BAAGSCHE COURANT
besluit inzake de
materieele oorlogs
schade
OUDE
JENEVER
DE KUYPER
DE TELEFOON
BINNENLAND
STADSNIEUWS
De uitvoering van het
besluit
Vrijdag 8 December 1940.
DE NIEUWSTE MODE,
den
voor
G. A. S. Snyder
Het grootboek
Wederopbouw
0P WELKE AVONDEN IS
ER MANESCHIJN?
De textieldistributie
DERDE BLAD
Radiorede professor dr.
Beveiliging bewaakte
overwegen
Verlichte transparant bij drukke
kruisingen
de verduistering
bewaakte
0.24
1.28
2.30
3.33
4.35
5.36
6.36
7.32
8.24
9.09
9.49
10.24
opk.
14.20
14.42
15.05
15.29
15.57
16.28
17.05
17.49
18.41
19.40
20.45
21.55
23.06
13.18
13.45
14.13
14.44
15.20
16.02
16.51
17.48
18.51
19.58
21.06
22.14
23.20
1940 Dec. 7
8
9
10
11
12
13
14 vm
15
16
17
18
19
20
21 Ik
22
23
24
25
26
27
28 nm
29
30
31
1
2
3
4
5 ek
6
7
8
9
10
11
12
13 vm
14
15
0.21
1.36
2.52
4.09
5.26
6.40
7.50
8.52
9.44
10.28
11.04
11.34
12
12.24
12.47
13.09
13.33
13.59
14.28
15.02
15.43
16.31
17.27
18.31
19.40
20.54
Jrrtis-bijvoegsel van de „Haagsche Courant”.
De be-*e vorm van snelverkeer
Orkest TONY ROXINI
Dr. Müncher bezoekt Arnemuiden
en Ellewoutsdijk
ZONDAG’S van 3 tol sluiten
NON-STOP DANS
tClNCËSSfc
AsT AVILLON
SCHEVENINGEN
lederen avond DANSEN
Petroleumprijzen
DIRECTEUR DER COOP. WINKEL
VEREENIGING „EIGEN HULP’’
GAAT HEEN
PRETTIGE St. NICOLAAS VOOR
DE GEWONDE MILITAIREN
Bij dit nummer ontvangen de ge-
abonneerden No. 22 van het Tijd
schrift „DE NIEUWSTE
MOD E”
Voorzitter van den Nederlandschen
Cultuur Kring
Vordering van paarden
onderg.
1.36
2.39
3.42
4.45
5.47
6.50
7.50
8.49
9.42
10.30
11.13
11.49
12.21
12.50
RECLAMES.
RECLAME^
t
Op
mane-
wor-
wegbreedte
onderg.
1941 Jan.
(Slot volgt.)
No. 17744
Natuurlij» 2049
Inl.: Marnixstraat 18 Den Haag
Telefoon 334010*
volledige
maans-
8 PERS. 8 PERS.
J een
oorlog sherinner ing sbor d
De gevolmachtigde voor de provincie
Zeeland, dr. W. Müncher, heeft een be
zoek gebracht aan Arnemuiden. waar hij
zich door den burgemeester uitvoerig deed
inlichten over de toestanden in de gemeente
en speciaal over de arbeidsvoorwaarden
der visschers. Dr. Müncher bezichtigde
vervolgens enkele garnalenpellerijen en *n
mosselfabriek, waar Zeeuwsche mosselen
de eerste bewerking ondergaan voor de
bereiding van vitaminen. Ook Ellewouts
dijk heeft de gevolmachtigde bezocht en
ook daar heeft hij zich door den burge
meester laten inlichten.
0m de naleving van dit voorschrift in
goede banen te leiden, zullen de bij
dragen, welke de vergoeding vormen
voor het verlies van gebouwde eigen
dommen en van schepen, in een
Grootboek voor den Wederopbouw wor
den ingeschreven. In een onderdeel van
dat Grootboek zullen ook worden inge
schreven de vergoedingen voor de ont
eigende gronden, die door den Alge
meen Gemachtigde voor den Wederop
bouw overeenkomstig het besluit
No. 168/1940 zullen worden toegekend,
voor zoover deze althans niet in con
tanten worden uitgekeerd. In het alge-
Men zie ons blad van 4 en 5 dezer.
De secretaris-generaal. wnd. hoofd van
het departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart deelt mede, dat met in
gang van 5 December j.l. de „prijzenbe-
schikking petroleum no. 1” in werking is
getreden. Volgens deze beschikking is
het aan verkoopers van petroleum verbo
den petroleum en détail te koop aan te
bieden of te verknopen tegen haogere
prijzen dan die. welke zij sedert 19 Aug.
1940 in rekening brengen, vermeerderd
met 4J cent per liter met dien verstande,
dat de prijs nimmer hooger zijn mag dan
184 cent per liter. Derhalve wordt de
prijs in de zóne, waarin deze 134 cent
per liter bedroeg, thans 18 cent; fn de
zóne, waarin de prijs 13| cent per liter
bedroeg, thans 18J cent in de zóne, waar
in de prijs 14 cent per liter bedroeg,
thans 184 cent.
De wederopbouw van hetgeen verloren
ging, zal zich moeten manifesteeren in
den herbouw van huizen, fabrieken, werk
plaatsen e.d. Indien nieuwe huizen worden
gebouwd wordt ook weer overgegaan tot
de aanschaffing van nieuw huisraad. De
opbouw van fabrieken noopt vanzelf tot de
aanschiffing van installaties, machines en
voorraden. Ter uitvoering van de grond
gedachte van het besluit, dat bijdragen
worden verleend om tot herbouw in staat
te stellen, kon derhalve, naast het voor
de vergoeding van huisraad in te voeren
bonnensysteem, worden volstaan met al
leen voor onroerend goed en voor schepen
te bepalen, dat de daarvoor te verleenen
vergoedingen slechts worden uitgekeerd,
voor zoover zij voor herbouw worden be
steed.
Naar wij vernemen, heeft met ingang
van 8 Januari a.s. de directeur der Coö
peratieve winkelvereeniging „Eigen
Hulp”, Prinsestraat 11 alhier, ontslag ge
vraagd
De directeur de heer H. de la Kie. is
35 jaar aan de winkelvereeniging verbon
den geweest, waarvan 16 jaar als leider
van het bedrijf. Onder zijn leiding is in
1924 een reorganisatie tot stand geko
men, welke zeer veel tot den bloei der
winkelvereeniging heeft bijgedragen.
Alle paarden boven drie jaar, behalve
hengsten, moeten worden
gemonsterd
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd deelt mede, dat in
de komende weken de Duitsche leger-
autoriteiten hier te lande paarden zul
len vorderen.
Teneinde te bereiken, dat de te vorde
ren paarden zoo juist mogelijk over de
provinciën worden verdeeld en om reke
ning te kunnen houden met de omstan
digheden op de verschillende bedrijven, is
genoemd rijksbureau belast met de voor
bereiding van deze vordering.
Voor de uitvoering hiervan worden de
provinciale voedselcommissarissen inge
schakeld; deze zullen voormonsteringen
organiseeren, waarop commissies, door
hen aangesteld, de paarden, die voor mon
stering door de Duitsche autoriteiten in
aanmerking komen, zullen aanwijzen. Op
deze voormonstering moeten alle
paarden boven drie jaar, met uitzondering
van de hengsten, worden voorgeleid.
Het zich onttrekken aan voormonste
ring of monstering is strafbaar, terwijl
bovendien inbeslagneming van de paar
den kan volgen. Plaatsen en data voor de
voormonstering zullen t.z.t. in de provin
ciale bladen of anderszins worden bekend
gemaakt.
Slachten, koopen en verkoopen
van paarden
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in oorlogstijd deelt in aansluiting
op het bericht, dat een besluit van den
secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij is versche
nen, waarbij het slachten en het koopen
en verkoopen van paarden zonder ver
gunning verboden is, nog het volgende
medeSlachtvergunningen worden afge
geven door of vanwege de Nederlandsche
Veehouderij-Centrale te ’s-Gravenhage
en vergunningen voor het koopen van
paarden door of vanwege de betreffende
landbouw-organisatie, behalve indien het
betreft het koopen van voor slachting
bestemde paarden, waarvoor de vergun
ning door de Nederlandsche Veehouderij-
Centrale zal worden verstrekt. De ver
gunningen voor het koopen van paarden
worden in tweevoud uitgereikt Het ori
gineel moet door den verkooper worden
bewaard en het duplicaat door den koo-
per opgezonden naar de instantie, die de
vergunning heeft uitgereikt.
Een vraag, die een keuze behelst. En
wanneer ik u verzekerd heb, dat wij van
den Nederlandschen Cultuur Kring en vele
anderen met ons in het land, hier „geen
haast” meer hebben, omdat wij al gekozen
hebben, dan wil ik daaraan alleen nog
aan toevoegen, dat zij, die nog steeds
niet hebben willen of kunnen kiezen, wel
haast hebben. Wie dan thans'kiest, dient
daarbij niet te vergeten, dat het niet om
zijn persoonlijke neiginkjes of voorkeur-
tjes gaat, mhar dat hij verantwoordelijk
is tegenover ons Nederlandsche volk, niet
allen nu, maar ook en vooral in de toe
komst.
Een comité, bestaande uit de dames me
vrouw Berghuis-Bijlsma. mevr. Bos-Kra-
mer en mevr, Ypelaar-Bos, heeft den in
den Haag verpleegden gewonden Holland-
schen soldaten een prettige St. Nicolaas
bereid. Reeds weken tevoren waren de
dames begonnen met het inzamelen van
geld en goederen bij bekenden en firma’s,
om den gewonden een geschenk te kun
nen aanbieden op den verjaardag van den
goeden Sint.
Men kan niet anders zeggen, dan dat
het resultaat van haar harde werken
prachtig is. Iedere gewonde soldaat in den
Haag kreeg een keurig pakje met fruit,
chocolade, een zakdoek, een banketstaaf,
een doosje sigaretten en borstplaatjes, ter
wijl er verder nog waren legpuzzles, post
papier e. d. om te verloten. Bovendien
kreeg ieder nog een heerlijk gebakje.
Dat de blijdschap onder de jongens groot
was, hebben wij zelf kunnen constateeren
in het Militair Hospitaal, waar de uitdee-
ling begon. De dames hadden de aardige
gedachte gehad voor Cor de Jager, den
dapperen Scheveningschen jongen, een
extra geschenk mede te brengen, n.l. een
fraaie speelkaartendoos.
Voor de recreatiezaal hadden _zij
mooi Delftsch
medegebracht.
Dat allen dankbaar waren voor deze
prettige St. Nicolaas-verrassing, laat zich
denken. De milde geefsters hebben eer
van haar werk.
Bij beschikking van den secretaris
generaal van het departement van Han
del, Nijverheid en Scheepvaart is opge
heven de centrale levensmiddelen-distri-
butieraad. ingesteld bij beschikking van
den toenmaligen minister van Economi
sche Zaken van 14 December 1939, zulks
met dankbetuiging aan den voorzitter en
de leden van den raad voor de bewezen
diensten.
SINT NICOLAASFEEST IN
„MONTE CARLO DE LUXE”
In het Cabaret „Monte Carlo de Luxe”,
ingericht in den foyer van Metropole
Palace, werd gistermiddag een Sint Nico-
laasfeest voor jong en oud georganiseerd.
En nog voor de eerwaarde bisschop met
knecht zijn „blijde incomste” hield,
heerschte er al een vroolijke stemming.
Onder leiding van „oom Jan”, alias de
bekende zanger Jean Roem, die veel tact
had met het jonge volkje om te springen,
werd er uit volle borst gezongen.
Het orkest van Ferry Marischka zorgde
voor vlotte begeleiding. Ieder kind afzon
derlijk moest voor den Sint op het podium
verschijnen en een liedje voorzingen.
Zwarte Piet fungeerde als jury o* uit
te maken, wie het best gezongen ha._
Er waren voor alle jongens en meisjes
alleraardigste prijsjes beschikbaar gesteld,
terwijl ze bovendien nog getracteerd
werden.
Voorts werkten aan den geslaagden
middag mede „Miriam and Marian”, met
leuke, feilloos uitgevoerde dansjes en „De
2 trenco’s”, jongleur^ equilibristen.
ONTEIGENING TEN BEHOEVE VAN
DEN WEDEROPBOUW
Op de secretarie der gemeente, afdee-
ling S. en B. (kamer 32) zal van 7 tot cn
met 27 December 1940, lederen werkdag
van 10 tot 1 uur en van half 2 tot 5 uur
Cs Zaterdags van 10 uur tot 12 uur 45)
voor een ieder kosteloos ter inzage liggen
de van den Algemeen Gemachtigde voor
den Wederopbouw ontvangen aanzegging
als bedoeld in artikel 5 van het Besluit
van den Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht van 24 Mei 1940 betreffende den
Wederopbouw (II) (Staatsblad no. O. 552),
inzake onteigening ten behoeve van den
Wederopbouw van perceelen. gelegen aan
en nabij den Noordelijken hoek van de
Schouwburgstraat en de Casuariestraat
benevens de bij deze aanzegging bchoo-
rende lijst en kaart.
Cocosloopers enz. alleen op speciale
vergunningen.
In no. 4 van de handleiding van het
rijksbureau voor de distributie van, tex
tielproducten door den handel, lezen wij,
dat de verkoop van cocostapijten, cocos-
matten, cocosloopers, enz. van nu af al
leen geoorloofd is op een speciale vergun
ning, welke de plaatselijke distributie-
diensten zullen kunnen verstrekken aan
personen, die getroffen zijn door oorlogs
geweld en/of gezinshoofden, wier gezins
inkomen beneden 350 per lid van het
gezin blijft. (Dit zijn dus de rechthebben
den op bijslagkaarten.) De in- eh verkoop
van tapijten enz., vervaardigd uit 100
pet. papiergaren als vervangingsmateriaal
van cocos blijft vrij.
Den plaatselijken distributiediensten is
verzocht eenigszins soepeler te zijn met
het uitgeven van speciale vergunningen
voor woninginrichtingen. Als richtlijn is
aangegeven dat naast de huidige rege
ling, aan ieder gezinshoofd per jaar ten
hoogste voor één kamer tapijtstof en/of
ongeveer 20 meter looperstof mag worden
verstrekt op speciale vergunning.
De herbevoorradlng.
Voorts bevat de handleiding richtlijnen
ten aanzien van de herbevoorrading van
textielgoederen.
Op 1 dezer is ingevoerd de herbevoor
rading op puntencoupures. Van dezen da
tum af is hetd erhalve voor ieder verbo
den aan den handel textielgoederen. welke
op punten zijn gewaardeerd, of welke op
speciale vergunningen worden verstrekt,
af te leveren zonder de daarvoor bepaal
de waarde aan puntencoupures in te
nemen.
De industrie, welke onder het Rijks-
Textielbureau te Arnhem ressorteert, zal,
voor zoover het katoenen, kunstzijden en
linnen goederen betreft, voor deze goe
deren te zarnen niet meer mogen afleve
ren dan in totaal 50 pct. van het basis
jaar, waarvan 40 pet. voor de geregelde
afnemers en 10 pet. voor alle bijzondere
gevallen. Binnen het kader van deze af-
leveringsmogelijkheid zal aan katoenen
goederen slechts tot een maximum van
25 pet. van het basisjaar mogen worden
afgeleverd, waarvan 20 pet. voor gere
gelde afnemers en 5 pet. voor alle bijzon
dere gevallen.
De industrie, welke valt onder het
Rijksbureau voor Wol en Lompen te Til
burg, de confectie-industrie en de groot
handel, zullen in totaal 50 pct. van het
basisjaar mogen afleveren, waarvan 40
pet. aan de geregelde afnemers, terwijl
10 pet. beschikbaar blijft voor speciale
gevallen.
ST. NICOLAAS-FEE*ST BIJ
„DE MUSSCHEN”
Een gezellig St. Nicolaas-feest is in het
clubhuis voor jongens ,,De Musschen”
aan de Rijswijkschestraat 157 gehouden.
Dinsdagavond om 5 uur begon het
groote feest eerst voor 300 kinderen van
6 tot 12 jaar, om 7 uur voor de jongens
van 14 tot 24 jaar.
Deze 600 jongeren hebben op voorbeel
dige wijze medegewerkt om het geheel
uitmuntend te doen slagen. Talrijke jon
gens hadden onder meer gezorgd voor
de bons, waardoor het mogelijk was
geworden aan allen eenige versnaperingen
te geven. De allerkleinsten hadden de
papieren slingers gemaakt, welke het
gymnastieklokaal een feestelijk aanzien
gaven. Maar boven alles was de inner
lijke orde een feest op zichzelf. Eerst
werden de St. Nlcolaas-liederen uitge
bruld, maar toen de goede en leerzame
film van de Nederlandsche Vereeniging
voor Dierenbescherming werd vertoond,
werd er in rustige aandacht geluisterd
naar de prettige toelichting van den heer
Nieuwenhuizen. Met een zakje lekkers
verlieten allen welvoldaan het sobere,
maar leerzame Sint Nicolaas-feest.
Woensdagmiddag kwamen ’n 70 kleuters
en een 30 Rotterdamsche kinderen aan
de beurt. Ook dezen hebben een prettig
St. Nicolaas-feest gehad. Naast het zakje
met lekkers was er voor ieder een ca
deautje. 700 Jongeren hebben een in vele
opzichten uitmuntend feest gehad, waar
iedere Musch” trotsch op kan zijn.
meen zullen de onteigeningen buiten de
verwoeste gebieden tegen vergoeding in
contanten geschieden.
Daarentegen zullen de vergoedingen
wegens onteigening van gronden in de
verwoeste gebieden in den regel niet
dadelijk worden uitbetaald, doch aanvan
kelijk ingeschreven in het Grootboek voor
den Wederopbouw. Nadat de nieuwe be-
bouwingsplannen zijn vastgesteld, zullen
zij dan zooveel mogelijk worden ingelost
door uitgifte van nieuwe gronden.
De bevoegdheid hiertoe Is den Alge
meen Gemachtigde gegeven in het reeds
genoemde besluit No. 168/1940.
De uitgifte van deze nieuwe, doorgaans
opnieuw verkavelde gronden geschiedt
door den Algemeen Gemachtigde tegen
door hem vast te stellen prijzen.
Zoolang nog niet tot den nieuwbouw
kan worden overgegaan, vinden belang
hebbenden derhalve hun rechten op grond
en op vergoeding wegens vernietigde
opstallen omschreven in de desbetreffende
inschrijving in het Grootboek voor den
Wederopbouw.
Binnenkort zal volgen een besluit, geba
seerd op art. 7 van ’t Besluit No. 168/1940,
waarbij voor önteigeningsvergoedingen.
welker betaling wordt uitgesteld een rege
ling betreffende inschrijving in het Groot
boek wordt gegeven, welke in hoofdza
ken overeenkomt met die van het onder
havige besluit ter zake van de bijdragen
voor schade aan opstallen geleden.
Over de vergoeding wegens onteigening
zal in ieder geval rente vergoed worden.
Over de inschrijvingen ter zake van
schade aan opstallen wordt van Rijks
wege 4 pCt. rente vergoed van den eer
sten dag der maand, volgende op die
waarin de schade is ontstaan.
De inschrijvingen in het Grootboek,
hoewel daarover renten worden ver
goed, zijn echter niet te beschouwen
als een belegging. Daarom is bepaald,
dat de inschrijvingen niet overdraag
baar zijn, behalve dan, dat zij kunnen
worden overgedragen aan derden, die
een door den Algemeen Gemachtigde
voor den Wederopbouw goedgekeurd
bouwplan willen uitvoeren.
In de Grootboekinschrijvingen is niet
een nieuwe titel voor de aanspraken
der ingeschrevenen te zien. Die aanspra
ken blijven geheel beheerscht door de be
palingen van het besluit op de toeken
ning der vergoeding. De inschrijvingen
zijn bedoeld zoo spoedig mogelijk te ver
dwijnen en plaats te maken voor nieuw
gebouwden eigendom. Derhalve is de
rentebetaling beperkt tot respectievelijk
ten hoogste 5 en 3 jaar, naargelang de
inschrijvingen betrekking hebben op
schade aan onroerende goederen in Rot
terdam en Middelburg of in andere ge
meenten van het land. Ls in den tus-
schentijd niet tot herbouw overgegaan,
dan resteert een geblokkeerde rentelooze
inschrijving, die slechts voor 100 pCt
wordt uitbetaald indien vaststaat, dat de
gelden voor herbouw zijn of worden be
steed. In het algemeen zullen derhalve
de bijdragen voor schade aan onroerend
goed niet tot uitkeering komen, tenzij
aan den bouwplicht is voldaan. Met in
achtneming van zekere voorwaarden is het
echter niet altijd noodig, dat de getrof
fenen om een uitkeering te verkrijgen
zelf moeten bouwen.
Overdracht aan derden.
Vooreerst kunnen zij met toestemming
van den Algemeen Gemachtigde voor den
Wederopbouw hun inschrijvingen, uiter
aard belast met den bouwplicht, en ook
met de aangeteekende zakelijke rechten,
aan derden overdoen. Daarnaast opent
het besluit echter de mogelijkheid, dat de
inschrijvingen ook kunnen worden inge
lost, indien door de ingeschrevenen bouw-
bewijzen worden overgelegd. Dergelijke
bewijzen kunnen onder nader te stellen
voorwaarden door den Algemeen Ge
machtigde voor den Wederopbouw in be
paalde gemeenten gedacht is in het bij
zonder aan Rotterdam worden uitge-
gereikt aan particuliere bouwers en an
deren, die binnen het kader van het door
den Algemeen Gemachtigde goedgekeur
de nieuwbouwplan gebouwen stichten.
Deze kunnen dan aan hen uitgereikte be
wijzen binnen een bepaalden termijn
verkoopen aan ingeschrevenen, teneinde
deze in staat te stellen in contanten te
beschikken over hun tegoed op het
Grootboek, en zonder dat zij verder door
eenigen bouwplicht gebonden zijn. Daar
zij met deze bewijzen hun inschrijvingen
aanstonds voor 100 pCt. kunnen inlossen
zonder zélf tot nieuwbouw over te gaan,
zullen ingeschrevenen voor de verwer
ving dezer bou-bewijzen een zekere
geldsom over hebben.
Een premie voor particuliere
bouwers.
De bouwbewijze’n beteekenen derhalve
een premie voor particuliere bouwers,
welke premie wordt betaald door hen,
die zich van hun bouwplicht willen be
vrijden. Met de afgifte van deze bouw-
bewijzen wordt derhalve een tweeledig
doel beoogd, n.l. den wederopbouw te
bevorderen en daarnaast aan de inge
schrevenen een mogelijkheid te bieden
zich voor zich persoonlijk van den op
hun inschrijvingen rustenden bouwplicht
te ontdoen. Zij hebben het voordeel bo
ven onderhandsche overdracht van den
bouwplicht, dat een openbaar en te
controleeren prijs tot stand komt, waar
voor men zich van zijn bouwplicht kan
bevrijden De prijs dezer bouwbewijzen
zal direct samenhangen met den stand
van den herbouw en met de toekomst-
vooruitzichten daarvan.
Figuur 1 in dit nummer is een blouse
van gestreept viyella met schouder-
pas, waarin de streep dwars is ver
werkt. Alleen maat 42 en 46. Het pa
troon is 10 cent verkrijgbaar aan
ons Centraal Aanneem bureau, Wagen
straat 3537.
Prof dr. G. A S. Snijder, voorzitter
van den Nederlandschen Cultuur Kring,
heeft Dinsdagavond een rede voor de
Nederlandsche radiozenders uitgesproken,
waaraan wij het volgende ontleenen.
Spr. wees o.m. op een, naar zijn mee-
ning, voor ons Nederlandsch cultuurleven
zeer belangrijk resultaat, waaraan de Cul
tuur Kring allesbehalve vreemd isde
splitsing van het vroegere departement,
elk onder een eigen secretaris-generaal.
Dit resultaat is belangrijk, omdat daar
door eerst de mogelijkheid geschapen
wordt, aan vele takken van de Neder
landsche cultuur meer zorg en aandacht
te besteden, dan tot nu toe het geval was.
Het is voor ons, leden van den Neder
landschen Cultuur Kring zoo belangrijk,
omdat de beide nieuwe secretarissen-gene-
raal, als bestuurslid en als een der eerste
medewerkers tot onzen kring behooren,
zoodat wij de overtuiging kunnen heb
ben, dat bij hun beleid de beginselen van
den Cultuur Kring niet te kort zullën
komen. Gij zult zeggen dat is alles heel
mooi, maar wat doet nu de Cultuur
Kring? Hoe gaat het nu verder?
Dat is heel eenvoudig. Wij zullen ver
der gaan zooals wij begonnen zijn, wij
zullen voorbereidend blijven werken, en
wel thans in de nauwste voeling met die
rëgeeringsorganen, die tenslotte de beslis
singen moeten nemen en de noodige maat
regelen ten uitvoer leggen. Daarmede ko
men ook voor ons een reeks van nieuwe
vraagstukken aan de orde.
Het zou niet moeilijk zijn, er hier eenige
te noemen, zoowel op het gebied van het
onderwijs, als van de kunst en de volks
voorlichting, maar dat heeft weinig zin.
De nieuwe secretarissen-generaal hebben
reeds op voortreffelijke wijze enkele alge-
meene lijnen aangewezen, en wij kunnen
ons daarmede volkomen vereenigen En
bijzondere vraagstukken aan te snijden,
lijkt mij niet juist. Immers, in dit stadium
van voorbereiding zou ik daardoor in het
beste geval een voorbarige discussie ont
ketenen. In het ergste geval misschien een
veroordeeling a priori bewerken. Eén ding
wil ik echter wel zeggen wij zullen ons
zeker niet laten haasten, want ik blijf bij
mijn overtuiging, dat een behoorlijke
voorbereiding de eenige waarborg voor
een goede oplossing der problemen is. Dat
wil niet zeggen, dat wij onder een behoor
lijke voorbereiding een poging verstaan,
om het iedereen naar den zin te maken.
Dat zal wel niet gelukken en het heeft
ook geen zin, want een compromis be
vredigt tenslotte niemand ten volle.
In September, zoo zeide spr. voorts, heb
ben wij tot uiting gebracht, dat wij voor
ons Nederlandsche volk streven naar een
eervolle plaats aan de zijde van het Duit
sche volk, dat wij bereid waren in eerlijke
kameraadschap samen te werken aan een
groote toekomst, een toekomst, die daar
zal nu wel niemand meer aan twijfelen
voor het Duitsche volk groot zal zijn, een
toekomst die voor ons eigen volk groot
kan zijn. Of dit inderdaad ook het geval
zal zijn, het ligt aan ons, aan het Neder
landsche volk zelf.
Een nadere verklaring gevende van de
woorden van den Rijkscommissaris, ver
klaarde spr., dat wij de keus hebben, om
óf als kameraden van Duitschland het
einde van den strijd te beleven, óf wel
afwachtend, maar dan uit eigen wil als
vijanden van het Duitsche volk nog bij
het eind van den strijd terzijde te staan.
Het Duitsche volk heeft ons die kame
raadschap aangeboden. Ik weet, het is
hard als overwonnene dit aanbod te aan
vaarden, ik weet ook, dat het voor den
overwinnaar gemakkelijker valt. Maar dat
neemt niet weg, dat het zelfs voor een
overwinnaar een ongewoon aanbod is. Wie
meent, dat dr. Seyss Inquart hier staat
als gouverneur van een onderworpen ge
bied, weet nog niet, wat dat beteekent.
Laat hij de Rijnlanders, die de Fransche
bezetting meemaakten, of desnoods de
Polen maar eens om inlichtingen vragen.
Dat ziet er anders uit.
Neen, de Rijkscommissaris is veeleer
een gezant van den Führer van het Duit
sche volk, die met ons volk als geheel
over den vrede spreekt en onderhandelt.
Het klinkt u misschien zonderling in de
ooren, wanneer ik zeg, dat de vredes
onderhandelingen op het oogenblik in vol
len gang zijn. Maar er zijn meer dingen
in dezen tijd, die, gemeten aan den nor
malen gang van zaken in de laatste paar
eeuwen „zonderling” zijn. Deze heele oor
log is „zonderling”, is een gebeuren, zoo
als het misschien iedere 50Ö of 1000 jaar
plaats grijpt en deze ..vrede”, die mid
den onder het krijgsbedrijf, midden in den
eindstrijd al voor onze oogen (en zonder
maandenlange genoegelijke conferenties)
wordt opgebouwd, is minstens even „zon
derling” evenzeer „op zich zelf staand”.
Wij moeten eerst weer weten, wat wij
aan onszelf hebben, wij moeten het beT
wustzijn herwinnen, dat wij in wezen Ger-
maansch zijn dat zal voor velen, die nu
daartegen protesteeren, met recht moei
lijk zijn; er zullen er ook zijn zij pro
testeeren waarschijnlijk het .hardstvoor
wie dit inderdaad onmogelijk is.
Maar voor .de overgroote meerderheid
van ons volk is dat in den grond van de
zaak heelemaal niet moeilijk, omdat zij
in het diepst van hun hart wel weten, dat
het bewustzijn, dat zij echte Nederlanders
zijn, hun de juiste plaats wijst, waar zij
thuis behooren Dan begrijpen wij, zooals
de Scandinaviërs en, daarvan ben ik over
tuigd, zooals tenslotte, na oneindig veel
meer ellende en lijden dan wij, het En-
gelsche volk het zal inzien, alleen daar
door reeds, dat onze plaats aan de zijde
van het Duitsche volk is. Dat inzicht zal
het winnen, omdat het het ruimst is en
omdat het een logische voortzetting van
een eeuwenlange ontwikkeling is.
Wie denkt nu nog aan de ruzies en
vechtpartijen van de graven van Holland?
Was niet onze laatste „oorlog” een broe
dertwist? En zijn niet zelfs de gevolgen
van dien oorlog overgroeid door het diepe
bewustzijn, dat wij, Hollanders en Vla
mingen tezamen, „alle man van Neerlands
stam” zijn? Zien wij dan geen verschillen
meer? Integendeel, wij zien ze keer dui
delijk en juist daardoor misschien ontdek
ken wij het best onzen eigenaard. Dat
geldt voor de Noord- en Zuid-Nederlan-
ders, dat geldt ook voor de Nederlanders
en de Duitschers, en het zou een groot
verlies beteekenen, wanneer wij deze ver
schillen verdoezelden. Maar veel erger zou
het zijn, wanneer wij daardoor vergeten,
wat ons boven alles bindt.
Wij hebben voor de eerste maal overi
gens in onze geschiedenis nu werkelijk
eens met onzen Duitschen broer gevoch
ten. De strijd is voorbij en wij staan nog
tegenover elkaar. Maar, wij kunnen het
daarbij niet laten en wij weten ook, dat
wij tenslotte broers zijn en met elkaar
verder moeten. Het komt er nu op aan,
dat het Nederlandsche en het Duitsche
broedervolk weer den weg tot elkaar vin
den. Daar ligt de keus, waarvoor wij thans
staan. En wie ons Nederlandsche volk met
opzet of door onverstand er toe brengt,
te volharden in een bevroren starheia en
stijfkoppigheid, draagt tegenover zijn eigen
volk een zeer groote onverantwoordelijk
heid. Want laat hij wel bedenken, dat wij
nu staan tegenover de „vredesvoorwaar
den”. Ook deze zijn weer ongehoord in
hun eenvoud, want in den grond van de
zaak kan ik ze samenvatten in enkele
woorden „Zullen wij als goede kamera
den samenwerken, ja of neen?” Dat is de
vraag, die de Rijkscommissaris ons telkens
weer stelt, en het is zaak, dat wij dit
verstaan.
Omdat de verduistering voor het
groote aantal bewaakte overwegen
bijzondere veiligheidsmaatregelen noo
dig heeft gemaakt, heeft de directie
van de Nederlandsche Spoorwegen in
samenwerking met de Duitsche autori
teiten diepgaande proefnemingen ge
nomen met maatregelen, die de auto
rijders zoo duidelijk mogelijk op het
gesloten zijn van de spoorboomen op
merkzaam moeten maken. Voor drukke
spoorwegovergangen is een transparant
ontworpen, dat bij gesloten boomen
het woord „stop” in roode lichtende
letters vertoont. Als de boomen open
zijn, is het opschrift niet verlicht. Het
stoplicht zal in het algemeen op de
hoogte van de spoorboomen, rechts van
den weg ongeveer anderhalven meter
hoog worden aangebracht, zoodat het
verlichte transparant op ongeveer
tachtig tot honderd meter afstand
zichtbaar zal zijn. Ook zullen boven
dien in het midden van de spoorboo
men drie reflectoren worden aange
bracht.
De minder drukke overwegen
den alleen met reflectoren uitgerust en
wel naar gelang van de
met drie tot negen stuks. De reflecto
ren zullen zóó worden aangebracht,
dat zij bij gesloten stand van de
spoorboomen een rechte lijn vijftig
c.m. boven den grond zullen vprmen.
Bij de invoering van de nieuwe
maatregelen, die door het Luftgau-
kommando Holland beproefd en goed
gekeurd zijn, vervalt de plaatsing van
roode handlantaarns ter beveiliging
der overwegen.
den rekening gehouden. Dit wordt verge
makkelijkt door de instelling van het
Centrale Verrekenkantoor. onderdeel van
j de afdeeling Oorlogsschade van het de-
partemept van Financiën. Naar gelang de
schadegevallen door de Schade-enquête-
I commissiën worden afgewikkeld, zullen
de bijdragen worden betaalbaar gesteld
Boomkweekerijproducten
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het Departement van Land
bouw en Visscherij, heeft de percentages
vastgesteld van de in 1941 te beplanten
oppervlakte met boomkweekerijproducten.
Dit percentage is als volgt: Voor alle
boomkweekerijproducten met uitzonde
ring van rozen-onderlagen-zaailinigen: op
100 pCt. van de oppervlakte, welke op den
eersten Augustus 1940 met boomkwee.
kerijproducten daadwerkelijk was be_
kweekt; voor rozenonderlagen-zaailingen:
op 100 pCt. van de oppervlakte, waarop de
betrokkene in het kalenderjaar 1940 rozen,
onderlagen.zaailingen mocht kweeken.
Wetenschappelijke conferentie over het
bewaren van voedingsmiddelen
Over de wijze van bewaren en het voor,
komen van bederf van voedingsmiddelen
zal door cherhici, biologen en ingenieurs
gesproken worden op de 19de conferentie
voor voedingsmiddelscheikunde op 13 De.
cember as te Amsterdam. Deze twee,
jaarlijksche conferenties gaan uit van de
Ned. Maatschappij ter bevordering der
pharmacie en de Ned. Chemische vereeni.
ging.
Belangstellenden worden gaarne ge
ïntroduceerd door den secretaris der con
ferentie, Leonardostraat 10, Amsterdam-
Zuid.
(Vervolg)
Door de Schade-enquête-commissies
zijn voor het meerendeel de gegevens
voor de toepassing van het besluit reeds
bij elkaar gebracht. Na onderzoek der
schadegevallen, waarbij de schade dient
te worden gewaardeerd aan de hand van
de voorschriften van het besluit en des-
zelfs uitvoeringsvoorschriften, die goed
deels reeds tevoren in overleg met het
departement van Financiën aan de Scha
de-enquête-commissies zijn bekend ge
maakt als aanwijzingen van de Commis
sie Oorlogsschade, doen de Schade-en
quête-commissies voor ieder schadegeval,
dat tot haar competentie behoort, een
voorstel tot vaststelling der schade aan
den secretaris-generaal van het departe
ment van Financiën. Na vaststellirig der
schade kan de aan de getroffenen uit te
keeren bijdrage worden bepaald. Dit zal,
met uitzondering voor de vergoedingen
Voor huisraad, centraal geschieden,
waarbij de inmiddels door de Stichtin
gen 1940 verleende bedrijfsaredieten en
de door den Algemeen Gemachtigde ver
strekte voorschotten en credieten voor
herstel van woningen en vaartuigen in
mindering der bijdragen worden ge
bracht. Tenslotte zullen de bijdragen van
een centraal kantoor uit betaalbaar wor
den gesteld.
□e uitkeering der bijdragen
Op de bijdragen voor huisraad e.d.
worden de reeds uit de Overheidskassen
verstrekte gelden voor aanschaffing van
kleeren en huisraad e.d. in mindering
gebracht. Als regel zal slechts nieuw
goed, dat werd verstrekt, bij deze ver
rekening in aanmerking worden gebracht.
Tweedehands goed daarentegen niet. De
I uitvoering van deze verrekening zal ge
schieden onder leiding van de Contact
commissie voor de directe hulpverlee-
ning, welke haar zetel heeft aan het de
partement van Binnenlandsche Zaken;
deze commissie handelt daarbij overeen
komstig de door den Secretaris-Generaal
van het departement van Financiën te
geven aanwijzingen.
De bijdragen voor de andere catego
rieën goederen evenals de bijdragen voor
huisraad boven 2500, zullen in contan
ten worden uitgekeerd, met dien ver
stande, dat, de bijdragen voor verlies van
onroerend 'goed en schepen lijdelijk zul
len worden geblokkeerd, totdat beste
ding voor nieuwbouw verzekerd is. De
bijdragen worden verleend ten behoeve
van de zakelijk rechthebbenden op de
verloren gegane goederen. Met de rech
ten van hypotheekhouders e.d. zal der
halve worden rekening gehouden. De
I uitbetaling zal in den regel geschieden
I aan de eigenaren der verloren gegane
goederen, alhoewel daarbij volgens het
I beginsel, dat de bijdragen al diengenen,
j die zakelijke rechten op de gohderen be-
I zaten, moeten ten goede komen, met de
rechten van pandhouders e.d. kan wor-
Het is eenvoudig u te zeggen,
welke avonden de maan boven onzen
horizon zal staan. Het is echter on
mogelijk te voorspellen of er op die
avonden ook veel maneschijn zal zijn.
Dit laatste hangt in zeer sterke mate
af van de bewolking. Wanneer uit een
dik wolkendek de regen neerdrupt, zal
het maanlicht slechts spaarzaam tot
onze straten doordringen.
In het tijdvak van 7 tot 14 De
cember staat de maan reeds aan den
hemel als de zon ondergaat. De maan
staat eiken avond hooger, totdat op
14 December de maan vol is. Zij komt
op wannéér de zon ondergaat en
schenkt ons den geheelen nacht mane
schijn.
Van 15 tot 20 December neemt
de maan af; zij komt steeds later op,
zoodat er op 18 en 19 December alleen
enkele uren voor middernacht
schijn is.
Van 20 tot 31 December behoeft
men geen maneschijn te verwachten.
Alleen op de laatste drie avonden van
het jaar zal de maan zich als een slan
ke sikkel aan den avondhemel ver-
toonen; de sikkel staat laag aan den
hemel en geeft weinig licht.
Het nieuwe jaar begint met een
aantal uitgaansavonden!
Tot 5 Januari wordt het eiken
avond beter, de maan wast en staat
iederen volgenden avond hooger dan
op den voorafgaanden avond.
Van 5 tot 14 Januari iederen
avond maneschijn, op 13 Januari komt
de volle maan op als dc zon onder
gaat, te middernacht staat zij zeer
hoog aan den hemel.
Tijdstippen van maansopkomst
en -ondergang
Hieronder geven we een
lijst van de tijdstippen van
opkomst en -ondergang:
