CHOCOLADE
AKKERTJE
Mianasne
KUNST EN LETTEREN
FILM EN BIOSCOOP
MAURITSHUISCONCERTEN
Neem'n
RUSLAND
DUITSCHLAND
37 cent
BRITSCH-INDIE
ENGELAND
van
Onderhoud met den heer Ed Gerdes
STATEN
VEREENIGDE
CHINA
FRANKRIJK
ZWEDEN
-
ONDERWIJS EN KERK
TURKIJE
JAPAN
CANADA.
ARGENTINIË
Regeeringspolitiek door de volks
partij goedgekeurd
Lord Beaverbrook minister
scheepvaart?
Zal Matsoeoka ook den Paus
bezoeken?
De krijgsverrichtingen in het
Verre Oosten
Nederlandsche pianowerken
door Hans Schouwman
ORDENING OP NEDERLANDSCH
KUNSTGEBIED
VAN DUNGEN'S CHOCOLADE-FABRI E KE N N'J M EG EN
Aanvullend crediet voor de vloot
Het convooieeren van Fransche
schepen
Tïlaakt Uaï tuin, p’uxtujcfaf
kweekt Uw EIGEN wintervoorraad
De roode A -
HAAGSCHE COURANT Vrijdag 14 Maart, 1941 le bl. pag. 2 -■- -g i.
TUIH en GAZON MEST
doet daarbij wonderen.
Tsjoengking steunt voortaan
op Amerika
per ons
tot den
SOVJET-INVLOED
UITGESCHAKELD
BEWAPENING EN MANOEUVRES
DE FILM „BORNEO”
AANKOMST
TURKIJE EN DE OORLOG
AFRIKAANSCHE PRODUCTEN VOOR
FRANKRIJK
JAPANSCH MARINEVLIEGTUIG
VERONGELUKT
HET WEEKEIND IN DEN
SCHOUWBURG
Gisteren is
in Australië,
GELUKWENSCH VAN HITLER
AAN TISO
De Führer heeft ter gelegenheid van den
Slowaakschen nationalen feestdag een te-
legrafischen gelukwensch gericht
Slowaakschen president, dr. Tiso.
„RUSSIA"
In de Duinoordkerk (Adr. Goekooplaan
53) zal a.s. Zondagmiddag 16 Maart, te
3 uur, een concert worden gegeven door
het Gemengd Koor: „Russia” (v.h. „Rus
sisch Gemengd Koor”) onder leiding van
den dirigent I. P. Litwintseff, ter gelegen,
heid van het 5-jarig' bestaan van het koor.
De organist der kerk, de heer M. Keu-
lemans zal zijn medewerking verleenen en
werken van J. S. Bach, J. Pachelbel en
A. Guilmant spelen, terwijl het koor de
Russische gewijde muziek van A. Archan
gelsky, D. Bornjansky, Muzitsjeskou, P.
Strokin, I. Zawadsky o.a. ten gehoore zal
brengen.
JAPANNERS ONTRUIMEN HET GEBIED
VOOR TOENGTSJENG
HET BURGERLIJK VERZET
Naar Associated Press uit Bombay
meldt, heeft de weigering van den on
derkoning om een jaar na het einde van
het Europeesche conflict het statuut van
Dominion voor Indië af te kondigen, als
gevolg gehad, dat de op twee na groot
ste politieke partij van het land, Hindoe
Mahasabaha, het burgerlijke verzet tegen
de Britsche regeering heeft afgekondigd.
Het D.N.B. meldt uit New York: De
„New York Times” verneemt uit Londen,
dat lord Beaverbrook het ministerie voor
de vliegtuigproductie zal verlaten en mi
nister van scheepvaart zal worden, daar
naar het blad opmerkt, het zeer goed mo
gelijk is, dat met het oog op de stijgende
scheepsverliezen de „krietieke positie van
de scheepvaart belangrijker is geworden
dan de vliegtuigproductie”. Deze verliezen,
die een gevolg zijn van de Duitsche aan
vallen en de stormen, zouden in werke
lijkheid 75 procent hooger kunnen zijn
dan het percentage dat door de Britsche
regeering wordt toegegeven.
Zondagochtendvoorsteiling in Metropols
De groote natuurfilm „Borneo” welke
in feite een uitgebreide reportage is van
onzen Archipel en o.a. zeden en gewoon
ten van zijn bewoners in de typische in-
heemsche volkskunst in beeld brengt,
wordt Zondagochtend a.s. om 12 uur in
Metropole Palace vertoond. Woensdagmid
dag a.s. om half 5 vindt in een speciale
familievoorstelling een herhaling plaats.
dit het
waar-
tezamen
De begrootingscommissie van het Huis
van afgevaardigden heeft gisteren de wet
aangenomen, waarbij voor de Amerikaan-
sche vloot een aanvullend crediet van 3.4
milliard dollar wordt uitgetrokken. Indien
deze wet wordt aangenomen, zijn daar
mede bij elkaar 6.7 milliard dollar in het
loopende en in het komend begrootings-
jaar voor de vloot ter beschikking ge
steld.
In de commissie werden bovendien de
verklaringen bekend gemaakt, welke de
minister van marine, Knox, en de leiders
van de admiraliteit in de geheime verga
dering van de begrootingscommissie op 3
Februari hebben afgelegd. De chef van
den admiralen staf verklaarde in deze
vergadering, dat de internationale toe
stand scherpere vormen zou kunnen aan
nemen en dat het daarom onvoorwaarde
lijk noodig is, dat Amerika ten spoedigste
aandacht wijdt aan zpn bewapening. Mi
nister Knox gaf als zijn meening te ken
nen, dat de vlootsterkte der as-mogend-
heden 1.835 millioen ton bedraagt, terwijl
hij de sterkte van de Amerikaansche vloot
raamde op 1.25 millioen ton.
GEHEIME ZITTING VAN HET
LAGERHUIS
Naar Reuter meldt, is gisteren op ver
zoek van verscheidene afgevaardigden een
geheime zitting van het Lagerhuis gehou
den, waarin gesproken is over de situatie
in de koopvaardij.
VERBOD VAN STAKINGEN IN DE
WAPENINDUSTRIE?
Voor de justitieele commissie van het
Huis van afgevaardigden heeft de voor
zitter der marinecommissie, Vinson, zijn
voorstel, aan de stakingen in de wapen
industrie een einde te maken door fede
rale wetgeving, verdedigd. Het is onvoor
waardelijk noodig, aldus Vinson, dat het
stakingsvraagstuk zeer spoedig geregeld
wordt. Van 1 Januari 1940 tot midden Fe
bruari zijn door stakingen in de wapen
industrie zooveel arbeidsuren verloren
gegaan, dat men in dien tijd 325 bom
menwerpers had kunnen vervaardigen.
Het Amerikaansche volk heeft er recht
op, aldus vervolgde Vinson, dat al zijn
deelen tot de tenuitvoerlegging van het
wapenprogramma bijdragen. Dat zoowel
werkgevers als werknemers van bepaalde
rechten afstand doen, zooals in Vinson’s
voorstel het geval is. is derhalve een bit
tere noodzaak. Het plan tot instelling van
een instantie, die in arbeidsconflicten zou
moeten bemiddelen, zou volgens Vinson
het stakingsprobleem niet kunnen oplos
sen. ..Associated Press” meldt, dat een
dergelijk plan gisteren aan Roosevelt is
voorgelegd.
In de financieele commissie van het
Huis van afgevaardigden is een verkla
ring van minister Knox voorgelezen, vol
gens welke van de 55 millioen arbeiders
in Februari slechts 16.000 aan een staking
hebben deelgenomen. Het aantal stakers
was dus geringer dan in het vorige jaar
en vergeleken met 1917 onbeteekenend.
Tegelijkertijd met de verklaring van
Darlan dat Frankrijk indien noodig zijn
schepen met levensmiddelen onder con-
vooi zal stellen, publiceert de „Matin” een
hoofdartikel, waarin gezegd wordt, dat
Engeland niet het recht heeft Frankrijk
uit te hongeren of de Fransche vlag in de
oogen der wereld belachelijk te maken.
Frankrijk mag geen nieuwe nederlaag
aanvaarden zonder er voor te vechten en
indien noodig de kanonnen tegen Enge
land te doen meespreken.
De ambassadeur der Vichy-regeering
verklaarde volgens United Press aan de
bladen, dat hij het met de in het artikel
geuite meeningen eens is. Frankrijk, zoo
zeide hij, heeft graan, olie en in het alge
meen alle grondstoffen noodig, die het
vroeger van overzee importeerde. In ver
band daarmede verluidt het, dat het dage-
lijksch broodrantsoen waarschijnlijk van
300 op 250 gram zal worden verlaagd,
waardoor de Fransche bevolking in het
totaal honderd gram brood minder zou
ontvangen dan destijds. Voorts zei hij, dat
zich op het oogenblik 52 leden van een
Duitsche commissie in Casablanca bevin
den, waar zij helpen bij het bestuur.
Het eenige te Tokio in het Engelsch
verschijnende blad „Japan Times and ad
vertiser” stelt groot belang in de uit Va
ticaanstad komende suggestie, dat Mat
soeoka, de Japansche minister van buiten
landsche zaken, die thans op weg is naar
Europa, een bezoek zal brengen aan den
Paus.
Hoewel er over het algemeen weerzin
tegen bestaat, godsdienst te vermengen
met politiek, zoo schrijft het blad, speelt
in dit geval de diplomatieke en kerkelijke
macht van den Paus een belangrijke rol
in wereldlijke zaken. Het blad wijst er
op. dat Matsoeoka zelf een christen is, die
bekend staat om zijn beoefening van de
christelijke deugden. De moraliteit zooals
door het christendom ten toon gespreid,
zal een belangrijke rol moeten spelen bij
de uiteindelijke regeling van de aangele
genheden der wereld, zoodat de studie,
welke de minister maakt van alle grond
slagen voor vrede en goede gezindheid,
hem er toe zou kunnen brengen, den Paus
te raadplegen en diens oordeel te verne
men. Ten slotte merkt het blad op. dat
de katholieke kerk in China een machtige
positie inneemt, hetgeen niet over het
hoofd gezien kan worden bij het geleide
lijke herstel van het normale leven in dat
land.
Vraagt Uw zaadh
Organisatie Streeksgewijs.
Het ligt in onze bedoeling districten in
te stellen, niet volgens de provincie, doch
volgens de landstreken, dus volgens
volksch principe. Deze districten vormen
tezamen het gilde, terwijl het gilde der
beeldende kunsten met de gilden der let
terkunde, tooneel (dans )en muziek deel
uitmaken van de kunstkamer. In deze gil
den hebben de kunstenaars zelf de zeg
genschap. De kunstenaar moet zich ge
borgen gevoelen in zijn eigen volk. Hij
valt onder de staatszorg in den uitgebreid-
sten zin van het woord. Er moet voor hem
gezorgd worden, wanneer hij door ongeval
of ziekte niet meer in staat is, zijn kunst
te beoefenen en bij het bereiken van een
bepaalden leeftijd moet hij aanspraak kun
nen maken op staatspensioen.
„Kitsch”-stroom moet afgedamd.
In de tweede plaats zullen wij trachten
orde te scheppen in den kunsthandel. De
kunsthandelaars zullen trouwens ook in de
kunstkamer georganiseerd worden. Maar
er moet in elk geval en tot iederen prtfs
een einde komen aan den verschrikkelij-
ken stroom van „Kitsch"-producten, waar
in wij nu al sinds jaar en dag met afgrij
zen rondzwemmen. Het is langzamerhand
zoo ver gekomen, dat een groot deel van
publiek, waar het bijvoorbeeld de voort
brengselen der kunstnijverheid betreft, de
voorkeur schijnt te geven aan typische,
kwasi-moderne kitsch-producten, boven
werkelijk kunstzinnig waardevolle voor
werpen, welke heusch niet of althans zeer
weinig duurder behoeven te zijn. Inmid
dels valt uit deze voorkeur van het publiek
voor allerlei prullaria helaas af te leiden,
dat onze smaak reeds aardig op weg is,
bedorven te worden. Hetzelfde geldt voor
den schilderijen-handel. Er zijn op het
oogenblik heele ateliers in ons land, waar
men pastels en schilderijen aan den loo
penden band vervaardigt, die tegen be
lachelijk lagen prijs geproduceerd en ver
kocht worden.
Deze kitsch-handel, die tengevolge heeft,
Het ministerie van marine te Tokio
maakte bekend, dat op 1 Maart een Ja-
pansch marinevliegtuig tijdens een vlucht
boven het Noordelijke deel van Formosa
is neergestort. Hierbij werd de geheele
bemanning, bestaande uit 3 marine-offi-
cieren; gedood.
van DunGEir
De kabinetssecretaris in het staatsse
cretariaat voor de levensmiddelenvoor
ziening, is uit Parijs vertrokken om zich
naar Algiers te begeven. Hij zal daar
medewerken aan de verdeeling en het
vervoer van Noordafrikaansche producten
naar Frankrijk.
den minister van buitenlandsche zaken,
Stewart. Vanmiddag zal Kawai zijn ge
loofsbrieven overhandigen aan den gou-
verneurgeneraal, lord Gowrie, in diens
ambtswoning. Des avonds zal hij aan een
diner aanzitten, dat hem wordt aange
boden door den gouverneurgeneraal.
DE DUCE ALS DRAMATICUS
Het in verschillende Italiaansche en bui
tenlandsche steden opgevoerde tooneel-
spel „Cavour” van Benito Mussolini en
Forzano wordt in het Duitsch vertaald en
verschijnt in bewerking van Werner von
der Schulenburg te Hamburg. In een inlei-
ding schildert de bewerker Cavour en de
aie’politiek van zijn tijd en Mussolini’s aar>
deel en bedoeling bij het schrijven van het
politieke drama.
ZEVEN INZITTENDEN BIJ VLIEG
TUIGBOTSING OMGEKOMEN
Bij Bondhead in de provincie Ontario
zijn twee groote bommenwerpers der
luchtmacht met elkaar in botsing ge
komen en gevallen. Associated Press ver
neemt, dat 7 inzittenden zijn omgekomen.
NEDERLANDSCHE OPERA
Zondagavond 16 Maart zal in het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen
alhier door de Nederlandsche Opera uit
Rotterdam een opvoering worden gegeven
van de operette „De Zigeunerbaron” van
Johann Strauss, waarmee dit gezelschap
in Rotterdam zoo’n groot succes heeft
behaald.
De hoofdrollen zullen vervuld worden
door de sopranen Marisa Mari en Tops
van den Berg, de mezzo-sopranen Gusta
Scheepmaker en Mien Blekxtoonvan
Santen, de tenoren Jac. Turner en Henk
Brouwer, de baritons Martin Mens en
Bert van ’t Hoff en de bas Coen Muller
De balletgroep van Netty van der
Valk werkt in elk bedrijf mee; in het
laatste bedrijf danst deze groep de
„Frühlingsstimmenwalzer" van Strauss.
Verder is er groot koor en orkest: het
geheel staat onder leiding van dirigent
Wim Quispel.
De regeering heeft nieuwe aankoopen
voor het luchtwapen en vliegtuigmate-
riaal ten bedrage van rond 100 millioen
kronen voorgesteld. Bovendien zal in
Stockholm het volgende jaar een eigen
luchta fweerregiment worden opgesteld en
z.g. bereidheidsdivisies luchtafweerge
schut in Stockholm, Göteborg. Malmö en
Boden.
Naar de bladen melden, zal het leger
van 18 tot 21 Maart in Varmland omvang
rijke manoeuvres houden, waaraan zal
worden deelgenomen door infanterie,
pantsertroepen, cavalerie, pioniers, artil
lerie en verbindingstroepen, benevens het
luchtwapen. Deze manoeuvres zullen wor
den bijgewoond door kroonprins Karei
en den opperbevelhebber van de weer
macht, generaal Thörnell.
Het Japansche nieuwsagentschap Do
mei meldt uit Hankau: Gisterochtend heb
ben de Japansche strijdkrachten op eigen
initiatief het gebied van Toengtsjeng ont
ruimd in het uiterste Zuidoosten der pro
vincie Hoepeh, 70 k.m. ten Oosten van
het Toentingmeer. welk gebied zij 2 jaar
en 5 maanden hadden bezet. Men her
innert er aan, dat een soortgelijk terug
trekken van de strijdkrachten op 9 Maart
ten uitvoer is gelegd in het gebied van
Woening, grenzende aan de provincie Ki-
angsi, welk gebied na bitteren strijd in
Maart 1939 was bezet na een aanval op
Nantsjang, de hoofdstad van de provincie
Kiangsi.
De woordvoerder van het Japansche ex-
peditieleger in midden-China heeft ver
klaard, dat de opstellingen van een deel
der Japansche troepen uit Woening en
Toengtsjeng. „op ons eigen initiatief zijn
veranderd, teneinde gunstiger stellingen te
betrekken. De Japansche troepen hadden
hun posities gehandhaafd ondanks de on
gunstige terreinsomstandigheden. totdat
het effect van onze strafoperaties volledig
door den vijand was gevoeld. Aangezien de
vijand thans zoo machteloos is geworden,
dat hij geen offensief kan ondernemen,
zijn wij bezig met de reorganisatie van
onze linies door gunstiger troepenopstellin
gen uit te voeren” zoo zeide de woord
voerder.
Berichten van de troepen te velde mel
den, dat de terugtrekkingen der troepen
vlot is verloopen, zonder dat eenigerlei
Chineesche tusschenkomst werd ontmoet.
Toentsjeng was ingenomen spoedig na den
val van Woehan op 27 October 1938.
dat er tonnen gelds verloren gaan, en voor
de kunst op wier kosten deze handel ten
slotte floreert, en voor het publiek, dat
geen waar, maar rommel voor zijn geld
krijgt, moet uit zijn. Desnoods door een
verkoopverbod. De kunstkamer zal in de
toekomst een selectie dienen toe te passen
op die kunstenaars, wier werk verhandeld
mag worden, zoodat een kooper zeker is
van de waarde van het verworven kunst
bezit.
Bestaat er geen gevaar, dat de ama
teur bij deze ingrijpende regelingen in
de verdrukking komt?
Dat is zeker niet de bedoeling. Het
staat allen amateurs natuurlijk vrij om te
werken en zij zullen ook mogen exposee-
ren, maar het moet niet meer zoo zijn, dat
bijvoorbeeld een teekenleeraar gelegenheid
krijgt om beroepsschildërs het brood uit
den mond te stoeten.
Uw algemeene indruk is, dat de kun-
stenaarsvereenigingen dit streven in
breede lijnen wel zullen kunnen onder
steunen?
Ik weet uit ervaring, dat deze din
gen ook reeds lang in de kunstenaarsver
eenigingen leefden en zoo zijn wij er toe
gekomen om in de eerste plaats contact
met hen te zoeken. Dit wat betreft de
schilders, beeldhouwers en kunstnijveraars
Op het gebied van de bouwkunde zullen
wij weer tot heel andere maatregelen moe
ten komen. Deze zijn op dit oogenblik nog
moeilijk aan te geven, doch in elk geval
zullen wij zorgen, dat er voldoende archi
tecten komen, die zich er van bewust zijn,
dat hun werk ook met de omgeving moet
harmonieeren en dat er bijvoorbeeld niet
in verschillende gemeenten, als het uit
breidingsplan eenmaal is goedgekeurd,
binnen dat kader maar raak „gebouwkun-
steld” wordt.
Tenslotte maakte de heer Gerdes nog
de opmerking:
Gelukkig zullen wij bij ons streven
om de kunst binnen het bereik van het
volk te brengen en den kunstenaar te be
schermen, naar alle waarschijnlijkheid niet
zoo diep hoeven in te grijpen, als bijvoor
beeld bij onze Oosterburen wel noodzake
lijk was De tijden, dat de kunst voor al
lerlei jongelieden een mooi excuus was
om te lanterfanten en op andermans zak
te teren is voorbij, maar wij mogen tot
onze vreugde vaststellen, dat onze kunst,
op een enkele uitzondering na, nog niet
het beeld van verwording toonde, dat in
zoovele andere landen na den oorlog is
ontstaan
Op het departement van Volksvoorlichting
en Kunsten.
De V.P.B. schrijft:
Het is noodig, dat men goed begrijpt,
dat het geenszins de bedoeling is, de kunst
onder een soort van dictatuur te brengen.
Integendeel, de kunst is levend en dyna
misch en kan niet bepaald worden door
verordeningen maar wij willen alles, wat
de cultuur voortbrengt, onder het bereik
van ons volk brengen en daartoe is het
noodig. dat wij op sommige punten ingrij
pen.
Met deze woorden heeft het nieuwe
hoofd van de afdeeling bouwkunst beel
dende kunsten en kunstnijverheid, van het
departement voor Volksvoorlichting en
Kunsten, de bekende schilder Ed. Gerdes,
ons tijdens een vraaggesprek de wijze,
waarop hij zijn taak ziet, duidelijk ge
maakt.
De bekende kunstenaarsvereenigingen,
zoo vervolgde de heer Gerdes, hebben in
deze aangelegenheid hun best gedaan en
het was tenslotte niet hun schuld, dat de
taak hun vooral door gebrek aan inzicht
en medewerking van hoogerhand, boven
het hoofd groeide. Met haar ervaring zul
len wij dan ook gaarne ons voordeel doen.
De secretaris-generaal is gaarne tot sa
menwerking met de kunstenaarsorganisa
ties bereid en dit blijkt wel uit het feit,
dat hij zich tot de Nederlandsche federa
tie en de Stedelijke federatie heeft ge
wend, met de uitnoodiging tot gemeen
schappelijk overleg in het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam op 22 Maart a.s.
Dilettantisme veroorzaakte
onheil.
Wie zich de laatste jaren ernstig met de
vraagstukken der Nederlandsche kunsten
en kunstenaars heeft bezig gehouden, weet
dat er vooral onder de jongere generatie
een tamelijk hevige verwarring en stuur
loosheid waar te nemen valt.
Dit verschijnsel, aldus de heer Gerdes, is
ten deele toe te schrijven aan de tijdsom
standigheden maar vooral aan het gebrek
aan hechte organisatie en daarmede tevens
aan de verderfelijke invloeden van het in
onzen individualistischen volksaard veel te
ver doorgevreten dilettantisme. Oorspron
kelijk kenden wij in ons land een betrek
kelijk klein aantal landelijke, gewestelijke
en plaatselijke kunstenaarsvereenigingen,
als b.v. Arti, Pulchri. St. Lucas en den
Kring van Beeldhouwers. De opkomst van
scholen met zeer groote productiviteit, om
een voorbeeld te noemen het impressionis
me, was oorzaak, dat er een overschot aan
kunstwerken ontstond, dat geen gelegen
heid voor expositie kreeg Het gevolg wa
ren weer nieuwe kunstenaarsvereenigin
gen, de vorming van kliekjes en coterietjes
werd steeds erger. Kunstenaar A van
school B wilde niet exposeeren samen met
kunstenaar C van school D„ er ontstonden
groepen kunstenaars, wien dit alles zoo
zeer tegen de borst stuitte, dat zij heele-
maal geen lid meer van eenige kunste
naarsvereenigingen wilden zijn. Wij ken
nen dan ook vandaag den dag het ver
schijnsel, dat zeer prominente schilders
bijvoorbeeld van geen enkele kunstenaars
organisatie deel uitmaken.
„Langs welke wegen denkt u orde te
brengen in dezen chaotischen toestand?”
In de eerste plaats door samenwerking
met de bestaande kunstenaarsvereenigin
gen. Ook daar heeft men de noodzakelijk
heid van samenbundeling en beperking
van het dilettantisme al jaren lang ge
voeld, wat ons versterkt in de meening
dat ons streven een gezond streven is.
De moeilijkheid, waarvoor bijv, de lan
delijke Nederlandsche federatie en de
Stedelijke federatie te Amsterdam zich ge
plaatst zag, was, dat verschillende voor
aanstaande figuren uit de kunstenaarswe
reld geen lust toonden om in deze organi
saties op den voorgrond te treden en het
goede werk van de bestuurders te steu
nen omdat de federaties geen enkele
rechtsbevoegdheid hadden en zich tenslotte
toch moesten schikken in het ambtenaar
lijke oordeel van het Departement van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
dat lang niet altijd uitblonk door deskun
digheid.
De minister-president heeft de rede,
welke hij zou houden in de Nationale
vergadering, voor onbepaalden tijd uitge
steld.
Het Japansche blad „Nitsji nitsji” meldt
uit Sjanghai, dat er een reorganisatie
van het Tsjoengkingregime is ingevoerd,
waarbij de sovjetinvloed is uitgeschakeld
en. vervangen door de politieke en econo
mische afhankelijkheid van de "Vereenigde
Staten. Deze heroriënteering der politiek
van Tsjoengking is volgens dit bericht
ingetreden na het bezoek van den presi
dent der Chineesche bank aan Washing
ton en definitief gesanctionneerd na
den terugkeer van Currie, den raadgever
van Roosevelt.
Redenen voor de heroriënteering zijn,
behalve het feit, dat de Vereenigde Staten
100 millioen dollar geven voor de stabili
satie van de Tsjoengkingvaluta, Ameri
kaansche leeningen worden toegestaan,
waarvoor als waarborg spoorlijnen, vitale
industrieën en hydro-electrische fabrieken
moeten dienen.
Reeds zouden 80 Amerikaansche des
kundigen naar China onderweg zijn.
Voorts krijgt Tsjoengking zware bom
menwerpers, gevechtsvliegtuigen, jagers
en zwaar geschut.
Tsjoengking verklaart accoord te gaan
met het afstaan van luchtsteunpunten
aan de Vereenigde Staten, ingeval een
oorlog mocht uitbreken tusschen Japan en
de Vereenigde Staten.
KUNSTVEILING KUNSTZALEN
„ERICA”.
De directie van de Kunstzalen „Erica",
Oude Scheveningscheweg 25, alhier, zal
Dinsdag 18 Maart a.s. een verzameling
oude en moderne schilderijen veilen, af.
komstig uit de nalatenschap van een be
kend Haagsch verzamelaar. Deze verzame-
laar schijnt zich vooral in oude kunst te
hebben gespecialiseerd, hoewel zijn aan
dacht ook ging naar moderne meesters.
Onze 17e-eeuwers zijn o.m. door enkele
fraaie portretten en stillevens vertegen-
woordigd. Een bijzonder staal van ge-
moedsvolle, doch ook doordringende por
tretkunst is wel een manskop van M Mus-
scher, dat door een damesportret wordt
geflankeerd, dat vrijwel hetzelfde niveau
houdt. De stillevens van Melchior d’Honde.
coeter en Jan Weenix blijken ook nu nog
menigeen te bekoren. Een méditeerende
monnik uit de school van Teniers de Jonge
trekt de aandacht en zoo is er meer, dat
boeit. De moderne kunst is o.m. ver
tegenwoordigd door een schilderij van Wil.
lem Maris, koeien aan den plas. Voorts
door eenige landschappen van Aris KnikJ
ker. De overgang tot deze modernen wordt'
gevormd door een „Huwelijksinzegening”
van Stroebel, een opmerkelijk schilderij,
dat de aandacht trekt door een stralende
lichtinval. Rechtaf bekoorlijk mag men
Perrault’s „Moederweelde” noemen.
Niet alleen als pianist is Schouwman
ten opzichte van dit programma werk
zaam, maar tevens als mondelinge toelich-
ter. Hij geeft een korte, duidelijke en zin
volle verklaring omtrent beteekenis en
aard der verschillende componisten en hun
werk, waarbij natuurlijk een subjectieve
kijk zich openbaart, waar die van anderen
even natuurlijk weer van zal kunnen af
wijken. Het gold in hoofdzaak 17e en 19e
eeuwsche muziek en van de eerste slechts
een kleine groep. Met Sweelinck, Steen-
wick en Woordhouder, van wie een vijf
tal keurige composities ten gehoore werd
gebracht (jammer genoeg moesten wij het
clavecimbel ontberen) was de 17e eeuw
afgedaan. De z.g. romantici van circa twee
honderd jaar later volgden. Men mag niet
deze toondichters naar hetgeen zij toeval
lig voor piano schreven, in hun geheel be-
oordeelen, maar op dit programma slaan
naast Diepenbrock componisten als Scha
fer, Verhuist, B. Tideman-Wyers en Dina
Appeldoorn een zeer goed figuur. Een vi
taal. eerlijk en enthousiast stuk, die „Hol-
landsche Dans” van de laatste, die helaas
wel veel te vroeg is gestorven. Dan als
derde nummer de Tafereelen uit de lage
landen” (2e serie), van Alex Voormolen.
Het zijn talentvolle stukken, eenigszins
onder invloed van Debussy geschreven,
die zeer suggestief de sfeer en stemming
welke hunne benamingen doen verwach
ten, oproepen. „Het huishouden van Jan
Steen”, „Delft in avondschemering", Veere
in Zeeland”, het zijn zeer dichterlijke
klankstukken, die heel treffend de illusie
der bedoelde beelden geven en den gevoe
lige innig kunnen aanraken.
Na de pauze van B. v. d. Sigtenhorst
Meyer „Eerste Sonate”. Een muziek cl
op dit programma een wel zeer eigen en
ongewone klank beteekent. Een zuivere
kunst, vrij van conventionaliteit. De
structuur is zeer klaar en vorm en inhoud
(om deze begrippen eens te scheiden) zijn
in gave harmonie met elkander.
Ook Smit Sibinga’s „Sonatine” is te
waardeeren. Zij is van een welluidendheid
waarop men bij de componisten zijner ge
neratie niet pleegt te rekenen. Toch heeft
het werk harmonisch een modernen in
slag. De variëteit in de stemmingen is
wel niet zoo heel groot, maar toch luistert
men geboeid.
Daarna nog Pijpers en Badings die ook
elk vertegenwoordigd waren met een So
natine. De werkjes geven geen nieuwen
kijk op deze beide componisten omtrent
wier beteekenis de meeningen nog steeds
zeer ver uiteenloopen. De voortreffelijke
pianist en musicus Hans Schouwman heeft
zich een bevoegd propagandist voor hun
werk getoond. Ook de verschillende ka
rakters der overige composities werden
met verduidelijkende nadrukkelijkheid
naar voren gebracht. Moge het program
ma en zijn beschouwer-vertolker de be
langstelling ondervinden, die zij verdienen.
Alleen A5EF is
veilige kunstmest.
i vraaqt uw zaaan z
|de gratis bródture^/AOong/l fonagfl 5
„De Storm” en „Toontje heeft
een paard geteekend”
Het geweldige succes, dat het Residen
tie Tooneel Zaterdag en Zondag j.l. heeft
behaald met „De Storm” van Shakespeare,
deed den directeur, den heer Dirk Ver
beek, besluiten, in het aanstaande week
eind drie voorstellingen van dat stuk te,
geven, namelijk op Zaterdagmiddag, Za
terdagavond en Zondagmiddag. Des mid
dags wordt om twee uur begonnen en
des avonds om zeven uur, zulks met het
oog op de lengte van de vertooning.
Zondagavond wordt het befaamde blij
spel „Toontje heeft een paard geteekend"
voor den 175en keer opgevoerd. Deze
vroolijke voorstelling begint om kwart
over zeven, een vervroeging, eveneens
noodig gemaakt door de lengte van het
stuk. Na afloop der avondvoorstellingen
vindt het publiek nog trams in alle rich
tingen.
Ministerpresident Saydam heeft Woens
dag bijna 2 uur lang het woord gevoerd
voor de leden van de eenige politieke
partij des lands, de volkspartij, en hun
het standpunt van de regeering ten aan
zien van de bezetting van Boelgarije door
Duitsche troepen, uiteengezet. Omtrent
deze rede zijn nog geen nadere bijzonder
heden bekend, meldt het D.N.B. Naar in
politieke kringen te Ankara verklaard
wordt, hebben de leden van de partij de
politiek van de regeering eenstemmig
goedgekeurd. De vergadering van de par
tij, waartoe alle afgevaardigden behooren,
duurde 4 uur. Saydam sprak eveneens
over de houding van Zuid-Slavië tegen
over den Duitschen intocht in Boelgarije.
Verder trad hij in bijzonderheden ten
aanzien van de accoorden, die tusschen
de Turksche regeering eenerzijds en den
Britschen minister van buitenlandsche
zaken, Eden en generaal sir John Dill
anderzijds zijn gesloten,
United Press meldt uit Istanboel:
Engeland heeft tot nu toe geen stap
pen gedaan, om in Turkije steunpunten
te verwerven, hoewel het Britsche inge
nieurs waren, die de Turken geholpen
hebben bij den aanleg van vliegvelden en
strategisch belangrijke wegen. Men
neemt echter aan. dat Engeland erop het
oogenblik het meeste belang aan hecht.
Turkije zoo lang mogetiik buiten den oor
log te houden daar men in Engeland
heeft ingezien dat Duitschland in staat
is tegen Turkije een zoo overweldiaende
troepenmacht in het veld te brengen, dat
de Turksche mogelijkheden tot verzet
zeer gering zouden zijn.
HONGAARSCHE SALDI
GEBLOKKEERD
President Roosevelt heeft gisteren order
gegeven tot het blokkeeren van de Hon-
gaarsebe saldi in de Vereenigde Staten.
De minister van financiën, Morgenthau,
heeft verklaard, dat deze stap onder
nomen is op verzoek van het ministerie
van buitenlandsche zaken. Morgenthau
weigerde echter zich omtrent de redenen
uit te laten.
Naar United Press meldt is
twaalfde decreet van deze soort,
door saldi ten bedrage van
250.000 dollar worden getroffen.
LEERLINGENAVOND MEVR. MULLER*
VAN GIJEN
Naar wij vernemen zal mevrouw H.
Muller-van Gijen met haar leerlingen op
morgenmiddag 15 Maart te half 3 in
het Seinposttheater een dansmatinée
geven. Gedanst wordt o.a. De Sneeuw-1
koningin naar het sprookje van Ander
sen. Als gasten zullen de bekende dan
sers Heigo Kolt en Antonia Branda
hun medewerking verleenen.
o(z
•l.
GROOTE PAKHUISBRAND TE
NEW ORLEANS
Door een geweldigen brand is te New
Orleans een pakhuis vernield, waarin
groote voorraden suiker, koffie, rijst en
whiskey waren opgeslagen. 35 Brand
weerposten rukten voor dezen brand uit.
Een aantal huizen in de nabijheid werd
eveneens door het vuur vernield. De
schade wordt op ongeveer 10 millioen
dollar geschat. Men moet zestig jaar in
de geschiedenis van New Orleans terug
gaan om een brand van een dergelijken
omvang te vinden.
EXAMENS
Universiteit te Utrecht.
Doet, examen rechtswetenschap de heef
F. Smits. Cand.ex. veeartsenijkunde de
heer J. Smit
Universiteit te Groningen,
Artsexamen le gedeelte de heeren A.
Th. Mol en U. R. Brandsma. Bevorderd
tot arts de heer H. M. Boerma.
Universiteit van Am
sterdam.
Bevorderd tot doctor in de wis- en na*
tuurkunde op proefschrift: „Geological
investigations in the Miomaffo-region
(Netherlands Timor) de heer F. 0. van
West; doct.-ex. wiskunde de heer J. Wee*
nen; cand.-ex wis- en natuurk. de heeren
A. v. d. Linde, C. G. Egeler en H. Th.
Horensma.
Bevorderd tot arts de heeren C. J.
Sorgdragers, M. H. Polak en P. Lake*
man. Artsexamen le gedeelte mej. E. H.
A. Augustijn en de heer L. C. J. M. Kni-
tel. Bevorderd tot doctor in de letteren
en wijsbegeerte, op proefschrift: „De
werkwijze van Jacobus de Voragine in
de Legende Aurea", de heer J. J. A.
Zuidweg (met lof); cand.-ex. rechten de
heer J. van Hoorn. Bevorderd tot doctor
indegeneesk op proefschr. „Theoretische
en practische grondslagen der Röntgen-
kleinbeeldfotografie”, de heer B. Q. van
Griethuysen.
Bevorderd tot doctor in de geneeskunde
aan de universiteit te Amsterdam, op
proefschrift, getiteld: „Theoretische en
practische grondslagen der Röntgenklein-
beeldfotografie" de heer B. G. v. Griet
huysen, geboren te Delft.
R K. Universiteit
Doet. ex. rechtsgeleerdheid de heer J.
G. E. C. Kerkhoffs.
Ecoti Hoogeschool.
Doet, ex economische wetenschappen
de heeren J. H. Pasteunlng, C. Goedhart
en R. Boekholt.
Machinisten-examen.
Geslaagd alhier voor voorloopig diploma
J. de Visser, Goes, B. v. d. Heuvel, Slie-
drecht. J. C. M. Beukers, Schiedam, H.
Tichelaar, Arnhem.
DE WAPENBESTELLINGEN
Het bureau voor de wapening heeft me
degedeeld, dat de ministeries van oorlog
en marine van 1 Juni 1940 tot 31 Ja
nuari 1941 wapenopdfachten hebben ge
plaatst tot een bedrag van ongeveer 12J
milliard dollar
JAPANSCHE AMBASSADEUR BIEDT
MOLOTOF EEN DINER AAN
De Japansche ambassadeur te Moskou,
Katekawa, heeft gisteravond ter eere van
den sovjet-Russischen regeeringschef en
commissaris van buitenlandsche zaken,
Molotof, een diner aangeboden. Hieraan
werd tevens deelgenomen door de plaats
vervangende volkscommissarissen van
buitenlandsche zaken, Wysjinski en Lo-
sofski, alsmede door talrijke andere
sovjet-Russische autoriteiten.
Dit was de tweede maal, dat Molotof
te gast was in de Japansche ambassade.
In diplomatieke kringen te Moskou be
schouwt men dit tweede bezoek als !een
bewijs voor de voortschrijdende kalmee-
ring der sovjet-RussischJapansche be
trekkingen.
VAN DEN JAPANSCHEN
GEZANT
de eerste Japansche gezant
Tatsoeo Kawai, met de
„Canberra Maru” te Sydney aangekomen.
Hij werd verwelkomd door regeerings-
autoriteiten, de in Sydney wonende Ja
panners en vooraanstaande figuren in
Australië, waaronder Arthur Richard,
voorzitter van de Japansch-Australische
vereeniging en door den industrieel, sir
Thomas Gorden Na met de autoriteiten
dr lunch te hebben gebruikt, verklaarde
Kawai in een interview dat hij zijn best
zou doen om de vriendschap tusschen
Japan en Australië te versterken. De ge
zant had 's middags een onderhoud met