Het Rotterdam der toekomst
Haagschc Courant van Zaterdag 12 April 1941
Jong leven op de boerderij
BINNENLAND
GEMENGD NIEUWS
NEDERLANDSCH-INDIE
Scheveningsche klanken
een
van
samen
De
DE SITUATIE IN HET
VERRE OOSTEN
de parti-
energiek
De plannen voor den herbouw en de grootscheepsche
annexaties houden rekening met
inwonertal van 1,200.000
In dit jaar 8500 nieuwe
woningen
De Overheid en
culieren werken
bollenvelden met Paschen
DERDE BLAD, PAGINA U
ENGELSCH-AMERIKAANSCHE-
NEDERLANDSCHE BESPREKINGEN
BENDE INBREKERS TE LEIDEN
AANGEHOUDEN
FABRIEK TE TIEL IN DE
ASCH GELEGD
Aanzienlijke schade
Vrijmetselarij
Op verschilIende boerderijen zijn weer veulens geboren. Een snapshot van hot naar de weide brengen-van
merries en veulens, genomen op een boerde rij in de omgeving van den Haag (Schunmeipanntnah^
l SI
CLIV
KEES DE KLINKER
Al
Het opruimen van het puin
Oe haven
de
van
en
in
s
in
langdurig
wijl
gehouden wegens heling,
fie kon in haar geheel
1806. En wel de Schevelingsche notaeris
Boudewijn de Witt. Dat baentje van vier-
baek- en rentmeester was èigelik 'n soort
eirebaentje.
Leidsche politie is erin geslaagd
•rresteeren. die
ongeveer twee weken geleden
gemaakt aan verscheidene
Leiden, waarbij een geld-
Doodelijke val van een kindje in tobbe
Aan de Pluimstraat te Enschedé is Don
dag een anderhalfjarig kindje in een
tobbe met water gevallen en om het
leven gekomen. Men dacht aanvankelijk,
dat de kleine verdronken was. doch later
werd vastgesteld, dat de doodsoorzaak
het breken van een halswervel is ge
weest
Inbraak in goad- en zilverwerk
Dezer dagen is ingebroken in den
goud- en zilverwinkel van de firma A. D.
Overstrijd aan de Witte de Withstraat te
Rotterdam. Door vernieling van een deur
paneel. zijn de inbrekers via de achter
zijde binnengekomen en hebben uit den
winkel een groot aantal dames- en hee-
renhorloges gestolen, waarvan aantal en
waarde nog niet nauwkeurig zijn vastge
steld. Ruw geschat, is voor een waarde
van achtduizend gulden verdwenen. Van
de daders ontbreekt elk spoor.
Nabij de grens van TieL onder de ge
meente Wadenoyen. heeft gisteravond een
felle brand gewoed, welke het fabrieks
gebouw van de N.V. chemische fabriek
en handelmaatschappij v.h. Jan E. de
Boer in asch heeft gelegd. Het personeel,
bestaande uit 20 personen, had zijn dag
taak volbracht en had om half zes de
fabriek verlaten. Kort daarna werd de
brand ontdekt. De vlammen vonden voed
sel in de carbolineum, het hoofdproduct
van de fabriek en in overige teerproduc-
ten en chemische stoffen en sloegen wel
dra naar alle kanten uit De brandweer
van Tiel rukte terstond met groot mate
riaal uit en bestreed het vuur met zeven
stralen. Aanvankelijk stond zij machte
loos tegen de vuurzee, maar allengs won
zij terrein, zoodat omstreeks kwart over
zes het gevaar voor uitbreiding tot de
belendende perceelen was geweken.
Opzichter van de brandweer
ernstig gewond
het blusschingswerk
ook de
Groote voortvarendheid
Dr. Völckers sprak met groote waar-
deering over dit initiatief, waarin de
voorzitter van de Kamer van Koophan
del. de heer v. d Mandele, een belangrijk
aandeel nam. Ter ilustratie van de voort
varendheid, waarmee men in de Maas
stad tewerk ging, noemde spr drie data,
karakteristiek voor de energieke actie
15 Mei capitulatie der Nederlandsche
Weermacht18 Mei in de Nederlandsche
bladen verschijnt een oproep voor hulp-
verleening met transportmiddelen voor de
puinruiming20 Mei ir. Witteveen
krijgt de opdracht voor het ontwerpen
van een plan van herbouw.
Verdacht van moordaanslag
aangehoaden
In verband met den moordaanslag te
Blesdijke op den 73-jarigen B. Huis in 't
Veld is zekere J. M. te Hoogeveen, vroe
ger caféhouder te Willemsoord, in arrest
gesteld.
voorloopig niet worden doorgevoerd. Door
de annexatie komt het zielental dan reeds
op 700 000 Het geheele economische leven
van Rotterdam zal zich dus binnen ruime
grenzen ontwikkelen. Neemt men aan dat
het zeevaartverkeer en dat van de binnen
scheepvaart zich snel na den oorlcg ont
wikkelen zullen, dan zal Rotterdam's be
volking spoedig boven de 700.000 uitko
men. In enkele tientallen jaren zal de stad
1 millioen tot 1.200.000 inwoners tellen.
Met deze gedachte is oij de plannen van
ir. Witteveen rekening gehouden.
het streven naar een Pan-Europa van
Coudenhove Kalerugi Wie over deze on
derwerper. meer wil lezen, kan het bo
vengenoemde boek van den heer Schwier
ter hand nemen.
De heer W. Schwier, van wiens uiteen
zettingen over de vrijmetselarij in een
onderhoud met een vertegenwoordiger van
het A N P wij reeds melding hebben ge
maakt, heeft onder den titel „Vrijmetse
larij, een volksvijandige organisatie", bij
de Uitgeverij Westland te Amsterdam in
de Nederlandsche taal een boek doen ver
schijnen, waarin een en ander in bijzon
derheden wordt uitgewerkt.
De schrijver behandelt daarin achter
eenvolgens „de wereldbeschouwing der
Vrijmetselarij", de „voorvaderen van de
Orde der Vrijmetselaren", de „voorloopers
van de Vrijmetselarij in de Middeleeuwen"
(onderverdeeld in „de Orde der Tempe
liers”, „de Bouwhutten" en „de Rozenkrui
sers"), de „Oprichting van de Vrijmet
selarij”. de „uitbreiding van de Loges
en hare Ideeën", „de Vrijmetselarij, een
werktuig van het Wereldjodendom" (on
derverdeeld in „afstamming en program
ma der Joden”, „Liberalisme en Vrijmet
selarij", de grondslagen voor den greep
naar de wereldkrachten van het moderne
Jodendom", en „centra van ophitsing”),
„leerstellingen der Vrijmetselarij”, „de
Vrijmetselarij in Nederland", „gebruiken
en opvoedingssystemen” (onderverdeeld in
„de werkplaats der Vrijmetselaren”, „de
opname", „de Johannes Gezellen en
Meestergraad", en „de Middelste en Hoog
ste Graden"), „het internationale karak
ter der Vrijmetselarij"
Ten gerieve van den belangstellenden
lezer is hieraan toegevoegd een lijst van
de 65 afbeeldingen, die het boek verluch
ten en verduidelijken. Bovendien is in den
tekst een aantal teekeningen opgenomen
Een verklaring van enkele uitdrukkingen
en een register vergemakkelijken voorts
het gebruik van dit werk.
Oe Vrijmetselarij In Neder
land verboden.
Wij moeten nog terugkomen op de uit
eenzettingen van den heer Schwier in
bovengenoemd onderhoud.
Ten aanzien van het internationale
karakter onderscheidt hij twee stroomin-
gen in de Vrijmetselarijde Romaansche
en de Germaansche richting.
Deze zijn een gevolg van den volksaard
De meer impulsieve aard van den Zuider
ling maakte, dat de Vrijmetselarij in deze
landen meer direct in de politiek ingreep,
terwijl in het Noorden de Vrijmetselarij
zich uiterlijk verre hield van de politiek
en zich bepaalde tot het laten doorwerken
van haar geest. Het einddoel van beide
stroomingen is, zeide de heer Schwier,
evenwel hetzelfde en dit doel is de wereld
heerschappij.
Daartoe wil de Vrijmetselarij, zoo heet
het verder, de verschillen van ras. volk
en godsdienst uit den weg ruimen.
In wezen acht de heer Schwier de Vrij
metselarij. zoowel op politiek, als op gods
dienstig gebied revolutionnair. In dit ver
band wees hij op den invloed van de Vrij
metselarij in tal van internationale orga
nisaties en op haar eigen internationale
organisatie
De z.i. bijzondere positie van de Joden
in de Vrijmetselarij besprekende, wees hij
op de stichting in 1843 te New-York, van
een zuiver Joodsche Vrijmetselaarsorde, de
B'nai B'rith In 1873 bestond deze organi
satie uit 200 loges met 25 000 leden en in
1911 uit 414 loges met 40.000 leden In
Nederland bestonden twee „B'nai B'rith"-
loges en wel te Amsterdam en Den Haag
met tezamen 192 leden.
Na op den invloed van deze loge te
hebben gewezen, zeide de heer Schwier
o.m.: „Ook aan de overzijde van den
oceaan, in de Vereenigde Staten, is de
macht van de B'nai B'rith zeer groot De
minister van financiën Morgenthau is lid
van deze loge, evenals de beide secreta
rissen van den minister van binnenland-
sche zaken. Ickes. Deze secretarissen zijn
Normann Meyer en Felix Kohn.
Ook de bekende senator Pittmann is
B'nai B'rith-broeder. Bovendien zijn pre
sident Roosevelt en de minister van bui-
tenlandsche zaken Cordell Hull Vrijmet
selaar. Roosevelt bekleedt zelf den 32sten
graad. De waardeering voor Roosevelt
heeft de B'nai B'rith duidelijk getoond
De heer Schwier betoogde voorts, in
verband met hetgeen hij heeft opgemerkt
over het internationale karakter, dat de
Vrijmetselarij een opvoedingssysteem
heeft opgebouwd, dat uitermate geschikt
is om den mensch rijp te maken voor de
zoogenaamde, op wereldburgerschap ge
grondveste, humaniteitsgedachte. Hij be
schrijft zeer uitvoerig de samenkomsten
van de broeders, den tempel, de attribu
ten, het ritueel bij inwijding van den
leerling, de bevordering tot gezel en tot
meester, en betoogt, dat in de ceremo
niën de sterk Joodsche inslag tot uiting
komt.
Uitvoerig werd behandeld de invloed
van de Vrijmetselarij op revolutionnaire
bewegingen in Frankrijk (de groote
Fransche revolutie, de commune, de op
stand in Parijs in 1871), in Spanje (1820),
Italië, Zuid-;Amerika. Daarnaast werd de
andere wijze van optreden in de Ger
maansche landen uiteengezet, het ver
krijgen van invloed door het propageeren
van het internationalisme en het wereld
burgerschap, in tegenstelling met de
liefde tot het eigen land, het bevorderen
van allerlei internationale vereenigingen
en bonden.
In dit verband werd om. herinnerd aan
De betrekkingen tusschen Japan
en Nederlandsch-Indië
TOKIO, 1 April (Domei) Uit Manilla
wordt gemeld, dat aldaar een conferen
tie is gehouden, welke twee dagen ge
duurd heeft, en waarin EngelschAme-
rikaanschNederlandsche besprekingen
gevoerd zijn over een z.g. gemeenschap
pelijke verdediging in het Verre Oosten,
de eerste in haar soort in den Oriënt
sinds het uitbreken van den Europee-
schen oorlog. Nu de besprekingen voor
bij zijn, is luchtmaarschalk Sir Robert
Brooke Popham, de opperbevelhebber
van de Britsche strijdkrachten in het
Verre Oosten en Britsch afgevaardigde
op de conferentie van Manilla, per
vliegtuig naar Singapore vertrokken.
Tevens zijn de heer van Kleffens en zijn
gezelschap, die op weg waren naar Ba
tavia en hun reis te Manilla hadden on
derbroken, om aan de conferentie deel
te nemen, per vliegtuig naar Neder-
landsch Oost-Indië doorgereisd.
Een D.N.B.-bericht uit Tokio meldt,
dat er officieel over het resultaat der
besprekingen niets bekend is gemaakt
Men mag aannemen, dat ook de positie
van Nederlandsch-Indië, binnen het be
stek van dit militaire en economische
front is opgehelderd en dat de handels-
bespreklngcn tusschen Japan en Neder-
landsch-Indië te berde gebracht zijn.
Toen de veehouder K. te
Loenen aan de Vecht, vanmorgen zijn
kippen wilde gaan voeren, kwam hij tot
de onaangename ontdekking, dat niet
minder dan 25 legkippen waren gestolen.
De verdwijning van den Bredaschen
koopman
De rechter-commissaris in strafzaken
bij de Rotterdamsche rechtbank deelt,
ten aanzien van het onderzoek naar de
verdwijning van den Bredaschen koopman
van A., 't volgende mede: Ten onrechte
zou de indruk kunnen worden gewekt,
dat het onderzoek de zaak reeds volko
men tot klaarheid heeft gebracht. De
instructie is echter nog niet gesloten,
zoodat de verdachten niet binnenkort
voor de Rotterdamsche rechtbank zul
len verschijnen. Wel is inderdaad komen
vast te staan, dat beide verdachten, de
Rotterdammer en de Amsterdammer,
zeer nauw bij het misdrijf betrokken
zijn. Dat zij samen den moord met be-
rooving op touw hebben gezet, en samen
hebben gepleegd, is nog allerminst ko
men vast te staan.
De gevolmachtigde van den Rijkscom-
missaris voor de stad Rotterdam, presi
dent dr. Völckers, heeft ons in de gebrui
kelijke persconferentie een interessant
persoverzicht gegeven van de plannen
voor den herbouw van Rotterdam en van
de wijze waarop deze, wat hun voorbe
reiding betreft, reeds ten deele ten uit
voer zijn gelegd.
Tengevolge van de oorlogshandelingen
In Mei van het vorige jaar. werd een
vijfde gedeelte van het bebouwde gedeel
te van Rotterdam, en wel zijn zeer be
langrijke city, verwoest. Ongeveer 25.000
woningen gingen daarbij verloren, bene
vens een zeer groot aantal bankgebou
wen, fabrieken, winkels, magazijnen
entrepots, enz. Circa 80.000 personen wer
den dakloos.
Met een buitengewone energie pakte
het Rotterdamsche gemeentebestuur, sa
men met de leidende figuren uit het za
kenleven, onmiddellijk de herstelwerk
zaamheden aan. aanvankelijk uiteraard in
dezen vorm, dat aanstonds een organi
satie in het leven werd geroepen om de
puinhoopen op te ruimen en het eerste
overleg plaats vond met den stadsarchi
tect. ir, Witteveen, over een plan van
herbouw.
Dr. Völckers wees tenslotte nog op het
groote belang van Rotterdam als haven
Het scheepvaartverkeer in vredestijd
was er enorm: het 10.000ste schip liep
binnen een jaar binnen; in totaal kan
met een verkeer van 14.000 zeeschepen
rekening worden gehouden. Men heeft
berekend, dat elke 20 minuten van dag
en nacht een schip den Waterweg op- cf
afvoer. Daarbij kwamen 200.000 Rijn- en
binnenschepen.
Het achterland van Rotterdam is zeer
belangrijk en zijn geografische ligging is
voortreffelijk.
Daarom, aldus dr. Völckers, mag voor
Rotterdam een groote toekomst verwacht
worden. Na den oorlog zal er overal een
ontzaglijk gebrek aan grondstoffen zbu.
De schepen voor het transport daarvan
zullen in series nieuw gebouwd moeten
worden, eer soort eenheidsschepen voor
gemengd vracht- en personenvervoer.
In de beste jaren zette de Rotterdam
sche haven 42 millioen ton aan massagoe
deren en stukgoederen om, waarvan 32
millioen ton kolen, erts, graan, hout etc.
De capaciteit van de voortreffelijke
havens van Rotterdam is met deze 42 mil
lioen ton niet uitgeput. Zij kan minstens
tot 50 millioen ton worden opgevoerd.
Rotterdam’s goederenverkeer heeft bo
vendien het voordeel, dat het veelzijdig
is, zoodat de haven nooit op zoo gevoe
lige wijze als andere havens den terug
slag zal ondervinden van verlies van een
deel der goederen als gevolg van be
paalde stroomingen van polltiek-econo-
mischen aard, verschijnselen, waarmede
men bij een groote zeehaven altijd reke
ning moet houden.
Rotterdam, zoo besloot dr. Völckers, zal
het aan scheepvaartverkeer nooit ontbre
ken, niet alleen vanwege- de grondstoffen,
maar ook door zijn buitengewoon gunstige
ligging.
Maar 'n aare kwestie is weer, oe in- die
tije de vierbaekbeweging bekostigd wier.
De Staete van Olland en West-Vriesland
wazze der èige-n-in de zeuventiende èiw
terdege van bewust, dat 't oak n groat
lansbelang was, datte der op enkelde pun-
te van de kust vierbaekens brandede voor
de vèilig-èid van scheepvaert en vissche
rij. En der kon oak van die kant op gere
gelde steun erekend worde. Vorders bleef
in veul gevalle-n-oak de stasregeering iet
achterwege. Maar tóch schèint 't voor de
vierbaekmeesters veulal 'n èile toer e-
weest te ebbe-n-om de endjes an mekaar
te knoape.
We ebbe de leste keir al ezèid, datte
de stierlui voor dat doel 'n premie van
4J guide per vaertuièg opbrenge mozze En
as alles goed ging, dan gebeurde dat oak
wel. Maar was er op de ien of aare me-
nier stagnaesie in de visscherij, dan kwam
der met 't betaele van die premie wel er is
'n kink in de kaebel. Zoa gebeurde-n ’t
in 180^ toe de visscherij der slecht vóór-
stong, omdat er allien maar overdag e-
vischt moch worde, datte de stierlui iet
in staet wazze-n-om an de vierbaek mee
te betaele.
We leze nog in Vermaas van 'n ge
val in 1719, dat er deur de Schevelingers
met de Staete van Olland 'n klacht in-
nediend wier, omdatte ze van Regeerings-
zij voor tegemoetkomming in de koste van
de vierbaek maar 528 gulde-n-ontvange-n-
aane. En der wazze meir as duièzend guide
noadig Dat wier in 'n uiètvoerig adres
allemael beschreve. Oewelle ze niet vol
ledig der zin krege, was 't end van *t
liedje toch, datte ze d'r 'n flink bedrag
bijkrege.
In 1768 was er 'n tekort van 1352
guide. Maar toe schene Burgemèister en
Schepene dat zaekje weer oppeknapt te
ebbe. In 1782 mozze de Staete van Olland
bijsprlnge met 400 guide 's jaers, dat lae-
ter op 250 gulde-n-ebrocht wier. Zoa ziene
we. datte der mèistaï èil wat kromme
spronge voor noadig eweest benne, om de
rekening van de vierbaek te laete kloppe
We schreve 't jaer 1807. dat 't met
de vierbaek èigelik voorgoed ovveloape
was. Van 't brande van „kolevier" was toe
gien spraeke meir, want in dat jaer wier
de eirste olielamp öp-ange. Van dat oagen-
blik öf zou je èigelik motte spreke van
De noodwinkels
Een der eerste dingen, die men nood
zakelijk achtte, was het wederom doen
opbloeien van het zakenleven in de bin
nenstad. Voor dit doel werden noodwin
kels. noodmagazijnen, noodfabrieken. etc.
opgericht. Aan den Coolsingel en de
Goudsche singel ontwikkelt zich reeds
weer zakenverkeer, zeer ten gerieve van
het publiek dat eerst genoodzaakt was
zijn inkoopen in ver afgelegen wijken te
doen. Honderden noodwinkels werden
volgens een bepaald systeem door het
stadsbestuur gebouwd en aan kleinhande
laren verhuurd. Behalve deze, zijn een
groot aantal grootere noodwinkels verre
zen, door particulieren tot stand ge
bracht. Zoo Is bijv, aan de Jongkindstraat
een geheele straat van noodwinkels ont
staan, zaken van winkeliers-, juweliers,
kunsthandels, boekhandelaren, confectie
zaken, lederzaken, etc. die vroeger
aan de Noordblaak gevestigd waren. De
middelen voor de inrichting van deze za
ken werden opgebracht door de ..Stich
ting 1940", welke tot dusver voorschotten
tot een bedrag van 23 millioen gulden
heeft verstrekt
Bij het blusschingswerk moest de
brandweer ook de brandweer van
Wadenoyen was uitgerukt behoedzaam
te werk gaan, daar door de hitte ver
scheidene zuurstofcylinders en flesschen
met chemicaliën tot ontploffing kwamen.
Bij een van deze explosies werd een
opzichter van de brandweer door een
wegvliegende scherf ernstig aan het hoofd
gewond. Hij moest zich onder genees
kundige behandeling stellen. Het jonge
bedrijf is door den brand zwaar getrof
fen. De schade is aanzienlijk. De oor
zaak van den brand is niet bekend.
Sneller kon het niet en deze krachts
ontplooiing bleef zich in onverminderde
mate voortzetten, allereerst in het oprui-
mingswerk, waarbij 20000 man te werk
werden gesteld, die 2000 voertuigen tot
hun beschikking hadden. Wat bij eersten
aanblik een onbegonnen werk leek, de
verwijdering van honderdduizenden ku
bieke meters puin, kwam in een half
jaar gereed. In November verdween de
laatste vracht uit het verwoeste stads
deel.
Het puin kreeg deels al dadelijk een
nuttige bestemming bij de demping van
overtollige kanalen en voor de fundee-
ring van den grooten weg langs de Kra-
lingsche plas werd deels opgeslagen In
de nabijheid van het G.E.B.-gebouw voor
later gebruik Tijdens de opruimings
werkzaamheden hebben zich moeilijkhe
den voorgedaan met de arbeiders, welke
in hoofdzaak liepen over loonkwesties. De
arbeidsbeurzen en de Duitsche ambtena
ren voor sociale aangelegenheden hebben
toen ingegrepen en een bevredigende re
geling ingevoerd. Er werd een tariefloon
ingesteld en er werd een Vertrouwens-
raad** benoemd. Deze raad. voor de
eerste maal hier te lande ingesteld,
heeft zeer nuttig gewerkt
Nieuwe straten
In November was men dus gereed met
het opruimen van het puin Men was
reeds overgegaan tot het ontwerpen van
nieuwe straten. Een groot aantal straten
was reeds geprojecteerd, en de aanleg
er van verkeert reeds in een stadium van
uitvoering.
Nog niet in volle pracht
zullen de Paaschdagen nog geen
bollendagen zijn in den vollen zin van het
woord, toch zullen velen een bezoek wil
len brengen aan de eerstelingen, die de
Hollandsche lustwarande met hun kleuren
sieren.
Ten gerieve van deze fietsers en wan
delaars heeft de A.N.W.B. een speciale
route uitgezet, welke langs de mooiste
velden voert en die op de A N W B.-weg
wijzers is aangegeven met een opzet-
bordje. dat de afdeeling vertoont van een
bloeiende hyacint geflankeerd door een
narcis en een tulp.
De route is 65 km lang en vormt een
rondrit van den Deyl via Wassenaar,
langs het rijwielpad door de duinen naar
Katwijk en Noordwijk aan Zee; vervol
gens naar Noordwijk en Vogelenzang en
langs zeer fraaie binnenwegen door het
centrum van de bollenstreek rond Ben-
nekom. Hillegom, Lisse en Sassenheim,
naar den Deyl terug.
De A.N.W.B. vestigt er de aandacht op,
dat de velden langs deze route met de
Paaschdagen echter zeker nog niet hun
grootste pracht zullen hebben ontplooid.
De eerstelingen van de narcissen begin
nen reeds te bloeien.
Wandelroutes
N.Z.H.T.M.
De directie der N.Z.H.T.M. heeft in
overleg met de betrokken vereenigingen
voor vreemdelingen verkeer eenige aan-
bevelenswaardige wandelingen in het
centrum van de bollenstreek vastgesteld
en van wegwijzers voorzien, aangegeven
door bordjes in kleuren. Te Hillegom be
staat gelegenheid tot het maken van
rondvaarten tusschen de bloemenvelden
en bezoek aan een uitkijktoren.
’k Eb de vorige keir al ezèid, dat ik
met onze Jocheme nog er is me licht op
zou steke, om vordere bezonder-eedes te
wete te komme van de Ouwe Vierbaek.
As ik van gebeurtenisse en episodes uièt
vrooger tije wat te informeere-n-eb, dan
oof ik met die man noait an doavemans-
deur te kloppe.
Iet allien, dat ie van zoawat alles 't
naedje van de kous weet, maar ij rede
neert oak èlteid zoa graeg over die ouwe
tèid En waer die nog eve-n-an wèifele
zou, dat kikt ie nog er is sekuur nae in
de naelaetenschop van Vermaas.
'k Liep 'm vandaeg net in de flank,
toe die van de Ouwe Aève vandaen kwam.
Jochem”, zeg ik, ,,'k aa je op gien ge
schikter oagenblik kehne treffe, want 'k
eb an de Klankelezers beloofd, om ze nog
enkelde bezonder-eedes over de Ouwe
Vierbaek te vertelle".
„Kees”, zèit ie, „ik zei je alles ver
telle, wat ik der van weet, maar gaet eirst
maar bèi me mee voor 'n bakje troast.
Jaenekee zit al met smart op me te wach-'
te. 't Mag teugewoordig 'n beetje an de
slappe kant weze, maar zoa’n bakje ken
ik toch maar iet misse. En dan èit Jaene
kee je weke lang al iet onder 't licht van
der oage-n-ezien. Misschie treffe we 't
nog, dat er nog 'n kookje bij komt oak!
Zoa onder 't genot van 'n lekker
kopje koffie, was onze Jochem in de goeie
stemming ekomme, om alles te vertelle.
wat ie zoa van dat Ouwe Vierbaeken öf
wis. Zoadoende vernam ik, dat t er vroe
ger soms erg èigenaerdig nae toeging.
De vierbaek of vierboet was indertèid
èigelik 'n soort partekeliere onderneming,
die toch weer in zekere zin verantwoor-
delik was teugenover de Kerk, de Stasre
geering en de Lansregeering Deur de
Stad wiere de 4 zoagenaemde vierbaek
meesters annesteld. En wel uièt de nota
belen van 't durp. Ien dervan was de rent
meester en genoot 'n toelaege van dürtig
guide per jaer
De vierbaekmeesters aane-n-let allien
‘n vrije plaes in de Kerk, maar 's winters
oak 'n warme viertest voor rekening van
de vierbaek Allemael van die dinge, die
je be-oardèile mot nae de toestande van
vrooger tije. Vermaas noemt nog ien van
de rentmeesters, die dat was van 1802 tot
Kettinghandel ontdekt
In de gemeenten Enkhuizen, Andijk
Grootebroek zijn ambtenaren van den
crisiscontröledienst in samenwerking met
de politie een omvangrijken kettinghan
del in koffiesurrogaat, thee, cacao, brui
ne boonen en zeep op het spoor geko
men, waarbij niet minder dan dertien
personen zijn betrokken, die allen proces
verbaal tegen zich zagen opgemaakt. De
verschillende artikelen werden clande
stien tegen zeer hooge prijzen van de
hand gedaan. Men is er in geslaagd een
grooten voorraad goederen in beslag tt
nemen. Ook werd bij eenige in het com
plot betrokken personen ongebanderol-
leerd vet in beslag genomen. Het onder
zoek in deze zaak duurt voort
Nieuwe woningen
Van de 25.000 vernielde woningen in het
centrum der stad, zullen er 8 tot 10 000
weer in het stadscentrum worden ópge
trokken. De overige woningen worden ge
bouwd in de voorsteden, in het Zuiden, in
Vreewijk en Blijdorp en op den rechter-
en linker Maasoever. Voor dit jaar staat
de bouw van 8500 woningen op het pro-
irarrma.
.De plannen voor den herbouw van de
binnenstad zijn geheel gereed. Het totale
vernielde gebied is door de stad onteigend
daardoor de mogelijkheid te hebben er
vr‘j over te kunnen beschikken.
Het zielental
Rotterdam is snel gegroeid. In 1750 telde
?n^tad 55OOO inwoners, in 1870 116 505. in
1900 318 468, in 1930 578 949 en In 1940
620 000. Met Ir. Witteveen is langdurig
®',erle8 gepleegd over het zielental waar-
in zijn plannen voor den herbouw
’■«kening moet worden gehouden. Men
beeft een oogenbllk aan 2 millioen inwo-
voor de toekomst gedacht, maar een
f*ehaven als Rotterdam is van vele fac-
afhankelijk. Overschie. Schiebroek.
,llcRersberg en IJselmonde, zullen dit
iaar nog geannexeerd worden. Ook Schie
dam en Vlaardingen komen voor annexatie
aanmerking, maar ofschoon zij econo-
ï<?ch «n industrieel reeds tot Rotterdam
oe“oorcn, zullen deze annexatieplannen
Al die bezonder-eedes komme-n-uièt
de koker van onze Jocheme. As ik wat
nieuws wul wete voor de Klanke, dan
gaen ik maar nae me freer Jochem toe.
Maar nae 't koffie-uurtje wou die met
alle geweld weer nae strang. „Kees",
zèit ie, we zitte non volop in 't vóórjaer,
de visschies komme nae de wal toe. Kik
maar ‘s nae de schokkers, wat 'n moaie
reisies owe ze maeke. Der komt oak meir
bot, schol en wijting an de mart. Je weet
iet, welke wondere-n-ovve der gebeure
kenne. Misschie springt er wel 'n kab-
belaauw op strang. Maar azze der weer 's
bollekies anspoele, laete we dan maeke,
datte we der bij benne.
Zoadoende benne we die èige dag
nog tot alf Kattek toe eweest. Maar der
was gien vischje te bekenne. Dat zootje
wijting van onderlest van de Groene Tent
ken die nog maar iet vergete!
Een deel van den bait achterhaald
De
een inbrekersbende te
zich ongeveer twee
schuldig had
diefstallen te
bedrag van 700, benevens" 500 pond
thee en ruim 100 pond koffie werden
ontvreemd. Na moeilijke naspringen zijn
thans zes personen aangehouden, mee-
rendeels oude bekenden van de politie,
die een bekentenis hebben afgelegd, ter
wijl nog verschillende personen zijn aan-
.De partij kof-
worden opge
spoord. Van de thee kon slechts 24 pond
worden achterhaald, doch van het ge
stolen geldbedrag en de opbrengst van
de ontvreemde koffie en thee was
slechts 150 over.
COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREEN
KOMST IN HET MUZIEKIN8TRU-
MENTENBEDRIJF
Na 25 jaren strijd van de betreffende
werknemersorganisaties om in het piano-
en orgelbedrijf tot collectieve loonrege
lingen te komen, is het hoofdbestuur van
den bij het N.V.V. aangesloten Nationalen
vakbond van muziekinstrumentmakers en
-stemmers er in geslaagd, met het hoofd
bestuur van den Ned. Bond van piano- en
orgelhandelaren en -fabrikanten tot over
eenstemming te komen inzake een ont
werp collectieve arbeidsovereenkomst
voor de piano- en harmoniumbranches.
Nadat op 8 April de goedkeuring van
het college van Rijksbemiddelaars was
verkregen, trad de overeenkomst met te
rugwerkende kracht van 1 April j.l af in
werking, waardoor de eerste collectieve
arbeidsovereenkomst voor de branche van
het muziekinstrumentenbedrijf in Neder
land is tot stand gekomen.
Het N V.V., dat reeds verschillende op
merkelijke resultaten inzake het tot stand
brengen van collectieve arbeidsovereen
komsten heeft mogen boeken, hoopt nu
door middel van het hoofdbestuur van den
Nationalen vakbond van muziekinstru
mentmakers en stemmers ook voor andere
branches, zooals het kerkorgelbedrijf. de
industrie van blaasinstrumenten enz. een
dergelijke overeenkomst af te sluiten.
NED. VEREENIGING VAN
HUISVROUWEN
De Nederlandsche Vereeniging van
Huisvrouwen zal op 22 en 23 April a.s.
in het Getouw voor Kunsten en Weten
schappen te Utrecht de 28ste algemeene
vergadering houden.
OPVOEDERSGILDE
Het hoofd van het Opvoedersgilde heeft
besloten aan het Opvoedersgilde een
afdeeling lichamelijke opvoeding te ver
binden, Als leider dezer afdeeling heeft
hij aangewezen den heer J. M. van der
Lyke. Soestdijkscheweg 203, te Bilthoven.
Het adres van den secretaris van het
Opvoedersgilde isdr. F. Breedvelt,
Jozef Israëlslaan 46, 's-Gravenhage.
TOETREDING VAN WERKLOOZEN
TOT HET N.V.V.
In aansluiting op het bericht betreffen
de de toetreding van werkloozen tot het
N.V.V. wordt medegedeeld, dat deze
toetreding alleen kan plaats hebben, in
dien zij niet in strijd is met de statuten
der aangesloten organen of met bepalin
gen, vastgelegd in de collectieve arbeids
overeenkomsten.
Oe herbouw en het verkeer.
Rotterdam heeft altijd vele verkeerspro
blemen gekend De herbouw zal de oplos
sing van vele dezer problemen brengen.
Breede straten zijn ontworpen, 52 meter
breed terwijl zg.n ringstraten zijn ont
worpen, die, buiten het centrum om. het
goederen- en personenverkeer, naar de
havens kunnen verwerken De straten en
pleinen zullen breed worden opgezet, zoo
dat de binnenstad niet zwaar belast kan
worden door het verkeer.
Ook het probleem van het spoorwegver
keer is onder het oog gezien en de moge
lijkheid is overwogen de spoorbaan door
de stad om te leggen Deze omlegging, van
ongeveer 6 k m zou groote kosten met
zich brengen, ook het goederenvervoer etc.
zou er duurder door worden Het spoor-
wegviaduct zal dus wel blijven bestaan,
maar het zal aesthetisch beter verzorgd
worden.
Bij den herbouw is ook rekening gehou
den met het hooge water, waardoor Rot
terdam meermalen geteisterd wordt De
dijken zullen zoo dicht mogelijk naar den
waterkant worden gebracht Water in de
binnenstad, dat niet van belang voor de
scheepvaart is. zal worden gedempt De
Schiekade en de Schiedamsche Singel
zijn daarvan reeds voorbeelden.
Ook de bruggen zullen verhoogd wor
den, zoodat grootere schepen voor het
Rijn- en zeevaart-verkeer onder de brug
gen passeeren kunnen. De toegangen tot
de bruggen zullen daartoe verlengd wor
den.
Dr. Völckers wees er op, dat de Rijks-
commissaris zich voor den herbouw van
Rotterdam persoonlijk sterk interesseert
Met zorg worden de plannen van ir
Witteveen en van vele andere bekende
architecten en stedebouwkundigen beke
ken. Ir. Witteveen heeft het eens karak
teristiek uitgedrukt: De Rotterdammer,
die in 1950 na jaren afwezigheid in Rot
terdam terugkeert zal een nieuwe bin
nenstad zien, maar hij zal toch voelen,
dat hij in z ij n Rotterdam is terugge
keerd, hij zal het gevoel hebben er weer
„thuis" te zijn. En dit is heel belangrijk.
„lichtbaek” of .Jichtbaeken”. Maar gien
spraeke van. De ouwerwesse betiteling
„Vierbaek” bleef bestaen en bestaet van
daeg an de dag nóg. En 't is nog maar
betrekkelik kort eleeje, dat de naem
..Olieburg" plaes mos maeke voor de
naem „Vierbaekstraet".
Oak teugewoordig spreke we niet
van „Lichttoren”, maar van „Viertoren”.
Dus per slot van rekening oak as gevolg
van de ouwe benaeming „Vierbaek" nog.
Van lieverlee wier de lichtstarkte
opgevoerd, 't Antal lampe wier van ten op
twie en van twie op drie ebrocht. De ver-
lichtingsomtrek wier geregeld groater en
groater. Van 1850 öf was er van „vier
baekmeesters'* gien spraeke meir. De
kustverlichting was 'n zaek van de ma-
rine-n-eworde.
In 1875 kreeg Scheveling z'n èizere
viertoren. Dat is dus al zus en züstig jaer
eleeje, dat die toren ebouwd wier. Voor
die tèid was 't, zoa-as Vermaas 't noemt,
,,’n mèisterstik van bouwwerk". En 't mag
gerust ezèid worde: oak eden ten daege
nog ken Scheveling z’n èige beroeme-n-op
't bezit van ien van de moalste viertorens
ter würreld.
De olielampe ebbe plaes motte maeke
voor 't elektrisch licht, ,,'t Teugenwoordige
bliksemlicht", zegt Vermaas, „is ongeloaf-
lik vord op de Noordzèi waer te neme, en
onze visscherlui wete-n-ons te vertelle,
dat op de plek waer ‘t licht van onze
toren op-oudt, de viere van Engeland al
zichtbaer benne."
a