n
Amerika’s
van
Engeland
aan
Instantlne
1
Beperkte omvang
hulp
KUNST EN LETTEREN
het
De voorstellen
aan
Congres
NEDERLANDSCH KAMER
ORKEST
CJDGCUD, ZILVER en BRILJANT
kunt U het beste verkoopen of ruilen
he-; RlhGENHUIS, Prmsestraat 86
Daar ontvangt Li den noogsten prijs!
BON
AA
A
EDUARD PELGER
reclames.
BOELGARIJE
DE NEDERLANDSCHE FILMSPELERS
RUSLAND
Onder Otto Glastra van Loon
VEREENIGDE
STATEN
J
BRAZILIË
JAPAN
GROOTE
BALLETVOORSTELLINGEN
HELEEN DRAYER EN
MARJO TAL
Geen doortocht van Duitsche troepen
- HA'AGSCTTE COURANT Woensdag- 15 Jan. 1941 le bl. pag 2
SCHNURRE UIT MOSKOU
VERTROKKEN
De vliegtuigbouw
RECLAMES.
L
Solist Thomas- Magyar
den inhoud zeker niet zullen
t
dat het N.K.O. door ongewoonheid
tuigen.
OP FIFTH
Congres
van
voorstel
door
te
de een jaar worden opgeroepen.
een
in
Otto Glastra van Loon
(Foto-archief)
Debutantenconcert in het Haagsche
Gemeentemuseum
Lily Bouwmeester
(Foto-archief)
GELDIG
tot 1 Febr.
GELDIG
tot 1 Febr.
In een
Avenue
OVERVAL MET ROOF
AVENUE
groot magazijn
een der grootste
heeft de vrouwen
of American wo-
Stads-
Rosen-
I
i
ZES DIVISIES MILITIE OPGEROEPEN
President Rooseveit heeft een besluit
onderteekend waarbij weer 6 divisies van
Het Boelgaarsche teiegraafagentschap
is gemachtigd, in het ouitenland ver
spreide geruchten, volgens welke Duit-
TQTLAAT .7]
BS In polli.n n<in
10 tl uk»
„prirl/fllwinr
rieele hulp aan Engeland bestaan. In
plaats kan deze hulp pas na
gevaarlijk langdurige periode
uiting komen.
Nieuwe vliegtuigfabrieken
In verband met de Amerikaansche be
wapening heeft de Curtiss-Wright-vlieg-
tuigbouwmaatschappij het voornemen 3
nieuwe fabrieken te stichten, waarvan de
bouwkosten ongeveer 40 millioen dollar
zullen bedragen Men wil deze fabrieken
zoo snel mogelijk bouwen bij het vlieg
veld van Buffalo, in Columbus (Ohio)
en in St. Louis (Missouri). Iedere fabriek
zal een oppervlakte van ongeveer 100.000
vierkante meter beslaan.
Omtrent de huidige productie der Cur-
tiss-Wright verklaarde de president der
maatschappij, dat in de fabriek te Buffalo
dagelijks 6 lëger-jachtvliegtuigen van het
type P 40 vervaardigd worden alsmede
nog 2 andere militaire- en marinevlieg-
DE NIEUWE ORDE
De regeering te Tokio heeft uitdrukke
lijk bepaalde geruchten gedementeerd,
dat de nieuwe orde tevens een vereeni-
ging van de naties van Oost-Azië za»
vormen, daar een dergelijke oplossing in
strijd is met de stichtingsgedachte van
het Japansche keizerrijk en niet dienstig
zou zijn voor de souvereiniteit ervan.
der vaderlandslievend is het de hartstoch
ten van het volk der Vereenigde Staten
zoo op te zweepen, dat een politiek, die
lijdt tot doodbloeden van de Amerikaan
sche jeugd op vreemde slagvelden, ten
slotte instemming zou vinden.
sche troepen door Boeigarije zouden trek
ken en in verband hiermee een diplomatie
ke stap zou zijn ondernomen, tegen te
spreken.
haus” te Berlijn, onder leiding van Ge
neralintendant Wilhelm Rode en
kale leiding van Arthur Rother.
Op Donderdag 5 Februari zal het bal
let van het „Deutsches Opernhaus” een
voorstelling geven in den Stadsschouw
burg te Amsterdam en op Vrijdag 6 Fe
bruari in het Gebouw voor K. en W
alhier Voorts op Dinsdag 4 Februari te
Utrecht, Stadsschouwburg, en op Vrij
dag 7 Februari in den Stadsschouwburg
te Arnhem. In Maart zal het „Deutsches
Opernhaus" te Berlijn Richard Wagner’s
Meistersinger te Amsterdam en den Haag
ter opvoering brengen, met speciaal
voor dit doel ontworpen decors.
Het orkest van het ..Deutsches Opern
haus” zal op Vrijdag 31 Januari een con
cert geven in het Gebouw voor K. en W.
den Haag, onder leiding van Arthur
Rother
uit Casablanca
visschersvaartuig
„Gabriel Garcia" voor de Marokkaansche
1ge
leden. Van de 14 leden der bemanning,
worden er tot dusver 3 als vermist op-'
gegeven.
STEDELIJK VAN ABBE-MUSEUM
Wegens de groote belangstelling zal de
tentoonstelling van schilderijen uit de ver
zameling van wijlen Henri van Abbe te
Eindhoven worden verlengd tot en met
Zondag 19 Januari a.s.
Op Zondag 26 Januari a.s. zal in de
serie voordrachten over kunstgeschiedenis
spreken: prof dr W Martin, directeur van
het Mauritshuis alhier over; „Hollandsche
regenten- en schutterstukken”.
J. FRANS TULLING 65 JAAR
Maandag 20 dezer hoopt de Rotterdam-
sche beeldhouwer J. Frans Tulling zijn
65sten geboortedag te herdenken. De
heer Tulling heeft een leven van zorgvol-
len arbeid achter den rug. al mocht hij
van vele zijden dikwijls veel waardeering
voor zijn werk ondervinden. Velen zullen
zijn atelier herinneren, eerst aan de pit
toreske Delftsche Vaart, later gedurende
20 jaar aan den Oostzeedijk en thans aan
de Haringvliet, Tot zijn verdienstelijke
werken moet o.a. worden gerekend zijn
in marmer uitgevoerd zelfportret, dat
sedert eenigen tijd in museum Boymans
wordt geëxposeerd.
Heleen Drayer. (Foto G. de Groot)
Op Zaterdagmiddag 18 Januari a.s. zal
in het Gemeentemuseum het 41ste debu
tantenconcert plaats hebben. Zooals men
weet, hebben deze concerten ten doel
jongen, onbemiddelden talenten gelegen
heid te geven zich in het openbaar te
laten hooren.
Ditmaal zullen de dames Heleen
Draijer, zangeres, en Marjo Tal, pianiste,
beiden uit Amsterdam, musiceeren. De
heer Willy Meeuwisse heeft welwillend
de pianobegeleiding op zich genomen.
Heleen Draijer is oud-leerlinge van
mevr. Dresden-Dhont te 's-Gravenhage.
Marjo Tal is in het bezit van het eind
diploma van het Amsterdamsche Conser
vatorium (mej. Nelly Wagenaar), en vol
tooide haar studiën onder leiding van.
Frans Osborn te Londen door bemidde
ling van twee Rijksstudiebeurzen.
Het programma vermeldt o.a. de Balla
den, Op 10 van Joh. Brahms en de
„Éroïca-variaties”, Es gr. terts Op. 35,
L. van Beethoven, voor piano en liederen
van Henry Purcell. Gabriel Fauré, Clau
de Debussy en oud-Nederlandsche liede
ren in de bewerking van Willem Pijper.
Het concert begint om 15 uur en is
gratis toegankelijk voor de bezoekers van
het museum.
op de Fifth
winkelstraten
van New York is gistermiddag op bet
drukste uur een overval met root ge
pleegd Verscheidene mannen beroofden
de kassa en namen daarna de vlucht De
winkelchef en een verkeersagent die een
acntervclging inzetten, werden door
twee der bandieten neergeschoten.
De beide roofmoordenaars zijn na een
opwindende achtervolging gearresteerd.
Een hunner werd door een schot van een
politie-agent zwaar gewond, de tweede
werd bij zijn arrestatie tegen den grond
geslagen. Behalve de beide doodelijk ge
troffen achtervolgers is nog een derde
man door de bandieten met een scn<">t
zwaar gewond De jacht leidde door ver
scheidene warenhuizen m de nabijheid
van het terrein van de misdaad.
DOOR INDIANEN BELEGERD
Vijt leden van een Braziliaansche grens-
commissie zijn nabij de grens van Vene
zuela belegerd doo met bogen en met
vergiftigde pijlen gewapende Indianen.
In een draadloos bericht, dat in Belem
is opgevangen, wordt gezegd, dat alle leden
der commissie min of meer gewond zijn,
maar dat zij hun tegenstand tegen de
Indianen voortzetten. De Braziliaansche
regeering heeft hulp en geneesmiddelen
gezonden.
BESPREKINGEN TE TOKIO
De eerste minister Konoje heeft gis
termiddag net woord gericht tot ruim 70
vertegenwoordigers van het parlement
in de eerste bijeenkomst van een ge
meenschappelijke conferentie van 4 dagen
tusschen de leiders der regeering en de
vertegenwoordigers van het parlement,
de pers, fïnancieele en industneele krin
gen. Bij zijn schets van den internauo-
nalen t< estana legde Konoje den nadruk
op het gevaar v^n een de wereld om
spannende verstoring welke dreigt door
den toene.ncnden druk op Japan var dei,
sant van de Vereenigde Staten en <i»)K
doot de krachtige Amerikaansche hulp
aan Engeland en het Tsjoengking-regime
Na Konoje «.prak de minister van oor
log Tojo, die een uitvoerige uiteenzetting
6HU betreffende het Chineesch-Japansche
NIEUWE UITGAVEN.
Het eerste nummer van „Arbeid”, een
sociaal en cultureel weekblad, uitgave van
het Nederlandsch Verbond van Vakver-
eenigingen is verschenen. Ofschoon het in
de eerste plaats bestemd is voor de leden
van het Verbond, is het ook, wegens zijn
algemeen karakter, verkrijgbaar voor niet-
aangeslotenen. Hoofdredacteur is de heer
G. van Overbeek. die in een inleidend
artikel uiteenzet, dat het blad zoo is op
gezet. dat het binnen- de belangensfeer van
het geheele huisgezin valt, zoodat het op
het gebied der arbeidersontwikkeling een
bijzondere taak zal kunnen vervullen. Bij
zijn verschijning is het blad met een op
lage van 400.000 exemplaren begonnen,
zoodat het 't grootste weekblad in ons
land is.
Nieuw voorstel van Taft
De republikeinsche senator Taft eischt
in een verklaring, aan de pers verstrekt,
volstrekte verwerping van de wet tot
hulpverleening aan Engeland in den door
Roosevelt gewenschten vorm. Taft stelt
voor, dat het Congres in plaats daarvan
leeningen tot een beperkt bedrag zal toe
staan, doch eerst als de Engelsche saldi
in de Vereenigde Staten uitgeput zijn.
De belangrijkste taak van het Congres,
zoo betoogde Taft. is thans, Roosevelt
geen blanco volmacht, te geven en de
eigen verdediging van de Vereenigde Sta
ten niet wettelijk aan Engeland en de
hulp aan Engeland te koppelen. Engeland
heeft nog steeds een tegoed van enkele
milliarden dollars in de Vereenigde Sta
ten. Indien dit besteed is, kan het Con
gres beperkte leeningen toestaan.
Behalve het voorstel van Taft, zijn
zoowel van republikeinsche als van de
mocratische zijde voorstellen ingediend.
Da democratische senator Murray, die
gewoonlijk de regeering steunt, eischt.
dat men aan Engeland slechts beperkte
hoeveelheden oorlogsmateriaal afstaat en
alleen datgene, wat door de defensie-mi-
nisteries is vrijgegeven als niet volstrekt
noodzakelijk voor de verdediging van de
Vereenigde Staten.
De progressieve senator Lafollette keer
de zich vooral tegen de bepaling, die de
Amerikaansche havens voor de oorlogs
schepen van Engeland zou openstellen.
Hij eischt schrapping daarvan, om „im
port van den oorlog in Amerika” te be
letten.
TOEGEZONDEN BOEKEN
„De strijd om het goud”. Frank
C. Robertson. J. Philip Kruse-
man, alhier.
Dat schapen fokken in het Wilde Wes
ten geen bedrijf is voor zacht geaarde
menschen, ondervinden de oude Jack Root
en zijn zoon Dal, die door de omstandig
heden gedwongen daar zijn teruggekeerd,
om dit bedrijf, dat zij reeds vaarwel had
den gezegd, weer op te vatten, In de
Jackie May Valley gaat niet alles voor
den wind Vooral als er een complot tegen
Teddy Blain gesmeed wordt, een meisje,
waar Dal wel zeer op gesteld is en boven
dien nog goud gevonden is op haar be
zittingen Goud en liefde beheerschen de
menschelijke hartstochten. En deze zijn
weer de aanleiding tot het schrijven van
sensationeele verhalen als den lezer wordt
voorgezet in „De strijd om het goud", va®»
taald door J. A. W. van HachL
RADIOREDE OVER DE NOORDSCHE
LANDEN
Naar „Svenska Dagoladet” uit New York
meldt, heeft Hendrik Willem van Loon vo
rige week Donderdag een rede uitgespro
ken, die door een reeks Amerikaansche
zenders is uitgezonden Hij gaf een uiteen
zetting van de positie der Noordsche lan
den en oefende critiek uit op het gemak
kelijke Amerikaansche standpunt, waarbij
slechts in het voorbijgaan rekening gehou
den wordt met de nooden van Europa Hij
herinnerde de Amerikanen er aar. dat het
nog met zoo lang geleden is. dat de Noord
sche landen in de Vereenigde Staten door
hun vooruitstrevende politiek hoogelijk
werden geprezen
conflict en den Europeeschen oorlog,
waarna de minister van marine Oikawa
het woord voerde. Een openhartige ge-
dachtenwisseiing volgde
hetgeen het tempo zeer ten goede komt
en bovendien decorwisseling overbodig
maakt. Echter het bezwaar is, dat het
decor waar bovendien een groote mast,
zeilen en tuigage van de bark in zijn
ondergebracht, een groot tooneel vraagt.
De Nederlandsche filmspeiers kunnen
dan ook met dit stuk slechts in de groote
steden komen, waar men beschikking
heeft over thejiters met een ruim tooneeL
Daarom zal het gezelschap een tweede
stuk, kleiner van opzet. uitbrengen, waar-
men men ook de kleinere provinciesteden
hoopt te bezoeken.
Hiermee is een begin gemaakt met het
werk van een ensemble, dat zoowel voor
tooneel als film, geformeerd is. Te veel
is in het verleden getracht films te maken
met een aantal willekeurig bijeen ge
brachte spelers, en waar juist het Neder-
landsche tooneel altijd ensemble-tooneel
is geweest, willen Jan de Hartog en Lily
Bouwmeester met hun troep ook voor
de toekomstige Nederlandsche films een
ingespeeld ensemble bijeenbrengen, dat
de kern zal moeten zijn waaromheen zich
uiteraard andere spelers kunnen scharen.
nog
waren
composities
Bach, Jerger en Viotti. Wel een toeval
hij
op
plaatsen van het schip plaats vinden, als
het ware tegelijkertijd kan laten spelen,
Een soortgelijke oproep
organisatie „Roll Call ---
men” gericht tot de 10.000 leden. Het pro
minente blad „Chicago Tribune” noemt de
wet op de hulp aan Engeland een .wets
ontwerp op de oorlogsdictatuur”, welker
opstellers het Amerikaansche volk op val-
sche wijze willen inpraten, dat men Enge
land alleen binnen de beperkende formule
„short of war" wil helpen. In Amerika be
staat een kleine minderheid, zoo schrijft
het blad, die den oorlog en het zenden van
Amerikaansche soldaten naar overzeesch
gebied wenscht. Ingeval het ontwerp
kracht van wet krijgt, zal het
campagne, daar
onder de messroom, het volksverblijf en
de hut van den kapitein. De Hartog be
reikte hiermede, dat hij verschillende
handelingen. welke op verschillende
(«resident Roosevelt en
senator Wheeler
President Roosevelt heeft in de jong
ste persconferentie geweigerd ook maar
iets te verklaren omtrent de verschillen
de amendementen betreffende het wets
ontwerp op de hulp aan Engeland. Wel
oefende hij uiterst scherpe critiek uit op
een opmerking, die senator Wheeler Kort
geleden voor de radio had gemaaKt
Wheeler had gesproken van „ondermij
ning” dwz opoffering van een op de
vier Amerikaansche jongemannen door
de politiek van Roosevelt Roosevelt
noemde deze uitlating het meest onware
en meest onvaderlandslievende wat ooit
is gezegd Senator Wheeler heeft dezen
uitva! afgewezen met Koel or te merken,
dat de president, naar het schijnt, zijn
zelfbeheersching had verloren Hij zou
het toejuichen wanneer hij met deze uit
lating ongelijk had. Maar nog veel min
standers van het ontwerp zijn, genoeg
stemmen bij elkaar kunnen brengen om
beperkingen van het voorstel door tc
voeren.
De meest ter sprake gebrachte wijzi
gingen zijn: 1. De beperking van de vol
machten van den president tot de leve
ring van materiaal voor het herstel der
schepen van de democratieën tot twee
jaren. 2. Het in stand houden van de
wettelijke bepaling, dat de leger- en
vlootchefs voor den verkoop of de leening
van materiaal moeten verklaren, dat dit
niet van essentieel belang is voor de
eigen verdediging der Vereenigde Staten
3. Een verbod van directe schenkingen
van oorlogsmateriaal, ook onder de for
mule van een indirect voordeel”
- Teekenend voor deze stemming is een
de militie voor scheven dienst geduren- in 7Jiend VOOrstel, dat een speciaal
rie ppn lflar worden nnpprnpnpn Jensierninisterie wenscht in te Stellen.
dat de geheele gewapende macht der
Vereenigde Staten zou oeheeren.. In het
kader van dit vcorstel zouden de onder
staatssecretarissen van marine, vloot en
luchtmacht ondergeschikt worden aan
den staatssecretaris voor de verdediging.
Alle plichten en rechten van het depar
tement van oorlog en van dat van marine
zouden aan het nieuwe ministerie over
gedragen worden
Gelijktijdig is een oude aangelegenheid
weer op het tapijt gebracht, n.l. het hou
der. van een volksstemming over een
eventueele oorlogsverklaring der Ver
eenigde Staten, behalve in geval van een
inval in de Vereenigde Staten of het
Westelijk halfrond door een niet-Ameri-
kaansche mogendheid.
De leider van de Duitsche handels-
delegatie de gezant dr. Schnurre, is gister
avond, na de met succes bekroonde
Duitsch-Russische onderhandelingen, met
zijn medewerkers uit Moskou vertrokken
Bij zijn vertrek waren o.a. de Duitsche
ambassadeur graaf von der Schulenburg,
de staf der Duitsche ambassade,' de plaats
vervangende Russische volkscommissaris
voor den buitenlandschen handel aan
wezig
Vóór zijn vertrek was dr. Schnurre ont
vangen door den voorzitter van den raad
van volkscommissarissen en commissaris
van buitenlandsche zaken, Molotof en de
commissarissen Mikojan en Wysjinski.
VAN VROEG I fx-n le wllkvetplee»""^
1 op Map En Jon la Nel»
vaak een ultkomal Boven
dien la liet om hy(|lenl«el>«
reden te prefereeren
De moeilijkheden van de hulp
verleening
Naar het D.N.B. uit New York meldt,
maakt men zich in kringen, welke voor
welingelicht doorgaan, geen illusies
over de grenzen, welke aan elke mate-
de eerste
een g(
voorbereiding tot uiting komen. Ten
tweede echter zou het noodig zijn eerst
de gevaren op den Atlantischen Oceaan
te gaan beheerschen, welke in 1941 aan
zienlijk ernstiger zijn dan in 1917, toen
Engelands ravitailleeringspositie nog
lang niet zoo kritiek was als thans en
vooral nog talrijke landen op het vaste
land van Europa voor Engeland open
stonden. Opheffing van het acute gebrek
aan scheepsruimte moet het eerste punt
van alle hulp aan Engeland vormen.
Juist in dit opzicht ziet het er evenwel
zeer bedenkelijk uit, naar voorts ver
klaard wordt. In Amerikaansche
scheepvaartkringen volgt men reeds
thans met groote bezorgdheid de daling
van de koopvaardijtonnage door de ver
koopen aan het buitenland, vooral aan
Engeland. Deze verkoopen hebben de
bedoelde tonnage van Amerika gedu
rende vorig jaar met niet minder dan.
een millioen ton verminderd. Daartegen
over stond, dat de bouw nog geen 50.000
ton bedroeg. Nog meer verkoopen van
schepen vormen, naar in politieke en
economische kringen opgemerkt wordt,
een niet onaanziénlijk risico.
In lijnrechte tegenstelling tot de open
lijke verklaring en van bepaalde politici
en tot de hoofdartikelen van vele kran
ten, staat men in welingelichte kringen
te New York en Washington op het
standpunt, dat de zendingen Ameri-
kaansch oorlogsmateriaal reeds thans
zoo laat komen, dat zij in geen geval een
overwinning van Engeland kunnen be
werkstelligen. Onder deze omstandig
heden is haar voornaamste taak uitslui
tend een al te groote nederlaag van
Groot-Brittannië te helpen verhinderen.
Doch zelfs dat is twijfelachtig. Daarom
moet vooral het eigenbelang v^M^lmeri-
ka op den voorgrond gesteld wortTen. op
dat de Vereenigde Staten niet op zekeren
dag meegesleurd worden in de gevolgen
van een Engelsche nederlaag.
De meening van Fish
De republikeinsche afgevaardigde Fish
heeft zich gisteren in een verklaring ge
wend tegen het wetsontwerp op de hulp
aan Engeland. Hij wees er op, dat met
dit ontwerp automatisch de Johnsonact en
de neutraliteitswet zonder stemming in
het Congres worden opgeheven. Hij zei-
de. dat president Roosevelt de volmacht
zou krijgen om schepen en convooien
naar de oorlogszone te sturen, hetgeen
het gevaar van een verwikkeling der
Vereenigde Staten in den oorlog met zich
mede brengt De wet maakt een farce
van de democratie der Vereenigde Sta
ten. Zij ontneemt het Congres zijn grond
wettige volmachten betreffende een oor
logsverklaring en stelt een éénmansre-
geering in. Daarbij zal de beslissing over
oorlog en vrede alleen in handen van den
president liggen. Het Amerikaansche volk
wordt van iedere beslissing hierover be
roofd. De wet is ondemocratisch en in
strijd met de Grondwet Dit. aldus be
sloot Fish komt neer op de bekentenis
da’ 'e democrntische regeeringsvorm niet
functioneert en door dictatuur moest
woi den vervangen.
Vinson, voorzitter van de marine-com-
missie uit het Huis van Afgevaardigden.
verKiaarde volgens United Press dat de
berichten, welke de commissie ontvan
gen heeft, erop wijzen, dat het doel, door
Roosevelt gesteld, n.l. 50.000 vliegtuigen
per jaar te bouwen, slechts te bereiken
Is indien men de technische verbeterin
gen opoffert aan de massaproductie.
Misschien is het. aldus Vinson, toen
mogelijk dit doel te bereiken, indien men
van tijd tot tijd standaardiseert. In dat
geval echter kunnen met alle vliegtui
gen met de modernste technische vindin
gen uitgerust worden. Vinson gaf deze
verklaring af op grond van mededeelin-
gen van den vice-president der Curtis
Wright-fabrieken.
Vinson druKte de meening uit, dat het
op den huidigen grondslag van den
vliegtuigbouw niet slechts onmogelijk zal
zijn, 50.000 vliegtuigen per jaar te bou
wen. doch ook 36.000 gelijk er volgens
het programma door de Amerikaansche
vliegtuigfabrieken fn den zomer van 1942
als jaarproductie geleverd moeten kun
nen worden.
ORGELCONCERTEN BETHLEHEM-
KERK 1941
Het eerste concert in 1941 door den
organist Alex Schellevis wordt gegeven op
Zaterdagmiddag 1 Februari a.s. te 3 uur.
Solisten zijn: Miep Ochse, alt en Chris
Taverne, tenor.
Aangezien 1941 het tiende jaar is, waar
in de orgelconcerten worden gegeven, zul
len deze een bijzonder karakter dragen,
waaraan bekende solisten en ensembles
rhythme werkte electriseerend. De bege-
IfiHina woe gjj dg Werking
groot. Geestdriftig ap-
ook met bloemen hulde werd bewezen.
door de
Lang
lijke, bekoorlijke, delicate Suite, een kun
dig geschreven, aangename muziek, geen
nieuwe perspectieven openend, maar om
kleur en luchtige bewegelijkheid, van
geest prettig om naar te luisteren. De
weergave was keurig verzorgd.
Grandiozer van klank is het Concerto
grosso van^Wilhelm Jerger. Het opent
met een pathetisch Grave, >dat echter
allerminst hol klinkt. Een Allegro ani
mate van schoone breedheid en macht
volgt. Het is buitengewoon gunstig voor
de strijkers geschreven en het piano-
obligaat, door A. J. Dresden talentvol ge
speeld, heeft een waarlijk verrijkende
werking op de klank en expressie van
het geheel. Het Molto lento (con sordino)
vormt een intermezzo van stillere stem
ming. Het 'Allegro assai is een stuk van
tegenstellingen in tempo en uitdrukking.
Het boeit in die geschakeerdheid en is
wellicht het inhoudrijkste deel. De weer
gave was voortreffelijk. Samenspel,
klankschoonheid en vereenzelviging met
de innerlijkheid der compositie waren op
uitstekende wijze aanwezig en hebben tot
een overtuigende vertolking geleid De
geluidsontplooiïng naar het einde klonk
zeer indrukwekkend en met enthousiasten
bijval is den dirigent en het orkest hulde
betuigd.
Nieuw Engelsch inkoopbureau
De Britsche regeering heeft bekend
gemaakt, dat zij met het oog op de ver
sterkte levering van oorlogsmateriaal uit
de Vereenigde Staten in Amerika
nieuw bureau heeft opgericht onder den
naam „Britsche voorzieningsraad
Noord-Amerika”, De leider van de Brit
sche inkoopcommissie in de Vereenigde
Staten Purvis, is tot leider van het nieuwe
bureau benoemd. Leider van de Britsche
inkoopcommissie is Sir Clive Baillieu. Het
nieuwe bureau zal tot taak hebben zich
bezig te houden met alle problemen, die
verband houden met de ravitailleering van
Engeland door de Vereenigde Staten.
De oppositie tegen Roosevelt
De oppositie tegen het wetsontwerp op
den steun aan Engeland, dat bij het con
gres is ingediend, is in de traditioneele
isolationistische gebieden van het Midden
Westen bijzonder fel, meldt het D N.B.
uit Chicago. Een aanzienlijk deel van de
openbare meening en de pers daar, keeren
zich op scherpe wijze tegen de door Roo
sevelt gevraagde volmachten. In dagelijk-
sche oproepen doen talrijke commissies
en organisaties een beroep op de bevol
king en verzoeken de congresvertegen
woordigers in tallooze telegrammen om
zonder compromis het pachtprogram van
den president te verwerpen De centrale
te Chicago van „America first” de com
missie. die onder leiding staat van gene
raal Wood, die kwartiermeester-generaal
was in den wereldoorlog, wordt sinds vele
dagen overstroomd met protesttelegram-
men en brieven uit alle kringen der be
volking. De zestigduizend leden van de
vakvereenigingsorganisaties van voerlie
den en chauffeurs te Chicago hebber een
oproep gekregen'van hun voorzitter om
zich aan te sluiten bij de Drote'tbe.''eginq
tegen de wet op de hulp aan Engeland
De republikeinsche afgevaardigde
Simpson heeft een aanvullend voorstel
ingediend op het presidentieele wetsvoor
stel tot hulpverleening aan Engeland
Hierin vraagt hij de aan den president
te verleenen volmachten tot een duur
van 2 jaar te beperken. Voorts behelst
het voorstel de bepaling dat de leeningen
van materiaal alleen aan de staten van
het Britsche rijk en aan Ierland toege
kend mogen worden. Amerikaansche
hulpverleening aan andere staten moet
afhankelijk gemaakt worden van een
nieuw besluit van het Congres
United Press meldt uit Washington: In
het Congres schijnt een bepaalde stem
ming. die ten doel heeft het wetsvoor
stel omtrent de hulpverleening aan Enge
land te beperken, veld te winnen. Deze
tendenz kristalliseert zich slechts lang
zaam, maar er zijn teekenen welke er op
wijzen dat de afgevaardigden, die wijzi
gingen in het voorstel willen aanbren
gen. met degenen, die volslagen tegen-
vreemde figuren tot zeer vreemde hande
lingen brengt. Jan de Hartog voert de
regie. Het stuk is levend, spannend en
hier en daar bijna rauw, zonder echter
ooit bruut te zijn. Een stuk waaruit men
den schrijver van „Hollands Glorie” in
iederen regel en iedere zinswending proeft.
Het decor, dat vervaardigd wordt door
C L. van der Lugt-Melsert bestaat uit
de langsdoorsnede van het achterschip
van de bark „Medusa”. Hierop speelt
zich de geheele handeling af. Het is
onderverdeeld in verschillende tooneelen,
er is een dek met de
onder de messroom.
Vóór 1 Februari geeft de AA bon van
het gezinshoofd het recht tot net Koopeu
van een Wollen Uitknoopbare Voering
te gebruiken voor alle jassen of man
tels Deze voerings zijn nog in voor
raad Prijzen vanaf 1 13 75.
(«kinSESTR A A1 33—35, ÜEN HAAG
TELEFOON 113902
Dit tweede concert in Diligentia heeft
lang op zich laten wachten, maar de vol
doening is er dan toch, dat op een later
uur kon worden begonnen al blijkt, dat
avondconcerten voor menigeen nog be
zwaarlijk zijn. Drie werken waren al
tevoren aangekondigd, composities van
Bach, Jerger en Viotti. Wel een toeval
dat die van den laatste, het Vioolconcert
no. 22 in A-moll, juist Zondag 1.1. door
Szekely werd gespeeld, terwijl er jaren
over een uitvoering in de concertzaal wa
ren heengegaan. Het neemt echter niet
weg, dat het N.K.O. door ongewoonheid
j van zijn programma’s nog steeds aan de
spits staat, al blijkt die ongewoonheid
dan ook een prikkel te zijn geworden
voor andere vereenigingen om min of
meer met de oude sleur te breken.
J. S. Bach’s Tweede Brandenburgsche
Concert in F-dur vormde een rijk, om
niet te zeggen, feestelijk begin. Een eer
ste Allegro van heerlijke doorwerkten
bewogenheid en door de obligate blaas
instrumenten en het cembalo een wonder
van kleur. Dit laatste valt ook van het
Andante te zeggen. De zielvolle klank
van de viool biedt nog een weldadige
nuance temeer. Verrukkelijk is de rhyth-
miek, de flonkering der Finale. Prachtig
de innerlijke drift en ook de wijze waar
op de realiseering ervan evenals van alle
elementen van het geniale werk plaats
vond.
Dan Viotti's A-moll Concert door Tho
mas Magyar. Nog pas kort geleden heb
ben wij van onze bewondering voor het
spel van dezen uitmuntenden violist ge
tuigd. Ook nu weer hebben zijn virtuoze
techniek, zijn volle, kernachtige toon en
levenskrachtige voordracht veel te genie
ten gegeven. Het is alles violistisch bui
tengewoon harmonisch ontwikkeld en op
hoog peil gebracht. En het is niet alleen
door de Cadens, dat iemand, die van
vioolspel begrip heeft, dit opmerkt. Fraai
werd de cantilene van het Adagio ge
sponnen, buitengewoon virtuoos de G-
snaar behandeld. De expressie was warm
zonder een zekere ingetogenheid, die hier
noodig is, te verliezen. Het Agitato
assai werd kernachtig en temperamentvol
gegeven en soms met een felheid, die het
prachtig deed. Dynamisch ontwikkelde de
artist ïu8Ses^eve tegenstellingen en zijn
leiding was uitmuntend
van het geheel groot.
plaus voor den schitterenden solist, wien
c*'-
Na de pauze zijn wij eerst
Tafelmusik opus 40 van Hans I
onderhouden. Het is een licht bevatte-
LILY BOUWMEESTER EN JAN DE
HARTOG HEBBEN GROOTE
PLANNEN
Zooals wij reeds berichtten is eenigen
tijd geleden het tooneelgezelschap „De
mederiandsche Filmspe.ers”, dat onaer
leiding staat van Lily Bouwmeester en
Jan de Hartog, opgericht. Een nieuw ge
zelschap, dat mogelijk een nieuwen geest
in de Nederlandsche tooneelwereld kan
brengen. De piannen zijn vast omiijnd en
oeloven iets.
Op het oogenblik is het gezelschap
druk bezig» het laatste tooneelstuk van
Jan de Hartog „De duivel en juffrouw
Honesta” in te studeeren. Op 24 Januari
a.s zal de première in het Metropool-
palace hier ter stede worden gegeven en
met deze mededeeiing raken wij juist de
kern van de zaak.
De Nederlandsche filmspeiers en dit
blijkt uit hun naam zijn van plan Neder
landsche "films te maken, doch de om
standigheden zijn op het oogenblik niet
van dien aard, dat men hieraan met de
zekerheid van succes kan beginnen. Voor-
loopig zijn daarom de filmplannen ter
zijde geschoven en heeft men zich op het
tooneel geworpen. Allerminst echter zijn
de biqpcopen uitgeschakeld, want het doel
is juist om in de komende maanden een
Nederlandsch tooneelstuk in de Neder-
landsche bioscopen op de planken te
brengen. En het stuk, dat allereerst ge
bracht wordt „De duivel en juffrouw
Honesta” is daarom dan ook gekozen,
omdat het dichter bij de film staat, dan
meestal bij een tooneelstuk het geval is.
Het is een romantisch blijspel ovgr de
zeilvaart uit 1865. Een spannend kijkspel,
waarvan wij den inhoud zeker niet zullen
verraden, maar waarvan wij kunnen ver
zekeren, dat het de belangstelling ten
volle waard is. Lily Bouwmeester heeft
hierin een rol, die volkomen voor haar
geknipt is. Zij is juffrouw Honesta, die
als toekomstig kindermeisje van de
vrouw van den gouverneur van Neder
landsch West-Indië met de bark Medusa
van Texel wegvaart. Aan boord bevindt
zich een vreemd gezelschap, onder wie
Nico de Jong als de kapitein. Kommer
Klein als een pepermagnaat, Marie van
Westerhoven ^ls piratenmarketentster,
Alex Hoek als een Moorsche kok. een
zeer eigenaardige dokter, een bultenaar,
hypnotiseur, die zijn fortuin in de West
gaat zoeken, en nog enkele andere zeer
zonderlinge en romantische avonturiers.
Het schip raakt in den Atlantischen Oceaan
op ongeveer 100 mijl van de Sargossazee
in een windstilte verzeild, welke drie we
ken aanhoudt en welke de toch al zoo
VAN DUISBURGER OPERA EN
DEUTSCHES OPERNHAUS
In het kader der Nederlandsche Duit
sche ‘cultuurgemeenschap zal een reeKs
buitengewone opera- en balletvoorstel
lingen worden georganiseerd. Richard
Wagner’s Lohengrin zal door de Duis-
burger opera worden gegeven op Maan
dag 20 Januari in den Stadsschouwburg
te Amsterdam en op Woensdag 22 Jan.
in het Gebouw voor K en W alhier
Het geheele ensemble: solisten, koor, bal
let en orkest, zal medewerken (200 per
sonen). De ensceneering is In handen
van Generalintendant dr. Georg Hart
mann, de muzikale leiding van Opern-
direktor Wilhelm Schleuning. De Duis-
burger Oper zal eigen decors meebren
gen.
Op Donderdag 30 Januari a.s. zal in
het Gebouw voor K. en W. alhier en op
Zaterdag 1 Februari in den Stads
schouwburg te Amsterdam de
kavalier van Richard Strauss ter opvoe
ring worden gebracht door hel geheele
ensemble (solisten, koor, ballet en orkest:
200 personen) van het „Deutsches Opern-
hoiic” to Rorliin onder leiding van Ge-
tnuzf-
VERSPREIDE BERICHTEN
Naar Reuter meldt, Is James Gray
Stuart als opvolger van den minister van
oorlog, Margesson, benoemd tot Chief
Whip in het Britsche lagerhuis.
Naar uit Vichy wordt gemeld is
Deschamps tot gouverneur van de Ivoor
kust benoemd
Bij een grooten brand in een pakhuis
aan de Eastriver te New York zijn 4 men
schen om het leven gekomen »n verschei
dene ernstig gewond.
Gisteren is een 23-jarige kadet van
de Zweedsche militaire vllegschool, Ljung-
byhed, die met een lesvliegtuig was ge
start. door onbekende oorzaak op den
grond gestort. Het toestel verbrandde. De
bestuurder werd gedood.
Sedert Maandag heerscht in geheel
Roemenië en in het bijzonder in Moldavië
strenge koude Te Jassy daalde d^tempe-
ratuur tot 36 graden onder nul. Het ver
keer is bijna geheel gestaakt. Herhaaldelijk
dringen troepen wolven de dorpen binnen.
De bestrijding van de wolvenplaag wordt
door mist bemoeilijkt. Het is nog niet be
kend, hoeveel menschen aan koude en
wolven ten offer gevallen zijn. Te Boeka
rest vroor het in den vorigen nacht en
gisterochtend 22 graden.
De 34-jarige Fritz Schuster uit
Erfurt werd sedert 3 Januari vermist en
is thans doodgevroren gevonden. Twee
jongens, die naar voerplaatsen voor het
wild gingen zien, zagen aan den rand
van het bosch een hond zitten, die bij
hun nadering blafte. Daardoor werd-hun
aandacht gevestigd op het lijk van
Schuster. Men veronderstelt, dat deze
zich heeft neergezet om wat uit te rusten
en daarbij ir.geslapen en doodgevroren is.
De hond had zeven dagen en zeven nach
ten zonder voedsel de wacht gehouden
bij zijn gestorven baas
Volgens berichten
heeft het Spaansche
,,vxaMiici uatvia wwx v—..-.
kust tijdens stormweer schipbreuk
hun medewerking verleenen. De opbrengst
van het eerste concert is geheel voor de
restauratie van het orgel der Groote of
St. Jacobskerk, hetwelk dringend voor
zieningen behoeft.
gebied wenscht. Ingeval
practisch hebben afgedaan.
f
■-
Wl