CINEAC LAATSTE BERICHTEN Dr. H. E. VAN GELDER TELEGRAMMEN HET DUITSCHE HET ITALIAANSCHE WEERMACHTBERICHT WEERMACHTBERICHT GEMENGD NIEUWS AFSCHEID UIT GEBREID NIEUWS UIT BINNEN- EN BUITENLAND TWEE VAN DE 3 CENTRALE KEUKENS WOENSDAG IN GEBRUIK Hnldiging in het Gemeentemuseum DE MOORD TE DORDRECHT ONDERWIJS EN KERK De redevoeringen SCHEPEN IN DE OOSTZEE VERGAAN NIEUWE REGEERING IN ZUID-SLAVIE IMITATIES VAN KOOS KOEN DE BLOEMENVRIEND DE BEIAARDEN Succesvolle luchtaanvallen op Britsche koopvaardijschepen De derde wordt over twee weken geopend DE GLAZENWASSCHERS Vorctnnnino of moe>itfke en jnre- VCI QLUpplllg selmatige stoelgang regelt men vlug zonder kramp of pijn met Mijnhardt's Laxeertabletten MANIFEST VAN KONING PETER II HAAGSCHE COURANT Donderdag’ 27 Maart 1941 3e bl pag. 2- -- El Agheila door Italiaansche en Duitsche eenheden bezet RECLAMES. in een m s t e r« te Een vroolijk intermezzo Een vermakelijke teekenfilm in kleuren Een interessante documentaire film waarin de beroemde lef Denijn U de geheimen onthult van het klokkenspel genomen tot dr -t naam van dr Nooitgedagt en voor handelsvaart de heer J. van Wijngaarden. Vannacht omstreeks half 2 was de isolatie van de bovenleiding der tram onder het viaduct aan den Rijswijk- schen weg in brand geraakt. Door uit schakeling van den stroom wist de brand weer het brandje te dooven. De Centrale Keukens zijn thans na genoeg gereed. Twee keukens, n.l. die aan de Gaslaan en die aan de Slacht huiskade, worden Woensdag 2 April te half elf in gebruik genomen. De keuken aan de dr. Lelykade zal ongeveer twee weken later geopend worden. Gedurende dien tijd zullen de uitdeel- posten, die in het gebied van de derde keuken liggen, het voedsel ontvangen van de beide andere keukens. Alle uitdeelposten zijn dus van Woens dag af geopend. Deze posten zijn gelegen aan de dr. Lelykade (keuken). Gaslaan, (keuken), Slachthuiskade, (keuken), Ste- vinstraat 65a, Keizerstraat 73, Westduin- weg 40, Zeezwaluwstraat 4, Cantaloupen- burg, (bewaarschool), Bakkersstraat 59, Tasmanstraat (bewaarschool). Zusterstraat 121, De la-Reyweg 522 (ingang Delagoa- straat), Julianastraat 42 (Loosduinen), Kon. Sophiestraat 24a, Nieuwe Haven straat (gebouw De $ierkan), Noordpolder- kade 173, Hoefkade 101, Ferdinand Bol straat 16 en Rosseelstraat 98. De Nederlardsche filmindustrie vervaardigde een geestig filmpje over het beroep der glazenwasschers Rede jhr. mr. dr. H, A. van Karnebeek. Hierna sprak jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeek. Mij is, aldus spreker, als voorzitter van het eere-comité, het voorrecht te beurt ge vallen in deze samenkomst de tolk te zijn van hen, die behoefte voelden u, dr. van Gelder, bij uw afscheid van het ambtelijk leven te doen blijken van hun medeleven en van hun hoogachting Dit is geen eenvoudige taak. Wanneer ik de lijst bezie van de tientallen vooraan staande figuren op het gebied van kun sten en wetenschappen, die met anderen het eere-comité vormen, en er allicht op rekenen, dat ik tot uitdrukking brengen zal de gevoelens, welke ieder u persoon lijk toedraagt, dan kruipt mij de moed in de schoenen en benauwt mij de vraag, hoe heb ik, leek, mij vermeten, mij met zulk een opdracht in dit milieu te be lasten. Toch heb ik mij daartoe bereid ver klaard, omdat mijn titel daarin bestaat, dat ik misschien langer dan wie ook, hier Prijs per doos 60 ct. Bij Apoth. en Drog. Bestuur clubhuis „Indonesia” Het bestuur van het clubhuis „Indone sia” is voor het vereenigingsjaar 1941- 1942 als volgt samengesteld: Voorzitter Poernomohadi, secretaris-penningmeester 1: Ibnoe Soewongso Hamimzar, penning meester 2: Sidartawan, commissarissen: Abdul Malik Latif, Baharsjah Mochtar, Irawan. Rozai Kusuma Subrata. Het adres van het secretariaat is: Club huis .Indonesia”, Hugo de Grootstraat 12, Leiden. Dienst voor Kunsten en heeft willen bereiden. Dr. Kalf had op zich g; van Gelder te spreken uit vele vereenigingen en organisaties, BELGRADO, 27 Maart (D.N.B.) Naar het agentschap Avala mededeelt, is door legergenraal Simowitsj na beraadslaging met politieke persoonlijkheden een nieuwe regeering gevormd. Deze omvat, zoo wordt gezegd, de leiders en vertegenwoordigers van alle politieke partijen. Ook zijn alle deelen der Zuidslavische bevolking in deze regeering vertegenwoordigd. Aan de regéeringsvorming is een door de radio verspreid manifest van koning Peter voorafgegaan, waarin deze mede deelt de macht op zich te hebben ge nomen en generaal Simowitsj te hebben belast met de vorming van de regeering. BOEKAREST, 27 Maart. (D.N.B.) In Boekarest was hedenmiddag de volgende lijst der nieuwe regeering bekend: Minister-president Doesjan Simowitsj, eerste vice-president Matsjek, tweede vice- president Slobodan Ivanowitsj; minister van buitenlandsche zaken Ninsjitsj; minis ter van binnenlandsche zaken Boedisawl- jewitsj; minister van financiën Djoeran- NEW YORK, 27 Maart. (D.N.B.) Uit New Yorksche reederskringen verneemt Associated Press, dat de Deensche vrachtboot „Emilie Marck” (2212 ton) e.. het Finsche vrachtschip ,,Bore 8” <4528 ton), evenals het Finsche vracht schip .Gullkrona" (476 ton) op de Oost zee zijn gezonken. BELGRADO, 27 Maart (D.N.B.). Het persbureau Avala meldtHedenmorgen is een proclamatie van Z.M. Koning Peter II gepubliceerd, gericht tot alle Serven, Kro- aten en Slovenen. De proclamatie heeft den volgenden tekst: „Serven, Kroaten en Slovenen. Op dit ernstige ©ogenblik voor ons volk heb ik besloten de koninklijke machtsbevoegd- heden in handen te nemen. De regeeren- de persoonlijkheden hebben mijn motie ven als zeer welgefundeerd begrepen en zijn uit vrijen wil terstond afgetreden. Mijn trouwe leger en marine hebben zich terstond te mijner beschikking gesteld en voeren mijn bevelen reeds uit. Ik roep alle Serven, Kroaten en Slo venen op zich om den Troon te scharen. Onder de ernstige omstandigheden van het huidige oogenblik bestaat het ze kerste middel om de orde in het binnen land en den vrede naar buiten te hand haven in dezen maatregel. Ik heb gene raal Doesjan Simowitsj opdracht ge geven een nieuwe regeering te vormen. Ik verzoek alle burgers en alle autori teiten des lands hun plicht jegens den koning en het vaderland te doen." BERLIJN, 27 Maart (D.N.B.). Het Opperbevel van de Weermacht maakt bekend Duitsche en Italiaansche gemotori seerde troepen hebben in de ochtend uren van 24 Maart na een kortstondig gevecht El Agheila aan de kust van de Groote Syrte bezet en den vijand naar het Oosten teruggedreven. Het luchtwapen voerde den strijd tegen de Britsche koopvaardij scheep vaart met toenemend succes verder. Zooals reeds bekend gemaakt, hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen in den loop van gisteren op den Atlantischen Oceaan en in de Theemsmonding onge veer 31.500 brt. vijandelijke koopvaar dij scheepsruimte tot zinken gebracht. Bovendien werden nog 6000 brt. vijan delijke scheepsruimte zwaar beschadigd. Volgens aanvullende berichten werden voorts bij de Faroër-eilanden 2 koop vaardijschepen van tezamen 7000 brt. door bomvoltreffers tot zinken gebracht. Daarmede werden gisteren in totaal 38.500 brt. vijandelijke scheepsruimte vernietigd. Voorts gelukte het in het zeegebied om Engeland 10 schepen met ongeveer 44.000 brt. door luchtaanval len ernstig te beschadigen. In de Middellandsche Zee plaatsten Duitsche gevechtsvliegtuigen ten Zui den van Kreta, ondanks hevigen af weer, zware treffers op 2 groote transportschepen van een vijandelijk convooi. Bij gewapende verkenningen boven Zuid-Engeland werden 3 moder ne fabrieksinstallaties aangevallen. O.a. kreeg een fabriek der vliegtuigindustrie treffers op een groote montagehal. Op 2 vliegvelden werden op den beganen grond staande vijandelijke vliegtuigen in scheervlucht gebombardeerd. Bij een aanval op een haven aan de Engelsche Zuidkust ontstonden in de hal van een groote fabriek ontploffingen en bran den. Een Duitsch verkenningsvliegtuig schoot boven Zuid-Engeland luchtgevecht met 5 Britsche jagers, 2 vijandelijke toestellen van het type Hurricane neer. Het Duitsche vliegtuig bereikte ondanks zeer ernstige bescha digingen de thuishaven. De bemanning bestond uit luitenant Meyer als com mandant en waarnemer, Oberfeldwebel Fischer, den onderofficier Althaus en den Oberfeldweber Eyrich. De vijand vloog noch overdag noch des nachts naar Duitschland. De vijand verloor 2 vliegtuigen en een versper ringsballon; 2 eigen machines worden vermist. Begrafenis professor dr. N. van Wijk De begrafenis van prof. dr. N. van Wijk zal plaats hebben op Zaterdagmid dag a.s. te drie uur op de begraafplaats der Ned. Herv. gemeente Rhijnhof te Oegstgeest van deze school niet volleerd, blijft op de hoogte van de veranderingen, die op uw gebied plaats vinden en houdt voor nieuwigheden een open oog Wij maakten daarna onder leiding van een der leeraren aan de kleermakersvak- school een korten rondgang langs de uit gestrekte kleermakerstafels vol werkstuk ken van het eerste, opklimmend tot het laatste, vierde leerjaar. De aankomende kleermakersjongen heeft om te beginnen een heelen toer naar kleermakerseischen met gekruiste beenen te leeren zitten, vertelde de leeraar ons. Na veertien dagen is hij daaraan echter meestal gewend en kan hij zijn eerste schrede zetten op het pad der naaldenwijsheid, een uitgebreid gebied van stiksteek, ket- tingsteek, pikeersteek, ik-en-jij-steek, 1 strossen en andere voor den leek weinig zeggende vaksteken. Het „bundeltje” van kleine lapjes legt van de vorderingen getuigenis af. Volgende leerjaren nemen grootere prestaties in het leerplan op als 1 revers, mouwen en het knoopsgaten ma ken, dat op den duur een slag wordt. Bovendien krijgen de leerlingen in de hoogere klassen voortgezet lager onder wijs in meetkunde, boekhouden en tex- tielwarenkennis. Aan het kleermakers vak zit nog meer vast dan men wel den ken zou 1 Eindelijk zien we dan de werkstukken van de eindexamenklas, een pantalon, een vest, een colbertjasje, een chaquet en een overjas, opeenstapelingen van kleermakersknepen en resultaten van vier jaren ijver Nog een arrestatie Naar wij vernemen, is naar aanleiding van den moord op P. A. C. van As, aan het Wantij te Dordrecht, nog een per soon gearesteerd, n.l. de 32-jarige D„ van wien is gebleken, dat hij behulpzaam is geweest bij het vervoeren van het lijk en dat hij tevens een gedeelte van het daarop gevonden geld als belooning heeft ontvangen. Hij is ter beschikking van de justitie gesteld. Als raadsman De maaltijden worden verstrekt aan houders van vetbonnen (inkomens bene den f 1200), tegen betaling van 13 cent, aan anderen tegen betaling van 25 cent. Maandag en Dinsdag zijn de uitdeel posten open voor het afhalen van coupon- kaarten, waartoe vier vleeschbonnen (of drie vleeschbonnen en een vleeschwaren- bon) een boter- of vetbon en, voor dagen waarop peulvruchten geleverd worden, een peulvruchtenbon moeten worden af gegeven Losse vetbonnen worden niet geaccep teerd. Een coupon geeft recht op een dag kaart, die altijd één dag van tevoren gehaald moet worden. Om op Woensdag 2 April een maaltijd te kunnen krijgen moet men dus Dinsdag een dagkaart koopen Het menu voor de komende week luidt: Woensdag stamppot van andijvie. Don derdag stamppot van zuurkool, Vrijdag stamppot van bieten, Zaterdag stamppot van roode kool. De waarnemend burgemeester, prof, ir C. L. van der Bilt sprak als volgt: Rede van prof. v. d. Bilt. Toen in de Raadszitting van 12 Decem ber 1940 aan u door den gemeenteraad met ingang van 1 April 1941 eervol ontslag werd verleend als directeur van den Dienst van Kunsten en Wetenschappen, dr Knut tel tot uw opvolger werd benoemd, lag dit tijdstip nog in zulk een ver verschiet, dat het oogenblik om u officieel dank te zeggen voor alles, wat ge voor de ge meente geweest zilt nog niet gekomen was Ik kondigde toen dan oox reeds aan, dat de Raad te zijner tijd gelegenheid zou hebben om bij het eigenlijke afscheid u te huldigen en te danken voor den belang rijken arbeid in een reeks van jaren aan ons gemeentebestuur geschonken. Dit oogenblik is dan thans gekomen en het gemeentebestuur heeft gemeend U niet beter van zijn groote dankbaarheid het bewijs te kunnen leveren, dan door u in uw eigen gebouw te huldigen in samen werking met het comité, dat spoedig na het bekend worden van uw afscheid zich gevormd had en in tegenwoordigheid van vele anderen, die belang stellen in uw werken en uwe persoon. Wanneer -wij u nu huldigen en tevens danken voor uwen, met zoo rijken zegen bekroonden arbeid, zoo moge ik de eerste zijn, die u uit naam van ons gemeentebe stuur toespreekt en in herinnering roept, wat ge in 35 jaar, dat is dus juist 7 lustra, zijt geweest voor ’s-Gravenhage, welks geschiedenis in 7 eeuwen ge met zooveel liefde en geestdrift te boek hebt gesteld in ’t 4 jaar geleden verschenen standaard werk, dat uw naam draagt. Het aan anderen o.a. uw opvolger over- laten'de meer in détails uwe beteekenis te schetsen als museumdirecteur, wil ik aller eerst uwe aanstelling in ’n geheel andere functie memoreeren, die het begin van uw gemeentelijke loopbaan zou vormen, n.l. die van archivaris van ’s-Gravenhage in het jaar 1906. Het archief, dat aan uw goede zorgen was toevertrouwd, bevond zich toen nog op de zolders van het Stad- huis en had dringend een ruimere en min der brandgevaarlijke behuizing noodig, die 4 jaar later gevonden werd in het per ceel Zwarteweg 6, toen tevens een uit breiding met notarieele en rechterlijke ar chieven plaats had, door het Rijk aan de gemeente afgestaan. 2 jaar later werd ge tijdelijk belast met het directoraat van het toen nog op den Korten Vijverberg geves tigde gemeentemuseum. Alhoewel ge door de ordening der archieven volgens een meer wetenschappelijke methode aan te vangen en door andere hervormingen het gemeente-archfef tot een levend organisme wist te maken en uw arbeid daaraan nog sjoetej minister van oorlog, marine en lichamelijke opvoeding generaal Bogo- lioetsj Iljitsj; minister van justitie Marko- witsj; minister van opvoeding Misja Trifoe- nowitsj; min. v. verkeer Bogolj. Jeftitsj; minister van handel en industrie Ivan An dres; minister van mijnbouw Giafer Koe- lenowitsjminister van landbouw Branko Tsjoebrilowitsj; minister van openbare werken Koelovetsje; minister van sociale politiek en gezondheid Milan Grolmi nister van posterijen, telefoon en telegraaf, Ivan Torbarminister van voedingswezen Sava Kossononwitsjminister zonder por tefeuille Dakowitsj. De nieuwe ministers hebben volgens hier ontvangen berichten reeds den eed aan den koning afgelegd en hun functies aanvaard BELGRADO. 27 Maart (Stefani). Naar wordt medegedeeld, is de regeerings- wijziging een kwestie van zuiver binnen- landschen en niet van buitenlandschen aard. Het volk vroeg om de vorming van een kabinet van nationale eenheid en de wijziging in de leiding der staatszaken wordt thans door het geheele land goed gekeurd. aanwezig, u heb gekend, en door een nau- i we samenwerking in vervlogen jaren, waaraan ik gaarne de herinnering bewaar, gelegenheid heb gehad mijn kennis van uw persoon te verdiepen, en dientenge- i volge beter dan wellicht de meesten weet wie ge zijt en wat ge waard zijt. Ziet, hooggeachte directeur, hetgeen ons heden in zoo grooten getale in uw mu- seumgebouw heeft bijeengebracht, in een demonstratie, waarin door velen wordt be lang gesteld, is niet alleen waardeering voor u als man van wetenschap, litterator en kunsthistoricus. Uw verdiensten staan als zoodanig vast, en gij neemt een eer volle plaats in temidden van hen die zich op dit breede gebied hebben onderschei den in ons aan begaafde menschen zoo rijke vaderland. Al hebt gij, voor zoover ik weet, u tot dusver nog niet aan het schrijven van een roman gewaagd, aan hét gemak van uw pen herkent men de af stamming van uw grootvader, aan wien ons volk de Camera Obscura dankt, die de inspiratie vormde van een nog kort gele den in dit gebouw gehouden en wél ge slaagde tentoonstelling. Uw levenswerk reikt echter verder Niet tevreden met bloote studie, beschouwing en bespiegeling, dreef uw innerlijke drang u naar de daad, en de hulde, die wij u he den bij uw heengaan brengen, raakt niet het minst hetgeen gij als organisator en schepper van blijvende waarden op het gebied van kunsten en wetenschappen In een betrekkelijk klein aantal jaren onder moeilijke omstandigheden hebt tot stand gebracht. Als zoodanig hebt ge u inder daad boven velen onderscheiden en hebt ge niet vergeefs geleefd. Toen ge indertijd in het Haagsch mi lieu werdt opgenomen, werdt ge u gelei delijk bewust, dat daarin voor u een roe ping van beteekenis kon zijn weggelegd. Deze destijds rijke en nog altijd groeien de mooie stad, die op allerlei gebied zoo veel te bieden heeft, was op dat der plastische kunsten in zekeren zin arm en onvoldoende teo^erust. Zij miste een ba rer waardig centrum, vanwaar uit het cultureele leven tot verdere ontwikkeling en ontplooiing gebracht kon worden. Met het kleine museum aan den Vij verberg als uitgangspunt zijt gij daarop aan het werk getogen met uiterst be scheiden middelen, geleidelijk opbou wend, uw relaties uitbreidend, uw posi tie bevestigend, regelmatig voortschrij dend stap voor stap, steeds in de rich ting van het dóór u beoogde doel; daar bij blijk gevend van tactische begaafd heid en van een zeker gelukkig scepti cisme ten opzichte van menschen en van zaken, dat u in staat gesteld heeft on- verdrtoen en geduldig, maar vastberaden en vasthoudend, zonder overbodig ge rucht, uw gang te gaan, altijd crescendo, totdat het doel, dat geleidelijk vaster vormen aannam, tenslotte, niet zonder strijd, niet zonder verzet, op grootsche wijze werd bereikt. Van uw opmarsch, althans in eersten aanleg, ben ik van na bij getuige geweest en het heeft mij al tijd gespeten, dat ik niet tot aan het ein de toe naast u heb kunnen staan. Gij waart echter mans genoeg zelf uw weg te banen, en uw zin voor het praktisch bereikbare, die uw dynamisch verlangen aan den teugel wist te houden, is u daarbij, temidden van de wisselende om standigheden, een kracht en ook een gids geweest Zoo kwam tenslotte het monumentaal gebouw tot stand, dat de gemeente, luis terend naar uw aandrang, in het aanzijn riep, en waarin het u' gegeven werd, u nog een lustrum te bewegen als leider met onbetwist gezag. Ik weet wel, dat dit bouwwerk niet het gewrocht is uwer handen. Het borstbeeld, dat in de hal den bezoeker tegemoet treedt, herinnert daaraan terecht. Maar de geest, welke het al beheerscht heeft van den eersten aanvang tot den jongsten dag, was uw geest, welke het rijke leven heeft be zield. dat zich binnen deze muren heeft ontwikkeld en naar buiten is uitgestraald. Actief onder alle omstandigheden, vin dingrijk en stimuleerend, hebt gij, te midden van hetgeen ge in den loop der jaren hier hebt bijeengebracht, u met uw staf ten volle kunnen geven aan de ver- Wfezenlijking van wat aanvankelijk slechts als een droom aan u en ook aan mij voor oogen stond. Jong en oud, rijk en arm hebt ge hierheen weten te trekken, terwijl het maatschappelijk belang van uw in stelling steeds bij u op den voorgrond stond Ik geloof dan ook niet, dat ik te ver ga, wanneer ik de overtuiging uitspreek, dat gij door uw werk niet slechts de burgeri, van deze stad in hooge mate aan u hebt verplicht, maar ook in het algemeen aan het kunstzinnig leven in den lande een grooten dienst bewezen hebt. Het is dan ook niet te verwonderen, dat het denk beeld om u bij uw afscheid te maken tot lijdend voorwerp van een dankbare hulde, gretig ingang en algemeene instemming vond. Het werkcomité, dat zich voor de verwezenlijking daarvan heeft ingespan nen, heeft de gelukkige gedachte gehad, in den vorm van een borstbeeld van de hand van den kunstenaar Termote, te markeeren, dat bovenal aan u de herinne ring in dit uw huis behoort te worden hooggehoudeij. Dit borstbeeld heb ik de eer namens de deelnemers aan het hulde blijk thans aan te bieden aan het ge meentebestuur, met verzoek het op te stel len op een passende plaats in dit museum, waarvan de keuze misschien niet uitslui tend aan de bescheidenheid van den direc teur, die in zijn werk nooit zichzelf ge zocht heeft, ware over te laten. Thans nog een laatste woord, waarde vriend, ten afscheid nu ook voor u de klok van het ambtelijk leven zijn fatalen klank heeft laten hooren. Ik ken u, dank zij een relatie van bijna vijftig jaren. goed genoeg om niet te weten, dat hetgeen bij dit af scheid omgaat in de diepten van uw hart onuitgesproken blijft, voor zoover ge daar van niet deelgenoote maakt haar, die ge durende uw gansche loopbaan trouw aan uw zijde heeft gestaan en door haar be langstelling en steun tot uw succes heeft bijgedragen. Laat dit de boodschap zijn van hen, die in deze ure met U medelevenweest niet terneergeslagen, denk niet dat het thans voor u is afgeloopen 1 Ge zult inderdaad uw gewonen werkkring missen, en, zonder tekort te doen aan de verdiensten van uw opvolger, die uw medewerker was, mag ik misschien dit wel zeggen: zonder u kan men zich uw instelling nauwelijks denken. Maar desniettemin hebt gij reden uzelf ook heden gelukkig te prijzen, want gij behoort tot de bevoorrechten, wien het gegeven wordt, hooggeacht in breeden kring, hun levensdoel ten volle bekroond te zien, en een monument na te laten van eigen werkzaamheid, dat door het nage slacht in eere zal worden gehouden. Be vrijd van ambtelijke zorgen, kunt ge u voortaan zonder beperking wijden aan de wetenschap, die met ons allen op uw ver dere belangstelling wacht. Ik eindig thans, met u en mevrouw van Gelder onze allerbeste wenschen aan te bieden voor een gelukkigen levensavond, ondanks den druk der tijden. Rede dr. Knuttel Vervolgens sprak dr Knuttel. Dr. Jan Kalf heeft mij medegedeeld, dat hij, tot zijn diep leedwezen, door on gesteldheid verhinderd is deze plechtig heid bij te wonen. Dr. Kalf heeft mij nu opgedragen, namens hem en het werk comité uitdrukking te geven aan onze erkentelijkheid, dat u wel heeft willen goedvinden, deze huldiging te doen plaats vinden in het kader van het afscheid dat u den scheidenden directeur van den -- - Wetenschappen Dies-rede van Utrechtschen rector* magnificus Bij de 305de herdenking van de dies natalis der Rijksuniversiteit te Utrecht, heeft de rector-magnificus, prof. dr. H. R. Kruyt, gisteren een rede gehouden, ge titeld „De weg der wetenschap”. Geref. Kerken. Aangenomen naar Utrecht (7e pred.pl.) ds. R. J. v. d. Meulen te Zaandam De classis Amsterdam der Geref. Ker ken heeft praeparatoir geëxamineerd en beroepbaar verklaard den heer G. Rienks te Amsterdam-Zuid, cand. aan de Vrije Universiteit Tweetal te Enkhuizen ds. A. Adema te Ten Boer en ds. B. Timmer te Wagen borgen. Voor den M a r a n a th a-K r i n g spreekt morgenavond om half 8 de heer K. Kuiper, van Utrecht over: „In eer hersteld”, m. m. van orgel, piano en viool, in het gebouw van Speykstraat 153. EXAMENS Universiteit dam. Cand. ex. wis en natuurk. J de heer 8. B. Spijer. Universiteit te Groningen. Doet. ex. rechtswetenschappen de heer J. Meursing. Machinist-examen. Geslaagd alhier voor diploma A de heeren A. Pais te Rotterdam, H. A te te Leeuwarden e. J. L. Stekelenburg te Utrecht. Stuurmansexamen, Geslaagd alhier voor eersten stuurman groote handelsvaart de heer J. G. v. d. Bosch. Geslaagc voor aanvullingsdiploma stuurman kleine handelsvaart de heer H. Nooitgedagt en voor stuurman kleins van verd. K. zal op treden mr. G. J. W. van Tricht, te Dor drecht. wier besturen werkzaamheden hij een zoo actieve rol heeft gespeeld. Hij vroeg mij, ook dit voor hem te doen. Ik denk daarbij vooral aan 3 besturen, waarin hij een uiterst werkzame rol heeft gespeeld: den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond, de vereeniging Die Haghe en Hof- wijck Nog een andere opdracht heb ik te ver vullen: gisteren deelde de heer G. F. H. van Kooten Kok Jr. mij mede, dat hij bij deze gelegenheid wenscht aan te bieden aan dr. van Gelder om over te dragen aan het museum het portret, dat van Konijnenburg heeft geschilderd van den criticus Albert Plasschaert. Dit prachtige portret is al vele jaren met andere werken uit de verzameling yan Kooten Kok in het museum aanwe zig, maar het is buitengewoon verblij dend, dat het nu in vast bezit van de Gemeente overgaat. Zich tot dr. van Gelder richtend zeide spreker: Als ik nu als uw opvolger en wat meer zegt na 22 jaren onder uw lei ding gewerkt te hebben, het woord tot u ga richten, heb ik veel op het hart Het is mij een behoefte getuigenis af te leggen van mijn waardeering en mijn erkentelijkheid, voor wat uw persoonlijk heid, in den volllen omvang van het woord, voor mij en velen met mij is geweest. Vervolgens schetste spr. de beteekenis en verdiensten van dr. van Gelder als directeur van den Dienst voor Kunsten en Wetenschappen en het Museum, en gaf een overzicht van zijn werkzaamhe den in een tijdperk van 35 jaren, in. den dienst van deze Gemeente. Tot slot zeide dr. Knuttel: Gij gaat nu heen maar de banden met het Museum zijn niet verbroken. Wij hopen u hier nog vaak te zien gij hebt u hier zelfs nog een arbeidscel gereser veerd. Toch is dit een afscheid, dat u heel zwaar valt. Arbeid, die u lief is, moet gij opgeven, aan een ander het beheer over dragen van een inrichting, die gij, terecht, wel heel sterk als eigen schepping voeft. Maar er is een troost, ik weet dit uit uw eigen mond en ben overtuigd, dat deze troost op den duur steeds sterker door zal werken. Gij zult na 41 jaren van amb tenaarschap een vrij man zijn. En die vrijheid zult gij weten te gé bruiken. Gij voelt, dat gij daarin staat voor een opdracht. Gij zijt vol plannen. Wij hopen, dat die plannen tot uitvoering komen. Zij zullen u nog weder als maat schappelijk werker o.a. in den nood van misdeelden in het vak der historie en der museologie doen kennen maar vooral als schrijver. En wij weten, dat. wat nu nog van uw hand, als product van uwen geest ontstaan zal, in schoo- nen en gedegen vorm zal getuigen van een in lange jaren gerijpt, bezonken oor* deel, de helderheid en vanzelfsprekend heid zal hebben, van wat uitgestegen is boven de troebelheden en den twijfel van de problematiek, het sobere maar groote verband, de klare orde zal ver- toonen, van wat waarlijk in een mensch als geestelijk bezit tot doorgave gereed ligt. Moge het u gegeven zijn, nog veel te schenken, ons, nog veel te ontvangen. ERGENS IN ITALIË, 27 Maart. (Stefani). Weermachtbericht no. 293 luidt als volgt Aan het Grieksche front optreden der artillerie van weerskanten. Onze jachtformaties hebben een aanval ge daan op de vijandelijke luchtbases van Paramythia, waarbij zij op den grond staande vliegtuigen met mitrailleur- vuur bestookten. Twee Glostermachi- nes werden in brand gestoken, andere toestellen werden ernstig beschadigd. Onze bombardementsformaties hebben te Preveza gemeerde schepen en haveninstallaties aangevallen. Ook een tweede vlootbasis op den Peloponesos werd getroffen. In Noord-Afrika hebben Italiaansche en Duitsche eenheden El Agheila (in de Syrte) bezet. In het Oosten van de Middellandsche Zee hebben vliegtuigen van het Duit sche vliegercorps varende vijandelijke vloot-eenheden aangevallen 2 trans portschepen werden getroffen en zwaar beschadigd. In Oost-Afrika wordt de felle slag om Keren voortgezet. Verscheidene aanvallen van den vijand liepen te pletter op den hardnekkigen tegenstand en de tegenaanvallen van onze dappere troepen, die den tegenstander zware verliezen toebrachten. Jachtvliegtuigen boden heldhaftig weerstand aan het vijandelijke optreden in de lucht. 2 Hurricanes en 1 Blenheim werden neergeschoten, één van onze vliegtui gen keerde niet op zijn basis terug. Onze bombardementstoestellen hebben talrijke pantserwagens en gemechani seerde strijdmiddelen aangevallen en beschadigd in de zóne van Harrar. Eén van onze in actie zijnde duik- booten op den Atlantischen Oceaan, welke onder bevel staat van den cor- vettenkapitein Giuseppe Roselli Loren- zini, heeft 2 schepen met een totalen inhoud van 12.500 ton tot zinken ge bracht. Aanbieding van een borstbeeld steeds met dankbaarheid wordt herdacht, bleken toch na de aanvaarding van het directoraat van het gefneente-museum lief hebberij en talenten hoe langer hoe meer uwe belangstelling te richten op de kunst historische zijde van uw werkzaamheden en deze belangstelling teekende zich nog duidelijker af, toen ge met ingang van 1 Januari 1918 ontheven werd van de dage- lijksche leiding van het archief en ge u vrijwel geheel aan dit museum kondet gaan wijden Kort daarop, op 1 October van hetzelfde jaar werd dit archief losgemaakt van de secretarie en ingebracht in den toen op- gerichten dienst voor Kunsten en Weten schappen, tot welks directeur ge werd be noemd De inwerkingtreding der archief wet was oorzaak, dat ge met ingang van 1 Januari 1923 eervol ontslag kreegt als gemeente-archivaris en dit archief onder de beproefde leiding werd gesteld van den tot dit ambt bevorderden adjunct-archi- varis dr. Moll, Er volgde toen een aantal aan belang rijke gebeurtenissen rijke jaren, die ik even in vogelvlucht wil releveeren. Aller eerst de stichting van schoonheids- en mo- numenten-commis§ie, waarin ge een be langrijk aandeel hadt, voorlichting op alle mogelijke kunstgebied en later de opdracht tot het uitwerken van plannen voor een nieuw aan de eischen der tijds aangepast gemeentemuseum, tot welks bouw in De cember 1929 werd besloten en dat, door den bekenden bouwmeester dr. Berlage ontworpen, in Mei 1935 geopend werd. Wat al niet besprekingen zijn daaraan voorafgegaan, wat al niet proeven, o.a. voor de beste verlichting der tentoonge stelde schilderijen en kunstvoorwerpen, zijn daaraan gepaard gegaan, waarin ge dikwerf een leidende rol hebt gespeeld en hoe is landgenoot, zoowel als vreem deling vol bewondering geraakt, zoodra hij dit aan alle moderne eischen van een goed museum beantwoordend gebouw be trad, waarin gaandeweg de oude kern der Haagsche historische collectie zoowel naar de zijde der Nederlandsche en buitenland sche kunst van de 19de en 20e eeuw, als naar die van de oude kunstnijverheid werd uitgebreid. Dit niet alleen, maar daarin vond tevens ook het muziekhistorisch mu seum van dr. D. F. Schëurleer, door de gemeente aangekocht, een goede plaats, terwijl het tevens aan ’s Rijks penning kabinet gastvrijheid verleent. De dag der opening van het museum aan de Stadhouderslaan, dat dan nu ook terecht een algemeen museum mocht heeten, was dan ook in alle opzichten een hoogtijdag in uw werkzaam leven. Bij dit alles is waarlijk niet over één nacht ijs gegaan. Ge hebt met den bouwmeester vooraf verschillende bui tenlandsche musea bezocht en daarmede beiden uw gezichtskring verruimd en al hadt ge oorspronkelijk een weidscher op zet willen hebben, toch hebt gij tenslotte begrepen, dat ook hier in het belang der gemeentelijke schatkist een zekere matiging moest worden betracht. Toen éénmaal de totstandkoming van dit mu seum een feit was geworden hebt ge alles gedaan om het tot ontplooiing te brengen en door een gezonde reclame te bereiken, dat het in alle opzichten aan zijn doel zoü beantwoorden. Het geregeld inrichten van tentoon stellingen, welke betrekking hebben op een bepaald onderwerp of een bepaald tijdvak, het verschaffen van geleide door deskundige krachten bij bezoeken van verschillenden aard, het geven van uit voeringen met oude muziek-instrumenten in deze ruimte, de medewerking aan een waardige ontvangst van congressen, het mogelijk maken van bezoeken ’s avonds, al deze dingen hebben er toe bijgedragen aan dit museum groote bekendheid te geven en het populair te maken in den besten zin van het woord. Daarbij hebt ge zeker getracht zoo nauwkeurig mo gelijk het kunstrecept te volgen, eens door De la Sizeranne gegeven in deze in onze moedertaal overgezette bewoor dingen „De kunst moet tegelijk zeer voornaam en zee - populair zijnzij moet de verhevenste dingen zeggen en ze tot allen zeggen”. Tot allen, ook tot de jeugd, die voor de verhevenste dingen zoo gevoelig moet zijn en dan denk ik ook aan de dankbaarheid in onderwijskringen voor alle zorgen en moeite, die u en uw staf van getrouwe helpers bij de bezoeken in klasse-verband aan dit museum hebben besteed; zeer in het bijzonder nog voor de leerlingen onzer scholen van middelbaar en voorbereidend hooger onderwijs. Daarnaast hebt ge door anderen op te wekken kunstwerken aan het museum af te staan bereikt, dat het spoedig gevuld werd met tal van kunstvoorwerpen zon der dat de Gemeente daarvoor belangrijke sommen beschikbaar behoefde te stellen in de na 1929 vallende voor de financiën zoo zorgvolle jaren. Het in bruikleen afstaan van het Mu seum Bredius in 1922 was zeker een be wijs hoezeer toen reeds Nederlandsche kunstverzamelaars in uw persoon vertrou wen hadden, maar ook in volgende jaren hebben èn de vrienden van het Gemeente- Museum èn talrijke andere maecenaten aan uw roepstem gehoor gegeven waar voor naast een hartelijk woord van dank aan hen, ook aan u ten zeerste hulde toe komt. En terwijl gij in al de vervlogen jaren in alle opzichten een leider zijt geweest, ook in uw verhouding tot uw personeel steeds de noodige tact betoonend en de leden er van tot levende organen van uwen dienst opvoedend en uw geheele persoon hebt gegeven aan uw cultureele taak, sta ik thans met een gemoed, vol van, dankbaarheid, maar met leege han- den voor u. Ge weet intusschen hoe het Gemeente bestuur niet alleen door de bewoordingen i van het besluit tot inwilliging van uw ontslag-aanvrage u groote dankbaarheid i toonde, maar dat het reeds bijna 10 jaar geleden, bij uw 25-jarig ambtsjubileum, u een stoffelijk bewijs van waardeering gaf i door het toekennen van de hoogste on- 1 derscheiding. waarover het kan beschik- 1 ken, namelijk de grogte gouden medaille. Ook heeft de gemeente ’s-Gravenhage den band, die haar aan u verbindt, niet geheel willen doorsnijden en zij is u dank baar, dat ge ook verder den Dienst voor Kunsten en Wetenschappen met raad en daad zult blijven bijstaan. Dat ge nog vele jaren voor de gemeente en voor uw gezin 1 gespaard moogt blijven is dan ook de i hartgrondige wensch van het Gemeente- 1 bestuur en ik eindig met u, wien het niet gemakkelijk zal vallen door de leeftijds- I grens gedwongen, uw ambt te verlaten, 1 het beste toe te wenschen op uw verder 1 levenspad. 1 Hedenmiddag heeft dr. H. E. van Gel der, directeur van den Dienst voor Kun sten en Wetenschappen, wien onlangs eer vol ontslag uit zijn functie is verleend, officieel afscheid genomen van het Ge meentebestuur. Deze gelegenheid is te vens benut door een eere-comité onder voorzitterschap van jhr. mr. H. A. van Karnebeek, om den heengaanden directeur te huldigen. Als huldeblijk werd hem daarbij na mens dit comité zijn door den beeldhou wer Termote vervaardigd borstbeeld aan geboden ter plaatsing in het Gemeente museum. Tegen drieën stroomt de groote hal van het museum vol met de zeer tal rijke bezoekers voor het afscheid en de huldiging van dr. van Gelder. Wij zagen er o.a. het college van B. en W., tal van Raadsleden, een zeer groot aantal voor aanstaande figuren uit kunstenaarskrin gen, zoowel uit den Haag als andere ste den des lands. Dr. van Gelder werd in de aula van het Gemeentemuseum, waarin de plech tigheid plaats vond achtereenvolgens toe gesproken door den waarnemend burge meester prof. ir. C. L. van der Bilt, na mens het gemeentebestuur, door jhr. mr. dr H. A van Karnebeek. uit naam van het eere-comité; vervolgens door dr. G Knuttel W.zn., den opvolger van dr. van Gelder; Willy Sluiter, voorzitter van Pul- chri Studio, namens dit genootschap en denheer N H. Wegeriff, als voorzitter van den Haagschen Kunstkring Nadat de huldigingstoespraken waren gehouden en dr. van Gelder had bedankt, heeft de waarnemend burgemeester het borstbeeld namens de gemeente aanvaard

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 10