w
KUNST EN LETTEREN
UIT DE OMSTREKEN
WILLEM VAN DEN BERG-
I
Expositie kunstzaal Plaats
CONCERT WILLEM MENGELBERG
1
TENTOONSTELLING GEMEENTE
MUSEUM
HERDENKINGSTENTOON
STELLING Jhr. Ch. N. STORM
VAN ’S GRAVESANDE
11 Febr. 194T le bl. pag. 3
TENTOONSTELLING GRAFISCH
WERK VAN LOUIS HAVER
„HET NEDERLANDSCH
KAMERORKEST”
MUZIEKPRIJS GEMEENTE
AMSTERDAM
C
JUBILEUM NEDERLANDSCHE
FEDERATIE VAN BEELDENDE
OUDE KUNST BIJ BENNEWITZ
HAAGSCHE COURANT Dinsdag
TENTOONSTELLING
J. H. VAN MASTENBROEK
9
l
i
DELFT
jaren
In het Gemeentemuseum
z.
Lange weg, z. - C. M. Sas geb.
MONSTER
N
Volendammer, door W. v. d. Berg
(Polygoon)
Dr. G. Knuttel bekijkt het oudst aan
wezige werk van Jacob van Maerlant.
I (Polygoon)
ioëiie voor
toaganke-
Bevallen:
Pot, z. -
VOLKSUNIVERSITEIT
Morgenavond zal de heer H. P. Bram
mer in het Gymnasium, Laan van Meér-
dervoort 57 van de Volksuniversiteit een
voordracht houden, toegelicht met licht
beelden, over „Jan Toorop als kunste
naar”.
’4
WALTER GIESEKING
Zondagmiddag 16 dezer zal de beroemde
pianist Walter Gieseking een enkele pianO-
matinee geven in Diligentia. Dit zal de
laatste maal in het seizoen zijn, dat deze
kunstenaar van het klavier te dezer stede
optreedt
opaal «aicil,
E. Kranenburg, wed van G van
Kunstzaal ,,’t Center"
Zaterdagmiddag is in de kunstzaal ,,’t
Center” met een inleiding van den heer
Ab van Roon uit Rotterdam een tentoon
stelling geopend van kleurhoutsneden van
den Loosdrechtschen schilder en graficus
Louis Haver.
In zijn inleiding besprak de heer van
Roon het nog al veel in dezen tijd voorko
mende verschijnsel, dat bij beschouwingen
over den kunstenaar en zijn tijd al te een
zijdig de nadruk wordt gelegd op dingen,
die slechts zijdelings of zelfs in het geheel
niets te maken hebben met kunst.
Zonder iets af te dingen op de beteeke-
nis van hen, die pijrffijk de last van den
tijd te torsen hebben en dit ook verbeel
den in hun werk, mag toch terdege aan
dacht worden geschonken aan hen, die ook
in dezen tijd, soms ver van het rumoer,
zichzelf blijven en onbevangen voortgaan,
dat andere, dat mooie, rijkere en onveran
derlijke, dat in de vrije natuur volop ge
vonden wordt ons te verbeelden en als
een verkwikking in den tijd te openbaren.
In het werk van Louis Haver, ontdek
kingen en verbeeldingen in de vrije na
tuur, ontmoeten wij telkens weer den
mensch in den kunstenaar, die onbevangen
speurt en spiedt naar het wonder. In de
rust van Loosdrecht werkt hij ook in de
zen tijd gestadig aan zijn kleurhoutsneden
met een geheel eigen visie en techniek,
verbeeldend zijn verwondering en ont
roering in volle en rijpe kleuren.
Na deze inleiding werd nog een demon
stratie gegeven met enkele blokken als
mede een uiteenzetting over de eigen tech
niek dezer kleurhoutsneden. De tentoon
stelling blijft geopend tot 1 Maart a.s.
KWINT8HEUL.
De uitbetaling der Inkwartier
ringsgélden vindt alhier a.s. Donderdag
middag om drie uur in het Vereenigings-
gebouw plaats.
Maandag a.s. te Berlijn,
Willem Mengelberg dirigeert te Berlijn
op Maandag 17 dezer het achtste Philhar-
monisch concert. De z.g openbare vooruit-
voering, de voor het publiek toegankelijke
generale repetitie, wordt Zondag 16 Febr.
om 11.30 gehouden. Onze landgenoot brengt
ditmaal ten gehoore de symphónie van
Johann Sebastiaan Bach, Beethoven’s
vierde symphónie, Strauss’ Don Juan,
Kodaly's Hary Janos Suite.
Naar wij vernemen is de zaal voor beide
uitvoeringen al zoo goed als uitverkocht.
Kunsthandel Gebroeders Koch
Van de werken, die de bekende kunst
schilder J. H. van Mastenbroek, in de
kunstzaal der Gebroeders Koch, Hoog
straat 7 exposeert, is het meerendeel ge
ïnspireerd op Rotterdam, de oude haven
stad, met haar wijde water- en rivierge
zichten, haar diepe verten over de Maas,
met smokige, nevelige horizonten, waar
het rhythme van den arbeid hamert en
dreunt. Van Mastenbroek heeft in Rot
terdam indrukwekkende schilderijen ge
maakt, enkele daarvan heeft hij thans voor
het Haagsche publiek ter bezichtiging ge
steld. Er zijn haven-gezichten bij, de mo
numentale pracht van groote vrachtboo-
ten, in de roezemoezige drukte van het
lossen aan de kade en de gigantische be
drijvigheid van kranen en elevartors. Dan
heeft hij stadsgezichten, picturaal gezien,
met kleurige, blijde lichttoetsen, zoo b.v.
het doek met de arbeiders op den voor
grond en de vlaag van zonlicht, die over
verre daken waait. Van Mastenbroek is
een kunstenaar, voortgekomen uit het
impressionsme, zonder zich ooit aan „is
men” gestoord te hebben. Hij is rustig en
overtuigend zijn weg gegaan, een man,
die twee leermeesters had: zijn kunst en
de natuur. Zoo heeft zijn werk het stem
pel gekregen, van warmte, spontane, on-
gekunstlde eenvoud en eerlijkheid. De
kleine expositie van zijn werken bij de
Gebroeders Koch vormt daar opnieuw een
bewijs voor.
KAMERKOOR NEDERLANDTSCHE
SANGHERSKONSTE
Zaterdag 15 Februari a.s., des middags
te 3 uur, zal in de zaal van het Haagsche
Gemeentemuseum aan de Stadhouderslaan
het eerste optreden plaats vinden van het
nieuwe, in onze stad sinds enkele maanden
bestaande, Kamerkoor Nederlandtsche
Sangherskonste. directeur Jef Somers. Uit
gevoerd zullen worden werken van Lassus,
Vranken, Diepenbrock, Cath. v. Rennes,
Joh Bordewijk-Roepman e.a
KUNSTENAARS-
VEREENIGINGEN
Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan
der Nederlandsche Federatie van Beel
dende Kunstenaarsvereenigingen ontving
Zaterdagmiddag het bestuur der jubi-
leerende federatie in het Rijksmuseum te
Amsterdam de besturen der 24 aangesloten
vereenigingen,
De hoöfddirecteur van het Rijksmuseum,
dr. F. Schmidt Degener, wenschte de ju-
bilaresse met enkele woorden geluk,
waarna de besturen het bestuur der fe
deratie namens de vereenigingen de hand
kwamen drukken.
Na deze receptie werd door het dagelijk-
sche bestuur der federatie een krans ge
hangen in het Rembrandthuis, daarmede
tot uitdrukking brengende den eerbied,
welken het tegenwoordige kunstenaars
geslacht koestert voor zijn geestelijke
Voorgangers.
Deze onderlinge herdenkingsmiddag
werd besloten met een maaltijd.
Toegekend aan Jan Pouwefs
De jury voor den prijs van de gemeente
Amsterdam voor een nog niet uitgevoerd
symphonisch werk of instrumentaal con
cert, bestaande uit de heeren Jan v. Gilse,
Rudolf Mengelberg en Willem Pijper, heeft
thans uitspraak gedaan Van de 35 inzen.
dingen kwamen na schifting naar de mee-
ning der jury tenslotte de werken, inge
zonden onder de motto’s: ,,Ars longa, vita
brevis” en Capricornus”, het meest voor
bekroning in aanmerking.
Bij meerderheid van stemmen heeft de
jury tenslotte den prijs toegekend voor de
orkest-suite, ingezonden onder het motto
„Capricornus”. Bij de opening van den
naambrief bleek de heer Jan Pouwels te
Hilversum de componist van dit werk
te zijn.
Behalve de reeds genoemde compositie,
ingezonden onder motto ,,Ars longa, vita
brevis”, heeft de jury in haar rapport de
inzendingen onder motto’s: „I.W.E.P.”,
„Nomina sunt odiosa”, „Ituriel” en „No
pains, sir, I take pleasure in singing sir”, i
eervol vermeld.
HONSELER8DIJK,
Het Groene Kruit.
In de plaats van zuster Lieneman die
kort geleden als wijkverpleegster te Hon-
selersdijk haar ontslag aanvroeg wegens
M. H. Milo van Almelo, De nieuwe zus
ter zal haar functie aanvaarden op 15
Februari a.a. Woensdagavond werd in het
wijkgebouw van het Groene Kruis aan den
Dijkweg de aangekondigde moedercursus
geopend.
L. Boekestein, W. Scheffers en
W. Kemmers slaagden te ’s-Gravenhage
voor het Praktijkexamen Ned. Handels-
correspondentle van de Ver. v. L. Voor
het praktijkexamen boekhouden van de
zelfde vereeniging slaagde J. Bravenboer
van Honselersdijk.
DE LIER
In de Ned. Herv. Kerk te de
Lier is men thans wederom bezig met
proeven nemen tot het plaatsen van een
luidspreker. Reeds lang kwamen er
klachten binnen van hen, die op de gaan
derij hun zitplaats hebben.
TOEGEZONDEN BOEKEN
i,Gedichten”, A. C. W. Staring.
N.V. Uitg. Mij. Elsevier, Am
sterdam,
-Kort na de herdenking van Staring’s
overlijden op 18 Augustus 1840, de een
zame figuur, die eerst na zijn dood als
een groot dichter zou worden erkend, is
nu in de Bibliotheek der Nederlandsche
letteren een bundel van zijn verzamelde
werken verschenen, verzorgd door dr. Jan
de Vries, met medewerking van dr E
Kruyskamp, die tot dit werk een inlei
ding schreven en naast de aanteekeningèn
en verklaringen van Staring aelf. tal van
verklaringen gaven, om de pi
een zoo breed mogelijk publiek
lijk te maken.
„Vijf geestelijke tooneelspelen
der middeleeuwen”, door dr. H.
J, E. Endepols, Elsevier Uitg.
Mij., Amsterdam.
In de „Bibliotheek der Nederlandsche
Letteren” verscheen thans een bundel,
gewijd aan Vijf geestelijke tooneelspelen
der middeleeuwen en wel „Stella”, „Die
eerste Blyschap”, „Die zevenste Bly-
schap”, „Marieken van Nieumegen” en
„Eiker lijk”. De laatsten mogen zich se
dert geruimen tijd meer en meer in de
belangstelling verheugen, ook buiten den
kring van H.B.S.’ers, Gymnasiasten of
Studenten, zijn zij dus reeds in grooteren
kring algemeen bekend. Dit vermogen
wij niet van het liturgische drama „Stel
la” gewagen, dat nu door deze uitgebrei
de studie recht wordt gedaan. Verschei
dene fraaie reproducties van handschrif
ten, muziek, mise en scène verluchten den
interessanten tekst, waaraan nog een uit
voerige verantwoording, en verklaring is
toegevoegd.
„Avontuur in China”, door Ed
na Marson. A. J. G. Streng-
holt Uitg. Mij., Amsterdam.
De achtergrond van dezen roman berust
op historische feiten, deelt de uitgever
mede. De schrijfster ontmoette kort voor
den oorlog een Nederlandsch consulair
beambte in China, die heel wat avonturen
in het Verre Oosten had beleefd. Uit deze
verhalen groeide deze spionnage-roman,
waarin Engeland en Japan de beide spe
lers zijn aan het groote schaakbord Chi
na en een Nederlandsch consulair beamb
te een der stukken is. waarmede beide
partijen winst beoogen te behalen De ge-
heele affaire speelt zich af op den Ame-
rikaansche rivierboot, die de Jangtse af
vaart. De schrijfster verstaat de kunst
haar stof op spannende wijze te verwer
ken, waardoor men den roman geboeid
achter elkaar uitleest.
De tentoonstelling van werken van oude
meesters, in de kunstzaal Bennewitz,
Noordeinde 48, alhier, omvat be
halve een aantal nieuwe schilderijen en
kele oude exemplaren uit de vorige expo
sitie. Overigens waarlijk geen onbelang
rijke werken; wij noemen b.v. alleen maar
het meesterlijke en boeiende stilleven door
Abraham Breughel, dat iederen keer weer
een lust is voor de oogen. En het roman
tisch maanlandschap van Egbert van der
Poel, rijk en mysterieus van licht, ergens
aan den voet van Hollandsche duinen, met
een dorpstoren in den achtergrond. Tot de
nieuwe schilderingen, die op deze interes
sante tentoonstelling te zien zijn, behoo-
ren o.m. een „Vlucht naar Egypthe", van
Anthonie van Blocklandt van Montfoort,
waarop de Heilige Familie met enkele an
dere personen juist een rivier oversteekt,
de veerman leidt hen veilig naar den an
deren oever. Het gegeven is traditioneel en
met inachtneming der artistieke conventie
van dien tijd uitgewerkt, maar het heeft
een gevoelige toets en een levendig, warm
gevoel voor kleur en vorm. Het landschap
vormt met de rivier een. interessant en
fraai milieu en een decoratieven achter
grond, Dan is er Gerard van Honthorst,
Italiaansch van toon, met een „Christus
en een Apostel”, een Cuyp met „Paard en
kinderen’, een Hubert Robert „Bouwval
met ruiters”, een boertig lachfeest van
Adria,n Brouwer, een stilleven van Bog-
dani (voluit gesigneerd), een Nicolaes
Maes, landschappen van Vinckborns en
Brill, een stilleven van Mignon en een
zeer opvallend werk: „Ecce Homo’\ een
Christus met den doornenkroon, door pro
fessor Vogelsang toegeschreven aan den
Italiaan Guido Reni. Een aangrijpend beeld
van den „Man van Smarten
Vijf eeuwen Europeesche boekdruk
kunst worden dit jaar herdacht. Met
name in Duitschland en Holland, waar
Gutenberg te Mainz sen Laurens Jansz.
Coster te Haarlem, de wiegen der druk
kunst stonden. De boekdruk„kunst” is da
delijk in de Nederlanden als kunst aan
gevoeld, wat Elsevier en Plantijn maakten
was ook inderdaad het werkivan kunste
naars en meesters van gropten naam en
bekwaamheid (men denke aan Jan Luy-
cken) hebben net Hollandsche boek ge
ïllustreerd. Het is daarom een alleraardig
ste gedachte geweest om in het Gemeente
museum alhier, in verband met de „vijf
eeuwen boek-kunst” een tentoonstelling te
organiseeren, die het verband tusschen
kunst en boek aantoont en wel door de
illustratieve sierkunst: bloemen, vogels en
kruipend gedierte in het Nederlandsche
boek uit vijf eeuwen. Zoo oud als onze
letterkunde en schrijfkunst, zou oud is de
neiging om bloemen, vogels en dieren, die
In de letterkunde voorkomen, in beeld
weer te geven. Het Gemeentemuseum
heeft een collectie teekeningen, drukken
en handschriften bijeengekregen, die elke
liefhebber in verrukking brengt. Denk u
in, dat de Academie voor Wetenschappen,
het op de Bibliotheca Regia aanwezige
handschrift van Jacob van Maerlant: „de
Spieghel Historiael” voor deze expositie in
bruikleen heeft afgestaan. Men vindt er
merkwaardig genoeg een copie vlak naast,
een handschrift, waarschijnlijk dadèlijk
van het eerste afgeschreven, maar met
minder kunde. De miniaturen tusschen den
tekst bevatten op een grond van bladgoud,
fraaie afbeeldngen van dieren, vogels,
fabelbeesten, bloemen, alles verlucht met
slingers en ranken. En interessant: ter
wijl de wetenschap zich met de habitus,
het determineeren enz. van planten nog
slechts in vage trekken bezig hield, schijnt
de kunstenaar zich reeds aan scherpe ob
servatie van de natuur gewend te hebben.
Ook Utrecht en andere verzamelaars heb
ben manuscripten, wiegedrukken, bladen
en miniaturen voor deze expositie van ge-
teekende bloemen en dieren afgestaan.
De tulpen-handel, die tot een verbijste
ringwekkende luxe en dwaze excessen uit
groeide, maakte, dat boekwerken over
bloemen, speciaal over tulpen 'n luxueuze
opzet vroegen. Wij vinden hier de be
roemde tulpenteekeningen door Judith
Leyster, bloementeekeningen uit de 16de
en uit de 17de eeuw, wetenschappelijke
werken met juweeltjes van illustraties
voorzien, handgedrukt en handgekleurd
zelfs gekleurde tegen-drukken, waarbij de
natuurlijkheid der kleuren en tinten niet
werd verstoord door het zwart der contou
ren, zooals b.v. het sublieme oeuvre van
de artiste Sybille Merian, wier origineele
prenten en teekeningen men hier vindt.
Natuurlijk vinden we er ook het beroem
de vogelboek van Sepp en Nozeman en
wel in zijn verschillende staten uit de 18e,
de 19e en het begin van de 20e eeuw.
Natuur- en kunstliefhebbers kun
nen deze maand beiden hun hart ophalen
Het is een expositie, die men, mits men
er het juiste gevoel voor heeft, niet een
maal, maar wel tienmaal zal willen be
zichtigen. Telkens ontdekt men weer
nieuwe, fijne trekjes, nieuwe wetenswaar
digheden en nieuwe schoonheid.
SYMBOLIEK IN ONS LETTERSCHRIFT
EN IN ONZE TAAL
De voorzitter van den Kelto-Germaan
schen Studiekring Yggdrasil alhier, de
heer August Heyting, heeft over de
symboliek in ons letterschrift en in onze
taal voor een aandachtig gehoor het
woord gev.oerd. De rede behandelde een
Omvangrijk materiaal. Heyting deed een
onderzoek naar de alleroudste oerbron
nen en woordvorming der Nederlandsch*
taal. Hierin zijn o.a. vele West-Friesche
woorden overgegaan. Hij illustreerde
eerst aan vele gewichtige Nederlandsche
woorden hun bijna ongelooflijk hoogen
ouderdom.
Het woord, zei spreker, is vader van
den zin. maar ook hét woord is weer
samengesteld, en zoo dienen Wij door te
dringen in de beteekenis der lettergrepen
en nog verder in die der letters.
Spreker gaf met talrijke overtuigende
en verbluffende voorbeelden aan, hoe in
Nederlandsche woorden grondbegrippen
zijn weder te vinden van Japansche,
Fransche, Duitsche, Spaantche. Griek-
sche. Latijnsche, Hebreeuwsche, Sans-
kritische. Egyptische, Klein-Aziatische,
Nieuw-Guineesche, Noorsche, Deenschê,
Engelsche. Keltische en Indtaansche
woorden en benamingen en gaf daarbij
een uiteenzetting van de waarden van
verscheiden klinkers en medeklinkers.
Vervolgens gaf hij een uiteenzetting
van het ontstaan der oudste symbolische
teekens voor belangrijke begrippen.
Drie noviteiten op één programma.
Het derde abonnementsconcert van het
Ned. Kamerorkest op Dinsdag 18 Febr.
a.s., in „Diligentia” brengt onder leiding
van Otto Glastra van Loon niet minder
dan drie allereerste uitvoeringen van be
langrijke composities.
Het zijn: „Concertino” voor piano en
kamerorkest van Cor de Groot. „Vijf
Schetsen" voor klarinet en orkest van
Hans Schouwman en het Viool-Concert
in c-min. van Vivaldi-Casella.
Over deze drie werken, waarin als so
listen optreden, resp.: Cor de Groot, Jaap
van Opstal en Thomas Magyar valt het
volgende te melden. Cor de Groot schrijft
in een toelichting: „Bij het schrijven van
dit Concertino is het allerminst de bedoe
ling geweest de concert-literatuur met een
werk, doordrenkt van uitsluitend techni
sche moeilijkheden en alles wat verder in
verband staat met „groote concert-allu
res” te verrijken. Veeleer was het er mi,i
om te doen, een klein werkje te componee-
ren waarin nu eens niet geleerde levens
wijsheden of één of andere „wereld-smart”
tot uiting gebracht moesten worden. Men
zou het een zekere lichtzinnigheid dan ook
niet kunnen ontzeggen”,
Hans Schouwman schreef zijn schetsen
voor klarinet naar aanleiding van een ont
moeting (te Koli in Noord-Karelië, Fin
land) met den Amerikaanschen klarinet
tist Ray Endresen, aan wien ze ook zijn
opgedragen
De stukken zijn bedoeld als echte „speel-
muziek” in dans- en lied-karakter zonder
meer diepzinnige bedoeling dan gebruik
te maken van de klank- en expressie-mo-
gelijkheden van het instrument, dat nie
mand meer de waarde als solo-instrument
zal kunnen ontzeggen en dat men, evenals
in Amerika, ook nier te lande steeds meer
gaat waardeeren door het voortreffelijke
spel van klarinettisten als Jaap van Op
stal, Rudolf Gall e. a.
Het viool-concert van Vivaldi in c-min.
is door de bewerking van den Italiaan-
schen componist Alfredo Casella geworden
tot een klankstuk van breede allure.
Men zou het een Concerto-groèso kun
nen noemen door de aanwending van an
dere orkestinstrumenten als b.v. solo-alt
en solo-cello, die in de tweede Satz, teza
men met de solo-viool een melos ontwik
kelen van groote warmte.
Aan orkestwerken bevat dit interessante
programma: Derde Brandenburgsch Con
cert van Bach en de Sinfonietta van Rous
sel.
HULDIGING HENRI HERMANS.
Zaterdagochtend om elf uur vond op het
stadhuis te Maastricht een officieele hul
diging plaats ter gelegenheid van het zil
veren dirigentsjubileum van Henri Her
mans aan het Stedelijk Orkest van Maas
tricht; De burgemeester, jhr. mr. W.
Michiels van Kessenich, huldigde Henri
Hermans niet alleen als hoofdambtenaar
van de gemeente, maar ook als voortref
felijk musicus en bekwaam muzièkpaeda-
goog.
Na het dankwoord van Henri Hermans
.volgde een drukbezochte receptie, waarop
niet alleen vrijwel het geheele georgani
seerde muziekleven van Maastricht verte
genwoordigd was, maar waarbij ook uit
kringen van geheel Limburg waar Her-
mans met zijn orkest geregeld concerten
geeft, belangstelling werd getoond. De
secretaris van het hoofdbestuur van Toon
kunst, dr. P. Cronheim uit Amsterdam,
de componist Marius Monnikendam, mede
namens de Vereeniging voor Hedendaag-
sche Muziek en het Genootschap van Ne-1
derlandsche Componisten vertegenwoordi
gers van de Nederlandsche Federatie van
Harmonie- en Fanfaregezelschappen en
nog eenige andere vertegenwoordigers van
het Nederlandsche muziekleven gaven
d ‘arbij eveneens blijk van hun belangstel
ling. Onder de talrijke bloemstukken wa
ren er o.m. van prof. dr. Willem Mengel
berg, dr. Rudolf Mengelberg en Eduard
van Beinum
r1 aan
dichters, schrijvers, denkers en ge
leerden, die allen getuigden van hun ge
loof in het eeuwige leven.
VOORBURG
LOOP DER BEVOLKING OVER 1940
Op 1 Januari 1940 bedroeg het aantal
inwoners in de gemeente Voorburg 28,349,
t.w. 13.080 mannen en 15.269 vrouwen.
Door vestiging vermeerderde dit aantal
met 1915 mannen en 2431 vrouwen; ge
boren werden 298 jongens en 314 meis
jes. Er vertrokken 130 m. en 1879 m. en
overleden 137 m. en 212 v.
Totale vermeerdering over 1940 772 m.
en 745 v., is 1517 personen. Het totale
aantal inwoners op 31 December 1940 be
droeg 29.861 personen (13.852 m. en
16.014 v.). Het aantal voltrokken huwelij
ken bedroeg 189, het aantal ingeschreven
echtscheidingen 7.
WASSENAAR
Het concert in de Dorpskerk
Zaterdagmiddag heeft het 9e concert
in de Dorpskerk te Wassenaar voortgang
gehad. Het programma was voor het
grootste gedeelte gewijd aan oude Ita-
liaansche muziek. Medewerkenden waren
de organist, dr. Oussoren, en de cëllist
Anton J. Dresden uit Den Haag.
Het volgende concert zal plaats heb
ben op Zaterdagmiddag 8 Maart, met
medewerking van koor en orkest der
Vereeniging ter bevordering van de Pro-
testantsche Kerkmuziek, afdeeling Rot
terdam. Alsdan worden o.a’. enkele Bach-
cantate's uitgevoerd. De opbrengst van
dit concert komt ten bate van de ver
woeste kerken in Rotterdam.
In het Gebouw voor Chris
telijke Belangen te Wassenaar .werd een
avond gegeven door de jeugdverenigin
gen Hoop der Toekomst en Jong Wasse
naar. In samenspraken werd het werk
der beide vereenigingen op vroolijke
wijze tot uiting gebracht. De Jonge Man-
nenvereeniging Dient den Heer met Blijd- -
schap, zong eenige liederen en na de pau
ze vertelde de heer A. J. de Neef bij
lichtbeelden van de Zending onder de
Papoea’s op Nieuw-Guinea. Er was voor
dezen avond zeer veel belangstelling.
WATERINGEN.
A.s. Donderdag houdt de vei
ling Sammersbrug te Wateringen haar
jaarvergadering. De agenda vermeldt o m.
het verkiezen vaneen lid der contröle-
commissie in de vacature A. W. Vreug-
denhil.
nen Hij wijst op het groote gevaar daar
aan verbonden en herinnert eraan, dat
de R.K. kerk het deelnemen aan séances
heeft verboden.
In het laatste hoofdstuk
zijn van ons Ik, de analytische overpein
zing van onzen geest en ons gemoed, en
niet in de laatste plaats uit het ontel
bare malen bevestigde, onweerlegbare,
vaststaande feit van de verschijning van
afgestorvenen, waarvan dit boek genoeg
zaam getuigenis heeft gegeven
Aldus de schrijver van dit door pater
Hyacinth Hermans voor Nederland be
werkte boek, waarvan de omslagteeke-
ning doet denken aan de woorden van
Shakespeare „Ik zie het leven mij uit
de oogkassen van den dood tegenblin-
ken". Nadat eerst vele uitspraken ge
geven zijn van geleerden e.a. die van de
verschijning van afgestorvenen overtuigd
zijn (al geeft de schrijver toe, dat onder
katholieke geleerden het occultisme even
veel tegenkanting vindt als erkenning)
volgen vele hoofdstukken, gewijd aan de
verschijning van heiligen, geput uit het
getuigenmateriaal van de canonisatie- en
beatificatieprocessen. Ook voorbeelden
van verschijningen uit het vagevuur en
van verdoemden worden gegeven. Dit be
treft allemaal gevallen, waarin de afge
storvenen zich spontaan aan levenden
kenbaar maakten. De schrijver acht de
in den titel geponeerde stelling hiermee
bewezen.
Wat het spiritisme betreft is hij van
meening, dat overledenen niet kunnen
worden opgeroepen. De meeste spiritisti
sche verschijnselen schrijft hij wel toe
aan geestelijke wezens, echter niet aan de
zielen van afgestorvenen, doch aan demo-
De nieuwe kunstzalen, die op Plaats 21
hier ter stede zijn geopend, bieden inder
daad een ideale ruimte voor kunstexposi-
ties zij zijn centraal gelegen en als toon
zalen ruim, rustig en licht. De eerste
tentoonstelling in de kunstzaal Plaats is
geheel gewijd aan werk van den kundi-
gen professor Willem van den Berg uit
Amsterdam, een oud-stadgenoot. Dat is
een goed-Nederlandsche inzet. Want Wil
lem v. d. Berg, de modernist, is tevens
„klassiek”. Zijn stijl, persoonlijkheid en
oeuvre staan op Nederlandsche basis, zijn
„Boer”, zijn „Geldersche boerin” en zijn
koppen van Volendammers, roepen on
middellijk de vroege meesters uit Holland
en Vlaanderen in herinnering, Nederland
op zijn best, dat een sterken invloed had
langs den Rijn, tot ver voorbij Keulen,
en dat de grootmeesters der Duitsche
schilderscholen (Dürer bijv. naar de la
ge landen aan de Noordzee riep, landen
die cultureel toonaangevend waren. Dai;
van den Berg een groot „kunner” is, be
hoeven wij hier niet voor den zooveeisten
keer te herhalen. Maar wel, dat een om
vangrijke tentoonstelling als deze, het
werk van van den Berg op zoo imponee-
rende wijze naar voren brengt, dat men
nog eens opnieuw van de grootheid van
deze kunst overtuigd wordt. Een meester
lijke teekenkunde, een imponeerend be-
heerschen van het schildersmétier treft
onmiddellijk daarnaast heeft deze tech
niek zin en inhoud. Het werk van van
den Berg bezit diepte voor dengene, die
er de beteekenis van verstaat. Wij wijzen
in. dit verband op het groote doek „Kop
van een Volendammer”, de kop van een
visscher. Het zou ook de kop van een
Egyptisch Pharao kunnen zijn. Koninklijk
in zijn strakke geslotenheid, omvat dit
gezicht alle aan verten, aan water en wol
ken vertrouwde eenzaamheid.
Dit is de Volendammer, zooals hij was
toen Volendam nog aan zee lag en zooals
hij zich niet aan den vreemdeling placht
te toonen. Zulk een hard, door weer en
wind gelooid gelaat, typisen individueel
en van sterke, onverzettelijke persoon
lijkheid. kan men zich niet in massa's
voorstellenzij komen alleen in ruimte
en eenzaamheid voor. Wij raden liefheb
bers van Nederlandsche schilderkunst
ernstig aan, deze tentoonstelling, die tot
22 Februari duurt, te bezoeken en van
het talentvolle werk van dezen begaafden
landgenoot met aandacht kennis te ne
men.
DE 19e EEUWSCHE HOLLANDSCHE
SCHILDERKUNST.
De heer Abegg, leeraar M.O. teekenen,
hield Vrijdagmiddag j.l. voor den Dioce-
sanen Vrouwenbond een lezing, toegelicht
door een groot aantal lichtbeelden. De 19e
eeuwsche Hollandsche schilderkunst neemt
naast de Fransche een vooraanstaande
plaats in de Europeesche cultuurgeschie- KAa°" X"
denis in. Alvorens dan ook tot het onder-
werp zelf over te gaan, gaf spreker een
schets van de verschillende stroomingen in
de Europeesche beeldende kunst. Zelfs gaf
hij enkele voorbeelden van representanten
in de literatuur en in de muziek. Een
kunstenaar is een kind van zijn tijd, is
dus één met de groote gedachten en pro
blemen der eeuw, ofschoon hij ze naar
eigen persoonlijkheid en temperament ver-
werkt. Het eigen nationale karakter van de
Hollandsche schilderkunst, treedt nu meer
naar voren met haar onbestreden superio
riteit in het weergeven van het landschap.
Zoo borstelde een Jacob Maris zijn koste
lijke vergezichten met door de zon be
schenen wolkenbanken. Hiernaast laten
de Amsterdamsche stadsgezichten van
Breitner met hun fluweelachtig locale
kleur een diepen indruk achter. De werken
van deze geniale mannen als Weissenbruch,
Gabriel, Poggenbeek en Mauve werden be
sloten met net krachtig gestyleerde en
soms mystieke van Toorop en het
hartstochtelijke van van Gogh. Een excur
sie naar hét Gemeente museum, die geleid
wordt door den heer Abegg, zal de toe
hoorsters in nauwer contact brengen met
de besproken werken.
S GRAVENZANDE
In de leeskamer van de Ned.
Herv. Kerk te ‘s Gravenzande kwam de
Chr. Nat. Werkmansbond voor de 44ste
maal in jaarvergadering bijeen. Bij af
wezigheid van den voorzitter, ds. A. v.
Geest, opende de heer P. Meizon de ver
gadering op de gebruikelijke wijze. Uit
het jaarverslag van den secretaris, den
heer J. C. Voskamp, bleek, dat de afdee
ling door den oorlog een lid verloren
heeft. Het werk van de afdeeling heeft
normaal voortgang gevonden. Voor de
onderafdeeling, de „Ziekenhuisverzeke
ring’’ zijn ongeveer 3600 personen als lid
ingeschreven, 248 personen werden in het
afgeloopen jaar in ziekenhuizen ver
pleegd, waarvan de kosten bedroegen
17047.35. Als spr. trad hierna op de
heer J. Strating, Bondspropagandist, die
sprak over het onderwerp „Evangelie en
levenspraktijk” of „Christus en ons
leven”.
Het jaarverslag van den penningmeester
had aan ontvangsten 184.50 en aan uit
gaven 177.52, zoodat het batig saldo is
ƒ6.98, terwijl het tegoed op de spaarbank
bedraagt 88.22.
Het verdere gedëelte van den avond
werd doorgebracht met voordrachten,
terwijl de heer C. Klop, begeleid door
den heer J. J. v. d. Ende eenige zang
nummers ten gehoore bracht.
„De dooden leven”, mgr. dr.
Robert Klimsch. Uitgeveri,
Pax, ’s Gravenhage.
„Ja, waarlijk, de dooden levenDeze
verblijdende zekerheid putten wij niet
enkel uit de christelijke geloofswaar
heden, ook uit het onmiddellijke bewust
zijn van ons Ik, de analytische over;
OANSMIDDAU iGLA LA SERENA
Morgen om half drie geeft Viola la
Serena in den Haagschen Kunstkring,
Lange Houtstraat 7, een dansmatinée.
De heer M. J. van ’t Rood,
procuratiehouder bij Van Markens’s Druk
kerij te Delft, hoopt op 18 Februari den
dag te herdenken, waarop hij 40
geleden bij deze onderneming in dienst
trad
Waarschuwing
Het distributiekantoor te Monster
maakt bekend, dat zij, die werkloos wor
den, eerst hun distributiebescheiden, be
haalt mgr.
Klimsch een aantal, niet op occulte ver
schijnselen berustende, uitspraken
van
Bloemen, vogels en kruipend gedierte in
het Nederlandsche boek
Burgerlijke Stand
Delft. Bevallen: A. E. Storm geb.
Zohland, d. - A. van Lent geb. Goedwald,
z. - A. Klootwijk geb. de Jong, z
Overleden: A. M, Verpoorten, wed. van
G. J. Schaareman, 67 j. - J. C. van Hulten,
weduwn. van H. Dankaarts, man van J.
P. M. Meeder, 53 j. - P. de Vries, man
van W. de Jong, 80 j.
Leidschendam. Ondertrouwd: Th. v.d.
Berg en A. M. den Hollander.*
Bevallen: B. Schraage, geb. Hop, z.
Overleden: C. H. de Vreede, 74 j.
Rijswijk. Getrouwd: A. J. C. Valk en
P. J. Jutte.
Bevallen: F. M. Devilee geb. van
Rooijen, z. - S. C. M. Verroen geb. Eijkel-
hof, d. - C. van de Kley geb.
- B. Ouwendij k geb. Tukker, z
Rietschoten geb. Appeldoorn, d. - P. A.
Burgerhoudt geb. de Deugd, d. - E. M.
Hazelzet geb. de Cloet, d. - C. Spruit geb.
C. Nigten, z.
Ondertrouwd: J. Th. Bruggeling en J.
van den Akker - A. W. M. A. Oomen en
L. M Verhuist.
Overleden: S. M. Huussen, vrouw van
J M. van den Berg, 72 j, - M. J. Pisa,
vrouw van J. C.M. Jansen, 47 i. - H. J.
Blom, man van A. A. S. van Wielink, 51 j.
r M. Trump, weduwe van V. Bauffe, 91 j.
Voorburg. Ondertrouwd: L .de Kam
en A. C. Eisenga. P. Westerman en
M. C. de Vet T. W. Achilles en A,
H. Joha. H. J. Bouman en I. E. Brunt
J. A. Hamelinck en D. de Jong.
Gertouwd; C. Waleck en W. A. S.
Schimmel. - J. Timmerman en M. Nagy.
huwelijk, werd deze week benoemd zuster SkhSze^geb.^erho,:
yen, z. J. B. v. d. Marei, geb. Zwinkels,
geb. Kortekaas,
z. - J. J. van Leeuwen,
z. - A. Ch. van Rij, geb. Bouchard, d. -
M. van der Meer, geb. Jongejan, z. - J.
Pupping, geb. van Loo. d. - M. J. Korte
kaas, geb. Persoon, d. - J. C. H. Jansen,
geb. Gruiters, z. - H. Dorst geb. Wilde-
boer, d. - A. Scheneider, geb. Overdick,
d. - M. Smit, geb. Boelen, d. - M. A. Ver-
burgh, geb. Lefeber, z. - A. C. van Sa-
nus, geb. Geluk, z.
Overleden: B. van Donk. wed. van N.
w Brink, 91 j, - F. Meister, man van
S. E. Sexauer, 57 j. - C. van Rijn, wed.
van A W. v. d. Valk, 69 j. - A. Klink,
wedn. van L. Koopman, 75 j. - J C.
Pupping, 4 mnd. - J. F. C. Smit, man
VBn u Puyter, 82 j. - J. G. Hendriks,
ongeh., 78 j. - W B C. Cremers. 3 mnd.
- J A. M. Cabocter, 9 mnd. - P. Verbeek,
wed. van G. van Binnendijk. 76 j. -
Hoogendonk. wed. van J Spaargaren,
<4 - F F;."vai, vail
neliü? B ongeh. ?78 j"-*
«er;, man v,n G I Brederode,
76 J- - P. Stijweg, vrouw van A. de
Leeuw, 48 J.
Naar aanleiding van den geboortedag
van den schilder en etser jhr. Ch. N.
Storm van 's-Gravesande. einde Januari
1841, dus juist honderd jaar geleden,
heeft de directie van het Haagsche Ge-
meente-museum in enkele zaaltjes een
tentoonstelling bijeengebracht van schil
derwerken en etsen van bovengenoemden
kunstenaar. Graphicus is Storm van
?s-Gravesande vóór alles geweesthij
was in zijn tijd een der besten in zijn
vak én zijn naam als etser had ’n grooter
reputatie dan die als schilder. In het Ge-
meente-museum zijn beide terreinen' van
zijn kunnen te zien. Een aantal doeken
doen den kunstenaar kennen als een be
gaafd en serieus schilder, vooral in zijn
interieurs en stillevens, die hij met enor
me aandacht en toewijding^ en met een
sterk gevoel voor kleur heeft geschapen.
Maar als men in de kleine zaaltjes met
graphiek komt, ja, dan voelt men, dat
hier een belangrijk en indringend talent
aan het woord is, iemand, die iets te zeg
gen had, dat niet alleen voor zijn tijd
waarde bezat, maar ook nog voor den
onze. Het preciese, scherp geformuleerde
dat den kunstenaar eigen was, (en dat
door Jan Toorop zoo voortreffelijk is
weergegeven in diens portret van Storm
het is óók cp de tentoonstelling aanwe
zig raakt hij daar kwijt. Er komt allure,
vaart, breedheid in vele zijner platen.
Een sterk gevoel voor sfeer, voor ruimte,
ook voor technische dieptewerking, sug
gestief in lichtwerking en contrasten van
licht en duister zijn hem eigen. Het is
een pracht idee geweest, door deze expo
sitie nog eens de aandacht te vestigen op
een kunstenaar, die de oude 'traditie der
Nederlandsche prent-kunst, die van Rem
brandt over Bauer gaat, in zijn tijd zoo
waardig vertegenwoordigde
treffende etxra brood enz., moeten inleve
ren alvorens inschrijving bij het Ar
beidsbureau zal plaats vinden. Indieh iij
weder zwaren of zeer zwaren arbeid gaan
verrichten, kunnen deze bescheiden op
nieuw worden aangevraagd.
Zij die daaraan niet voldoen, zijn straf
bar volgens de Distributiewet
Het distributiekantoor Mon-
ster is alleen ’s Maandagsavonds van 7 tot
8.30 uur geopend voor hen, die door hun
werkzaamheden verhinderd zijn overdag
tekomen, doordat zij hun distributiestam-
kaart noodig hebben voor identiteitsbe
wijs.
Ongeveer half Febrari
wordt te Monster vanwege de Stithting
Huishoudelijke Voorlichting ten Platte
land edoor mevr, van VeenSajet gratis
een kookcursus gegeven voor huismoe
ders en oudere meisjes.
RIJSWIJK
„Met Vereende Krachten Voorwaarts”
Zondagmiddag gaf de Tooneelvereeni-
ging M.V.K.V. (Met Vereende Krachten
Voorwaarts) een toonëéluitvöering in de
bovenzaal van het hotel Leeuwendaal te
Rijswijk.
Opgevoerd werd het geestige blijspel
„Hoogmoedswaanzin" door Thierry Marti
net, met welk stuk de vele aanwezigen
zich kostelijk geamuseerd hebben.
Onder leiding van den heer Trouwborst
werd door allen aardig gespeeld. In het
bijzonder gaven de dames mej. Nellis?e,
mej. Timmers, mej. Boere, alsook mej.
Joosten in haar kleinere rol, en de heer
Zuiderwijk aardig spel te zien.
„The Funny Melodisten” onder leiding
van Jac. Dool zorgden voor vroolijke
muziek, terwijl een gezellig bal onder lei
ding van de heer C. H. Schürman de wel
geslaagde uitvoering besloot.
Zondagavond werd door de
Gezellentooneelclub in de bovenzaal van
het Vereenigingsgebouw te Rijswijk qp-
gevoerd de klucht „Opgeknoopt en afge
knoopt’ Na het gebruikelijke openings
woord van den vice-praeses, kapelaan Jos.
Kragtwijk, zette de onlangs opgerichte
band „The blue Kittens”, den avond in
met vroolijke muziek. De klucht werd
aardig gespeeld, waarvoor de medespe
lenden dan ook een hartelijk applaus ten
deel viel. Tusschen de bedrijven door
e brachten „,The Kolping Boys” mondaccor-
lt deonr en guitaarmuziek ten gehoore, waar
voor zij ook met een hartelijk applaus be
loond werden.
geb.
ge
Vroegop, z.
- C. van
OPERA ORKEST
In het kader van het „Winterhulpwerk”
een aantal musici gevraagd. De bedoeling
is, een opera ev. operette-orkest te formee-
ren, waarin vooral ook de werklooze ar-
tisten een kans krijgen. Men kan zich hier
voor schriftelijk opgeven bij den heer C.
Dokkum, Rivierenlaan 216. Amsterdam-
Zuid.
t
«s
