de materieele ^ergeet het n,et*
Londen
weer
op
oorlogsschade
het doelwit der Besluit
vijandelijke bommenwerpers
4
1940.
Bijdragen welke het Rijk verleent
I
De bereiding van „Duivekaters”
Woensdag 4 December.
No. 17742.
90 pCt.
VERDUISTEREN
van 5,29 uur n.m.
tot 9.33 uur v.m. i
n.m.
uur
op
Tot 50.000 gulden
100 pCt., daarboven
ROND 1 MILLIOEN VOOR
WINTERHULP
Dokterstelefoon:
BELANGRIJKE MAAT
REGELEN
i
V
Bombardement op Bristol
duurde vijf
De Duitsche aanvallen
Britsche convooien
Mi
n.m.
No. 394920
TWEEDE INZAMELING OP
27 EN 28 DECEMBER
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
3
V»
tf
V
5
V
Het heerlijke midwintergebak de „Duivekater” in bereiding te Amsterdam. Het deeg is erg taai, zoodat
het nog op echt ouderwetsche manier gekneed wordt. (Polygoon)
De aanvallen op Bristol
Onverpoosde duikboot- en
vliegtuigactie
Maan: 4 Dec. op 1.06
onder 11.25 n.m.
5 Dec. op 1.33 n.m.
6 Dec. onder 12.31 v.m.
■r
ik
jjj
wIE
COURANT
HAAGSCHE
PRIJS DEZER COURANT:
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
De uitkeering
georganiseerd
De
GERAAMDE OPBRENGST DER
EERSTE COLLECTE
van
een
loons-
door
(art.
Ver-
in
Tusschen 10 u. n.m. en 7 u. v.m.:
ft
A
ft
A
s
A
ft
A
A
ft
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
ft
A
A
A
ft
A
ft
A
A
A
A
ft
Ziekenfondsleden De Volharding:
No. 116364
Z.g. Stadspatiënten: No. 49
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35—37
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr. 319, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461. Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr. 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters jr., There*
siastr. 108a, Tel. 772**4; Boekh. E. O. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”.
„Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3.Franco per post met Mode
blad ƒ4.zonder Modeblad ƒ3.75. Buitenland ƒ9.Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 et, fr. p. post 10 ct.
Van 15 regels 1.50. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct., daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 90 ct. per regel. Bewijsnummers b ct.. fr. p. post
10 ct. Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct. meer.
Stockholm
naar Reuter
luchtalarm
groote
en on-
een I
Voor onroerende goederen, waarvan
deze verkoopwaarde niet kan worden
vastgesteld, alsmede bedrijfstoerustin-
gen, geldt de boekwaarde, d.i. kosten
de prijs minus afschrijvingen. (Art. 4.)
De schade aan bedrijfs- en handels
voorraden wordt vastgesteld op grond
slag van den inkoopprijs, waarbij van
abnormaal groote voorraden alleen de
normale hoeveelheid in aanmerking
komt en het overige wordt verwaar
loosd. (Art. 5.)
De aldus vastgestelde schade wordt
tot een bedrag van 50.000 voor
100 pCt. vergoed, daarboven voor
90 pCt. (Art. 6.)
Het Verordeningenblad bevat een be
sluit van den secretaris-generaal van
het departement van Financiën betref
fende de bijdragen van het Rijk in de
als gevolg van het oorlogsgeweld ge
leden schade.
Behalve voor huisraad en lijfgoed en
voor andere bijzondere gevallen, waar
voor speciale regelingen zullen worden
getroffen, wordt de schade bepaald door
het verschil tusschen de waarde van
het goed voor en na de beschadiging.
Blijken in geval van herstel van het
goed de herstellingskosten, na aftrek
van een redelijk bedrag wegens de
door het herstel verkregen vernieuwing
of verbetering, lager te zijn dan dit
genoemde verschil, dan wordt het la
gere bedrag als grondslag voor de
schadeloosstelling genomen. (Art. 3.)
In den regel geschiedt de uitkeering
van de bijdrage aan den eigenaar van
het beschadigde goed. Indien deze een
voorschot heeft van de stichting Rot
terdam of van een provinciale stich
ting, wordt aan deze stichtingen uit
betaald. Iets dergelijks kan geschieden
op aanwijzing van den secretaris-ge
neraal, indien het Rijk of derden voor
schotten verleend hebben (art. 10).
De ontvangen uitkeeringen moeten in
het algemeen voor herbouw resp. her-
aanschaffing worden besteed. Het be
sluit stelt daarvoor waarborgen. Bijdra
gen wegens schade aan gebouwde on
roerende goederen worden niet aan
stonds in geld uitbetaald, doch inge
schreven in een „grootboek voor den
wederopbouw”, totdat waarborgen voor
een juiste besteding zijn gegeven. De
inschrijvingen zijn onvervreemdbaar
en blijven buiten faillissement. Zij dra
gen 4 pCt. rente gedurende een be
paalde periode (art. 11). Hypotheekhou
ders hebben geen verhaal op de hoofd
som, gedeeltelijk wel op de rente. Na
de rentedragende periode kan de in
schrijving door den hypotheekhouder
worden verworven, indien de inge
schrevene dan nog niet met den her
bouw is begonnen (art. 12).
Het plan van herbouw behoeft de
goedkeuring van den algemeen gemach
tigde voor den wederopbouw. Deze
houdt rekening met de belangen van hy
potheekhouders en andere zakelijke ge
rechtigden (art. 14 e.v.).
komende
welke met
aanvliegen
afweergeschut
sterk explosieve
Ook de verordening van den Rijks-
Conunissaris inzake regelingen van
loonen, salarissen en andere arbeids
voorwaarden is zoowel in economisch
Prof, van Dam heeft in zijn belang
wekkende radiorede veel aandacht be
steed aan de situatie, waarin ons land
door den loop der jongste wereldge
schiedenis is komen te verkeeren en aan
het beeld, dat hij zich in dit opzicht
vormt van de toekomst en de plaats en
de taak van Nederland en het Neder-
landsche volk in het heden èn vooral
in de toekomst. Zeer in het bijzonder
bracht hij hierbij de opvoeding van het
Nederlandsche kind te pas.
„Wij zijn allen Nederlanders zoo
zeide hij o.m. en willen dat blijven.
Wie bij zijn kind thans inplaats van
liefde en saamhoorigheidsgevoel haat
en onverdraagzaamheid kweekt, schaadt
daarmee niet alleen zijn eigen kind,
maar ook de Nederlandsche volksge
meenschap. waarvan het later deel zal
uitmaken”.
Het zijn woorden, welke te allen kant
mogen worden verstaan, evenals de
opwekking aan de jeugd in den middel-
baren-schoolleeftijd, om zich te ont
houden van politieke twisten en harre-
warrerijen, en de opwekking tot tucht,
in het bijzonder zelftucht.
Van groote beteekenis voor de eco
nomische en sociale ontwikkeling van i nacht van Zondag op Maandag hevig
waren beschadigd, opnieuw getroffen
en nu volledig in puin gelegd. Zeer
groot waren de verwoestingen aan de
De d (recteur*-generaal der Winter
hulp Nederland, de heer C. Piek, deelde
ons heden mede, dat de opbrengst der
eerste collecte, j.l. Vrijdag en Zaterdag
gehouden, met inbegrip van de afzon
derlijke giften, naar raming in het land
rond 1 millioen gulden bedraagt.
Een tweede collecte.
gelijk de eerste, zal op 27 en 28 De
cember worden gehouden.
Er zijn in den allerlaatsten tijd van
hoogerhand verschillende maatregelen
genomen, die voor het bezette Neder
landsche gebied van ingrijpenden aard
zijn. Wij hebben er uitvoerig melding
van gemaakt, evenals van de ons ver
strekte commentaren.
Zoo de splitsing van het departement
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen in twee nieuwe departementen
één van Opvoeding, Wetenschap en
Cultuurbescherming, het andere van
Volksvoorlichting en Kunsten. De be
noemde leiders van deze departemen
ten, die den titel van secretaris-gene
raal voeren, resp. prof. dr. van Dam en
dr. Goedewaagen, hebben beiden het
Nederlandsche publiek omstandig inge
licht, de eerste in een uitvoerige radio
rede, de tweede in een interview, over
bedoeling en taak van hun departement
en over de algemeene strekking van
hun plannen. Waar van beide betoogen
in ons blad volledig verslag is gegeven,
mogen wij aannemen, dat onze lezers
er met aandacht kennis van hebben
genomen.
Aan de uiteenzetting van dr. Goede
waagen hebben wij reeds een artikel
gewijd, waarin wij meer in het bijzon
der wezen op de beteekenis van de
nieuwe plannen voor de ontwikkeling
van het Nederlandsche kunstleven, zoo
wel van nationaal standpunt als in
verband met de cultureele plaats van
ons land in een nieuw staten- of vol-
kenverband. en met het oog zoowel op
de positie van den Nederlandschen kun
stenaar als op de kunstzinnige opvoe
ding van ons volk.
bevrijd, als deze betrekking heeft op
dat deel van de verplichtingen van den
verzekeraar, waarvan deze door de
rijksbijdrage wordt bevrijd (art. 18,
lid 2).
Tenslotte bevat het besluit bepalingen
over de terugvordering van ten onrech
te uitgekeerde bedragen. Ook wordt be
paald, dat tot 50 pCt. van de bijdrage,
kan worden afgetrokken in geval van
onjuiste schade-opgave.
Ter zake van toekenning, en uitbeta
ling der bijdragen worden geen rechts
vorderingen tegen den Staat toegelaten.
De stukken, opgemaakt ter uitvoering
van het besluit, zijn vrij van zegel,
registratierechten en leges.
Wij hebben hier een beknopte samen
vatting gegeven van de voornaamste
punten, welke door de nieuwe
ordening worden geregeld. Elders
ons blad vindt men nog de nadere
regeling voor geleden schade aan huis
raad. Morgen en zoo noodig volgende
dagen komen wij op elk der onderdee-
len uitvoerig terug.
(Zie verder 3e blad, pag. 1.)
V
V
8
w
V
V
V
V
V
V
M
V
V
V
v
5Z
V
xz
V
<«<«««««««««««««««««««««««««i
De waarde van het goed wordt in
den regel gesteld op de normale
verkoopwaarde op 9 Mei 1940.
om
uit te
stonden
in brand en verlichtten den geheelen
nachtelijken hemel. De piloot van een
gevechtsmachine, die laag daalde, om
het effect der treffers waar te nemen,
kon ondubbelzinnig een reeks branden
waarnemen, waarvan sommige een om
vang hadden van omstreeks een vier
kanten kilometer. De Duitsche vlieg
tuigen keerden zonder verliezen terug.
Amerikaansche correspondenten in
Engeland geven een aanschouwelijk
beeld van den omvang der verwoestin
gen in Bristol. De eerste bommenwer
pers arriveerden reeds kort na zons
ondergang. Eerst veroorzaakte een
hagel van brandbommen in een groot
deel van de stad reusachtige branden,
waarvan sommige gisterochtend nog
niet gebluscht waren. De branden we
zen den weg aan de hierna
bommenwerpers,
snelheid kwamen
danks het zware
enorme hoeveelheid
bommen lieten vallen. Daarbij werden
vele gebouwen, welke reeds in den
Ook gisteren zijn de Duitsche bom
aanvallen, naar het D.N.B. ver
neemt, weer op de Britsche hoofd
stad gericht. Reeds ’s morgens was
Londen tweemaal het doelwit der
Duitsche gevechtsvliegtuigen. Met
opvallend gemak lukte het den
Duitschen formaties de Britsche
versperring van jagers en afweer
vuur aan de Zuidoostkust en bij
Londen te verbreken. Aan Duit
schen kant vielen geen verliezen.
Het Britsche communiqué
Het D.N.B. seint uit
Londen heeft gisteren,
meldt, overdag viermaal
gehad. In een Londensch district zijn
bommen uitgeworpen, waardoor hui
zen zijn verwoest. In den nacht van
Maandag op Dinsdag waren de aanval
len, volgens het Reuterbericht, voor
namelijk op Bristol gericht. Branden
laaiden op en aan huizen benevens
openbare en handelsgeboywen werd
aanzienlijke schade aangericht. Eenige
personen werden gedood en andere ge
wond.
Omtrent de aanvallen op Bristol in
den vorigen nacht verneemt het D.N.B.
nader, dat gedurende 5 uur in achter
eenvolgende aanvallen de Duitsche ge
vechtsvliegtuigen onderweg waren
bommen van allerlei kaliber
werpen. Geheele stadswijken
Molestverzekering
De molestverzekeraar is tot het be
drag der rijksbijdrage van zijn ver
plichtingen bevrijd. Hij kan reeds uit
gekeerde bedragen deswege terugvor
deren. Voor zoover de uitkeering der
molestverzekering de rijksbijdrage
overtreft, komt het meerdere den ver
zekerde ten goede (art. 18 en 9). De
verzekerde is van zijn verbintenis uit
het verzekeringscontract in zooverre
fabrieks- en haveneómplexen. Reizigers
vertellen, dat de straten van Bristol er
uitzien als de verwoeste gebieden van
Vlaanderen in den wereldoorlog.
Drie en twintig Duitsche lucht
aanvallen in één maand
De Duitsche luchtmacht heeft, naar
het D.N.B. verneemt, in den loop
van de maand November behalve
talrijke afzonderlijke aanvallen 23
grootscheepsche aanvallen onderno
men, waarbij telkens in één nacht
op één doel tusschen 100.000 en
600.000 kg bommen werden gewor
pen. Alleen bij deze grootscheepsche
aanvallen werden in totaal 5 mil
lioen brisantbommen uitgeworpen.
Bovendien werd bij dezelfde aan
vallen een aanzienlijke hoeveelheid
brandbommen uitgeworpen.
Engelsche versperringsballon
op drift
In Mirandela in het Noorden van Por
tugal is gisteren een Engelsche versper
ringsballon met een stalen kabel van
700 m lengte neergekomen. De kabel
raakte verward in de telefoon en tele
graafdraden, waardoor de verbindingen
in het geheele gebied werden verbroken.
Noodlanding van een Engelsch
vliegtuig
Naar uit Tarragona wordt gemeld,
heeft een Engelsch vliegtuig, dat in een
luchtgevecht met Italiaansche vliegtui
gen beschadigd was, op het eiland Buda
in de Ebro-aelta een noodlanding ge
maakt. De bemanning, een kapitein en
twee sergeants, werd geinterneerd.
De Engelsche kosten van
oorlogvoering
Volgens een te Stockholm ontva' gen
bericht uit Londen bedroegen de Lrit-
sche oorlogskosten in de vorige week
gemiddeld 12.9 millioen pond sterling
per dag, tegen 10.3 millioen pond ster
ling in de voorafgaande week, waarme
de de oorlogsuitgaven op een record
hoogte zijn gekomen.
Minister Knox over de afgestane
torpedojagers
De Amerikaansche minister van ma
rine, Knox, heeft in een te Cleveland
gehouden rede ten aanzien van het af
staan van 50 verouderde Amerikaan
sche torpedojagers aan Engeland als
zijn meening te kennen gegeven, dat
de hiervoor bek®n>an militaire steun
punten als offensief en defensief middel
meer waard zijn dan de afgestane
schepen.
Knox wees er verder op. dat het
voortdurend bombardeeren van de Brit
sche industrieele centra door de Duit
sche luchtmacht aan den strijd van
Engeland een zeer duisteren kant had
den gegeven.
Maandag is in de haven van Lissa
bon met zware machineschade het
Zuidslaviscne stoomschip „Sud” bin-
nengeloopen. Het was met een convooi
van 18 Britsche kolenbooten onder be
scherming van 3 Engelsche torpedo
jagers juist vertrokken uit de haven
van Cardiff, toen het convooi werd
aangevallen en uiteengedreven door
eeti eskader Duitsche vliegtuigen. De
meeste Engelsche schepen vluchtten
de Engelsche haven weer binnen, ter
wijl het Zuidslavische schip met volle
kracht in de richting van Portugal
doorvoer, waar het tengevolge van
overbelasting der machines met zware
schade is binnengeloopen. Van de 28
koppen tellende bemanning weigerde
een groot deel de reis in dienst van
Engeland voort te zetten.
Duitsche persstemmen
In reusachtige opschriften wijzen de
Duitsche bladen op het weermachtbe-
richt van gisteren, dat melding maakt
van de vernietiging van 15 stoomsche
pen uit een groot Britsch convooi.
De „Börsenztg.” iaat vooral het licht
vallen op de krachtige beveiliging van
het convooi en spreekt de meening uit,
dat deze omstandigheid het succes van
den aanval der Duitsche duikbooten
des te waardevoller maakt, want de
Britsche pogingen om een betere be
scherming tot stand te brengen, zijn
zonder effect gebleven tegenover den
offensieven geest van de Duitsche
duikbooten. Het blad is van opvatting,
dat zulke verliezen aan scheepsruimte
door de Engelsche werven nooit goed
gemaakt kunnen worden.
De „Lokal Anzeiger” schrijftNiet
steeds wordt dit onstuitbare wegvallen
van de Engelsche en de aan de Engel-
schen dienstbare transportvloot door
zoo schitterende groote daden van het
Duitsche duikbootwapen, door Duit
sche oppervlakteschepen of Duitsche
vhegers in het schrille licht der wereld-
sensatie geplaatst, zooals door het be
richt van het prachtige succes van den
tweeden December. Niet steeds worden
door zulke vernietigende aanvallen
heele convooien vernield. Maar dag na
dag zinkt toch ergens een Britsch schip
loopt op een mijn of wordt gebombar
deerd. Dag na dag loopt zandkorrel ra
zandkorrel uit Engeland’s levenszand-
looper.
Voor huisraad en lijfgoederen zal de
Ned. Staatscrt. een bijzondere regeling,
gesteld door den secretaris-generaal
van Financiën, bevatten. Deze regeling
betreft in de eerste plaats de bijdragen
in de geleden schade en ook waarbor
gen voor een goede besteding daarvan.
Voorzoover huisraad gebezigd werd
in een bedrijf of bij de uitoefening van
een beroep valt het onder de hierboven
genoemde algemeene regels. (Art. 7.)
Tenslotte is den secretaris-generaal
in artikel 8 vrijheid gelaten om in bij
zondere gevallen schade en bijdrage op
afwijkende wijze vast te stellen.
Op de rijksbijdrage worden uit an
deren hoofde ontvangen schadevergoe
dingen a fonds perdu in mindering ge
bracht. Voor de molestverzekering gel
den bijzondere regelen. (Zie hieron
der.)
Het Duitsche optreden in
overzeesche wateren
Door het optreden van aan de opper
vlakte varende Duitsche vlootstrijd-
krachten op den Indischen en den Stil
len Oceaan, wordt Engeland tot nieuwe
veiligheidsmaatregelen gedwongen. Zoo
is het Engelsche passagiersschip „Em
press of Russia” (16.810 ton), toebe-
hoorende aan de Canadian Pacific,
vóór vertrek uit Hongkong door de
Britsche admiraliteit gevorderd. De
passagiers moesten het schip verlaten,
de lading werd gelost. De „Empress of
Russia” wordt nu uitgerust als hulp-
kruiser, om op den Stillen Oceaan de
Britsche koopvaardij te beschermen.
Men kan verwachten, dat een geheele
reeks groote schepen als hulpkruiser
dienst zal moeten doen, waardoor de
koopvaardijscheepsruimte opnieuw ver
mindert.
ais sociaal opzicht voor ons land van
belang. Deze verordening beperkt de
vrijheid van loonvorming door collec
tieve of andere arbeidsovereenkomsten
en maakt deze laatste in dit opzicht
afhankelijk van de goedkeuring
hoogerhand. Voorts wordt b.v.
automatisch verband tusschen
verhooging en prijzen in zulke over
eenkomsten verboden. Ook hier wordt
een vergunning vereischt. De Staat,
vertegenwoordigd door de Rijksbemid-
delaars, kan loonsverhoogingen goed
keuren, indien deze worden gewettigd
door de door prijsstijging veranderde
economische en sociale toestanden. De
Staat krijgt het nu in de hand, de
ontwikkeling der loonen naar boven en
naar beneden zóó te leiden als geëischt
wordt door het algemeen belang
(waarvan o.i. het belang der betrokken
bedrijven als economische factor in den
regel niet zal zijn los te maken), met
inachtneming van de belangen der
werknemers. De bedoeling is, deze loon-
normalisatie niet slechts landelijk te
bezien, maar ook in het kader van de
Europeesche economische gemeenschap.
De bevoegdheden van den Staat zijn
bij deze regeling nog verder uitgebreid,
doch men heeft dit reeds eerder kun
nen lezen.
Wij hebben hier een voorbeeld van
door den Staat geleide economie, be
oogende in het algemeen belang sociaal
evenwicht en sociale rust te scheppen
Aanmerkelijk dieper dan wij dit voor
heen ten onzent kenden, wordt hier
door den Staat ingegrepen in het ma-
terieele volksleven in den breedsten zin
des woords. Het ligt voor de hand dat
zulk ingrijpen, wil het waarlijk zegen
rijk zijn, zaakkundig en met wijs be
leid en met inachtneming van de wet
ten, welke het economische leven van
nature stelt, zal moeten geschieden.
Waarborgen daarvoor ontbreken niet
in deze verordening, die b.v. zeer groote
macht toekent aan de Rijksbemidde-
^dezen UltVCerders van de Staatstaak
XII UU4vII.
ons land is het besluit van de secre-1
tarissen-generaal van Landbouw en
Visscherij, van Financiën en van Jus
titie inzake het vervreemden van land
bouwgronden. Voor eigendomsover
dracht zal voortaan een vergunning
noodig zijn, welke in het algemeen
slechts zal worden verleend als de prijs
economisch verantwoord is, de ver
krijger een zelf-verbouwende boer is
en de belangen van den landbouw niet
worden geschaad Niet-boeren zijn
principieel van de verkrijging van den
landbouwgrond uitgesloten. Ongetwij
feld zal door deze regeling de ontwik
keling van een gezonden en welvaren-
den boerenstand en daarmee de land
bouw en in verder gevolg de algemeene
welvaart in ons land krachtig worden
bevorderd. Op den duur zal het zóó
moeten worden, dat de boeren, die het
land bewerken, er de eigenaars van zijn
en er de volle vruchten van kunnen
Plukken, dus niet een deel van die
vruchten moeten afstaan aan grond
eigenaren, die aan de bewerking van
den grond volstrekt geen deel hebben.
De grond, die voor de volksvoedsel-
voorziening noodig is, zal als 'speculatie-
°bject worden uitgeschakeld.
Ongetwijfeld een juiste en gezonde
gedachte, welke kan leiden tot betere
economische en sociale toestanden.
Zeker niet in de laatste plaats ont
leent deze toepassing van de leuze
•>bet boerenland in boerenhand” haar
beteekenis aan het bevorderen van de
stabiliteit in den grondeigendom, het
scheppen en bevorderen van de moge-
’jkheid van een eigengeërfden boeren
stand, in tegenstelling met de onzeker-
e*d, waarin de pachter leeft, die even
tueel door een ander kan worden ver-
Vangen, waardoor geen vaste band tus
schen den boer (en diens geslacht) en
den grond kan ontstaan, zeer ten na-
deele van de meest doelmatige exploi
tatie van den grond en ook van het
°utstaan van een zelfstandigen boeren
stand.
k