CINEAC
LAATSTE BERICHTEN
Dr. H. E. VAN GELDER
TELEGRAMMEN
HET DUITSCHE
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTBERICHT
WEERMACHTBERICHT
GEMENGD NIEUWS
AFSCHEID
UIT GEBREID
NIEUWS
UIT BINNEN- EN
BUITENLAND
TWEE VAN DE 3 CENTRALE
KEUKENS WOENSDAG
IN GEBRUIK
Hnldiging in het Gemeentemuseum
DE MOORD TE DORDRECHT
ONDERWIJS EN KERK
De redevoeringen
SCHEPEN IN DE OOSTZEE VERGAAN
NIEUWE REGEERING IN
ZUID-SLAVIE
IMITATIES VAN KOOS KOEN
DE BLOEMENVRIEND
DE BEIAARDEN
Succesvolle luchtaanvallen op
Britsche koopvaardijschepen
De derde wordt over twee
weken geopend
DE GLAZENWASSCHERS
Vorctnnnino of moe>itfke en jnre-
VCI QLUpplllg selmatige stoelgang
regelt men vlug zonder kramp of pijn met
Mijnhardt's Laxeertabletten
MANIFEST VAN KONING PETER II
HAAGSCHE COURANT Donderdag’ 27 Maart 1941 3e bl
pag. 2- --
El Agheila door Italiaansche en
Duitsche eenheden bezet
RECLAMES.
in
een
m s t e r«
te
Een vroolijk intermezzo
Een vermakelijke teekenfilm in
kleuren
Een interessante documentaire
film waarin de beroemde lef
Denijn U de geheimen onthult
van het klokkenspel
genomen tot dr
-t naam van dr Nooitgedagt en voor
handelsvaart de heer J. van Wijngaarden.
Vannacht omstreeks half 2
was de isolatie van de bovenleiding der
tram onder het viaduct aan den Rijswijk-
schen weg in brand geraakt. Door uit
schakeling van den stroom wist de brand
weer het brandje te dooven.
De Centrale Keukens zijn thans na
genoeg gereed. Twee keukens, n.l. die
aan de Gaslaan en die aan de Slacht
huiskade, worden Woensdag 2 April te
half elf in gebruik genomen. De keuken
aan de dr. Lelykade zal ongeveer twee
weken later geopend worden.
Gedurende dien tijd zullen de uitdeel-
posten, die in het gebied van de derde
keuken liggen, het voedsel ontvangen van
de beide andere keukens.
Alle uitdeelposten zijn dus van Woens
dag af geopend. Deze posten zijn gelegen
aan de dr. Lelykade (keuken). Gaslaan,
(keuken), Slachthuiskade, (keuken), Ste-
vinstraat 65a, Keizerstraat 73, Westduin-
weg 40, Zeezwaluwstraat 4, Cantaloupen-
burg, (bewaarschool), Bakkersstraat 59,
Tasmanstraat (bewaarschool). Zusterstraat
121, De la-Reyweg 522 (ingang Delagoa-
straat), Julianastraat 42 (Loosduinen),
Kon. Sophiestraat 24a, Nieuwe Haven
straat (gebouw De $ierkan), Noordpolder-
kade 173, Hoefkade 101, Ferdinand Bol
straat 16 en Rosseelstraat 98.
De Nederlardsche filmindustrie
vervaardigde een geestig
filmpje over het beroep der
glazenwasschers
Rede jhr. mr. dr. H, A.
van Karnebeek.
Hierna sprak jhr. mr. dr. H. A. van
Karnebeek.
Mij is, aldus spreker, als voorzitter van
het eere-comité, het voorrecht te beurt ge
vallen in deze samenkomst de tolk te zijn
van hen, die behoefte voelden u, dr. van
Gelder, bij uw afscheid van het ambtelijk
leven te doen blijken van hun medeleven
en van hun hoogachting
Dit is geen eenvoudige taak. Wanneer
ik de lijst bezie van de tientallen vooraan
staande figuren op het gebied van kun
sten en wetenschappen, die met anderen
het eere-comité vormen, en er allicht op
rekenen, dat ik tot uitdrukking brengen
zal de gevoelens, welke ieder u persoon
lijk toedraagt, dan kruipt mij de moed
in de schoenen en benauwt mij de vraag,
hoe heb ik, leek, mij vermeten, mij met
zulk een opdracht in dit milieu te be
lasten.
Toch heb ik mij daartoe bereid ver
klaard, omdat mijn titel daarin bestaat,
dat ik misschien langer dan wie ook, hier
Prijs per doos 60 ct. Bij Apoth. en Drog.
Bestuur clubhuis „Indonesia”
Het bestuur van het clubhuis „Indone
sia” is voor het vereenigingsjaar 1941-
1942 als volgt samengesteld: Voorzitter
Poernomohadi, secretaris-penningmeester
1: Ibnoe Soewongso Hamimzar, penning
meester 2: Sidartawan, commissarissen:
Abdul Malik Latif, Baharsjah Mochtar,
Irawan. Rozai Kusuma Subrata.
Het adres van het secretariaat is: Club
huis .Indonesia”, Hugo de Grootstraat
12, Leiden.
Dienst voor Kunsten en
heeft willen bereiden.
Dr. Kalf had op zich g;
van Gelder te spreken uit
vele vereenigingen en organisaties,
BELGRADO, 27 Maart (D.N.B.) Naar
het agentschap Avala mededeelt, is door
legergenraal Simowitsj na beraadslaging
met politieke persoonlijkheden een nieuwe
regeering gevormd. Deze omvat, zoo wordt
gezegd, de leiders en vertegenwoordigers
van alle politieke partijen. Ook zijn alle
deelen der Zuidslavische bevolking in deze
regeering vertegenwoordigd.
Aan de regéeringsvorming is een door
de radio verspreid manifest van koning
Peter voorafgegaan, waarin deze mede
deelt de macht op zich te hebben ge
nomen en generaal Simowitsj te hebben
belast met de vorming van de regeering.
BOEKAREST, 27 Maart. (D.N.B.) In
Boekarest was hedenmiddag de volgende
lijst der nieuwe regeering bekend:
Minister-president Doesjan Simowitsj,
eerste vice-president Matsjek, tweede vice-
president Slobodan Ivanowitsj; minister
van buitenlandsche zaken Ninsjitsj; minis
ter van binnenlandsche zaken Boedisawl-
jewitsj; minister van financiën Djoeran-
NEW YORK, 27 Maart. (D.N.B.) Uit
New Yorksche reederskringen verneemt
Associated Press, dat de Deensche
vrachtboot „Emilie Marck” (2212 ton)
e.. het Finsche vrachtschip ,,Bore 8”
<4528 ton), evenals het Finsche vracht
schip .Gullkrona" (476 ton) op de Oost
zee zijn gezonken.
BELGRADO, 27 Maart (D.N.B.). Het
persbureau Avala meldtHedenmorgen is
een proclamatie van Z.M. Koning Peter II
gepubliceerd, gericht tot alle Serven, Kro-
aten en Slovenen. De proclamatie heeft
den volgenden tekst:
„Serven, Kroaten en Slovenen. Op dit
ernstige ©ogenblik voor ons volk heb ik
besloten de koninklijke machtsbevoegd-
heden in handen te nemen. De regeeren-
de persoonlijkheden hebben mijn motie
ven als zeer welgefundeerd begrepen en
zijn uit vrijen wil terstond afgetreden.
Mijn trouwe leger en marine hebben zich
terstond te mijner beschikking gesteld en
voeren mijn bevelen reeds uit.
Ik roep alle Serven, Kroaten en Slo
venen op zich om den Troon te scharen.
Onder de ernstige omstandigheden van
het huidige oogenblik bestaat het ze
kerste middel om de orde in het binnen
land en den vrede naar buiten te hand
haven in dezen maatregel. Ik heb gene
raal Doesjan Simowitsj opdracht ge
geven een nieuwe regeering te vormen.
Ik verzoek alle burgers en alle autori
teiten des lands hun plicht jegens den
koning en het vaderland te doen."
BERLIJN, 27 Maart (D.N.B.). Het
Opperbevel van de Weermacht maakt
bekend
Duitsche en Italiaansche gemotori
seerde troepen hebben in de ochtend
uren van 24 Maart na een kortstondig
gevecht El Agheila aan de kust van de
Groote Syrte bezet en den vijand naar
het Oosten teruggedreven.
Het luchtwapen voerde den strijd
tegen de Britsche koopvaardij scheep
vaart met toenemend succes verder.
Zooals reeds bekend gemaakt, hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen in den
loop van gisteren op den Atlantischen
Oceaan en in de Theemsmonding onge
veer 31.500 brt. vijandelijke koopvaar
dij scheepsruimte tot zinken gebracht.
Bovendien werden nog 6000 brt. vijan
delijke scheepsruimte zwaar beschadigd.
Volgens aanvullende berichten werden
voorts bij de Faroër-eilanden 2 koop
vaardijschepen van tezamen 7000 brt.
door bomvoltreffers tot zinken gebracht.
Daarmede werden gisteren in totaal
38.500 brt. vijandelijke scheepsruimte
vernietigd. Voorts gelukte het in het
zeegebied om Engeland 10 schepen met
ongeveer 44.000 brt. door luchtaanval
len ernstig te beschadigen.
In de Middellandsche Zee plaatsten
Duitsche gevechtsvliegtuigen ten Zui
den van Kreta, ondanks hevigen af
weer, zware treffers op 2 groote
transportschepen van een vijandelijk
convooi. Bij gewapende verkenningen
boven Zuid-Engeland werden 3 moder
ne fabrieksinstallaties aangevallen. O.a.
kreeg een fabriek der vliegtuigindustrie
treffers op een groote montagehal. Op
2 vliegvelden werden op den beganen
grond staande vijandelijke vliegtuigen
in scheervlucht gebombardeerd. Bij een
aanval op een haven aan de Engelsche
Zuidkust ontstonden in de hal van een
groote fabriek ontploffingen en bran
den. Een Duitsch verkenningsvliegtuig
schoot boven Zuid-Engeland
luchtgevecht met 5 Britsche jagers, 2
vijandelijke toestellen van het type
Hurricane neer. Het Duitsche vliegtuig
bereikte ondanks zeer ernstige bescha
digingen de thuishaven. De bemanning
bestond uit luitenant Meyer als com
mandant en waarnemer, Oberfeldwebel
Fischer, den onderofficier Althaus en
den Oberfeldweber Eyrich.
De vijand vloog noch overdag noch
des nachts naar Duitschland. De vijand
verloor 2 vliegtuigen en een versper
ringsballon; 2 eigen machines worden
vermist.
Begrafenis professor dr. N. van Wijk
De begrafenis van prof. dr. N. van
Wijk zal plaats hebben op Zaterdagmid
dag a.s. te drie uur op de begraafplaats
der Ned. Herv. gemeente Rhijnhof te
Oegstgeest
van deze school niet volleerd, blijft op
de hoogte van de veranderingen, die op
uw gebied plaats vinden en houdt voor
nieuwigheden een open oog
Wij maakten daarna onder leiding van
een der leeraren aan de kleermakersvak-
school een korten rondgang langs de uit
gestrekte kleermakerstafels vol werkstuk
ken van het eerste, opklimmend tot het
laatste, vierde leerjaar. De aankomende
kleermakersjongen heeft om te beginnen
een heelen toer naar kleermakerseischen
met gekruiste beenen te leeren zitten,
vertelde de leeraar ons. Na veertien
dagen is hij daaraan echter meestal
gewend en kan hij zijn eerste schrede
zetten op het pad der naaldenwijsheid,
een uitgebreid gebied van stiksteek, ket-
tingsteek, pikeersteek, ik-en-jij-steek, 1
strossen en andere voor den leek weinig
zeggende vaksteken. Het „bundeltje” van
kleine lapjes legt van de vorderingen
getuigenis af. Volgende leerjaren nemen
grootere prestaties in het leerplan op als 1
revers, mouwen en het knoopsgaten ma
ken, dat op den duur een slag wordt.
Bovendien krijgen de leerlingen in de
hoogere klassen voortgezet lager onder
wijs in meetkunde, boekhouden en tex-
tielwarenkennis. Aan het kleermakers
vak zit nog meer vast dan men wel den
ken zou 1
Eindelijk zien we dan de werkstukken
van de eindexamenklas, een pantalon,
een vest, een colbertjasje, een chaquet
en een overjas, opeenstapelingen van
kleermakersknepen en resultaten van
vier jaren ijver
Nog een arrestatie
Naar wij vernemen, is naar aanleiding
van den moord op P. A. C. van As, aan
het Wantij te Dordrecht, nog een per
soon gearesteerd, n.l. de 32-jarige D„ van
wien is gebleken, dat hij behulpzaam is
geweest bij het vervoeren van het lijk
en dat hij tevens een gedeelte van het
daarop gevonden geld als belooning heeft
ontvangen. Hij is ter beschikking van de
justitie gesteld.
Als raadsman
De maaltijden worden verstrekt aan
houders van vetbonnen (inkomens bene
den f 1200), tegen betaling van 13 cent,
aan anderen tegen betaling van 25 cent.
Maandag en Dinsdag zijn de uitdeel
posten open voor het afhalen van coupon-
kaarten, waartoe vier vleeschbonnen (of
drie vleeschbonnen en een vleeschwaren-
bon) een boter- of vetbon en, voor dagen
waarop peulvruchten geleverd worden,
een peulvruchtenbon moeten worden af
gegeven
Losse vetbonnen worden niet geaccep
teerd. Een coupon geeft recht op een dag
kaart, die altijd één dag van tevoren
gehaald moet worden. Om op Woensdag
2 April een maaltijd te kunnen krijgen
moet men dus Dinsdag een dagkaart
koopen
Het menu voor de komende week luidt:
Woensdag stamppot van andijvie. Don
derdag stamppot van zuurkool, Vrijdag
stamppot van bieten, Zaterdag stamppot
van roode kool.
De waarnemend burgemeester, prof, ir
C. L. van der Bilt sprak als volgt:
Rede van prof. v. d. Bilt.
Toen in de Raadszitting van 12 Decem
ber 1940 aan u door den gemeenteraad met
ingang van 1 April 1941 eervol ontslag
werd verleend als directeur van den Dienst
van Kunsten en Wetenschappen, dr Knut
tel tot uw opvolger werd benoemd, lag
dit tijdstip nog in zulk een ver verschiet,
dat het oogenblik om u officieel dank te
zeggen voor alles, wat ge voor de ge
meente geweest zilt nog niet gekomen
was
Ik kondigde toen dan oox reeds aan,
dat de Raad te zijner tijd gelegenheid zou
hebben om bij het eigenlijke afscheid u
te huldigen en te danken voor den belang
rijken arbeid in een reeks van jaren aan
ons gemeentebestuur geschonken.
Dit oogenblik is dan thans gekomen en
het gemeentebestuur heeft gemeend U niet
beter van zijn groote dankbaarheid het
bewijs te kunnen leveren, dan door u in
uw eigen gebouw te huldigen in samen
werking met het comité, dat spoedig na
het bekend worden van uw afscheid zich
gevormd had en in tegenwoordigheid van
vele anderen, die belang stellen in uw
werken en uwe persoon.
Wanneer -wij u nu huldigen en tevens
danken voor uwen, met zoo rijken zegen
bekroonden arbeid, zoo moge ik de eerste
zijn, die u uit naam van ons gemeentebe
stuur toespreekt en in herinnering roept,
wat ge in 35 jaar, dat is dus juist 7 lustra,
zijt geweest voor ’s-Gravenhage, welks
geschiedenis in 7 eeuwen ge met zooveel
liefde en geestdrift te boek hebt gesteld
in ’t 4 jaar geleden verschenen standaard
werk, dat uw naam draagt.
Het aan anderen o.a. uw opvolger over-
laten'de meer in détails uwe beteekenis te
schetsen als museumdirecteur, wil ik aller
eerst uwe aanstelling in ’n geheel andere
functie memoreeren, die het begin van uw
gemeentelijke loopbaan zou vormen, n.l.
die van archivaris van ’s-Gravenhage in
het jaar 1906. Het archief, dat aan uw
goede zorgen was toevertrouwd, bevond
zich toen nog op de zolders van het Stad-
huis en had dringend een ruimere en min
der brandgevaarlijke behuizing noodig,
die 4 jaar later gevonden werd in het per
ceel Zwarteweg 6, toen tevens een uit
breiding met notarieele en rechterlijke ar
chieven plaats had, door het Rijk aan de
gemeente afgestaan. 2 jaar later werd ge
tijdelijk belast met het directoraat van het
toen nog op den Korten Vijverberg geves
tigde gemeentemuseum. Alhoewel ge door
de ordening der archieven volgens een
meer wetenschappelijke methode aan te
vangen en door andere hervormingen het
gemeente-archfef tot een levend organisme
wist te maken en uw arbeid daaraan nog
sjoetej minister van oorlog, marine en
lichamelijke opvoeding generaal Bogo-
lioetsj Iljitsj; minister van justitie Marko-
witsj; minister van opvoeding Misja Trifoe-
nowitsj; min. v. verkeer Bogolj. Jeftitsj;
minister van handel en industrie Ivan An
dres; minister van mijnbouw Giafer Koe-
lenowitsjminister van landbouw Branko
Tsjoebrilowitsj; minister van openbare
werken Koelovetsje; minister van sociale
politiek en gezondheid Milan Grolmi
nister van posterijen, telefoon en telegraaf,
Ivan Torbarminister van voedingswezen
Sava Kossononwitsjminister zonder por
tefeuille Dakowitsj. De nieuwe ministers
hebben volgens hier ontvangen berichten
reeds den eed aan den koning afgelegd en
hun functies aanvaard
BELGRADO. 27 Maart (Stefani). Naar
wordt medegedeeld, is de regeerings-
wijziging een kwestie van zuiver binnen-
landschen en niet van buitenlandschen
aard. Het volk vroeg om de vorming van
een kabinet van nationale eenheid en de
wijziging in de leiding der staatszaken
wordt thans door het geheele land goed
gekeurd.
aanwezig, u heb gekend, en door een nau-
i we samenwerking in vervlogen jaren,
waaraan ik gaarne de herinnering bewaar,
gelegenheid heb gehad mijn kennis van
uw persoon te verdiepen, en dientenge-
i volge beter dan wellicht de meesten weet
wie ge zijt en wat ge waard zijt.
Ziet, hooggeachte directeur, hetgeen ons
heden in zoo grooten getale in uw mu-
seumgebouw heeft bijeengebracht, in een
demonstratie, waarin door velen wordt be
lang gesteld, is niet alleen waardeering
voor u als man van wetenschap, litterator
en kunsthistoricus. Uw verdiensten staan
als zoodanig vast, en gij neemt een eer
volle plaats in temidden van hen die zich
op dit breede gebied hebben onderschei
den in ons aan begaafde menschen zoo
rijke vaderland. Al hebt gij, voor zoover
ik weet, u tot dusver nog niet aan het
schrijven van een roman gewaagd, aan hét
gemak van uw pen herkent men de af
stamming van uw grootvader, aan wien
ons volk de Camera Obscura dankt, die de
inspiratie vormde van een nog kort gele
den in dit gebouw gehouden en wél ge
slaagde tentoonstelling.
Uw levenswerk reikt echter verder Niet
tevreden met bloote studie, beschouwing
en bespiegeling, dreef uw innerlijke drang
u naar de daad, en de hulde, die wij u he
den bij uw heengaan brengen, raakt niet
het minst hetgeen gij als organisator en
schepper van blijvende waarden op het
gebied van kunsten en wetenschappen In
een betrekkelijk klein aantal jaren onder
moeilijke omstandigheden hebt tot stand
gebracht. Als zoodanig hebt ge u inder
daad boven velen onderscheiden en hebt
ge niet vergeefs geleefd.
Toen ge indertijd in het Haagsch mi
lieu werdt opgenomen, werdt ge u gelei
delijk bewust, dat daarin voor u een roe
ping van beteekenis kon zijn weggelegd.
Deze destijds rijke en nog altijd groeien
de mooie stad, die op allerlei gebied zoo
veel te bieden heeft, was op dat der
plastische kunsten in zekeren zin arm en
onvoldoende teo^erust. Zij miste een ba
rer waardig centrum, vanwaar uit het
cultureele leven tot verdere ontwikkeling
en ontplooiing gebracht kon worden.
Met het kleine museum aan den Vij
verberg als uitgangspunt zijt gij daarop
aan het werk getogen met uiterst be
scheiden middelen, geleidelijk opbou
wend, uw relaties uitbreidend, uw posi
tie bevestigend, regelmatig voortschrij
dend stap voor stap, steeds in de rich
ting van het dóór u beoogde doel; daar
bij blijk gevend van tactische begaafd
heid en van een zeker gelukkig scepti
cisme ten opzichte van menschen en van
zaken, dat u in staat gesteld heeft on-
verdrtoen en geduldig, maar vastberaden
en vasthoudend, zonder overbodig ge
rucht, uw gang te gaan, altijd crescendo,
totdat het doel, dat geleidelijk vaster
vormen aannam, tenslotte, niet zonder
strijd, niet zonder verzet, op grootsche
wijze werd bereikt. Van uw opmarsch,
althans in eersten aanleg, ben ik van na
bij getuige geweest en het heeft mij al
tijd gespeten, dat ik niet tot aan het ein
de toe naast u heb kunnen staan. Gij
waart echter mans genoeg zelf uw weg
te banen, en uw zin voor het praktisch
bereikbare, die uw dynamisch verlangen
aan den teugel wist te houden, is u
daarbij, temidden van de wisselende om
standigheden, een kracht en ook een gids
geweest
Zoo kwam tenslotte het monumentaal
gebouw tot stand, dat de gemeente, luis
terend naar uw aandrang, in het aanzijn
riep, en waarin het u' gegeven werd, u
nog een lustrum te bewegen als leider
met onbetwist gezag. Ik weet wel, dat
dit bouwwerk niet het gewrocht is uwer
handen. Het borstbeeld, dat in de hal
den bezoeker tegemoet treedt, herinnert
daaraan terecht. Maar de geest, welke
het al beheerscht heeft van den eersten
aanvang tot den jongsten dag, was uw
geest, welke het rijke leven heeft be
zield. dat zich binnen deze muren heeft
ontwikkeld en naar buiten is uitgestraald.
Actief onder alle omstandigheden, vin
dingrijk en stimuleerend, hebt gij, te
midden van hetgeen ge in den loop der
jaren hier hebt bijeengebracht, u met uw
staf ten volle kunnen geven aan de ver-
Wfezenlijking van wat aanvankelijk slechts
als een droom aan u en ook aan mij voor
oogen stond. Jong en oud, rijk en arm
hebt ge hierheen weten te trekken, terwijl
het maatschappelijk belang van uw in
stelling steeds bij u op den voorgrond
stond
Ik geloof dan ook niet, dat ik te ver ga,
wanneer ik de overtuiging uitspreek, dat
gij door uw werk niet slechts de burgeri,
van deze stad in hooge mate aan u hebt
verplicht, maar ook in het algemeen aan
het kunstzinnig leven in den lande een
grooten dienst bewezen hebt. Het is dan
ook niet te verwonderen, dat het denk
beeld om u bij uw afscheid te maken tot
lijdend voorwerp van een dankbare hulde,
gretig ingang en algemeene instemming
vond. Het werkcomité, dat zich voor de
verwezenlijking daarvan heeft ingespan
nen, heeft de gelukkige gedachte gehad, in
den vorm van een borstbeeld van de
hand van den kunstenaar Termote, te
markeeren, dat bovenal aan u de herinne
ring in dit uw huis behoort te worden
hooggehoudeij. Dit borstbeeld heb ik de
eer namens de deelnemers aan het hulde
blijk thans aan te bieden aan het ge
meentebestuur, met verzoek het op te stel
len op een passende plaats in dit museum,
waarvan de keuze misschien niet uitslui
tend aan de bescheidenheid van den direc
teur, die in zijn werk nooit zichzelf ge
zocht heeft, ware over te laten.
Thans nog een laatste woord, waarde
vriend, ten afscheid nu ook voor u de klok
van het ambtelijk leven zijn fatalen klank
heeft laten hooren. Ik ken u, dank zij een
relatie van bijna vijftig jaren. goed genoeg
om niet te weten, dat hetgeen bij dit af
scheid omgaat in de diepten van uw hart
onuitgesproken blijft, voor zoover ge daar
van niet deelgenoote maakt haar, die ge
durende uw gansche loopbaan trouw aan
uw zijde heeft gestaan en door haar be
langstelling en steun tot uw succes heeft
bijgedragen.
Laat dit de boodschap zijn van hen, die
in deze ure met U medelevenweest niet
terneergeslagen, denk niet dat het thans
voor u is afgeloopen 1 Ge zult inderdaad
uw gewonen werkkring missen, en, zonder
tekort te doen aan de verdiensten van uw
opvolger, die uw medewerker was, mag ik
misschien dit wel zeggen: zonder u kan
men zich uw instelling nauwelijks denken.
Maar desniettemin hebt gij reden uzelf
ook heden gelukkig te prijzen, want gij
behoort tot de bevoorrechten, wien het
gegeven wordt, hooggeacht in breeden
kring, hun levensdoel ten volle bekroond
te zien, en een monument na te laten van
eigen werkzaamheid, dat door het nage
slacht in eere zal worden gehouden. Be
vrijd van ambtelijke zorgen, kunt ge u
voortaan zonder beperking wijden aan de
wetenschap, die met ons allen op uw ver
dere belangstelling wacht.
Ik eindig thans, met u en mevrouw van
Gelder onze allerbeste wenschen aan te
bieden voor een gelukkigen levensavond,
ondanks den druk der tijden.
Rede dr. Knuttel
Vervolgens sprak dr Knuttel.
Dr. Jan Kalf heeft mij medegedeeld,
dat hij, tot zijn diep leedwezen, door on
gesteldheid verhinderd is deze plechtig
heid bij te wonen. Dr. Kalf heeft mij nu
opgedragen, namens hem en het werk
comité uitdrukking te geven aan onze
erkentelijkheid, dat u wel heeft willen
goedvinden, deze huldiging te doen plaats
vinden in het kader van het afscheid
dat u den scheidenden directeur van den
-- - Wetenschappen
Dies-rede van Utrechtschen rector*
magnificus
Bij de 305de herdenking van de dies
natalis der Rijksuniversiteit te Utrecht,
heeft de rector-magnificus, prof. dr. H.
R. Kruyt, gisteren een rede gehouden, ge
titeld „De weg der wetenschap”.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Utrecht (7e pred.pl.)
ds. R. J. v. d. Meulen te Zaandam
De classis Amsterdam der Geref. Ker
ken heeft praeparatoir geëxamineerd en
beroepbaar verklaard den heer G. Rienks
te Amsterdam-Zuid, cand. aan de Vrije
Universiteit
Tweetal te Enkhuizen ds. A. Adema
te Ten Boer en ds. B. Timmer te Wagen
borgen.
Voor den M a r a n a th a-K r i n g
spreekt morgenavond om half 8 de heer
K. Kuiper, van Utrecht over: „In eer
hersteld”, m. m. van orgel, piano en viool,
in het gebouw van Speykstraat 153.
EXAMENS
Universiteit
dam.
Cand. ex. wis en natuurk. J de heer
8. B. Spijer.
Universiteit te Groningen.
Doet. ex. rechtswetenschappen de heer
J. Meursing.
Machinist-examen.
Geslaagd alhier voor diploma A de
heeren A. Pais te Rotterdam, H. A te te
Leeuwarden e. J. L. Stekelenburg te
Utrecht.
Stuurmansexamen,
Geslaagd alhier voor eersten stuurman
groote handelsvaart de heer J. G. v. d.
Bosch. Geslaagc voor aanvullingsdiploma
stuurman kleine handelsvaart de heer H.
Nooitgedagt en voor stuurman kleins
van verd. K. zal op
treden mr. G. J. W. van Tricht, te Dor
drecht.
wier besturen werkzaamheden hij een
zoo actieve rol heeft gespeeld. Hij vroeg
mij, ook dit voor hem te doen. Ik denk
daarbij vooral aan 3 besturen, waarin hij
een uiterst werkzame rol heeft gespeeld:
den Nederlandschen Oudheidkundigen
Bond, de vereeniging Die Haghe en Hof-
wijck
Nog een andere opdracht heb ik te ver
vullen: gisteren deelde de heer G. F. H.
van Kooten Kok Jr. mij mede, dat hij bij
deze gelegenheid wenscht aan te bieden
aan dr. van Gelder om over te dragen
aan het museum het portret, dat van
Konijnenburg heeft geschilderd van den
criticus Albert Plasschaert.
Dit prachtige portret is al vele jaren
met andere werken uit de verzameling
yan Kooten Kok in het museum aanwe
zig, maar het is buitengewoon verblij
dend, dat het nu in vast bezit van de
Gemeente overgaat.
Zich tot dr. van Gelder richtend zeide
spreker:
Als ik nu als uw opvolger en wat
meer zegt na 22 jaren onder uw lei
ding gewerkt te hebben, het woord tot
u ga richten, heb ik veel op het hart
Het is mij een behoefte getuigenis af
te leggen van mijn waardeering en mijn
erkentelijkheid, voor wat uw persoonlijk
heid, in den volllen omvang van het
woord, voor mij en velen met mij
is geweest.
Vervolgens schetste spr. de beteekenis
en verdiensten van dr. van Gelder als
directeur van den Dienst voor Kunsten
en Wetenschappen en het Museum, en
gaf een overzicht van zijn werkzaamhe
den in een tijdperk van 35 jaren, in. den
dienst van deze Gemeente.
Tot slot zeide dr. Knuttel:
Gij gaat nu heen maar de banden
met het Museum zijn niet verbroken. Wij
hopen u hier nog vaak te zien gij hebt
u hier zelfs nog een arbeidscel gereser
veerd. Toch is dit een afscheid, dat u heel
zwaar valt. Arbeid, die u lief is, moet gij
opgeven, aan een ander het beheer over
dragen van een inrichting, die gij, terecht,
wel heel sterk als eigen schepping voeft.
Maar er is een troost, ik weet dit uit uw
eigen mond en ben overtuigd, dat deze
troost op den duur steeds sterker door zal
werken. Gij zult na 41 jaren van amb
tenaarschap een vrij man zijn.
En die vrijheid zult gij weten te gé
bruiken. Gij voelt, dat gij daarin staat
voor een opdracht. Gij zijt vol plannen.
Wij hopen, dat die plannen tot uitvoering
komen. Zij zullen u nog weder als maat
schappelijk werker o.a. in den nood van
misdeelden in het vak der historie en
der museologie doen kennen maar
vooral als schrijver. En wij weten, dat.
wat nu nog van uw hand, als product
van uwen geest ontstaan zal, in schoo-
nen en gedegen vorm zal getuigen van
een in lange jaren gerijpt, bezonken oor*
deel, de helderheid en vanzelfsprekend
heid zal hebben, van wat uitgestegen is
boven de troebelheden en den twijfel van
de problematiek, het sobere maar
groote verband, de klare orde zal ver-
toonen, van wat waarlijk in een mensch
als geestelijk bezit tot doorgave gereed
ligt. Moge het u gegeven zijn, nog veel
te schenken, ons, nog veel te ontvangen.
ERGENS IN ITALIË, 27 Maart.
(Stefani). Weermachtbericht no. 293
luidt als volgt
Aan het Grieksche front optreden
der artillerie van weerskanten. Onze
jachtformaties hebben een aanval ge
daan op de vijandelijke luchtbases van
Paramythia, waarbij zij op den grond
staande vliegtuigen met mitrailleur-
vuur bestookten. Twee Glostermachi-
nes werden in brand gestoken, andere
toestellen werden ernstig beschadigd.
Onze bombardementsformaties hebben
te Preveza gemeerde schepen en
haveninstallaties aangevallen. Ook een
tweede vlootbasis op den Peloponesos
werd getroffen.
In Noord-Afrika hebben Italiaansche
en Duitsche eenheden El Agheila (in de
Syrte) bezet.
In het Oosten van de Middellandsche
Zee hebben vliegtuigen van het Duit
sche vliegercorps varende vijandelijke
vloot-eenheden aangevallen 2 trans
portschepen werden getroffen en zwaar
beschadigd.
In Oost-Afrika wordt de felle slag
om Keren voortgezet. Verscheidene
aanvallen van den vijand liepen te
pletter op den hardnekkigen tegenstand
en de tegenaanvallen van onze dappere
troepen, die den tegenstander zware
verliezen toebrachten. Jachtvliegtuigen
boden heldhaftig weerstand aan het
vijandelijke optreden in de lucht. 2
Hurricanes en 1 Blenheim werden
neergeschoten, één van onze vliegtui
gen keerde niet op zijn basis terug.
Onze bombardementstoestellen hebben
talrijke pantserwagens en gemechani
seerde strijdmiddelen aangevallen en
beschadigd in de zóne van Harrar.
Eén van onze in actie zijnde duik-
booten op den Atlantischen Oceaan,
welke onder bevel staat van den cor-
vettenkapitein Giuseppe Roselli Loren-
zini, heeft 2 schepen met een totalen
inhoud van 12.500 ton tot zinken ge
bracht.
Aanbieding van een borstbeeld
steeds met dankbaarheid wordt herdacht,
bleken toch na de aanvaarding van het
directoraat van het gefneente-museum lief
hebberij en talenten hoe langer hoe meer
uwe belangstelling te richten op de kunst
historische zijde van uw werkzaamheden
en deze belangstelling teekende zich nog
duidelijker af, toen ge met ingang van 1
Januari 1918 ontheven werd van de dage-
lijksche leiding van het archief en ge u
vrijwel geheel aan dit museum kondet
gaan wijden
Kort daarop, op 1 October van hetzelfde
jaar werd dit archief losgemaakt van de
secretarie en ingebracht in den toen op-
gerichten dienst voor Kunsten en Weten
schappen, tot welks directeur ge werd be
noemd De inwerkingtreding der archief
wet was oorzaak, dat ge met ingang van
1 Januari 1923 eervol ontslag kreegt als
gemeente-archivaris en dit archief onder
de beproefde leiding werd gesteld van den
tot dit ambt bevorderden adjunct-archi-
varis dr. Moll,
Er volgde toen een aantal aan belang
rijke gebeurtenissen rijke jaren, die ik
even in vogelvlucht wil releveeren. Aller
eerst de stichting van schoonheids- en mo-
numenten-commis§ie, waarin ge een be
langrijk aandeel hadt, voorlichting op alle
mogelijke kunstgebied en later de opdracht
tot het uitwerken van plannen voor een
nieuw aan de eischen der tijds aangepast
gemeentemuseum, tot welks bouw in De
cember 1929 werd besloten en dat, door
den bekenden bouwmeester dr. Berlage
ontworpen, in Mei 1935 geopend werd.
Wat al niet besprekingen zijn daaraan
voorafgegaan, wat al niet proeven, o.a.
voor de beste verlichting der tentoonge
stelde schilderijen en kunstvoorwerpen,
zijn daaraan gepaard gegaan, waarin ge
dikwerf een leidende rol hebt gespeeld
en hoe is landgenoot, zoowel als vreem
deling vol bewondering geraakt, zoodra
hij dit aan alle moderne eischen van een
goed museum beantwoordend gebouw be
trad, waarin gaandeweg de oude kern der
Haagsche historische collectie zoowel naar
de zijde der Nederlandsche en buitenland
sche kunst van de 19de en 20e eeuw, als
naar die van de oude kunstnijverheid werd
uitgebreid. Dit niet alleen, maar daarin
vond tevens ook het muziekhistorisch mu
seum van dr. D. F. Schëurleer, door de
gemeente aangekocht, een goede plaats,
terwijl het tevens aan ’s Rijks penning
kabinet gastvrijheid verleent.
De dag der opening van het museum
aan de Stadhouderslaan, dat dan nu ook
terecht een algemeen museum mocht
heeten, was dan ook in alle opzichten
een hoogtijdag in uw werkzaam leven.
Bij dit alles is waarlijk niet over één
nacht ijs gegaan. Ge hebt met den
bouwmeester vooraf verschillende bui
tenlandsche musea bezocht en daarmede
beiden uw gezichtskring verruimd en al
hadt ge oorspronkelijk een weidscher op
zet willen hebben, toch hebt gij tenslotte
begrepen, dat ook hier in het belang
der gemeentelijke schatkist een zekere
matiging moest worden betracht. Toen
éénmaal de totstandkoming van dit mu
seum een feit was geworden hebt ge
alles gedaan om het tot ontplooiing te
brengen en door een gezonde reclame te
bereiken, dat het in alle opzichten aan
zijn doel zoü beantwoorden.
Het geregeld inrichten van tentoon
stellingen, welke betrekking hebben op
een bepaald onderwerp of een bepaald
tijdvak, het verschaffen van geleide door
deskundige krachten bij bezoeken van
verschillenden aard, het geven van uit
voeringen met oude muziek-instrumenten
in deze ruimte, de medewerking aan een
waardige ontvangst van congressen, het
mogelijk maken van bezoeken ’s avonds,
al deze dingen hebben er toe bijgedragen
aan dit museum groote bekendheid te
geven en het populair te maken in den
besten zin van het woord. Daarbij hebt
ge zeker getracht zoo nauwkeurig mo
gelijk het kunstrecept te volgen, eens
door De la Sizeranne gegeven in deze
in onze moedertaal overgezette bewoor
dingen „De kunst moet tegelijk zeer
voornaam en zee - populair zijnzij moet
de verhevenste dingen zeggen en ze tot
allen zeggen”.
Tot allen, ook tot de jeugd, die voor de
verhevenste dingen zoo gevoelig moet zijn
en dan denk ik ook aan de dankbaarheid
in onderwijskringen voor alle zorgen en
moeite, die u en uw staf van getrouwe
helpers bij de bezoeken in klasse-verband
aan dit museum hebben besteed; zeer in
het bijzonder nog voor de leerlingen onzer
scholen van middelbaar en voorbereidend
hooger onderwijs.
Daarnaast hebt ge door anderen op te
wekken kunstwerken aan het museum af
te staan bereikt, dat het spoedig gevuld
werd met tal van kunstvoorwerpen zon
der dat de Gemeente daarvoor belangrijke
sommen beschikbaar behoefde te stellen
in de na 1929 vallende voor de financiën
zoo zorgvolle jaren.
Het in bruikleen afstaan van het Mu
seum Bredius in 1922 was zeker een be
wijs hoezeer toen reeds Nederlandsche
kunstverzamelaars in uw persoon vertrou
wen hadden, maar ook in volgende jaren
hebben èn de vrienden van het Gemeente-
Museum èn talrijke andere maecenaten
aan uw roepstem gehoor gegeven waar
voor naast een hartelijk woord van dank
aan hen, ook aan u ten zeerste hulde toe
komt.
En terwijl gij in al de vervlogen jaren
in alle opzichten een leider zijt geweest,
ook in uw verhouding tot uw personeel
steeds de noodige tact betoonend en de
leden er van tot levende organen van
uwen dienst opvoedend en uw geheele
persoon hebt gegeven aan uw cultureele
taak, sta ik thans met een gemoed, vol
van, dankbaarheid, maar met leege han-
den voor u.
Ge weet intusschen hoe het Gemeente
bestuur niet alleen door de bewoordingen i
van het besluit tot inwilliging van uw
ontslag-aanvrage u groote dankbaarheid i
toonde, maar dat het reeds bijna 10 jaar
geleden, bij uw 25-jarig ambtsjubileum, u
een stoffelijk bewijs van waardeering gaf i
door het toekennen van de hoogste on- 1
derscheiding. waarover het kan beschik- 1
ken, namelijk de grogte gouden medaille.
Ook heeft de gemeente ’s-Gravenhage
den band, die haar aan u verbindt, niet
geheel willen doorsnijden en zij is u dank
baar, dat ge ook verder den Dienst voor
Kunsten en Wetenschappen met raad en
daad zult blijven bijstaan. Dat ge nog vele
jaren voor de gemeente en voor uw gezin 1
gespaard moogt blijven is dan ook de i
hartgrondige wensch van het Gemeente- 1
bestuur en ik eindig met u, wien het niet
gemakkelijk zal vallen door de leeftijds- I
grens gedwongen, uw ambt te verlaten, 1
het beste toe te wenschen op uw verder 1
levenspad. 1
Hedenmiddag heeft dr. H. E. van Gel
der, directeur van den Dienst voor Kun
sten en Wetenschappen, wien onlangs eer
vol ontslag uit zijn functie is verleend,
officieel afscheid genomen van het Ge
meentebestuur. Deze gelegenheid is te
vens benut door een eere-comité onder
voorzitterschap van jhr. mr. H. A. van
Karnebeek, om den heengaanden directeur
te huldigen.
Als huldeblijk werd hem daarbij na
mens dit comité zijn door den beeldhou
wer Termote vervaardigd borstbeeld aan
geboden ter plaatsing in het Gemeente
museum.
Tegen drieën stroomt de groote hal
van het museum vol met de zeer tal
rijke bezoekers voor het afscheid en de
huldiging van dr. van Gelder. Wij zagen
er o.a. het college van B. en W., tal van
Raadsleden, een zeer groot aantal voor
aanstaande figuren uit kunstenaarskrin
gen, zoowel uit den Haag als andere ste
den des lands.
Dr. van Gelder werd in de aula van
het Gemeentemuseum, waarin de plech
tigheid plaats vond achtereenvolgens toe
gesproken door den waarnemend burge
meester prof. ir. C. L. van der Bilt, na
mens het gemeentebestuur, door jhr. mr.
dr H. A van Karnebeek. uit naam van
het eere-comité; vervolgens door dr. G
Knuttel W.zn., den opvolger van dr. van
Gelder; Willy Sluiter, voorzitter van Pul-
chri Studio, namens dit genootschap en
denheer N H. Wegeriff, als voorzitter
van den Haagschen Kunstkring
Nadat de huldigingstoespraken waren
gehouden en dr. van Gelder had bedankt,
heeft de waarnemend burgemeester het
borstbeeld namens de gemeente aanvaard