Haagsche Courant-Wereld-Atlas
Haagsche Courant van Woensdag 4 Juni 1941
BERICHT.
van
en
De strijd van de overheid tegen de
prijsopdrijvers en oorlogswinst-
makers
BINNENLAND
STADSNIEUWS
DE AFLEVERINGEN 17 EN 18
van den HAAGSCHE COURANT WERELDATLAS zullen voor de abonné’s
beschikbaar worden gesteld DONDERDAG 5 JUNI A.S., van des morgens
9 uur af, aan ons Hoofdkantoor Wagenstraat 3537, tegen betaling van
0.20 en overlegging van den BON, welke zal worden afgedrukt in ons
nummer van HEDEN op pagina 2 van het 3e blad. Verzoeke dringend met
gepast geld te betalen.
geen
van
i.
Binnenkort: Verbod tot weigering van den verkoop -
koppelverkoopen meer - bestrijding
den sluikhandel
„VOEDING IN DEZEN TIJD”
en
er
Het Persoonsbewijs
i
Duizenden Nederlanders vonden
werk bij
Het Nationaal-Socialistisch
Motorkorps in België
Noord-Frankrijk
FELLE BRAND IN LOOSDU1NSCHE
WASSCHERIJ
DERDE BLAD, PAGINA 1
Daad van Winterhulp
Gedeelte van fabriek geheel uitgebrand
Het verharen van vischwater
Eerst na 1 Januari 1942 verplicht
Leerzame en nuttige tentoonstelling
in de toonzaal Gasbedrijf
een
V I
niet bekend is; gister-
is de eigenaar nog in
ver-
nog
t-1
De wereldgeschiedenis zou een geheel
ideren loop hebben genomen als Cleo-
itra een anderen neus had gehad. Men
bedoelt daarmee te zeggen, dat het wei-
dg zin heeft om na te gaan wat er ge-
lu-urd zou zijn, als dit of dat anders
vas geweest. Om dezelfde reden be
hoeven we ons niet bezig te houden met
de vraag: Hoe sterk zou het economi
sche leven niet ontwricht zijn gewor
den, a 1 s ongeveer een half jaar geleden
de Dienst van den Gemachtigde voor de
prijzen, die de prijzen moet vaststellen
van alle mogelijke producten, niet was
ingelicht.
Wèl is het nuttig, dat wij constateeren,
dat dank zij de rigoureuze maatregelen
van den Prijzencommissaris voorkomen
is, dat de prijzen als in een wervel om
hoog gegaan zijn, met al de catastro-
phale gevolgen voor den consument in
de eerste plaats en den producent in de
tweede plaats.
Toezending per post kan geschieden na ontvangst van den ingevulden
Bon en een bedrag van 40 cents, per postwissel of door storting op onze
girorekening No. 12500, onder vermelding „Voor Deel 17 en 18 Wereld
atlas”. Met deze toezending is eenige tijd gemoeid. Op de enveloppe ver
melden „Wereldatlas”. Deze enveloppe moet met de eerste post in ons bezit
zijn. Naam en adres duidelijk schrijven.
Afgifte door de courantenbezorgers is UITGESLOTEN.
wel, dan maakte men er worst van, of
iets, dat heette worst te zijn.
De prijs van gebakjes in verschillende
winkels is met 50 pCt en meer in prijs
gestegen. Er is hier waarschijnlijk sprake
van prijsopdrijving. Maar het zal een
ieder duidelijk zijn, dat de Dienst van den
Gemachtigde voor ae prijzen op het
oogenblik wel belangrijker dingen te doen
heeft dan de prijzen van gebakjes te con-
troleeren. Dit wil natuurlijk niet zeggen,
dat er vandaag of morgen niet ingegre
pen wordt. Maar eerst komen de produc
ten aan de beurt, die belangrijk zijn voor
de voedselvoorziening van ons volk.
In verband met den Engelschen luchtaan
val op Nederland in den nacht van 2 op 3
Juni, heeft de directeur-generaal der stich
ting Winterhulp Nederland, na zich in de
morgenuren van de situatie op de hoogte
te hebben gesteld, ƒ5000 ter beschikking
gesteld als eerste hulpverleening, ter ver-
deeling onder de getroffen gezinnen.
BADEN
Bij de Maatschappij Zeebad Schevenin-
gen werden gisteren 188 baden genomen
en in het Zuiderparkbad 1800 baden.
De temperatuur van het water was
heden te Scheveningen 57 en in het Zui
derparkbad 64 graden.
NUTSSPAARBAMC
Gedurende de maand Mei 1941 werd bij
de Nutsspaarbank Riviervischmarkt 5 en
haar bijkantoren totaal ingelegd
ƒ2.508.130.25, totaal uitbetaald ƒ2.027 529,84
meer ingelegd ƒ480.600.41, terwijl 702
nieuwe spaarrekeningen werden geopend.
Op ultimo Mei 1941 bedroeg het tegoed
der inleggers 32.056 495 65, het aantal
spaarrekeningen 107.517, het bedrag aan
effecten in bewaring 2.429.011.
N.S.K.K.-mannen onderscheiden
Hier op het stafkwartier kent men zijn
mannetjes precies. Van eiken rijder wordt
een kaart bijgehouden met zijn prestaties,
zijn vorderingen en zijn ambities. De blik,
dien wij hier achter de schermen kunnen
slaan, overtuigt ons trouwens reeds aan
stonds van het ongekend grootsche van
deze organisatie. Bij al deze cijfers en
statistische curven, die een beeld geven
van het waarlijk fantastische prestatiever
mogen van dit corps, dat zijn sporen in
dezen oorlog heeft verdiend en waarvan
niet voor niets 32 manschappen, officie
ren en onderofficieren het kruis voor oor-
logsverdienste kregen nog gezwegen
van de velen, die reeds het Ijzeren kruis
dragen blijkt, dat de menschen hier
menschen zijn gebleven en geen nummers
of machines. Dat blijkt evenzeer op de
groote Brusselsche N.S.K.K.-rijschool,
waar wij in de gelegenheid werden gesteld
het dagelijksche onderricht bij te wonen.
Het is niet voldoende, als een man ach
ter het stuur kan zitten, zijn wagen weet
te besturen en de verkeersteekens van Ne
derland, België en Frankrijk zoo ongeveer
kent. Neen, hij krijgt op deze school ook
inzicht in de kunst van het autorijden,
begrip van zijn motor, kennis van het ver
keer. En tenslotte wordt een belangrijk
punt, dat ten onzent lange jaren zoo zeer
is verwaarloosd ook zijn karakter ge
vormd, zoodat hij inderdaad in staat is,
zijn verantwoordelijken post te bekleeden
in het kader van deze gigantische organi.
satie, die alle weermachttransport voor
haar rekening neemt. Het is prettig om bij
deze lessen te zien, hoe het onverwoest
bare enthousiasme van de leeraren wordt
overgeplant op de leerlingen, die zelfs bij
moeilijke onderwerpen, als het principe
van de explosiemotor, van hun onver
flauwde belangstelling blijk geven.
Geen taalmoeilijkheden
,,De Nederlanders zijn geestdriftig en
vasthoudend bij hun opleiding en hun
werk”, zoo vertelde ons een der Duitsche
instructeurs, „In het algemeen hebben zij
wel pretenties, maar zij toonen ook den
wil om te slagen en er is slechts een zéér
Vuurgloed tot in verren omtrek
zichtbaar
Vannacht omstreeks half 3, is brand
uitgebroken in de wasscherij van de fir
ma Boek aan den Haagweg 107 te Loos-
duinen.
Een in de nabijheid gevestigde uitkijk
post van den luchtbeschermingsdienst
nam op dat tijdstip in den linkervleugel
van de wasscherij een vuurgloed waar.
Inmiddels had ook de zoon van den pro
curatiehouder van het bedrijf, die vlak
naast de wasscherij woont, onraad be
merkt. Onmiddellijk werd de brandweer
gewaarschuwd, die met groot materiaal
ter plaatse verscheen. Aanwezig waren
de motorspuiten van de bureaux Archi-
medesstraat, v. d. Vennestraat, de hulp-
brandweer van de Gaslaan, de ladder
wagen en later, toen de brand een groo-
teren omvang aannam, de motorspuit
van het bureau Prinsestraat.
Het vuur bleek door onbekende oor
zaak te zijn uitgebroken in de droogka-
mer. Door het feit, dat het betrokken
pand met een oppervlakte- van 13 bij 50
meter, vrijwel geheel uit hout is opge
trokken, baanden de vlammen zich over
al een uitweg en sloegen tenslotte door
het dak.
Te ongeveer half 4 stond de geheele
vleugel van de wasscherij in lichterlaaie
en de groote vuurgloed was tot in verren
omtrek zichtbaar. Het ketelhuis kon door
krachtdadig optreden van de brandweer
lieden grootendeels gespaard blijven.
De inventaris, w.o. tal van kleinere
machines en waschgoed gingen verloren;
het aan den voorkant gelegen woonhuis
kon behouden worden.
Met niet minder dan 9 stralen werd de
strijd tegen het vuur aangebonden en na
ruim anderhalf uur blusschen kon men
zeggen, den brand onder de knie te heb
ben. Het bluschwater werd grootendeels
opgepompt uit de Loosduinschevaart;
een der stralen werd over den ladder
wagen geleid. De nablussching nam ge-
ruimen tijd in beslag en eerst om half
7 kon de laatste spuit inrukken.
De aangerichte schade is aanzienlijk,
doch wordt door verzekering gedekt.
Daar de rechtervleugel van het complex
niet van het vuur en bluschwater te lij
den heeft gehad, kan het bedrijf in be
perkten omvang voortgang vinden.
Door de brandweer werd een gedeelte
van de muren van den uitgebranden
vleugel omver gehaald. De Justitieele
dienst der politie stelde een uitgebreid
onderzoek naar de oorzaak in, waarvan
het resultaat nog
avond om half 8
het betrokken fabrieksgedeelte geweest
en had op de gebruikelijke wijze de deu
ren gesloten.
DE WERVING VOOR DE POLITIE
In aansluiting op de, ingevolge bevelen
der Duitsche overheid, door haar uitge
geven bekendmaking inzake de werving
voor de politie (opgenomen in de avond
bladen van 28 Mei j.L> deelt de wnd
inspecteur-generaal der Ned. politie na
der mede, dat het aanbeveling verdient
indien de sollicitanten bij het door hen
in te vullen afstammingsformulier, te
vens de mogelijk in hun bezit zijnde af
schriften overleggen van de geboorte
akten en doopbewijzen van henzelf, hun
ouders en grootouders, alsmede van de
huwelijksakte hunner ouders; van de ge
huwde adspirant-officieren overeenkom
stige bescheiden ook van hun echtgenoote.
Heerlijke visch
(Polygoon)
Beroepsvisschers zullen in de toekomst
voorgaan
Het departement van Landbouw en
Visscherij heeft aan de gemeentebestu
ren en de polderbesturen een circulaire
gericht, inzake het verhuren van visch-
water. In deze circulaire staat o.m. het
volgende vermeld: Zooals bekend is de
situatie in de zoetwatervisscherij, ten
gevolge van de lage vischprijzen in de
vorige jaren en van de groote visch-
sterfte, welke vooral in den winter
19391940 in vele ondiepe wateren is
voorgekomen, in het algemeen uiter
mate ongunstig. Hoewel zoowel de sport
als het beroep belang hebben bij goed
vischwater, is het alleen de beroeps-
visscher, die op het Abater zijn arbeids
terrein vindt, daar zijn dagelijksch
brood moet zoeken en wat onder de
huidige omstandigheden zeker van be
lang is actief deelneemt aan de voed
selvoorziening van zijn medeburgers.
Voor den sportvisscher beteekent goed
i, vischwater een bron van genoegen en
een recreatieoord, dat aangename ver-
poozing biedt. Beide categorieën stre
ven naar het verwerven van vischrech-
ten.
Bij de eerstgenoemde categorie klemt
daarbij de vraag naar arbeid en brood,
bij de tweede de vraag naar genot na
den arbeid.
De sportvisschers en hun organisaties
namen daarbij de financieel meest
om zich
wagen”.
De N.S.K.K.-rijschool-Brussel laat zijn
leerlingen niet eerder los, voor zij in het
bezit van het ongelooflijk moeilijk te ver
werven Duitsche rijbewijs zijn. En de man
nen zelf stellen er ook een eer in, dit be
wijs van meesterschap te bezitten.
En thans rijden deze meesterlijke, Ne-
der'andsche chauffeurs dan ook op alle
wegen, zoowel in de landen van West-
Europa, als in den Balkan en in Polen.
Over hetgeen zij zien en beleven op hun
tochten door België en Noord-Frankrijk
zullen wij het een en ander vertellen in
een volgend artikel.
In dit halve jaar is door den Gemach
tigde voor de prijzen, mr. H. C. Schok
ker en zijn medewerkers, die zich niet
alleen bevinden in zijn bureau aan den
Bezuidenhoutscheweg, maar ook op alle
departementen en in schier alle plaatsen
van Nederland (opsporingsdiensten, poli
tie e.a.) zeer veel werk verricht, zoodat
het geheele veld der prijzen welhaast
met een net van voorschriften en rege
lingen overdekt is. Met dit net, hoewel
lang niet op alle plaatsen even dicht en
even sterk, zoodat het nog steeds moge
lijk is dat prijsovertreders hun slag
slaan, is het tenslotte mogelijk geworden
ongelukken in den zin van ongecontro
leerde prijsstijgingen te voorkomen. Men
moet dit leggen van het net dan ook be
schouwen als een eersten, hevigen, ge-
drganiseerden aanval op het leger van de
"prijsopdrijvers. De tweede aanval zal
weldra beginnen. Lettende op hetgeen
reeds geschied is, mag men er op
trouwen dat deze tweede aanval
doeltreffender zal zijn dan de eerste. Er
is dus thans een kleine pauze ingetre
den. Van deze pauze heeft mr. H. C.
Schokker ,de Gemachtigde voor de Prij
zen, gebruik gemaakt om in een pers
conferentie uiteen te zetten wat reeds
gèdaan is en wat er in den eerslkomen-
„den tijd gedaan zal worden.
De Gemachtigde en zijn medewerkers
beschouwen zich min of meer als vrij
gestelden van een leger van 8 millioen
ongeorganiseerde consumenten, die zon
der overheidsingrijpen overgeleverd zou
den zijn aan ontwrichte markten, waar
bij zij voor de bevrediging van hun be
hoeften nauwelijks meer het noodige
zouden kunnen bemachtigen. Dit kon na
tuurlijk niet geduld worden.
De Staatscourant van gisteren bevat
een uitvoeringsbesluit Persoonsbewijzen
III van den secretaris-generaal van
binnenlandsche zaken, waarbij wordt
bepaald, dat het steeds bij zich dragen
van een persoonsbewijs is verplicht van
1 Januari 1942 af.
In het eerste uitvoeringsbesluit was
bepaald, dat men na 1 October 1941 van
een persoonsbewijs moest zijn voorzien.
Nieuwe maatregelen In het belang
van den consument
In de komende periode zal men in de
eerste plaats trachten den kantigen in
druk. dien het geheel der prijsmaatrege
len ou nog biedt, weg te nemen. Met het
oog hierop zijn verschillende maatrege
len in voorbereiding. Zij zijn er vooral op
gericht den consument en den bonafideh
kleinhandelaar te beschermen Een be
langrijke stap in die riehting was reeds
gezet met het Prijsaanduidingsbesluit.dat
op 24 Mei j.l. in werking is getreden. Op
dezen weg voortgaande is een regeling
voorbereid, die eenige nog vrij gebruike
lijke vormen van ontduiking der voor
schriften verbiedt
Er zijn groote groepen van menschen.
die al hun geld moeten besteden aan de
voorziening van de eerste levensbehoef
ten. Deze groepen dreigen In het gedrang
te komen, indien niet voorkomen wordt
dat de prijzen onrechtmatig de hoogte in
gaan Mr Schokker wees er op. dat tot
de prijsovertreders velen behooren die
nog niet de draagkracht van hun ver-
krachtige positie in en hadden daardoor
de gelegenheid vischwater aan zich te
trekken, waardoor dan een of meer be
roepsvisschers niet langer gelegenheid
hadden hun bedrijf te blijven uitoefenen,
dan wel zich mbesten beperken tot een
enkelen tak van visscherijbedrijf.
Het ligt in de bedoeling op dit ter
rein voorzieningen te treffen, ten
einde te bereiken, dat bij het ver
huren van vischwater dit in de eer
ste plaats wordt toegewezen aan
beroepsvisschers of organisaties van
beroepsvisschers, en slechts wan
neer geen beroepsvisschers als ge
gadigde optreden, sportvisschers in
aanmerking komen.
Om teleurstelling te voorkomen, die
te grooter zou zijn, indien aan den tot
stand te brengen regel terugwerkende
kracht zal worden verleend, zou het
aanbeveling verdienen bij de uitgifte
van vischwater reeds thans deze richt
lijnen te volgen voorzoover althans de
beroepsvisschers genegen zijn redelijke
huurprijzen te betalen, welke niet hoo-
ger mogen zijn dan die, welke op 9 Mei
1940 golden.
keerde handelingen vermogen te over
zien. Aangezien de overheid de leiding
heeft genomen op het terrein der prij
zen beschouwt, zij het zich als een plicht
den ondernemer wegwijs te maken in
den stroom van besluiten en maatregelen,
hem te leiden, onderricht te geven en
zoo mogelijk tegemoet te komen en
de strekking van de maatregelen duide
lijk te maken.
Verbod van weigering tot verkoop
Er zijn vrij veel producenten en hande
laren, die, de goeden niet te na gespro
ken, weigeren bepaalde artikelen te ver-
koopen of die voorraden achterhouden,
omdat zij meenen daarmee door prijsstij
ging in de toekomst op meer lucratieve
wijze handel te drijven dan nu. Dit ach
ten wij zeer ongewenscht en onder de
huidige omstandigheden in geen geval
toelaatbaar. De goederen, die er zijn, zul
len in den handel moeten worden ge
bracht waar er behoefte aan is, tegen de
prijzen die er voor gelden.
Geen koppelverkoopen meer
Een tweede maatregel, welke op dit
gebied is voorbereid, is het verbod van
gekoppelde verkoopen. Wel haast ieder
heeft op het oogenblik al eens ondervon
den, dat hij, wanneer hij bijv, een blik
melkpoeder wilde koopen, dit slechts kon
doen indien hij zich ook een artikel aan
schafte dat hem allerminst zinde. Men
begrijpt, dat dergelijke gebruiken niet
geduld kunnen worden. Vandaar, dat ook
de koppelverkoopen strafbaar worden ge
steld.
De melkprijzen
Het vraagstuk van de melkprijzen (dus
ook van de taptemelk) is thans in studie
genomen, aangezien zich groote. plaatse
lijke verschillen blijken voor te doen, die
niet toelaatbaar zijn. Het ligt in de bedoe
ling om voor de taptemelk een prijs vast te
stellen, die lager is dan de tegenwoordige.
Men wees er ons voorts op, dat het fout
is, dat er melkslijters zijn met een zeer
geringen omzet, want deze menschen kun
nen alleen dan een behoorlijk weekloon
verdienen, als zij de prijs van de melk met
enkele centen verhoogen.
Op een vraag hoe het te verklaren is, dat
appels den laatsten tijd aanzienlijk in
prijs zijn gestegen 1.25 en meer per 500
gram) antwoordde mr. Schokker, dat deze
sterke stijging van den prijs niet gerecht
vaardigd is. Er zal in de naaste toekomst
dan ook met kracht hiertegen worden op
getreden en het is te verwachten, dat de
handelaren, die zich aan deze prijsopdrij
ving schuldig maken, flinke boeten zullen
krijgen, wanneer zij den prijs niet uit
eigener beweging tot den normalen terug
brengen.
Mr. Schokker wees er op, dat de Dienst
in de afgeloopen periode er voornamelijk
naar heeft moeten streven de ergste mis
standen uit; te roeien Dit gaat echter niet
zoo eenvoudig als men veelal denkt. Er
behoort groote deskundigheid toe, aange
zien het terrein der prijzen vol voetangels
en klemmen zit. Als voorbeeld werd aan
gehaald de vleeschprtjzen. Voor iedere
soort vleesch zijn maximumprijzen vast
gesteld. Wat bleek nu Verschillende sla
gers wisten van een koe veel meer bief
stuk te maken dan er naar menschelijke
berekening aanzit Was de worstprijs hoo-
ger dan de prijs van bepaald vleesch,
□oon, verzorging en stemming zijn goed
Een speciale verslaggever van de Ver-
eenigde Persbureaux, heeft op uitnoodi-
ging van het „National-Sozialistische
Kraftfahrer Korps” (N.S.K.K.), het Neder-
landsche departement van Volksvoorlich
ting en Kunsten en het „Nationaal-Socia-
listische Motor Korps” (N.S.M.K.) der
N.S.B een reis gemaakt door België en
het bezette gebied van Frankrijk. Zooals
bekend is, zijn er duizenden leden van
het N.S.M.K. werkzaam bij het N.S.K.K.
De V.P.B.-verslaggever vertelt in onder
staand artikel over de stemming
onder deze landgenooten, hun werk
en hun opleiding, in het kader der
geweldige Duitsche oorlogsmachine, waar
ondanks het feit, dat de organisatie tot in
de puntjes is doorgevoerd, de mensch toch
altijd mensch blijft en nooit een „num
mer” wordt.
Op een vroegen, stralenden Zondagmor
gen riepen de klokken der tallooze kerken
van Brussel de geloovigen op tot de Mis:
de breede, blonde Vlamingen en de kleine
donkere Walen. En terwijl onze auto moei
zaam den weg zoekt langs de sterk hellen
de straten van de Belgische hoofdstad, -
ontdekken wij tusschen de kerkgangers, germg percentage ^afvallers”,
behalve Duitsche, ook bekende Nederland-
sche uniformen: zwart met helroode spie
gels op de kragen. Den Brusselaars valt
deze uniform al lang niet meer op in het
stadsbeeld, zij zijn er reeds maanden aan
gewend; deze stoere Hollandsche knapen
zijn de mannen van het Nationaal-Socia-
listische Motor Korps der W.A., die dienst
doen bij het Duitsche „National-Socialis-
tische Kraftfahrer Korps (N.S.K.K.)
Transportbrigade Luftwaffe Belgien und
Nordfrankreich” Door de week ontmoet
men hen overal achter het stuur van hun
vrachtauto’s in de N.S.K.K.-kolonnes, op
de wegen van het blonde Vlaamsche land
en tusschen de zachtglooiende, groenbe
groeide heuvels van Noord-Frankrijk en
Wallonië.
„Het is fijn werk”, zoo vertelden zij ons
dikwijls, als wij in de gelegenheid waren
om bij een rustende kolonne langs den
weg, of in een der keurig ingerichte
logeergelegenheden een praatje met hen
te maken en de groeten uit Nederland
over te brengen
„Het Is hard werken, maar we verdie
nen goed en worden best verzorgd. Je
voelt zoo echt, dat je hier in dienst iets
meer bent dan alleen maar een nummer.
Onze superieuren eischen in den dienst
den geheelen mensch op, maar voor onze
verzorging wordt alles opzij gezet, die
moet en zal van de bovenste plank zijn”.
Een verzorging, die eenig is in
de krijgsgeschiedenis
Dat dit inderdaad zoo is, daarvan kon
den wij ons overtuigen tijdens ons bezoek
aan een oude citadel in het Vlaamsche
land, die feitelijk een soort van doorgangs
huis is voor de mannen, omdat zij hier
wachten tot de kolonne waar zij deel van
uitmaken, samengesteld is. Als men deze
heldere frissche slaapgelegenheden be
zoekt, ae keurige keuken en de practische
waschgelegenheden bekijkt alles onder
de oude, helwit gekalkte gewelven van
het fort en men hoort dan vertellen,
hoe het er hier uitzag. voordat deze ver
waarloosde fortificaties tot dit doel wer
den ingericht, dan begrijpt men, dat er
inderdaad geen moeite gespaard is om te
zorgen, dat de duizenden Hollanders en
Vlamingen, die hier geheel gelijkwaardig
dienst doen samen met de Duitsche N.S.
K.K.-mannen, een verzorging krijgen, die
eenig is in de krijgsgeschiedenis.
Het eten is ook wel eens minder goed
geweest”, zoo vertelde ons er een, toen
wij samen een sigaret rookten in het mol
lige gras op de hooge wallen van de ci
tadel, waar hij van zijn welverdiende rust
genoot, „maar dat was in het begin, toen
ze ons bijvoorbeeld op een gegeven mo
ment 1500 man op ons dak stuurden, die
ook aan de kost moesten komen. Tegen
woordig kan dat niet meer: behalve de
keuken staat er altijd een heele batterij
keukenwagens klaar en we hebben dan
nu ook geen klagen meer"
In het land van den wijn
Deze visie werd bevestigd door een
ander, dien wij ontmoetten in de keuken
van een N.S.K.K.-onderkomen een oude
school in een der romantische dorpjes van
Noord-Frankrijk. „Ik teeken er voor, als
ik het mijn heele leven niet minder krijg,
dan 600 gram brood per dag, tien sigaret
ten en twee sigaren en voor middageten
een menu met gebraden pekelvleesch, as
perges gekookte aardappelen, vruchten-
compóte, rijstpudding en vrij wijn, zooals
vandaag”.
„Alleen die wijn, daar hebben de meeste
Hollanders nog niet voldoende waardee-
ring voor”, merkte de N.S.K.K.-Trupp-
führer, die ons bij dit bezoek rondleidde,
lachend op. „Maar ja, alles moet geleerd
worden en op den duur krijg je er in dit
land van den wijn den smaak vanzelf wel
voor”
Op het stafkwartier van de brigade te
Brussel weet men ons nog veel meer bij
zonders te vertellen over de Hollanders,
die als chauffeurs in de N.S.K.K.-kolonnes
door geheel Europa trekken. Hier kent
men hun eigenaardigheden, in vergelij
king met de andere nationaliteiten, die
deze diensten verrichten: Duitschers en
Vlamingen. En onze Hollanders komen er
waarlijk niet slecht af, zij krijgen goed
en verantwoordelijk werk en velen zijn
als chauffeurs aan de brigade-officieren
i, toegevoegd.
Zooals gemeld, wordt morgen, Vrijdag,
Zaterdag en Zondag vanwege het Rijks-
bureau voor de Voedselvoorziening in de
Toonzaal van het Gemeentelijk Gasbe
drijf aan de Groenmarkt 29 een tentoon
stelling gehouden „Voeding in dezen
tijd”.
Hedenmorgen hebben wij deze tentoon
stelling bezichtigd, waarbij mej. Mesdag
en de heerer Ronnerman en dr. den Har-
tog een inleiding hebben gehouden.
De heer J. Th. Ronnerman, hoofd van
d- afdeeling Algemeene Zaken van het
bureau Voedselvoorziening, heeft, bij ont
stentenis van ir Dols, een korte inleiding
gehouden waarin hij er op wees, dat op
de tentoonstelling duidelijk blijkt, dat
met eenvoudige middelen goede maal
tijden bereid kunnen worden.
Dr. C. den Hartog, directeur van het
Voorlichtingsbureau van den Voedings
raad, wees er op, dat de moderne in
zichten in de voedingsleer zooveel moge
lijk moeten worden toegepast, niet al
leen wat betreft de kooktechniek, maar
ook het inkoopen van voedingsmiddelen
en het verwerken van ingrediënten. Wij
stuiten daarbij op tal van moeilijkheden,
aangezien voedingsgewoonten dikwijls
diep ingeworteld zijn en er een zeker
conservatisme op dit gebied heerscht. De
tijd is echter rijp voor een ommekeer in
de bereidingswijze en voor het invoeren
van nieuwe methoden. Door juiste voor
lichting kunnen de moeilijkheden worden
teruggebracht. Dr. den Hartog wees in
dit verband op de wenken en raadge
vingen, welke de Voedingsraad en ver-
eenigingen op voedingsgebied ter beschik
king van het publiek stellen.
De inrichting van de ten-
toonstelling
Mej E. Mesdag, directrice van een
huishoudschool hier ter stede, zei hierna
o.m.: De tentoonstelling „Voeding in
dezen tijd” maakt aan de bezoekers in de
eerste plaats de waarde duidelijk van de
voornaamste voedingsmiddelen, waaruit
de maaltijden nu worden samengesteld.
Ten tweede leert het publiek er, hoe
de voedingsmiddelen, bij doelmatige be
reiding, aan de voeding ten goede komen
en hoe zij, in het tegenovergestelde ge
val, gedeeltelijk nutteloos verloren gaan.
En ten derde worden de bezoekers ter
expositie voorgelicht ten aanzien van de
manier, waarop men van de beschikbare
grondstoffen smakelijke maaltijden kan
samenstellen, rekening houdende met de
richtlijnen, door voedingsdeskundigen aan
gegeven.
De voornaamste plaatsen hierbij zijn
ingeruimd voor het broodgraan, de aard
appelen en de groenten.
Wat het brood betreft, wordt inzon
derheid de aandacht op de waarde van
bruinbrood en roggebrood gevestigd.
Tever - wordt het publiek gewezen op
de producten, welke men onder de ge
geven omstandigheden bij het brood kan
gebruiken. Recepten van zulke voort
brengselen worden verkrijgbaar gesteld.
Een andere afdeeling vraagt aandacht
voor de dranken, welke ter vervanging
van koffie en thee in aanmerking
komen Gewone koffie- en theesurrogaten
spreken voor zichzelf, zoodat men er
van heeft afgezien die te demonstreeren.
Maar juist u melk, taptemelk en karne
melk slechts in beperkte hoeveelheid ver
krijgbaar zijn, is het van des te meer
belang, dat men volledig ingelicht zij
omtrent de waarde er van en omtrent de
bereiding van smakelijke dranken uit
deze grondstoffen. In dit verband wordt
het publiek ook ten aanzien van vruchten
sap en kruiden voorgelicht.
Dan volgt de afdeeling, gewijd aan de
voeding met aardappelen De bezoekers
worden op de voordeelen van het koken
in de schil attent gemaakt Niet minder
dan een vijfde deel van het gewicht wordt
daardoor gespaard.
Een belangrijke plaats ter tentoonstel
ling nemen de groenten in, waarvan, in
den loop van het jaar, een groote ver
scheidenheid voor de verbruikers be
schikbaar is en welke op verschillende
manieren kunnen worden toebereid. De
bezoekers krijgen een denkbeeld van het
nut van eer. veelvuldig gebruik van
groenten met het oog op de hooge voe
dingswaarde er van. Tevens kunnen de
huisvrouwen leeren, hoe zij ze doel
matig kunnen behandelen
In een kleineren stand wordt men er
opmerkzaam op gemaakt dat onder meer
garnalen en mosselen het vleesch kun
nen vervangen.
Wanneer de voornaamste elementen,
waaruit de maaltijden worden samenge
steld, de aandacht hebben gevraagd,
komt men bij zeven tafels met maal
tijden voor een gezin van man, vrouw
en drie kinderen. Het spreekt vanzelf,
dat deze maaltijden uit voedingsoogpunt
goed kunnen worden genoemd en dat zij
doelmatig en smakelijk bereid zijn.
Menu’s en recepten zijn verkrijgbaar ge
steld. Op de middagen, waarop de ten
toonstelling is geopend, wordt in de de-
monstratiezaal, boven de expositieruimte
gelegen, de bereiding van twee menu’s
gedemonstreerd.
Er wordt op de tentoonstelling ook
voor de wenschelijkheid van het zelf
kweeken, al is het slechts alleen van wat
tuinkruiden, aandacht gevraagd.
De regeling van de voedselvoorziening
van mensch en dier door de overheid
wordt langs de wanden van de expositie
in beeld gebracht
Vervolgens wordt een overzichtelijk
beeld gegeven van den opbouw van de
overheidsvoorlichting op het gebied van
de voeding.
Uit een tentoongestelde statistiek blijkt,
dat de belangstelling onder ons volk
voor de voedingsleer zeer belangrijk ia
toegenomen. Zoo bedraagt bijvoorbeeld
het aantal deelneemsters aan kookcur
sussen in de eerste drie maanden van
1941 reeds meer dan de helft van het
aantal van het geheele vorige jaar
Op de expositie is een vak gewijd
aan de centrale keukens, dat een beeld
geeft van de verspreiding er van over
het geheele land. Deze Instellingen deelen
dagelijks gezamenlijk eenige honderddui
zenden porties uit. Nu een faciliteit is
ingevoerd ten aanzien van den aard-
appelbon, welke voor tweemaal acht
dagen is komen te gelden, is Weder een
stijging van het gebruik van de centrale
keukens te bespeuren.
De fundamenteele rechten van deze 8
millioen moeten worden verdedigd. Men
zou echter het volk geen dienst hebben
bewezen, indien het overheidsingrijpen
er toe had geleid dat de producent niet
meer in staat geweest zou zijn zijn be
drijf in stand te houden. Ook voor de
moeilijkheden voor den producent moet
dus een goed begrip bestaan en beiden,
consument en producent, moeten conces
sies doen. Wij zijn immers, om een vrij
eenvoudig beeld te gebruiken, rond een
vetpot geschaard waarin heel wat minder
.zit dan vroeger Elk zal daaruit echter
het zijne moeten hebben. Daarom zal ook
elk nu wat minder ontvangen, ook de
consument, voor wien het leven zonder
twijfel duurder is geworden.
Het prijsniveau in de hand
De gevaarlijke spanningen, die eenige
maanden geleden nog in het samenstel
der prijzen traden, zijn op het oogenblik
grotendeels bedwongen. Men kan wel
zeggen, dat men het prijsniveau in de
h<*nd heeft gekregen. Dit is voor een niet
gofing deel het gevolg van de wijze,
Waarop de Dienst van den Gemachtigde
voor de Prijzen kon worden gecon
strueerd door n.L de Prijsvorming en de
Prijsbeheersching in één instantie tever-
eenigen Op voorzichtige wijze werden
prijsstijgingen toegelaten in absoluut
xföodzakeli’ke gevallen. Er zijn aan den
/rderen kant straffe maatstaven aange-
'T om ongemotiveerde prijsstijgingen
te. gaan
P,r^s*>eMersching is nu wel optoe-
Kekpmen Sinds Februari werden
15.30 tuchtbeschikkingen gewezen met een
bedrag aan boeten van ƒ640.000.
3lip snel de activiteit van de afdeeling
P*ij<eheersching zich uitbreidde blijkt
we .lal Februari onge-
veer 6C tuchtbeschikkingen. in Maart 248
en in April 418 plaats vonden. Op 1 Mei
bedroeg het totale aant.l der boeten
485.000. Dit feit geeft, technisch gezien,
V nige voldoening, doch het ideaal dat
d^'rtéer Schokker zich stelt, is pas bereikt
indien zijn inspecteurs werkloos zijn ge
worden omdat er geen overtredingen
meer zijn. Zijn kracht kan niet liggen in
de rol van wrekende gerechtigheid, maar
in een soepele, opbouwende co-ordinatie
van de belangen van consument en pro
ducent. Daardoor zullen de goederen in
onze volkshuishouding op rechtvaardige
wijze kunnen worden verdeeld.
„Levert het taalverschil veel moeilijk
heden op?”,
„Neen, zeer weinig. Er is steeds een Ne-
derlandsche instructeur aanwezig bij de
lessen en de jongens verstaan en begrijpen
ons zeer spoedig”.
„Als wij vragen, hoeveel man er Duitsch
spreken”, zoo vertelde de gemoedelijke
leider van de rijschool lachend „steken er
van de vijftig maar drie hun hand om
hoog, maar als je lij hel Duitsch vraagt,
wie er vanavond vrij willen hebben, dan
weten zij hun woordje best te doen”.
Dicht bij de rijschool ligt een oude zand
groeve en daar beleven wij een werkelijk
indrukwekkend tafereel. Hier oefenen de
mannen namelijk in tientallen vrachtauto’s
op de hobbelige paden en de steile rulle
hellingen, die dikwijls vijftien tot twintig
meter hoog zijn. Het is ee nbeweging, een
gebrul van automotoren en een wenden en
keeren van de wagens, alsof het een reus
achtig auto-circus was En wij hebben er
dan ook menig meesterstaaltje van chauf
feurskunst gezien van rijders, die pas se
dert eenige weken achter het stuur zitten.
„Altijd maar manoeuvreeren”, zoo ver.
telt een der instructeurs, „dat is de eenige
manier om het vak goed en door en door
te leeren. Op eiken meter rijden zooveel
mogelijk handgrepen en bewegingen, dat
is de eenige methode voor een chauffeur
één te gaan voelen met zijn
De verbeurd verklaarde
goederen
De verbeurd verklaarde goederen wor
den door de desbetreffende rijksbureaux
verkocht. Indien het gaat om aan bederf
onderhevige goederen, geschiedt dit on
middellijk door de inspecteurs. De op
brengst komt aan den Staat
Tenslotte wees mr. Schokker nog op een
belangrijke fout in de redeneering, van
hen, die trachten prijsopdrijvingen te mo-
tiveeren. Zij zeggen namelijk, dat zij den
prijs verhoogd hebben, omdat zij er an
ders geld op toe gelegd zouden hebben.
Deze verontschuldiging wordt niet door
de economische rechters aanvaard. Indien
men meent, dat de verkoopsprijzen te
laag zijn, dan moet men zich wenden tot
de desbetreffende instanties. Indien prijs-
verhooging uit materieele overwegingen
is gerechtvaardigd, zullen zij zeker wor
den toegestaan.
Bestrijding van den sluikhandel
Een tweede gebied, waaraan men in
de volgende periode extra veel aan
dacht zal besteden, is dat van den
sluikhandel. De Gemachtigde voor de
Prijzen doelt hierbij niet uitsluitend op
den sluikhandel in het groot. Deze gaat
met groote winsten gepaard en is
uiteraard a-sociaal en zelfs misdadig.
Vooral zal hij ook aandacht besteden
aan zeer eenvoudige overtredingen, als
het koopen van een ei zonder bon voor
een prijs, die wellicht slechts enkele
centen hooger is dan de officieele prijs.
De huisvrouw, die er haar eer in stelt
onder alle omstandigheden haar gezin
van het noodige te voorzien, zal er spoe
dig toe geneigd zijn om haar hart ster
ker te laten spreken dan haar verstand.
Ik kan dit wellicht begrijpen, doch men
moet inzien, dat één illegaal ei per week
per persoon neerkomt op 8.000.000 sluik-
handel-eieren per week over het geheele
land. Ditzelfde geldt voor aardappelen
en boonen en tal van andere eerste
levensbehoeften, en het zijn dus juist
deze eenvoudige vergrijpen, die den
groothandel in verboden goed mogelijk
maken. Daarom is ook de geringste over
treding van de distributiebepalingen en
prijsvoorschriften verwerpelijk en men
heeft zich in de komende maanden tot
taak gesteld, den onverbiddel ijken oorlog
te voeren tegen den sluikhandel.
Wij zullen net zoo lang vechten totdat
wij gewonnen hebben, aangezien de
sluikhandel uitsluitend uit overtredingen
bestaat. De goederen worden aan den
regelmatigen gang in de consumptie ont
trokken. Het volume van de goederen in
den sluikhandel is wel niet zoo overmatig
groot, maar het bestaan ervan wordt als
een sterke bedreiging gevoeld. Het ge
vaar is niet denkbeeldig, dat de sluik
handel een groote uitbreiding zou onder
gaan, indien wij hem niet den kop in
drukken.
In antwoord op enkele vragen deelde mr.
Schokker vervolgens mede, dat niet toege
staan kan worden, dat zich groote wijzi
gingen voordoen in de loonen en salaris
sen Wel juichen wij het toe, dat van en
kele sociaal achtergestelde groepen, de loo
nen en salarissen naar behooren gecorri
geerd worden.
Aangaande de prijzen voor schoenrepa-
raties werd medegedeeld, dat de schoen-
herstellers ingedeeld zijn in vijftien klas
sen, waarbij rekening is gehouden met de
sociale omstandigheden, van de buurt,
waarin zij werken. De regeling is voor de
herstellers gunstig te noemen, aangezien
tot voor kort velen gevaar liepen „doodge-
concurreerd” te worden door groote zaken
met machinale schoenherstellingen. Voor
een sterke stijging in de prijzen van repa
raties bestaat geen enkele reden, aangezien
het leer niet noemenswaard in prijs ge
stegen is. zelfs zijn voor enkele soorten
nog prijsverlagingen ingetreden.
Niet voor alle producten zal een verbod
van koppelverkoop bestaan. Er zijn er na
melijk enkele, die zich niet goed afzonder
lijk laten verhandelen. Welke dit zijn zal
natuurlijk nog nader bekend gemaakt wor
den.