I OOR DEN PUZZELAAR
<2
KUNST EN LETTEREN
RESIDENTIE-ORKEST
Expositie W. H. Gispen
meer mtt
zoen
TENTOONSTELLING NEDER
LANDSCHE SCHILDER
KUNST IN KEULEN
HAAGSCHE COURANT Donderdag 17 April 1941
„Len
RECITAL PIANO-DUO
DE NOBEL-VAN RENESSE
2
5
15
14
13
21
20
16
19
18
22
23
!4
25
KUNSTZAAL OUDT-HOLLAND
PIANO-DUO
Onder Frits Schuurman
Kunstzaal Liernur
O
(Foto van den schilderJ
Appelboom in sneeuw!
3
thiU
Van Vrijdag a.s.' af wordt in het West-End theater de operette
opgevoerd „Een zoen en meer niet”, met in de hoofdrollen Jacques
van Bijlevelt en Octave van Aerschot (op de foto). Voorts werken o.a.
mede Jopie Koopman, Gilly 'Bach, Lottp Bartschat, Lizzy Valesco,
Ad Hêerings Sluyter)
3e bl. png’. 2
DE VERWOESTING VAN DE BER-
LIJNSCHE "STAATSOPERA
Rede door dr. T. Goedewaagen
12
127
7
CENTRAAL TOONEEL
IQ
COBOUW PRIJSVRAAG 1941
Knorrepot, 27. Landbouwwerktuig.
□EBUTANTENCONCERT
„Niemandsland”
die van
negatief
een
de
zich onderscheidde door
dichter
be-
vol
zoeken
en
een kort interreg-
Cll
UB
TENTOONSTELLING NEDERLANDSCHE
KUNST IN KEULEN
dat
van
ETSEN EN LITHO'S VAN J. M. PRANGE
Op Zaterdag 19 April zal in de kunst
zaal Scherft, Laan van Meerdervoort 88,
een tentoonstelling worden 'geopend van
etsen en litho's van J. M. Prange. Duur
der tentoonstelling tot en met 17 Mei
van
was
zoo’n
zicR
wor-
feit,
niet
K
1 WV:
1
voor
zijn
op. 69
sym-
den zich op een weg.
tasten trouwens
vormgeving Op onze schilders rust een
zware verantwoordelijkheid. Zij drukken
een wezenlijke zijde van den Nederland-
schen geest uit Men verwacht van hen,
dat zij andere volkeren overtuigen van
den bijzonderen stijl van den Nederland-
schen mensch.
Nu Nederland na
SolistenPeter de Kleer (piano), Hans
Osieck (piano) en Jaap van Opstal
(clarinet)
Behalve het prachtige Es-dur Concert
voor twee piano’s en orkest van Mozart,
bevatte het programma niet anders dan
Nederlandsche werken, waarbij wij het
‘idee
Het doordringend portret, het verstilde ten wat meer ook naar"de uiterlijke zijde
directeur Cor van der Lugt Melsert, in
en Weten-
19 April,
wordt de
uitgevoerd
num sinds 1933 opnieuw zijn blik naar
het Oosten wendt om zich van den ge-
meenschappelijken stam onzer Germaan-
scbe cultuur bewust te worden, nu wil
ik ook den blik van het Rijk naar het
Westen trekken, waar in en ondanks
niet gemakkelijke omstandigheden een
volk van verwant bloed zijn scheppings
kracht nog niet heeft ingeboet. De Neder
landsche schilder is dankbaar, dat hem
de gelegenheid geboden is, het zelfpor-
tret van den Nederlandschen geest ten-
Verticaal: 1. Projectiel. 2, GeveS-
versiering, 3. Vel geprepareerd waspapieg,
gebruikt in schrijfmachines.
6. Beetwortelmoes, 8. Aalmoes. 11. Echt
genoot, 12. Deel van het fornuis. 14. Lief-
desgodje, 15. Bijwoord. 16. Sluw middel»
17. Slotwoord, 18. Zangstem, 19. Russisch
toestel om thee te zetten, 20. Gedenk
naald; 21. Azijn.
Een reportage van de opening
Hedenavond zal om 8.15 uur over beide
zenders van den Nederlandschen omroep
een reportage worden uitgezonden van de
officieele opening der tentoonstelling van
Nederlandsche kunst in Keulen.
uitleven. Er werd bij de vertolking van
het uitbundige werk een klankpracht ont
wikkeld. die bij alle geluidontwikkeling
naar het volume toch steeds binnen de
perkgn van het ..musikalisch Schone”
'blééf, om met Hanslick te spreken
Men heeft de beide dioscuren van het
klavier met geestdrift toegejuicht aan het
slot Het is te hopen, dat deze samenwer
king blijvend zal zijn.
Het is, naar wij meenen, voor het
éérst, dat W. H. Gispen zijn werk ten
toonstelt. althans in een zoo omvangrijke,
collectie als hier, in den kusthandel Mar-
tinus Liernur, Zeestraat 63. bijeen kwam
Eem kleine twintig doeken vragen de aan-
da>cht van den bezoeker en zij bewijzen,
dat Gispen een gevormden stijl en visie
bezit. Vooral de stillevens zijn belangrijk,
maar ook landschappen en een enkel por
tret. waarin wezen en gelijkenis opval
lend raak getroffen zijn, overtuigen ons
van een uitgesproken talent, dat uit een
rustige, voorname geestesgesteldheid
werkzaam i,s. Het is duidelijk te merken,
dat Gispen in zijn werk 'n grooten greep
doelt. Hij tracht het wezenlijke der dingen
te benaderen met alle technische midde
len. waarover hij beschikt. In al zijn
schilderijen, zonder uitzondering, valt dit
doordringendstreven te bespeuren, al i>
het uit den aard der zaak niet in alle
doekjen even geslaagd. In zijn ..Stilleven
met mosselen” b.v.. dat picturaal en naar
de compositie sterk geschilderd is, treft
ons allereerst kleur en vorm, zonder
meen Maar in sommige zijner beste doe
ken en naar-deze moet men hein be-
oorddelen valt er bij Gispen méér waar
te namen. En steeds wordt dit ..meer”
met dichterlijke, fijne, maar ook schilder-
VIOOL-M ATINEE MARIA NEU88
De violiste Guila Bustabo, die op het
concert van Zondag 20 April in Diligen-
tia, zou optreden, heeft, vanuit Hamburg,
bericht gezonden, dat zij als Amerikaan-
sehe op het, oogenblik niet kan reizen,
zoodat zij genoodzaakt is ook Laar concer
ten in Holland af te zeggen
In haar plaats zal de ih ons land ook
zeer bekende violiste Maria Neuss, met
medewerking van Hans Schouwman,
piano, thans op genoemden datum in Di
ligentia concerteeren. Het programma dat
de kunstenaresse ten gehoore zal brengen,
bestaat uit werken van Tartini, Bach,
Franck en Suk.
vermoeiden
Opnieuw voorkomen.
'j en soms een wat lichter toets had kunnen
Ruysdael deden, nauwkeurige observatie verdragen.
te verbinden met diepzinnigheid der in Rachmaninoffs suite konden de bei-
- de kunstenaars hun pianistische kwalitei-
Het doordringend portret, het verstilde ten wat meer ook naar"de uiterlijke zijde
stilleven, het landschap met sfeer, bevin- demonstreeren en hun temperament doen
jvol zoeken en
naar de nieuwe, klare
HANS SCHOUWMAN
Onze bekende Nederlandsche pianist
Hans Schouwman zal op zijn recital, mor
genavond in Diligentia, werken van
Bach, Beethoven, Schumann. Debussy,
Chopin en Liszt ten gehoore brengen
kundig volkomen verantwoorde effecten
bereikt.
Het spreekt b.v. uit zijn schilderij „Lan
taarn”, dat 'n transparanten, gevoeligen en
boeienden toon heeft, het ligt verborgen
in het ,-,Stilleven met eend”, waar het den-
netakje een suggestie geeft, die toch in
geen enkel opzicht literair aandoet, maar
het werd ten volle en op zeer schoone
wijze bereikt in zijn beide schilderijen
„Bloemen”, (de nos. 7 en 11 op de ten
toonstelling), die innig en warm van kleur
de essentie geven van het onderwerp, dat
Gispen zich koos. Hier heeft de kunste
naar zich o.i. het volledigst gegeven. Hier
bereikt hi^een diepte, die met de ontwik,
keling van zijn talent ten nauwste ver
band houdt en deze en dergelijke schilde
rijen toonen op onweerlegbare, overtui
gende wijze aan, dat Gispen groote en be
langrijke mogelijkheden-in zich sluit en
bezig is te verwerkelijken. Zij vormen het
hoogtepunt van zijn tentoonstelling en
moeten daarom voor den beschouwer en
voor den schilder zelf de blijvende winst
beteekenen Van een expositie, die, alè alle
andere exposities, slechts een statische
mornent-opname is van een dynamische
ontwikkeling Die ontwikkeling gaat bij
Gispen niet wild en onstuimig, niet in de
zig-zag-lijn van een her- en der experi-
menteeren, maar van binnen uit. naar een
vaste, aan zijn talent en psyche verbonden
innerlijke wetmatigheid. Juist hierdoor
kunnen wij van Gispen nog veel verwach
ten, bij het belangrijke dat hij reeds gaf.
genoegen hadden ook eens iets van d?n
veel-geroemden maar tegenwoordig wei-
nig-gespeelden negentiende-eeuwer Gott
fried Mann te hooren te krijgen. Begon
nen werd met „Variaties en fuga op een
thema van Joh. Kuhnau” voor strijk
orkest door Hendrik Andriessen. Wij
kennen dezen componist sinds lang als
een talentvol en fijn musicus, die in
tonen waarlijk natuurlijk denkt. Juist
hier waar van den „ouden componeer-
stijl” gesproken wordt, is hij in zijn
element., Toch doet deze muziek aller
minst óuderwetsch aan. Daartoe is zij
niet verstandelijk genoeg maar ont
springt zij te zeer uit een warm gevoel.
Dit verschijnt echter in schoone be-
Horizontaal: 1. Jong zoogdier, 3.
Punt, 5. Vierkant, 6. N.-Amerikaansche
loofboom, 7. Stad in China, 9. Kunst
greep, 10. Mensch, 13. Niet de eerste, 16.
Verkwikking, 19. Deel van een gedicht,
22. Handvlakte, 23. Regelmatig snelle af
wisseling van twee op elkaar volgende
tonen, 24. Pronknaald, 25. Zangstuk, 26.
PIANO-AVOND COR VAN BOVEN
De talentvolle Rotterdamsche pianist
Cor van Boven, die op Donderdag 24
dezer een piano-avond zal geven in Dili
gentia, genoot zijn muzikale opleiding
aan het conservatorium te.Rotterdam en
vervolgens van 1928 tot 1931 studeerde
hij bij wijlen Dirk Schöfer. -
Sindsdien corfcerteerde deze kunstenaar
met verschillende bekende Nederlandsche
orkesten, terwijl hij tevens de aandacht
op zich wiSt te vestigen door zijn pres
taties als ensemblespeler.
staatsopera den Engélschen wel eens duur
te staan zou kunnen komen, immers deze
staatsopera. welke aan den Pruisischen
staat behoort, geniet de bijzondere be
scherming van den rijksmaarschalk Her
mann Goering, die, zooals men weet, nog
steeds minister-president van Pruisen is
Er zal een nieuwe opera gebouwd wor
den. Of deze op de oude plaats zal ver
rijzen. staat nog niet vast. Er zal een
wedstrijd worden uitgeschreven voor
nieuwe operaplannen. waaraan uitslui
tend Duitsche bouwmeesters zullen mo
gen deelnemen. De directie van de Staats
opera is thans op zoek naar een geschikt
gebouw, waar het vermaarde opera
gezelschap en het beroemde orkest hun
werkzaamheden zullen kunnen hervatten.
De verwoesting van de opera heeft
de Berlijners zeer geprikkeld en hen er
nog sterker van overtuigd, dat de wereld
heerschappij van 'Engeland moet worden
gebroken. Gebouwen van eenige mili
taire beteekenis waren in de buurt niet
aanwezig. z
3 uur en is
de bezoekers
„Het spel der vergissingen”
Het Centraal Tooneel (N.V.), directeur
Cees Laseur zal Maandagavond, Dinsdag
middag en Dinsdagavond a.s. in den
Stadsschouwburg drie voorstellingen
geven van Shakespeare's „Het spel der
vergissingen" („The comedy of errors”),
welk blijspel is opgevberd in de serie
..Kunstmanifestaties Amsterdam 1940-
1941”, in de speciaal voor het Centraal
Tooneel vervaardigde vertaling van J.
W. F. Werumeus Buning, ten tooneele ge
bracht door Cees Laseur,
Hierin zullen medespelen Mary Dressel-
huys, Rie Gilhuys, Péronne Hosang, Elly
van Stekelenburg, Cees Laseur, Joan
Remmelts, Dick van Veen, Gijsbert Ter-
steeg, Arend Hauer. Ko van Dijk, Jan
Teulings. Willy Ruys, Jacques fSnoek,
Bab Wijsman e.a
De decors en costumes zijn ontworpen
door Wladimir Bièlkjne.
Anna Paulownastraat 11
In de kunstzaal „Oudt Holland”, Anna
Paulownastraat 11, is onze stad een nfeuwe
kunsthandel rijker geworden met een
stemmige en rustige tentoonstellings-
4. vogeltje, ruimte. De eigenaar heeft een sterk per
soonlijke smaak en zoowel in de nieuwe
als in de oude kunst specialiseerde hij zich
op bepaalde meesters, die voor hem van
blijvende waarde zijn. Zoo treffen wij er
i interessante doeken aan van van Daalhoff,
droomerig, dichterlijk en warm van toon,
verder het voorname, veelbelovende werk
van Kropf e.a. Onder de oude meesters
heeft „Oudt Holland” ook zijn eigen
smaak. Het zijn de bekende namen van
den tweeden rang, ier werk in musea en
particuliere verzamelingen te vinden is en
wier oeuvre een oude aantrekkingskracht
bezit. „Oudt Holland” is een kunstzaal
waar sfeer en stilte heerscht, smakelijk en
toch met distinctie ingericht De geëxpo-
seerc’? schilderijen komen prachtig uit tus.
schen de oude meubelen en de bezoeker
zal er zich op zijn gemak voelen als hij
deze vroege en late kunstwerken be
schouwt.
Prijzen toegekend
Op de studie-pnjsvraag, welke de di
rectie van Cobouw (Centraal Orgaan
de Bouwwereld) dit jaar uitschreef,
88 inzendingen ontvangen Gevraagd werd
het ontwerp van een gebouw, dienende
tot lees- en ontspanningsgelegenheid voor
kleuters en kinderen
Pe jury, bestaande uit de heeren H M.
Kraayvanger architect, ir. C van Traa.
b.i en W Verschoor, architect, heeft de
prijzen als volgt toegekendden eersten
prijs aan het ontwerp, ingezonden onder
motto Cyrano”, inzender C. de. Cler te
's-Gravenhage; den tweeden prijs aan het
ontwerp, ingezonden onder motto „50 x
75", inzender C. Nap te Arnhem; den der-
den prijs aan het ontwerp, ingezonden
onder motto „De' Zeven Linden” inzender
Johan G. Bal jet te’Amsterdam; den vier
den prijs aan het ontwerp ingezonden
onder motto „2441", Inzender Jac. van der
Linden te Rotterdam. Een tentoonstelling
van alle inzendingen wordt gehouden in
den Haagschen Kunstkring, op 19 en 20
April a.s
De V.P.’l. meld ons uit Berlijn
De staatsopera te Berlijn werd, zooals
reeds officieel werd medegedeeld, tijdens
'den laatsten luchtaanval der Engelschen
getroffen. Zij is vrijwel geheel uitge
brand. Niettemin gaat de gastvoorstelling
van de Italiaansche opera te Berlijn door
De voorstellingen zullen thans in het
Deutsche Opernhaus te Chadottenburg
plaats hebben. De Duitsche pers zin
speelt er op. dat de verwoesting van de
Nederlandsche schilders zijn naar Keu
len gekomen om hun werken te toonen
in de Kölnische Kunst Verein.
Onder groote belangstelling van mili
taire en burgerlijke autoriteiten en een
zeer groot kunstlievend publiek is de
tentoonstelling van Nederlandsche wer
ken gistermorgen geopend.
Oberbürgermeister dr. Winkeln Kern- legenheid van de tentoonstelling naar
per sprak een welkomstwoord.Hij be- Keulen waren gekomen. Zij hadden nu
gelegenheid, zoo merkte hij ironisch op, j
de Engelsche berichten te controleeren J
over de „pulverisatie van Keulen”. Niet
alleen is de stad volkomen ongerept)
doch er is veel vertier en niettegen-
staande den oorlog heeft men hier tijd
en belaiggstelling voor cultuteele werken, j
Spreker wees in dit verband op de wel
geslaagde Kölner Messe en op het feit,
Keulen vinden wij, Nederlanders, ons
picturale geestesgoed in eenige van zijn
hoogste exemplaren bewaard. In deze
Keulsche omgeving voelen wij ons in
eigen volksgeest geborgen en door ver-
vens begrijpen wij hier, waarom
aan de oevers van den Rijn, ook onzen rhythmische détails.
Rijn, een nauw verwant Germaansch van t
volk door Nederlandsche schilderkunst I lijknamige nuanceering
wordt’ betooverd. Er voltrekt zich i
deze generatie in de Nederlandsche
schilderkunst een proces van vrijwor
ding De Nederlandsche schilder bevrijdt den componist gewenschte klanksfeer wel
zich uit den verwarden en
tijd van ha den wereldoorlog
zoekt hij, als eens Vermeer, Hal§
„PEER GYNT” IN HET GEBOUW
Bij de voorstelling van Ibsen’s Peer
Gynt door Het Nederlandsche Tooneel,
het Gebouw voor Kunsten
schappen op Zaterdagmiddag
aanvang twee uhr precies,
rtiuziek van Eduard Grieg
door Het Residentie Orkest, onder leiding
van L. M. G. Arntzenius.
De balletten Georgi verleenen wederom
hunne medewerking, de sopraansoli wor
den gezongen door Corry Bijster.
In Peer Gynt werken mede de dames
Magda Janssens, Ank van der Moer,
Myra Ward, Carla de Raet, Corrie Kore-
vaar, Stine Lerou, Mies Elout, Lena
Kley, Joke Busch, Nel Snel en de heeren
Johan Schmitz, Louis Saalborn, Frits van
Dijk, Louis van Gasteren, Cor Hermus,
Liidzer Eringa, Hans van Meerten,
Eduard Palmers, Guus Oster, Han König,
Johan te Wechel, Han Bentz van den
Berg, Dick Riegen, Herman Frentzen,
Anton Grijnders, H. Kluizenaar, enz.
Met het oog op de uitgebreidheid der
voorstelling wordt het publiek dringend
verzocht tijdig aanwezig te zijn, zoodat de
voorstelling precies om twee uur kan be
ginnen.
toon te stellen.
Tenslotte sprak de leider van het
Reichspropaganda-amt Köln-Aachen, Gau-
propagandaleiter Ohling. Hij begroette
de Nederlandsche journalisten en de
Nederlandsche kunstenaars, die tef ge-
legenheid van de tentoonstelling
'N KALME BRUILOFT
Morgenavond zal het Residentie-Tooneel
(directeur Dirk Verbeek) een populaire
voorstelling geven van het blijspel ,,'n Kal
me bruiloft" waarmee gedurende de
Paaschdagen zulk een groot succes is ge
oogst. Wie dit gemoedelijke, vroolijke stuk
wil zien, make van deze gelegenheid ge
bruik. Onder regie van Bets Ranucci
Beekman treedt een groot» dee! van ons
Haagsche ensemble er in op De vertoo-
ning begint om han acht
Dinsdagavond hebben de bekende Ne
derlandsche pianisten Felix de Nobel en
George van Renesse als duo een recital
met composities a quatre mains onder
groote publieke belangstelling in Dili
gentia gegeven. Dat behalve van der Pats
en Flipse. die gisteravond een uitvoering
in dezelfde zaal hebben gegeven, dok boven
genoemde eminente kunstenaars
hebben vereenigd mag verheugend
den genoemd. Want ondanks het
dat de hedendaagsche pianisten
alleen om hun capaciteiten en geestelijke
grootheid, doch ook numeriek een voor
aanstaande plaats onder de instrumenta
listen innemen, bleef de schoonheid van
composities a quatre mains of voor twee
vleugels vaak voor hen verborgen, die
niet in de gelegenheid waren, om deze
met anderen te studeeren en uit te voe
ren. Wij moeten bovendien bedenken,
dat vele toondichters en daarbij dient
vooral Schubert niet te worden vergeten,
hun verhevenste muzikale vondsten,,
geïnspireerd door een meer of minder
bestendige liefde voor één of andere aan
bedene, in werken voor twee uitvoerenden
.hebben vastgelegd. Dat Felix de Nobel
en George van Renesse zich tot een
pianistenpaar hebben vereenigd, is dus
Stellig een belangrijke gebeurtenis in de
wereld der muziek geweest.
De kunstenaars openden den avond met
Mozart’s Sonate K V. 521 Wij hebben
daar een ontroerende, smettelooze ver
tolking, welke wel zeer7 sterk door klas
sieken geest was doordrongen, van mo
gen ontvangen. De algeheele gaafheid en
rhythmische zekerheid bewezen ons. dat
deze gelijkwaardige pianisten niet alleen
in technisch doch ook reeds in geestelijk
opzicht door hun innerlijke souplesse en
fijne Intuïtie tot een wonderlijke twee-
e.enheid zijn geworden.
Het Andantje sostenuto en het andante
con moto uit de „Sechs Stücke” op. 94
van M. Reger werden hierna ten gehoore
gebracht. Welk een kracht en welk een
monumentaliteit hebben het samenspel in
deze werken gekenmerktJammer was
het echter, dat verscheidene accoorden
niet volkomen gelijk werden aangeslagen.
Doch het geheel werd zóó sterk door een
boven allés culmirteerende gedachte ge
dragen, dat wij nimmer een indruk
onzekerheid hebben gekregen. Het
telfs een Reger-vertolking van
adembeklemmende expressiviteit en rijk
dom aan inhoud als wij zelden tevoren
hoorden.
Op het zelfde artistieke plan stonden
ook Fr. Schubert’s „Huit Variations sur
un thème original” op. 35 door groote
verscheidenheid aan klankkleuren, door
prachtige melodievorming van George
van Renesse, die de diskantpartijen dezen
avond heeft voorgedragen en door de
diepe sonoriteit des bassen van Felix
de Nobel’s spel. Wij achten de tempi
soms wat te veel opgevoerd, in verband
met de lieflijkheid en ongeëvenaarde
zangerigheid van Schubert’s werk, waar
door het virtuoze effect op den voor
grond werd geschoven.
Na de pauze hoorden wij nog het in
de instrumentatie voor orkest zoo be
kend geworden „Ma Mère l’Oye, 5 pièces
enfar.tines” van M. Ravel en „Jeux d’En-
fants” van G. Bizet, dat volgend Op
Ravel’s compositie, daarmede wel een
wonderlijke combinatie vormde. De ver
rukkelijke sprookjessfeer van „Ma Mère
l’Oye” werd door de beide kunstenaars
op bewonderenswaardige wijze gescha
pen. Wij hopen dan ook, dat deze pia
nisten, die op zóó’n spontane wijze door
het auditorium werden gehuldigd, dat
nog een toegift moest volgen en waar
voor wij een buitengewone bewondering
koesteren, zich spoedig weer in Dili
gentia zullen laten hooren.
balmatches kan houden, waar zestigdui
zend toeschouwers bijeenkomen in deze
zoogenaamd gevaarlijke zóne. Dit is het
beste bewijs van ons vaste vertrouwen
in de overwinning
Wij hopen, dat de Nederlanders vaak
naar onze stad zullen komen. Wij leven
thans in een ernstigen tijd, waarin
helaas de politiek harde woorden moet
spreken De kunst zal na de gebeurte
nissen van 1940 voorgaan op den weg
om onze volken tot elkaar te brengen.
Met deze woorden verklaarde spr de
eerste tentoonstelling na 1940 geopend
en hij vertrouwde er op. dat dit niet de
laatste zal zijn
In verbana met de opening van de Ne
derlandsche Kunsttentoonstelling te Keu
len heeft gisteravond de heer H. C. van
Maasdijk ah voorzitter van de Neder-
landsch-Duitsehe Kultuurgemeenschap
een radiorede'gehouden.
uitstekehd bezette zaal het is een ver-
Wie in Nederland deze blikrichting
niet weet te vinden, kent zijn tijd en
zichzelf en zijn volk nog niet. De eenige
levenskans van Nederland is, zichzelf te
worden in den grootsten samenhang der
Europeesche ordening dezer generatie.
Dit beteekent een
cultureele heroriëntatie naar het Oosten.
Cultüreele uitwisseling was er steeds,
maar het is de taak van onzen tijd, deze
vruchtbare wisseling in kunst en weten
schap in denken enz doen, stelselmatig
te bevorderen
Wij zien de geestelijke stroomingen
niet meer los van de politiek. Wij be
grijpen, dat politiek en geestesleven
gestalten van één zelfden krachtstroom
zijn Nationaal-socialisme heeft niet al
leen politieke maar ook cultureele ver
plichtingen ten opzichte der volkeren en
de Germaansche opbouw heeft in onze
oogen ookeen geestelijk aspect.
Hier in Keulen, waar aan de univer-
siteit onz'e Nederlandsche cultuur, staat
kunde en economie een voorwerp van
studie zijn in het Niederlandische Insti- duetteerende samenwerking. Hiervan mag
tut. waar de Deutsch-Niederlandische worden getuigd, dat zij een homogeen ka-
Gesellschaft een kernpunt heeft, hier in i rakter droe» en
Keulen, waar onze Vondel geboren werd een zich volkomen ondergeschikt maken
en de Zuidnederlandsche dichter Ver- van hun individueele pianistische eigen-
schaeve gekend en geliefd is hier in schappen aan de vertolking, van de kunst-
TkT.jiawerkén. die zij zich hadden voorgenomen
nader tot den ontvankelijken hoorder te
brengen. In de Sonates .van dementi en
Mózart werd merixgebóeid door de be-
wonderenswaardige èenheid van hun sa-
wante geesteshouding geboeid, maar te-1 menspel, de doorzichtigheid in het pas-
hier, J sagespel. de geacheveerde afwerking der
L I2'ILL. de verscheidenheid
toucher, zich uitend in volkomen ge-
niet het minst
in i ook door de zuiverheid van Sen stijl.
In Debussy’s heel wat minder gemak
kelijk aansprekend opus werd de door
--------
zeer dicht benaderd, al wilde het ons
dat het klankvolume hier
Marinus Flipse. Theo van der Pas
Er schijnt den laatsten tijd in de Ne
derlandsche pianistenwereld meer dan ge
wone belangstelling gerezen te zijn voor
de piano-duo-literatuurop twee elkaar
opvolgende concertavonden kon men al
leen reeds hier ter stede drie combihaties
van pianisten ip hun samenspel beluis
teren. Van Renesse; en de Nobel concer
teerden Dinsdagavond j.l. in Diligentia,
tezamen aan één klavier gezeten, den
daarop volgenden avond bespeelden de
pianisten de Kleer en Osieck twee vleu
gels in het Gebouw voor Kunsten en We
tenschappen, in samenwerking met het
Residentie-Orkest, terwijl tezelfder tijd
■Marinus Flipse en Theo van
der Pas in Diligentia het podium be-
waar twee Steinway-cóncertvleu-
gels van de firma Rijken naast elkaar
waren opgesteld. Wij woonden het laatst
genoemde concert bij en hoorden in de
heugenis Wekkend feit, telkens weer te
mogen constateeren, hoe in dezen veelbe
wogen tijd de belangstelling van het mu-
zieklievend publiek in toenemende mate
uitgaat naar de prestaties van Nederland-
I sche kunstenaars een programma uit-
bewustwording en voeren. dat in het eerste gedeelte bestond
uit een Sonate in bes gr. t.. van Muzio
Clementi, de Sonate in IJ gr. t. (K V 448), heerschtheid en loutering. De composito-
van W. A. Mozart en Debussy’s ,.En
blanc et noif’, waarna in het tweede
gedeelte de uitvoering volgde van de
vier-deélige Suite op. 7 van den Rys Rach
maninoff. waarbij als toegift nog een
werk van den Spaanschen componist Ma
nuel Infante kwam.’
De uitvoerenden hebben zich in een ge
durende den loop van den avond steeds
klimmend succes 'mogen verheugen. En
dat was ten volle verklaarbaar. Beiden
zijn in onze concertzalen als erkende
i meesters van hun instrument en kunste
naars van voornamen huize gaarne ge
ziene gasten. Het nieuwe van hun ver
schijning was ditmaal gelegen in hun
In het Haagsche Gemeentemuseum
Op Zaterdagmiddag 19 April a.s. zal in
het Gemeentemuseum het 46ste debu-
tantenconcert plaats hebben. Zooals men
weet, hebben deze concerten ten doel
jongen, onbemiddelden talenten gelegen
heid' te geven zich in het openbaar te
laten hooren.
Ditmaal zullen mej. Nettie Pellinkhof.
pianiste en de heer Adriaan Vrind,
violoncellist beide uit Amsterdam, debu-
teeren
Nettie Pellinkhof is in het bezit van
het einddiploma van het Amsterdamsche
Conservatorium (Paul Frenkel).
Adriaan Vrind is in het bezit van het
einddiploma van het Amsterdamsche Con
servatorium (Méx Orobio de Castro).
Het programma vermeldt o.a. Das ita-
.lienische Konzert F gr. t. van J. S. Bach.
.Etude op. 25 no. 12 c kl. t.. Etude no. 25
kl. t. en Scherzo bes kl. t. op. 31 van
iï’r. Chopin voor piano en Sonate d kl. t.
van W. de Fesch, Sonate e kl. t. no. 5|
•van A. Vivaldi, Sonate A gr. t.
•van L. van Beethoven, Variations
yhoniques op. 23 van L. Boëllfnann en
Sonate a kl. t. op 36 van Edw. Grieg
voor violoncel en piano.
Het concert begint om
gratis toegankelijk voor
van het Museum.
rische middelen worden met groote be
kwaamheid en in opvallende evenwich
tigheid toegepast. Er doen zich treffen
de tegenstellingen voor in langzaam- en
snelheid van beweging en wie wellicht
nog, kernachtiger krhcht mocht wenschen.
zal toch wel door klaarheid en nobelen
glans geboeid zijn. In de vertolking
vielen doorzichtigheid en fraaie klank
ontwikkeling vooral op. Dan het Con
cert van Mozart. En wonderschoon was
het al dadelijk zooals de arabesken der
soloinstrumenten tegen den orkest-ach-
tergrond uitkwamen. Hoe boeiend die
timbre-tegenstellingen van de piano’s,
strijkers en blazers. Heerlijk is de ver-
eeniging van sierlijke lichtheid en pittige
kracht. En dan die betooverende gratie
en poëzie van het Andante. Een weelde
van het edelste, innigste gevoel.
'De pianisten de Kleer en Osieck musi
ceerden smaak- en zinvol al was er soms
eenige onrust merkbaar en het samen
spel daardoor niet steeds even gélukkig.
Niettemin kwam er veel tot zijn recht.
Ook de tinteling van rhythme en geest
der Finale was een lust om te hooren.
Een 'juweel, zulk een stuk. Moge dan
meer routine den spelers nog ten goede
kunnen komen, toch heeft de weergave
herhaaldelijk ten zeerste bekoord en de
sublieme schoonheid der compositie
waarneembaar gemaakt. Met hartelijk
applaus zijn de solisten gewaardeerd en
ook orkest en dirigent werden in de
hulde betrokken.
De „Ouverture voor een oud-Hollandsch
blijspel” van Julius Röntgen roept menig
maal herinneringen op aan een schoone
Duitsche muziek, maar als geheel heeft
het beknopte, vlotte stuk toch zijn éigen
bekoring. Het is geschreven rtiet
kwaam- en gemakkelijkheid, gelijk alle
werken van dezen componist.
Van Gottfried Mann gold het dan een
Concert, opus 90 C-moll voor clarinet
met orkest. Ook dit is het werk van een
volbloed-musicus. Het is melodisch van
een aangename zoetheid en getuigt over
het geheel van een uitnemend vorm
gevoel. Het accent ligt wel zeer sterk
op het solo-instrument, maar het orkest
bezit toqh ook zijn interessante „trekjes”.
Jaap v,an Opstal beheerscht de smaakvol-
virtuoos geschreven clarinetpartij uit-
I stekend. Zijn toonvorming is egaal zon
der dat het aan de noodige kleurigheid
ontbreekt. Voorts was stijlgevoel (inhou
dende tevens phraseering en dynamiek)
zoowél als temperamentsontwikkeling vol
komen in ord.e. Enthousiast applaus en
een bloemenhulde.
Tot besluit Johan Wagenaar’s uit Ber
lioz en den jongen Strauss voortge
komen, levens- en kleurvolle Ouverture
„Cyrano de Bergerac”. Het stuk genoot
een uitvoering, welke aan warmte, weel
de, zwier, kernachtigheid en onstuimige
drift niets te wenschen overliet. Het
succes was ook hierna groot en de diri
gent had verscheidene bloemstukken in
ontvangst te nemen.
Een afwisselende en in menig opzicht
belangwekkende avond.
groette den vertegenwoordiger van het
Nederlandsche volk, den. secretaris-gene-
raai dr. T. Goedewaagen en de vertegen- i
woordigers van den Rijkscommissaris in I
Nederland, dr. Bergfeld en dr. Ehrfurt. j
Hij wees er op, dat het gebouw van de
Kölnische Kunst Verein tot nog toe
steeds wordt gebruikt voor de eigen
Duitsclje kunst. Thans zijn de zalen ge- I
opend voor een tentoonstelling van dat men in Keulen internationale voet-
scbilderijen en plastiek ‘van het stam
verwante Nederlandsche volk. Heel Euro
pa staat voor een wending in zijn ge
schiedenis. Nieuwe vormen ontwikkelen
zich. Wij gaan een tijdperktegemoet van
nieuwe economische vormen en nieuwen
‘cultureelen bloei Deze tentoonstelling is
nog maar een bescheiden aanvang van
de cultureele uitwisseling tusschen het
Duitsche en het stamverwante Neder
landsche volk. Spr vertrouwt, dat dit
begin tot een groot succes zal leiden en
het begin zal zijn van een reeks soort
gelijke tentoonstellingen, zoowel in
Duitschland als in Nederland.
üe rede
Vervolgens heeft de secretaris-generaal
van het departement- van Volkvoorlich-
ting en Kunsten, dx. T. Goedewaagen,
de volgende rede gehouden
„De Leidsche historicus, prof Huizinga,
heeft enkele jaren voor den oorlog ge
meend te moeten vaststellen, dat de
grens tusschen West- en Middén-Europa
over Delfzijl naar Maastricht loopt. Hij
bouwde een cultureele Maginotlinie. Hui
zinga is een historicus van een vroeger
tijdvak, die de grootsche wereldrevolutie
onzer dagen niet in haar breedheid ver-
mug te zien.
De mentaliteit, waarvan Huizinga het
symptoom is, kan men noemen „de theo
rie var. het cultureele evenwicht der
machten”. Europa is echter niet meer
een concern, waarin Londen, Parijs en
Berlijn elkaar in evenwicht houden en
Nederland, als in een idylle teruggetrok
ken en geïsoleerd, in een leegen drie
hoek vegeteert, dankbaar zich voegend
naar drie kanten tegelijk. Europa vond
in deze jaren zijn middelpunt, zijn een-
heldspunt- en leidende idee in de visie
van een Germaansch Europa, met
Duitschland’s leidersinitiatief als stuwen- e r r
de kern. Nederland’s positie is niet meer
die van een negatief „Niemandsland” -
tusschen twee cultuurfronten, maar Ne-
derland’s zaak is, zich positief uit eigen
bodem en eigen bloed op te bouwen, met
den blik naar het kernland gericht
- - deze i