Het 10-jarig bestaan der
Gemeentelijke Vakcursussen
HAAGSCHE COURANT
De 100.000ste in Tilburg
BINNENLAND
STADSNIEUWS
De Nederlandsche
Arbeidsdienst geboren
ZWARE NACHTELIJKE
BRAND TE UTRECHT
Dinsdag 4 Maart 1941.
k
DERDE BLAD
Engelsche bommen op ons land
De eerste vier kampen gisteren
betrokken
Nederlandsche Arbeidsdienst
voor meisjes
DE BOMINSLAG IN HET
WESTEINDE
Het bezoek van het College van B. en W„ Raadsleden en andere
belangstellenden, aan de werkplaatsen aan de Nieuwe Schoolstraat.
In de automontage-afdeeling wordt een auto gemonteerd. Van links
naar rechts: de leider der cursussen de heer C. van Wijk, de waar
nemend burgemeester prof. C. L. van der Bilt en de Gemeenteraads
leden de beuren A. Holmer en. 1). v. d. 'L&b
EEN KAARSENMAKERIJ TE DEZER
STEDE BESTAAT EERSTDAAGS
150 JAAR
Het negende slachtoffer
PRIJSOPDRIJVING
Groote brand en een ontploffing in
een plaats in het Zuiden des lands
„Nederlander - dat is vleesch
èn visch”
De eerste meisjeskampen worden
20 dezer geopend
Mevrouw van de Mortel—Houben, eehtgenoote van den burgemeester
van Tilburg, toont haar belangstelling voor de nieuwe burgeres,
Maria Gertruda Antonia van Gooi (Het Zuiden)
Scheiding van verkeerssoorten
ROTTERDAMSCHE HERSTEL-
CREDIETEN
aanwezigen had
de
over
'unuua^ ixwtinilli ril uv iTy 11 iu 11 i 11
«4. ookck; Jmeu te ilunapeak «q. Huizen gebed nio^wiu»
val*
No. 17816
JUBILEUM VAN OE FIRMA
T. J. BEUGER EN ZOON
OP 12 MAART A.S.
Vervolg van pag. 1.
Geweldige vuurzee
Het 10-jarig bestaan der Gemeentelijke-
Vakcursussen is gisteren door de cur
sisten gevierd met een gezamenlijk be
zoek aan den
voor
Naar wij thans vernemen, is het ne
gende slachtoffer van den bominslag in
het Westeinde, de echtgenoote van den
eveneens omgekomen W. F. van der
Kroft, n.l. de 25-jarige mevr. M. van
der Krotft, geb. van den Burg, wonende
Kaapstraat 103.
Vakcursussen blijft voor velen bestaan,
ook al zijn zij sinds vele jaren weg en
heeft hun werk hen
op de aarde gevoerd.
Ik zeg u. mijnheer de wnd L,
meester toe, aldus besloot de heer
Rechercheurs van de Prijsopdrijving»-
en Hamsterwetten hebben op diverse pun
ten in de stad kooplieden aangehouden,
die met textielproducten leurden en deze
tegen hoogere, dan de normale winkelprij
zen verkochten. Tegen hen is proees-ver-
baal opgemaakt, terwijl een groote voou-
raad textielgoederen in beslag werd ge
nomen.
Een slager hier ter stede verkocht 2
pond riblappen en 2 ons rauw vet voor
2.76. terwijl de normale prijs 1.78 is.
Terzake van overtreding van het Prjjsbe-
heerschingsbesluit heeft hij een proces
verbaal gekregen. 14 k.g. rundvleesch B
in beslag genomen.
Gisteravond en in den afgeloopen
nacht zijn eenige Engelsche vliegtuigen
het Nederlandsche luchtgebied binnen
gevlogen en hebben op verschillende
plaatsen brisant- en brandbommen ge
worpen. Een deel viel op open veld en
richtte geen schade -aan.
In een plaats in het Zuiden des lands
is een groot aantal brandbommen ge
worpen .Hierdoor werden een groote
brand en een explosie veroorzaakt, toen
een gashouder door een bom werd ge
troffen. Er ontstonden ook eenige kleine
branden, welke snel gebluscht konden
worden. Een lid van den luchtbescher
mingsdienst is zwaar, twee andere bur
gers licht gewond.
In twee andere plaatsen des lands
ontstonden, eveneens door brandbom
men, branden. Een van deze werd snel
gebluscht, in het tweede geval brandde
een woonhuis af.
Van eenige boerderijen werden stal
len en schuren vernield, waarbij klein
vee werd gedood.
Behalve de genoemde gevallen kwam
geen persoonlijk letsel voor.
waar een tweede <>r-
onder leiding van
Voor het Gezelschap voor
Philosophic en Parapsychologie zal prof,
dr. J. Clay, hoogleeraar te Amsterdam, op
Zondagmiddag 9 Maart in de bovenzaal
van Riche spreken over „Materie, straling
en energie.”
Het was ruim drie uur, toen de vuur
zee haar hoogtepunt bereikte. Toen stond
Heck’s lunchroom geheel in brand en
spookachtig lekten de vlammen naar bui
ten. Dit schouwspel werd nog grootscher,
toen ook de glazen toren aan den kant
van de Potterstraat vlam vatte en als
het ware één reusachtige fakkel werd,
welke de geheele omgeving in een rossi-
gen vuurgloed zette. Benedenverdieping,
eerste en tweede étage en het dak vorm
den met elkaar een enorme vuurmassa
en slechts met de grootste moeite en
vaak bovenmenschelijke kracht kon de
brandweer er voor zorgen, dat behalve
het pand Electra” en dat van de firma de
Groot niet nog meer perceelen door het
verterende vuur werden aangetast.
Het bleek, dat de muren van Heck’s
lunchroom, welke de afscheiding vormden
tusschen de panden aan de Potterstraat,
geen weerstand aan de loeiende vlam
menzee hadden kunnen bieden en dat het
vuur via de achterzijde van de biljart
zaal was overgeslagen op de zaak van dé
firma de Groot, waarvan reeds de boven
ste verdieping geheel was uiitgebrand.
Kranig blusschingswerk
Brandweerlieden, die zich op de daken
rondom de brandende huizen hadden ge
posteerd. bestreden
vuur, doch het leek
arbeid vruchteloos zou
toen zij zich op een
moesten terugtrekken,
ten en tegenwoordig in vloeibaren
toestand gemengd met de eveneens vloei
baar gemaakte paraflne. In bleekgele
„borstplaatjes" van ongeveer 15 cm mid
dellijn bereikt zij den kaarsenmaker, hard
en onkneedbaar. Het eerste, wat de kaar
senmaker dus doen moet is het verwar
men hiervan. Dat gebeurt in een spe
ciaal gemaakt kastje met dubbele wan
den, gevuld met water vanwege het
brandgevaar! waarin een temperatuur
heerscht van ongeveer 52 gr. Celsius, een
temperatuur, die de was net zacht ge
noeg maakt om te bewerken. Te zacht
mag ook weer niet, want anders zou de
daarvan gerolde kaars slap in elkaar zak
ken!
De volgende bewerking is dus het kne
den, zoodanig, dat de aanwezige lucht
tusschen de was verdwijnt: daarna wordt
het vereischte gewicht van de bestelde
kaars afgewogen en dan begint het eigen
lijke kaarsenmaken pas. Over een lang
werpige werkbank ligt de „pit” gespan
nen en het is de moeilijke kunst van den
kaarsenmaker de klont was gelijkmatig
daaromheen te brengen en te rollen. Eerst
ruw met de handen en vervolgens met
een plankje om de oppervlakte glad te
maken. Wij mochten het ook eens pro
beer en. Het zag er zoo eenvoudig uit De
kaars was toch eigenlijk al klaar! Maar
na een paar keer heen en weer rollen
spartelde de kaars onder onze handen,
afgeplat en vol butsen! Op de gezichten
van de vakmenschen kwam een breede
glimlach. Journalisten zijn geen kaar
senmakers en kaarsenmakers zijn geen
journalisten, stond erop te lezen!
En wij lieten het maar gauw weer over!
Naarmate de bewerking vordert wordt de
was steviger en kan men dus harder
drukken. Afgewerkte kaarsen moeten zetfs
liggende nog even „uitrusten”, d.w.z. ver
der stollen, harder worden. Deed men dat
niet, dan zou gewoon de was van zijn pit
afglijden, wanneer men hem daaraan op
hing (zie foto). Het ophangen vooral van
de groote kaarsen van 2, 3 of meer pond
per stuk, doet men om ze „kaarsrecht”
te laten blijven. Met de duim maakt men
de punt aan de kaars, noodzakelijk voor
de vorming van een z.g. kelk tegen het
afdruipen.
Van afdruipen gesproken vroegen wij
den heer van Rooy, of een kaars van een
bepaalde doorsnede een bepaalde dikte
van pit voorschreef.
Nee, antwoordde hij, dat is van S
■factoren afhankelijk. De doorsnee van de
kaars is natuurlijk belangrijk, maar daar
naast zijn het de luchtstroom in de kerk
en de warmte van de omgeving, die be
palen of de kaars al dan niet zal druipen
en walmen
Toen wij tenslotte vroegen of een korte
dikke kaars langer brandde, dan een lange
dunne van hetzelfde gewicht, kregen wij
de voor een kaarsenmaker zeer diploma
tieke opheldering, dat kaarsen altijd kor
ter branden
Orkest gedupeerd door het
verlies van instrumenten
Tragisch daarentegen is wel het feit,
dat alle instrumenten, toebehoorend aan
de leden van het orkest van Boyd Bach
mann, welk ensemble voor de maand
Maart was geëngageerd, zonder één uit
zondering geheel verloren zijn gegaan.
Dit beteekent voor de bandleden niet al
leen een werklooze periode, doch wat er
ger is, de instrumenten waren niet tegen
brandschade verzekerd, zoodat zij hier-
•dowi
Veel werd in ons land geschreven en
gesproken over een Nederlandschen Ar
beidsdienst, doch tot op den dag van gis
teren bestond een dergelijke instelling in
ons land niet. Daar bestonden jeugd-werk-
loozenkampen; daar bestonden ,,kaderscho-
len”, en „opleidingskampen” voor de toe
komstige leiders van een héél de Neder
landsche jeugd omvattenden arbeidsdienst:
daar waren oproepen gericht tot alle jon
gemannen tusschen 18 en 23 jaar om zich
voor dezen dienst op te geven: daar wer
den verklaringen afgelegd over de partij
politieke afzijdigheid van den Arbeids
dienst en over de geestelijke verzorging in
de kampen doch dat alles was de Ar
beidsdienst zélf niet.
Deze is gisteren in Nederland tot stand
gekomen. Op den derden Maart kwam de
eerste ploeg vrijwilligers op; de bevolking
van de eerste vier kampen, waarvan er
twee in Laren, één in Vierhouten en één
in Nunspeet geheel los van het daar
reeds gevestigde opleidingskamp liggen.
Bij deze gelegenheid heeft de comman
dant van den Nederlandschen Arbeids
dienst, majoor J. N. Breunese, een dag
order uitgevaardigd, die hedenmiddag, toen
de mannen geleidelijk allen op hun plaats
van bestemming waren gekomen en de
eerste kennismaking met de nieuwe om
geving had plaats gehad, voor allen ge
zamenlijk werd voorgelezen en die als
volgt luidt:
Mannen!
Op dezen voor ons historischen dag, nu
wij met den opbouw van een Nederland
schen Arbeidsdienst een aanvang maken,
heet ik u, die als eersten in dezen Arbeids
dienst wordt opgenomen .welkom in de
levens- en werk-gemeenschap, waartoe gij
een half jaar lang zult behooren.
In dit half jaar zult gij u met de uit
sluiting van al het andere, wijden aan
de Nederlandsche volksgemeenschap in
haar geheel. Ik herhaalmet uitsluiting
van al het andere, dat is met name van
al wat ons verdeelt, van partijpolitiek en
groepsbelang. Hier zijt gij geen arbeider
of student, geen werklooze of welgestelde,
geen propagandist van een politieke partij
of beweging.
Dat beteekent niet, dat gij geen vleesch
of visch zijt. Gij zijt hier Nederlander
dat is vleesch èn visch! Gij zijt hier
niet om voor u zelf of voor de groep van
uw voorkeur te halen, doch om aan uw
volk te géven, om een eereplicht te ver
vullen jegens het vaderland!
Daarvoor alleen geldt de leus van onzen
Nederlandschen Arbeidsdienst„lek dien.”
Het gaat nu snel
De Nederlandsche Arbeidsdienst moge
met deze vier kampen, die tezamen een
zeshonderd jongens bevatten, bescheiden
aanvangen, met kracht wordt aan den
verderen uitbouw voortgewerkt. Reeds
Ommen, Wasberg en Baarn. Vóór den
eersten April, den datum, waarop de in
voering van den Arbeidsdienst werd ver
wacht, zal dus het leven in acht kampen
reeds in vollen gang zijn. Gedurende de
maand April worden tien nieuwe kampen
geopend en in de maanden, die daarop
volgen tot October geleidelijk nog een
vijftigtal. In October zal de Nederland
sche Arbeidsdienst dus een kleine zeven
tig kampen tellen, die tezamen tien A
twaalfduizend deelnemers bevatten. Voor
de in April te bouwen kampen zijn de
gronden in het Noorden van ons land en
Noord-Limburg en Oost-Brabant reeds
uitgezocht. In verband met de slechte
houtpositie en met de geringe beschik
bare legeringsruimten, zullen de barak
ken voor een groot deel uit het buiten
land worden betrokken. Uit Duitschland
zullen de verplaatsbare barakkenkampen
worden benut, volgens het bij den Reichs-
arbeitsdienst in gebruik zijnde model.
De objecten, waaraan de Arbeidsdienst
zich wijdt, zullen hoofdzakelijk bestaan
uit werken van cultuur-technischen aard,
zooals bodem- en bosch-verbeteringen,
terwijl ook aan den aanleg en het herstel
van wegen zal worden gearbeid.
Inmiddels heeft de Arbeidsdienst ook
zijn eigen organisatie gekregen, los van
de organisatie van den Opbouwdienst,
die binnen afzienbaren tijd de hem opge
dragen taak zal hebben vervuld.
Naast dit alles gaat de opleiding van
het kader in de bestaande kaderscholen
en opleidingskampen de eerste voor
het lagere-, de laatste voor het midden
kader voort.
Vandaag kwamen In dn opleidingskam-«
De leiding van den Nederlandschen
Arbeidsdienst voor meisjes meldt:
Op 20 Maart zullen de eerste arbeids-
dienst-kampen voor meisjes in de ver
schillende provincies van Nederland
worden geopend.
Iedere Nederlandsche in den leeftijd
van 17 tot en met 25 jaar kan zich aan
melden.
De arbeidsdiensttijd duurt een half
jaar. In dezen tijd krijgen de deelneem
sters naast vrije woning, verzorging en
kleeding een zakgeld van ƒ0.20 per dag.
Aanmeldingen moeten tot 20 Maart
geschieden bij: Nederlandsche Arbeids
dienst voor meisjes, Scheveningen,
Gevers Deynootweg 59.
„In den Arbeidsdienst voor meisjes
komen die meisjes tezamen, onverschil
lig van welken rang, stand of godsdienst
die helpen willen, waar hun handen
werk vinden en door dit werk volk en
land wenschen te dienen. Het prachtige
is, dat door den vaak zwaren arbeid een
eensgezindheid en kameraadschap ont
staat, die van groote waarde is voor ons
volk. Want de jonge menschen, die hun
arbeidsdiensttijd achter den rug hebben,
zullen als eensgezinde volksgenooten.
die weten, wat arbeid en ook eerbied
voor den arbeid is, schouder aan schou
der staan.
Werk onder de boeren
Wat voor werk wordt er nu gedaan in
den arbeidsdienst voor meisjes? In de
eerste plaats wordt beoogd, het vaak
moeilijke werk van boerin te verlichten,
vooral in streken, waar nieuw bouwland
gewonnen wordt. Juist in den laatsten
tijd merken we hoe belangrijk het werk
van den boer is. De moeizame arbeid
van den boer, die ons toch ons dage-’
lijksch brood verschaft, vormt den
grondslag van ons geheele bestaan. Het
verlichten van dien arbeid is een dienst,
dien wij aan ons volk bewijzen: Arbeids
dienst is gelijk nationale dienst!
De werkindeeling
De meisjes zullen worden onderge
bracht in daarvoor geschikte huizen of
barakkenkampen. Hier worden zij de
eerste 14 dagen in huishoudelijk werk
onderricht en daarna wordt het grootste
gedeelte naar families, die daarvoor in
aanmerking komen, uitgezonden. Een
deel blijft, om voor den gang van zaken
in het ..tehuis” te zorgen, in het kamp.
Want des middags komen allen weer
bijeen. Alle mogelijke practische lessen
worden gegeven, er wordt tevens veel
tijd aan lichamelijke oefening, zingen en
handenarbeid besteed. Dit is zoo onge
veer de werkindeeling in zoo’n gemeen
schap van meisjes, waarover boekdee-
len te schrijven zouden zijn.
Wij hopen en vertrouwen, dat onze
Nederlandsche meisjes begrijpen, waar
het om gaat, en zich in grooten getale
bij ons zullen aanmelden. Dit is bij ons
een pioniersarbeid, en ons volk staat er
voor bekend, goede pioniers te bezitten.
Dit is al dikwijls gebleken op velerlei
gebied. Mogen allen met volle kracht
medewerken, om onzen Arbeidsdienst tot
een zegen voor ons volk te maken.”
Het stuk ontmoette warmen bijval van
de aanwezigen. Tijdens de pauze musi
ceerde een ensemble uit het orkest in den
foyer.
Vanmorgen was het Gemeentebestuur,
vertegenwoordigd in het voltallige col
lege van B. en W. en verscheidene
raadsleden, in de gebouwen van de Vak
cursussen bijeen om de verschillende
werkplaatsen en lesvertrekken, waar
alles in vol bedrijf was, te bezichtigen.
Verscheidene directeuren en oud-direc-
teuren van Gemeentelijke bedrijven en
diensten waren eveneens daarbij tegen
woordig. Namens den secretaris-generaal
van het departement van Sociale Zaken
was mr. Gorter, hoofd van den Dienst
voor Werkverschaffing en Arbeidsbemid
deling, aanwezig.
In de werkkamer van den directeur
sprak de wnd. burgemeester, prof. C. L.
v. d. Bilt, een korte rede uit, nadat wet-
we, meerendeels uit burger-krachten
samengestelde groepen op. De opleidin
gen in Tilburg en Hooghalen, die van
den aanvang af op een langeren duur
waren ingesteld, zijn aan hun tweede,
meer op de practische beleving der
arbeidsdienstgedachte ingestelde gedeelte
begonnen en naderen het moment, waar
op zij hun eerste contingent uitstekend
geschoolde leiders zullen afleveren. De
ontplooiing gaat thans snel.
Nog steeds melden nieuwe geschikte
krachten zich voor deze opleidingen aan
en steeds weer biedt de Arbeidsdienst
ruimte voor flinke, jonge mannen uit het
burgerleven, die hierin de mogelijkheid
kunnen vinden zich in dienst te stellen
van een werkelijk, tastbaar ideaal van
de medewerking aan de opvoeding onzer
Nederlandsche jeugd tot gemeenschapszin
en offervaardigheid voor eigen land en
volk.
den heer van Wijk.
De Vakcursussen, besloot spr„ zijn at*
een lichtende fakkel op het pad der-
genen, die hen bezochten.
De directeur sprak een slotwoord,
waarin hij in de eerste plaats zijn dank
jegens het Gemeentebestuur en het de
partement van Sociale Zaken tot uit
drukking bracht, wier steun hem de
krachtigste stimulans was om zijn taak
te verrichten.
Wij hadden, zoo ging hij voort, geen
vast program toen wij begonnen, maar
wij deden wat onze hand vond om te
doen. En dat werd steeds meer, op
steeds weer nieuw terrein.
Er is in deze tien jaren heel wat ge
beurd en al dat werk en het streven,
dat er achter zat, is door de cursisten be-
K,reP^n.e".?e*!aardeerd band met d«
ook^ al_ zijn zij sinds vele jaren
naar verre oorden
Stadsschouwburg, waar
hen het bekende tooneelstuk „Ik
heb den graaf vermoord” werd opge
voerd. Het Gemeentebestuur boodt hun
deze voorstelling aan.
De wethouder van Sociale Zaken, de
heer L. Buurman, en de directeur der
cursussen, de heer C. van Wijk, behoor
den o.a. tot de genoodigden.
Het orkest der Gemeentelijke Vak
cursussen onder leiding van mr. Harm
Smedes verleende zijn medewerking door
de uitvoering vóór den aanvang van het
spel, van de Festpolonaise van Svendsen.
Daarna begroette wethouder Buurman
in een korte toespraak de cursisten en
de genoodigden.
Het orkest voerde vervolgens de Piet
Hein-Rhapsodie van Peter van Anrooy
uit.
WIE IS DE EIGENAAR?
Aan het boofd-commissariaat van poli
tie bevinden zich een 12 tal rijwielen,
afkomstig van diefstal.
Genoemde rijwielen zijn tusschen 15
November 1940 en 15 Januari 1941, alhier,
ontvreemd, van de Prinsegracht, nabij
Maatschappelijk Hulpbetoon en uit de
omgeving van het hoofdpostkantoor.
De commissaris van politie van den
Justitieelen dienst B„ roept gegadigden
op, zich voor herkenning van deze rijwie
len op werkdagen van 9 tot 12 uur te
vervoegen aan zijn bureau, Alexander-
plein 15 A.
MUSEUM VOOR HET 0NDERW4J8
Morgenmiddag te half 3 wordt m het
Museum voor het Onderwijs, Heroster-
huisstraat 2E een film vertoond, ge
naamd ..Land en Volk van Hongarije”.
Aan de vertooning zal een voordracht
vooraf gaan, met lichtbeelden toegelicht,
door den heer G. Szegedy d’Alvinezi.
Belendend perceel eveneens
een prooi van het vuur
Op een gegeven oogenblik, toen het er
op geleek, dat de brandweer het vuur
zoo goed als geheel onder de knie had,
werd men voor een nieuwe verrassing
gesteld, want plotseling bleek het, dat
het vuur zich had medegedeeld aan de
eerste verdieping van het perceel van
de firma de Groot. In een oogwenk was
deze verdieping aangetast en de vlam
men baanden zich een weg over deze
étage.
Men deelde ons van deskundige zijde
mede, dat het overslaan van den brand
naar dit gebouw te wijten is aan het
ontbreken van een doelmatigen brand
muur. Het spreekt vanzelf, dat de brand
weer met vernieuwden ijver in het ge
weer kwam. Van twee kanten werd het
vuur hier met kracht bestreden.
Ofschoon de omgeving van de bran
dende perceelen door de vlammen dag
helder werd verlicht, had men toch de
grootste moeite met het aankoppelen en
aansluiten van nieuwe slangen. Toen de
brand in zijn vollen omgang woedde,
werd met veertien stralen water ge
geven.
Na urenlangen strijd tegen het vuur
kon men eindelijk zeggen, dat men den
brand onder de knie had. Weliswaar laai
de af en toe het vuur weer op, doch de
vlammen waren toen grootendeels ge
bluscht. Verstikkende rookwolken werden
door den Zuidwestenwind over de buiten
wijken van de Domstad gevoerd.
Groote schade
De schade bij Heek is zeer groot en op
geen duizenden guldens te overzien. Het
geheele interieur van het gebouw is in
vlammen opgegaan. Bij het perceel van
Electra” heeft, in aanmerking genomen
dat dit pand naast Heek is gelegen, het
vuur betrekkelijk weinig verwoestingen
aangericht. De waterschade daarentegen
is zeer groot. Dit laatste kan ook gezegd
worden van het daarnaast gelegen pand
van de firma de Groot, dat echter boven
dien voor een gedeelte door de vlammen
is verteerd.
In de chocolaterie van den heer van
Aelst, ‘door wiens huns een slang was
geleid, is de brandschade vrij gering,
doch het water heeft hier een groot on
gerief gebracht Voor het meerendeel
worden brand- en waterschade door ver
zekering gedekt.
duizenden guldens lijden. De huisgezin
nen,die in de getroffen huizen woonden,
zijn *op liefderijke wijze opgenomen door
de familie van Heukels, die een gedeelte
van het hoofdpostkantoor bewoont.
De gerant van Heck was sedert 4 Febr.
van dit jaar als zoodanig te Utrecht werk
zaam Op het terrein van de ramp merk
ten wij o.m. op den burgemeester van
Utrecht, mr. dr. G. A. ter Pelkwijk. den
hoofdcommissaris van politie, den heer D.
Schuitemaker, dr. Wieringa, directeur
van den gemeentelijken geneeskundigen
en gezondheidsdienst, alsmede dr. A.
Carstens.
Over de oorzaak van den brand tast
men tot op heden in het duister.
het niets ontziende
of hun urenlange
blijven, temeer
gegeven moment
daar het dak,
waarop zij stonden, en van waar zij hun
duizenden liters water in het vuur wier
pen, onder hun voeten dreigde te bezwij
ken.
Voor zoover dat in het nachtelijk uur
was te zien, was er van de Lunchroom
van Heek niets meer overgeblevenbe
neden in de diepte lag een vormlooze
massa verwrongen ijzer en verkoold
hout Niets had men kunnen redden.
Slechts kale verschroeide muren gaven
nog ongeveer den vorm aan van de
lunchroom. Maar ook de zwaargeblaker-
de muren van de achterzijde van de per
ceelen van de firma de Groot en „Elec
tra”, gaven aan, dat deze brand niet be
perkt was gebleven tot een groot gebouw,
doch dat hij in zijn teugellooze vaart nog
twee panden zeer belangrijke schade had
toegebracht.
Op een gegeven moment kregen de
vlammen lucht, doordat bijna alle spiegel
ruiten van Heck’s lunchroom tengevolge
van de geweldige hitte sprongen. Hier
door kreeg het vuur zuurstof aangevoerd
en binnen enkele seconden waren de ge
heele midden- en bovenzaal, welke aan
de Oudegrachtzijde waren gelegen, een
laaiende vuurzee.
Hoog laaiden de vlammen
op....
De brandweer bestreed het vuur met
alle macht. Onafgebroken werden water
massa’s in de vuurzee geworpen. Met
donderend geraas verrichtte het vuur
zijn vernielend werk. Het gedreun van
de motoren van de spuiten werd over
stemd door het knetteren der vlammen,
het gerinkel van brekend glas en het
neerstorten van brandende en halfver
koolde binten. Hoog laaiden de vlammen
boven het brandende pand uit. Een von
kenregen dreef in Noordoostelijke rich
ting het gaf een buitengewoon fantas-
tischen aanblik in dezen pikdonkeren
nacht.
wnd. burge-
Wijk, dat wij hier zullen blijven arbeiden
naar vol vermogen om het doel, dat de
Vakcursussen beoogen, zooveel mogelijk
mu HJn ueCht te doen komen Ik houdt
welkend Overtuied van den steun,
tet nno t ïan het Gemeentebestuur
zal het dTn8v^S m0Cht untvan8cn Dan
De aanwezigen bezichtigden daarna de
""If «m"" ‘f Nl,uw' Sel"“*
kest der Vakcursussen,
K/,Ovin«- musiceerde
Meer rijwielpaden
In het kader van het algemeene streven
naar verkeersveiligheid, schrijft de
K.N.A.C. is het meest effectieve middel om
tot het doel te geraken, wel het zooveel
mogelijk scheiden van langzaam- en snel
verkeer. Bij aanleg van nieuwe wegen bui
ten de bebouwde kom geschiedt dit veelal
reeds direct door den aanleg van rijwiel
paden en daar, waar reeds bebouwing
langs den weg aanwezig is, ook door den
aanleg van parallel- of ventwegen.
In vele steden is op incidenteele plaat
sen de aanleg van verhoogd liggende rij
wielpaden, gescheiden van de rijbaan
zeer wel mogelijk door een gedeelte van
breede trottoirs in te richten als rijwiel
pad. Zoo besloot de gemeente 's-Graven-
hage, welke reeds meer verhoogde rijwiel
paden heeft aangelegd, juist dezer dagen
op verzoek van de K.N.A.C. over te gaan
tot den aanleg van een verhoogd rijwiel
pad aan de noordzijde van de Konings-
kade tusschen Leidschestraatweg en Boor-
laan, door de helft van het aldaar liggen
de, weinig gebruikte voetpad in te richten
en aan te wijzen als rijwielpad.
De ervaringen tot nu toe in verschillen
de gemeenten met deze verhoogde rijwiel
paden opgedaan zijn uiterst gunstig ge
weest. Het valt daarom, naar de meening
van de K.N.A.C.. te betreuren dat zij nog
niet op grooter schaal toepassing vinden,
ook in de nieuw aangelegde of aan te leg
gen buitenwijken. Wellicht, dat het cen
trum van Rotterdam na den wederopbouw
een week na de opening van deze eerste ’n d'* °Pzicht voorbeeld kan worden
kampen zullen er vier nieuwe, met we- v°or andere gemeenten.
derom een zeshonderdtal jongens, wor- Het allergunstigste profiel baj deze rij
den opengesteld en wel in Beekbergen, helpaden wordt verkregen, wanneer tus-
Ommen, Wasberg en Baarn. Vóór den schen rijwielpaden en rijbaan nog een ver
harde of groene berm aanwezig is, welke
kan dienen voor het „opnemen" van boom-
beplanting, licht- en trammasten, palen
voor verkeersseinen en verkeersborden,
benevens als ruimte voor het openen van
portieren van auto's, voor het plaatsen van
vuilnisemmers, als opstelplaats voor bus
passagiers, enz. Ter plaatse waar geen be
bouwing aanwezig is (bijv, langs plantsoe
nen, enz.) en waar dus in het algemeen
ook geen parkeerende voertuigen, enz.
verwacht behoeven te worden, is de aan
wezigheid van een zoodanigen berm uiter
aard van minder belang.
Het ophangen der kaarsen. De grootste
weegt 5 pond! -~n)
Toen wij het bericht kregen, dat de
firma T. J. Beuger en Zoon, op 12 Maart
a.s. haar 150-jarig bestaan zou beleven,
hebben wij de gelegenheid te baat geno
men om een bezoek te brengen aan de
kaarsenmakerij in de Jan Hendrikstraat,
waarheen de werkplaats twee jaren gele
den van de Raamstraat is verhuisd, na
oorspronkelijk in het Westeinde gevestigd
te zijn geweest. De tegenwoordige chef,
de heer A. de Rooy, aangetrouwd nazaat
van den stichter zijn schoonvader
trouwde met een mejuffrouw Beuger
heeft ons veel laten zien en verteld over
het handwerk, dat anderhalve eeuw ge
leden voor de groote massa zoo veel be-
langrijker was dan op den huidigen dag.
De oude waskaars heeft in den loop der
tijden leelijke concurrenten gekregen,
waarvan de electrisceh lamp wel de erg
ste is en die haar bijna geheel heeft ver
drongen.
Niet geheel! Het moet de ijdelheid van
de kaars strelen, dat zij voor ceremoniën
nog steeds gebruikt wordt en iedereen,
die voor gezelligheid voelt tijdens een
feestelijken maaltijd, kaarsen ontbrandt!
Haar licht lééft meer, zegt men dan.
Urenlang kan men zitten kijken in een
brandende kaars, maar zou iemand het
in zijn hoofd halen urenlang in een elec-
trische lamp te kijken?
Vroeger maakte men. zoo vertelde ons
de heer van Rooy, de kaarsen van zuive
re was, d.i. bijenwas. Gaandeweg is men
daarin parafine gaan verwerken, een af
valproduct van de petroleum, terwijl men
den allerlaatsten tijd zelfs synthetische
parafine is gaan bezigen. Deze stof leent
zich echter minder goed voor gerolde
kaarsen, maar kan worden gebruikt voor
gegoten kaarsen.
In Brabant hebben wij een filiaal, waar
kaarsen worden gegoten. Dat zijn dan
vooral de offerkaarsen. Men giet de was
langs een pit, ofwel men dompelt een
hoepel, waaraan pitten zijn vastgemaakt,
i in een kuip met gesmolen was, net zoo
lang totdat de kaars is aangegroeid tot
de vereischte dikte.
De bijenwas wordt hoofdzakelijk uit
Afrika ingevoerd en is daarom nu ook
gedistribueerd. Men bereikt zoodoende
een evenredige verdeeling onder de onge
veer 10 leden van de Nederlandsche Kerk-
kaarsenmakersvereeniging! De raten wor
den, als zij uit de korven komen, in ve
zels en reepen gesneden en in de zon ge
legd om te bleeken. De oranje kleur ver
dwijnt dan, maar ook de honinggeur. De
aldus gebleekte was wordt uitgesmol-
In de heden gehouden vergadering van
de Kamer van Koophandel en Fabrieken
van Rotterdam, heeft de voorzitter, mr.
K. P. van der Mandele, verklaard, dat
ook in de afgeloopen maand de stichting
Rotterdam 1940 haar werkzaamheden ter
verleening van herstelcredieten heeft
voortgezet.
Aan het einde van Februari 1941 was
dientengevolge het totaal van de ver
leende bedrijfs- en andere credieten ge
stegen tot 22.738.907,50, verdeeld over
4969 gevallen. In dit verband moet ook
de aandacht er op gevestigd worden, dat
in de afgeloopen maand nieuw perspectief
is geopend voor de werkzaamheid van de
stichting Rotterdam 1940. doordat de ver
leening van credieten voor wederopbouw
van onroerend goed is vergemakkelijkt
door een nieuwe regeling voor het ver-
vau hspuUjuciUf» xekerhuid.
houder Buurman
verwelkomd.
Prof. v. d. Bilt constateerde o.m„ dat
in het werk der Vakcursussen de mo-
reele factor overweegt. De deelnemers
krijgen hier mede, wat zij in dezen tijd
het meest behoeven, n.l. vertrouwen in
eigen kunnen en daarmee moed tot
leven. Deze waarden zijn duurzamer dan
de periode van een moeilijken tijd. Z<j
strekken voor het geheele verdere leven.
Het wethouderschap van Sociale Zaken
acht spr. de moeilijkste en niet zelden
de ondankbaarste taak in het college.
Een stuk werk echter als de Vakcur
sussen vertegenwoordigen, op hun conto
te kunnen en mogen schrijven, strekt an
derzijds weer tot groote voldoening.
Prof. v. d. Bilt sprak met groote erken
telijkheid van het werk, dat de heeren
Drees, de Vries en Buurman, de opeen,
volgende wethouders van Sociale Zaken,
ten behoeve der Vakcursussen hebben
gedaan. Hij memoreerde in dit verband
evenzeer den arbeid van den directeur.