departementen Vergeet het niet!
Twee
nieuwe
Woensdag 27 November.
Nieuwe
Doeltreffend afweervuur
verordening betreffende
het verduisteren
l
g
1S4C.
No. 17736.
De afgeslagen Grieksche
aanval
Aanzienlijk verscherpte maatregelen, ook
voor de rijwielverlichting
De nieuwe
secretarissen-generaal
I
A
X
A
WINTERHULP
NEDERLAND
VERDUISTEREN
van 5.34 uur n.m.
tot 9.23 uur v.m.
Britsch convooi aan
gevallen
Luchtaanvallen op Duit
sche patrouillevaartuigen
verijdeld
Dokterstelefoon:
De „kortste dag” staat voor de deur en tal van nieuwe
moeilijkheden moesten overwonnen worden
Departement van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen gesplitst
Invoering van blauw licht
MEXICO
Weer Engelsche vliegtuigen
boven Zwitserland
DE NIEUWE DEPARTEMENT.
LEIDERS
g
s
3
S
X*
g
x
z*
x
A
x
A
Geen gunst, maar eereplicht!
Een Britsch vliegtuig neergeschoten
DUITSCHLAND.
GRANDI NAAR ROME TERUGGEKEERD
Bommen op Antwerpen
Mislukte Britsche aanval op Berlijn
Bij Porto Edda aan de Alba-
neesche kust
8
Maan: 28 Nov. op 7.48 u. v.m. 5
onder 5.23 uur n.m.
No. 394920
Z.g. StadspatiëntenNo. 49
XZ
Dit Engelsche vliegtuig kwam ten val door het Duitsche afweergeschut. De inslag der granaatsplinters
aan de roeren is op de foto duidelijk waar te nemen.
Instelling van departement van
opvoeding, wetenschap en cultuur-
beschaving en van departement van
volksvoorlichting en kunsten
Prof. dr. J. van Dam en
dr. T. Goedewaagen benoemd
De Rijkscommissaris voor het be
zette Nederlandsche gebied heeft
tot secretarissen-generaal van het
departement van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescher
ming prof. dr. J. van Dam te 4m-
sterdam en tot secretaris-generaal
van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten dr. T.
Goedewaagen te ’s-Gravenhage
benoemd.
P -
W'
HAAGSCHE
COURANT
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
de
al
maken
niet
het
weer-
zijn.
(Hoffinann)
PRIJS DEZER COURANT:
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet p. 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”,
„Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3.Franco per post met Mode
blad 4.—, zonder Modeblad 3.75. Buitenland 9.—. Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p. kw. Bij postkantoren
*pgen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 et, fr. p. post 10 ct
Aan beide
dragen de
V
g
A
X
A
A
A
A
A
A
X
A
A
A
X
A
X
A
X
Gisteravond is de Italiaansche minis
ter van justitie, graaf Dino Grandi, uit
Berlijn naar Rome vertrokken.
De nieuwe leider van het depar
tement van Volksvoorlichting en
Kunst
De nieuwbenoemde secretaris-gene-
raal van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten, dr. T. Goede-
waagen, werd op 15 Maart 1895 te Am
sterdam geboren. Hij bezocht het gym
nasium te Utrecht en te Hilversum en
studeerde vervolgens aan de Utrecht-
sche universiteit klassieke letteren en
wijsbegeerte, waarin hij in 1923 met lof
promoveerde. In 1925 werd hij privaat
docent in de geschiedenis der philo
sophic van Kant te Utrecht. Van zijn
hand verschenen verscheidene geschrif
ten over wijsgeerige onderwerpen. Eeni-
ge jaren geleden werd hij lid van het
Bolland-genootschap. Hij trad als spre
ker op voor volksuniversiteiten, voor de
A.V.R.O. en voor tal van wijsgeerige
vereenigingen. In 1939 werd hij ver
bonden aan het weekblad „De Waag”,
eerst als leider der Waagkringen, daar
na als redacteur en tenslotte als hoofd
redacteur. Kort na den oorlog trad de
heer Goedewaagen op als voorzitter van
den Raad van Voorlichting der Neder-
landsche Pers en in September j.l. werd
hij benoemd tot persleider der Natio-
naal-Socialistische Beweging, met op
dracht de samenwerking en het doel
matig functionneeren van de persorga
nen dezer beweging te bevorderen.
In de eerste ochtenduren van 23
November is het centrum van Antwer
pen door Britsche vliegers met bom
men bestookt. Daarbij werd het
Rubens-monument op de Gioenplaats
beschadigd. Er vielen geen dooden.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag hebben verscheidene Britsche
vliegtuigen geprobeerd de rijkshoofd-
stad aan te vallen. Als gevolg van het
zware luchtdoelgeschut lukte het hun
echter niet, over de versperringszóne
heen te vliegen. Zij moesten terugkee-
ren alvorens Berlijn te hebben bereikt,
na eenige bommen te hebben laten
vallen aan den uitersten rand van de
stad. Er werd slechts geringe schade
aan huizen en landerijen aangericht.
Prof. J. van Dam, benoemd tot secre-
taris-generaal van het nieuwe departe
ment van Opvoeding, Wetenschap en
Cultuurbescherming, werd geboren in
Amsterdam, op 3 October 1896. Na de
H.BB. in de hoofdstad te hebben afge
lopen, studeerde hij aan de Amster-
damsche Universiteit Nederlandsche en
Duitsche letteren. In 1923 deed hij zijn
doctoraal examen Duitsche taal- en
letterkiinde. Van 1920 tot 1922 was hij
lector in de Nederlandsche taal- en let
terkunde aan de Universiteit te Bonn
Duitsche verkenners ontdekten gis
teren in den loop van den dag een
uit 30 schepen bestaand, krachtig
beveiligd convooi bij Southend,
dat in de richting van de monding
van de Theems voer. Draadloos
ontboden Duitsche gevechtsvlieg
tuigen en duikbommenwerpers vie
len van een hoogte van 10 tot 20
m. verschillende schepen met suc
ces aan. Nadere bijzonderheden
ontbreken nog.
New York
„Associated
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35—37
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No, 12500
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr 319, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461. Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr, 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J, B. v. Seters jr., There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
Van 1922 tot 1925 was prof, van Dam
leeraar aan de eerste openbare handels-
school te Amsterdam en assistent voor
de moderne Duitsche taal- en letterkun
de aan de Universiteit aldaar. Sedert
1925 was hij lector in de Duitsche taai
en letterkunde aan dezelfde hooge-
school. Van 1929 tot 1936 was hij hoog-
leeraar in het gotisch en de oudere
De successen der Duitsche
luchtmacht
Sedert op 7 September j.l. het Duit
sche luchtwapen voor de eerste maal
overging tot intensieve vergeldings-
aanvallen op het Britsche moederland
zijn precies 80 dagen verloopen, aldus
het D.N.B. Toentertijd geloofde men
hoofdzakelijk op grond van drie argu
menten te kunnen voorspellen, dat de
Duitsche acties spoedig zouden ver
lammen. In de eerste plaats heeft de
slijtage-theorie schipbreuk geleden. Het
Duitsche luchtwapen bewijst dagelijks
door harde slagen, dat zijn strijdkracht
niets heeft geleden. Ook het vertrou
wen op het slechte weer van den herfst
is bedriegelijk gebleken. In tegenstel
ling met de R.A.F., die zijn actie vaak
genoeg dagen lang stop zette, hebben
de Duitsche vliegers te allen tijde be
wezen ongunstig weer te kunnen
meester worden. De Britsche afweer
is intuschen niet doeltreffender, maar
zwakker geworden.
Na Londen, Coventry, Birmingham
en Southampton is thans de groote
haven- en industriestad Bristol door
het Duitsche luchtwapen uitgekozen
voor massale aanvallen.
De mededeelingen van
8
s
V
X£
xz
8
Tusschen 10 u. n.m. en 7 u. v.m.;
Ziekenfondsleden De Volharding:
No. 116364
Een Engelsch gevechtsvliegtuig van
het type Lockheed heeft volgens inlich
tingen van het D.N.B. gistermorgen op
de Noordzee een Duitsch patrouille
vaartuig aangevallen. Ondanks zwaren
zeegang slaagde het schip er in, het
vliegtuig door goed gericht afweervuur
tot voortijdig afdraaien te dwingen.
Alle bommen misten hun doel.
Twee andere Duitsche patrouille
vaartuigen werden in den loop van
den middag op de Noordzee door 2
Britsche torpedovliegtuigen aangeval
len. De schepen openden terstond het
vuur en verijdelden de vijandelijke
aanvallen door handige afweermanoeu-
vres. Ondanks slecht zicht slaagden zij
er in een der aanvallende vliegtuigen
naar beneden te halen. Een gewond lid
van de bemanning van dit Engelsche
vliegtuig kon worden geborgen. De
Duitsche patrouillevaartuigen liepen
geen schade op.
Duitsche taal- en letterkunde, na 1936
doceerde hij bovendien aan de Amster-
damsche universiteit Oud-Germaan-
sche philologie.
Van de hand van prof, van Dam zijn
een aantal wetenschappelijke werken
verschenen. Zijn dissertatie was gewijd
aan Henrik van de Veldeke. Ook zag
een „Geschichte der Deutschen Lite-
ratur” in twee deelen van hem het
Licht.
GEEN GEHEIME OVEREENKOMSTEN
GESLOTEN
De Zondag aftredende president der
republiek, Cardenas, heeft een rede uit
gesproken voor de leden van de grootste
Mexicaansche vakvereeniging. Hij zeide,
dat er voor Mexico noch in de kwestie
van het recht op zijn petroleumlagen,
noch ten aanzien van het probleem der
defensie van het Amerikaansche continent
compromissen kunnen bestaan. Geheime
pacten of overeenkomsten, welke ook
maar in het minst de territoriale onaan
tastbaarheid en souvereiniteit van Mexico
kunnen schenden, aldus zeide de presi
dent verder, zijn er tot dusver niet ge
weest en zullen in de toekomst ook niet
komen.
United Press meldt uit RomeUit
het Italiaansche legerbericht blijkt,
dat het Italiaansche leger, na verschil
lende moeilijkheden gedurende de laat
ste weken, Maandag een tegenaanval
tegen de Grieksche acties heeft onder
nomen. Daarbij zijn behalve het lucht
wapen ook de landingstroepen ingezet.
Volgens berichten over de in het leger
bericht aangeduide afgeslagen lan
dingspoging van de Grieken was deze
Grieksche onderneming tegen Porto
Edda aan de Albaneesche kust gericht.
Afdeelingen werden in kleine booten
van Korfoe uit over de ter plaatse
slechts 6 k m. breede zeeëngte gezet.
De Grieksche landingstroepen werden
door kleine eënheden van de Britsche
vloot ondersteund. De landing ge
schiedde onder dekking van de duis
ternis en de Grieken trachtten onmid
dellijk stellingen te betrekken om den
te verwachten Italiaanschen tegenaan
val op te vangen. Bij het aanbreken
van den dag vielen de Italianen aan.
er ontwikkelde zich een zware strijd,
waarin de Grieken weer naar de kust
werden gedrongen, waar het aan eenige
landingsafdeelingen gelukt is, weer
scheep te gaan en te ontkomen.
De langer wordende nachten en de
tot dusver opgedane practische er
varingen hebben nieuwe en aanvul
lende bepalingen op het gebied van
de verduistering noodzakelijk gemaakt.
Om deze reden is er thans een ver
ordening van den Rijkscommissaris
verschenen, opgenomen in het giste
ren uitgekomen „Verordeningenblad”
nr. 38 die als aanvulling van de
Verduisteringsverordening 34/1940 van
4 Juli j.l. bedoeld is. Deze verordening
werd op de heden gehouden da&elijk-
sche persconferentie toegelicht door
Hauptmann Schönleben namens den
S.S.-Brigadeführer Rauter. De nieuwe
verordening bevat de volgende buiten
gewoon belangrijke nieuwe bepalingen:
1) Invoering blauw licht
Voortaan mag voor de volgende on
derdeden der verduistering alleen nog
donkerblauw licht gebruikt worden:
a) Voor die deelen van gebouwen
en woningen, welke onmiddellijk in de
open lucht uitkomen, b.v. hallen, ves
tibules, voorportalen, gangen, enz. De
ze ruimten moeten evenzeer als totnog
toe volkomen verduisterd zijn. Het blau
we licht is alleen voorgeschreven, op
dat er bij het openen van de deuren
niet te veel licht naar buiten zal vallen.
b) Voor binnenvertrekken, welker
vensters en buitendeuren weliswaar
lichtdicht moeten zijn afgeschermd,
doch van tijd tot tijd geopend moeten
worden, terwijl in die vertrekken
kenhuizen voor het ventileêren
ziekenzalen enz.
De kolenschaarsctite in
Engeland
Naar „Transozean” meldt, zal de
steenkoolschaarschte in Engeland, vol
gens een bericht van het Londensche blad
„News Chronicle”, nog toenemen. Niet
alleen krijgt Londen te weinig steenko
len, doch ook de meeste gebieden in
Zuid- en Zuidoost Engeland zullen in de
wintermaanden van de koude te lijden
hebben.
De ,,Nya Dagligt Allehanda”, die dit
bericht in haar editie van Maandag pu
bliceert, schrijft, dat voor de steenkool
schaarschte de meest verschillende rede
nen zijn aan te voeren. Het distributie
systeem functionneert reeds sedert ge-
ruimen tijd niet meer, de verkeersmoge
lijkheden worden met den dag slechter,
daar de spoorwegen tengevolge van de
risico’s voor de scheepvaart reeds over
belast zijn. Tegelijkertijd publiceert „Nya
Dagligt Allehanda” het bericht, dat met
het slechter worden van den steenkool-
toevoer ook de werkloosheid in Wales,
het voornaamste centrum van de Engel
sche steenkoolmijnen, nog verder dreigt
toe te nemen.
Van 15 regels ƒ1.50. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct., daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 90 ct. per regel. Bewijsnummers 5 ct., fr. p post
10 ct Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct.
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct. meer.
1 een
zwak licht brandt, zooals bijv, in zie-
der
Zulke vertrekken die
nen naast de normale ook van een ver
lichting door middel van blauwe lam
pen te zijn voorzien, welke laatste tel
kenmale vóór het wegnemen der af
scherming van de vensters of buiten
deuren in plaats van de normale ver
lichting moet worden ontstoken.
c) Donkerblauw licht is verder voor
geschreven voor de binnenverlichting
van spoortreinen, trams, autobussen en
motorrijtuigen, voorzoover een binnen
verlichting noodzakelijk is. In spoor
wegcoupé’s. welker vensters en deuren
lichtdicht afgeschermd zijn, kan de nor-
De beide nieuwbenoemde secre-
tarissen-generaal zijn vandaag
door den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied
beëedigd. In een korte toespraak
wees de Rijkscommissaris op de
redenen voor de instelling van de
nieuwe departementen alsmede op
de taak, welke zij zullen hebben
te vervullen.
Het D.N.B. meldt uit Bern Engel
sche vliegtuigen hebben vannacht op
nieuw boven Zwitsersch gebied ge
vlogen. De Zwitsersche generale staf
meldt hierover, dat in den nacht van
26 op 27 November boven het Weste
lijke deel van Zwitserland vreemde
vliegtuigen op groote hoogte hebben
gevlogen. Zij koersten over de grens
van den Jura in Zuidoostelijke richting
en via de Zuidelijke grens in Noord
westelijke richting. Het luchtdoelge
schut trad op verscheidene plaatsen in
werking.
In het gisteren verschenen verorde
ningenblad is opgenomen een verorde
ning van den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied tot
instelling van departementen van alge
meen bestuur, welke den naam zullen
dragen van departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescher
ming en van departement van Volks
voorlichting en Kunsten.
Hierin is bepaald, dat in de plaats
van het departement van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen worden in
gesteld het departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescher
ming, alsmede het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten.
Aan het departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescher
ming is opgedragen de zorg voor al
hetgeen met inrichtingen van openbaar
en bijzonder onderwijs en opvoeding
samenhangt, met inbegrip van de in
richtingen van hooger onderwijs, de
opleiding van onderwijzers, het school-
filmwezen, de lichamelijke opvoeding,
de jeugdleiding en de cultureele ver
zorging der jeugd, de ontwikkeling
de wetenschap met inbegrip van de
de zorg voor openbare bibliotheken,
de wetenschtap met inbegrip van de
bibliotheken, inrichtingen en vereeni
gingen van wetenschappelijken aard,
van de wetenschappelijke literatuur,
alsmede van opgravingen, de openbare
en niet openbare musea en andere
collecties, de monumentenzorg en de
zorg voor het archiefwezen, alsmede
de natuurbescherming en de heem
schut.
Aan het departement van Volksvoor
lichting en Kunsten is opgedragen de
zorg voor het pers- en radiowezen en,
onverminderd het bepaalde in de
Bioscoopwet 1926 (artikel 1 der ver
ordening no. 160/1940), het filmwezen,
de niet-wetenschappelijke literatuur,
de muziek, de beeldende kunsten, met
inbegrip van de architectuur en de
kunstnijverheid, het theaterwezen, de
kunstdans en het tentoonstellings-
wezen, de bestrijding van al hetgeen
in strijd is met de openbare orde en
de goede zeden, alsmede al hetgeen
samenhangt met propaganda en met
bekendmakingen ten behoeve van doel
einden, die niet op het maken van
winst gericht zijn.
departementen is opge-
zorg voor de instandhou
ding van den volksaard, ieder van hen
oefent zijn bevoegdheden dienaangaan
de zelfstandig uit, voor zooveel het de
aan zijn zorg toevertrouwde onderwer
pen aangaat, doch in onderling over
leg, waar zulks noodzakelijk is. Het
zelfde geldt ten aanzien van de uit
wisseling van cultureele waarden.
Deze verordening treedt in werking
op den dag hater afkondiging.
machtbericht van gisteren geven
onbetwistbare waarnemingen weer, ge
daan uit de in den strijd geworpen
vliegtuigen boven laatstgenoemde stad.
De aanvallen op Bristol
en Londen
Het D.NB. meldt uit
Voor het eerst brengt
Press” bijzonderheden over het resul
taat der Duitsche bomaanvallen op
Bristol. De Britsche censuur heeft
deze berichten doorgelaten.
Volgens dit agentschap heeft de aan
val van Zondag een vernietigende uit
werking gehad. Nu nog zijn de stra
ten versperd door hoog oprijzende
puinhoopen. De verwoestingen bieden
een ontzettenden aanblik. Van gebou
wen van meer verdiepingen zijn nog
slechts stukken van muren blijven
staan. Uit een wirwar van verbogen
ijzeren binten in een gebouw kan men
opmaken, dat hier een reusachtige
brand gewoed heeft. Bepaalde wijken
zijn in ruïnes veranderd.
In andere berichten uit Londen
wordt gezegd, dat Bristol in den afge-
loopen nacht opnieuw een bommen
regen heeft ondergaan. Elke minuut
verscheen een vliegtuig boven de stad.
Talrijke ontploffingen werden ge
hoord. Ook in Londen is er weer
luchtalarm geweest. Vroeg in den
avond zijn boven een Londensch dis
trict dynamietbommen en lichtfakkels
uitgeworpen. Er ontstonden branden,
een reeks huizen is beschadigd. Verder
zijn Duitsche vliegtuigen waargenomen
boven een stad in het Oosten der Mid
lands.
male verlichting blijven branden, voor
zoover deze coupé’s bovendien van een
verlichting door middel van blauwe
lampen voorzien zijn. Deze laatste moe
ten telkenmale vóór het openen der deu
ren of het afnemen van de afscherming
der vensters in plaats van de gewone
verlichting worden ontstoken.
d) Verkeersaandtlidingen en licht
bronnen, welke voor de veiligheid van
het verkeer dienen (verlichte richtings-
borden en waarschuwingsteekens, ver-
keersschildpadden, zuilen bij tramhal
tes, obstakellichten bij bouwwerken en
gevaarlijke plaatsen enz., alsmede
perrons, wachtkamers en telefooncellen
mogen voortaan eveneens slechts van
een verlichting met donkerblauw licht
voorzien zijn. Hiervan zijn uitgezonderd
verkeersseinen en verkeerlichten.
e) De richtingsborden en lijnnum
mers van autobussen, trams en andere
locale spoorwegen, alsmede de lampen
van taxmeters in huurauto’s en rijtui
gen moeten ook donkerblauw verlicht
zijn.
2) Het gebruik van voetgangers-
lantarens in de open lucht.
De nieuwe verordening brengt ingrij
pende bepalingen met betrekking tot het
gebruik van voetgangerslantarens. Van
af de uitvaardiging der verordening mo
gen deze lantarens alleen nog gebruikt
worden met donkerblauw licht. Zij mo
gen bovendien een bepaalde lichtsterkte»
welke door de Rijksinspectie voor da
Luchtbescherming nog nader zal won
den vastgesteld, niet overschrijden.
De sterk verbreide slechte gewoonte
om met zaklantarens naar boven te
schijnen of andere verkeersdeelnemers
te verblinden, is door de nieuwe veror
dening eveneens strafbaar gesteld. Van
groot belang is, dat, afgezien van een
bestraffing van den schuldige, in de
open lucht gebruikte voetgangerslanta
rens (hang- en handlantarens) die niet
aan de voorschriften der nieuwe veror
dening voldoen in beslag genomen kun
nen worden. Ieder, die graag in het be
zit van zijn zaklantaren wil blijven, doet
er daarom verstandig aan, deze voor
schriften stipt in acht te nemen. Hierbij
dient nog vermeld te worden, dat de
Nederlandsche industrie reeds een aan
tal goedgekeurde zaklantarens alsmede
hulpmiddelen, die op iedere normale
zaklantaren kunnen worden aangebracht
om aan de nieuwe voorschriften te vol
doen, in den handel brengt.
(Zie verder 3e blad, pag. 1.).