CINEAC 2 KUNST EN LETTEREN Nk. JB de Heftige debatten over Roode Zee in den Amen- kaanseben Senaat van 7, 343 DE GEZUSTERS HOEPFNER RUSLAND FRANKRIJK roose- JEAN PAUL EN GERARD MARREE CHINA ENGELAND BOELGARIJE l JAMS WAT POET U MET ONZE JAMPOTTEN? GEEF 2F LIEVER. UW WINKELIER TERUG. WU KUNNEN ZE VOOR WAT BETERS GEBRUIKEN.' Dr. T. GOEDEWAAGEN OVER „DE SCHRIJVER EN DEZE TIJD” CANADA 1 i i 1 i Lui N.v. Taminiau Eist (Over betuwe) VOORDRACHT PROFESSOR Dr. WILHELM PINDER Albanië geen operatiegebied meer HAAGSCHE COURANT Donderdag 15 Mei 1941 le bl. pag. 2 Het bezoek van Roosevelt’s zoon aan koning George van Griekenland VEREENIGDE STATEN Scheepvaartcommissie vraagt ton nage voor Engeland Ontvangst op het departement van Volksvoorlichting en Kunsten I Een Letterengilde in voorbereiding (Polygoon) en sche troepen. van (wij der Teo aan den voor Volgens Sumner NIEUWE OORLOGSLEENING De „New York Times” meldt uit tawa, dat de minister van INVOER VAN ZWITSERSCHE KRANTEN VERBODEN Zwitsersche REDE VAN FILOFF In de Kamer heeft ministerpresident Filoff gisteren een lange verklaring af gelegd, waarin hij, na gewezen te hebben op den Balkanveldtocht, welke den as- In een dorp in de omgeving Schadrinsk (Zuidelijke Oeral) verscheen dezer dagen plotseling een beer op het ,siepen 1 NIEUWE AMBASSADEUR IN CHINA De nieuwe ambassadeur, Gauss, is gis teren te Sjanghai aangekomen. Hij ver klaarde, zoo spoedig mogelijk naar Tsjoengking te zullen doorreizen, om zijn voorganger, Johnson, af te lossen. Een van de het leven van dr. van Ham, is het feit, dat zijn beroep onbeschermd is, onbeschermd tegen za kelijke willekeur bij de bepaling van zijn loon en onbeschermd tegen de concurren tie der beunhazen. Op 24 Mei zullen hier ter stede de bel de bekende danseressen, de gezusters Hoepfner, eerste solodanseressen aan het Deutsche Opernhaus te Berlijn, een voor stelling geven. telegraafagentschap Om een eind te maken aan de zakelijke willekeur, zal in het letterengilde naast de groep der schrijvers een zakelijke groep worden opgenomen, de organisatie van uitgeverij en boekhandel, zcodat in een organisatie bijeengebracht zullen zijn al len, die bij het ontstaan en de versprei ding van het boek belang hebben. De bescherming tegen beunhazerij komt in handen van de gildeleiding zelf. De be scherming van schrijverseer en schrijvers- bekwaamheid is niet het gemakkelijkste werk voor de gildeleiding. Ze zal terecht voorzichtig en sober zijn in de hanteering van haar bevoegdheden in dezen, maar te gen uitwassen zal ze zich zeker keeren Officieel zal het departement de belang stelling in den bloei der kunst doen blij ken door de instelling van een rij staats prijzen. Over de organisatie van het gilde zeide dr. van Ham, d.at het letterengilde een on derdeel wordt van de cultuurkamer, even als de andere kunstgilden, en dus staat onder den president dezer kamer. Het gil de, zelf door een president geleid, is on derverdeeld in twee hoofdgroepen: een zakelijke groep en een groep der schrij vers. De groep der schrijvers wordt onderver deeld in vakgroepen: dichters, romanschrij vers, essayisten, schrijvers van amuse- mentsliteratuur. kinderboeken, populair- wetenschappelijke geschriften. Ook een afzonderlijke groep vertalers zal worden gevormd. Elke groep krijgt haar eigen leider, die verantwoordelijk heid draagt en binnen zijn groep orde nende bevoegdheid bezit. Verantwoording is hij verschuldigd aan de boven hem geplaatsten leider der hoofdgroep, zooals deze in een zelfde verhouding staat tegen over den president van het gilde. Naast en gedeeltelijk uit de leiders van het gilde wordt een gilderaad ingesteld. Om de regelingen, die binnen hef gilde getroffen zullen worden, haar volle wer- kingskracht te geven, is het noodzakelijk, dat binnen het gilde allen opgenomen zijn die bij het ontstaan en de verspreiding van het boek betrokken zijn. Voor de schrij vers beteekent dit dus: ieder die schrijven wil, wordt lid van het letterengilde. Een dergelijke bindende bepaling is noodzake lijk. Immers, ongeorganiseerden maken de beste regelingen krachteloos. Tenslotte richtte dr. van Ham zich over de hoofden der aanwezigen heen tot alle schrijvers in ons land, die belang stellen in het groote werk, dat ter hand genomen is en wekte hen op van hun belangstelling te doen blijken. In de ontvangzaal van het departement hebben dr. Goedewaagen en dr. van Ham zich daarna geruimen tijd met de aanwe zige schrijvers onderhouden. Voor de Nederlandsch-Duitsche Kul- tuurgemeenschap heeft prof. dr. Wilhelm Pinder gisteravond In Pulchri Studio een voordracht gehouden over Duitsche en Nederlandsche kunst in haar verhouding tot de binnenhuiskunst. Geheimrat prof, dr Wilhelm Pinder uit Berlijn is ongetwijfeld d e groote Duit sche kunsthistoricus van dezen tijd. Zijn boek ,,Mittelalterliche Plastik Würz burg’s” maakte een geweldigen opgang en zijn Deutsche Plastik vom ausgehen- den Mittélalter bis zum Ende der Re naissance” wordt ook in het buitenland als standaardwerk beschouwd In Holland werden algemeen bekend zijn boek over Duitsche kasteelen en burchten, zijn inlei ding bij „Deutsche Dome”, de populaire, voortreffelijk verzorgde werkjes, die in de serie ,,Blaue Bücher” verschenen. Zijn grootste werk is de serie ..Geschichtliche Betrachtungen vom Wesen und Werden Deutscher Formen”, waarvan de eerste drie deelen verschenen. Onder de talrijke aanwezigen bevonden zich de gevolmachtigde van den Rijks- commissaris voor de provincie Zuid-Hol- land. dr. Schwebel, de secretaris-generaal van het departement van Volksvoorlich ting en Kunsten, dr. T. Goedewaagen, dc secretaris-generaal van het departement van Opvoeding, Wetenschap en Kultuur- bescherming, prof. dr. J. van Dam en de procureur-generaal bij het Haagsche ge rechtshof. dr. R. van Genechten. Prof. Pinder verduidelijkte zijn voor dracht door middel van lichtbeelden en had aan het eind een langdurig applaus in ontvangst te nemen. De Duitsche voorzitter van de kuituur - gemeenschap, dr. Schuon, leidde prof. Pinder in en dankte hem na afloop na mens de aanwezigen voor zijn belangwek kend betoog. In „Kunst van onzen tijd” Tot den twintigsten Mei a.s. exposeeren in den kunsthandel „Kunst van onzen tijd”, Prins Mauritsplein 2122 een twee tal jonge, Nederlandsche schilders, in de groote benedenzaal: Jean Paul. En in de beide bovenzalen: Gerard Marree. Jean Paul is een jonge schilder meenen: 19 jaar), wiens werk wij al eens eerder bespraken ter gelegenheid van de tentoonstelling der Jongere Hagenaars in Kleykamp. De werken, die hij daar ten toonstelde, vinden wij op zijn groote ex positie van heden terug. Men kan zich van het werk van dezen kunstenaar een goed beeld vormen en het als een contra-dictio interminls zou men kunnen opmerken, dat het beeld, dat men er zich van vormt, zóó is, dat men gevoelt goed te doen er zich nog geen vast beeld van te vormen. Het is met Jean Paul n.l. een gecom pliceerd geval. Deze vroegrijpe, talent volle jongere, die alle eigenschappen van den schilder in zich heeft en daarnaast over een goede dosis durf beschiktis nog te jong (en ook: te onevenwichtig) om reeds nu zijn weg gevonden te hebben. Dit is allerminst bedoeld als een z.g.n. „schooLmeester.achtige" opmerking, als een onvriendelijke en hautaine betweterij. Integendeel: Jean Paul mag blij zijn, dat hij op zijn leeftijd nog geen arrivist is Hij is een zoeker, hij experimenteert in vele en verscheidene richtingen. Ook technisch. Hier en daar voelt men, dat zijn artistieke impuls hoog uitklimt boven zijn technisch kunnen, ook dat pleit voor hem, want techniek en vakbeheersching is in een geval als het zijne, slechts een kwestie van tijd. Dan wordt het „kunnen” een machtige steunpilaar van datgene wat het persoonlijke en de origineele visie in den kunstenaar is en wat in Jean Paul op duidelijke wijze sterk aanwezig is. Zijn „schooiertje”, het vrouwenportret met het rustpunt van een teer, meditatief kopje, zijn „bespiegelend” zelfportret en „Ate lier”, zijn daar verheugende bewijzen voor. Een talent in opkomst. Gerard Marrée, in de bovenzalen, schil dert totaal anders. Hij is een kunstenaar, die een sterk en zuiver natuurgevoel heeft. Zijn zeeën zijn eerlijk, scherp ge observeerd en zonder de wel eens te on stuimige, soms ruw aandoende wildheid, die de geheel anders geaarde zeeën van Rijff kenmerken. Zelfs in de dreiging der Noordzeebranding laat hij zich niet meesleepen, maar observeert en laat op zich inwerken en nawerken. Zijn „duin aan zee te Oostvoorne" bezit voortreffe lijke eigenschappen. Er zijn mat.zilver- grijze zeeën en stranden met een zee vol vuil schuim en bruingrijze golven. Ook zijn kleurig „Moeras in de Kempen” doet Marrée kennen als een schilder met sterk gevoel voor kleur. VEILING OUDE EN NIEUWE SCHILDERIJEN Onder zeer groote belangstelling werden gisteren door de veilingdirectie Mensing te Amsterdan^oude en moderne schilde rijen geveild, welke afkomstig waren uit verschillende nalatenschappen, o.a. van Jhr. de Boer Poortugael te Amersfoort. Merkwaardig voor de toenemende waar- deering, die de Holandsche meester» uit de romantische school genieten, was wel. dat de hoogste prijs besteed werd voor een werk van B. C. Koekkoek, n.l. ƒ4500 Ook de moderne meesters brachten over het algemeen zeer behoorlijke prijzen op. Voor de oude meesters werden de vol gende prijzen gehoord: Anthonie van Beerstraten, gezicht op een baai in de Middellandsche Zee, 1000; Abraham van Beveren, vischstilleven ƒ2300; man met roemer, toegeschreven aan Adriaen Brouwer, 1825; Jan ten Ompe, de Haar- lemsche poort te Amsterdam /2300; twee paneeltjes van een Duitschen meester omstreeks 1500 1400; Jacob Esselens strandgezicht 11.500; het vertrouwelijk gesprek door een navolger van Pieter de Hoogh 2850; Pieter Lastman, de ontmoe ting van I Abraham en Melchisedech. /2800. Zuidnederlandsche meester om streeks 1600, het sloopen van vestingwer ken van een oude stad 1900, Jacob van Ruysdael, riviergezicht, 42p0; school van Ruysdael, boschlandschap, 1900; Jacobus Storck, het Y voor Amsterdam met vele zeilschepen, ƒ2600 en Roelof van Vries, landschap, 1600. ONDERHOUD TUSSCHEN OEMANSKY EN HULL De sovjetambassadeur Oemansky heeft gisteren een onderhoud van een uur ge had met minister Huil. Volgens Asso ciated Press heeft ook Sumner Welles aan het onderhoud deelgenomen. DE BURGERWACHT Uit Londen meldt S.P.T.Ter gelegen heid van den eersten verjaardag van het stichten van de Britsche Home-guards, heeft de minister van oorlog, Margessen, in een rede gezegd, dat de hulp die de burgerwacht in geval van een invasie kan bieden, niet hoog genoeg aangeslagen kan worden. De taak van de burgerwacht, zoo zeide hij, is te verhinderen, dat in Engeland datgene gebeurd wat in Frank rijk plaats heeft gevonden, n.l. verwar ring onder de burgerbevolking, die op de troepen overslaat GEHEIME BIJEENKOMST VAN HET LAGERHUIS Volgens een bericht van den Brttschen berichtendienst heeft het Lagerhuis gis teren een geheime vergadering gehouden ter bespreking van vraagstukken economische oorlogsvoering. HET BEWAPENINGSPROGRAMMA De militaire commissie van den Se naat heeft, volgens „Associated Press” eenstemmig een wet aangenomen, waar door het federale productiebureau uit gebreide volmachten krijgt om te be palen, welk materiaal het eerst binnen net bestek van het bewapeningsprogram moet worden vervaardigd. De commis sie herriep het aanvullende voorstel van het Huis van Afgevaardigden om een afzonderlijk bureau voor prioriteiten op te richten. Dit besluit is genomen met het oog op de aankondiging, dat de lei der van het bewapeningsbureau Knud sen, zou aftreden, wanneer hem in de prioriteitenkwestie niet volledige vrij heid werd gelaten. VERSPREIDE BERICHTEN De Egyptische Wafd-partij heeft medegedeeld, dat zij bereid is het voor stel van koning Faroek, een coalitle-re- geering te vormen, aan te nemen, op voorwaarde, dat Egypte daarbij niet in den oorlog wordt betrokken. Te Indore (Britsch-Indië) werd een politiebureau door stakende arbeiders aangevallen, die trachtten zich in het bezit van wapens te stellen. De politie maakte gebruik van schietwapens, waar door talrijke personen gedood of gewond werden. In de haven van Los Angeles zijn eenige kaden door een grooten brand vernield. Hierbij werden ook 5 kleine vaartuigen alsmede het weerkundige bu reau en het topografische bureau van het leger een prooi der vlammen. Te Hongkong is gisteren de com mandant van de Amerikaansche lucht macht op de Philippijnen, generaal Crag- get, aangekomen. Hij heeft onmiddeïlijk zijn reis naar Tsjoengking voortgezet. Vol gens een Japansch blad zal de Ameri kaansche officier te Tsjoengking met de regeering van Tsjang-kai-sjek bespre kingen voeren aangaande ondersteuning van de Chineesche luchtmacht door de Vereenigde Staten. Krachtens een besluit van den Duce houdt Albanië op 20 Mei op operatie gebied te zijn. Voor het Italiaansche kustgebied aan de Adriatische Zee, dat op 6 April tot een diepte van 15 k.m. tot operatiegebied was verklaard, is de maatregel beperkt tot stellingen van kustartillerie en afweergeschut. sche dagbladen in voegde Zwitsersche verband, dat deze Fransche regeering oorsprong vindt in persbepalingen. Naar het D.N.B. meldt, is de aanleiding tot dit verbod de niet objectieve bericht geving over Frankrijk geweest. Bovendien beteekent dit verbod een bescherming voor de Fransche dagbladen, die zwaar te lijden hadden van de concurrentie der Zwitsersche bladen, die tot dusver in on beperkte mate in het onbezette deel van Frankrijk konden worden ingevoerd. A. J. ZWART De tentoonstelling van den heer A. J. Zwart, in den kunsthandel Gebroeders Koch. Hoogstraat 7 alhier, wordt verlengd I tot 31 Mei. Het D.N.B. seint uit New York Naar „Associated Press” over het bezoek van kapitein Roosevelt aan koniug George van Griekenland meldt, zou de bood schap van president Roosevelt, welke hij - koning heeft overhandigd, nog de Grieksche ineenstorting ge schreven zijn. Kapitein Roosevelt heeft den koning zijn leedwezen uitgesproken over het feit, dat Amerika te laat ge komen is en hem verzekerd, dat Amerika Griekenland in zijn verzet zal blijven ondersteunen. BESPREKING VAN ROOSEVELT MET DE BEVELHEBBERS VAN DE ATLANTISCHE VLOOT President Roosevelt heeft Dinsdag besprekingen gevoerd met de bevelheb bers van de Amerikaansche Atlantische vloot, schout bij nacht King, en met brigade-generaal Robin. Bij deze gele genheid is de voortgang in den bouw van nieuwe steunpunten voor de lands verdediging ter sprake gebracht, aldus S.P.. LISELOTTE BADE EN JEAN REBEL Op hun dansavond op Zondagavond 18 Mei in Diligentia, zullen Liselotte Bade en Jean Rebel o.a. dansen op muziek van Brahms, Chopin, Debussy, Rachmaninoff, Borodine en Granados ten uitvoering brengen. ZEVENDE GEMEENTE VOLKSVOOR STELLING IN DEN STADSSCHOUW BURG Morgen (Vrijdagavond 16 Mei) half acht geeft het Residentie Tooneel, directeur Dirk Verbeek, in den Stadsschouwburg dc zevende gemeente volksvoorstelling. Ver toond wordt dan het blijspel „Het weder zijds huwelijksbedrog” van Pleter Langen- dijk, waarin de volgeude leden van het gezelschap optreden (a.v.), Mimi Boes- nach, Jantien van Eek, Mieke Flink, Koba Kelling, Chris Baay, Evert Burema, Henk van Buuren, Richard Flink, Jacques de Haas, Maarten Kapteyn, Bob de Lange, Rob. Schootemeijer en Kees Schouten. Regie en décor-ontwerp: Richard Flink. Het meldt uit Vichy, dat den Zwitserschen instanties officieel mededeeling is gedaan van het verbod van invoer van Zwitser- Frankrijk. Van be- zijde verluidt in dit maatregel van de waarschijnlijk zijn de nieuwe Fransche Ot- de minister van financiën, Ilsley, heeft medegedeeld, dat op 2 Juni een nieuwe oorlogsleening ten bedrage van 600 millioen dollar ter inteekening zal worden opengesteld. De nieuwe mythe Zien wij terug over den tijdgeest, welke sinds den wereldoorlog ook ons land be- heerschte, dan zien wij in het late Hu manisme dier dagen, het herfsttij van het Humanisme, een ontstellend tekort aan volksch verantwoordelijkheidsgevoel. De dichter beweegt zich aan den rand van het volksbestaan. Tusschen hem en het groote gebeuren der dagen gaapt een kloof waar vonden de wereldhistorische gebeurtenissen sinds 1918 een stem in de poëzie van Nederland Waar is het proza In Italië begrepen juist dichters, dat ér tusschen kunst en fascistische mo raal een verwantschap isverachting van de burgerlijke mentaliteit en Nietz- scheaanschen hang naar heroïschen en ge vaarlijken levensstijl. In Nederland bleef de schrijver afzijdig en liet de wereld geschiedenis, welke altijd in de volkeren en niet in de enkelingen de spelers en tegenspelers van haar drama zoekt en vindt, langs zich heen gaan. Het orga nisch verband was zoek en de dichter werd niet geëerd, omdat hij wel de zee en de natuur, maar niet de geschiedenis kon beluisteren, waarvan hij toch een deel, een kostbaar deel was. De schrijver bleef in dien tijd van steriel democra- tisme, een tijd zonder groote politiek, een arme onder de trap en hield bij de hon den verblijf. Er kwam geen drama en geen epos van grooten stijl, omdat er geen volksch of historisch verantwoorde lijkheidsbesef in den schrijver was. Het is de vermoeidheid van een late cultuur, een epigonisme van het oude Individua lisme, dat ook uit de mythe van het col lectivisme geen nieuwe levenssappen meer kon opnemen, omdat deze mythe uit een abstract en verstandelijk en tevens sen timenteel humanisme voortsproot. Het volkgche element De volksche gedachte is een voort vloeisel uit de idee van de eenheid en de organische samenhang van het leven. Zij doet een beroep op alle kunstenaars en op alle dichters en prozaïsten, van welken aard dan ook, zonder uitzondering, zich te bezinnen op de verbondenheid met den volkseigen levensstijl. In dienst der volksche gedachte mag de overheid eischen le. zelfstandige ontwikkeling van ons letterkundig cultuurgoed 2e. organisatorische inschakeling van alle beschikbare vermogen in een gilde met inachtneming van verschillen in ge- westelijken en aesthetischen aard. Geen bedelaar onder de trap, maar een heer in eigen huiszoo denken wij ons den schrijver. mogendheden tegen hun wil was opge drongen, zeide Het Boelgaarsche volk ziet in de oprichting van een machtig en vereenigd Boelgarije, van den Donau tot aan de Egeïsche zee, de verwezenlijking van zijn idealen. Het is gelukkig, einde lijk den triomf der waarheid en gerech tigheid in dit gebied van de nieuwe Europeesche gemeenschap te beleven. Het Boelgaarsche volk zal den asmogend heden en haar groote leiders eeuwig dankbaar zijn. Nadat de afgevaardigden staande de offers der verbonden legers hadden her dacht, sprak de ministerpresident over de Boelgaarsche buitenlandsche politiek, welke, zooals hij zeide, steeds gedragen is door de traditioneele vriendschap met Duitschland. Aan het slot van zijn uit eenzettingen ging de ministerpresident in op de nieuwe taak in het bevrijde en vereenigde Boelgarije en op de mede werking aan den nieuwen opbouw van het Zuidoosten. Zijn uiteenzettingen wer den door de Kamer, die het volkslied aanhief, met den grootsten bijval aange hoord. Op voorstel van den voorzitter werd besloten den leiders van de be vriende mogendheden begroetings- en danktelegrammen te zenden. NA DE INLIJVING VAN MACEDONIË De universiteit van Sofia heeft beslo ten, dat alle Boelgaarsche studenten uit Macedonië, die tot dusver aan de Zuid- slavische hoogescholen studeerden, op de universiteit in Sofia hun studies zul len kunnen voortzetten, als zij kunnen bewijzen, dat zij voor de inlijving van Macedonië bij Boelgarije trouw aan hun volk zijn gebleven. Te Skoplje zjjn vijf volksscholen en een gymnasium geopend. De onderwijzers en leeraren zijn gerecruteerd uit de zich in Macedonië bevindende Boelgaar- Rede dr. van Ham groote moeilijkheden in den kunstenaar aldus DE VROEGERE UITLATINGEN VAN ROOSEVELT Het D.N.B. meldt uit Washington: In verband met de verklaring van mevrouw Roosevelt, dat haar man nooit beloofd heeft het land niet in den oorlog te voeren, publiceert de „Times Herald” de volgende uitlatingen van Roosevelt tijdens de verkiezingscampagne: Boston, 30 October 1940: „Wij bewa-, penen ons niet ten behoeve van een strijd of een interventie in een vreemd conflict. Ik herhaal nogmaals, dat ik op het platform van onze partij blijf staan, dat wij niet moeten deelnemen aan vreemde oorlogen noch ons leger, onze marine of ons luchtwapen voor den strijd in vreemde landen buiten Amerika zullen zenden, tenzij in het geval van een aanval. Aangezien ik tot u, vaders en moeders, spreek, geef ik nogmaals de verzekering. Ik heb dit reeds vroeger gezegd, maar ik zal het nogmaals en steeds weer zeggen, uw jongens zullen niet in een vreemden oorlog worden gezonden”. New York, 23 October 1940: „Uw re geering heeft zich in 1935 er toe gezet om met het oog op de in de geheele wereld toenemende gevaren al de toe vallen uit te schakelen, die in het ver leden tot den oorlog hebben geleid. Wij hebben duidelijk gemaakt, dat schepen onder Amerikaansche vlag geen munitie naar oorlogvoerende landen kunnen brengen en dat zij zich buiten de oor logszones moeten houden”. Brooklyn, 3 November 1939: „Ik strijd er voor om voor onze natie welstand én vrede te behouden. Ik strijd er voor om ons volk uit vreemde oorlogen ver wijderd te houden en vreemde regee- ringsconcepties ver te houden van de Vereenigde Staten*. Cleveland, 3 November 1940: „Het eerste doel van onze buitenlandsche po litiek is, ons land uit den oorlog te houden”. VOORTS ONS VOLLEDIG PROGRAMMA United Press meldt uit Washington: De Duitsche kennisgeving pver de uitbrei ding van het oorlogsgebied tot de Roode Zee, die volgde op de verklaring van Roosevelt, dat de Roode Zee voor de Amerikaansche scheepvaart open staat, leverde stof voor heftige debatten in de plenaire zitting van den Amerikaanschen Senaat. De debatten liepen voorts over het machtigingsvoorstel betreffende het re- quireeren van buitenlandsche schepen. Terwijl de aanneming van het voorstel op zichzelf reeds vaststaat, hielden de sprekers zich in de eerste plaats bezig met de vraagstukken der konvooieering en blokkade, in verband met hét door senator Tobey ingediende amendement om de begeleiding van transporten door Amerikaansche oorlogsschepen binnen de oorlogszone te verbieden. De scheepvaartcommissie der V.S. heeft, naar S.P.T. meldt, de Amerikaansche kustvaartreederijen uitgenoodigd 50 pro cent van haar tonnage beschikbaar te stellen voor de vaart naar Britsche ha vens aan de Roode Zee. Door dezen maat regel zal de scheepvaartpool van Roose velt in de eerstkomende 5 weken met 310.000 ton worden uitgebreid. Berlijn over de nieuwe gevarenzdne De Duitsche bladen publiceeren zonder commentaar de mededeeling, dat de Rijksregeering een gedeelte van de Roode Zee tot operatiegebied heeft verklaard, aldus S.P.T. Deze nieuwe maatregel staat in het brandpunt der politieke belang stelling. Vooral in Amerikaansche krin gen te Berlijn heeft het geval groote be roering gewekt, omdat men van oordeel is, dat de Amerikaansche schepen, on danks deze waarschuwing, het verkeer in deze zóne zullen blijven voortzetten. In de Wilhelmstrasse is de maatregel gistermiddag een teeken van het verant woordelijkheidsgevoel van Duitschland genoemd. Niet alleen is Suez gebombar deerd en zijn reeds verscheiden schepen in het kanaal vernietigd, zoo zegt men, maar er zijn in de Roode Zee ook mijnen gelegd, zoodat inderdaad van een geva renzone in denzelfden zin gesproken kan worden, als op den Atlantischen Oceaan. Voorts sprak men de verwachting uit, dat de Amerikaansche regeering waar schijnlijk minder gunstig op dezen maat regel zal reageeren. In de Wilhelmstrasse zei men omtrent de officieele Duitsche verklaring inzake de Roode Zee, dat thans niemand kan zeggen, dat hij niet vooruit is gewaar schuwd, als hem iets overkomt. EEN FILMCOMPOSITtE VAN B| NOORWEGEN'» LANDSCHAP jf DEEL I Dit cinematografische meester- werk voert U naar de met sneeuw bedekte bergen, enorme gletschers en machtige water- vallen. De uitgestrekte wouden en de wonderlijk mooie fjorden geven U een onvergetelijken indruk van het land van de midder- 1 nachtzon. Alléén de camera is in staat van deze natuur-tafereelen, mede dank zij een schitterende muzikale illustratie, een ont- roerend beeld te scheppen. BUITENLANDSCHE JODEN NAAR CONCENTRATIEKAMPEN Naar de Parijsche bladen melden, had de regeering in Vichy opdracht gegeven tot de gisteren uitgevoerde arrestatie van 5000 buitenlandsche Joden in Parijs en tot hun overbrenging naar concentratie kampen. De maatregel geschiedde op grond van de wet van 4 October 1940, welke bepaalt, dat Joden van buitenland sche herkomst gearresteerd en naar con centratiekampen vervoerd kunnen wor den. Krachtens deze wet bevinden zich in het onbezette gebied reeds 20.000 Joden in 3 groote concentratiekampen. De actie in Parijs begon gisterochtend. Meer dan 5000 buitenlandsche Joden tusschen 18 en 40 jaar moesten op bepaalde punten bijeenkomen, waar zij eerst door artsen werden onderzocht en de zieken afzon derlijk werden gehouden. Inmiddels zijn deze Joden reeds in concentratiekampen bij Orleans aangekomen, waar zij werk zaamheden voor den wederopbouw moe ten verrichten. Gistermiddag is op uitnoodiging van den secretaris-generaal een aantal Neder landsche schrijvers bijeengekomen op het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, waar zij door dr. T. Goede waagen en dr. J. van Ham, hoofd van de afdeeling boekwezen aan dit departe ment zijn toegesproken. Dr. Goedewaagen hield een rede over den schrijver en dezen tijd en begon met een uitspraak van Hugo von Hoffmanns- thal uit het begin dezer eeuw aan te halen, waarin de schrijver gezien wordt als de bedelaar onder de trap. Hem is op gelegd zich niet kenbaar te maken en te wonen als een onbekende onder de trap van zijn eigen huis. Zoo is de positie van den schrijver allengs geworden in een samenleving, waarin het meedoogenlooze spel der vrije, maatschappelijke, op winst gerichte krach ten de kunst en de literatuur in het bij zonder tot een luxe heeft gemaakt en waarin het organische verband tusschen schrijver en volk is teloor gegaan. Hoe hangen schrijver en volk samen Het volk is het organisme en de schrij ver het orgaan, dat naast en in samen werking met andere organen het geheel dient. De schrijver is onmisbaar in een volk, zooals het oog onmisbaar is in den strijd om het bestaan. De schrijver is het oog van het volk en een volk zonder schrijver is blind. Er is nog een ander orgaan van de volksgemeenschap, dat tot taak heeft het volk te beschermende staat. Ook zon der staat kan geen volk leven, want de staat en zijn overheidsorganen zijn ge roepen, het organisme der volksgemeen schap in stand te houden met macht. In het bijzonder het 'nationaal-socia- lisme is zich van zijn volksche taak be wust, ook ten aanzien der schrijvers. Van alle kunsten is die der letteren door haar medium, de taal, het meest aan bodem en bloed gebonden. De cul- tuuruitwisseling, met name met de Duit sche cultuur en het innig contact tus schen de broederculturen, dat de natio- naal-socialisten voorstaan, zal nooit mo gen leiden tot verarming of vervlakking van ons taaleigen. Volksche overheidspolitiek houdt in, dat de staat op zijn hoede is tegen eiken aanslag op het eigene en vertrouwde en tevens alles bevordert, wat in staat is, de blikscherpte te bevorderen. De schrij ver staat onder zijn bescherming negatief en positief. De overheid heeft den plicht hem te vrijwaren tegen wat hem bedreigt en hem te leiden naar het positieve doel van het bewustzijn, een kind der volks gemeenschap te zijn en geroepen te zijn deze, ook schrijvende, te verdedigen. Het eigene, karakteristieke, bijzondere, met andere cultuurmachten onvergelijkbare der Nederlandsche letteren is hier de op perste levenswet voor den staat. Er zijn de onbevangenen, die schrijven naar de simpele en onbewuste wet der natuur. Er zijn de strijders, de activisten; er zijn de schouwers, de mystici, wier werk haakt naar de grenzen van het menschelijke en van heimwee naar het „andere" vervuld is. Er zijn de lyrische zangers, de epische verhalers en de di dactische betoogers. De volksche gedachte omvat hen allen. Zij wil in het land van Hadewijch, van van Schendel en van Multatuli geen van deze drie groepen uitsluiten. Zij erkent in allen gelijkelijk den Nederlandschen eigen aard van dichten. Zij wijst juist in de richting van een mobiel maken van al deze krachten. En tevens vertegenwoordigt zij een nieu we mythe en daarop komt het hier aan. ENGELSCHEN IN CHINA WORDEN OPGEROEPEN De Engelsche ambassadeur in China heeft de te Sjanghai wonende Engelschen van 20 tot 30 jaar opgeroepen, zich te melden voor den militairen dienst. Tevens is den Engelschen firma’s verzocht, het voor den dienst geschikte personeel van dien leeftijd te ontbinden van zijn con- tractueele verplichtingen. Deze oproep heeft in internationale en Chineesche kringen te Sjanghai groot opzien ge baard, temeer daar van officieele Engel sche zijde tot dusver allen Engelschen in China was aangeraden, in hun betrekking te blijven, daar dit belangrijker zóu zijn dan in militairen dienst te gaan, waartoe voldoende reserves in Engeland beschik baar zouden zijn. LUCHTBESCHERMING TE MOSKOU Vandaag zullen in 28 rayons van het district Moskou uitgebreide luchtbescher- mingsoefeningen worden gehouden door de sovjet-Russische lucht- en gasbescher- mingsdienst, de „Ossoaviachim” waaraan door meer dan 125.000 geoefende brand weerlieden zal worden deelgenomen. Er zal tevens een algeheele verduistering plaats vinden, waarbij ook vliegtuigen worden gebruikt, meldt SP.T. DE RONDREIS VAN MRS. VELT Na haar terugkeer van een tournée door de Vereenigde Staten, die drie weken heeft geduurd, heeft de echtge- noote van president Roosevelt gisteren op de persconferentie te Washington verklaard, dat zij den indruk heeft ge had, dat de openbare meening ten gun ste van hulp aan Engeland is. BOMMENWERPERS NAAR HONOLOELOE Het ministerie van oorlog maakt be kend, dat 21 viermotorige bommenwer pers, welke in San Francisco waren op gestegen, onder bevel van den comman dant der luchtmacht, luitenant-generaal Emmons, te Hickamfield bij Honoloeloe zijn aangekomen. BEER VERWEKT PANIEK OP MARKTPLEIN dorp (Zuidelijke Oeral) marktplein. Het dier was uit zijn win terslaap ontwaakt en door voedselgebrek naar het dorp gedreven. Er werd op dat oogenblik juist markt gehouden en ér was een groote menigte verzameld, waaronder vele kinderen. De komst van den beer verwekte een paniek en binnen enkele oogenblikken waren alle markt- bezoekers in de omliggende huizen ge vlucht. Een jongentje was echter alleen achtergebleven en zat. onbewust van het groote gevaar, tusschen de marktkraamp- jes te spelen. Uit een der omliggende huizen zag de moeder van het kind, hoe de beer op haar zoontje toekwam. Zon der zich te bedenken vloog zij het huis uit en wierp zich op den beer, juist toen deze bij het kind was aangekomen. Het hongerige dier keerde zich toen tegen de vrouw en verscheurde haar. Eenige oogenblikken later werd het beest door een jager neergeveld. Het kind was gered, doch de moeder bleek reeds aan haar verwondingen te zijn overleden, aldus het S.P.T.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 2