Haagsche Courant van Woensdag 13 November 1940
DISTRIBUTIE-MAP
5O-tal
land
Opening Centrale proefkeuken
te Rotterdam
I
I
te richten in
van een
van ons
op
verschillende plaatsen
BINNENLAND
STADSNIEUWS
Hoog water in Scheveningen
P R IJ S
DE BROODPRIJZEN
HET TRAMVERKEER BIJ AVOND
De wolindustrie
DERDE BLAD, PAGINA 1
EENVOUDIGE, MAAR HYGIËNISCHE
EN DOELMATIGE INRICHTING
DIT IS HANDIG
VOOR MOEDER
Een interieur van de keuken op liet gnoote Visscherijplein te Rotterdam.
Benige der enorme kookketels, waarin het eten wordt gestoomd'.
MAATREGELEN TEGEN HET TE
WATER RAKEN BIJ
VERDUISTERING
De storm van de laatste dagen heeft ’t water te Scheveningen een
abnormale hoogte doen bereiken. Het naderde bijna den strandmuur.
DE KUSTVISSCHERIJ
VERHURING GEBOUWEN VOOR
OPENBARE LEESZALEN
ONTEIGENING TEN BEHOEVE VAN
DEN WEDEROPBOUW
x'
Q. ROVERS f
BEGRAFENIS WILLEM VAN DE RHEE
Een bijzondere aanbieding voor de abonné's van de
„HAAGSCHE COURANT”
kA
L
9
was
zooveel
dan
Het doel
De kook-methode
x
t
Hiervoor gelieve men gebruik te maken van den BON, welke afgedrukt
wordt in dit nummer op pagina 2 van het 3e blad.
Abonné’s buiten de residentie kunnen een exemplaar toegezonden krijgen
tegen den prijs van 0.40 per exemplaar, waarbij dan 10 cent voor ver
pakking en porto is inbegrepen, door storting op giro 12500 of betaling
per postwissel.
worden
toegejuicht,
van
volle
van
(Polygoon)
deze
naast
zeer
garens
Gem.
Burg.
Betrekking personeel.
Het personeel voor de centrale keukens
zal worden betrokken door tusschenkomst
van het bureau Voorziening Overheidsper
soneel. Er zal rekening gehouden worden
met de belangen en wenschen van de ge
meenten zelf, zoodat bijv, geen Limburgers
in Groningen geplaats zullen worden.
Iedere keuken zal een chef-administra-
teur; een kok, een bijkok, een uitbeener
en stoker krijgen, alles in overleg tusschen
de overheid en colleges van B. en W. der
belanghebbende gemeenten in ons land.
Aanmeldingstermijn van het Vernond
van Nederlanósche journalisten
Naar wij vernemen heeft de R.K. Jour-
nalistenvereeniging dezer dagen besloten
haar leden en bloc aan te melden bij het
Het betrekken der grondstoffen. Verbond van Nederlandhche journalisten.
De grondstoffen voor de centrale keu
kens, zullen van Rijkswege gecentraliseerd
beschikbaar gesteld worden aan die ge
meente waar keukens zijn, of zullen ko
men. Het inkoopen geschiedt door de vroe
gere crisis-instanties, zooals de Nederland-
sche Centrale Groenten- en Fruitcentrales.
met dien verstande, dat de tusschenhandel
niet zal worden uitgeschakeld.
Hygiënische inrichting.
De centrale keuken te Rotterdam, naar
welks voorbeeld de anderen gebouwd zul
len worden, voldoet goed. Er zijn natuur
lijk wel enkele fouten aan het licht ge
komen, doch daar was het een proefkeu
ken voor.
Het gebouw is geheel van steen opge
trokken, met granieten vloeren. Er is een
aparte vleeschuitbeen-kamer, opslagplaats
voor groenten, enz. De kolen en de aard
appelen worden via een soort silo gestort,
zoodat geen gestuif veroorzaakt wordt.
Door een groote schuif rollen de aard
appelen in de waschmachine. Zij worden j
zoo weinig mogelijk geschild, want onder
de schil zit de meeste voedingswaarde.
iPolygoon)
Wegens het voortdurend stormachtige
weer kunnen de kustvisschers niet uit
varen, zoodat er gisteren en hedenmorgen
geen aanvoer van versche visch uit zee
was. Ook vanmorgen bleven de kustvis
schers binnen, zoodat er morgen geen aan
voer wordt verwacht. Een viertal Scheve-
ningsche motorloggers wordt inmiddels
weer voor de kustvisscherij gereed ge
maakt, terwijl ook van andere plaatsen
meer kustvisschers te Scheveningen wor
den verwacht.
If 0.30
B. en W. stellen den Gemeenteraad voor
te verhuren met ingang van 1 Januari 1941
voor twee jaar aan de vereeniging „Open
bare Leeszaal en Bibliotheek”het gebouw
Bilderdijkstraat no.s 1/3/5/7, tegen een
huurprijs van 30.000 per jaar, een afge
scheiden gedeelte, plaatselijk aangeduid
als Paets-van.Troostwijkstraat no. 81, van
het scholencomplex aan die straat en de
Pasteurstraat, tegen een huurprijs van
4.000 en een vergoeding voor verwarming
van ƒ600 per jaar; de eerste verdieping
van het gedeelte, plaatselijk aangeduid
als Colensostraat no. 4, van het school
gebouw aan de Colensostraat, tegen een
huurprijs van 2040, een vergoeding voor
verwarming van 360 een een vergoeding
voor waterverbruik van 10.80 per jaar
een afgescheiden gedeelte, plaatselijk aan
geduid als Mient no. 277, van het schooL
gebouw aan de Mient, tegen een huurprijs
van 1400, een vergoeding voor verwar
ming van 340 en een vergoeding voor
waterverbruik van 7 per jaar; een ge
deelte van het gebouw Badhuiskade no.
27, tegen een huurprijs van 400 per jaar.
aan de vereeniging „Openbare Christe
lijke Leeszaal en Bibliotheek” een gedeelte
van het gebouw Badhuiskade no. 27, ta.
gen een huurprijs van f 1400 per jaar.
aan de afdeeling ’s-Gravenhage van den
Nederlandschen Kinderbond en van de
Nederlandsche vereeniging „Schoonheid in
opvoeding en onderwijs” de tweede en de
zolderverdieping van het gedeelte, plaat
selijk aangeduid als Colensostraat no. 4,
van het schoolgebouw aan de Colensxx.
straat, tegen een huurprijs van 1360,
een vergoeding voor verwarming van
/240 en een vergoeding voor waterver
bruik van /7.2O per jaar; een en ander
met inbegrip van het in de gebouwen en.
localiteiten aanwezige, aan de Gemeente
behoorende meubilair en op de door B. et»
W. te bepalen voorwaarden.
ROODKAPJE EN DE WOLF
Zondagmiddag 17 November zal Chris
Hofland met zijn Kinder Operette-Ensem-
ble in het Geb. voor K. en W. een voor
stelling geven van de kinder.operette in
vier bedrijven „Roodkapje en de wolf”.
Deze kinder-operette is door Chris Hof
land ten tooneele gebracht; muziek en
tekst werden door hem geschreven. Ruim
100 kinderen werken mede. Vele fraaie
balletten zullen worden uitgevoerd, waar
voor nieuwe costuums op eigen atelier
vervaardigd zijn. De piano-begeleiding is
in handen van Chris Hofland.
In tegenwoordigheid van enkele
autoriteiten werd gisteren de Cen
trale keuken aan het Groote Vis-
seherijplein te Rotterdam geopend,
die als proef zal dienen voor den
bouw van een vijftigtal centrale
keukens, in verschillende plaatsen
van ons land op te richten.
van Duit—
omdat de
uitgaansver-
VOLKSUNIVERSITEIT
In de serie „Het leven der Nederlan
ders in Oost-Indië” spreekt op Vrijdag
middag 15 November in het Gebouw
de Ruyterstraat 67, mevrouw M. C. van
Zeggelen voor de Volksuniversiteit,
over „Welke hunne aanraking met het
lieven der Inlandsche bevolking
Op de secretarie der Gemeente, Aftiee-
ling S. en B. (Kamer 32) zullen van heden
tot en met 20 November 1940, iederen
werkdag van 9 uur 30 tot 1 uur en van
half 2 tot half 5 Cs-Zatèrdags van 9 uur 30
tot 12 uur 45), voor een ieder kosteloos
’er inzage liggen
a. een lijst van de perceelen, gelegen
aan en nabij den Noordelijken hoek van
de Schouwburgstraat en de Casuariestraat,
welke de algemeen gemachtigde voor den
Wederopbouw voornemens is te onteige
nen ten name van het Rijk en ten be
hoeve van den wederopbouw;
b. een kaart, waarop de te onteigenen
perceelen zijn aangeduid;
c. een zakelijke toelichting.
Een vertegenwoordiger van den alge
meen gemachtigde voor den Wederopbouw
en een vertegenwoordiger van het depar
tement van Financiën zullen op 21 No
vember 1940 om 10 uur zitting houden
ter Gemeentesecretarie van ’s-Gravenhage
(Stadhuis aan de Groenmarkt, kamer 28),
teneinde eventueele bezwaren tegen deze
onteigening aan te hooren.
Alle belanghebbenden kunnen tot en met
18 November 1940 ook schriftelijke bezwa
ren indienen bij den algemeen gemach
tigde voor den Wederopbouw, Carel van
Bylandtlaan 30, alhier.
Het systeem van koken in de centrale
keuken is eenvoudig en doeltreffend. De
spijzen worden in ketels, zonder vocht,
direct in aanraking gebracht met stoom.
Dus niet, zooals gebruikelijk in groote
keukens, omgeven door een stoommantel.
Het voordeel hiervan is, dat de voedings
waarden en vitaminen niet verloren gaan.
De stoom, noodig voor dit proces, wordt
opgewekt in een ketel, volgens het
systeem Wageningen II, uitgedacht door
Prof. ir. Visser. Vroeger gebruikte men
dit soort ketels veel op het boerenland
voor het inkuilen van aardappelen, na
dat deze verhit waren. Het Rijk is mo.
Aanwezig waren o.a. de burgemeester
van Rotterdam, mr. P. J. Oud, de wet
houder van Sociale Zaken van deze
stad, de heer F. L. D. Nivard, voorts
ir. S. L. Louwes, directeur-generaal van
de Voedselvoorziening, dr. C. J. van
den Berg, directeur-generaal van de
Volksgezondheid, prof. M. F. Visser,
hoogleeraar landbouwhoogeschool te
Wageningen, directeur van het Insti
tuut van landbouwwerktuigen en ge
bouwen, en It. kol. J. B. de Jongh, van
de directie van de Voedselvoorziening.
Ir. Louwes sprak een kort welkomst
woord en zeide, dat deze keuken be
stemd is om te dienen als proefinrich-
ting, teneinde ‘de noodige ervaring te
kunnen opdoen, hetgeen voor den bouw
en ingebruikneming der overige van
groot belang moet worden geacht.
Bij den bouw en de inrichting van
deze uiteraard zeer eenvoudige keuken
is vóór alles met dit doel rekening ge
houden. Het Gemeentebestuur van Rot
terdam, in het bijzonder wethouder Ni
vard, It. kol. de Jongh, die de voorbe
reiding van deze keuken heeft verzorgd,
de architect, alsmede alle personen en
firma’s, die aan deze oprichting hebben
bijgedragen, betuig ik hiervoor gaarne
mijn dank.
Met den wensch, dat deze keuken ten
volle aan haar doel beantwoorde en
aan de Gemeente en het erbij betrok
ken deel der bevolking tot nut moge
zijn, verklaar ik deze centrale proef
keuken voor geopend.
Namens het gemeentebestuur van
Rotterdam voerde het woord de heer
Nivard, wethouder van Sociale Zaken
dezer gemeente.
Hedenochtend zijn de vertegenwoor
digers van de verschillende bladen in
de gelegenheid geweest de keuken te
bezichtigen.
Alvorens dit gebeurde hield luitenant-
koL de Jongh een inleidende causerie.
Hier ter stede is in den ouderdom
van 71 jaar overleden de heer Q. Ro
vers, oud-directeur der Gemeente-Be-
lastingen, oud-referendaris ter
Secretarie, ambtenaar van den
Stand. De teraardebestelling zal plaats
hebben Vrijdag a.s. op Nieuw Eik en
Duinen. Vertrek van het sterfhuis te
12 uur.
Na deze aanmelding is het aantal verzoe
ken om toelating tot het Verbond zoo
groot, dat nog slechts een onbeduidende
minderheid van het journalistencorps zich
buiten de organisatie bevindt. De voor
zitter van het Verbond heeft thans beslo
ten een uitersten termijn te stellen voor
aanmelding. Na 20 November zal het Ver
bond geen verzoeken om toelating meer
aanvaarden.
Genootschap ter bevordering van natuur-,
genees- en heelkunde.
In de aula der universiteit van Amster
dam heeft het genootschap ter bevorde
ring van natuur-, genees- en heelkunde
hedenmiddag zijn jaarlijksche algemeene
vergadering gehouden waarop het 150-ja-
rig bestaan van het genootschap werd
herdacht. Op de herdenkingsvergadering
hield de algemeene voorzitter, prof. dr. G.
C. Heringa, een herdenkingsrede over
„honderdvijftig jaar natuurwetenschap".
Tot slot werd de Swammerdam-medaille
1940 uitgereikt aan prof. G. Grijns, met
een toespraak van prof. dr. N. H. Swel-
lengrebel.
Hedenmiddag is op de Algemeene Be
graafplaats alhier, het stoffelijke over
schot van den bekenden tooneelkapper
Willem van de Rhee, aan den schoot der
aarde toevertrouwd.
Op het kerkhof waren o.a. aanwezig de
heeren M. A. Dreyer, voorzitter van de
Tooneelvereeniging Heldring en Pierson,
A. P. J. van Aaken,, oud-bestuurslid too-
neelvéreeniging A.D.O., J. Roosje, secre
taris tooneelvereeniging D.T.S., P. van
de Ree, A. Renooy, A. Sassenius, direc
teur fotohandel Camée, A. Kiezenberg, A.
Rijser, mevr. C. S. Dietz, J. F. Th.
Kreijermaat, mr. A. W. Kamp. H. A. van
Eijsden jr., van de Tooneel Revue, P. J.
de Ruit, F. de Waal, de acteurs Hans van
der Werff Evert Burema, Alex Pola,
Jacq. de Haas, Fred, de la Bella, Willy
van Duyn, Henk van Buuren, Joop Hoog-
stra, Jan Kelling, Paul Steenbergen, Anton
van Zuylen, Henri Duyveman, Maarten
Kapteyn, Herman Haye, de actrices Anny
van Duyn en Caro van Eyck; verder de
heeren J. B. W. Herrie, voorzitter tooneel
vereeniging ,,Die Haghe”, P. Oberg, lid
D.T.S., A. van Otterloo, souffleur, R. van
der Woude, inspecient, Th. Kramers, J.
Kuipers, W. F. Schuite, Nico Visser, J.
Dagens, W. van Raan, H. Koene, W. H.
Teunisse, A. van de Wetering en J. van
Starrenburg, tooneelkapper. In den stoet
kwamen mede de heeren Dirk Verbeek,
directeur van het Residentie Tooneel, Piet
Bron, acteur, J. Vaandrager, regisseur, J.
Jonker, voorzitter D.T.S. en A. van
Raamsdonk, muziek-commissaris D.T.S.
De heer J. F. Th. Bogaard, een neef
van den overledene, las hoofdstuk IV uit
den 2den brief van Paulus aan de Corin-
thiërs. Verder zeide hij, dat de heer van
de Rhee al enkele jaren een wankele ge
zondheid had, maar er zoo lang mogelijk
tegen gestreden heeft. Toen hij niet lan
ger kon, en te bed moest gaan liggen,
bleef hij toch nog met hart en ziel bij het
tooneel. Hij was een kunstenaar in zijn
vak. Spr. besloot met een woord van
troost tot de naaste familie.
Daarna sprak de heer Dirk Verbeek,
directeur van het Residentie Tooneel, een
laatste woord tot den trouwen vriend, die
van Rhee steeds voor de acteurs geweest
is. Hij was een tooneelman in hart en
nieren. Alle opdrachten, hoe moeilijk ook,
voerde hij met plezier uit. Hij was een
goed mensch, die vele vrienden bezat. Van
daag komt deze vriendschap wel zeer tot
uiting. De heer Verbeek verzekerde de
weduwe, dat de overledene in tooneelkrin-
gen nooit vergeten zal worden.
De voorzitter van D.T.S., de heer J.
Jonker, zeide, dat de amateur-tooneelspe-
lers meer dan de beroepsmenschen afhan
kelijk waren geweest van den heer van
de Rhee. De samenwerking was altijd pret
tig en vriendschappelijk, en met vele
goede raadgevingen heeft de heer van de
Rhee de leden van D.T.S. geholpen. Wij
zullen hém nooit vergeten, zoo besloot de
heer Jonker.
Namens de tooneelvereeniging Heldring
en Pierson sprak de voorzitter, de heer
M. Dreyer, die den overledene herdacht
als een kunstenaar en een goed vriend.
Wfe organist speelde het Largo van Han
del, het Adagio uit de Sonate Pathétique
van Beethoven en „Veilig in Jezus’
armen”.
voor de belangstelling, waarna de heer
Aan de groeve bedankte een familielid
Boogaard het „Onze Vader” bad.
Talrijke kransen dekten de baar.
Nu hoeft ze nooit meer te zoeken naar haar distributie-kaarten. Want in
deze map kan ze alles wat met distributie te maken heeft direct vinden!
De map bevat acht gekleurde vakken. Op elk vak staat vermeld welke
kaarten er zich in bevinden. Bijv.: broodkaarten, brandstoffenkaarten,
textielkaarten, stamkaarten enz. enz. Bovendien is er een doorzichtige
enveloppe bij voor losse bonnen. Het geheel is royaal en smaakvol
uitgevoerd.
Nu geen lawine meer van stam-, distributie- en puntenkaarten, geen
zoekgeraakte losse bonnen, doch alles keurig en overzichtelijk gerang
schikt in onze practische distributiemap, die wij voor onze lezeressen
beschikbaar stellen tegen den prijs van 0.30.
Deze speciale premie, welke van MORGEN, DONDERDAG 14 November
9 uur af uitsluitend aan ons hoofdkantoor Wagenstraat 35-37 kan worden
afgehaald, zoolang de voorraad strekt, wordt in een beperkt
aantal exemplaren uitgegeven, zoodat het aanbeveling verdient spoed
te betrachten.
Uitschakeling der eleetrische wissels
teneinde het vonken te voorkomen
Teneinde het vonken der trams des
avonds tot een minimum te beperken,
heeft de directie van de H.T.M. be
sloten alle eleetrische wissels na het
invallen van de duisternis, uit te scha
kelen. Dit beteekent, dat des avonds
de wissels door den bestuurder met de
hand zullen moeten worden overgezet.
Voorts wordt nagegaan op welke
wijze het vonken nog meer voorkomen
kan worden, zoodat na bevredigende
resultaten dit ter beoordeeling van
de bevoegde autoriteiten bereikt kan
worden, dat de trams des avonds later
zouden kunnen rijden.
Van bevoegde zijde vernemen wij,
dat de tramwegmaatschappijen in ons
land in het algemeen met een onder
zoek, als hierboven bedoeld, bezig zijn.
Deze pogingen
sche zijde
verzachting van het
bod niet ten volle effect sorteerde
juist tengevolge van de beperking,
welke aan het tramverkeer moest wor
den opgelegd uit hoofde van verduiste-
ringseischen. Het is dus te hopen, dat
het vonken van de trams voldoende kan
worden ondervangen.
Groot aantal menu’s.
Door den voedingsraad zijn 21 verschil
lende menu’s samengesteld, welke alle ge
probeerd zijn op een huishoudschool hier
ter stede. Om eens een greep te doen noe
men wij: bruine boonen, aardappelen,
hutspot,' vischmaaltijd, zuurkool, andijvie-
stamppot, tomatensoep en rijst. Roode kool
en aardappelen, erwtensoep en een mosse-
len-maaltijd.
Ieder gerecht is door den Voedingsraad
nauwkeurig onderzocht op de hoogste voe
dingswaarde. Met deze 21 menu’s zal het
publiek dus na 3 weken weer hetzelfde
krijgen. Er is dus variatie genoeg. De
prijzen zijn echter nog niet vastgesteld. In
ieder geval zullen de minder gesitueerden
voorzien worden van maaltijden, zelfs be
neden den kostprijs. De beter gesitueerden
zullen dan iets meer betalen. Iedereen zal
tot de keukens worden toegelaten.
Men moet van tevoren van bons voor
zien zijn, welke op verschillende plaatsen
in de stad, waar zoo’n keuken is, verkrijg
baar gesteld zullen worden. Het keuken-
personeel zal op die manier een dag van
tevoren weten, voor hoeveel personen ge
kookt moet worden, ter voorkoming, dat
men met het eten blijft zitten.
In de keuken te Rotterdam wordt al
druk besteld en gehaald. Er zijn 6 loket
ten waar het publiek in een meegebracht
pannetje of emmertje het eten in porties
van 1,2 L„ kan halen.
Gezien het succes van de Rotterdamsche
keuken, hoewel deze nog maar een paar I
dagen aan den gang is, zal men weldra 1
beginnen met den bouw in andere ge
meenten. Het eten is er goed en degelijk.
(We hebben ons zelf daarvan kunnen over
tuigen), en voor menige huisvrouw zal de
centrale keuken, vooral in dezen tijd een.
taenteel m het bezit van een flink aantal, uitkomst zijn.
Volgens een in de Nederlandsche
Staatscourant opgenomen besluit van
den secretaris-generaal van het depar
tement van landbouw en visscherij is
het verhandelen of afleveren van tar
webrood, voor zoover het betreft wit
brood, slechts toegestaan tegen een
prijs, welke niet meer dan een cent
hooger is dan de prijs, waartegen
soortgelijk wittebrood voor 21 October
1940 door denzelfden verkooper werd
of moest worden verhandeld of afge
leverd.
Van tarwebrood, voor zoover het be
treft bruinbrood, mag deze prijs niet
meer dan twee cent hooger zijn
die van voor 21 October 1940.
Afrastering van betonnen palen
en ijzerdraad
Op 2 September besloot de Gemeen
teraad op sommige punten houten hek
ken langs grachten te plaatsen om on
gelukken door het te water raken bij
verduistering zooveel mogelijk te
voorkomen.
De getroffen voorziening bleek niet
voldoende te zijn, zoodat door de
Duitsche autoriteiten de eisch werd
gesteld, dat langs het water gelegen
voet- en rijwielpaden geheel zouden
worden afgezet. Hiermede was spoeds
halve reeds een aanvang gemaakt en
5 k.m. hekken waren reeds geplaatst,
toen de algemeen gemachtigde voor den
Wederopbouw tegen het gebruik van
hout protesteerde in verband met de
schaarschte.
Besloten is nu deze afrasteringen te
maken van betonnen palen en glad
ijzerdraad. Deze voorziening zal moe
ten worden aangelegd over een lengte
van 19 k.m., waarvan de kosten wor
den begroot op 24.300. De 5 k.m. hou
ten hekken kostten 4600.
In verband hiermede wordt voorge
steld de begrooting te wijzigen door
verhooging van de uitgaven in ver
band met den Luchtbeschermingsdienst
met 28.900 en onvoorziene uitgaven
met 21.100, waartegenover staat een
verlaging van den post Onderhoud der
lantaarns en verdere kosten der ver
lichting met 50.000.
Het plan tot het bouwen van centrale
keukens, waarvan thans de eerste te Rot
terdam gereed is gekomen, is in den loop
der tijden ontstaan. De bevolking moet
van den winter een zoo goed mogelijk
voedsel hebben. Rekening dient echter
gehouden te worden met de beschik
bare hoeveelheid grondstoffen voor de
te bereiden spijzen Dit gaat het beste
van een centraal punt uit. Die groepen
van de bevolking, welke het ’t hardst
noodig hebben, zuilen er voor in aan
merking komen. De keukens zullen het
eerst opgericht worden in die gemeen
ten. waar er het dringendst behoefte aan
is. De keukens, aldus spr., zullen tot en
met Februari van het volgend jaar in
werking zijn. In totaal zullen er in ons
land een 50 60 verrijzen en wel in
Rotterdam 2, Amsterdam 5, den Haag 3,
Eindhoven 3, in de kleinere steden 1.
Wet personeel, dat nu werkt in deze keu
kens, zal later het personeel van de an
dere keukens opleiden.
Kunstwol
Onder deze grondstoffen neemt
thans, naast de nog aanwezige
voorraden natuurwol, die moeten wor
den gereserveerd voor die weefsels, die
in verband met hun bestemming een
bepaalde hoeveelheid natuurwol niet
kunnen ontberen, zooals uniformstoffen
en dergelijke, een zeer belangrijke
plaats in het artikel kunstwol. Om
trent het begrip „Kunstwol” bestaat
bij het publiek, naar herhaaldelijk blijkt
in het algemeen een verkeerde, overi
gens door de benameing zeer verklaar
bare meening. Kunstwol is n.l. niet,
zooals de naam zou doen vermoeden,
een synthetisch product, doch men ver
staat daaronder de teruggewonnen ve
zel uit lompen.
De aanduiding „lompen’ moet hier
niet worden verstaan in den engen zin,
die in het dagelijksch leven daaraan
wordt gegeven, daar hieronder ook be
grepen worden o.a. de afsnijdsels, die
ontstaan bij de vervaardiging van Wee
ding, met name in tricotagefabrieken,
gedragen Weeding, gebruikte dekens,
enz. Het is mogelijk gebleken de pro-,
ductie van kunstwol in Nederland be
langrijk op te voeren en aan de Neder
landsche wolverwerkende industrie niet
te onderschatten kwantiteiten zeer waar
devolle spinstoffen te verstrekken, de
in verschillende publicaties van den
laatsten tijd voorkomende opmerkingen,
dat de kunstwol, ook wel genoemd ge
regenereerde wol, slechts een zeer be
scheiden beteekenis zou hebben als
grondstof voor de wolindustrie, is dan
ook geheel bezijden de waarheid.
Synthetische vezels
Behalve op de kunstwol is de belang
stelling van de wolindustrie den laatsten
tijd steeds meer niet alleen theore
tisch. doch ook practisch ook gericht
op de synthetische vezels. Met name
mogen hier worden genoemd kunstzijde
afvallen als grondstof voor de spinne
rijen en kunstzijden garens, die worden
verwerkt in de weverijen.
Ook naar andere, tot voor kort hier
in Nederland minder bekende, syntheti
sche vezels gaat thans de belangstel
ling in het bijzonder naar de z.g. cel-
wol. Dit is een product, dat tot op he
den in Nederland niet wordt vervaar
digd en waarvoor bij de Nederlandsche
wolindustrie tot voor den oorlog weinig
belangstelling bestond, dank zij belang
rijke leveringen door de Duitsche cel-
wolindustrie, die reeds een groote
vlucht heeft genomen, is het mogelijk
de Nederlandsche wolindustrie althans
voor een deel met celvezels te alimen-
teeren. In deze algemeene beschouwing
mag ook niet onvermeld blijven het pro
duct melkwol, ook een synthetische ve
zel, die in de fabrieken van de A.K.U.
uit caseine wordt gewonnen, dank zij
een en ander is het mogelijk, hoewel
uiteraard ook de wolindustrie met
groote moeilijkheden te kampen heeft,
de bedrijven met een niet onbevredigen
de bezetting aan den gang te houden.
De gTondstoffcnpositie
Naar aanleiding van de grondstoffen
positie van de Nederlandsche textielin
dustrie en meer in het bijzonder van
de Nederlandsche wolindustrie heeft
het A.N.P. een onderhoud gehad met
mr. B. J. M. van Spaendonck. Dezé
zegsman verWaarde, dat de beschou
wingen in verschillende dagbladen en
tijdschriften over dit onderwerp voor
een belangrijk gedeelte een voorstelling
van zaken gaven, die geenszins in over
eenstemming is met de feitelijke situa
tie. Het lijkt ons daarom dienstig over
de grondstoffenpositie van de Neder
landsche wolindustrie een beknopte al
gemeene uiteenzetting te geven.
De Nederlandsche wolindustrie
voorheen voor haar grondstoffenvoorzie
ning nagenoeg geheel aangewezen op
import, met name in de eerste plaats
op den aanvoer van wol van overzee en
vervolgens op den aanvoer van wollen
kamgarens, voornamelijk uit België en
Frankrijk. Deze aanvoerkanalen zijn
door de huidige internationale situatie
afgesneden en de wolindustrie is bijge
volg voor een ernstig grondstofprobleem
gesteld. De wollenstoffenindustrie ver
keert echter in zooverre nog in een be
trekkelijk gunstige situatie, dat de
strijkgarenspinnerijen die hier te lande
in grooten getale en met een vrij om
vangrijke capaciteit aanwezig zijn, over
de mogelijkheid beschikken om
uiteenloopende grondstoffen tot
te verspinnen.
van deze ketels, welke beschikbaar ge
steld worden voor de centrale keukens.
Bij eiken stoomketel behooren 4 groote
vaten, elk met een inhoud van 500 liter.
De spijzen, welke schoongemaakt zijn,
worden in deze vaten laagsgewijze droog
opgestapeld. De stoom wordt nu van den
grooten ketel uit ingevoerd bij de droge
spijzen. Het condenswater wordt uit de
vaten afgetapt maar bewaard om later
bij de spijzen, als zij klaar zijn, te men
gen bijv, voor het bereiden van stamp
pot. Deze stoomtoevoer heeft gedurende
15 minuten plaats. Het eten blijft in de
vaten nabroeien tot het gaar is, dan
wordt zoo’n vat van 500 liter omgekipt
in een grooten vergaarbak.
Om dezen vergaarbak loopt wel een
stoommantel, want het etenmoet warm
bewaard worden tot het afgehaald en uit
gedeeld kan worden. Deze boven om
schreven behandeling dient voor het be
reiden van groenten, aardappelen enz.,
doch niet voor het vleesch. Dit wordt
apart gebraden in z.g. Slavenburg-for-
nuizen, welke ook op de geïmproviseerde
keukenwagens van het leger gebruikt
werden. Deze fornuizen worden met gas
branders gestookt.
Natuurlijk kan het vleesch ook gebra
den worden in één van de 4 vaten, maar
het is nu eenmaal gebleken, dat het pu
bliek het vleesch liever apart heeft en het
wil zien
k> >o ro
V
