EAAGSCHE COURANT
Handel
P OSTZEGEL
KOOPT
de Haagsche
NEDERLANDSCH-INDIE
Maandag 16 Juni 1941.
STADSNIEUWS
BINNENLAND
DERDE BLAD
Journalistenkamp
te Vaassen
COMITÉ VOOR DE HEEM
KUNDE OPGERICHT
BUITENGEWOON BRUTALE
DIEFSTAL
VERZAMELINGEN, ook OVERZEE -W
SUCCESVOLLE STRIJD VAN
DE POLITIE TEGEN DEN
CLANDESTIENEN HANDEL
Het Journalistenbesluit
JAPAN EN NEDERLANDSCH-INDIE
113157
TEL.
NOORDEINDE
MOEDIGE DAAD VAN EEN AGENT
VAN POLITIE BELOOND
CURSUS VAN DE HAAGSCHE
MüTTERSCHULE
196, DEN HAAG
Rede Dr. Goedewaagen
Tentoonstellingen van boeken en
schilderijen
NEDERLANDSCHE VEREENIGING
VOOR KOELTECHNIEK
Drie mannen dringen een huis binnen
en nemen 2000 mee
Zeep en andere artikelen verhandeld
▼oor een veel te hoogen prijs
Engelsche luchtaanvallen
op ons land
i-j
RECLAMES.
No. 17902
A
oogpunt
op den dag zijner afkondiging.
a.
dalen van de kist het Volkslied.
Vervolg van het le blad.
het Groninger platteland
naar de stad
NEDERLANDSCH COLLEGE VAN
ACCOUNTANTS
verschillende elementen,
met elkaar het
goede werking opleveren.
zijn: het onderhoudende
Op 14 Juni had in de Haagsche Mütter-
schule het afscheidsavondje plaats van den
eersten kookcursus, die door de Haagsche
afdeeling der N.S. Frauenschaft werd ge
organiseerd in samenwerking met de
Nederlandsche S.S. De goed stemming,
die den heelen cursus kenmerkte, ontbrak
ook dezen avond niet, meldt het A.N.P.,
en de deelneemsters, zoowel als de als gast
genoodigde leden der S.S., lieten zich de
producten van de nieuw verworven kook
kunst goed smaken. Voor dezen eersten
cursus was een Duitsche leerares ovërge-
komen onder wier tactvolle leiding deze
een groot succes werd. De bedoeling is,
dat het werk mettertijd door bevoegde
Nederlandsche leerkrachten zal worden
overgenomen, en wanneer deze haar taak
met even groote geestdrift vervullen, dan
zal hier mooi, en voor de volksgemeen
schap zeer nuttig werk worden verricht.
Want niet alleen dat men mede met het
oog op de distributie zoo zuinig moge
lijk en toch smakelijk leert kokende
ideëele kant van de taak der huisvrouw
wordt ook voortdurend naar ‘\oren ge
bracht. De goede stemming in huis toch
hangt voornamelijk van haar af, en wij
leeren hier, hoe wij die kunnen kweken.
De standaardleider S.S. Zuid-Holland en
Zeeland, P. S. Heerema, hield de feestrede,
terwijl verschillende deelneemsters door
zang en voordracht er toe bijdroegen dezen
kameraadschapsavond te doen slagen.
AMATEUR-FOTOGRAFEN
EXPOSEEREN TE AMSTERDAM
In „Arti et Amicitiae” te Amsterdam
is Zaterdag de zevende salon van foto
grafische kunst geopend, georganiseerd
door de Amsterdamsche Amateur-föto-
grafen-vereeniging.
Ruim tweehonderd foto’s van amateur -
fotografen zijn bijeengebracht. In hoofd
zaak bestaat de verzameling uit bromi
des.
De zilveren plaquettes werden gewon
nen door K. G. Bijlstra, G. J. Speekhout
en H. Mersel jr., allen uit Hengelo en
M. C. Meijboom uit Amsterdam.
De tentoonstelling blijft geopend tot en
met Zondag 22 Juni eiken dag van 10
tot 9 uur.
DEN HAAG’S LEKWATERLEIDING
B. en W. van Gouda stellen voor een
gedeelte van het industrieterrein aan
den Hoogen Schielandschen Zeedijk, ter
grootte van 2040 vierk. meter, aan de
gemeente ’s Gravenhage te verkoopen
voor 5 per vierk. meter.
Het betreft hier een terrein, dat be
streken wordt door de geprojecteerde
De jeugd van
Uitleg en toepassing van verschillende
artikelen.
In de „Staatscourant” is verschenen een
derde uitvceiiugsbesluit van den secreta-
ris-generaal van het departement van
volksvoorlichting en kunsten van 13 Juni
1941 betreffende het Journalistenbesluit.
Het luidt als volgt:
Artikel 1. (1). De verkrijging van een
drukwerk is alleen dan tot een bepaalden
kring van personen, in den zin van arti
kel 2 van het journalistenbesluit, beperkt,
indien dit drukwerk buiten dien kring niet
verkrijgbaar is.
(2). De secretaris-generaal van het de
partement van volksvoorlichting en kun
sten kan verklaren door middel van een
schriftelijke kennisgeving aan den uitge
ver, dat een bepaalde kring van perso
nen in den zin van artikel 2 van het Jour
nalistenbesluit niet aanwezig is, indien in
feite de mogelijkheid van een beïnvloeding
van de openbare meening bestaat.
Artikel 2 (1). Onder ambtswege uitge
geven nieuwsbladen en tijdschriften wor
den slechts die nieuwsbladen en tijdschrif
ten verstaan, waarvan de redactie en de
uitgave verzorgd worden door een rijks-,
provincialen- of gemeentelijken dienst
(2). In den zin van het Jcurnalistenbe-
sluit geven alle tijdschriften voorlichting
op het gebied van het volksleven, welke
niet zuiver wetenschappelijk of technisch
zijn. Bovendien kan de secretaris-generaal
van het departement van volksvoorlichting
en kunsten door middel van een schrifte
lijke kennisgeving aan den uitgever ver
klaren, dat een bepaald tijdschrift geen
voorlichting op het gebied van het volks
leven geeft.
Artikel 3. (1). Het is den uitgever op
straffe van nietigheid verboden bijzondere
richtlijnen te geven in verband met be
paalde feitelijke omstandigheden.
(2.) De richtlijnen, bedoeld in artikel 14
van het Journalistenbesluit zijn een on
derdeel van de arbeidsovereenkomst en
moeten derhalve schriftelijk opgesteld wor
den.
Artikel 4. De functie van uitgever is on-
vereenigbaar met die van hoofdredacteur.
In bijroncere gevallen kar de secretaris
generaal van het departement van volks
voorlichting en kunsten aan een hoofdre
dacteur toestemming verleenen om onder
beroepsaanduiding „hoofdredacteur-direc-
teur” zich naast zijn redactioneele werk
zaamheden tevens te belasten met de com-
mercieele leiding van- of het toezicht op
de uitgave
Artikel 5. Het plan van werkverdeeling
bedoeld in artikel 17 van het Journalisten
besluit moet de nauwkeurige afbakening
van de bevoegdheden van iederen journa
list, die aan een blad medewerkt omvatten.
Artikel 6. (1) Indien voor een afdeeling
van een blad, geen journalist uitdrukkelijk
verantwoordelijk is gesteld, draagt de
hoofdredacteur de geheele verantwoorde
lijkheid.
(2). Indien voor een afdeeling van een
blad, in feite een bepaalde journalist re
gelmatig de bijdragen levert of tot opne
ming aan\yijst moet deze in het plan van
werkverdeeling als verantwoordelijk jour
nalist worden aangewezen.
Artikel. 7. De naam en woonplaats van
iederen journalist, die verantwoordelijk is
voor den inhoud van een gedeelte van een
blad moet op een vaste plaats van elk
exemplaar van dat blad vermeld worden.
Artikel 8. (1). Elke journalist is ver
plicht iedere door hem met den uitgever
afgesloten overeenkomst onverwijld toe te
zenden aan het verbond van Nederland
sche journalisten.
(2). Elke hoodredacteur is verplicht
ieder door hem opgesteld schriftelijk plan
van werkverdeeling onverwijld toe te zen
den aan het Verbond van Nederlandsche
journalisten.
Artikel 9. Dit besluit treedt in werking
In de Zaterdag hier ter stede gehouden
buitengewone ledenvergadering van het
Nederlandsch College van Accountants,
gevestigd te ’s-Gravenhage, is het bestuur
als volgt samengesteld P. J. Steenhuis,
voorzitterG. C. van Kuijk, penning
meester H. Korving, secretarisJ. J.
Schrijver, 2e-secretaris en H. Fick, se
cundus.
ZIJ WENDDEN VOOR VAN DE
POLITIE TE ZIJN
Zaterdagmiddag heeft zich hier ter stede
in een perceel aan de Pletterijkade een
buitengewoon brutaal geval van diefstal
afgespeeld. Op klaarlichten dag zijn drie
mannen, die voorgaven van de politie te
zijn, het huis binnengedrongen, hebben de
geheele woning doorzocht, kasten en laden
geopend en den heer des huizes een bedrag
van 2000 afhandig gemaakt. Hierop ver
dwenen de heeren met de mededeeling
spoedig met een auto terug te komen om
den bewoner naar het bureau van politie
te brengen voor een nader verhoor. Het
hoeft geen betoog, dat de „politiemannen”
niet meer zijn teruggekeerd.
De zaak heeft zich als volgt toegedragen.
Omstreeks twee uur bevonden zich in het
bewuste perceel, een bovenhuis, de heer
des huizes met zijn twee zoons van 15 en 17
jaar, terwijl de echtgenoote in de omgeving
eenige boodschappen deed. Toen er gebeld
werd deed een der zoons open. Voor de
jongen eigenlijk goed wist wie er gebeld
had, stonden de drie mannen voor hem. De
vader kwam de hal op. Voordat hij echter
iets gezegd had, riepen de mannen, die een
resoluten indruk maakten uit: „Beken nu
maar, het is in je eigen belang, wij zijn van
de politie”. De bewoner, die blijkbaar ge
heel van zijn stuk was gebracht, dacht er
niet aan om de mannen te vragen zich te
legitimeeren. Dit is hem noodlottig gewor
den. Twee van de mannen zeiden, dat zij
het huis moesten doorzoeken, terwijl de
derde op de hal bleef staan om te voor
komen, dat een van de bewoners de bee-
nen zou nemen!
De heer des huizes ging met de twee
mannen mee. Een vluchtig onderzoek van
kamers en kasten werd ingesteld. Ver
volgens werd de heer des huizes gefouil
leerd. Uit zijn portefeuille namen zij acht
bankbiljetten van 100 en een aantal van
f 25, 20 en 10, in totaal een bedrag
van ƒ2000. De heeren staken bet geld
rustig in hun zak. Terwijl men bezig was
den haar des huizes te fouilleeren, kwam
de vrouw thuis. De man op de hal oor
deelde het beter, de vrouw, „hangende
het onderzoek”, zoolang in de keuken op
te sluiten. De heeren begrepen echter
wel, dat het niet aanging om zoo maar
ƒ2000 mee te nemen. Zij lieten den be
woner dan ook een bewijs teekenen. Dit
bewijs gaven zij hem echter niet, maar
zij hielden het zelf. Hierop verwijderden
de heeren zich met de mededeeling. dat
zij even naar het politiebureau aan den
Rijswijkscheweg moesten om daar den
officier van Justitie op de hoogte te stel-
In zijn voordracht, tijdens het gezellige
samenzijn 'na den gemeenschappelijken
maaltijd, heeft dr. Goedewaagen het vol
gende gezegd
Wanneer men in een departement van
Volksvoorlichting dagelijks in het prac-
tisch werk verdiept is, krijgt men bij tijd
en wijle de behoefte, zich eens af te vra
gen, wat de groote lijn is, die door dit
werk heenloopt. Dan komt de wijsgeerige
vraag op naar den zin en den omvang
van het gebied der volksvoorlichting, naar
het onderscheid en het verband met andere
verwante vormen van cultuur.
Wat wij hier in Nederland moeten krij
gen, is dit: dat de volksvoorlichter zich
niet meer voelt als een vrijbuiter, een en
keling, gebonden aan de belangen van
een groep of bedrijf zonder meer, maar dat
hij zich bewust wordt van zijn ambt, als
zijnde een openbare werkzaamheid, geba
seerd op vakkundigheid en deskundigheid.
Het is noodig, dat de volksvoorlichting
uitgroeit tot een eerlijk beroep met een
eenigszins vastomlijnde doelstelling. Hoe
wel de volksvoorlichting over een ruime
ervaring beschikt, is zij, in Nederland al
thans nog niet tot een eigenlijke bezinning
gekomen.
Men kan drie vormen van kunst onder
scheiden, de technische kunst, de schoone
kunsten en de kunst der volksvoorlichting.
De technische kunst zien wij in den tim
merman, die een kozijn schaaft maar even
zeer in den ingenieur, die een motor ont
werpt
Wij zien hier den maker van een ge
bruiksvoorwerp uit de stof der natuur. De
beeldhouwer, de schilder en de musicus
vormen evenzeer uit materiaal een kunst
product maar dit product van hun schep
pingsdaad is als een schoone kunst boven
de bruikbaarheid uit
Tusschen de technische en schoone kunst
in bevindt zich de kunst der volksvoorlich
ting. Zij grenst aan beide en paart het
nut aan het ideeële moment der schoon-
ExcursiM voor schoolkinderen
Het comité zal zijn werkzaamheden ook
uitstrekken over de scholen, aangezien de
heemkunde een groote plaats in het
onderwijs zal innemen, dat ervan door
drongen zal worden. Zoo zullen de leer
lingen van de hoogere leerjaren van de
lagere scholen en leerlingen van Gym
nasium, Lycea en middplbare scholen be
zoeken afleggen aan de tentoonstellingen.
Voorts ligt het in de bedoeling, de
kinderen in klasseverband excursies te
laten ondernemen naar heemkundige ob
jecten in onze stad, zooals historische
gebouwen, standbeelden, mooie plekjes
e.d Naar aanleiding hiervan moeten de
kinderen dan opstellen maken. Voor de
beste zullen eenige prijzen beschikbaar
gesteld worden. De uitvoering van dit
deel der werkzaamheden berust bij een
subcomité, waarin eenige onderwijsauto-
riteiten, zooals dr. mr. A. Buriks, chef
van de afdeeling Onderwijs, mej. T. Lan-
geraap, gemeentelijk inspectrice van het
Onderwijs, dr. G. de Haas e.a. zitting
hebben.
De instructies aan Joshizawa
TOKIO, 14 Juni. (Domei.) Het inlich
tingenbureau heeft medegedeeld, dat
hedenmiddag de instructies van de Ja-
pansche regeering aan den chef van de
Japansche delegatie te Batavia, Joshi
zawa, met betrekking tot het antwoord
van Nederlandsch-Indië zijn verzonden.
Generaal Pabst bij Saito
TOKIO, 14 Juni. (D.N.B.) Generaal
Pabst heeft vandaag met den leider van
de afdeeling Zuidzee van het ministerie
van buitenlandsche zaken, Saito, een on
derhoud gehad, dat een uur heeft ge
duurd.
Dezer dagen hield de Nederlandsche
Vereeniging voor Koeltechniek haar 59e
algemeene vergadering in café-restaurant
„Boschlust” te ’s-Gravenhage, onder lei
ding van den heer K. H. Tusenius, die
als wnd. voorzitter optrad.
Uit het jaarverslag over 1940 van den
secretaris-penningmeester blijkt, dat ook
de ongunstige tijdsomstandigheden haar
invloed o.m. op het ledental hebben doen
gelden, zoodat dit op het einde van 1940
tot een aantal van 204 was teruggeloo-
pen, tegenover 227 einde 1939. Een ver
blijdend verschijnsel is, dat wederom ver
schillende nieuwe leden zich voor bet
thans loopende vereenigingsjaar hebben
aangemeld. Voorts maakt het verslag ge
wag van de werkzaamheden en confe
renties der op 29 Augustus 1940 ingestel
de „commissie ter bestudeering van een
event reorganisatie der vereeniging”.
De door de commissie aangegeven
voorstellen werden op de algemeene ver
gadering van 18 December 1940 te
Utrecht behandeld en in hoofdzaak aan
genomen. Er werd besloten tot het instel
len der volgende groepen: Groep 1: Na
tuurkunde, chemie en biologie en de in
dustrie der zeer lage temperaturen; groep
2: apparaten en hulpmiddelen voor het
voortbrengen van koude, met inbegrip
van isoleering; groep 3: toepassing van
de koude, luchtbehandeling en trans
port; groep 4: statistiek, onderwijs, eco
nomie en propaganda. Jaarverslag 1940
en begrooting 1941 werden goedgekeurd.
Het voorstel om het bestuur tot zeven
leden uit te breiden, werd zonder discus
sie aangenomen. Tot len voorzitter der
vereeniging, in de plaats van prof. dr.
W. H. Keesom. die den wensch te ken
nen had gegeven af te treden, werd met
groote instemming der vergadering be
noemd prof. C. F. van Oyen, hoogleeraar
te Utrecht.
De wnd. voorzitter deed vervolgens
mededeeling van de afzonderlijke verga
deringen, gehouden door elk der nieuw
ingestelde groepen, en waarbij o.m. als
voorzitters der groepen werden voorge
dragen, mede ter benoeming als lid van
het bestuur der vereeniging, voor: groep
1: prof. dr. E. C. Wiersma, hoogleeraar
te Delft; groep 2: ir. G. Ferguson, advi-
seerend ing. te Zeist; groep 3: K. H. Tu
senius, dir. Vereenigde Ijsfabrieken te
IJmuiden, en groep 4: dr. ir. R. Ver
schuur, landbouwhoogeschool te Wage-
ningen. Bij acclamatie werden deze hee
ren thans allen door de vereeniging te
vens als lid van het bestuur gekozen.
Ter benoeming van een nieuw (7e)
bestuurslid was candidaat gesteld de
heer dr. ir. W. J. Muller, hoofdingenieur
der Kon. Paketvaart Mij. te Amsterdam.
De heer Muller werd met meerderheid
van stemmen als zoodanig gekozen erf
tevens tot 2en voorzitter der vereeniging
benoemd. Het volledige bestuur is dus
thans als volgt samengesteld: prof. C. F.
van Oyen, le voorzitter; dr. ir. W. J.
Muller, 2e voorzitter; ir. D. C. Geest,
secretaris-penningmeester; prof. dr. E. C.
Wiersma, ir. G. Ferguson, K. H. Tuse
nius en dr. ir. R. Verschuur, leden.
CREMATIE H. J. ANSINGH
In grooten eenvoud heeft vanmiddag
in het crematorium op Westerveld te
Velzen de crematie plaats gehad van het
stoffelijk overschot van den heer H. J.
Ansingh, oud-administrateur van de
Bataafsche Petroleum Mij., op 61-jari-
gen leeftijd alhier overleden. Met de
familieleden waren verschillende vrien
den meegekomen, o.a. de heeren M.
Schenk, alhier, W. Jager Gqylings en
A. E. Philipse, beiden te Wassenaar en
H. A. J. de Bijl Nachenius, Haarlem. Er
werd niet gesproken. De organist speel
de Marche Funèbre en bij het dalen van
de kist Berceuse van Fierne.
Een zoon dankte voor de belangstel
ling.
Het vorige jaar brachten een 800-tal
leerlingen van stadsscholen een bezoek
aan het platteland van Groningen om
land en bewoners beter te leeren kennen.
Dit bezoek geschiedde per fiets, waarbij
de jongelui in de boerderijen overnacht
ten en aten. Deze tochten onder auspiciën
van de „Groninger Gemeenschap” door
een comité georganiseerd, hadden zeer
veel succes.
Thans heeft het comité gemeend de
plattelandsjeugd iets meer van de stad
te moeten laten zien dan zij bij een ge
woon bezoek te zien krijgen. Reeds
meldden zich een 500-jongeren, meest
leerlingen van U.L.O.-scholen. Gedurende
twee nachten krijgen zij van ouders der
schoolgaande jeugd in de stad „logies
met ontbijt", terwijl des daags bezoeken
zijn vastgesteld aan het electriciteits-
bedrijf, een moderne fabriek, een mu
seum en verschillende historische gebou
wen.
De kinderen van het land zullen on
getwijfeld de stad leeren kennen anders
dan alleen als een oord van vermaak, zij
zullen zien, dat ook hier gewerkt wordt
aan voor de gemeenschap onmisbare
dingen. Het gevoel van verbondenheid
tusschen stad en platteland en de geslo
tenheid van ons volk zullen er zeker
door groeien.
SCHOOLKINDEREN ZULLEN HEEM
KUNDIGE OBJECTEN BEZOEKEN
Onbeteekenende schade
In het afgeloopen weekeinde vloog een
aantal Britsche vliegtuigen boven ons
land. Een aantal brisant- en brandbom
men werd omlaag geworpen, doch er
werd zoo goed als geen schade aange
richt. Enkele woonhuizen werden licht
beschadigdaan de veldvruchten werd
door brandbommen eenige schade toege
bracht Dooden of gewonden zijn niet te
betreuren
Nationaal Front
Bij besluit van den leider van Natio
naal Front is de heer G. J. H. Gelsing
te Nijmegen benoemd tot secretaris van
de Fronter-Beweging, jeugdafdeeling van
Nationaal FronL.
Bronzen medaille van Carnegie Heiden
fonds uitgereikt
Op 14 Juni is door den waarnemend
hoofdcommissaris C. C. H. Walraven
aan den agent van politie A. Heil uitge
reikt de bronzen medaille van het Carne
gie Heidenfonds. Hij sprak den agent
daarbij op waardeerende wijze toe.
Op 22 April van dit jaar heeft agent
Heil op den Haagweg een hollend paard,
dat voor een wagen gespannen was, tot
stilstand gebracht. Hij greep het eerst
bij de teugels maar slaagde er op deze
wijze niet in, het dier te bedwingen.
Daarom sloeg hij zijn arm om den hals
van het hollende paard en greep het bij
den neus. Op deze wijze wist agent Heil
het dier tot stilstand te brengen. Dit
voorval vond plaats omstreeks 12 uur,
juist op het moment, dat er een school
uitging, zoodat de agent Heil door zijn
onverschrokken optreden ongelukken
heeft weten te voorkomen.
Het gewicht van redevoeren
Met dit practische doel voor oogen
werkt de volksvoorlichting in de vormen
van rede, beeld en geschrift. De rede is
het gesproken woord, tot de massa ge
richt, hetzij natuurlijk, hetzij bemiddeld
door de techniek. Het is een ramp voor
onze maatschappij, dat de redenaars
kunst niet meer als kunst wordt gevoeld
en dat handboeken en leerscholen op
dit gebied zijn verdwenen. De nieuwe
orde dér maatschappij stelt eischen op
dit gebied. Redevoeren moet weer een
kunst worden, gegrond op talent en
leering. De sterk politiek denkende
Grieken en Romeinen hebben dit be
grepen, toen zij de rhetorica als een der
hoogere kunsten deden onderwijzen en
leeren. Dr. Goedewaagen pleitte voor
wederoprichting van redenaarsscholen
of -instituten.
Het tweede middel is het beeld.
Het beeld kan zijn statisch als de
foto of dynamisch als de film. Het kan
een muurplakkaat zijn of een couran
tenreclame, maar altijd zal het beeld
stormenderhand veroveren. Als beeld
kan men ook de tentoonstelling beschou
wen, wat het onderwijs betreft, gelden
hier dezelfde eischen als boven: er ko-
me een filmscholing, geleid en gecon
troleerd door de overheid. Er kome een
opleiding voor het tentoonstellingswe-
zen, zooals er reeds leergangen voor
het reclamewezen, de fotomontage, enz.
zijn.
Het derde middel is het geschreven
woord, het zij de circulaire, hetzij bro
chure en boek, hetzij de periodieke
vorm van het geschrift, de pers. Tegen
over het beeld en het woord heeft deze
voorlichting het voordeel, dat zij meer
een beroep op het denken is en beter
beklijft, terwijl zij aan den anderen
kant minder pakkend en evident is.
In het afgeloopen weekeinde heeft de
recherche eenige bedrijvers van den clan-
destienen handel weten te ontmaskeren.
Er blijkt uit, dat de politie den strijd te
gen deze a-sociale elementen met kracht
en voortvarendheid voert, waarvoor men
niet dankbaar genoeg kan zijn, aangezien
deze menschen er op uit zijn, ten eigen
voordeele de voedselvoorziening van ons
volk in de war te sturen.
Zoo werden bij een door de recherche
gehouden controle van een bakkerswagen
niet minder dan 75 liter slaolie gevonden.
De man, die den wagen reed, de 37-jarige
emballeur, verklaarde, dat hij de slaolie
gekocht had van een 34-jarigen bakker,
buiten de distributie om a raison van 4
de liter. De politie heeft de slaolie in be
slag genomen en tegen de beide mannen
proces-verbaal opgemaakt.
Het was de recherche bekend gewor
den, dat in de binnenstad in een klein
straatje een partij jam, ananas en kersen
op sap verhandeld zou worden. Uit de ge
heimzinnigheid, waarmede de verhande
laars te werk gingen, kon de politie wel
opmaken, dat er hier iets niet in den
haak was. Op het moment van de verhan
deling van de partij levensmiddelen gre
pen eenige rechercheurs dan ook in. Het
bleek, dat zij hier te doen hadden met
een ernstig geval van prijsopdrijving. De
partij, welke afkomstig was uit Leid-
schendam, bestond uit 120 k.g. jam, 52
blikken kersen en 111 flesschen abriko
zen en ananas. De normale prijs van het
geheel bedroeg 175, terwijl zij in het
straatje op moest brengen f 600. Aange
houden en opgesloten werden een 28-ja-
rige reiziger, een 24-jarige étaleur, een
31-jarige chauffeur en twee kruideniers
van 41 en 38 jaar. Bij huiszoeking in de
woning van den étaleur werden nog in
beslag genomen 16 paar schoenen, 6 paar
pantoffels, twee koffers met textielgoe-
deren.
Voorts was het de recherche ter oore
gekomen, dat een partij zeep buiten de
distributie om verhandeld zou worden.
Natuurlijk tegen verhoogde prijzen. Op
het moment van verhandeling trad de re
cherche het bewuste perceel binnen. Het
bleek, dat huishoudzeep verkocht werd
voor 72J cent per dubbel stuk, terwijl
den normale prijs 10 cent bedraagt. In het
geheel werden 1200 stukken zeep in be
slag genomen door de politie, terwijl de
handelaars opgesloten werden. Het zijn ’n
31-jarige chauffeur, een 42-jarige koop
man en een 32-jarige koopman.
Tenslotte heeft de politie nog proces
verbaal opgemaakt tegen een 70-jarigen
koopman, die in de binnenstad er op be
trapt werd, dat hij textielkaarten ver
kocht voor 5 a 6 per stuk.
NATUURHISTORISCHE VEREENIGING.
De afdeeling Amsterdam van de Ned.
Natuurhistorische vereeniging heeft Za
terdag in Artis te Amsterdam het veer
tigjarige bestaan herdacht. Een groot aan
tal belangstellenden, tot wie de voorzit
ter van het hoofdbestuur, dr. J. H. van
Burkom uit Den Haag, woonden de ver
gadering bij.
Het 40-jarig feest heeft men in intie-
men kring willen vieren en bij deze ge
legenheid heeft het bestuur de leden ver
rast met een boek, dat 38 voortreffelijke
bijdragen bevat over de geologie, de ge
schiedenis en de fauna en flora van de
hoofdstad. Het eerste drietal exemplaren
overhandigde de voorzitter van de Am
sterdamsche afdeeling de heer H. Kleyn
aan dr. van Burkom, prof, de Beaufort
en dr. Sunier. Tenslotte vestigde de voor
zitter de aandacht op de tentoonstelling
„Flora en fauna in Amsterdam” in het
aquarium-gebouw, georganiseerd ter ge
legenheid van het veertigjarig bestaan.
Namens het bestuur van de Ned. Natuur
historische vereeniging sprak de voor
zitter dr. J. H. van Burkom. Prof. dr. L.
F. de Beaufort sprak namens het Zoölo
gisch Museum de beste wenschen uit
voor den bloei van de vereeniging.
Vijftig jaar doctoraat
Woensdag 18 Juni a.s. zal het 50 jaar
geleden zijn, dat prof. mr. J. H. Valcke-
nier Kips, oud-ihoogleer'aar te Delft,
thans wonende te Lochem, aan de Rijks
universiteit te Leiden promoveerde tot
doctor in de rechtswetenschap.
van de Voedselvoorziening i
ontvangen, dat de regeling
verkrijgen van bloem tegen
van broodbonnen geldt voor
kan aantoonen, dat hij
CREMATIE GEP. LUIT.-KOLONEL
E. J. MULLER
In allen eenvoud heeft Zaterdagmiddag
in het crematorium op Westerveld te
Velsen de crematie plaats gehad van het
stoffelijke overschot van den gep. luit.-
kolonel van het Ned.-Ind. leger E. J.
Müller, alhier overleden.
Aanwezig waren de gep. kolonel van
het Ned. Ind. leger A. H. Treu, de gep.
kolonels van het Ned. Ind. leger L. A.
Bedet, S. Prins en R. A. J. Savalle. Ver
der de heeren J. Th. Eschbach, oud-
hoofdingenieur der Staatsspoorwegen in
Ned.-IndiëF. J. J. Feirabend. oud-offi-
cier van het Ned Ind. leger D. T. J. C.
M. Boelen, J. Savenck, L. Onderwater,
E. C. A. Snoeck, J. F. de Vos, J. L.
Schoggers. H. J. W. G. Aussems, C. C.
Smits en F. G. Sutterus.
Een zoon van den overledene dankte
voor de belangstelling.
De organist speelde het Largo van
Handel, Nader mijn God. bij U en bij het
AANBESTEDING
Te Voorschoten is aanbesteed: a. de
bouw van twee rioolgemalen met bijbe-
hoorende werken; b. het aanleggen van
een collecteurriool en het verrichten van
rioleeringswerken met bijbehoorende
werken.
Laagste inschrijver perceel A: A. J. en
J. J. Heerbaard en Kazalzet, Rotterdam
met 12.257,50;perceel b: M. Ebbink,
Haarlem, met 35.755. Massa: L. Boekee,
den Haag, met ƒ46.000.
GIFTEN WINTERHULP NEDERLAND
In de periode van 3 tot en met 10
Juni zijn bij de Winterhulp Nederland
o.a. de volgende giften ontvangenN.V.
Machinefabriek Stork, Hengelo 2000
N V. G. Dikkers en Co., Hengelo, ƒ2000;
N.V. Hazemeijer Signaal, Hengelo, 1500;
N.V. Heemaf, Hengelo, 1000 Twentsch
centr. station, Hengelo, 1000N. N.,
's Gravenzande, 100N. N., de Lier,
360 N. N., de Lier, f 151M. C. de K„
Voorburg 100 N.V. Etam’s kousen-mij.,
’s Gravenhage, 200. Totaal f 28.695.89.
Herstellingsoord voor leden van
St Raphael
Vorige week is het kasteel Hillenraad
te Swalmen van graaf Wolff Metternich
zur Gracht officieel in gebruik genomen
als tijdelijk herstellingsoord voor leden
en hun gezinnen van den Ned. R.K. bond
van spoor- en tramwegpersoneel ,.St.
Raphael”. De eerste patiënten zijn reeds
aangekomen.
Indische fototentoonstelling verlengd
Wegens de groote belangstelling is
besloten de Indische fototentoonstelling
in het Koloniaal Museum te Amsterdam
met 14 dagen te verlengen. De sluiting
zal thans plaats hebben den 30sten Juni
te 4 uur.
in zooverre hij uit het materiaal van men-
schelijke gevoelens en sociale situaties
door vormgeving een werk schept met een
eigen karakter. Het gaat er om, dat de
volksvoorlichter zich van een eigen taak
bewust wordt en kennis krijgt van zijn
eigenaardige doelstelling en van de speci
fieke middelen, waarover hij beschikt
Het beginsel der volksvoorlichting
Het beginsel der Volksvoorlichting is het
werven en winnen van menschen voor een
idee Zij is in ruimen zin „reclame", sug
gestie, psychische machtsoefening, over
een publiek, dat zij winnen wil. De volks
voorlichting is militant missionair, Zij
stelt een bepaald doel en hangt een bepaal
de idee aan, waarvoor zij direct de men
schen tracht te winnen.
Volksvoorlichting is een kunst met een
bepaalde methodiek. Deze methodiek is
die der tactiek en der tact Zij kan, ter on
derscheiding van de technische en schoone
kunst een tactische kunst genoemd wor
den. Tactische kunst beoefenen beteekent
niet een verloochening van beginselen en
een uit het oog verliezen van het gestelde
doel. Integendeel, men kan alleen tactisch
zijn, als men zijn beginsel vasthoudt, en
tegelijkertijd zijn menschelijke stof, die
vorm moet krijgen, terdege kent.
Volksvoorlichting heeft evenwel nog een
anderen kant n.l. de zijde van de theoreti
sche leer, die uit de ervaring opgediept,
anderzijds de ervaring richting en houvast
geeft. In de oudheid vinden we een voor
beeld van een volksvoorlichtingsleer in de
rethorica, die uit de practijk der redevoe
ringen in Hellas en Rome is opgekomen.
Iets dergelijks hebben wij thans in de
..Zeitungswissenschaft”, de kunstleer voor
den journalist en wellicht binnenkort in
een radio- en filmleer, waarin de knepen
en mogelijkheden van het vak worden be
studeerd en aan een leergierig nageslacht
worden overgeleverd. Een cultureele be
zigheid wordt nooit tot een „vak" wanneer
niet een kunstleer den beginneling hou
vast geeft. Nooit wordt hier het dilettan
tisme overwonnen, wanneer niet straks
een persinstituut, een filmacademie een
radioschool, een reclame-opleidingsinsti-
tuut, een tentoonstellingsschool worden
opgebouvd. Dit wil niet zeggen, dat men
het kunstvak der volksvoorlichting alleen
op de schoolbanken kan leeren, maar wel.
dat zonder een leerinstituut de continuï
teit blijft ontbreken.
Tactische kunst en kunstleer moeten
elkaar daarbij aanvullen. Zonder talent
leert men 't niet maar zonder leer komt
het talent niet tot zijn recht, doch verzandt
in willekeur en tenslotte in mislukking.
Een bijzonder vak
De volksvoorlichter heeft een bijzon
der vak. Anders dan de man van weten
schap leeft hij in en uit het actueele
gebeuren.
Actualiteit is zijn medium, zijn ele
ment. De volksvoorlichter moge uitwei
den en omwegen bewandelen zooveel
hij maar wil: het nu moet zijn leid
draad zijn. Anders wordt hij tot volks
universiteit en dit is niet de bedoeling.
De kunst der volksvoorlichting is een
vorm van scheppend leven. De schepper
is het actiev» en het schepsel het pas
sieve element. Actief is de volksvoor
lichting propaganda in den zin van het
uitspreiden, het voortplanten van een
idee in de hoofden der menschen. Het
schepsel van den actieven voorlichter
en het resultaat van zijn bezigheid is
de meening der massa, de openbare
meening.
Anders dan de opvoeding, die zich in
haar beste vormen van persoon tot per
soon richt, werkt de volksvoorlichting
met de middelen der techniek uit de
verte op de massa. Zij maakt de massa
met haar propaganda zonder onmidde-
lijke aanraking door „Fernwirkung”
zonder direct contact, maar met tacti
sche middelen, die uit de psychologie
der massa voortkomen.
Het begrip der volksvoorlichting heeft
die slechts
juiste verband en de
leveren. Die elementen
_J en boeiende,
het informatieve, het opinievormende.
Men mag van den journalist eischen,
dat hij geen berichtenmachine, maar
een persoonlijkheid is, die met de mid
delen, die hem ter beschikking staan,
anderen tot een positieve wilshouding
weet te dwingen. Dit is een zaak van
talent en van leer, van tact en van
kennis. Er is geen „journal d’informa-
tion” naast een „journal d’opinion”,
want elke krant, die dien naam wil
dragen zal door haar informatie en voor
lichting opinievormend werken Er is
dan ook geen neutrale voorlichting,
maar alleen een strijdbare, die aanhan
gers weet te werven.
Het Rijtijdenbesluit
De A.N.W.B. schrijft ons. Een aantal
autobestuurders en .ondernemers, die
motorrijtuigen gebruiken, blijkt in de
meening te verkeeren, dat het Rijtijden
besluit sedert de mobilisatie buiten wer
king is gesteld. Enkele chauffeurs ont
vingen reeds een bekeuring, omdat zij
niet in het bezit waren van het voorge
schreven werktijdenboekje. Deze erva
ringen geven den A.N.W.B. aanleiding
de aandacht van belanghebbenden te ves.
tigen op de bedoelde voorschriften. Het
werkboekje moet worden aangevraagd
op de gemeentesecretarie.
Het zelf-bakken van brood
Het R. K. Werkliedenverbond in Ne
derland heeft van den directeur-generaal
mededeeling
inzake het
i inlevering
ieder, die
kan aantoonen, dal hij vóór invoering
van de brooddistributie zelf brood placht
te bakken. Geadviseerd werd, dat de
genen, aan wie de bloemverstrekking ge
weigerd werd, opnieuw afstempeling van
hun broodkaarten bij den plaatselijken
bureauhouder voor de voedselvoorziening
zouden aanvragen.
Beheersdocumentatie
In het eerste speciale nummer voor
1941 van het blad „Mededeelingen" van
het Nederlandsch Instituut voor Effi
ciency en het Nederlandsch Instituut
voor Documentatie en Registratuur wer
den vraagstukken besproken, welke
voorkomen bij het maken van tijds- en
bewegingsstudies. Thans is de tweede
extra aflevering verschenen, gewijd aan
beheeredocumen tatie.
Er is de laatste jaren vrij veel ge
schreven over de heemkunde en steeds
kon men de klacht hooren, dat zij een
veel te kleine plaats innam in het
leven van ons volk. De groote massa
wist nauwelijks wat het woord beteeken-
de, laat staan, dat zij de doelstellingen
verstond, die er aan ten grondslag liggen.
Heemkunde wil dat ons volk zich bewust
wordt van de waarden, die het heeft en
die zijn kracht bepalen.
Ter verspreiding van de gedachte van
de heemkunde is hier ter stede opge
richt een comité voor de heemkunde. De
constitueerende vergadering heeft plaats
gehad op 12 Juni. Een groot aantal ver
tegenwoordigers van vereenigingen, die
zich op het uitgebreide terrein van de
heemkunde bewegen, hebben aan deze
vergadering deelgenomen. Wij noemen
van deze vereenigingen het Algemeen
Nederlandsch Verbond, de vereeniging
Nederlandsch Fabrikaat, de Volksuniver
siteit en de Ned. Reisvereeniging. Ook
namen er aan deel vertegenwoordigers
van het openbare en bijzondere onder
wijs. Aangezien de werkzaamheden van
't comité vrij uitgebreid zullen zijn, wer
den tevens een aantal subcomité's inge
steld.
Het ligt in de bedoeling, nog dit jaar
een boekententoonstelling te organisee-
ren in de Openbare Leeszaal en een
schilderijententoonstelling in het Ge
meentemuseum. Voorts zijn nog met ver
schillende andere instellingen onderhan-
delingen gaande, o.a. met de Academie
voor Beeldende Kunsten. De tentoonstel
lingen zullen natuurlijk in de eerste
plaats betrekking hebben op de heem
kunde. Zoo zullen voornamelijk schilde
rijen van historische figuren tentoon ge
steld worden.
Staat en volksvoorlichting
De leer der volksvoorlichting is nog
maar in woorden. Op reclamegebied
zijn wij al verder, maar dit hangt sa
men met de commercieele instelling der
reclame. De Staat heeft in de liberale
wereld het werven en winnen als bene
den zijn waardigheid beschouwd. De
overheid liet het winnen der meeningen
aan jamfabrikanten en uitvinders van
schoensmeer over; de liberale overheid
hing het dogma der vrije meeningsvor-
ming aan en vergat, dat een staat ge
dragen wordt door de overtuiging der
onderdanen en dat de Staat zich hier
een hecht fundament moet maken door
middel der volksvoorlichting.
Het departement is een experiment,
dat slagen moet. Wij willen ons volk
winnen voor het nationaal-socialisme,
maar wij weten, dat hier niets met
dwang is te bereiken, maar dat alleen
de kalme overtuiging het wint
Volksvoorlichting is een zware kunst.
Iedere werker in het gebied der volks-
voorlichting moet zijn taak zien als die
heid. De volksvoorlichter is „Kunstenaar”, van een kunstenaar, uit een
in zooverre hij uit het materiaal van men- van „vak-kunnen”.
Dit is de eerste leidende idee van den
volksvoorlichter. De tweede is de eisch
der gemeenschap, die bij ons in het de
partement naast de eerste geldt en
waarvan wij de vervulling eischen van
iederen volksvoorlichter in ons land.
De samenkoppeling van deze beide
eischen schept den modernen voorlich
ter, zooals anderzijds de samenkoppe
ling van voorlichters en kunstenaars in
engeren zin ook geen toevalligheid is.
De naam van het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten, zoo be
sloot dr. Goedewaagen zijn rede, moge
gelden als een symbool, waarachter
eenig begrip en niet alleen organisato
rische noodzaak schuilt.
Drs. Goedhuys dankte den secretaris
generaal namens alle aanwezigen voor
diens interessante rede.
Vaassens muziekgezelschap verraste
de aanwezigen met een muzikale hulde
bij den toegang tot het kasteel, waarop
een vroolijke muzikale ommegang en
eenige rondedansen volgden. Hieraan
namen verschillende leden van de bur
gerij van Vaassen en de meisjes van
het bedienende personeel tezamen met
alle gasten op enthousiaste wijze deel.