De toestand
Zuid-SIavië
Aspirin
in
KUNST EN LETTEREN
van Reeuwijk’s
ORDENING IN DE
KUNST
C. VERMAAT Jr„ Juwelier
hOMSONPLEIN 18 TEL. 333328
VERLOVINGSRINGEN
INKOOP VAN GOUD
A. AtuS!
naar
ontwikkeling
Duitschland volgt met
aandacht de
Houding van de Kroaten
onzeker
Duitsche kolonie te
Belgrado naar Duitsch
land vertrokken
PIANORECITAL
IMRE UNGAR
nog
CONCERTGEBOUW-ORKEST
FRANKRIJK
AVOND VAN NEDERLANDSCHE KUNST
ENGELAND
VEREENIGDE
STATEN
Kunst wordt thans wel Regeerings-
zaak
Het aantal slachtoffers der
luchtaanvallen
Wacht U
voor de kat
in den zalc Lang niet alle witte ta
bletjes zijn Asplrin tjes Aspirin alleen
is te herkennen aan het Bayer-kruis
Het Bayer-kruis garandeert veilige
en zekere werking bij verkoudheid,
griep en rheumatiek
-—- HAAGSCHE COURANT Maandag 31 Maart 1941 le bl. pag. 2
Staat van beleg te Belgrado
Het grensverkeer Stiermarken
Zuid-SIavië
De kunstenaar uitstekend
gedisponeerd
Succesvol optreden van
Italiaansche „aanvals”-
booten
Officieele Berlijnsche kringen
blijven gereserveerd
RECLAMES.
NIEUW! BINNENWEG 30. ROTTERDAM
toekomst
Belgrado
Kroatische
schil-
interne Zuid-Slavi-
FIDELIO
MAATSCHAPPIJ VOOR wÓNINCfNgiCHTING
♦Z
Naar van officieele zijde wordt mede
gedeeld, zijn in den loop van den oorlog
bij luchtaanvallen in totaal 28.859 perso
nen gedood en 40.166 zwaar gewond, al
dus meldt United Press.
zijn
zijn
Uw Juwelier sinds 1927in ’t Westen.
2.-
Aangeboden aan Nederlandsche gewonde
militairen
Het kamerkoor Nederlandtsche Sanghers-
konste zal aan de hier ter stede verpleeg
de Nederlandsche gewonde militairen een
avond van Nederlandsche kunst aanbieden
op Donderdag 3 April a.s. te 7.30 uur nam.
in Diligentia.
Meer dan wie ook hebben deze oud-strij-
ders -er recht op deel te hebben aan dat
wat ons kostbaarste nationaal bezit; de
kunst van eigen bodem, uitmaakt.
Om het programma, naast artistiek-ver-
antwoord. ook aantrekkelijk te doen zijn,
is ook aan de Nederlandsche dicht- en
danskunst een plaats ingeruimd.
Behalve koorwerken van Waelrant, Die-
penbrock, Bordewijk-Roepman, e. a., zul
len worden uitgevoerd o.a. oud-Holland-
sche Boerenliedjes van J. Röntgen, gedanst
"i Hiltman, danskunste
naars bij het Nederlandsch Ballet, liederen'
misleiding,
evangelie
In dit verband
van
VERSPREIDE BERICHTEN
Te Madrid is een typhusepidemie uit
gebroken, welke begonnen is in de ge
vangenis van Yesirias. De ziektegevallen
komen voora. voor onder de minderbedeel
den. De gezondheidsdiensten hebben dien
overeenkomstige maatregelen genomen.
De Spaansche minister van binnen-
landsche zaken heeft bekend gemaakt,
dat de eerste Ap’-il. de dag der beëindi
ging van den burgeroorlog, in het ver
volg in geheel Spanje als nationale feest
dag zal worden gevierd In Madrid zal
op dezen dag een groote militaire parade
voor generaal Franco worden gehouden.
De Zuid-Slavische regeering heeft,
naar het Zweedsche ministerie van bui-
tenlandsche zaken
Zweedschen gezant Malmar, haar spijt
DE 1 MEI-VIERING
De eerste Mei zal in Frankrijk in de
toekomst gevierd worden als het „Feest
van den arbeid en den socialen vrede",
aldus een besluit, dat Zaterdag door den
ministerraad genomen is.
Duitsche en Italiaansche reis-
bureaux in Belgrado vernield
Stefani meldt uit Belgrado, dat de vij
andige demonstraties tegen Italiaansche
en Duitsche ondernemingen zich ook
Vrijdag hebben herhaald. Groepen be
toogers gingen vooral te keer tegen
Duitsche en Italiaansche reisbureaux,
aan welker verwoesting zelfs soldaten
in uniform deelnamen. Zij sloegen de
ruiten in en vernielden den inboedel met
hun bajonetten. Van het Duitsche reis
bureau werd de hakenkruisvlag afge
rukt.
Het incident met den Zweed
schen gezant
Zuid-Slavische regeering heeft,
mededeelde, den
ar spijt
betuigd voor het incident van Donder
dag j.l. Zooals bekend is, werd de
Zweedsche gezant in Belgrado, toen hij
een militaire afzetting wilde passeeren,
door de bevolking gemolesteerd.
MAATREGELEN TER VERHINDE
RING VAN STAKINGEN OVERWO
GEN
United Press seint uit Washington:
In politieke kringen rekent men er op.
dat het Congres binnenkort maatregelen
ter verhindering van nieuwe stakingen
zal nemen
De voorzitter van de juridische com
missie van het Huis Hatton Surhners
verklaarde, dat men zoo noodig de sta-
van beeldende kunstenaars kan zijn. Ik
denk hierbij bijv aan den schilder Al-
lebe. den leermeester van vele groote
schildeis uit de Haagsche school, die zijn
talent volkomen heeft opgeofferd aan zijn
leerlingen. Daarnaast heeft hij enkele
mooie werken vervaardigd, die hem recht
geven op den titel kunstenaar. Het zog
dwaasheid zijn, en zeer zeker nadeelig
voor de kunst, indien dergelijke figuren
niet tot het gilde zouden worden toege
laten.
sche Boerenliedjes van J. Röntgen, gedanst
door Alfred en Nelli
liuuzo •■zxj vuvi luuuoun uaiivt.
door den bariton Jacques Lieste en decla
maties door Theo van der Meer (Vondel,
Huygens, Prins enz.)
De piano-begeleiding Is den geheelen
avond in handen van Han van Koert, van
wien ook een koorwerk zal worden uitge*
voerd. Het koor zingt onder leiding van
Jef Somers. Een aantal plaatsen zijn tegen
een kleine entrée-prijs voor belangstellen*
den beschikbaar.
werden op de wonderlijkste en gevoelig,
ste wijze vereenigd. Aan langdurige hul.
debetuigingen van zijn groot audito-
rium, heeft het Imre Ungar op dezen
middag stellig niet ontbroken.
Op Dinsdag 8 April a.s.. aanvang 7,30
uur. zal deze kunstenaar nog een recital
geven, dat geheel aan werken van Fr,
Chopin zal zijn gewijd.
Z.g.n, ontaarde kunst
Een ander punt, dat thans in het mid
den der belangstelling staat, is het vraag
stuk der z.g ontaarde kunst, en ook op
dit punt sprak de heer van Anrooy zich
uit. De beteekenis daarvan, verklaarde
hij, ligt al opgesloten in het woord zelf
Ontaard beteekent. dat deze kunst den
aard heeft verloren, bewust of onbewust
Ik wil hierbij op den voorgrond stellen,
dat ontaarde kunst in Nederland weinig
voorkomt. Een kunstenaar levert dus ont
aarde kunst, indien hij bewust of onbe
wust, den Nederlandschen aard verloo
chent. Is dit het geval, dan kan hij door
het gilde worden uitgebannen, iets wat
uiteraard niet onmiddellijk geschiedt,
doch eerst nadat daarover is gesproken
met het gilde, en. natuurlijk den be
trokkene zelf. Het Nederlandsche volks
karakter is oprecht, ernstig waarheidlie
vend. gul en breed. Het behoeft geen be
toog. dat kunst met dergelijke eigen
schappen goede kunst is. Maar on-Neder-
landsch zijn gemeene trucjes, misleidende
voorstellingen, bluf en oogverblindende
schijn. Komen deze elementen in een
werk voor dan is dat hierdoor ontaard
geworden.
Vertrek van de Italianen uit
Zuid-SIavië
Volgens de laatste berichten beginnen
de Italiaansche staatsburgers en de Ita
liaansche journalisten Zuid-SIavië te
verlaten.
De kolonie Rijksduitschers te Belgra
do ten getale van 1100 personen, is gis
teren met het schip Uranus” via den
Donau naar Duitschland vertrokken,
meldt het D.N.B. Het vertrek van de
Rijksduitsche kolonie voltrekt zich in
bewonderenswaardige kalmte en disci
pline. Het Duitsche tehuis, dat reeds on
derdak verleende aan de Rijksduit
schers uit Egypte, het nabije Oosten en
Griekenland bij hun terugkeer naar het
Duitsche Rijk, is thans de centrale
plaats waar de bagage en de personen
worden verzameld en daarna doorge-
stuurd worden.
De in Kroatië wonende rijksduit-
schers hebben bevel gekregen het land
te verlaten. De Kroatische autoriteiten
hebben hierover hun groote spijt be
tuigd en helpen de Duitsche instanties
bij de organisatie van het vervoer zoo
veel mogelijk. De regeering van het
banaat heeft zich in verbinding gesteld
met het bestuur van het banaat te Lai
bach en van deze de toezegging gekre
gen, dat de speciale treinen aan de
grens zoo snel mogelijk behandeld zul
len worden. De eerste speciale trein is
gisteravond om 8 uur met ongeveer 800
Rijksduitschers vertrokken
REDE VAN ROOSEVELT
Ter gelegenheid van het zgn Jackson-
diner heeft president Roosevelt aan
boord van het jacht „Potomac" een ra-
dio-rede gehouden, waarin hij het Ameri-
kaansche volk opnieuw tot eenheid aan
spoorde. Uit het bondgenootschap van de
dictotorenlanden ontstaat voor Amerika,
zijn eenheid zijn democratie en zijn
grondbeginselen een bedreiging, zoo ver
klaarde hij, die steeds naderbij komt
Roosevelt waarschuwde vervolgens tegen
propagandisten, defaitisten en misleiding,
die nog steeds het onheilige
van de vrees prediken
viel hij ook de communisten aan,
wie hij zeide. dat hun daden bewezen,
dat zij zich au fond geenszins om de wer
kelijke rechten van de vrije arbeiders be
kommerden
zijn binnengedrongen en zeestrijdkracn-
ten en transportvaartuigen voor anker
hebben aangevallen, waarbij zij den vij
and zware verliezen toebrachten. Een
vijandelijk oorlogsschip werd tot zinken
gebracht.
De in dit bericht genoemde vlooteen-
heden zijn geen snelbooten, aldus het
D.N.B. Het zijn veeleer bijzondere vaar
tuigen, die in staat zijn door moeilijke
versperringen heen te komen. Evenals
de „schnellboote” kunnen zij een groote
snelheid ontwikkelen, die ze in combi
natie met hun geringe afmetingen, te
gen het vijandelijke artillerievuur be
schermt. Als zij tot op zeer geringen af
stand zijn genaderd, schieten zij met
groote trefzekerheid een vrij aanzien
lijke hoeveelheid ontplofbare stoffen op
het vijandelijke schip af. Deze kleine,
snelle, gevaarlijke eenheden fijn met
beproefde vrijwilligers bemand. Meer
kan ovèr dit nieuwe wapen niet worden
gezegd. De resultaten toonen evenwel
aan, dat het de verwachtingen ten volle
heeft vervuld. Na de operatie heeft de
luchtverkenning geconstateerd, dat de
baai van Soeda met een olielaag, die
hier en daar 3 mijl breed was, was be
dekt. Dit bewijst, dat een der getroffen
schepen een met brandstof geladen tank
boot geweest moet zijn. Een oorlogs
schip van niet nader vastgesteld type
ligt slagzij met den boeg aan den grond
en het dek onder water.
Gebouw voor Kunsten en
Wetenechappen
Bij de voorstelling van Beethoven’»
„Fidelio”, die op Donderdag 3 April a.s.
in het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen in samenwerking tusschen de
Vereeniging „Het Residentle-Orkest” en
de Nederlandsche Opera-Stichting zal
worden gegeven, zullen gedeeltelijk de
décors en costuums gebruikt worden, die
voor de voorstellingen van „Fidelio" te
Amsterdam door de Wagnervereeniging
ontworpen zijn en gedeeltelijk, zulks niet
het oog op de speciale verhoudingen van
het Haagsche tooneel, de décors, die des
tijds te 's-Gravenhage gebruikt zijn voor
de voorstelling van Fidelio onder leiding
van den intendant dr J Meihuizen.
Deze laatste groep zaï een cerururn voi- -
men van het kunstleven en hiervan zalj Nk «>e ^auze®veVSkte de pianist de
Kinderszenen op. 15 van R. Schumann,
de Ballade in F gr.t. op. 38, de Etudes
op. 25 no.’s 7 en 11, de Mazurka in cig
kl.t. op. 63 no. 3 en de Polonaise in As
gr.t. op. 53 van Fr. Chopin. Zijn ver
rukkelijke voordracht heeft Schu
mann’s Kinderszenen tot muzikale
sprookjes vol ongekende teederheid en
fantasie gemaakt. Zij behoorden tot het
beste, wat wij ooit van dezen kunste
naar. die zich waarlijk niet tot Chopin-
vertolker by uitstek behoeft te laten
proclameeren. hebben gehoord. De gril
ligheid van Schumann’s dichterziel en
de liefde voor het kleine en het geheim
zinnige vaji de wereld van het kind, I
Stefani meldt uit Belgrado: Tijdens
den ministerraad van gistermiddag, die
zeer lang duurde, heeft men o.a. den
binnenlandschen toestand behandeld,
die nog zeer onzeker lijkt, vooral als
gevolg van het voorbehoud, gemaakt
door de Kroaten door middel van de
,,Hrvatski Dnèvnik’, het blad van dr.
Matsjek, voorzitter van de Kroatische
partij. In politieke kringen meent men,
dat ook de buitenlandsche toestand werd
besproken. Er is geen verklaring gepu
bliceerd.
De staat van beleg duurt voort. Pant
serwagens en mitrailleurs bewaken nog
de openbare gebouwen. De mobilisatie
wordt voortgezet.
Te Agram is gisteren de binnen- en
buitenlandsche politieke toestand door
den voorzitter vaq de Kroatische boe
renpartij, dr. Matsjek en zijn intiemste
medewerkers verder bestudeerd. De
Kroatische ministers dr. Andres, dr.
Torbar en dr. Schulte worden morgen
te Agram verwacht. Vóór dien dag
zoo wordt verklaard zijn nauwelijks
beslissingen te verwachten voor zoover
geen gebeurtenissen ontstaan, die oogen-
blikkelijke besluiten noodig maken. Het
Kroatische publiek blijft met de groot
ste rust afwachten.
De vice-voorzitter van de Kroatische
boerenpartij, ingenieur Kosjatitsj, is gis
teravond als afgezant van dr. Matsjek
naar Belgrado vertrokken om met alle
toonaangevende kringen in Belgrado
contact te krijgen.
In politieke kringen te Agram heeft
het feit, dat ook de secretaris-generaal
van de zelfstandige democratische par
tij, Sava Kosanowitsj, die als minister
voor de voedselvoorziening in het kabi-
net-Simowitsj zitting heeft en die gister
ochtend uit 'Belgrado is aangekomen,
aan de conferenties bij dr. Matsjek en
den banus dr. Soebatsjitsj heeft deelge
nomen, sterk de aandacht getrokken.
Minister Kosanowitsj is gisteravond
naar Belgrado teruggekeerd.
Volgens een later bericht is Kosjatitsj
hedenmorgen door ministerpresident, ge
neraal Simowitsj, ontvangen met wien
hij een langdurig onderhoud had
gens opgesteid. Desondanks blijft de po
litie de betoogers slechts met moeite de
baas. Op verscheidene punten in de stad
zijn botsingen ontstaan tusschen aan
hangers en tegenstanders van de nieuwe
regeering. De auto van den Duitschen
gezant is eveneens het voorwerp eener
(demonstratie geworden. Toen de gezant
i door de menigte herkend Werd, uitte een
aantal betoogers dreigkreten, anderen
antwoordden met handgeklap, waaruit
tenslotte een vechtpartij ontstond. Het
Duitsche gezantschap heeft tegen de ge
brekkige bescherming der auto van den
gezant een protest ingediend. Naar
voorts uit Belgrado gemeld wordt, zijn
Vrijdagavond, zonder dat de politie er
tegen optrad, door jeugdige elementen
pamfletten van Engelsche herkomst
verspreid, waarin Duitschland wordt
beschimpt. Joodsche zaken hebben deze
pamfletten bij wijze van aanplakbiljet
voor hun winkelruiten opgehangen. Za
terdag werd in Belgrado stelselmatig
het gerucht verspreid, dat er in Italië
een revolutie was uitgebroken en dat de
Duce vermoord was. Men beoogde hier
mede duidelijk het doel, om de volks
massa's opnieuw tegen Duitschland op
te hitsen en tot onbezonnen daden tegen
de asmogendheden te verleiden. Deze
geruchten waren afkomstig van aen
Griekschen gezgnt Bibica Rossetti. Deze
had in opdracht van het Engelsche ge
zantschap verschillende journalisten bij
zich ontboden en hun dit gerucht ver
teld. Alles was in het werk gesteld, om
I deze valsche berichten te verspreiden.
De intendant en de kapelmeester van het
„Landestheater” uit Linz, die de laatste
dagen in Marburg en Cilly geweest ziin,
maken na hun terugkeer uit Zuid-SIavië
melding van het feit, dat zij in beide plaat
sen door Servische elementen zijn uitge
jouwd. Zij zijn ooggetuigen geweest van
anti-Duitsche betoogingen, waaraan staats
ambtenaren in uniform deelnamen. Bij
deze betoogingen zijn beschimpingen geuit
aan het adres van Duitschland en juich
kreten voor Engeland De beide ooggetui
gen bevestigen, dat de Kroaten zich, in
tegenstelling tot de Serviërs uiterst correct
I jegens de Duitschers gedroegen.
Te Agram is het Zaterdagavond tot
demonstraties van betrekkelijk geringen
omvang gekomen. Daarop is de univer*
siteit gesloten. Volgens een ander be
richt is de toestand in Agram kalm.
Naar aanleiding van de troonsbestijging
hebben slechts de openbare gebouwen
en enkele afzonderlijke huizen van Ser
viërs de vlag uitgestoken Geen enkel
huis van een Kroaat vertoont een vlag.
De politie patrouilleert, tezamen met de
strijdorganisaties van de Kroatische
boerenpartij door de stad
Zaterdagochtend is in den Dom te
Agram ter gelegenheid van de troonsbe
stijging van koning Peter II een Te
Deum gehouden, dat door den Kroati-
schen metropoliet en aartsbisschop van
Agram, Stepinats, werd gecelebreerd.
Aanwezig waren ook de banus van Kroa
tië en de leden der regeering van het
banaat.
In Essegg heeft de Kroatische bevol
king in betoogingen uiting gegeven aan
haar sympathie voor de asmogendheden.
De Servische politie trad met de blanke
wapens tegen de Kroaten op. Verschei
dene personen werden hierbij zwaar ge
wond
Op 28 Maart werden in Neusatz bij
demonstraties 2 Volksduitschers gewond.
Een van hen kon na door een dokter be
handeld te zijn, weer naar huis terug-
keeren. terwijl de ander naar een zieken
huis moest worden overgebracht.
Kroatische boeren tegen anti- g Amste^Im'
nuiterh» h«tnAoino«n ca- te Amsterdam,
een moreele steun uitgaan voor de kun
stenaars. De leden hiervan zullen een
schakel vormen tusschen het publiek en
de kunstenaars, zij zullen de idee der
kunst uitdragen, en de liefde voor de
kunst aanwakkeren door lezingen, enz.
Terugkomend op het begrip ..ama
teur”. vroegen wij. hoet het stond met
het lidmaatschap van het gilde van bijv
leeraren op kunstgebied.
Het is inderdaad een misvatting, dat
leeraren-kunstenaars niet/zouden worden
toegelaten Wel is het de bedoeling, dat
een leeraar zich in de eerste plaats geheel
op zijn leeraarschap zal richten, doch
daarnaast zeer zeker lid van het gilde
Italiaansche gezant bij Nintsjitsj
Naar Stefani meldt, heeft de Italiaan
sche gezant te Belgrado gisteren een lang,
durig onderhoud met den Zuidslavischen
minister van buitenlandsche zaken,
Nintsjitsj gehad
Duitsche betoogingen
Volgens te Fünfkirchen uit Sissek ont
vangen berichten, wijzen de Kroatische
boeren de tegen de asmogendheden ge
richte demonstraties, die uit Belgrado
gemeld worden, van de hand. Zij houden
zich verre van pro-Engelsche betoogin
gen en verwachten, dat dr Matsjek als
vertrouwensman der Kroatische boeren
partij, de hem in het nieuwe kabinet
toegekende plaats van vice-ministerpre
sident slechts dan zal aanvaarden, wan
neer de waarborg gegeven is voor de
erkenning der toetreding van Zuid-SIavië
tot het driemogendhedenpact door de
nieuwe regeering.
Sedert 29 Maart zijn van Zuid-Slavi
sche zijde alle grensovergangen van
Stiermarken naar Zuid-SIavië behalve
het personenverkeer per trein via Mar-
burg-Spielfeld volkomen afgesloten.
Spoorwegverkeer met Boelgarije
hervat.
Vrijdagmorgen werd het spoorweg
verkeer tusschen Boelgarije en Zuid-
SIavië weer hervat. De Boelgaarsche
radio gaf Vrijdagmiddag de eerste offi
cieele commentaren op den toestand in
Zuid-SIavië. De spreker bestempelde de
gebeurtenissen als „interne Zuid-Slavi
sche aangelegenheden’.
Zaterdagmiddag was Diligentia in
verband met het optreden van den be
kenden, blinden Hongaarschen pianist
mre Ungar, volkomen uitverkocht. De
beschikbare ruimte om den vleugel op
het podium werd zelfs, wegens gebrek
aan plaatsen in de zaal, door drie rijen
toehoorders bezet. Aangezien de kunste
naar reeds verscheidene malen in dit
seizoen een recital heeft gegeven, mocht
deze enorme publieke belangstelling op
merkelijk worden genoemd.
Imre Ungar bracht op deze matinée
vóór de pauze Beethoven-composities,
en wel de Sonates op. 7 no. 2, quasi
una fantasia, in cis kl.t. en die in
c kl.t. op. Ill van den Weenschen toon
dichter ten gehoore. Daarbij bleek, dat
de pianist ditmaal niet alleen uitstekend
gedisponeerd was, doch dat hij zijn tijd
van afwezigheid van het concertpodium
op bewonderenswaardige wijze heeft be
steed aan verdere vervolmaking. Alle
technische zwakheden en oneffenheden,
welke den klank in Beethoven's „Mond-
scheinsonate”, op. 27 no. 2 nog voor
kort, toen hij dit werk voordroeg, in het
Presto agitato, zoo troebel maakten,
waren thans afwezig. Het pedaalge-
bruik, waarmede de ongelukjes niet
meer behoefden te worden verborgen,
was voortreffelijk en heeft het klank
beeld aan helderheid en doorzichtigheid
niets ontnomen. Doch niet alleen in
technisch-, maar ook in geestelijk op
zicht, konden wij verscheidene wijzigin
gen in Imre Ungar’s vertolkingen waar
nemen. Het romantische element in zijn
Beethoven-spel was tot zijn ware ge
daante teruggebracht, zoodat deze
jonge, begaafde kunstenaar ditmaal
eens een minder- psychologische zelfbe
schouwing heeft gegeven, maar door
vereenzelviging met het wezen van de
scheppingen de klassieke schoonheid
naar voren heeft gebracht. Imre Ungar
is, waarschijnlijk door zijn nog jeugdi-I
gen leeftijd, nog niet een persoonlijk-1
heid, die een sonate van bovenmensche-I
lijke grootschheid, zooals Beethoven’s I
op. 111, ondanks vormproblemen en
-complicaties tot een eenheid kan sa-1
menvoegen, welke ons een alles binden
de en omvattende visie kan openbaren.
Desondanks heeft de vertolking van
deze sonate, door echtheid en vele ont
roerende, poëtische momenten, diepe in-
Belgrado ver-
onrust, meldde
het D.N^B. Zaterdag. Op alle groote
kruisingen van straten staan pantserwa-
der beroepsschilders versta ik die kun
stenaars, die hun bestaan in de schil
derkunst vinden, en door hun prestaties
aanspraak kunnen maken op dezen titel,
die, zooals reeds eerder is gezegd, be
schermd zal worden. Een kunstenaar zal
Zich dus geheel aan zijn kunst kunnen
wijden, en in de toekomst zal het niet
noodig zijn, dat een schilder buiten zijn
kunst zal moeten arbeiden voor
onderhoud. Om dit te bereiken
maatregelen in voorbereiding, waardoor
aan ieder werkelijk kunstenaar een be
hoorlijk minimum voor levensonderhoud
wordt gegarandeerd. Uitdrukkelijk moet
ik hierbij verklaren, dat deze maatrege
len niet den vorm zullen hebben van een
steunverleening, doch zullen gaan in de
richting van het garandeeren van een
afzetgebied van werkstukken. Dit zal tot
gevolg hebben, dat alleen de werkelijke
kunstenaars zich zullen handhaven, ter
wijl de anderen een plaats zullen vinden
in een anderen bedrijfstak.
De organisatie
Hoe wordt de organisatie
Er zullen verschillende groepen komen
van kunstenaars n.l, bouwmeesters,
kunstschilders, beeldhouwers, kunstnij-
veren (onderverdeeld in beroepen, zoo
als meubelkunstenaars, weefkunstenaars,
enz), kunsthandelaren en kunstminnaars.
Deze laatste groep zal een centrum voi-
welke in nauwe wateren magnetische
mijnen werpen, daarbij herhaaldelijk
het Zweedsche rechtsgebied geschonden
hebben, niet alleen doordat zij erboven
vlogen, doch ook doordat zij mijnen en
bommen lieten vallen.
Mijnenvelden bij Singapore
De kapitein van het Japansche schip
„Milan Maru dat, komende van Joho
re op het Maleische schiereiland, te Yo
kohama is binnengevallen, deelde, mede,
dat bij Singapore een Noorsche koop
vaarder eh een Britsch stoomschip op
mijnen geloopen en gezonken zjjn. Het
Britsche schip was 7000 ton groot en
met een lading munitie op weg naar
Hongkong. De Japansche kapitein zei.
dat deze ongelukken veroorzaakt wer
den, door de groote oppervlakte der En
gelsche mijnenvelden. Den laatstee tijd
zijn reeds talrijke stoomschepen, jonken
en kleine vaartuigen op mijnen gelvopen.
Het Italiaansche Weermachtbericht
van 28 Maart meldde, dat in den nacht
van 25 op 26 Maart „aanvalsbooten” van
de marine in de baai van Soeda (Kreta.
kingsleiders van bedrijven der wapen
industrie ter dood moet veroordeelen.
Naar uit Austin wordt gemeld, heeft
het parlement van Texas met 112 tegen
17 stemmen een voorstel aangenomen,
waardoor scherpe maatregelen worden
getroffen tegen diegenen, die werkwilli
gen in hun arbeid hinderen. Ieder, die
tracht andere personen bij de uitoefe
ning van hun arbeid te hinderen, kan
met gevangenisstraf van ten hoogste 2
jaren gestraft worden.
In Oklahoma werd een voorstel aan
genomen, waardoor ieder vakbondver-
tegenwoordiger, die in wapenbedrijven
tracht arbeiders tot de Cio over te halen,
met een gevangenisstraf van 2 jaar of
een boete van 10.000 dollar kan worden
gestraft.
In de Alles-Chalmersfabrieken te Mil
waukee heeft een deel der arbeiders op
grond van het bevel van Knox en Knud
sen den arbeid onder politiebescherming
hervat.
Het A.N.P. meldt van welingelichte
zijae:
w oxticieeie zoowel als in officieuze
kringen van de Kijkshoofdstad, volgt
men met bijzondere belangstelling de
ontwikkeling van den politieke» toestand
in Belgrado en den toenemenden invloed
van anti-Duitsche groepen en krachten
in Zuid-SIavië. In officieele Berlijnsche
kringen blijft men tegenover de onopge
helderde toestanden in Belgrado de
uiterste terughoudendheid in acht ne
men.. Ln de Wiiheimstrasse zei men
evenwel, dat de toestanden in Zuid-Sla-
vië op een chaos schijnen te lijken. De
verklaringen van individueele personen
te Belgrado en van ministers, hebben
niet tot de opheldering kunnen bijdra
gen. Niet woorden, doch alleen daden,
zouden opheldering kunnen brengen.
Zooals de toestand er op het oogen-
blik uitziet, valt te constateeren. dat de
anti-Duitsche tendenz van de onder lei
ding van chauvinistische Serviërs staan
de politieke richting te Belgrado toe
neemt. De gebeurtenissen van Vrijdag
en ook de nieuwe voorvallen hebben
aangetoond, dat deze tendenz het er ook
®P. Sericht heeft, de verhouding tus
schen Duitschland en Zuid-SIavië te be
moeilijken.
Op welke wijze het hier gecontroleer
de of ongecontroleerde acties betreft,
zoo werd in de Wiiheimstrasse opge-
^UL°n^g?at aa? de Duitsche beoor-
«nWFof' Zeker dat de binnenlandsche
politieke vraagstukken zich met die van
and.Che» Politiek vervlechten.
e?n ^ljfe meer over bestaan,
Belgrado krachten aan het
werk zijn, welke ernaar streven, de be-
?®^*nf®nttoï Bmtschland en Italië, on-
van Zuid-SIavië tot
endhedenpact. te verstoren
tn?kuen- In politieke krin-
men.zich eveneens gereser
veerd ten aanzien van de Vraag of de
beschouwd moet
woiden. De kardinale vraag is. zoo ver-
krinr,en. of het te
®e,’guadgaat ,om, tijdelijke uitingen
van het gepeupel, of om de uitdrukking
van een politiek richtsnoer.
„.?ok,. *n _>de Wiiheimstrasse liet men
Zaterdae deze vraag onbeantwoord,
r venwel zoo vernam men aldaar ver-
der. laat Duitschland zich ziin politiek
met door het gepeupel vah de straat
voorschrijven. Ter gelegenheid van de
LINI SCHRODER
De Nederlandsche alt-zangeres Llnl
Schröder zal. met medewerking van Han»
Schouwman, piano, op Maandag 7 April
a.s. een liederavond geven in Diligentia.
DirigentEduard van Beinum. Soliste
Henriette Bosnians
Ter elfder ure was aan het programma
een Concert-Ouverture toegevoegd van J.
B. van Bree, den oprichter van „Caeci-
lia”, welke maatschappij haar eeuwfeest
viert. Een goed stuk, deze Ouverture, aj
kan er van oorspronkelijkheid niet ge
sproken worden. Vooral worden wij aan
Beethoven en Weber herinnerd maar ia
hun geest is de stijl beheerscht en in me-
mg fragment openbaart zich een bewo.
genheid, die van inspiratie getuigt.
Dan Diepenbrock’s dichterlijke Marsyas.
muziek geschreven bij de gelijknamige
mythische comedie van Balthasar Verha
gen. De componist is hier nogal onder den
invloed van Debussy, hoewel menige epi.
sode ook de herinnering aan anderen op.
roept. Al zijn er latere composities, die
zich door meer stijleigenheid kenmerken,
van heterogeniteit is toch geen sprake.
Het geheel bezit éénheid en een sfeer wel.
ker poëzie deze muziek overal heeft door-
drongen. Vol stille, weemoedige ver-
droomdheid is deze compositie. En wij heb
ben er een verfijnde, teedese en zinvolle
uitvoering van gehad. De spanning is bij
alle teederheid wonderschoon bewaard en
bij meer expansieve episodes werd smaak
volle matiging betracht.
De Burleske voor piano en orkest is het
éénigste werk, dat Richard Strauss in zijn
Meininger-tijd van 188586 schreef. De
21-jarige componist was niet erg tevreden
toen hij het werk voor het eerst met or
kest doorspeelde en moet het in een schrij
ven aan v. Bülow zelfs „reinen Unsinn”
genoemd hebben. Op den duur is Strauss
er wel eenigszins anders over gaan den
ken en al is het waar dat hij boven de
geestelijke gesteldheid der Burleske al
spoedig was uitgegroeid, het blijft toch
een uitmuntend gebouwde compositie vol
levendigheid en geest en van oer-sterk
muzikaal instinct. Men zou niet zeggen,
dat het stuk in den aanvang door de pia
nisten, zelfs door v. Bülow en d’Albert,
voor onspeelbaar werd verklaard, indien
men een vertolking hoort als door Hen-
riëtte Bosmans, die haar partij er op de
vloeiendste en natuurlijkste wijze uit
brengt. Maar dit is het speelgemak van de
pianiste-componiste, die zelf in klanken
denkt en voor wie harmonie en structuur
van deze compositie eenvoudige, klare
factoren zijn geworden Virtuoos staat
deze kunstenares eveneens ten volle boven
haar taak. Het werd een weergave, sterk
van muzikaal en geestelijk begrip, vol in
nerlijkheid van gevoel en rijk aan adel
van temperament. Het orkest werkte onder
van Beinum pj^chtig samen en aldus werd
een vertolking verkregen, waarop met
warmte is gereageerd en die terecht voor
de soliste in het bijzonder een groot suc
ces is geweest.
Na de pauze de Vijfde Symphonie van
Beethoven, een wel buitengewoon mar
kant, zoo niet het markantste werk uit de
z.g. tweede periode van den meester Het
is eenenal kracht van den geest, van de
ziel, die zich in diepe mannelijkheid open
baart. Waar staan kernachtigheid, energie
en zielvolle teederheid schooner en tref
fender tegenover elkaar. In het Allegro
zoowel als in het Andante. In het laatste
krijgen de contrasten zelfs een mystieken
inslag, evenals in het Scherzo. Treffend
gespeeld, heel stemmingsvol en suggestief.
De stijging naar de Finale kwam er schit
terend, met stalen klank (om zoo te zeg
gen) uit. De glans en gloed werden uit
muntend volgehouden en de ingehouden-
heden spanden de aandacht der hoorders
des te sterker. Een monumentale weer
gave, zonder verstarring maar vol fan
tasie. Met enthousiasten bijval zijn het
Concertgebouworkest en v. Beinum ge
vierd.
Scmtoersvereenigingen
De eerste vraag had betrekking op de
ongerustheid, welke is ontstaan ten aan
zien van het voortbestaan der verschil
lende schildersvereenigingen, zulks in
verbana met de oprichting van het gilde
van beeldende kunstenaars.
Het ligt niet in de bedoeling, zoo ver
klaarde de heer van Anrooy. dat deze
vereenigingen zouden verdwijnen. In
tegendeel. zij zullen als geheel worden
cpgenomen in het gilde, nadat zij zijn
gesaneerd. Het zou zeker verkeerd zijn
om vereenigingen. die in den langen tijd
van haar bestaan een traditie hebben
opgebouwd, te doen verdwijnen. Ik noem
hter b.v., aldus de heer van Anrooy,
Arti et amicitiae te Amsterdam. St. Lu
Pulchri Studio in
den Haag, De Ploeg te Groningen, de
Bredasche Kunstkring enz., zij zullen
opgenomen in het gilde, een kern ter
plaatse kunnen vormen, waarin het
streekeigene zich kan vereenigen, op
welk terrein nuttig werk door haar ver
richt kan worden.
Wat bedoelt u precies met saneering,
luidde de vraag.
Ik bedoel hiermede, dat de amateurs
hieruit worden verwijderd, zoadat al
leen de beroepsschilders overblijven. Ook
in het gilde worden, zooals bekend,
slechts beroepsschilders opgenomen. On-
toetreding van Zuid-SIavië tot het drie
mogendhedenpact, heeft Duitschland
zijn sympathieën voor dezen staat tot
uiting gebracht en de toetreding ais fac
tor der stabilisatie van Zuidoost-Europa
beschouwd. Wanneer thans bepaalde
krachten in Zuid-SIavië gelooven, zich
tegen een dergelijke ontwikkeling te
moeten verzetten, dan moeten zij uitslui
tend de verantwoording daarvoor dra
gen. Wanneer deze krachten gelooven
met de grootmoedigheid en de kracht
van het Duitsche Rijk een spelletje te
kunnen spelen, dan hebben zij zich, ver
gist. Duitschland is niet voornemens,
zoo besloot men in de Wiiheimstrasse
de uiteenzettingen, zich door betaalde
agenten te laten uitdagen en beschimpen.
Nieuw protest van den Dnitschen
gezant
De Duitsche gezant te Belgrado, von
Heeren, heeft, naar men in politieke
kringen te Berlijn verneemt, opnieuw
den Zuidslavischen minister van buiten
landsche zaken, Nintsjitsj, ontmoet, om
bij hem te protesteeren. Men gelooft,
dat het protest in verband staat met
de gebeurtenissen van Vrijdag ter gele
genheid van de feestelijke godsdienst
plechtigheid in de kathedraal van Bel
grado waar, zooals gemeld, de Duitsche
gezant is beschimpt.
Op de vraag, of bij deze gelegenheid
tusschen den Zuidslavischen minister
van buitenlandsche zaken en den Duit-I
schen gezant ook politieke kwesties zijn
besproken, antwoordde men in de Wil-
helmstrasse, dat de politieke toestand
voor Duitschland geen aanleiding geeft,
op het oogenblik politieke vraagstukken
te behandelen. Wanneer de Zuidslavi-
sche regeering van meening is. zoo ver
klaarde men van Duitsche zijde verder,
dat er een wijziging in haar houding is
gekorben. dan is het haar t-^k, hiervan
de Duitsche regeering mededeeling te
doen.
Volksche kunst
Wij komen dan aan het begrip „volk
sche kunst. een begrip dat niét defini
tief kan worden gesteld, doch dat ieder
op zijn manier kan uitleggen Wanneer
men echter spreekt over het scheppen van
..volksche” kunst, wil dit echter niet zeg
gen. kunst te scheppen als het volk, dus
geen boerenkunst of primitieve kunst, en
ook niet het scheppen van een kunst, die
direct voor ieder begrijpelijk is. Ik zou
aan dit begrip de beteekenis willen ge
ven van het scheppen uit een Nederland
sche geaardheid, zeide de heer van An
rooy. Hoe eenvoudig dit is. toch heerscht
hier nog wel verwarring en wordt er
veel over gedelibereerd Het is een
prachtterrein voor kamergeleerden, die
hier nog meer verwarring des geestes en
angst kunnen stichten. Ik zal mij wel
hoeden on> schilders als Willink. Rauol
Hynckes. Chabot. Peike. Koch Germ de
Jong of Jan Sluyters. om er maar enkele
te noemen, die 1000 maal meer hebben
gepresteerd dan alle leuteraars over het
woord „volksch". aan het hoofd te zani
ken met dien onzin. De echte schilder*
kunnen allen op den steun van het depar
tement van Volksvoorlichting en Kunsten
rekenen, zij mogen gerust onder den in
vloed staan van een of andere strooming.
want indien dit niet gebeuren zal. gaat de
kunst morsdood.
Er zijn echter ook andere kunstenaars,
die geen rekening houden met het volks
karakter. Tegen een dergelijke kunst"
willen wij in de toekomst waken, besloot
de heer van Anrooy het onderhoud
waarbij hij de hoop uitsprak, dat hij hier
in verschillende misverstanden zou heo-
ben weggenomen en op verschillende
punten meer klaarheid zou hebben ge
bracht.
De toestand te Belgrado en
Agram
Het straatbeeld van
toont ’nog aanzienlijke
Een onderhoud met J. A. M. van
Anrooy
Over de ordening in de Nederlandsche
kunstwereld is in den laatsten tijd veel
geschreven en nog meer gesproken, zoo
wel binnen als buiten de betrokken krin
gen En, zooals het zoo dikwijls gaat,
zijn hierdoor verschillende misverstan
den ontstaan en is in verschillende krin
gen een ongerustheid tot uiting gekomen
ten aanzien van de toekomst van de
Nederlandsche kunst.
Teneinde deze misverstanden en onge
rustheid zooveel mogelijk weg te nemen,
en tevens een beter inzicht te doen ont
staan bij het publiek over de wijze en
het doel van deze ordening, heeft het
A N P. zich gewend tot den heer J. A
M van Anrooy, leider van de organi
satie uer afdeeling bouwkunst, beeldende
kunst en kunstnijverheid van het depar
tement van Volksvoorlichting en Kun
sten, Jie zoo bereidwillig was eenige
vragen inzake deze kwesties te beant
woorden en toe te lichten