I VOLLEBREGT JUWEELEN, GOUD EN ZILVER kunt U GRATIS laten TAXEEREN door BEKWAAM EXPERT, inkoop tegen dagkoers, van 1012 en 25 uur: Korte Poten 17. Tel. 116817, le étage, ingang fruitzaak. The Holland Paarl Import N. V. 6469 SPAAR OP UW KOLEN ONZE GEPATENTEERDE STAJREHBORG LOTISICO „ATLAS” OSZILLATOR Nederlandsch Instituut voor Hoogfrequente C. LUYENDIJK, TEL. 111657, Postbus 86, HOOFTSKADE 3 Den Haag RHEUMATIEK, ZENUWLIJDEN ENZ. Belangrijke Openbare Verkooping i BELANGRIJKE VEILING van Hoeken, Gravures en Teekeningen in Den Haag van 25 December a.s. Kijkdagen 29 Nov.1 Dec. Catalogus gratis op aanvraag. 11. Berkelouw, beëedigd makelaar, v/h. Rotterdam, Pompenburgsingel 25, thans Spui 24, Den Haag. Telefoon 114625. Filiaal Stateweg 219, Rotterdam. Telefoon 47671. VRIJBANKLOKAAL VAN HET OPENBAAR SLACHTHUIS worden verkocht voorwaardelijk goedgeTCvd Rundvleesch. Kwartier voor tijd num me rioting. ONDERLINGE”, 2143 MEUBILAIRE GOEDEREN als gothieke eetkamer, Salonameublement, lederen club-, fantasie- en kelimfauteuils, Hallkist en andere bijzetmeubeien, club- en kloostertafels in groote en kleine modellen. 2140 KUNST EN LETTEREN ADVERTENTIEN. I I I 3 ZWEDEN RUSLAND. CHINA JAPAN. Couranten OUD GOUD VEREENIGDE STATEN ASTROLOOG COKES VU LH A A RD KACHEL KONINGSTRAAT 605-607 Meubelhuis Duinoord BOUWBEDRIJF C. F. ZWIJNENBURG. HAAGSCHE COURANT Maandag 25 Nov. 1940 le bl. pag „Erflaters van onze beschaving IV”, Jan Romein en Annie Romein. Em. Querido, Amsterdam. sa KIJKDAGEN Prins Sayonji Prins Sayonji Lord Lothian in Amerika terug Tel. 333249 Fahrenheitstr. 168 Tel: 33.17,91 Op Woensdag 27 November a.s. des middags om 2 uur,, zal deurwaarder J. H. van Dalen in de zaal van het Gebouw, aan de Dirk Hoogenraadstraat 172, alhier, publiek contant verkoopen: ’N FONKELNIEUWE^ HAARD, WASCHWRINGER EN STOFZUIGER, PERZISCHE, SMYRNA, OOSTERSCHE EN ANDERE KLEEDJES kapstok-, divan-, tafel-, schoorsteen- en decoratie- kleedjes, kussens, enz. Dinsdag 26 November van 10—6 uur Woensdag 27 November van 1012 uur I A. SANDERS’ Regentesseplein 20 Ki M M M Bi M Bi Rivièra brengen. „Mr. G. IN Toegezonden boeken De ondergang bewogen der zen roman zijn van G. D. Hoogendoorn. VERSPREIDE BERICHTEN II 2114 ADMIRAAL LEAHY AMBASSADEUR IN FRANKRIJK AMERIKAANSCH CONSULAAT WLADIWOSTOK? HET OORLOGSMATERIAAL VOOR JAPAN (Foto-archief) land zijn. niisdr. 76 c. p. 10 kg. Wagenatr. 37 Door Nots. DÉNIS EN WALDORP alhier, zal op 3 en 10 DECEMBER 1940, des nam. om of na 2 uur in het Venduhuis der No- BLOEMKOPER EN ZONEN de Juweliers handhaven nog steeds hU'kS PER GRAM Wagenstraat 74 t.o, Flora-Bioscoop. Circulaires of andere drukwerken, ingezonden op advertenties, waarin wordt ver zocht brieven te zenden aan ons bureau, worden door onze ad ministratie niet doorgezonden. Gedurende één maand blijven deze stukken ter beschikking van KONING GUSTAAF ZAL OOK DIT JAAR DE RIVIERA BEZOEKEN Krachtens een bepaling van den mi nister van oorlog, generaal Huntziger, is, naar uit Vichy wordt gemeld, een zilveren koloniale medaille geslagen met het op schrift „Fransch-West-Afrika”. Deze me daille kan worden uitgereikt aan de ver dedigers van Dakar voor hun bijzondere prestaties. Te Lucknow is Pandit Pant, de vroe gere voorzitter van het congres der ver- eenigde provincies. Zondag op grond van de wet tot verdediging van Indië gearres teerd. Op Dinsdag 26 November van 13 uur zal in het DOS. :»root 96 c.A. .«or ind. zie bilj. Tot. lasten 1940 ƒ63.17. Verhuurd le étage /4.50 p. week, overigens in eigen gebruik Aanv. na toew. Bet. koopsom 1 ■Febr 1941 met bijbet. van 4J pCt. rente. Bez. Maan- en Donderdag v. 2—4 uur Nadere inl. kant. gen. Nots. A. Paulownastraat 16. Haarden Radio Stofzuigers Waschmachines Rijwielen Meubelen Tapijten Bedden Dekens Kleeding enz. In keuze en betaling geen moeilijkheden. 2111 Laan v. N. O.-Indië 1517, Telefoon 720920 Zoutmanstraat 1818a, Telefoon 333444 Geopend van half 9 tot half 7. Dhr. G. LARAN, Consult 25 uur ƒ2.Waldeck Pyrmontkade 39. Vele dankbetuigingen. Enorm succes Te Palma op Majorca is Magdalena Castell gearresteerd, dié aan een aantal vrouwen tegen hoogen prijs vergift heeft verkocht, waarmede 4 moorden gepleegd zijn. De gifmengster is betrapt door een politie-beambte. die als boer verkleed bij haar kwam en vertelde, dat hij van zijn vrouw af wilde. Tegen betaling van 2000 peseta’s verschafte zij hem vergif. Daar zij verscheidene handlangers had. ver wacht men de arrestatie van een geheele bende gifmengers. NIEUWE UITGAVEN. Onder den titel „HetBedrijfsleven in dienst der Volksgemeen- s c h a p”, is bij De Amsterdamsche Keur- kamer in druk in brochurevorm versche nen de tekst van de redevoeringen, door W. O. A. Koster, leider van den Raad voor Volkshuishouding der N.S.B., en door mr. dr. H. J. von Brucken-Fock, leider van het bureau van genoemden raad, gehouden in de bijeenkomst ter oprichting van het Economisch Front op 24 Aug. j.l. te ’s-Gravenhage. de beteekenis voor den p van de pas in 1930 ontdekte Pluto zijn beschouwingen opge- SJANGHAIS TOEVOER LOOPT GEVAAR DOOR PEST IN TSJEKIANG Sjanghai wordt sinds het begin oorlogshandelingen in het Verre Oosten bijna regelmatig in den zomer door een cholera- en in den winter door een pok kenepidemie geteisterd. Thans wordt de stad door de in de naburige provincie Tsjekiang uitgebroken pest bedreigd. De havenautoriteiten hebben voor alle uit de havens van de provincie Tsjekiang komende schepen de strengste quaran taine ingevoerd. Hierdoor loopt de ver zorging van Sjanghai met levensmidde len gevaar, daar Tsjekiang het groot ste deel van de verzorging der stad heeft overgenomen sinds Sjanghai van zijn achterland is afgesneden. Bovendien zijn de levensmiddelen door de bemoeilijking van het scheep vaartverkeer met de havens van Tsjeki ang bijzonder duur geworden. Sjanghai was onlangs reeds door het uitbreken van de pest in Hsjinking benadeeld, waardoor het verkeer met Siberië moest worden gestaakt. rend Q. A. Ameublement Eiken litsjum. Prins Kinmotsji Sayonji is gisteren in den ouderdom van 92 jaar overleden. Hij was de laatste der „genro”, d.w.z. be jaarde staatslieden, die keizer Meiyi tot zijn adviseurs in bijzonder moeilijke ge vallen benoemde. De overledene stamt uit een oud Japansch geslacht. Van 1870 tot 1880 studeerde hij in de rechtswetenschap in Frankrijk. Daarna reisde hij door Europa en Amerika om vervolgens in Ja- panschen staatsdienst te treden. Hij werd eerste gezant in Weenen, daarna in Ber lijn en vervolgens vice-voorzitter van het Japansche Hoogerhuis. In het kabinet be kleedde hij achtereenvolgens de functies van min. van onderwijs, van buitenland- sche zaken, van financiën en minister-pre sident. Op de vredesconferentie van 1919 was hij leider van de Japansche delegatie. Zijn adviezen legden steeds zoowel bij den keizer als bij de Japansche staatslieden groot gewicht in de schaal. De Japansche bladen zijn in rouwrand verschenen en wijzen op de geweldige ver diensten van den laatsten genro, die vier keizers diende. De keizer heeft gelast hem op staatskosten te begraven. Met het over lijden van Sayonji is een’einde gekomen aan het genro-stelsel. Het recht om den keizer een nieuwen minister-president'aan te bevelen, gaat thans van den genro over op den lord-zegelbewaarder. DE TOEKOMST, HET KOMPAS. Voorziet onmiddellijk voor de trekking van MAANDAG 2 DECEMBER van 1/20. 1/10, 1/4, 1/2 of een geheele spaarstrook. Het bedrag van 3.60 kan ook betaald worden in de bekende 5 gedeelten. C. V. LOMA, Vondelstraat 17. Tel. 331721. Het kantoor met de hooge uitkeeringen. Uit de puinhoopen van het Carlton hotel te Boekarest, dat bij de aardbeving is ingestort, heeft men tot dusver 136 lijken geborgen. Koningin Helena van Roemenië is Zaterdagavond te Florence aangekomen. Zij zal hier gedurende korten tijd verblij ven. Verbruikt bij dag en nacht doorbranden 1 mud cokes ter waarde van 1.10 per week. Cap. 200 M3. In deze haardkachel kunt U niet alleen cokes, maar alle mogelijke brandstof stoken. 3 JAAR GARANTIE OOK OP HET BINNENWERK. HAARDKACHELS TE STOKEN MET KLEINE BRANDSTOF. 50 pC't. meer warmte. 100 pCt. zuiniger in. brandstofverbruik. VUIzHAARDEN compleet 59. HAARDKACHELS compleet 55. KOOKKACHELS met groote kookplaat 25.50 SALAMANDER KACHELS groote sorteering. Komt vrijblijvend even kijken en U staat verbaasd van onze collectie. 2091 Burggraaf Craigavon, de minister president van Noord-Ierland, is op 69-ja- rigen leeftijd overleden. Zondag reed te Nice een ontspoorde tramwagen in volle vaart tegen een boom, waarbij 4 inzittenden gedood en 8 ge wond werden. In de filmstudio’s van de Metro- Goldwin Mayer te Culver City is Zaterdag een brand uitgebroken, die. aangewakkerd door een krachtigen wind, eenigen tijd het geheele uitgebreide complex gebouwen bedreigde. Nadat de geheele brandweer van Culver verscheidene uren hard ge werkt had. kon de brand tenslotte be dwongen worden, voor verscheidene dui zenden dollar aan coulissen en tooneelde- coraties werd door het vuur vernield. De oorzaak van den brand is tot dusver on bekend. Handboek der Practische Astrolo gie. Maurice Privat. N.V. Uitg. Mij. „De Tijdstroom”, Lochem. Van dit handboek is thans, in vertaling van M. Hoeks, het tweede deel versche nen. Dit begint met de voortzetting van het hoofdstuk „Het leven, de ascendant en het eerste huis”. Uitspraken worden ge geven over de planeten, die het tempera ment vormen, invloeden op gestalte en vorm van het lichaam, gelaatsuitdrukking, geestesziekten, neigingen, begaafdheid enz. Daarna volgen de hoofdstukken „Het tweede huis en het geestelijk en mate rieel bezit”, „Het derde huis en de ver wanten” en het begin van ,,Het vierde huis en de ouders”. Niettegenstaande den oorlog zal ko- ning Gustaaf zooals gewoonlijk ook dit jaar zijn gebruikelijke bezoek aan de Rivièra brengen. ,.Mr. G.” heeft, meldt United Press, ondanks zijn 82 jaar en bet feit, dat de reis door Europa thans moeilijker is dan in vredestijd, reeds in een hotel te Nice kamers gereser veerd. Hij zal in December te Nice arriveeren en waarschijnlijk 2 maan den blijven. Hij hoopt, zoo verklaarde de vorst zelf, weer tennis te kunnen spelen en mem veronderstelt, dat zijn lievelingspartner Jean Borotra, de hui-* dige leider van Frankrijk inzake sport- aangelegenheden, zich gedurende die 2 maanden eveneens in Nice zal ophou den. GRATIS! GEEN JUBILEUM, MAAR NU SURPRISE GRATIS! Van ’t Voorjaar een 40-Jarig Jubileum, maar nu geven wij vanwege de vele dankbetuigingen oen Kamer Surprise-Pakket gratis bij bestelling van onderstaand tuinpakket, bestaande uit25 Hyacinthen, 25 Narcis sen, 50 Tulpen, 50 Alium, 1Q0 Irissen, 50 Crocus 50 Scilla, 50 Anemo nen, 50 BI. Druifjes, 50 Ixia en 50 Ranonkels voor slechts 1.75. Dit gratis Surprise-pakket bestaat uit: 3 Glashyacinthen, 12 Kerst- tulpen, 6 Paperwhite voor grint, 12 Crocus voor schaaltjes, 6 pothya- cinthen en 1 Cyclame, pracht potplant, waarde 1.25, maar na gratis. VERZENDING rembours of storting op onze postrek. 383252. P. J. KEYZERS Nzn. BLOEMISTERIJ HILLEGOM. il in mul .a®® tarissen alhier, worden verkocht: Het HUIS en ERF te ’s-Graven hage aan de 2130 Roosevelt heeft officieel bekend ge maakt, dat admiraal Leahy tot ambassa deur bij de Fransche regeering benoeihd -is.. Naar uit Vichy wordt gemeld, heeft de Fransche regeering haar agrement ver leend voor den nieuwen ambassadeur Leahy. TALLOOZE dankbrieven bewijzen dit! Geen lastij inrichtingen., doch rustig in eigen huis door Wilt U er meer van weten? Bel dan even op of doe direct een kaartje op de bus en U vindt een onzer Dames of Heeren direct bereid, bij U thuis een zeer interessante demonstratie en alle mogelijke technische inlichtingen te komen geven Zonder eenige verplichting, kosteloos. Gaarne tot Uw dienst, verblijven wij 2080 Het van ouds bekende en be trouwbare adres van goed on derhouden Meubilair: Eiken Boekenkast 27.50, 4 pracht eiken Q.A. Stoelen 27.50. Ma honie Linnenkast 22.5027.50 Karpetten als nieuw 22.50 32.50, 75.Eiken lits-jum. met spiralen 32.50. Schitte- Q. A. Chesterfield 89.—, 95.—. Slaapkamer met matrassen compl. 140.— 2-pers. moderne Slaapkamer compl. 185.—. Old-finish Secretaire gelijk boekenkast 65.—. Pracht eiken, Jacobean en Engelsche Eetkamers com pleet 165.—, 225.—, 275.—. Salonstellen best, uit 4 fau teuils en tafel 95.185. Pracht Rietsalon, 3 zitsbank 195.2-persoons 3 deelig Kapokmatras m. kussens 35.- eiken Toilettafel 22.50. Pracht Kelim Fauteuils 40.p. stuk, 6 M. Looper 10.Vele luxe en huishoudelijke artikelen Schilderijen, Kristal, Koper werk enz. 2089 Fa. QUIK, 2e Sweelinckstraat 202 Telef. 333233 .Geopend 9-6 u. HET JUISTE ADRES VOOR 6359 ONDERHOUD HUIZEN, RE P A R ATIE W ER K, VERBOUWINGEN, BETIMMERINGEN, MODERNISEEREN VAN WONINGEN, enz. Inlichtingen, vrijblijvend. Voor spoedwerk bellen ’s avonds na 7 uur: OBRECHTSTRAAT 564. TEL. 33.22.62. 6359 (GEVOLGEN VAN ZENU WSLOOPENDE TIJDEN) Gevallen waarbij Arts en Patiënt vaak den moed verliezen, omdat medi camenten in de meeste gevallen geen baat geven. In bijna alle gevallen geven Hoogfrequentie-bestralingen spoedige ver lichting en verbetering en bij doorgevoerde regelmatige bestraling met deze heilzame golven worden verbluffende resultaten bereikt. tige en dure kuren in middel van een In een interview verklaarde de vroe gere commandant van het Amerikaan- sche éskader in Azië, admiraal Yarnell, dat Amerika zoo snel mogelijk een embargo op den uitvoer van allerlei soort oorlogsmateriaal naar Japan moet instellen. Bovendien moet Ameri ka het eskader in de Aziatische wate ren en het luchtwapen versterken en stappen ondernemen om ,,de Philippij- nen en andere Amerikaansche belangen in het Verre Oosten te beschermen”. De Britsche ambassadeur in Washing ton, lord Lothian, die Zaterdag uit En geland in Amerika is teruggekeerd, Heeft bij zijn aankomst in New York volgens het D.N.B. verklaard, dat En geland het einde van zijn financieele middelen nadert. Lothian zeide nog, dat 1941 een moei lijk jaar zal worden. Engeland heeft al le soorten oorlogsmateriaal noodig, ook munitie en schepen en „misschien geld”. Pe voorraden aan goud en papieren van waarde zijn opgebruikt. Het finan cieele vraagstuk is „dringend” gewor den. Terwijl Lothian onlangs had ge zégd, dat Engeland troepen noodig heeft verklaarde hij thans, dat soldaten uit de Vereenigde Staten niet noodig zijn. Ambtenaren van het Witte Huis heb ben geen notitie genomen van Lothians verklaringen. Zij herinnerden er slechts aan, dat Roosevelt Zaterdag heft ver klaard, dat men zich in regeeringskrin- gen bezig houdt met de kwestie van credietverleening aan Engeland. Naar Reuter uit New York meldt, Verwacht men dat lord Lothian onmid dellijk naar Washington zal vertrekken, waar hij, naar men gelooft, het vraag stuk van een grootere hulpverleening aan Engeland zal aansnijden. Press Association houdt zich bezig met het vraagstuk van een Amerikaansch crediet. aan Engeland. In zekere kringen heeft men voorgesteld, aldus het agent schap. dat Engeland zijn bezittingen in West-Indië zou afstaan in ruil voor Ame rikaansche wapenleveranties. Een ander voorstel hield afstand van de Britsche eilanden in de Caraibische zee in. Indien de isolationisten in de Vereenigde Sta ten een wijziging van de Johnson-wet on mogelijk zouden maken, zou het afstaan van Britsch bezit nog de eenige weg voor Engeland zijn. Het vierde deel van het belangwekkende werk van Jan en Annie Romein is thans verschenen, waarmede deze reeks biogra fieën van Nederlandsche gestalten uit zes eeuwen compleet is. Deze reeks gestalten neemt in onze lite ratuur een bijzondere plaats in. want de opstellen zijn meer dan een reeks dorre levensbeschrijvingen. Het zijn karakter schetsen van groot formaat getuigende van een grondige studie, eigen visie en oor deel over het leven en werken van deze erflaters geheel gekozen naar eigen in zicht en waardeering. Juist dit sterke per soonlijke element zal voor velen bij de „Negentiende eeuw” een verrassing, mis schien ook een teleurstelling zijn. Stellig zal men naast of in plaats van een Domela Nieuwenhuis, een Pieter Jelles Troelstra verwacht hebben. Door welke voorkeur het echtpaar Romein ook geleid moge zijn, niet kan ontkend worden, dat zij met hun waarlijk groote werk, dat een welkome aanvulling is van hun „Lage landen bij de zee” een groot en fier werk verricht heb ben. Deel IV bevat de levensbeschrijvingen van: Johan Rudolf Thorbecke, Politicus zonder Phrase. Franciscus Cornelis Donders, Specialist tegen Wil en Dank. Eduard Douwes Dekker, Een Zaaier ging uit om te zaaien. Conrad Busken Huet, Schrijver van Roeping en Beroep. Abra ham Kuyper, De Klokkenist der Kleine Luyden. Herman Schaepman, ’s Pausen Zwitser. Ferdinand Domela Nieuwen huis, de Apostel der Arbeiders. Vincent van Gogh, Meester der Menschelijkheid. Hendrik Petrus Berlage, Bouwmeester der Beurs. Herman Gorter, Dichter van Holland en het Socialisme. Felix Meirtin, Amsterdam. De Nederlandsche vlag heeft steeds over alle wereldzeeën gewapperd en wij Neder landers, kunnen nog steeds trotsch zijn op datgene, wat onze zeelieden door alle eeuwen heen gepresteerd hebben. Vier en twintig belangrijke schepen heeft J. W. Heyting voor dit schepenboek in volle actie uitgebeeld en zooals hij in een voorwoord terecht zegt, de teekenin- gen zijn hoofdzaak, zij geven een moment opname van de schepen, in hun rusteloos bestaan, waarbij er naar gestreefd is tui gage en bouw zoo nauwkeurig mogelijk aan te geven. De beschrijvingen (en toch is dit jammer, want waarom moest deze dunne uitgave zoo beknopt zijn?) vormen een ondergeschikte rol. z Toch is het echter een boek, waarmede tal van schepenliefhebbers in hun schik zijn. Zij vinden er de afbeeldingen van een koopvaardijschip van 1590 tot de „Zee arend”, de „Ruys”, de „Tromp”, de „Ruy ter” en de „Nieuw Amsterdam” toe. HET HAARDENHUIS Hoewel het niet officieel is medege deeld, verneemt men, dat voorbereidin gen worden getroffen voor het oprichten van een Amerikaansch consulaat te Wladiwostok. Dit zou het derde consu laat in deze stad zijn, daar Duitsch- 1 en Japan reeds vertegenwoordigd „Sijtje”, Cor Bruijn en M. Bruijn de Vries. C. A. Spin, Amsterdam. Cor Bruijn heeft naast ’n paar forsche, oorspronkelijke Nederlandsche romans, die een sieraad voor de Nederlandsche letter kunde zijn, ook eenige jongensboeken op zijn naam staan. Met zijn echtgenoote heeft hij thans een „roman” voor kinde ren van 914 jaar geschreven, boeiend door de hoofdfiguur Sijtje niet alleen, doch door het geheele gezin en het dorpsmilieu, waarin Sijtje opgroeit. F. Hazeveld illus treerde dit boek, dat wij warm aanbevelen kunnen, met vele fraaie teekeningen. „De vreemde broeders”, A. M. de Jong. Em. Querido^ Am sterdam. De nieuwe Brabantsche roman van A M. de Jong is een sterk boek vol inner lijke tragiek. Het is de strijd tusschen Bart Verhagen, de telg van een oud- boerengeslacht, den krachtigen, oerster- ken boer, met zijn ongebreidelde driften en den notariszoon Bartje Molijn, een decadente spruit van een o ud-patri- cisch geslacht, die door een vreem de vriendschap aan elkaar gebonden zijn, een vriendschap, die geënt is op haat en naijver. Deze naijver doet Bart en Bartje steeds samen zijn en het is vooral de eerste, die kijkt naar den ander en de laatste die er een geraffineerd genot in heeft den eersten op te zweepen. Zoo loopt het leven van deze twee, vol dramatische conflicten parallel, tot ein delijk de evenwijdige lijnen zich raken, waardoor een hevige botsing ontstaat. En dat is als Bart, die geen gelukkig huwe lijksleven heeft gekend, aan Bartje zijn vrouw ontneemt en dit bekent als zij om komt bij de bevalling van haar en zijn zoon. Weer gaan de levens uit elkaar tot evenwijdige lijnen, om dan te ontaarden in een strijd om de herinnering aan Kil de, welke eindigt met den ontijdigen. on- natuurlijken dood van den notaris, waar na Bart, los van alle banden, verder in het leven voortraast, om tenslotte, zij het geruïneerd, rust te vinden. De typeering van de twee vrienden, de oplossing der conflicten, zij zijn zeer een voudig en aanvaardbaar. Hierin toont A. M. de Jong zich een geroutineerd schrij ver, die precies weet wat het hart van de lezers raakt. En hij heeft als populaire schrijver vele lezers, die zijn steeds on derhoudende romans met graagte ter hand nemen. De catalogus is reeds aan de ons bekende adressen verzonden. In verband met het verloren raken van onze administratie is het mogelijk, dat verschillende cliënten onze catalogus niet heb ben ontvangen Beleefd verzoeken wij hen alsnog, deze te willen aanvragen. 2035 grens zeer veel Zuidelijker gelegen, ja in de eerste eeuwen onzer jaartelling woonden de Germanen tot voorbij de Seine. Algemeen werd aangenomen dat de romaniseering der thans Fransch spre kende gebieden reeds zeer spoedig zijn beslag heeft gekregen. Mr. van Es be toogt, echter in deze verhandeling, welke eerst in de Nieuwe Gids is verschenen en thans vermeerderd, als afzonderlijke publicatie het licht zag. dat dit proces in de Middeleeuwen en daarna nog bezig was zich te voltrekken Alle dialecten van de langue d’oïl zijn gevormd in Ger- maanschen mond. Dat het Fransch gaan deweg opdrong naar het Noorden, had verschillende oorzaken, waarvan er een is dat de dynastieën in Vlaanderen, telkens in de mannelijke lijn uitsterven, in Frank rijk zelden, zoodat de Fransche kortin gen, in welbewust imperialistisch streven, telkens hun invloed konden doen gelden. Zoo werd het bestuur geromaniseerd en op den duur de geheele bovenlaag, lang voordat de bevolking het Dietsch als taal verloor. De schrijver staaft zijn beweringen met tal van voorbeelden van plaatsnamen die oorspronkelijk Dietsch waren. Hij meent, dat aan de Fransche leer volgens welke de hierboven bedoelde gebieden oor spronkelijk romaansch zouden zijn, de bedoeling ten grondslag ligt, om het laat ste restje van wat nog Dietsch is in Frankrijk op dezelfde wijze te romanisee- ren. Walen en Pikardiërs, zoo zegt hij, worden kennelijk ten strijde geroepen om nog meer Dietsch gebied voor Frankrijk te annexeeren. Daartegen wil hij op his torische gronden stelling nemen. „De Zeeuwsche Lier”, door Martien Beversluis. Uitg C. F. Callenbach, Nijkerk. Rotterdam, de taaiste stad en Zeeland, het taaiste volk van Nederland, zijn on middellijk na de catastrophale ramp, die hen trof, weer aan den arbeid getogen. Beiden zullen herrijzen als een bewijs van vaderlandsche daadkracht. En hier toe werken velen mee. Voor Zeeland alle Zeeuwen. Maar ook ieder, die aan Zeeland’s opbouw wil medewerken. De dichter Martien Beversluis heeft met den uitgever de opbrengst van - zijn laatste verzenbundel over Zeeland ter beschik- Ook aan horoscoop planeet F nomen „De oude stee", G. van Nes-Uilkens. Van Holkema en Warendorf, Am sterdam. In de rij onderhoudende en prettige lec tuur, met de pretentie toch iets meer te willen zijn dan belletrie, wordt voor de romans van mevrouw van Nes-Uilkens gaarne een plaats ingeruimd. Zij is niet zoozeer een schrijfster van diepe, zielkun dige boeken, die de psyche van haar hoofd personen uiteen rafelen, om deze dan in alle vezels te exposeeren aan haar lezend publiek, doch wel een roman, waarin be hoorlijk de loop der gebeurtenissen voor bereid wordt om ze aanvaardbaar te maken. Zoo kunnen wij Taco Verhoeff’s zuinig heid ën stugheid begrijpen. Hij is in kor ten tijd afgestudeerd als dokter en staat reeds dadelijk in de volle praktijk, die hij in ’t Geldersche heeft overgenomen, waar hij grooten steun heeft aan de dokters- weduwe Hiltje, doch trouwt met haar nichtje Hilda. Jaren gaan voorbij. Taco’s zoon Hildo studeert af en herinnert er zijn vader er aan, dat hij de praktijk zal over doen. Dan kan Taco echter niet van zijn werk scheiden. Het komt tusschen hem en zijn zoon tot een breuk, waarop de laat ste het huis verlaat. Een ernstige ziekte van den vader doet Hildo weer terugkee- ren en de praktijk toch overnemen. Een goed boek vol afwisseling. „Dorien zet door”, Maren Kos ter. G. B. van Goor Zonen, alhier. Een vlot boek voor jonge meisjes. Do rien van Hasselt is een beschaafd en ont wikkeld meisje, dat, wispelturig als zij is, haar levensweg nog niet bepaald heeft. Als Edu Veenstra om haar hand vraagt, wijst zij hem af. Zij vlucht voor zichzelf eerst naar haar grootmoeder in Breda, later naar Hoenderlo, waar zij een betrekking aanneemt als huishoud ster in een schildersgezin. Edu is intus- schen naar Amerika vertrokken. In Hoen derlo komt zij met zichzelf tot klaarheid Een geluk is het, dat Lolo, haar zusje, met Edu correspondeert, want nu weet zij, dat hij haar nog steeds als vrouw be geert. Edu komt over en trouwt met haar. De ondergang van het Dietsch in Frankrijk na de Saksisch-Fran- kisch Friesche nederzetting. Mr. W. J. L’. van Es. Eeuwenoud is de strijd tusschen het Dietsch en het Fransch. Het front ligt thans in België, maar eens heeft de taal- veel Zuidelijker gelegen, ja ;te eeuwen onzer jaartelling „Hollandsch Schepenboek”, J. W. Heyting. N.V. Holdert en Co., king gesteld van het Provinciaal Zeeuwsch Comité voor hulp en herstel. De verzen in „De Zeeuwsche Lier” zijn geschreven in den, Martien Beversluis typisch eigen, statigen en gedragen stijl. Zeeland rijst in zijn gedichten voor ons op. En niet alléén het Zeeland der dij ken en torens, zware paarden en polders. Niet alleen het Middelburg van Abdij Raadhuis en Poorterswoningen. het Veerè van den droom en de stilte. Ook de brand en de warrelende smook van oor log en verderf zet Beversluis’ verzen xn somberen gloed. Een der vijf oorlogsver zen is opgedragen aan mr. dr. J. van Walré de Bordes, burgemeester van Mid delburg; zij zullen met andere verzen ver schijnen in een gedichtenbundel over Mei 1940. Men leest deze prachtige ver zen met weemoed, maar uit den toon van Beversluis’ gedichten spreekt taaie moed en hoop op de toekomst „Schaduw on Schijnsel", prof. dr. M. J. A. de Vrijer. D. A. Daa- men’s Uitg. Mij., den Haag. Een oude tijd valt in scherven, en zóó komt die tijd nooit terug. En als dat door een wonder ineens gebeurde dan zouden, meent prof, de Vrijer, na één dag, of wel licht één week van juichende verbroede ring, wraak, liefdeloosheid en partijschap pen in volk en kerk terugkeeren. In de verscheidenheid van menschen en ook van kerkgenootschappen ziet schrijver een Goddelijke leiding. Maar die veelheid moet schitteren als een harmonie en was zij niet vaak een wanklank? Veel liefde en veel hulp in nood heeft schrijver na den tienden Mei gezien en hij wanhoopt niet aan volk en kerk maar er is ook een gemeenschap in volksschuld: hamsteren en plunderen. Er is een operatie noodig. De druk dezer dagen is de Goddelijke kans tot loutering. Wel geeft de Bijbel duidelijke aanwij zingen voor de toekomst maar alleen wat betreft de grondbeginselen: Gods hei ligheid, gerechtigheid en liefde zullen 1 triumpheeren. De kansel, zoo zegt prof. 1 de Vrijer, dient niet om te oordeelen over politieke of internationale gebeurtenissen in dezen zin, dat van den kansel bepaalde personen worden beoordeeld. Op grond van den Bijbel zijn geen voorspellingen te doen over een uitkomst uit nationalen t nood. De propheten en ook Christus waren geen nationale helden. Zij kon digden het gericht aan, daar, waar de schare de prediking van een speciale na tionale uitkomst begeerde. De taak van de Kerk als deel van de ééne Kerk, de Una Sancta, die alle in Christus geloo- venden vereenigt is te getuigen van Jezus Christus en Zijn genade. „De Levende Gedachten van Voltaire”, belicht door Andre Maurois. Uitg. N.V. Ser- vire, Den Haag. Het achtste deeltje van de serie Levende Gedachten, behandelt André Maurois Voltaire. Noemde in het zeven de deel Romain Rolland Rousseau den positieven geest van de 18de eeuw, in tegenstelling tot Voltaire, Maurois wijst ook op zijn constructieve zijde. Hij noemt hem den grootsten journalist van zijn tijd en misschien van alle tijden, den kampioen van de middenklassen, voor burgerlijke en godsdienstige vrijheid. Hij bezat moed en humaniteit en was een hardnekkig tegenstander van alle fana tisme en despotisme. Als bezitter van een groot vermogen en dus geenszins revolutionnair, al zcuden de leiders der Fransche revolutie zich later ook op hem beroepen. Hij was van meening, dat godsdienst, geloof in de vrijheid van den menschelijken wil en in de onsterfelijk heid, noodig waren voor de instandhou ding der menschelijke samenleving, maar de ideeën, die hij als deïst, determinist en agnosticus verkondigde, waren er op gericht, dat geloof te ondermijnen. De argumenten der metaphysici noemde hij nutteloos. Doe constructief werk, was zijn devies. Maar zijn theorie, aldus Mau rois, verklaarde het feit der religie niet. Ten slotte wijst de schrijver op Voltaire’s beteekenis als auteur en als historicus. „In de plaats van de vooroordeelen der godsdienstige geschiedschrijvers gaf hij echter zijn eigen, die niet minder ge vaarlijk zijn.” Opgenomen zijn fragmenten uit „Can- dide”, „De Wereld”, zooals zij is”, ,,Mi- cromega’s”, „De ooren van Lord Ches terfield” en „Philosophisch Woorden boek”. De vertaling is weer van Rob Limburg. Janmaats en Sinjeuren. K. Na rei. A. W. Sijthoff’s Uitge versmaatschappij, Leiden. K. Norel heeft reeds naam gemaakt met zijn romans rond de inpoldering van de Zuiderzee. Het boeiende verhaal dat thans van zijn hand verscheen, brengt de lezers naar de luttele tientallen jaren, die aan de Gouden Eeuw voorafgingen. Het is een onderhoudende beschrijving van den moed en onversaagdheid, waarmede de Hollanders ten tijde van Filips de eerste schipvaart naarIndië ondernamen. De reizen van Heemskerk, Barentsz, en die van Houtman, de straatvaart en de reizen naar Brazilië, zij hielden de gemoederen van de Amsterdamsche kooplieden bezig. Ja, dat waren sinjeuren met onderne mingsgeest, maar deze ontbrak evenmin bij de janmaats, die heel wat ellende op deze lange en moeilijke reizen te door staan hadden. Te midden van dezen bewogen tijd schetst de schrijver de figuren van Anna Eltink, het eenvoudige meisje uit Over. ijsel, dat later in het huwelijk treedt met Steven van der Hagen, den admiraal van de vloot, die tenslotte de specerijen uit de Molukken zelf gaat halen en daar de eerste Hollandsche nederzetting vestigt. De lezer maakt kennis met den predikant-geograaf Plancius, die de sinjeuren weet aah te moedigen om al deze toeren te onderne men, met Hasselaer, van Oss en anderen, die er toe bijgedragen hebben de Ver- eenigde Oost-Ind. Compagnie te stichten. Het is een bonte levendige schildering, waarbij de schrijver een mooi stuk vader landsche geschiedenis doet herleven. De omslag en bandteekeningen van de-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 3