arférv
ig|.*
J tl?
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTBERICHT
HET DUITSCHE
WEERMACHTBERICHT
I
BUITENLAND
LAATSTE BERICHTEN
KUNST EN LETTEREN
TELEGRAMMEN
SPORT
BERNARD SHAW DOCEERT
GESCHIEDENIS
JAPAN
van
Bij het Residentie-Tooneel
KREFELDER STEDELIJKE OPERA
Cyrenaica
ZONDAG GEEN VOETBAL
I
GRIEPEPIDEMIE TE BELGRADO
Belangrijke doelen in Engeland
succesvol bestookt
Nieuwjaarsboodschap
Matsoeoka
PIANORECITAL
THEO VAN DER PAS
UITGEBREID NIEUWS
UIT BINNEN- EN
BUITENLAND
LOBSTER COCKTAIL
ONZE SPECIALITEIT!
DINERS ƒ2.50—ƒ3.50.
Het muzikale gedeelte wordt verzorgd
door GREGOR SERBAN.
RESTAURANT-TAVERNE
TEAROOM
EERSTE WERKPAUZE CONCERT
IN ONS LAND
HONGARIJE EN DE OORLOG
IN 1940 HAD LONDEN 1180 UUR
LUCHTALARM
Artillerie- en luchtactie in
AANVALLEN OP LIVERPOOL EN
ANDERE STEDEN
De kroon op het Nederlandsche
pianistendom
HAAGSCHE COURANT Donderdag 2 Jan. 1941 3e bl. pag. 2
Stemmen over het verloop van
den oorlog
r wM
w i 2
RECLAMES.
L. POTEN 31
DEN HAAG
In Koning Karel's Gouden Dagen
Hors d’Oeuvre Varié
Paté de foie gras
Homard frais
„HET BIECHTGEHEIM”
BEER
VOETBAL
DE COMPETITIE VAN DEN N.V.B.
NEDERLANDSCH OPERA ENSEMBLE
VERSPREIDE BERICHTEN
Uit Vichy wordt gemeld: Het Jour
nal Officiel publiceerde het decreet in
zake de Fransche begroeting over 1941,
welke 40 milliard franc beloopt.
OP DE VOSSENJACHT
Een spannende sportfilm
Huitre Impériale de Zélande
Onze cameraman lilmde in
kleuren
GIETHOORN
TWEE LUIE KRAAIEN
Een vroolijke teekenfilm
Hedenmiddag vond tijdens den schaft
tijd het eerste werkpauze-concert in ons
land plaats voor de arbeiders in de fabriek
I |L| EP JPk I van N'V' Esveha aan den Rijswijksche-
I I B i weg alhier, waarbij o.a. als gast aanwezig
„En daarom moet jij naar Portugal” is
diep ontroerend. Dirk Verbeek, die deze
geweldige rol (hij staat haast onafgebro
ken voor het voetlicht) op een boven alle
lof verheven wijze speelt, weet ook hier tot
dit allerlaatste en allerdiepste in den vroo.
lijken koning door de dringen en Bets Ra.
nucci, als Koningin Katharina is ontroe
rend in haar zuiverheid, eerlijkheid en
trouw. Coba Kelling als Newton’s huis
houdster was prachtig Jeanne Verstraete
vertolkte het rolletje van Sally. Het tal
rijke publiek, dat éven onzeker stond te
genover den „nieuwen” Shaw in III, bracht
aan het slot een geweldige ovatie. Er was
een tuin van bloemen voor de medespe
lenden.
PULCHRI STUDIO
Ten gevolge van de verkiezingen in de
algemeene vergadering van 30 December
j.l. is het bestuur van het genootschap
Pulchri Studio voor 1941 als volgt samen
gesteld: Willy Sluiter, voorzitter; H. van
der Stok, secretaris; Dirk Wolbers, pen
ningmeester; Louis Bron, voorzitter der
commissie voor de kunstzalen; Jos. Seckel
en Dirk Bus. leden dier commissie, en
Jan Bakker, voorzitter van de commissie
voor de sociëteit
TIENDE NEDERLANDSCHE
BOEKENWEEK
Van 1 tot 8 Maart 1941 zal hier ter ste
de de tiende Boekenweek gehouden wor
den. Er worden door de Boekenweek-
commissie reeds plannen voor het orga-
niseeren Wn dit nieuwe feest van het
boek beraamd.
MAURITSHUISCONCERTEN
In de week van 2 tot en met 8 Januari
1941 zullen Gusta Scheepmaker (zang),
Wim van Hoek (fluit). Kees van Nieu-
kerken (piano) en W. J. Schmidt (be
geleiding) iederen middag van half drie
tot vier uur het programma verzorgen
in het Mauritshuis. Ten gehoore zullen
worden gebracht een aria uit kantate
„Ihre Völker hort” van G. Ph. Telemann,
liederen van Mozart. Schubert en Fauré,
alsmede een duo sonate voor fluit en
klavier van J. S. Bach.
AANVOER VAN SARDINE
De motorkotter T.X. 24 W. van der Vis,
die voor de sardine-visscherij uitgevaren
was, was hedenmorgen aan de markt met
78 kisten sardine. Hoewel de sardine niet
groot van stuks was, werden toch hooge
prijzen betaald en wel van ƒ17ƒ19.40
per kist. De T.X. 24 maakte een mooie
reis en besomde alleen aan sardine ruim
1400. Vermoedelijk zullen meerdere kust-
visschers thans aan deze visscherij gaan
deelnemen
Hedenmorgen was er ook Noorsche ka
beljauw aan de markt. De prijzen waren
4546 per kist van 35 k.g.
KUNSTZAAL SCHERFT
Van Zaterdag a.s. af tot 25 Januari a.s.
exposeeren in de kunstzaal Scherft, Laan
van Meerdervoott 88. de heeren Paul Ci
troen en W. J. Rozendaal.
BELGRADO, 2 Januari. (D.N.B.) In
Zuid-Slavië is het weer plotseling omge
slagen. Op Nieuwjaarsdag werden tempe
raturen tot 12 graden boven nul gemeten,
terwijl het nog kort te voren vrijwel
overal 20 graden vroor. Het gevolg is,
dat de sneeuw gaat smelten. Een onaan
genaam uitvloeisel vormt een hevige
griepepidemie, welke ten deele kwaad
aardig van karakter is. Naar schatting
zijn er alleen in Belgrado al 60.000 patiën
ten.
DRIE PERSONEN VERMIST TE
MIDDELBURG
Sedert 22 December worden te Middel
burg vermist de 40-jarige courantenbezor
ger P. Buys en sedert 31 December de
41-jarige houthandelaar J. Goudbloed en
de 51-jarige houtwerker A. Caljouw. Men
vermoedt, dat zij te water zijn geraakt
tijdens de duisternis. Een uitgebreid on
derzoek had tot heden nog geen resultaat.
R. DE BRUYN OUBOTER
In de kunsthandel Martinus Llernur
(Zeestraat 63) exposeert van Zaterdag
a.s. tot en met 25 Januari de bekende
aquarellist R. de Bruyn Ouboter zijn
laatste werken.
Tournée door ons land
Zooals reeds gemeld, zal de Krefelder
Stedelijke Opera binnen het kader der
uitvoeringen van de Nederlandsch-Duit-
sche cultuurgemeenschap een rondreis
door ons land maken.
De eerste voorstellingen zullen plaats
hebben op 8 en 9 dezer resp. in Utrecht
en Haarlem, in den stadsschouwburg.
Opgevoerd zal worden de succes-ope-
rette „Glückliche Reise” van Edm. Kb
niche. Aan dit opera- en operette-gezel
schap werken 100 personen mede. Het
reist met eigen orkest, ballet en décors.
Voorstellingen zullen gegeven worden be
halve in Utrecht en Haarlem ook hier ter
stede, in Amsterdam en Rotterdam, Arn
hem, Groningen, Assen. Hilversum, Bus-
sum, Breda, den Bosch, Tilburg, Nijme
gen, Leiden en Dordrecht.
Alle wedstrijden afgelast
Naar de Nederlandsche Voetbal Bond
ons mededeelt, zijn alle voetbalwedstrij
den, welke voor Zondag 5 Januari waren
vastgesteld, in verband met de gesteldheid
van de terreinen, afgelast.
BOEKAREST, 2 Januari (A.N.P.). De
„Porunca Vremdi” schrijft, dat Honga
rije, in plaats van dankbaar te zijn jegens
de asmogendheden voor de herziening van
het verdrag van Trianon, den laatsten
tijd steeds meer naar Londen lonkt. Het
blad schrijft, dat de Hongaarsche regee-
ring een drukke diplomatieke en propa
gandistische activiteit ontplooit in Lon
den, Vichy en Washington. De Duitsche
volksgroepen in Hongarije worden, on
danks de bepalingen van de Weensche
arbitrage, nog steeds vervolgd. De leden
van de politieke organisatie, die de as
vriendschappelijk gezind is, de z.g. Pijl-
kruisers, worden in de gevangenis ge
worpen.
De Duitsche instructietroepen zijn op
hun reis door Hongarije naar Roemenië
op vijandige wijze bejegend. De omroep
van Boedapest verheelt zijn sympathie
voor Londen niet. Hongarije wil zich door
zijn dubbelzinnige politiek voor iedere
gebeurlijkheid van den oorlogsafloop vei
lig stellen.
NEW YORK, 2 Januari. (D.N.B.) Offi
cieel is te Londen bekend gemaakt, dat al
daar in het afgeloopen jaar gedurende
1180 uur luchtalarm geweest is.
De vierhonderd keeren, dat er lucht
alarm werd gemaakt, vielen bijna alle in
de tweede helft van het jaar,
DE VUILNISEMMER IN DEN WINTER
De directeur van den Gemeentelijken
Reinigingsdienst schrijft ons, dat ook
thans, evenals andere winters, bij vrie
zend weer bij zijn dienst regelmatig klach-
te inkomen over onvoldoende lediging van
vuilnisemmers.
Bij onderzoek blijkt dan als regel, dat
de inhoud van de emmers vastgevroren
was, waardoor de lediging belemmerd
werd.
In verband hiermede wordt nogmaals
dringend de raad gegevën bij vriezend
weer den vuilnisemmer een plaatsje bin
nenshuis te geven, waardoor voorkomen
wordt, dat de inhoud vastvriest en hier
door zoowel voor de burgerij als voor den
ophaaldienst moeilijkheden ontstaan.
Medewerking van het Residentieorkest
Het Nederlandsch Opera Ensemble, al
gemeen leider Chris van Dam, beleeft
thans het vijfde speelseizoen. Gelijk in
de voorgaande seizoenen geschiedde, zal
ook dit jaar door het Ned. Opera Ensem
ble wederom in het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen een aantal voorstellin
gen worden gegeven.
De rij dezer voorstellingen wordt ge
opend op Zondagavond 12 Januari a.s. om
kwart over zeven met Guiseppe Verdi’s
meest populaire opera „De Troubadour”
(II Trovatore).
Een buitengewone omstandigheid voor
dit seizoen is voorts, dat aan deze Haag-
sche voorstellingen het volledige Residen
tie Orkest zal medewerken.
HET NEDERLANDSCH ORKEST
,,’S-GRA VENH AGE”
Zaterdagmiddag 3 uur geeft het Neder
landsch orkest ,,’s-Gravenhage” in het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
zijn eerste concert, waarbij o.m. de 9e
Symphonie van L. van Beethoven met
Slotkoor zal worden uitgevoerd.
HOLLANDSCH WATER
Een potpourri van populaire
Hollandsche liedjes
Aan de groeve werd niet gesproken.
De jongste zoon van den overledene,
jhr. I. F. den Beer Poortugael uit De
venter, dankte voor de laatste eer, zijn
vader bewezen.
ERGENS IN ITALIË, 2 Januari.
(Stefani). Het hoofdkwartier publiceert
weermachtbericht no. 209. Het luidt
als volgt:
In het grensgebied van Cyrenaica be
drijvigheid van artillerie en patrouilles
aan het front van Bardia. In het gebied
van Giarabub, het terrein, waar het ge
vecht is geleverd, waarvan melding is
gemaakt in het laatste weermachtbe-
rich, hebben wij wapenmateriaal,
munitie en door den vijand achtergela
ten vrachtwagens verzameld.,
Vijandelijke luchtaanvallen op onze
vliegvelden in Cyrenaica hebben lichte
schade doen ontstaan en geen slachtof
fers gemaakt Het ingrijpen van jacht
vliegtuigen en het vuren van het af
weergeschut was doeltreffend, een vij
andelijk vliegtuig werd neergeschoten.
Onze formaties jacht- en aanvalsvlieg-
tuigen hebben talrijke gemechaniseerde
detachementen en een vijandelijke ver
schansing gebombardeerd en met mi-
trailleurvuur bestookt. Al onze vliegtui
gen zijn teruggekeerd.
Aan het Grieksche front operaties van
plaatselijk karakter. Ondanks de on
gunstige weersomstandigheden hebben
onze luchtformaties met succes bommen
van klein kaliber geworpen op vijande
lijke installaties.
In Oost-Afrika plaatselijke acties van
patrouilles en artillerie. Vijandelijke
vliegtuigen hebben plaatsen in Abes-
sytnië gebombardeerd zonder schade
te veroorzaken.
De ook den laatsten tijd herhaal
delijk geciteerde legende, dat het tooneel
in ons land geen artistiek niveau bezit en
dat er dus geen belangstelling voor be
staat, is gisterenmiddag in den Stads
schouwburg weer eens geloochenstraft
door een artistieke gebeurtenis van den
eersten rang, die door een stampvolle zaal
geestdriftig werd begroet: de première
van G. B. Shaw’s „In Koning Karel’s
Gouden Dagen” door het Residentie Too
neel, onder regie van mevrouw Bets
RanucciBeekman. Een voorstelling, wel
ke een buitengemeen interessant stuk in
vrijwel een „ideale vertolking” over het
voetlicht bracht. In dit stuk leeren wij
Shaw bovendien van een kant kennen,
welke geheel en al verschilt van zijn ge
wonen, intelligent-badineerenden toon.
Deze geschiedenis in drie bedrijven (vlot
en verdienstelijk vertaald door S. Carmig-
gelt) is twee bedrijven lang de oude Shaw
die ons den figuur van den vroolijken
koning, Karei den Tweeden, door zijn bril
leert bezien.
Deze bedrijven spelen in het huis van
den wereldberoemd geworden Isaac
Newton (Rie Cramer had een voortreffe
lijk décor gevonden: een ruime bibliotheek
met uitzicht op een dieper liggenden tuin;
ook haar décor voor het boudoir van de
koningin was vol sfeer!) en in deze ge-
leerden-kamgr brengt Shaw ons. naast ’t
met prachtige trekjes in enkele lijnen ge
schetste wiskunde.genie, een groep uit-
eenloopende figuren: de fanatiek-bezeten
Quaker George Fox (door Bob de Lange
bezield en met een prachtig, brandend her,
vormers-temperament gespeeld) daar
naast in schril contrast de scherpzin
nige logica van den exact-zoekenden New
ton (van wien Jan C. de Vos een mar
kante, onvergetelijke creatie gaf, een van
de mooiste rollen, die wij van hem zagen);
James, Hertog van York, een man van de
daad, die krachtig genoeg kan zijn, maar
blind is voor riles buiten den eigen ge
zichtskring, (knap gespeeld door Jacques
de Haas) en in schril contrast met dezen,
den man van bemiddelen, van wereldwijs
schaakspelen met een ironisch glimlachje,
van het compromis en diplomatiek over,
bruggen: Koning Karei den Tweeden
(Dirk Verbeek). Shaw heeft aan dezen
rol zijn plezier gehad; het is alles vuur
werk en brilliante geestigheid wat hij door
den vroolijken koning laat „plaatsen”. En
niet minder „Shawesk” is de meesterlijke
dialoog tusschen Newton, den wetenschap-
pelijken zoeker en den kunstschilder God.
frey Kneller, intuïtief wéter, waarin hij
zelfs kans ziet, reeds in Newton’s eigen tijd
het relatieve van zijn theorie aan te dui
den, (Richard Flink speelde den Kneller
met al de zelfverzekerdheid, kunstenaars,
genialiteit, maar ook: kunstenaars ijdel
heid, die Shaw vereischt heeft). In deze
figuren: Fox, Kneller, James en Newton,
heeft Shaw de geestelijke stroomingen uit
Koning Charles’ Gouden Dagen neergelegd
en zij allen bestormen den armen koning,
die de bestuurder van zijn tijd moet zijn,
met hun eigen inzichten en eischen. De
glimlachende vorst heeft daarnaast zijn
vriendinnen, die óók al Newton’s librije
binnen weten te dringen en weer gehéél
andere werelden vertegenwoordigen) en
op speelsche wijze groeit uit zulk een bont
gezelschap een boeiende dialoog, welke
voor den Shaw.bewonderaar tot een von-
ken.spattend en glinsterend juweel is ge
worden. De weinig benijdens waardige
vorst, ondanks de minachting van zijn fa.
natieke broer James een zeer menschelijk
koning en ook: een koninklijk mensch,
hoewel geen kracht-figuur, weet zijn spel
voort te zetten met charme, overigens
goed beseffende, dat hij met Engeland’s
partijen jongleert, als koorddanser op een
geopend scheermes. Daarom zoekt hij
verstrooiing en genoegen bij zijn vrien
dinnen: de actrice Nell Gwynn (een uit
muntende creatie van Mimi Boesnach); de
Frangaise Louise de Keronalle, (met haar
lieftalligheid, geest en haar aardig
Fransch accent, een rol, welke voor de
voortreffelijke speelster Vera Bondam een
doorslaand succes werd) en Barbara Vil
liers, een kleinere rol, door het talent van
Fie Carelsen uitgebuit, alsof zij nu eens
wou laten zien hoe men „van een kleinere
rol een grootere maken kah”.
,,Ik ben jullie allemaal ontrouw”, zegt
de vroolijke Koning, „de éénige, die ik
niet ontrouw wordt is mijn eigen vrouw”.
En uit die ééne zin is het heele slotbedrijf
geboren, waarin wij den nieuwen Shaw
leeren kennen: een Shaw vol zorg, tee-
derheid en innige liefde. Deze acte, die
alleen door den Koning en de Koningin
(Bets Ranucci-Beckman) wordt gespeeld is
eigenlijk het hoogtepunt van het heele
stuk. De badineerende, altijd glimlachende
Koning wordt daar van een fijne bezorgd
heid om de vrouw, die tenslotte toch een
blijvende plaats in zijn wispelturig hart
heeft. Zijn telkens, bijna koppig herhaald:
Door het Groot Nederlandsch
Volkstooneel
Het Groot Nederlandsch Volkstooneel
heeft gisteren in het Gebouw voor K. en
W. op verzoek twee opvoeringen gegeven
van het stuk „Het Biechtgeheim”.
Bij vorige opvoeringen hier ter stede
heeft het gezelschap met het spel van
Dirk Janse veel waardeering achter ge
laten, zoodat voor de beide herhalingen
ook nu veel belangstelling bestond.
Willem Goossens, artistiek leider, wist
te boeien in zijn creatie als pater Karl”.
Dirk Janse gaf een gave uitbeelding van
den tyrannieken smid Stein. De rol van
Kathe, zijn blinde vrouw, werd ontroe
rend gespeeld door Roosje Kohier. De
overige medewerkenden, voor wier ar
tistieke prestaties lof past, waren Beppie
Morriën, Greta Goossens-v. d. Knaap,
Leo Janse, Tonny v, Otterloo. Paul Ber
ger, F. Verstraete, Louis Faassen en An
ton Muis.
Het Groot Nederlandsch Volkstooneel
heeft weer velen eenige mooie uren be
reid met het stichtelijke tooneelspel.
Dirk Verbeek als koning Karei (staande) en Jac. de Haas als de hertog
yan York XPolj/goom).
BERLIJN. 2 Januari. (D.N.B.) In den
afgeloopen nacht zijn kleine formaties van
het Duitsche luchtwapen gestart voor den
aanval op Liverpool. De weersomstandig
heden waren, vergeleken met de vooraf
gaande dagen, iets beter geworden, zoo
dat de vliegtuigen hun bommen bij tame
lijk helder zicr.t konden neerwerpen en
goede successen behaalden. Kleine groe
pen en afzonderlijke vliegende machines
deden aanvallen op militaire en industrieele
doelen in een reeks andere steden Onder
meer werden Londen, Sheffield, Yarmouth
en Harwich met bommen bestookt.
waren de voorzitter van het N.V.V., de
heer C. J. Woudenberg, en de commissaris-
generaal Schmidt.
De directeur der fabriek, de heer Cas-
selmann, wees op het belang van de
schoonheid in den arbeid, dien hij een
onmisbaar element achtte in het streven
naar saamhoorigheid en kameraadschap-
pelijkheid van het fabriekspersoneel. Na
dat hij de leiding van de fabriek op zich
genomen had, was zijn bedoeling steeds
geweest de arbeiders ervan te doen door
dringen, dat arbeidsvreugde niet lag aan
den aard van den arbeid, maar aan de
wijze, waarop hij verricht werd. Ieder moet
zich onderdeel weten en voelen, dat hij
tot het geheel bij draagt.
De heer Woudenberg, die hierna het
woord voerde, zeide, dat door dit eerste
werkpauzeconcert in Nederland de Ge
meenschap als grondgedachte wordt on
derstreept. Andere bedrijven zullen dit
voorbeeld moeten volgen, aldus spr., om
dat wij haar voelen als een socialen eisch,
die levensblijheid schenkt en arbeids
vreugde.
Het concert, dat volgde, was georgani
seerd in samenwerking van „Vreugde en
Arbeid" met de bedrijfsgemeenschap van
de N.V. „Esveha” en werd uitgevoerd door
het Nationaal Orkest, onder leiding van
Theo Koning. Het programma, bestaande
uit werken van Strauss, Lureman en Deli,
bes, viel bij de aanwezigen kennelijk zeer
in den smaak en bracht een welkome af
wisseling in het dagelijksche werk.
Dinsdagmorgen in de vroegte is de
nachtsneltrein uit Napels bij Cisterna
op een anderen trein gereden. Er zijn
een doode en twintig zwaargewonden.
Volgens de officieele schattingen
zal de winterkoren-oogst van 1941 in de
Vereenigde Staten 633 millioen schepel
bedragen Dit zou beteekenen dat deze
oogst de grootste is sinds 1938. Voor-
jaars- en winteroogst zouden dan samen
ongeveer 1.200.000.000 schepel bedragen.
Uit de resultaten van de thans af
gesloten volkstelling blijkt, dat op 1
April 1940 de bevolking van de Ver
eenigde Staten, d.w.z. het continent zon
der de bezittingen, 131.409,881 zielen
telde. Dit cijfer was in zoover een te
leurstelling, daar men gerekend had op
een toeneming van 10 millioen, terwijl
de groei der bevolking 8.634.835 be
droeg. Volgens de opgave van de amb
tenaren van het telbureau is het afne
mende geboortecijfer hiervan de schuld.
Bovendien hebben de verscherpte immi-
gratiebepalingen haar invloed doen gel
den, terwijl sedert het begin van den
oorlog de immigratie vrijwel stilstaat.
Het zielenaantal der Vereenigde Staten
zal volgens de statistische berekeningen
tusschen 1970 en 1980 de 150 millioen
halen, op welke hoogte het stationnair
zal blijven.
BEGRAFENIS JHR. A. W. DEN
POORTUGAEL
Onder groote belangstelling, vooral uit
kunstenaarskringen, is ’t stoffelijk over
schot van jhr. A. W. den Beer Poortu
gael, een vooraanstaande figuur op
kunstenaarsgebied, op Rusthof te Amers
foort ter aarde besteld.
Onder de aanwezigen merkten wij op
mr. J. C. graaf van Randwijck oud-bur-
gemeester van Amersfoort en diens echt-
genoote, gravin v. Randwijck-de Jonge,
mr. D. J. W. Muller Massis; kantonrech
ter, ir. C. B. van der Tak en den heer
J. Valkhoff, namens den Amersfoortschen
kunstkring, waarvan de overledene voor
zitter was, architect G. Adriaans, na
mens de monumentencommissie, ir. F.
Thiel, uit Umuiden, mr. J. J. Schokking
uit Wassenaar en baron W. F. van Thill
uit den Haag, namens de algemeene vis-
scherijmaatschappij te IJmuiden, waar
van jhr. den Beer Poortugael president-
commissaris was, ir. J. Huijgen en drs.
J. Leopold, namens het museum „Fle-
hite" te Amersfoort, de heer Barkey
Wolf en mevr. Ha velaar, namens het Al
gemeen Ned. Kunstverbond en verder
vele kunstbroeders, schilders en archi
tecten.
Gistermiddag heeft onze bekende land
genoot, de pianist Theo van der Pas,
een recital in een zeer goed bezette Dili-
gentia-zaal gegeven. De kunstenaar ver
tolkte een enorm veeleischend program
ma; de 32 Variaties in c kl. t. van L. van
Beethoven, de Sonate no. 3 in f kl. t
op. 5 van J. Brahms, de Sonatine van M
Ravel, „Chant Polonais” van F. Chopin-
Liszt, „Soirées de Vienne” van F. Schu-
bert-Liszt en de Hongaarsche Rhapsodie
no. 12 van den bewerker der beide laatst
genoemde werken werden namelijk door
Theo van der Pas ten gehoore gebracht.
Als eerste nummer hoorden wij dus
Beethoven’s 32 Variaties in c kl. t., waar
mede de pianist van zijn zeldzame stijl-
beheersching, van zuiver gevoel voor klas
sieke voornaamheid en grootschheid door
evenwichtigheid blijk gaf. Zoo sprak dit
imposante werk toch de taal van den schep
per, den geestelijken heros, zonder1 mid
delen en effecten, welke in den grond be
schouwd slechts pathetica insluiten. Het
klonk vol drang, gelouterd en gericht
door een innerlijke doelbewustheid. Door
het geheel vergeestelijkte karakter was
deze vertolking een afspiegeling van den
klavierstijl, welke wij aan de hand van de
mogelijkheden der instrumenten uit den
tijd van den grooten Weenschen toondich
ter zouden kunnen reconstrueeren, doch
geïdealiseerd en veredeld door den geest
van een groot herscheppend genie.
Want al is Theo van der Pas vanaf
jeugdigen leeftijd een voortreffelijk mu
sicus geweest erkentelijkheid heeft hij
dan ook in de kringen der muzieklief
hebbers steeds ontmoet zoo is een
uitgesproken genialiteit eerst in de laat
ste jaren opgebloeid. Een ontwikkeling
heeft de eminente kunstenaar doorge
maakt, welke voor weinig concertbezoe
kers onopgemerkt zal zijn gebleven, een
ontwikkeling, welke hem naast Cortot,
Backhaus, Horowitz e.a. in de rijen der
pianisten plaatste en hem maakte tot de
glorie van ons nationale muziekleven, tot
de kroon op het Nederlandsche pianisten
dom. Dit zijn geen loftuitingen, welke
aan hersenfantasleën zijn ontsproten.
Theo van der Pas heeft met het tweede
nummer van zijn programma, de Sonate
no. 3 in f kl. t. op 5 van J. Brahms, be
wezen deze vereering waardig te zijn.
Zijn vertolking leefde in hoogere regio
nen en kwam als een bovenaardsche gave
tot ons. De beheersching van klank en
vorm, van technische moeilijkheden en
geestelijken inhoud, die uitwerken van elk
probleem waren niet zoozeer producten
van ijverige studie als wel van eigen
grootheid. Theo van der Pas was in deze
oogenblikken een dichter-musicus in den
hoogsten zin des woords Door zijn be
zieling bruischte Brahms’s verrukkelijke
vierdeelige Sonate van levenskracht: een
geestelijk strijden en tot klaarheid komen
met het eigen ik. Tegenover zoo’n her
schepping betaamt slechts ootmoedige
dankbaarheid.
Na de pauze hoorden wij de Sonatine
van M. Ravel voordragen, verdroomd als
het karakter der oude kerktoonsoorten.
Het was een Ravel-spel met een mis
schien zeer passend verstandelijk raffine
ment in klankeffecten, doch neveltintig
fen verwaasd als de werken van Cl. De
bussy, doordrongen van een reine liefde
voor het gegeven. Ravelspel van buiten
gewone aristocratische verfijning.
Na deze edele schoonheid volgde de
douche van zelfverheerlijking en -inge
nomenheid van ijdelheid vermengd met
geniale vondsten: bewerkingen en een
compositie van Liszt. Voor Theo van der
Pas echter gegevens om zijn phenome-
naal technisch kunnen te toonen.
Een stormachtige applaus-ovatie nood
zaakte Theo van der Pas nog een toegift
te laten volgen. Al met al één der beste
recitals van dit seizoen.
BERLIJN, 2 Januari (D.N.B.). Het
Opperbevel van de Weermacht maakt
bekend
Een in den Stillen Oceaan opereerend
Duitsch oorlogsschip meldt als partieel
resultaat van zijn successen het tot
zinken brengen van 10 vijandelijke of
in dienst van den vijand varende koop
vaarders met een gezamenlijken inhoud
van 64.155 brt. De bemanningen van
de tot zinken gebrachte schepen zijn
door het Duitsche oorlogsschip op een
eiland in de Stille Zuidzee in veiligheid
gebracht.
Bij de gewapende verkenning op den
eersten Januari werd in de nabijheid
van Aldebourgh een Engelsch pa
trouillevaartuig in brand geschoten en
een ander dergelijk vaartuig ten Oos
ten van Ramsgate door voltreffers van
bommen zwaar beschadigd.
In den afgeloopen nacht hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen talrijke
voor den oorlog belangrijke doelen in
Midden- en Zuidoost-Engeland succes
vol met bommen bestookt.
Britsche vliegtuigen hebben in den
afgeloopen nacht in Noordwest-Duitsch-
land op drie plaatsen bommen laten
vallen, welke eenige schade aangericht
hebben. Vijf personen werden gedood,
verscheidene gewond. Een vijandelijk
vliegtuig van het type Vickers Welling
ton werden bij een luchtgevecht neer
geschoten.
De vroegere Japansche ambassadeur te
Rome, thans adviseur van het departe
ment van buiterilandsche zaken in Tokio
Sjiratori heeft in een door het blad „To
kio Asahi Sjimboen” gepubliceerd nieuw-
jaarsartikel over den huidigen politieken
toestand verklaard, dat de oorlog tusschen
Duitschland en Engeland ook een oorlog
tusschen Japan en Engeland is, daar de
afloop van den oorlog het lot van Japan
bepaalt. De afloop van den oorlog, ver
volgt Sjiratori, is reeds duidelijk. De
vraag is nog slechts hoe lang Engeland
tegenstand zal kunnen bieden.
De werkelijke tegenstanders van Japan
in het Chineesche conflict zijn Engeland
en de Vereenigde Staten en niet Tsjoeng-
king. Sjiratori geeft als zijn meening te
kennen, dat het Amerikaansche kapitalis
me zal ineenstorten, wanneer de nieuwe
ordening van Europa en Oost-Azië zal zijn
tot stand gekomen.
Op een vraag van een correspondent
van het blad „Makajo Sjimboen” welke
toestand er voor Japan zou ontstaan, in
dien Amerika en Engeland in den Stillen
Oceaan gaan samenwerken, heeft de Ja
pansche admiraal en vroegere marine
chef Soedsoegoe geantwoord, dat Japan
zich in dezelfde positie bevindt als
Duitschland en Italië. Daarom moet Japan
wanneer de toestand niet nog verwarder
zou worden, zijn besluiten nemen. Dit
behoeft niet onvoorwaardelijk een oorlog
met Engeland en de Vereenigde Staten te
beteekenen, maar wel is een botsing on
vermijdelijk met dat land, dat de door
Japan nagestreefde nieuwe ordening wil
verhinderen.
De minister van buitenlandsche zaken
Josoeke Matsoeoka, heeft in een Nieuw
jaarsboodschap, die somoer van toon
was, verklaard:
Ik vrees, dat het komende jaar „wel
licht zeer tragisch en ongelukkig voor
de geheele menschheid zal blijken”. Alle
godvreezende lieden in de geheele we
reld moeten bidden dat dit jaar niet
verwordt tot het eerste jaar van vernie
tiging van de moderne beschaving.
Waarnemers, die zich herinnerden, dat
Matsoeoka in een toespraak tot het Ame-
rikaansch-Japansch genootschap op 19
December 1940 een beroep deed op het
Amerikaansche volk om niet toe te laten,
dat de Vereenigde Staten zouden deel
nemen aan den Europeeschen oorlog ot
niet te dulden, dat een Japansch-Ameri-
kaansch conflict zou ontstaan, hetgeen
zich zou ontwikkelen tot een „armaged
don”, dat in de totale vernietiging van
onze cultuur en beschaving zou eindi
gen”, vroegen zich af of Matsoeoka hier
bij zinspeelde op de toenemende span
ning tusschen de as en de Vereenigde’
Staten, ofschoon verluidt, dat Mat
soeoka zijn boodschap had opgesteld, al
vorens verslagen van Roosevelt’s praatje
aan den haard Tokio bereikte
Matsoeoka wees er op, dat Japan thans
het vijfde jaar van het conflict met China
ingaat en betoogde, dat het een grooten
stap voorwaarts heeft gedaan in de rich
ting van een vestiging van een nieuwe
orde. Het uiteindelijk doel van de nieu
we orde is de verwezenlijking van een
gemeenschappelijk bestaan en welvaart
in het international leven, hetgeen allen
ten voordeel strekt, door de menschen-
maatschappij te bevrijden van de ex
ploitatie van de zwakken door de ster-
ken, waarvoor het materialisme aanspra
kelijk is en alle naties en volken in
staat te stellen om ieder zijn eigen
plaats in te nemen teneinde zijn eigen
lot te bepalen en te verwerkelijken om
zijn hoedanigheden tot volledige ontwik
keling te brengen en in elkanders be
hoeften te voorzien.
In dit licht bezien zijn de hevige, ver
nielende operaties, die thans zich in Oost
en West voltrekken de vocrloopers van
schitterende buitengewoon belangrijk
opbouwend werk, dat aanstaande is. De
eerste wereldoorlog van meer dan twin
tig jaar geleden, de huidige tweede Euro-
peesche oorlog, de Chineesche kwestie -
dit alles is tenslotte slechts de worste
ling die aan een-weergalooze hervorming
van de wereld voorafgaat.
Wat zal het nieuwe jaar, het 2601ste
jaar van het Japansche keizerrijk, dit
land in het bijzonder en de wereld in
het algemeen brengen? Zal het gunstig
of ongunstig zijn? Ik kan voorspellen
noch beoordeelen hoe het zal zijn Bij
h et verwelkomen van een nieuw jaar
moge het hard klinken, en het is wel het
laatste ter wereld dat ik zou wenschen,
maar in mijn diepste innerlijk vrees ik.
dat dit jaar wellicht zeer tragisch en
zeer ongelukkig voor de geneele mensch
heid zal blijken.
Gisteren werd niet gespeeld
Voor de competitie van den N.V.B. wa
ren gisteren twee wedstrijden in de Wes
telijke tweede klasse vastgesteld, name
lijk H.F.C.-H.B.C. (afdeeling I) en
H.V.V.Quick (afdeeling II). Als gevolg
van de vorst waren beide velden onbe
speelbaar geworden, waarom de ontmoe
tingen werden afgelast.
DIVERSEN
KORTE BERICHTEN
Pogingen worden aangewend
om te Boekarest tusschen 15 en 17 Januari
a.s. een drietanden ij shockeytournooi te
hóuden, waaraan de nationale ploegen van
Roemenië, Zuid-Slavië en Slowakije zul
len deelnemen.
De Roemeensche voetbal,
bond heeft de uitnoodiging van Slowakije
om dit jaar twee landenwedstrijden te
spelen aangenomen. Het voorstel van Roe.
menië komt hierop neer, dat de thuiswed
strijd het eerst zal worden gehouden en
wel op 5 October te Boekarest. De uitwed
strijd is vastgesteld op 7 December te
Presburg.
De Belgische zwemster V i r_
gdnie Ketelaar, van A.Z.C., is er in ge
slaagd het Belgisch record op de 200 me
ter rugslag, dat zij reeds geruimen tijd op
haar naam heeft staan, te verbeteren. Zij
legde dezen afstand af in 2 min. 53.2 sec.,
waarmede zij haar record met 0.8 sec. ver
beterde. De 106 meter legde zij af in 1
min. 21 sec. Het Nederlandsche record op
de 200 meter rugslag staat sinds 26 No
vember 1939 op naam van de Rotterdam-
sche zwemster Cor Kint, die een aanmer
kelijk beteren tijd noteerde n-1. 2 min 38.8
sec.
De Da m ver eenigin g „Am I.
citia” te Loosduinen heeft haar onder
linge competitie-wedstrijden als volgt
voortgezet: W. Hartman—A. Kraak 2—0;
G. van Nimwegen—C. Soeteman 02J.
Kool—J. Kraak 2—0; A. Pronk—J. Lek-
kerkerk afgebr.; J. van Nimwegen—H.
Pluim jr. 20 O. Weysenfeld—W. H. den
Buurman 2—0.