ZILVER AAN DE
SANDAWAKU
HAAGSCHE COURANT
NEDERLANDSCH-INDIE
BINNENLAND
STADSNIEUWS
135.000
Woensdag 2 Juli 1941.
TWEEDE BLAD
Een Rembrandt verkocht
voor
FEUILLETON
OVEREENKOMST TUSSCHEN
NEDERLANDSCH-INDIE,
AUSTRALIË EN
MALAKKA
v 1
VERPLAATSING EINDPUNT LIJN 12
lijksbureau voor het Nationale Plan
fcWordt wrwflgdrjfc
Het Bedrüfsvergunrtings-
besluit
Belangrijk grootere aandacht wordt
besteed aan de moedertaal
GEMEENSCHAPPELIJKE
STEUNPUNTEN
RIJWIELVERKEER IN DE SCHEVE-
NINGSCHE BOSCHJES
HOOFDINGENIEUR BIJ HET GEM.
ELECTRISCH BEDRIJF
fantelijk meegenomen naar de blok
hut.
GEREF. KERK VAN 'S-GRAVENHAGE-
ZUID
Engelsche luchtaanvallen
op ons land
Wijziging in het aantal lesuren
op de middelbare- en voor
bereidend hoogere scholen
De benoeming van professor dr.
J. J. Schrieke tot secretaris-generaal
van Justitie
Oproep aan studenten- en amateur-
tooneelvereenigingen
BOERENRECHT EN BOERENPLICHT
14)
Ginds waar monster hooge strui
ken en dicht op elkaar staande boomen
een schier ondoordringbaren achter
grond vormen, moet een vijand loe
ren waarvoor de kudde grazende her
ten op de vlucht is geslagen. En te oor-
deelen naar den schrik der dieren
moet het de machtigste vijand der wil
dernis zijn.
Een tijger?
Wie zal het zeggen?
Niki Gornenburg heeft het gevoel
alsof hem een kil voorwerp over nek
en rug wordt gestreken. Hij durft am
per ademen. Zou Harry soms den on
bekenden moordenaar hebben ont
dekt?
Een minuut verstrijkt. Zestig secon
den. Voor Niki Gornenburg zijn het
even zoovele uren. Evenals graaf Rou
ca Gura zit hij roerloos, als uit erts
De Friesche meren
Dordtsche bedrijf werkzaam geweest.
De Gymnasia
EN
te
bewegen,
(Polygoon.)
HOOFDSTUK VII
(Nadruk verboden.)
No. 17916
de
en
op
ZILVEREN JUBILEUM VAN DEN HEER
C. MUS
waar
ver-
deze
grootere
gemeen-
NOG ZES MAANDEN GEVANGENIS
STRAF TEGOED
Controleurs van de Landbouwcrisiswet
ten brachten gistermiddag aan het politie
bureau Louise Henriëttestr. den 27-jari-
gen koopman B. A. Z„ terzake van een
gepleegde overtreding. Bij onderzoek der
politie bleek, dat Z. nog zes maanden ge
vangenisstraf tegoed had.
hoogere scholen ingevoerd op 1 Septem
ber van dit jaar, voor de derde klasse
op 1 September 1942, voor de vierde
klasse op 1 September 1943, voor
vijfde klasse op 1 September 1944
voor de zesde klasse gymnasium
1 September 1945.
buks en laat den loop rusten op het
stuk steen voor hem. Rustig, met vas
te hand mikt hij.
Hij is blijkbaar onbewogen.
De groene lichten staren nog roer
loos; twee groene, angstwekkend glin
sterende lichten. Niki mikt op een
denkbeeldig punt tusschen de beide
lichten. Nog een seconde en dan...
Een donderend schot verbreekt de
stilte. In de struiken wordt het le
vendig. Takken kraken, doffe slagen
dreunen; eindelijk klinkt een afschu
welijk blazen, bij korte tusschenpoo-
zen onderbroken door een woedend
gebrul.
Niki zit roerloos op de hurken. Het
hart klopt hem in de keel. Hij wacht.
Eindelijk; het blazen en brullen gaat
over tot een gekreun, dat weldra nog
slechts een rochelen is.
Graaf Rouca Gura komt uit zijn
dekking en kruipt naar Niki, die met
zoo’n ingespannen aandacht naar de
struiken tuurt, dat hij het naderen
van zijn makker niet bemerkt. Rouca
Gura grijpt de hand van zijn vriend
en drukt die zoo krachtig, dat Niki
amper een kreet van pijn kan onder
drukken.
Het rochelen en kreunen in de strui
ken verstomt tea leste; nog even een
Het werk van de commissie,
v. d. Ent
JUBILEUM J. VAN EYSDEN
Op 1 Juli herdacht de heer J. van Eys-
den. vertegenwoordiger der firma J. Hoo-
geveen en Co., zijn 25-jarig jubileum.
In de met groen en bloemen versierde
kantoren, werd hij met echtgenoote en kin
deren door directie en personeel ontvan
gen. Allereerst sprak de heer J. A. A. Hoo-
geveen woorden van waardeering en over
handigde hem een enveloppe met inhoud.
Namens het personeel feliciteerde hem
de procuratiehouder. Spr. memoreerde de
aangename samenwerking in die afgeloo-
pen jaren, waarna ook hij den jubilaris
een enveloppe met inhoud ter hand stelde.
Met een zeer gezellig samenzijn werd
deze feestviering besloten.
GORDIJN VLAM GEVAT
Gisterochtend was een gordijn, dat voor
een raam van een woning aan de Laan
van Meerdervoort hing, in aanraking ge
komen met een brandend gasstel. De 27-
jarige bewoonster wilde de vlammen doo-
ven en kreeg daarbij brandwonden aan de
handen. De Geneeskundige Dienst bracht
haar naar het ziekenhuis aan den Zuid-
wal. De brandweer bluschte het brandje
met emmers water.
Het mansportret door nemoranu, -
mensz. van Rijn, dat gisteren op de vei
ling bij van Marie en Bignell onder den
hamer kwam, heeft 135.000 opgebracht-
Behalve de reeds gisteren door ons ge
noemde prijzen vallen nog te vermelden:
een vrouwenportret door Hans Schöpfer
voor 15.000een opstanding van Chris-
Geen schade
Slechts weinige Engelsche vliegers zijn
in den afgeloopen nacht boven ons land
geweest. Zij wierpen uitsluitend brand
bommen af. Schade werd niet veroor
zaakt.
Ds. J. L. Wielenga als tweede predikant
beroepen
De kerkeraad der Geref. Kerk van
’s-Gravenhage-Zuid heeft in zijn gister
avond gehouden vergadering in de vaca
ture ontstaan door het vestigen van een
tweede predikantplaats beroepen ds. J. L.
Wielenga te Laren (N.H.).
UITVOERINGEN STAFMUZIEKCORPS
DER ORDNUNGSPOLIZEI
Van 1 Juli -tot 16 Juli zullen door het
stafmuziekcorps van den bevelhebber der
Ordnungspolizei, onder leiding van den
Stabsmuzikleiter Hahn, de volgende open
luchtconcerten te Den Haag worden gege
ven: Woensdag 2 Juli 2021.30 u. Hofweg,
Zondag 6 Juli 11.3012.30 uur Waalsdorp.
1617.30 Plein voor het Grand Hotel,
Woensdag 9 Juli 2021 30 uur Hcfweg,
Zondag 13 Juli 11.3012.30 uur Waalsdorp,
16.17.30 uur Plein voor het Grand Hotel,
Woensdag 16 Juli 20.21 30 uur Hofweg.
Ook ’s avonds moet het rijwielpad
worden gebruikt
Voorheen was de Verhuellweg. zoo
schrijft ons de A.N.W.B., alleen overdag
verboden voor wielrijders, bij donker
mochten zij naar eigen verkiezing van
den rijweg of van het rijwielpad gebruik
maken. Sedert eenigen tijd is deze toe
stand veranderdde rijweg mag thans
in het geheel niet meer door wielrijders
gebruikt worden. Toch komt het nog her
haaldelijk voor, dat bij avond zich wiel
rijders op den rijweg bevinden. Dat dit
uitermate gevaarlijk is, behoeft geen be
toog. In hun eigen belang en niet alleen
in verband met een eventueele bekeuring,
raadt de A.N.W.B. de wielrijders daarom
aan zich stipt aan het rijverbod te hou
den, daar anders ongevallen niet zullen
uitblijven.
Alvorens over te gaan tot een vermel
ding van de komende en zijnde lesuren
tabel op de Gymnasia deelen wij eerst
mede, dat zoowel aan de A. als aan de
B-afdeeling aan het Nederlandsch vijf
uür per week meer besteed zal worden.
Thans worden namelijk aan dit vak
14 uur besteed, terwijl in de toekomst
19 lesuren hieraan gewijd zullen wor
den. Aan het vak Duitsch worden tot
heden besteed 11 uur per week en in
de toekomst 15 uur.
Wij laten hieronder een zelfde over
zicht voor de A en B-afdeeling van de
Gymnasia volgen als voor de H.B.S.-en.
De tusschen haakjes geplaatste cijfers
geven het aantal lesuren aan, dat thans
aan de vakken besteed wordt.
Grieksch 30 (31), 21 (23). Latijn 39
(39), 30 (29), Engelsch 10 (10), 10 (10),
Fransch 14 (16), 14 (16), Geschiedenis
17 (19), 14 (17), Aardrijkskunde 8 (9),
8 (9). Wiskunde 16 (17), 21 (23), Natuur
kunde 4 (7). 10 (10), Scheikunde 2 (3),
8 (9), Natuurlijke Historie 4 (5), 8 (10),
Lichamelijke Opvoeding 15 (12), 15 (12),
Teekenen 5 (5), 5 (5). Het aantal uren,
dat in de zesde klasse van de A-afdeeling
aan het Hebreeuwsch gewijd wordt,
blijft ongewijzigd, namelijk 2.
Deze wijziging van de lesurentabel
wordt voor de eerste en tweede klasse
van de middelbare en voorbereidend
BATAVIA, 1 Juli. (A.N.P.) Goed inge
lichte kringen te Batavia verklaarden
Maandag, dat er tusschen Nederlandsch-
Indië, Australië en Britsch-Malakka een
overeenkomst tot stand is gekomen over
het gebruikmaken van steunpunten voor
de vloot en luchtmacht bij onvoorziene ge
beurtenissen.
De reden voor deze overeenkomst zou
liggen in de bezorgdheid over een verder
opdringen van Japan naar het Zuiden in
Zuid.-Oost-Azië,
Vaartuigen op het Sneekermeer
De marinebevelhebber in Nederland ver
strekt met betrekking tot par. 5 alinea 1
der Verordening van den Rijkscommis-
saris no. 100/41 vrijstelling van de‘voor
schriften van par. 2 alinae 1 voor het ge
bied bij het Sneekermeer, begrensd door
de lijn van Arum langs den weg Grauwe-
kat, Bolsward, Sneek, Deer sum, Irnsum,
Akkrum en de lijn van Arum langs den
tramweg Grauwekat, Bolsward, Sneek,
Joure, Nijehaske, Heerenveen, met de be
perking, dat vaartuigen zich binnen dit
gebied mogen bewegen van zonsopgang tot
zonsondergang en, indien zij niet gebruikt
worden, veilig moeten zijn opgeborgen.
Dr. Frederiks tot voorzitter benoemd
Het Rijkscommissariaat maakt bekend
De Rijkscommissaris voor de bezette
Nederlandsche gebieden heeft op grond
van par. 1 zijner Verordening no. 90/41,
waardoor de verordening no. 108/40 (vier
de verordening over bijzondere bestuurs
rechtelijke maatregelen) wordt aangevuld,
den secretaris-generaal in het ministerie
van Binnenlandsche Zaken, dr. Frederiks,
met de voorloopige waarneming der za
ken van voorzitter van het Rijksbureau
voor het Nationale Plan belast, en hem
opgedragen, den opbomw van dit Rijks
bureau ter hand te nemen.
nauw merkbaai: blazen en dan wordt
het stiL
Graaf Rouca Gura staat op; Niki,
nog krijtwit, volgt het voorbeeld.
Dertig pas verder, enkele meters
van de struiken, ligt de gevelde ko-
ning der wildernis. Een geweldige tij
ger met vuil, wit-zwart gestreept vel.
Hij ligt op de linkerzijde; de lichtere
kleur van den buik glanst in het zil
veren maanlicht.
Niki’s hand heeft niet gebeefd; del
kogel is precies tusschen de groene,
bloed doorloopen oogen in den kop van
het beest gedrongen. De monster
achtige kat maakte nog één gewel
digen sprong en stortte toen machte
loos neer.
Ja, het is inderdaad een monster
achtige kat Niki Gornenburg staart
verbaasd naar den machtigen kop en
de geweldige klauwen. Eerst nu wordt
hij zich de grootte bewust. Huiverend
ziet hij naar de klauwen, die in doods
strijd de aarde rondom hebben losge
wroet.
Eindelijk, eindelijk is de spanning
geweken. En juichend valt hij zijn
vriend om den hals.
Nu gaan ze aan het werk. De tijger
wordt gestroopt. De wolven mogen
zich ’s nachts te goed doen aan het
vleosch. Maar-de buid-wordl triogn-l
DE VISSCHERIJ TE IJMUIDEN
De maand Juni heeft, ofschoon deze een
dag korter is, een nog beter resultaat op
geleverd dan Mei voor de visscherij te
IJmuiden. Over Mei bedroeg de opbrengst
ƒ597.777, over Juni echter ƒ779.105, dat is
dus 180.000 meer. De visscherij levert
dan ook voor de stoomtrawlers en de log
gers en kotters goede resultaten op. Bij
korte reizen en goede vangsten worden
mooie besommingen gemaakt. Vaak zijn
de trawlers tweemaal in de week binnen,
soms wel eens drie keer. Opmerkelijk was
dat een kleine, oude stoomtrawler meer
malen de hoogste was aan de markt.
Aan het einde van Mei was er bij de
opbrengst over vijf maanden nog een ach
terstand van ruim zestig duizend gulden,
maar thans is over zes maanden de op
brengst gestegen tot ƒ2.997.406 en is er
dus nu een vooruitgang bij verleden jaar
van ƒ701.811
Als leeraar aan de Eerste Ambachtsschool
Op 1 Juli was het 25 jaar geleden, dat
de heer C. Mus werd benoemd tot leeraar
in het vakteekenen aan schilders en hand-
teekenen aan de Eerste Ambachtsschool,
Nieuwe Haven 95.
Ter gelegenheid van dit heugelijk feit
hadden de voorzitter van het bestuur, jhr.
J. H. Repelaer van Driel, de directeur, de
heer G. Kamp en het volledige personeel
zich vereenigd in de bestuurskamer der
school, waar de voorzitter van het bestuur
als eerste spreker den jubilaris toesprak.
Hij schetste in korte trekken de verdien
sten van den heer Mus voor het vakonder
wijs en bracht den dank van het bestuur
over. Hierna bood hij een werkstuk aan.
door de leerlingen vervaardigd, en hij
sprak daarbij de hoop uit, dat de jubilaris
hiervan nog lang genoegen zou mogen
hebben.
Hierna nam de directeur van de school
het woord. Deze bracht naar voren, dat
de heer Mus in Mei 108 was benoemd als
leeraar aan de Ambachtsschool te Doetin.
chem, welke functie hij na acht jaar dienst
aldaar op 1 Juli 1916 verwisselde voor die
aan de Eerste Ambachtsschool. Met voor-
beeldigen ijver en trouwe plichtsbetrach
ting heeft hij zijn taak vervuld en hij weet
dan ook uit de jongens te halen, wat er in
zit. Het is altijd een genoegen geweest de
leerlingen bij hem aan het werk te zien.
Namens het personeel overhandigde de
directeur den jubilaris een geschenk en
mevrouw Mus een mand bloemen.
De heer E. G. C. Schubad sprak namens
de collega’s een woord van gelukwensch.
Tenslotte heeft de jubilaris het bestuur,
den directeur en de leeraren dank gebracht
voor de prettige samenwerking en de ont
vangen geschenken.
DOOR TRAM AANGEREDEN
Op de kruissing van het rijwielpad en
de trambaan op het Carnegieplein, is gis
termiddag, door eigen onvoorzichtigheid de
42-jarige wielrijdster J. N. uit de Cypres-
straat, aangereden door een tramwagen
van lijn 8. Zij kreeg een lichte hersen
schudding; de geneeskundige dienst bracht
haar naar het ziekenhuis aan den Zuidwal.
Ingaande 6 Juli
Van 6 Juli a.s. af. wordt op Zondagen
het eindpunt van lijn 12 van Lijsterbes
straat verplaatst naar Markenscheplein,
waarheen de lijn dan yrordt verlengd via
Goudenregenstraat en Nieboerweg. Het
korte traject van lijn 12, Weimarstraat-,
Lijsterbesstraat wordt dan op Zondagen
WeimarstraatMarkenscheplein.
Lijn 3a wordt op die Zondagen niet gere
den. Abonnementen, welke ’s Zondags op
die lijn geldig zijn voor het traject Gou-
denregenpleinMarkenscheplein, zijn dan
geldig op hetzelfde traject van lijn 12.
De tijd gaat verder, ’s Nachts blyft
alles rustigoverdag gebeurd even
min iets bijzonders.
Regelmatig worden de verschillen
de werkzaamheden verricht; jagen,
koken, visschen en waken. Het schijnt
alsof de promyschennik, die nog er
gens in de wildernis loert, uit de ge
en nog slechts in hun onderbewust
zijn voorleeft. Niemand spreekt over
hem.
Gornenburg, wien het jagen verveelt
heeft zijn hengels en snoeren gepakt
en zit soms urenlang aan de rivier.
Hij heeft reeds menigen snoek ver
schalkt en daarmede den Russischen
kok een welkome afwisseling op het
dagelijksche menu bezorgd.
Zittend aan den oever en starend
naar zijn dobber heeft Niki Gornen
burg ruimschoots gelegenheid om over
het verleden na te denken. En het
zijn niet altijd vroolijke beel
den, die voor zijn geest opdoemen.
Er is veel leelijks bij. Het begon al bij
het uitbreken van den oorlog in 1914.
tus door Tintoretto voor ƒ36.000; een
Giovanni Batista Utila da Faenza voor
6800, een aan Vermeer van Delft toege
schreven „Vrouw en kind” voor ƒ2600 en
een viertal gobelins voor resp. ƒ2850;
ƒ2500; ƒ4000 en 2800.
Jaarvergadering Bond van Technieohe
Ambtenaren
De Bond van Technische Ambtenaren
in Overheids- en in Semi.overheidsdienst
houdt Zaterdag 5 Juli a.s. zijn 21e jaar
vergadering in de groote zaal van Pulchri
Studio.
Het hoofd der afdeeling Theater en
Dans van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten verzoekt den
secretarissen van alle in Nederland ge
vestigde studenten- en amat.urtooneel-
vereenigingen, clubs en afdeelingen, die
jaarlijks in openbaren of besloten kring
een of meer voorstellingen geven, nauw
keurige opgave te doen van den naam
der vereeniging, naam en adres der be
sturen, regisseurs en adviseurs, benevens
een beknopt overzicht omtrent de werk
zaamheden. De brieven moeten gericht
worden aan de afdeeling Theater en
Dans van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten, Prinsessegracht
21, den Haag.
Stilte. Geen blad en geen halm be
weegt zich.
Heeft de tijger zich verwijderd?
Sluipt hij de kudde achterna? Of loert
hij nog steeds in de struiken aan den
overkant?
Een wapperen in de lucht; een
zwerm kraaien vliegt op. De vogels
verwijderen zich in de richting van de
rivier.
In de struiken, waar Niki Gornen
burg den tijger vermoedt, blijft het
doodstil. Binnen een half uur is ’t zoo
donker, dat zij niet meer voldoende
kunnen zien en onverrichterzake
moeten zij terugkeeren naar de blok
hut. Voor Niki staat het nu vrijwel
vast: de tijger heeft zich verwijderd.
Nog eenmaal richt hij de blikken
naar de struiken; het kan geen kwaad
zich aan den snel vallenden schemer
te wennen. Wellicht gelukt het hem
nog een der herten hierheen te lok
ken.
Eensklaps gaat hem een schok door
de leden; ginds, nauwelijks dertig pas
verder, gloeien in het donker der strui
ken twee groene lichten. Verder is er
niets te zien; slechts twee, starende,
onbeweeglijke, groenglanzende lich
ten.
Niki zakt geruischloos in elkaar,
bukt achter het rotsblok, grijpt zijn
Zijn levensloop
De persdienst van de N.S.B. meldt
Jacobus Johannes Schrieke, die, naar
gisteren werd gemeld, benoemd werd tot
secretaris-generaal van het departement
van Justitie, werd op 19 October 1884 te
Pijnacker (Z.H.) geboren. In 1898 bezocht
hij het gymnasium te Kampen, waarna
hij in 1903 te Leiden aan de universiteit
rechtswetenschappen en Indisch recht stu
deerde. Hij promoveerde vijf jaar later
tot doctor in de rechtswetenschappen op
het proefschrift, getiteld De ordonnantie
met Koninklijke medewerking”.
In 1909 vertrok hij naar Nederlandsch-
Indië als substituut-griffier bij den raad
van justitie te Batavia. Hij bleef in Indië
tot 1916, keerde daarna in Nederland
terug, waar hij tot 1919 gedetacheerd was
bij het departement van Koloniën te
’s-Gravenhage, en daarna tot 1922 in ver
schillende functies ter beschikking van de
Indische regeering» bleef.
Gedurende de zes daaropvolgende jaren
was hij regeeringsgemachtigde voor alge-
meene zaken bij den Volksraad in Neder-
landsch-Indië, om in 1929 als lid der
Nederlandsche delegatie ter 12e interna
tionale arbeidsconferentie te Genève aan
wezig te zijn.
Hij vertrok daarna weder naar Neder-
landsch-Indië en was tot 1934 directeur
van justitie aldaar.
Sinds 1935 is hij buitengewoon hoog-
leeraar aan de universiteit te Leiden in
staats- en administratief recht voor Neder-
landsch-Indië, Suriname en Curacao.
Professor Schrieke is lid van de N.S.B.
en lid van de stichting tot bevordering
van den leerstoel van de studie van het
nationalisme.
Van zijn hand verschenen een aantal be
langrijke publicaties, o.a. .Bepalingen en
beginselen der decentralisatie van 1903
tot 1912”; „De voornaamste bepalingen be
treffende de decentralisatie”, 1917; Ont
staan en groei der stads- en landgemeen
ten in Nederlandsch-Indië, 1918; „De la
gere Inlandsche rechtsgemeenschappen in
Nederlandsch-Indië”, 1921; ,,De Indische
politiek”, 1929.
Ir. J. G. Coenen te Dordecht benoemd
Ir. J. G. Coenen, werkzaam bij het Ge
meentelijk Electriciteisbedrijf te Dor
drecht, is met ingang van 1 September
a.s. benoemd tot hoofdingenieur van het
Gemeentelijk Electrisch Bedrijf hier ter
stede.
Ir. Coenen is gedurende 14 jaar bij het
Naar wij vernemen, zal de heer E. J.
Roskam Hzn., leider van het Neder
landsch Agrarisch Front, morgenavond
(3 Juli) van 7.458 uur in het kader
van de actie tegen den smokkelhandel
met levensmiddelen voor de radio spre
ken over „Boerenrecht en boerenplicht”
met betrekking tot onze voedselvoorzie
ning.
POSTVERKEER MET DE SOVJET
REPUBLIEKEN VERBROKEN
Tot nader order wordt geen corres
pondentie en pakketpost ter verzending
naar de vereenigde Sovjet-republieken
aangenomen. Dit geldt eveneens voor de
vroegere staten Lithauen, Letland en
Estland. Reeds ter post bezorgde stukken
zullen aan de afzenders worden terug
gezonden.
Tentoonstelling „Voeding in dezen tijd”
Bij den brand, welke in den nacht van
Zaterdag op Zondag in de „Harmonie” te
Groningen heeft gewoed, is ook de ten
toonstelling „Voeding in dezen tijd”,
welke door het Rijksbureau voor de
Voedselvoorziening in Oorlogstijd is ge
organiseerd, verbrand.
Deze tentoonstelling heeft hier ter
stede zeer veel belangstelling getrokken.
Groningen was de eerste plaats in het
land na den Haag, waar het Rijksbureau
de expositie had opgesteld.
Het tentoonstellingsmateriaal is welis
waar vernietigd, doch het Rijksbureau
voor Voedselvoorziening heeft besloten,
met volle kracht dtn wederopbouw der
tentoonstelling aan te vatten. Talrijke
maatregelen zijn in dit verband reeds
getroffen. De tournee, welke de tentoon
stelling door ons land zal maken, blijft
ongewijzigd. Verwacht mag worden, dat
zij te Enschedé reeds te 11 Juli a;s. zal
kunnen worden opengesteld. Vervolgens
komen de andere plaatsen in ons land
aan de beurt. Gedurende de twee dagen,
waarop de tentoonstelling te Groningen
voor het publiek was geopend, is de be
langstelling bijzonder groot geweest.
Wij brengen in herinnering, dat een
commissie onder leiding van den inspec
teur voor het Middelbaar Onderwijs dr.
W. v. d. Ent zich in opdracht van den
secretaris-generaal van het departement
van Opvoeding, Wetenschap en Cultuur
bescherming bezig houdt met de opstel
ling van een rapport over het vak Ne
derlandsche taal op H.B.S. en Gymna
sium. Dit rapport zal in den nazomer van
dit jaar gereed zijn. Het zal de richt
lijnen aangeven, volgens welke het on
derwijs in dit belangrijkste van alle
vakken gegeven zal kunnen worden en
tevens zal in dit rapport vermeld wor
den, wat naar het oordeel van de com
missie, onderwezen moet worden. Uit de
sterke vermeerdering van het aantal
uren blijkt wel duidelijk, dat het de
wensch is van het departement, dat deze
leerstof, zooal niet uitgebreid, dan toch
wel grondiger behandeld zal worden, zoo.
dat verwacht mag worden, dat de tal
rijke gegronde klachten, dat jongelui
met een einddiploma H.B.S. of Gymna
sium nog niet eens behoorlijk hun eigen
taal kunnen schrijven en spreken aan
zienlijk verminderd zullen worden. Zoo
wel op de H.B.S. als op het Gymnasium
zal het Fransch een veer moeten laten.
Zonder afbreuk te willen doen aan de
schoonheid en het nut van deze taal,
mogen wij toch wel constateeren, dat dit
meer met de werkelijkheid overeenkomt.
Het Fransch heeft de laatste tientallen
jaren, als voertaal tusschen personen van
verschillende nationaliteiten zijn betee.
kenis eenigszins verloren. In de plaats
daarvan zijn getreden Duitsch en En
gelsch. Het Duitsch is zeer in belangrijk
heid toegenomen als voertaal op het con
tineet.
Toe te juichen valt ook, dat aan het
vak lichamelijke opvoeding op de gym
nasia 25 pCt. meer lesuren besteed zal
worden. Hoewel het aantal lesuren ver
minderd is voor de oude talen op de
voorbereidend hoogere scholen, hebben
zij toch hun eerste plaats in de ranglijst
der vakken behouden, hetgeen niet an
ders dan juist is. Hetzelfde kan gezegd
worden van de mathematische vakken
voor de middelbare scholen. Bij de be.
studeering van bovenstaande cijfers kan
men tenslotte de algemeene opmerking
maken, dat het karakter der scholen
niet veranderd zal worden.
ontstaat uit
een steeds
noch de j
gehouwen, de zintuigen tot het uiter
ste gespannen.
In de verte klinkt de roep van
een spotvogel. Van herten of andere
grazende dieren: geen spoor. Het is
alsof alles wat op aarde loopt, kruipt
oi zich anders beweegt, veiliger stre
ken heeft opgezocht.
Geen twijfel; op nauwelijks dertig
pas afstand misschien nog iets min
der loert de tijger, de sluipende
heerscher der wildernis, de vorst der
bergen, de machtige, voor wien alle
schepselen sidderen.
Graaf Rouca Gura maakt een nauw
merkbare beweging met de hand.
Knorren, geeft hij te kennen.
Zijn lippen hebben zich nauwelijks be
wogen.
Niki Gornenburg kjjkt angstig, ver
schrikt. Wat? Verlangt Harry, dat
hij het knorrende geluid van een dam
hert nabootst om op die manier den
loeren4en tijger te lokken?
He* is roekeloosheid; waanzin! Des
ondanks gehoorzaamt hij. Het fluit
je van berkenschors wordt aan de
lippen gezet en even later klinkt het
knorrende geluid van een damhert.
Onmiddellijk daarop bukt hij achter
een rotsblok. Eerst een minuut later
loert hij weer in de richting, waar de.
tijger moet, liggen.
DIEFSTALLEN, INBRAAK
OPENSLUITING
Gisteren werden een moeder en haar
dochter in een kleedingmagazijn in de
binnenstad op heeterdaad betrapt bij het
stelen van een japon.
Een bewoonster van de Irfestraat deed
bij de politie aangifte van diefstal van
aardappelen uit zijn tuintje in de wijk Bo-
hemen.
In den afgeloopen nacht is ingebroken
in een levensmiddelenmagazijn in het Zui-
derparkkwartier. Ontvreemd werden 25
k.g. thee, 10 k.g. roomboter, en ƒ4.
Door opensluiting heeft men zich toe
gang verschaft in een perceel in de Iris
straat, waarbij een bedrag, groot 200,
werd gestolen.
Naar wij vernemen zal op 1 Septem
ber een belangrijke wijziging gebracht
worden in de verdeeling van het aantal
lesuren op de middelbare en voorberei
dend hoogere scholen. Zooals verwacht
werd, zal het vak Nederlandsch belang
rijk hooger dan tot dusver het geval is
gewaardeerd worden. Tot dusver was de
regeling zoo, dat op de A en B-afdeeling
van de middelbare scholen respectievelijk
18 en 14 lesuren besteed werden. In de
toekomst zijn deze cijfers respectievelijk
20 en 19 uur, hetgeen dus wil zeggen,
dat in de -afdeeling twee uur en in de
B-afdeeling 5 uur meer aan de moeder
taal besteed zal worden. Aan Duitsch
worden in de beide afdeelingen tot nu
toe respectievelijk 18 en 14 uur besteed.
Het aantal uren voor de A-afdeeling
blijft gelijk. Het aantal uren voor de B-
afdeeling is voor dit vak met twee ver
hoogd en wordt dus op 16 gebracht. Aan
Engelsch worden tot dusver besteed
respectievelijk 15 en 11 uur, terwijl dit
thans zal worden 14 en 10, voor de beide
afdeelingen een uur minder dus. Aan
Fransch worden thans gewijd resp. 21 en
16 uur, terwijl dit zal worden 18 en 14
uur, voor beide afdeelingen twee uur
minder dus.
Wij geven thans de andere vakken met
het aantal uren, dat bij de invoering van
de nieuwe urentabel per week hieraan
gewijd zal worden. De tusschen haakjes
geplaatste cijfers geven dan aan het
•>antal uren, dat er thans aan gewijd
wordt.
Handelswetenschappen 13 (12) en 3 (4)
of 1 (2), Staatshuishoudkunde 4 (4), 1
(2), Aardrijkskunde 12 (12), 11 (10),
Geschiedenis 13 (12), 12 (11), Wiskunde
16 (18), 25 (26), Mechanica 3
(4), Natuurkunde 5 (5), 11 (11),' Schei
kunde 6 (6), 9 (10), Natuurlijke Historie
4 (4), 8 (8), Cosmografie 1 (1),
Handteekenen 6 (5), 8 (7) of 7 (6), Lijn,
teekenen 2 (3) of 1 (2), Lichame
lijke Opvoeding 13 (13), 13 (13).
Belangen van het individu worden getoetst
aan het algemeen belang
Onder de vele maatregelen welke den
laatsten tijd getroffen zijn en waarmee be
oogd wordt het economisch leven beter
onder toezicht van de Overheid te bren
gen werd nog gemist een doeltreffende
controle op het bedrijfsleven voorzoo ver
dit vestiging van nieuwe bedrijven en uit
breiding van verandering van bestaande
betreft. Indeze leemte nu voorziet het
dezer dagen in het Verordeningenblad ge
publiceerde door den secretaris-generaal
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
en van Landbouw en Visscherij uitgevaar
digde Bedrijf svergunningenbesluit 1941.
Het pleit voor de activiteit en het ini
tiatief van de ondernemers, dat zij trach
ten kapitalen, die door de omstandigheden
renteloos zijn komen te liggen of fabrie
ken en handelsbedrijven, die zich door den
oorlogstoestand de werkzaamheid op hun
oorspronkelijk terrein ontnomen zagen, op
nieuw productief te maken. Dit is van
het allergrootste belang voor de gemeen
schap. De wijze waarop dit geschiedt is
echter voor de gemeenschap geenszins on
verschillig en het is de Overheid die tot
taak heeft de belangen van individu en
gemeenschap tegen elkaar af te wegen.
De gemeenschap is er niet bij gebaat
indien kapitaal, dat elders geen emplooi
meer vond, geïnvesteerd wordt in nieuwe
bedrijven, terwijl de desbetreffende be
drijfstak zelf reeds lijdt onder overcapa
citeit. In zoo’n geval heeft verspilling van
materiaal plaats in een tijd, waarin vele
materialen schaarsch zijn en uiterste zui
nigheid dus geboden is. Bovendien wordt
dan de toestand voor de reeds in dien
tak werkzame bedrijven, die toch reeds
moeite hebben om staande te blijven, dan
slechter. Hetzelfde vindt plaats indien een
reeds bestaand bedrijf, hoewel de tak,
waarin het werkzaam is, overbezet is,
nieuw kapitaal aantrekt en dit voor uit
breiding gebruikt.
De Overheid zal dus voortaan, waar het
industrie en groothandel betreft (want
vooralsnog strekt dit besluit zich niet tot
andere bedrijven uit) slechts toestemming
verleenen tot het stichten van nieuwe of
het uitbreiden van bestaande bedrijven in
dien dit economisch verantwoord en in
het belang van het geheel is.
Een tweede verschijnsel, waartegen dit
besluit zich richt, is dat der branchever
vaging. Wat is, van ondernemersstandpunt
bezien, begrijpelijker, dan dat de fabri
kant, wiens industrieele apparaat noodge
dwongen ten deele werkloos ligt, naar
mogelijkheden zoekt om in zijn fabriek
andere producten te gaan vervaardigen
dan hij tot nu toe deed?
Hij kan daarbij inderdaad nieuwe wegen
openen, die arbeid verschaffen en waarbij
een nieuw product op de markt wordt
gebracht. Maar evenzeer kan hij een pro
duct gaan fabriceeren, dat reeds in vol
doende mate wordt voortgebracht. De ge
meenschap heeft dan geen belang bij zijn
activiteit en voor degenen, die dit pro
duct reeds voortbrachten of verhandelden
doemt een nieuwe concurrent op, die hun
toch door de oorlogsomstandigheden reeds
moeilijke bestaan, nog verzwaart. Op hun
beurt zullen zij trachten zich in een an
dere branche
zij automatisch de moeilijkheden
grooten. Zoo
branchevervaging
verwarring die v™.
schap, noch de betrokkenen ten goede
kómt. Ook hier moet de Overheid in aller
belang ingrijpen
Aan ons economisch leven zijn nu een
maal zeer groote beperkingen opgelegd.
Aan de eischen die daaruit voortvloeien
zullen productie en handel moeten beant
woorden en daarvoor is organisatie noo-
dig. De schaarschte-economie brengt mee,
dat alles achterwege blijft, wat niet nood
zakelijk voor de gemeenschap is. Met
grond- en hulpstoffen moet ‘gewoekerd
worden, zoodat zij een zoo groot mogelijk
rendement geven. Alleen op die manier
zal men er in slagen in de wezenlijk be
langrijke behoeften te kunnen blijven
voorzien.
Zoo leert men, gedreven door de om
standigheden, steeds meer onze nationale
economie als een éénheid zien. En de be
langrijke taak, die de. Overheid daarbij
heeft te vervullen, springt duidelijk in het
oog. Zij zal verspilling van materiaal en
kapitaal tegen moeten gaan en de plan
nen van het individu mo,eten onderzoeken
op hun waarde voor de gemeenschap, vóór
zij haar toestemming geeft. Weloverwogen
zal zij leiding geven aan de nationale huis
houding. Op die manier zal het Bedrijfs-
vergunningenbesluit er voor kunnen wa
ken, dat de moeilijkheden voor handel en
industrie niet nog grooter worden.
Het kan niet anders, of er zal van dit
besluit een remmende invloed uitgaan.
Menig plan tot investeering van kapitaal
of tot wijziging van een bedrijf zal afge
wezen moeten worden indien het over
bodig of schadelijk is. Maar het nuttige,
dat bestaat zal beschermd worden en het
nieuwe dat verantwoord is zal een kans
krijgen. Dat zal de stimuleerende factor
zijn van deze nieuwe overheidsbemoeiing.
jss