als een kleine litteraire kring, die geregeld bij eenkomsten hield, waarin de leden uit hun werk voordroegen. De ziel van dezen kring was de destijds zeer beken de dichter S. J. van den Berg, wiens naam echter minder tegen de daarop volgende eeuw bestand bleek als zijn genootschap. Deze kring breidde zich langzamerhand uit, ook met belangstel lenden, die zelf geen werk produceerden. Omstreeks 1870 bedroeg het aantal le den in onze stad ongeveer 400. Men be gon al spoedig letterkundigen en geleer den van buiten den eigenlijken kring tot een spreekbeurt uit te noodigen en zoo kan men zeggen, dat in de 106 jaren van het bestaan van „Oefening’ vrijwel alle belangrijke, letterkundige verschijnin gen op het podium van het genootschap hebben gestaan. Daarmede schiep het genootschap zichzelf bepaalde tradities en gebruiken, zooals b.v. „het Servetje”, een soort na-broodje, waarbij een glas wijn werd gedronken en waaraan dich ters en schrijvers deelnamen als Vos- maer, Jan ten Brink, J. J. Cremer, van Lennep, ten Kate, Tollens, de Genestet, Nicolaas Beets, later Schaepman, Al- berdingk Thym, nog later Marcellus Emants, Couperus, Frederik van Eeden en andere bekende figuren uit de Tachti ger beweging en vertegenwoordigers van de nu werkende en scheppende gene ratie. Waren er ook bekende figuren uwe voorgangers? Ja zeker, antwoordde de heer Marga- dant. Namen, welke nu nog bekend zijn, als: Ising, Jan ten Brink, de laterejoro- fessoren Brugmans en Barnouw. laatste was mijn voorganger. Heeft het genootschap steeds dezelfde belangstelling ondervonden? Zooals iedere vereeniging aldus de heer Margadant heeft ook ons ge nootschap tijden van voor- en achteruit gang gekend. Vooral op momenten zoo als in den vorigen oorlog, als de be langstelling voor de eigen letterkunde meer levendig werd, nam het aantal le den onmiddellijk weer toe. Maar ook in de tijden van minder groote belangstel ling bleef er altijd een opgewekt ver- eenigingsleven bestaan. En hoe is het onder de huidige om standigheden gegaan? De belangstelling zoo was het ant woord is zeker niet verminderd, in tegendeel. Zoo valt ook waar te ne men, hetgeen véél belooft voor de toekomst dat sedert Prof. Dr. Jan Walch voorzitter werd, ook andere lite raire figuren zich tot het genootschap aangetrokken gevoelden en bereid ge vonden werden, in het bestuur zitting te nemen, zooals de dichter Jac. Bloem en de tegenwoordige voorzitter Ben van Eijsselsteyn. Mogen wij tenslotte nog vragen, of het genootschap zich uitsluitend tot de Noord-Nederlandsche letterkunde be perkte? De heer Margadant antwoordde; Neen, zeker niet. Sedert tientallen jaren is het gewoonte geworden, dat óók Vlaamsche dichters en schrijvers in ons midden optreden. Zelfs is onze onder voorzitter een Vlaming, namelijk Achil les Brijs. In verband hiermee meent het genootschap opbouwend werk te verrich ten voor de letterkunde van het geheele Nederlandsche taalgebied. De tijdsom standigheden zijn voor velen moeilijk en onzeker, maar, gezien het feit, dat slechts enkele leden hebben bedankt en daarentegen vele nieuwe leden zich op geven, meent het bestuur, dat het ge nootschap zich nu, meer dan ooit be wust moet zijn van zijn dienende taak ten opzichte van onze Nederlandsche taal en letteren. Coornhert-herdenking In het gebouw „Concordia” te Gouda hield Zaterdag de Maatschappij der Neder landsche Letterkunde haar jaarlijksche vergadering De voorzitter der maatschap pij. mr. M. Nijhoff. hield een openingsrede Daarna sprak prof. dr. B. Becker over „Coornhert in den spiegel der wellevens- kunste". De leden van de Maatschappij der Ne derlandsche Letterkunde hebben ’s mid dags deelgenomen aan de Coornhert-her denking in de Sint Janskerk te Gouda. Het was een bedevaart naar het graf van Coornhert, den grooten 16e-eeuwschen denker, aan welke bedevaart deelnamen de leden van het Coornhert-comité, de ge- noodigde hoogleeraren en de gemeente lijke autoriteiten. Zij namen plaats in het koor der kerk voor de eenvoudige zerk, waarin het be kende grafschrift van Coornhert’s vriend Spieghel is gebeiteld. Het graf was sober versierd. Op deze plaats droeg mej. Wal- die van Eek eenige verzen van Coornhert voor. Met groote aandacht werd het voor- gedragene aangehoord. Vervolgens sprak prof. dr. C. G N. de Vooys over Coornhert. Na deze herdenking begaven allen zich naar de Oosthaven 51, waar, in het huis thans eigendom en bewoond door den waarnemend burgemeester, mr. H. P C. M. de Witt Wijnen, de door den beeld houwer Theo van Reynen te Haarlem, naar de gravure van Goltzius, den vriend van Coornhert ontworpen en in zandsteen uitgevoerde gedenksteen ter blijvende her innering aan Coornhert’s leven en werken, is geplaatst. Na een kort woord van den voorzitter van het comité, mr. A. A. J. Rijksepen, verrichtte mevrouw M. James-van der Hoop, Gouda’s eerste burgeres, de onthul- lingsplechtigheid. Tenslotte droeg mr. de Witt Wijnen de zorg van den gedenksteen over aan het gemeentebestuur van Gouda, welke zorg door den waarnemend burge meester met een woord van dank en waardeering werd aanvaard. REVOLVER NIET INGELEVERD DOCH IN KANAAL GEGOOID Voor het Duitsche Feldgericht, dat zit ting hield in het Paleis van Justitie te Almelo, heeft zich te verantwoorden ge had de 76-jarige inwoner van Almelo A. J. van der H., wien ten laste was gelegd, dat hij in de maand Mei in strijd met de desbetreffende verordeningen een trom melrevolver met munitie niet heeft inge leverd doch in het kanaal heeft gegooid. Op de desbetreffende vragen van den president, majoor Gabius, deelde ver dachte mede, dat hij vroeger in dienst is geweest bij een chemische fabriek te A- melo, en thans leeft van zijn pensioen en de ouderdomsrente. Het huisje, dat hij be woont is zijn eigendom. Verdachte ver klaarde den Roomsch-katholieken gods dienst te belijden en niet te behooren tot eenige poliieke richting. Hij had zich nim mer met politiek ingelaten en was den Duitschers niet vijandig gezind. „Ik leef met niemand in vijandschap”, aldus ver klaarde verdachte, die werd bijgestaan door een tolk. De president ging hierna over tot de behandeling van het feit, waarvoor van der H., zich had te verantwoorden. Reeds jaren had verdachte de trommelrevolver en ook eenige munitie in zijn bezit. De veer van het wapen was kapot, waardoor het onbruikbaar was. De president merkte op, dat verdachte destijds heeft verklaard, dat hij het wa pen nog niet zoo heel lang geleden had geprobeerd, waarop verdachte verklaarde dat dit al vele jaren geleden was. Als mijn dochter niet had gezegd, dat ze in de krant had gelezen, dat de wapens moesten worden ingeleverd, en wanneer niet aan deze vordering werd voldaan er strenge straffen zouden worden gegeven, had het ding, aldus verdachte, nog steeds op de zelfde plaats in de kast gelegen. Niemand wist dat ik een wapen had en om aan de straf te ontkomen heb ik het, nadat mijn dochter zeide, dat de wapens moes ten worden ingeleverd, in het kanaal ge gooid. Mijn dochter had mij dit aangera den De president vroeg verdachte nog wat hij met het wapen wilde doen. Verdachte: ik had er heelemaal geen belang bij. Ik zou er ook niet aan ge dacht hebben, als mijn dochter er niet over had gesproken. Als getuige werd vervolgens gehoord L. uit Almelo, die verklaarde, dat ver dachte aan hem had verteld, dat hij een revolver in het kanaal had gegooid. Ge tuige had het weer aan een ander verteld. Op een desbetreffende vraag van den president deelde getuige mede, dat ver dachte in zijn omgeving gunstig bekend stond en voor zoover getuige wist nimmer aan politiek heeft gedaan. De openbare aanklager achtte verdachte schuldig, doch vond dit een mild geval, daar verdachte geen kwade bedoelingen heeft gehad Hij heeft het wapen in het kanaal gegooid om de strafte ontloopen, De openbare aanklager wees er op, dat in andere gevallen gevangenisstraf, ja zelfs de doodstraf kan worden opge legd. Mede rekening houdende met ver- dachte’s leeftijd vorderde de openbare aanklager 30 gulden boete. Na raadkamer deed het Feldgericht bij monde van den president uitspraak en veroordeelde verdachte, rekening houden de met de omstandigheden tot 15 gulden boete, die verdachte in drie termijnen mag voldoen. fiieuwe vinding in de hoofdstad nivmpisch stadion te Amsterdam In he n Zaterdagmiddag het nieuwste kon me gebied van mechanisch snuf]Xo?Jpgende voertuigen in actie zien, voortbe d elke motOrfiets een „stoom- Yr°e®e-enoemd doch in werkelijkheid v ft een voertuig, dat op dien naam h<nraak mocht maken, nimmer langs taJaSJrlandsche wegen gereden. De kans, at dit werkelijk in de toekomst zal ge- hpuren is echter niet uitgesloten, want de uedige H- Gord«n’ een neef van Am sterdam's brandweercommandant, heeft een stoomfiets in den waren zin des voords geconstrueerd en daarmede met succes proef gereden. Op de stadionbaan stond een motor fiets, ontdaan van een motor en voorzien van een grooten bagagedrager op het voorwiel, waarop de stoommachine was aangebracht. Deze machine bestaat uit een staanden vlampijpketel met achttien vlampijpen. Het geheel is niet groot, ook de ketel niet, want de machine zorgt tij dens het rijden er zelf voor, dat de water voorraad voortdurend uit de voormalige benzinetank wordt aangevuld. Bij het „op stoom komen” wordt het water eerst met een handpomp in den ketel gebracht. De machine is zeer goed geconstrueerd en totaal zelf gemaakt, ook de automatische smering, welke maakt, dat men weinig onderhoud heeft. Op den bagagedrager achterop is een kolenbergplaats gemaakt. Alles zeer gemakkelijk en met zoo min mogelijk complicaties. Als de fiets rijdt, dat gaat met een snel heid van 30 k.m. wanneer de maximum druk, 6 atmosfeer, is bereikt, dan steekt de schoorsteen van voren hoog boven den bestuurder uit, terwijl de machine een zacht puffend geluid maakt. De aandrij ving geschiedt op het voorwiel. De ma chine is een tweecilinder met 0.6 p.k. ver mogen. Het verbruik is ongeveer acht liter water per uur Wij willen ons met aan voorspellingen wagen, temeer daar deze eerste „stoom fiets” nog talrijke verbeteringen zal on dergaan, voordat de constructeurs zelf geheel tevreden zullen zijn, hoewel de be kende motorrijder Nortier, die eveneens een proefbaantje reed, opmerkte, dat hij sinds jaren niet op zoo’n fijne fiets had gezeten. Gistermorgen omstreeks half een l® brand ontstaan in de groote boe renhofstede „Groenendaal” gelegen in de westpunt van Texel en bewoond door den heer F. Witte De brand brak voorkamer uit vermoedelijk door was spoedig .-l-> boer- Ook ver- welke opgeslagen. De i-i veiligheid

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 7