Wcdia
aan
Zuid-Afrika
De oppositie
m
Roosevelt’s plan inzake steun
Engeland
res
de Zweedsche
m
GEMENGD NIEUWS
De ontploffing
kruitfabriek
MATSOEOKA OVER DE JAPANSCH-
AMERIKAANSCHE BETREKKINGEN
In t HOFBRAU
Heftig debat in het
te verwachten
Dr. Malan neemt de
leiding van Hertzog over
ORKEST PALI
19 Dec. UHfi Ip bl.
2
aan
VEREENIGDE
STATEN
AUTO IN DE VECHT GEREDEN
ROEMENIE
JAPAN.
Twintig gebouwen in de
asch gelegd
FRAUDULEUS GESLACHTE
VARKENS VERVOERD
De Pauseiijke geschenken
krijgsgevangenen
I
HET SNUFJE VAN DEN HAAG
KNEUTERDIJK 16
HEDEN GEOPEND
Nieuwe bestuursacademie te
Straatsburg
De Engelsche luchtaanval op Napels
Een Engelsche luchtaanval op Brest
Luchtaanvallen in Thailand
Portefeuille met geld vermist
TTAAGSCHE COURANT Donderda
Vijftig Amerikaansche schepen
voor Engeland
Amerikaansche bommenwerpers
naar Singapore?
Clandestiene handel in levensmiddelen
ENGELAND
Inschrijving van zesendertigjarigen
Tokio heeft geen vijandelijke
bedoelingen jegeas Amerika
RECLAMES.
l
t
s
De
DE DIPLOMATIEKE POSTEN IN
EUROPA
CREDIET VAN TIEN MILLIOEN
DOLLAR AAN PERU
HONGAARSCHE PRINSES
UITGEWEZEN
FRANSCHE MISSIONARIS
GEARRESTEERD
Het voornemen van Paus Pius om aan
alle krijgsgevangenen in de verschillende
oorlogvoerende landen een Kerstgeschenk
te geven, blijkt onuitvoerbaar. De techni
sche moeilijkheden zijn te groot. Gister
ochtend verluidde in Vaticaankringen, dat
de Paus zich er toe zal moeten beperken
geschenken uit te deelen aan de in Italië
geïnterneerde krijgsgevangenen.
I 20 MINUTEN
F LACHEN OM
EEN DAVERENDE
KLUCHT MET
CHARLEY CHASE
EEN GEESTIGE
TEEKENFILM
IN KLEUREN
af
niet
Directie: A. H. REIJNDORP,
v/h Chef de Restaurant Astoria
A’dam en Chateau Bleu, den Haag
Stefani meldt, dat uit de puinhoopen
van een gebouw, dat tijdens den vijan.
delijken luchtaanval op Napels in den
nacht van 14 op 15 December werd ge
troffen, de lijke- van 3 mannen en 2
vrouwen zijn gehaald. Bij dezen aanval
zijn voorts 28 personen gewond.
Een verklaring voor
wijziging werd niet gegeven.
United Press meldt uit Berlijn In een
aan de buitenlandsche pers verstrekte
mededeeling wordt gezegd, dat de En
gelsche berichten over bomaanvallen op
Duitsche vliegvelden in Noord-Frankrijk
Het opperbevel van Thailand heeft het
volgende communiqé gepubliceerd om
trent de botsingen in de lucht, die zich
thans afspelen te Nakorn Panom. Nong-
kai, Móejcdhanen Aranya. Fransch In-
do-Chineesche vliegtuigen zijn Maandag
boven grondgebied van Thailand ver
schenen en hebben een aanval gedaan op
Oedorn, waar één doode viel, en Sakon
Nahon. een open stad, waar 8 dooden te
betreuren waren.
Een inwoner van de Sarphatistraat te
Amsterdam heeft aangifte gedaan, dat
hij een portefeuille, inhoudende bankbil
jetten ter waarde van 850 gulden en dis
tributiebescheiden. vermist. Het geld en
de papieren zijn- verloren gegaan in het
bovenhuis van een bontwërker. die daar
tevens een atelier heeft. De nummers der
bankbiljetten kon de eigenaar helaas niet
opgeven.
cr
PROTEST VAN HUISVROUWEN
Naar uit Londen wordt gemeld, heeft
zich een delegatie huisvrouwen vervoegd
bij het ministerie voor de levensmiddelen
voorziening. om te protesteeren tegen de
hooge prijzen van levensmiddelen en het
tekort aan melk. De vrouwen werden ont
vangen door den ambtenaar van het mi
nisterie. sir Henry French, die, toen de
vrouwen een te krachtigen toon aansloe
gen na een half uur de kamer wilde ver
laten. De vrouwen eischten echter na
drukkelijk. dat de regeering haar gratis
levertraan ter beschikking zou stellen.
French weigerde hierop in te gaan. Toen
hij daarop weer probeerde de bespreking
af te breken en de kamer te verlaten,
versperden de verbitterde vrouwen hem
den weg, zoodat French slechts met ge
bruik van geweld het vertrek kon ver
laten.
Een doode
Gistermorgen om tien uur is op den
Rijksstraatweg onder de gemeente Breu-
kelen een ernstig ongeluk gebeurd. Op
dien tijd naderde er uit de richting Am
sterdam een personenauto. Vermoedelijk
door te groote snelheid en door de glad
heid van het wegdek, slipte de auto in
de bocht vlak voor het kasteel Nijen-
rode. De wagen geraakte hierbij te wa
ter, waardoor een van de beide inzitten
den, de 53-jarige C. J. van den Berg uit
Amsterdam, is verdronken. De chauffeur
zag kans, om nog uit den wagen te sprin
gen en zwemmende den kant te bereiken.
Op den wal trok de chauffeur zijn bo
venjas en andere kleedingstukken uit,
waarna hij zich opnieuw te water begaf
om te trachten den heer van den Berg
te redden. Hij wist door het portierraam,
dat hij open had gedraaid alvorens uit
den wagen te kunnen ontsnappen, rij*
passagier te grijpen, doch uitgeput door
de koude van het water en de ver
moeienis moest hij hem weer loslaten.
Inmiddels hadden personen, die aan de
overzijde van de Vecht de auto op het
gladde wegdek hadden zien slippen en
te water gaan, eenige roeibootjes losge
maakt en daarmede roeiden zij naar de
plaats des onheils.
Ondertusschen passeerde toevallig een
kraanwagen, welke werd aangehouden
om daarmede te trachten den wagen op
den kant te brengen. Er ging toch nog
een kwartier mee heen, zoodat dokter
Adels, die ijlings was ontboden, nadat
kunstmatige ademhaling was toegepast,
slechts den dood vast kon stellen. Het
lijk is in beslag genomen en naar het
lijkenhuisje te Breukelen vervoerd.
Minister Huil heeft aangekondigd, dat
de diplomatieke vertegenwoordiging van
de Vereenigde Staten in Europa onmid
dellijk na de Kerstvacantie aanzienlijk
versterkt zal worden. De ambassadeur te
Rome, William Phillips, is zoover her
steld. dat hij weer naar Rome kan gaan.
Tezelfdertijd begeeft admiraal Leahy zich
naar Vichy en het is ook te verwachten,
dat Roosevelt spoedig een nieuwen am
bassadeur in Londen zal benoemen. De
eenige Europeesche ambassadeur der
Vereenigde Staten, die zich momenteel op
zijn post bevindt, is ambassadeur Alexan
der W. Wedell in Madrid.
Tot dusver hebben de afgevaardigde
Bloom en senator Milton (beide demo
craten) hun toestemming voor het plan
van den president laten blijken. De dêmo-
cratische senator Holt daarentegen noemde
het voorstel van Roosevelt een uitvlucht.
In politieke kringen wordt er overigens
op gewezen, dat de president zich nog niet
heeft vastgelegd, maar alleen verklaard
heeft, dat men op deze wijze te werk zou
kunnen gaan. Toch acht men het waar
schijnlijk, dat in het Congres een derge
lijk voorstel zal worden ingediend, als het
plan in de openbare meening geen on-
gunstigen indruk heeft gemaakt. Behalve
dit plan van Roosevelt is de verstrekking
van een eventueele leening aan Engeland
nog steeds onderwerp van de gesprekken.
De democratische senator Varnuis heeft
verklaard, dat hij het onmogelijk acht de
toestemming van den Senaat te vragen
voor een verandering- van de Johnsonwet.
waardoor het verstrekken van leeningen
aan de staten, die in de betaling van hun
schulden uit den wereldoorlog nalatig iijn,
verboden wordt.
Geen sabotage
In tegenstelling tot andersluidende be
richten heeft de directeur van de kruit
fabriek te Karlskoga verklaard, dat het
ernstige ongeluk niet aan sabotage te
wijten is, doch zuiver aan een ongeval
moet worden toegeschreven.
VERSPREIDE BERICHTEN
De visscherij aan de Belgische kust
wordt thans met steun van de Duitsche
autoriteiten hervat. Elke visschersboot
moet bij de uitoefening van haar werk
zaamheden voorzien zijn van een witte en
de Belgische vlag.
In Noord-Italië, vooral in de dalen
van de Alpen, is een scherpe daling van
de temperatuur geconstateerd. Zoo werd
in het Sesia-dal een temperatuur van 8
graden vorst waargenomen. Twee be
jaarde mannen heeft men dood aangetrof
fen als gevolg van bevriezing.
De Hongaarsche rivier- en zeescheep-
vaartmaatschappij heeft bekend gemaakt,
dat de Donauscheepvaart wegens ijsgang
voorloopig gestaakt wordt. De vaart tus-
schen Galatz en Soelina, aan den mond
van den Donau, is gestaakt wegens de
vele ijsschotsen.
Gedurende een heggen storm op de
Zwarte Zee hebben verscheidene schepen
het zwaar te verantwoorden gehad. Zoo
is o.a. het Turksche stoomschip „Yel-
kengi” (3000 ton) vergaan. Het vaartuig
dreigde op de klippen te loopen, waarop
de bemanning er de voorkeur aan gaf
het schip zelf tot zinken te brengen. De
kapitein en alle 28 leden der bemanning
wisten zich in de reddingbooten in vei
ligheid te brengen.
Naar uit Manilla (Phiiippijnen) ge
meld wordt, zijn 18 Moro’s (inlanders)
onder wie vrouwen en kinderen, door
krokodillen aan stukken gereten, toen
hun boot op de rivier Agus omsloeg en
de inzittenden in het water vielen, dat
krioelde van deze roofdieren.
Te Marchfield (Califo^nië) is een
Amerikaansch bombardementsvliegtuig
neergestort, waarbij de 6 inzittenden om
het leven kwamen.
Verkoopers en koopers geverbaliseerd
Ambtenaren van den crisiscontróledienst
te Zwolle hebben onder Doornspijk twee
mannen aangehouden, toen zij, zich be
veiligd achtend door het nachtelijk duis
ter, bezig waren met het vervoer van
frauduleus geslachte varkens. Een van
hen trachtte te ontsnappen, doch hij kon
nog worden gegrepen. Tegen beiden werd
proces-vërbaal opgemaakt wegens fraudu
leus vervoer van vleesch, wegens over
treding der bepalingen op de huisslach»
ting en voorts ter zake van overtreding
van de Vleeschkeuringswet.
Het onderzoek in deze zaak leverde
voorts het resultaat op, dat verscheidene
inwoners van Kampen reeds vroeger
vleesch van de thans aangehouden mannen
bleken te hebben gekocht. Men stelde de
politie te Kampen hiervan op de hoogte,
die er aanstonds op uittrok en er in
slaagde een groot gedeelte van het reeds
verkochte vleesch te achterhalen. Tegen
de koopers is eveneens proces verbaal op
gemaakt wegens overtreding van da
Hamsterwet. Het vleesch van de varkens
is met dat van hetgeen men in Kampen
kon achterhalen in beslag genomen.
Het Zweedsche telegraafagentschap
publiceert bijzonderheden dmtrent
de ontploffing en den brand in de
kruitfabriek van Karlskoga, behoo-
rende tot de Boforsfabrieken. De
brand zou zijn ontstaan door een
ontploffing in een trotylketél. Na
ongeveer 20 minuten ontplofte het
overige in het gebouw aanwezige
trotyl. De brand kon zich daar
door uitbreiden over de werkplaat
sen en zekere magazijnen en
droogkamers, hetgeen met razende
snelheid geschiedde. In totaal zou
den 20 gebouwen volkomen in de
asch zijn gelegd en een groot aan
tal zwaar zijn beschadigd.
Vliegtuigproductie nog
onvoldoende
De „New York Post” houdt zich bezig
met de productie van de Amerikaansche
luchtvaartindustrie, welke productie on
voldoende is ter bevrediging van de
Amerikaansche en daarenboven ook de
Engelsche behoeften. Het blad verwijst
naar een uitlating van generaal-majoor
Channy, van de Amerikaansche lucht
macht, die onlangs teruggekeerd is van
een reis ter bezichtiging van het Engel
sche luchtwapen. Deez zeide. dat Enge
land terstond 5000 AmerikaaiTsche bom
menwerpers noodig heeft om de krijgs
kans te doen keeren. Volgens het blad
kon de December-productie van de Ver-
eenigde Staten niet eens de Engelsche
behoeften bevredigen.
De „Deutsche Allg. Ztg.” publiceert
een hoofdartikel van Kurt Reich, ge
wijd aan de oppositie in ZuidAfrika.
In dit artikel, geschreven naar aanlei
ding van het aftredén van generaal
Hertzog, wordt o.a. gezegd: De Engel
schen wrijven zich in de handen van
voldoening, omdat Hertzog, die in
November van het vorig jaar voor
stelde, dqt de Zuid-Afrikaansche Unie
een afzonderlijken vrede met het Duit
sche Rijk zou sluiten, niet slechts als
leider van zijn partij is afgetreden,
doch ook zijn mandaat als afgevaardig
de heeft neergelegd. Zij hebben int.us-
schen tot zulke vreugde weinig aanlei
ding, want het vertrek van den 74-jari-
gen generaal beteekent niet een ver
mindering van de Boeren-oppositie,
doch in tegendeel een opheldering der
fronten.
Na erop te hebben gewezen, dat de
Boeren onderling door verschillende po
litieke schakeeringen worden verdeeld
en dat ook de politiek van Hertzog met
die van den felsten Boeren-nationalis-
tenleider, dr. Malan, niet volkomen ge
lijkvormig was, ofschoon beiden na het
uitbreken van den oorlog in Europa hun
volgelingen weer bijeengebracht had
den, vervolgt het artikel: door het ver
trek van Hertzog is thans de leiding
van de Boeren-oppositie ondubbelzinnig
in handen van Malan overgegaan en
men mag aannemen, dat de Engelséhen
en de minderheid hunner meeloopers
de gevolgen van dit feit toch zoo goed
zullen voelen, dat de propagandistisch
getoonde vreugde over het vertrek van
Hertzog vanzelf zal verstommen.
kritiek on Ron<--
De voorzitter van het pas opgerichte
comité tegen deelneming van de Veree-
nigde Staten aan den oorlog. Verne
Marshall, heeft Roosevelt’s nieuwe actie
voor hulp aan Engeland als fantastisch
gequalificeerd. Het plan zou 't Amerikaan-
sche volk verplichten van nu af En-
gelands oorlog te 'financieren. Nog ..on
gelooflijker” is de bewering van den pre
sident. dat zijn plan financiering van den
Engelschen oorlog zonder opheffing van
neutraliteitswet of Johnson-act mogelijk
maakt. Roosevelt’s voorstel, aldus Mar
shall. heeft de strekking, dat het Congres
een wet moet aannemen, die Roosevelt
machtigt iets te doen wat niemand an
ders zou durven, zoolang de genoemde
wetten van kracht zijn. Roosevelt eischt
inderdaad wel de absolute autoriteit van
een dictator.
De democratische afgevaardigde Ken
nedy heeft een voorstel ingediend, vol
gens hetwelk het Huis van afgevaardig
den uit de leden van alle partijen een
..vredescomité” zou moeten benoemen.
Het zou dan de taak van dit comité zijn,
middelen en wegen voor te stellen, waar
door de vrede voor de Vereenigde Staten
kan worden
Het departement van justitie heeft aan
prinses Maria Waldenburg von Hohen-
lohe uit Hongarije, bevolen de Vereenig-
de Staten vóór Zaterdag te verlaten. De
redenen voor de uitwijzing zijn niet be
kend gemaakt.
De Export- en importbank heeft, naai
de directeur Jesse Jones bekend gemaakt
heeft, aan de Peruaansche regeering een
crediet van 10 millioen dollar verleend.
De uitbetaling zal met maandelijks een
millioen dollar geschieden.
de omgeving der kruitfabrieken
wonen, geëvacueerd zijn of de wijk
hebben genomen. Tot dusver zijn
er 5 lijken gevonden veertig ge
wonden zijn naar de ziekenhuizen
overgebracht.
Ooggetuigen meenen gezien te heb
ben, dat arbeiders uit de brandende
fabriek naar het dak waren gevlucht,
dat kort daarna in de lucht vloog. Bij
zonder tragisch is het lot van den
hoofd-ingenieur Osterdahl, die zich bij
de reddingspogingen moedig gedroeg en
zoo ernstig aan de oogen gekwetst werd,
dat hij waarschijnlijk blind zal blijven.
De fabriek, de vroegere Nobel fabrie
ken, behoort tot het concern van Bofors.
Op het terrein staan niet minder dan
350 gebouwen. Het concern Bofors om
vat wapenfabrieken, kruitfabrieken,
hoogovens, staalfabrieken, gieterijen,
chemisch technische en verfstoffenfa-
brieken.
Brandende puinhoopen
De ontploffingsramp heeft in geheel
Zweden diepen indruk gemaakt. De om
vang van de schade in dit centrum der
wapenfabrieken van Bofors is nog
steeds niet te overzien. Gisteren te mid
dernacht was men er in geslaagd den
brand te localiseeren. Het vuur woedde
toen echter nog steeds in de ruines,
waar men niet kan binnendringen, om
dat voor nieuwe ontploffingen wordt ge
vreesd. De brandweer houdt zich nog
Altijd gereed om zoo noodig in te grij
pen.
op zijn minst genomen sterk overdreven
zijn. Dinsdagavond werd een aanval op
Brest ondernomen. Engelsche bombarde
mentsvliegtuigen verschenen, door het
wolkendek beschermd, op een hoogte van
500 a 800 mr, zoodat het afweergeschut
eerst laat in werking kon treden. Slechts
twee directe treffers werden geplaatst
op een afweerbatterij. waardoor een aan
tal soldaten gedood en zwaar gewond
werd. De mededeeling besluitDit be
wijst. dat de Engelschen niet over goede
richtinstallaties beschikken, daar zij zelfs
ondeF de gunstigste omstandigheden niet
in staat zijn hun doelen te vernietigen.
dige bedoelingen jegens de Vereenigde
Staten zou koesteren. Niets is echter dwa
zer en meer bezijden de waarheid. Japan
wil de Vereenigde Staten niet uitdagen.
Het wênscht eenerzijds slechts alleen ge.
laten te worden om ongehinderd zijn op.
bouwend werk te kunnen verrichten en
anderzijds wenscht het dat er een einde
komt aan den oorlog in China en Europa
zonder dat andere landen, en vooral niet
een zoo machtig land als de Vereenigdé
Staten, daaraan deelnemen.
Een deelneming van de Vereenigde Sta.
ten aan den Europeeschen oorlog of een
botsing tusschen de Vereenigde Staten
en Japan in de Stille Zuidzee zou tot een
volledige ineenstorting der beschaving
leiden. In dit verband zeide spr. geen
twijfel te willen laten bestaan over het
feit, dat Japan trouw is jegens zijn bonc-
genooten en dat de Japansche buitenland,
sche politiek in de toekomst het driemo.
gendhedenpact tot kernpunt zal hebben.
Dit beteekent geen dreigement, maar is
eenvoudig een constateering om moge,
lijke misverstanden te vermijden.
Japan blijft hoop koesteren ten aanzien
van de mogelijkheid om tot een spoedig
herstel van den vrede in China te gera.
ken. Tenslotte betoogde de minister dat
Japan en de Vereenigde Staten het aan
de menschheid verschuldigd zijn, hun po
gingen te vereenigen en alles in het werk
te stellen, om het verschrikkelijke ongeluk
van een conflict in de Stille Zuidzee te
vermijden. Spr. deed een dringend beroep
op het gezonde verstand van beide voL
keren om ten aanzien van de ongewone
wereldsituatie een rustig oordeel en koel
hoofd te bewaren.
Naar pas thans bekend wordt, is be
gin September te Koemanoto op Kioe-
sjioe een Fransche missionaris, Anatole
Huse, gearresteerd, die volgens de
persberichten, bij de groote Engelsche
spionnage-affaire van den afgeloopen zo
mer betrokken zou zijn, vooral bij het
geval van den Reutercorrespondent
James Cox. Inmiddels is tegen hem een
aanklacht ingediend wegens overtreding
van "verscheidene voorschriften inzake
de veiligheid van den staat en de mili
taire wetten.
De „New York Daily News” ver
klaart in Amerikaansche reederskrin-
gen te hebben vernomen, dat de regee
ring voornemens is, na afkondiging van
een uitzonderingstoestand 50 moderne
schepen van Amerikaansche lijnen op te
eischen en ter beschikking van Enge
land te stellen. Wanneer die uitzonde
ringstoestand zou worden afgekondigd,
was nog niet bekend, doch men had den
reeders reeds medegedeeld, op welke
schepen men het oog had laten vallen.
De reeders werden bij de keuze in het
geheel niet geraadpleegd en protesteeren
thans te Washington heftig tegen het
wegnemen van hun beste schepen.
De onlangs naar Manilla gezonden 12
groote Amerikaansche bommenwerpers
zouden, naar de „Tsjoegai sjimpo” uit
welingelichte bron te New York ver
neemt, thans naar Singapore gebracht
worden, om het Engelsch-Amerikaan-
sche front in het Zuidelijke deel van de
Stille Zuidzee te versterken.
Amerikaansche persstemmen
De correspondent te Washington van
de „New York Sun”, Adams, schrijft met
betrekking tot het nieuwe voorstel van
president Roosevelt aangaande steunver
lening aan Engeland, dat te Washington
een gerucht in omloop is, volgens het
welk Engeland zonder alle hulp van de
Vereenigde Staten niet langer dan 3
maanden zou kunnen standhouden Het
is, aldus meent Adams, mogelijk dat dit
bericht „gedramatiseerd” is om den
steun van de Amerikaansche openbare
meening voor bet nieuwste voorstel van
Roosevelt te winnen. Vast staat echter
dat er onder de best geïnformeerde amb
tenaren te Washington geen twijfel over
bestaat dat de situatie var. Engëïand
uiterst vertwijfeld is Seworden De Ame-
rikaansche regeering is bereid. Engeland
alles te leveren, wat dit voor den strijd
tegen de. totalitaire mogendheden noodig
heeft. De Amerikaansche vlag en de
Amerikaansche staatsburgers zullen ech
ter buiten den oorlog worden gehouden.
De belastingbetalers in de Vereenigde
Staten zouden een onbegrensd deel van
de Engelsche lasten op eigen schouders
moeten nemen
In de overige berichten uit Washing
ton, aldus meldt het D.NB. verder, wordt
er in het bijzonder op gewezen, dat En
geland dringend schepen noodig heeft
De „New York Post” schrijft ten aanzien
van het plan-Roosevelt, dat het van min
der belang is of men Engeland oorlogs-
materieel schenkt of leent. De hoofdzaak
is een voldoende productie van de Ver-
eenigde Staten, om te bereiken, dat En
geland met dollars kan koopen, die de
Vereenigde Staten het geven.
De „New York Sun” noemt het voor
stel van Roosevelt een proefballon. Het
uitleenen van oorlogsmateriaal zou dé
hoeveelheid, die de Vereenigde Staten
ter beschikking van Engeland zouden
kunnen stellen, niet vergrooten. Het wer
kelijke probleem van hef oogenblik is de
achterstand in de productie van vlieg
tuigen en ander oorlogsmateriaal.
De „New York World Telegram”
schrijft, dat in Amerika de meening
heerscht, dat het binnenlandsche front
van Engeland zwakker wordt, hoe langer
de oorlog duurt. In dit opzicht is het
pessimisme in de Vereenigde Staten de
laatste weken aanzienlijk toegenomen.
Nog pessimistischer denkt men over de
mogelijkheid van een Britsche overwin
ning of van herovering van Europa door
Engeland.
De tegenstelling, die tot nu toe hoofd
zakelijk door den naarq Hertzog eener
zijds en dien van den huidigen
minister-president Smuts’ gekenmerkt
werd, blijft bestaan. Het is een
tegenstelling, waaronder de Zuid-Afri
kaansche Unie sedert het eerste ver
schijnen der Engelschen op hun grond
gebied lijdt. Generaal Hertzog en dr.
Malan vonden in de gemeenschappelij
ke oppositie tegen de gevaarlijke poli
tiek van den premier Smuts een basis
voor nieuwe samenwerking, zonder dat
had laten varen. De kracht hunner be
weging noopte Smuts in elk geval tot
de verklaring, dat thans geen Zuid-
Afrikaansche troepen naar Europa zou
den worden gezonden. Doch de voor
vechters van de onafhankelijkheid der
Boeren waren daarmede niet tevreden,
doch stelden in het openbaar alles in,,
het werk, opdat de Unie zich door eenT
afzonderlijken vrede met de asmogend
heden van den Engelschen oorlog zou
losmaken. Hertzog, die een aantal on
dubbelzinnige redevoeringen in dezen
zin heeft gehouden, wist tot tweemaal
toe te bewerkstelligen, dat hierover in
het parlement een stemming werd ge
houden, die het opmerkelijke resultaat
opleverden, dat 45 pCt. van de afge
vaardigden tegen Smuts positie kozen.
Met de werkelijke volksmeening kwam
waarlijk ook dit stemmingsresultaat
nog niet overeen. Er kan niet aan ge-
twijfelc! worden, dat bij nieuwe verkie
zingen de Boeren-oppositie een zer
aanzienlijke versterking zou krijgen,
doch dit inzicht heeft den Britschen
guverneur-generaal Sir Patrick Dun
can en den ministerpresident ook aan
leiding gegeven, het uitschrijven van
nieuwe verkiezingen consequent te wei
geren.
In de beordeeling van deelneming
aan den oorlog bestond tusschen Hert
zog en Malan algeheele overeenstem
ming. Ook Malan had zich met alle
scherpte tegen de imperialistische plarf-
nen van Smuts gekeerd. Voor hem, die
niet in de laatste plaats zijn volgelingen
onder de universiteitsjeugd vond, stond
van den aanvang af het volksche pro
bleem op den voorgrond. Steeds op
nieuw heeft hij erop gewezen, welk een
dreigende omvang de Joodsche imigra-
tie aannam, welke reeds met de ont
dekking van de goud- en diamantvelden
was begonnen, doch na 1933 zoo was
toegenomen, dat het aantal Joden thans
op 200.000. dit is' dus 10 pCt. van het
aantal blanken in de Unie, geschat
wordt. In Johannesburg is zelfs een op
de zes inwoners een Jood. Malan
heeft reeds jaren geleden verklaard, dat
door de toeneming van het aantal Jo
den de Afrikaanders practisch het land
hunner vaderen niet meer bezitten.
Daarbij komt voor hem de scherpe
tegenstelling tot de Engelschen. Het on
verzettelijke standpunt van Malan liet
ook voor de Engelschen binnen de Unie
slechts rechtsgelijkheid op cultureel en
taalgebied toe, terwijl generaal Hertzog
hun ook in politiek opzicht dezelfde
rechten als de Boeren wilde toestaan.
Dit verschil in standpunt, waarbij de
partij zich achter de. meer radicale
eischen van Malan schaarde, werd aan
leiding tot de scheiding tusschen de
beide mannen. Hertzog trok zich terug
van de partijleiding en uit het parle
ment, in het besef, dat dragers van
den afweerstrijd der Boeren in de toe
komst jongere krachten dan hij moeten
zijn. Het resultaat van de stemmingen
in het partijcongres laat de wereld zien,
welk verscherpingen de anti-Engelsche
stemming in de Unie juist tijdens den
oorlog heeft ondergaan.
Waarheen de wil van het Boeren
dom, vrij te zijn, welke steeds de sym
pathie der Duitschers haeft gehad, zal
leiden, heeft dr. Malan reeds herhaalde
lijk duidelijk tot uitdrukking gebracht,
wel het duidelijkst in zijn verklaring
van Juli j.l.: „Aan het einde van dezen
oorlog zullen wij de Britsche banden
vast en zeker doorsnijden en een Zuid-
Afrikpansche renubliek uitroepen. De
aan Vneeland onderworpen Smuts kan
weliswaar tegenwoordig, steunende op
de baionetten. die Londen te ziiner be-
crh:’-king stelt, nog aan het hoofd eener
Zuid-Afrikaansche regeering staan,
doch de beslissing over de toekomst
der Unie ligt niet meer bij hem”.
De Alkmaarsche politie is door de aan»
houding van een auto met levensmiddelen
tot de ontdekking van een wijd vertakt
complot gekomen. Het bleek, dat de
hoofddader een handelaar uit Bussum
was en dat verschillende tusschenperso»
nen bij het complot betrokken waren. In
de aangehouden auto vond men koffie,
rijst, vet, ham in blik, leverpastei, cacao
enz. De koffie werd verhandeld van l
per pond voor f2.75, het vet, dat ƒ0.94
had gekost, voor /5.20 per k.g., enz.
Vele levensmiddelen waren afkomstig
van een levensmiddelenbedrijf uit den
Helder, terwijl ook een Alkmaarsche
winkelier als tusschenpersoon was opge-
treden. Voor de Alkmaarsche politie M
deze aanhouding, welke tot proces-v-er»
baal tegen alle betrokkenen heeft geleid,
een mooi succes.
Verklaring van Walter Citrine
De voorzitter van de Engelsche vak-
vereenigingen, sir Walter Citrine, heeft
in een rede voor de „Foreign affairs
council” en de „English speaking
union'’ te New York een pleidooi gehou
den voor de onverwijlde levering van
Amerikaansche bommenwerpers en an
dere vliegtuigen. Voorts verklaarde hij,
meldt -het D.NB., dat de groote
stand het de Britsche luchtmacht
mogelijk maakt, de Duitsche aanvallen
op Engeland op dezelfde wijze te ver
gelden. Citrine waarschuwde zijn hoor
ders te meenen, dat men de Amerikaan-
sche productiecapaciteit in een oorlogs:
economie kan omzetten en tevens een
normalen handel drijven kan. Engeland
en Amerika kunnen dit niet. Dat kan
Hitler wel.
De beste en zuinigste lampen
ooit door Philips vervaardigd
DE LUCHTDIENST LONDEN—
LISSABON HERVAT
onderstaatssecretaris van lucht
vaart, Balfour, heeft volgens een bericht
uit Londen gisteren medegedeeld, dat de
luchtdienst tusschen Londen en Lissabon
hervat is.
ANTONESCU NEEMT DE PORTE
FEUILLE VAN BUITENLAND
SCHE ZAKEN
Officieel wordt te Boekarest bekend
gemaakt, dat generaal Antonescu tijde
lijk de leiding van het ministerie van
buitenlandsche zaken op zich heeft geno
men,. Prins Sturdza, dié tot dusver minis
ter van buitenlandsche zaken was, krijgt
een anderen post,
deze
Volgens een bericht van „Associated
Press” uit Londen, is gisteren medege
deeld. dat de 36-jarigen zich op 17 en 18
Januari op naamlijsten moeten laten in
schrijven. Men schat het aantal dergenen,
die voor inschrijving in aanmerking ko
men, op 250.000.
Gisteren is door Rijksminister dr. Lam
mers, in zijn kwaliteit van leider van den
Rijksbond van Duitsche bestuursacade-
mies, de nieuwe bestuursacademie te
Straatsburg plechtig geopend. Dr. Lam
mers ging in zijn rede op den strijd van
den Elzas in de laatste eeuwen na den
dertigjarigen oorlog in en verklaarde, dat
de Elzas ondanks alle in tegengestelde
richting ondernomen pogingen van Frank
rijk. zijn Duitschen aard, zijn cultuur en
vooral zijn Duitsche taal heeft behouden
De oude Duitsche Elzas is nu herwonnen,
en het gaat er thans om. ook de men-
schen weer innerlijk voor het Groot-Duit-
sche Rijk te winnen. Spr. gaf ook uit
drukking aan de zekerheid van het Duit
sche volk, dat de opgedrongen noodlots-
strijd zal eindigen met een volledige
Duitsche overwinning. De leiding van de
nieuwe Straatsburgsche bestuursacademie
zal berusten bij den Badenschen minister
Pflaumer.
United Press meldt uit Washing
ton Uit de uitlatingen van ver
schillende Congresleden valt op te
maken, dat in het Congres heftige
debatten gevoerd zullen worden,
indien Roosevelt in Januari wet
gevende maatregelen voorstel^ of
gelden ter beschikking wil stellen
voor de door hem voorgenomen
leening van Amerikaansch oorlogs
materiaal aan Engeland. De presi
dent denkt daarbij aan alle moge
lijke soorten oorlogsmateriaal, oor
logsschepen uitgezonderd. Hij uitte
de verwachting, dat hierdoor het
het gevaar van een verwikkeling
van de Vereenigde Staten in den
oorlog niet vergroot wordt.
De Japansche minister van buitenland
sche zaken, Matsoeoka, heeft op den fees,
telijken afscheidsmaaltijd, welken de
AmerikaanschJapansche vereeniging
den nieuwen Japanschen ambassadeur te
Washington, admiraal Nomoera, die bin
nenkort naar zijn post vertrekt, heeft
aangeboden, de betrekkingen tusschen
Japan en de Vereenigde Staten behandeld.
Matsoeoka hoopte, dat het Nomoera ge.
lukken moge, alle eventueele mogelijkhe
den voor een botsing in de Stille Zuid
zee te verhinderen. De oorzaken, die on.
gelukkigerwijze tot de verscherping in de
betrekkingen tusschen beide landen ge
leid hebben, zijn van veelvuldigen aard.
De voornaamste is evenwel, dat, de Ver-
eenigde Staten geen begrip toonen voor
de Japansche eischen en doelstellingen. In
tegenstelling tot de indrukken, die in
Amerika en elders daarover bestaan,
voert Japan tegenover China geen impe.
«ialistischen oorlog van agressie. Japan
vecht niet voor de vernietiging, maar
voor den opbouw van een blijvenden vrede
en voor het welzijn van een op gerech
tigheid en gelijkheid berustend Oost-
Azië. Elke natie, die aan de voltooiing
van deze groote taak wil medewerken, is
welkom. Japan zal zich van dezen in
geslagen weg niet laten afhouden, hoe
„sterk de druk ook is die op het land wordt
uitgeoefend, en wie dezen druk ook pro
beert uit te oefenen.
Een deel van het Amerikaansche volk
beschuldigt Japan er van, dat het vijan.
Aantal slachtoffers nog
onbekend
Een nauwkeurig onderzoek naar de
oorzaak van de ramp kan nog niet
worden ingesteld. Evenmin kan
met zekerheid gezegd worden, hoe
veel slachtoffers er zijn. Het is
zeer moeilijk dit na te gaan, door
dat bijna 2000 menschen, die in
ROME SYMPHONIE
UITGEBREID NIEUWS UIT
BINNEN- EN BUITENLAND
De eeuwige »tod
in schitterende
kleuren gefilmd