Haagsche Courant van Zaterdag 5 Juli 1911 DERDE BLAD, PAGINA 1. het Nederlandsch van Betooging Agrarisch F ront STADSNIEUWS Op het landdagterrein te Rolde Scheveningsche klanken Dr. VAN RAPPARD SPREEKT IN DEN DIERENTUIN en de heeren Ruiter AFSCHEID Dr. H. A. LEENMANS EN Dr. J. H. M. FALKENHAGEN SUBSIDIE VOOR HET NEDERLANDSCH ORKEST ,,’s-GRAVENHAGE” VERLAGING HUURPRIJS VAN GASGEYSERS AANLEG VAN SPEELTERREIN AAN HET SLOP VAN WILLEM KLEIN Als leeraren van het stedelijk gymnasium Laan van Meerdervoort Redevoeringen van E. J. Roskam Rede van den heer Ruiter Drukbezochte bijeenkomst van de N.S.N.A.P. Steun in ruil voor openlucht-concerten een in Rede van den president-curator SEINPOST-TOONEEL CLX we op De en den het hun ’t en dr. een In alle bestaande regeeringsinstanties voor de voedselvoorziening en het pacht wezen worden onze menschen ingezet en aan onze boeren en landarbeiders en aan allen, die betrokken zijn bij de voedsel- verzorging kan ik meedeelen, dat van af heden elk onrecht, dat nog geschiedt door de overblijvers van het oude sys teem, door ons zal worden uitgeroeid, want er zal recht zijn voor ons trouwe volk van boeren en visschers! De heer E. J. Roskam Hzn. spreekt De boerenleider, Toespraken van leerlingen en oud-leerlingen Vervolgens sprak de voorzitter van den Bond van Haagsche Gymnasiasten de heer Langevoort die zeide, dat beide leeraren voor de leerlingen onvergefelijke figuren zijn geworden. Hierna is nog door tal van leerlingen en oud-leerlingen het woord gevoerd, die allen uiting gaven aan hun hoogachting en sympathie voor de scheidende docen ten en hun dank brachten voor hetgeen zij door hun lessen, doch ook daarna, den jongen menschen aan kennis en levens wijsheid hebben meegegeven. Als stoffelijk blijk van waardeering werden den heeren Leenmans en Falkenhagen door de spre kers boekwerken aangeboden. ressante deurgangs-weggeties wazze van de Nieuwe Laenties nae de Weststraet, be-oare tot ’t verlede. Der ebbe-n-aars van z’n leve-n-al èil wat stappies elege. Net as ’t Kozeslopje, dat ’n verbinding vürmde tussche Kèizerstraet en Nieuwe Laenties. Wat was dat toch altèid ’n smal slopje. Twie mensche konne mekaar daer maar amper passeere. En toch was dat inder- tèid ’t drukste pooretje van Scheveling. „De Poort van Kleef”, die vrooger deurgang gaf van de Kèizerstraet nae de Heemraedstraet magge we in dut ver- UIT RIJDENDE AUTOBUS GEVALLEN Door eigen onvoorzichtigheid is de 22- jarige mej. W. V. uit een rijdenden auto bus van de p.T.M. gevallen op het Huy- gensplein. Zij bekwam een hersenschud ding en is door den Geneeskundigen Dienst naar het ziekenhuis aan den Zuid- wal vervoerd noodige voorbereidingen voor een drukker treinenverkeer de spoorwegen waren gereed vlot verloop te helpen zorgen. In het vriendelijke dorpje Rolde, onder den rook van de Drentsche hoofdstad, is vandaag de groote betooging van het Nederlandsch Agrarisch Front gehouden. Er werd in de laatste dagen op het landdagterrein hard gewerkt. Het resul taat van dien arbeid was een smaakvolle aankleeding van het uitgestrekte terrein. Voor verscheiden duizenden bezoekers werden zitplaatsen aangebracht. Een sierlijk platvorm, met rijken bloementooi gesmukt, verrees voor de sprekers. Achter dit platvorm prijkt een metershoog schild met het zinteeken van het Neder landsch Agrarisch Front: het gouden zon- nerad, met korenaren doorvlochten. De lange toegangsweg werd ter weerszijden afgezet met een laan van vlaggen: om den andere het oranje-blanje-bleu en de groene van het Nederlandsch Agrarisch Front. Vlaggen wapperen ook verspreid over het terrein, zoodat het geheel een fleurig aanzien had. Op het stationnetje, dat normaal zonder bezetting is, waren de noodige voorbereidingen getroffen en ook om voor Nae anlei-ing van de leste Klanke krèig ik van alle kante veul inlichtinge en opmerkinge Zoa vertelt ’n zeker meneir De Wald uièt Voorburg me, dat de Nep- tunusstraet 40 a 50 jaer eleeje nog de naem „Noordstraet” droog, ’k Eb der Vermaas op nae-ezien en waerlik de man eb gelik. Tot 1878 was ’t Noordstraet en laeter wier ’t Neptunusstraet. Dat is dus 63 jaer eleeje. In verband met vermindering van het gasrantsoen Bij zijn besluit van 28 November 1932 heeft de Raad den jaarlijks voor de gas geisers te betalen huurprijs gesteld op 10. In verband met de thans ingevoerde rantsoeneering van 75 van het vorige jaarverbruik hebben B. en W. den direc teur van het Gemeentelijk Gasbedrijf ge machtigd dezen prijs, van 1 Juli af tot nader order, tot 7-50 terug te brengen. Dit is een eisch van billijkheid en zal ook kunnen strekken tot voorkoming van op zegging. B. en W. stellen den Raad voor, aan dezen maatregel zijn goedkeuring te hechten. Rede van den rector Dr. J. van Ijzeren, rector van het Gymnasium, sprak een welkomstwoord, waarin hij zich behalve tot de scheidende leeraren en hun familie, in het bijzonder richtte tot den oud-rector, dr. Cannegie- ter. Allereerst sprak dr. van Ijzeren daarna tot de heeren Leenmans en Fal kenhagen tezamen. Het stemt tot weemoed, aldus spr., dat wij u beiden zien heengaan, doch ook tot vreugde, omdat u beiden zich moogt ver heugen in een goede gezondheid en nog van frissche levenskracht getuigt. Beiden hebt ge u met volle overgave zich aan uw beider taak op de school gegeven. Tot dr. Leenmans zeide spr., dat allen, die met dezen leeraar in aanraking zijn gekomen, konden genieten van zijn op gewektheid en nimmer verflauwende jeugd. Spr. herinnerde aan de loopbaan van dr. Leenmans, die zich opwerkte tot een wijsgeerig historicus en historisch wijsgeer. Aan het Haagsche Gymnasium heeft de heer Leenmans volop gelegen heid gekregen zijn capaciteiten te ont plooien. Gij zijt voor ons allen ’n leeraar in den waren zin des woords geweest. Wij zien u heengaan, niet gebogen en niet gebroken. Spr. dankte den docent voor alles, wat hij voor het gymnasium is geweest en ook voor de persoonlijke vriendschap, welke hijzelf heeft mogen ondervinden. Uw raad en uw steun zijn van onschatbare beteekenis geweest. Dr. van Ijzeren richtte zich daarna tot dr. Falkenhagen, bij wien, aldus spr., een opmerkelijke toewijding en onver droten ijver tijdens diens onderricht aan den dag traden Gij had een lange schooL ervaring achter den rug, toen ge aan het Haagsche Gymnasium werd verbonden. Zoowel voor de „zwakke”, als „sterke” leerlingen in de wiskunde hebt ge iets bij zonders beteekend. Steeds hebt gij er voor geijverd, dat de wiskunde die plaats op het gymnasium kreeg, welke haar toe kwam en hierin zijt gij geslaagd. Dr. v. Ijzeren dankte ook dr. Falkenhagen voor diens arbeid aan het Gymnasium. de 'heer Roskam, ving zijn rede aan met er op te wijzen, dat het boerendom geroepen is, om in dezen tijd van barensweeën eener nieuwe wereld, het volk voor te gaan. De Rijkscommissaris heeft een week geleden gesproken tot het Nederlandsche volk in Amsterdam. Op dezen dag en op dit uur van ihstorische beteekenis, staat ons Nederlandsche boerendom hier, omdat het den Rijkscommissaris heeft verstaan. Spr. wees er dan op, dat de Rijkscom missaris in den Haag wel den indruk moest krijgen, dat ons volk principieel weigert, aan den opbouw van harte mee te doen. In handel en industrie zijn er velen, die zeggen mede te doen, maar de stuw krachten van den nieuwen tijd kunnen zij niet zijn,' want de nieuwe tijd is geen zaak van het verstand, maar van het hart, geen zaak van berekening, maar van liefde, welke geboren wordt niet in de studeerkamer, maar regelrecht uit het aan bloed en bodem gebonden volk. Spr. noemde het een groot gevaar, dat ons volk de nieuwe orde niet zou willen begrijpen en zou voorbijzien, dat dan Europa wordt gevormd zonder ons. De leiding aan het N.A.F. Daarom is het, dat het Agrarisch Front van af heden bewust de leiding neemt in de voedselvoorziening van ons volk. Met dit nemen van de leiding be doel ik niet in de eerste plaats, dat ons nu allerlei baantjes moeten worden toe gemeten of dat allerlei machtsbevoegd- heden in ons bezit moeten zijn. Ik heb het vertrouwen in mijn man nen, dat het N.A.F. van af heden de voedselvoorziening leiden zal en leiden kan en dat van af heden niets en nie mand meer in staat is om zich tegen ons te verzetten. De machtsbevoegdhe- den zullen wij krijgen, zoodra wij die noodig hebben om onze taak te volvoe ren. Indien onze tegenstanders nu wen- schen, dat de mannen van het N.A.F. weinig juridische machtsbevoegdheden krijgen, dan adviseer ik hun, ons willig en zelfbewust te volgen. Indien zij zich tegen ons verzetten, dan zal onze machtsbevoegdheid stijgen naar om standigheden,’ welke wij van week tot week zullen overzien. Aanvulling c red iet voor vernieuwing lift De lift bij zaal I in het voorgebouw van het gemeenteziekenhuis aan den Zuidwal is reeds 38 jaren oud en voldoet niet aan de tegenwoordige veiligheidsvoor schriften. zoodat vervanging noodzakelijk was geworden. In verband hiermede werd op de begrooting van de Gemeentezieken huizen voor 1940 een bedrag van 11.000 voor vernieuwing van deze lift uitgetrok ken. Als gevolg van den oorlogstoestand is de uitvoering van dit werk zoo lang mogelijk uitgesteld. Thans dient echter, zoo eenigszins mogelijk, tot vernieuwing van de lift te worden overgegaan. Het beschikbare bedrag van ƒ11.000, hetwelk van de begrooting van de Ge meenteziekenhuizen voor 1940 naar die voor 1941 zal worden overgebracht, moet evenwel wegens de sedert de kostenra ming ingetreden stijging van de materia len worden verhoogd tot 17.000, wes halve een aanvullend crediet van 6000 noodig is. B. en W. geven den Raad in overwe ging de begrooting tot genoemd bedrag te verhoogen. In den Dierentuin heeft de Nationaal- Socialistische Nederlandsche Arbeiders partij (N.S.N.A.P.) gisteravond een drukbezochte bijeenkomst belegd. De groote zaal was geheel gevuld. Onder de aanwezigen merkten we op Kreisinspektor dr. Schuon en leden van de N.S.D.A.P. De leider van de partij, dr. van Rap- pard, die het woord zou voeren, betrad om 8 uur de zaal. Hij werd door de aan wezigen met ,,Sieg Heil” begroet. Vervolgens had de intrede van de haken kruisvaandels plaats. De plaatsvervangend leider, „Anschluss” bij en Colijn naar een internationale men- schenbrij zonder ras, zonder beginsel, met als leiding het internationale Joden dom, zooals thans ook zoowel het bols jewisme van Lenin, het brute kapitalis me van Churchill en Roosevelt zouden leiden tot hetzelfde doel: vermenging en verproletariseering van alle menschen en rassen der aarde. Ondanks al onze inspanning liepen wij in het democra- tisch-kapitalistische Nederland dood. Wij staan nu in den nieuwen tijd en de vruchten van onzen agrarischen strijd rijpen. In het democratische ver leden waren wjj boeren de voetveeg van de natie. Thans verandert er iets. De bodemordening is ingezet. Deze zal leiden tot boerenland in boerenhand. Het N.A.F. werkt hiertoe innig samen met de leiding van den bond van landpach- ters en hypotheekboeren. Dit samengaan van elkaar voorheen zoo vaak bestrij dende bonden, moge een aansporing zijn voor de landbouworganisaties om zich nu eindelijk eens te bezinnen op haar houding van afwachten op een voor hen blijkbaar onzekeren oorlogsuitslag. Een nieuw economisch gebouw, wordt in Nederland opgetrokken. Het N.A.F. zet daarvoor zijn beste krachten in, ook al zijn onder de gegeven oorlogsomstan digheden de bezwaren legio. Spr. noemde de thans gevoerde prij zenpolitiek bevredigend, hoewel alles vlotter zou verloopen, als de uitvoerders der maatregelen hun werk met liefde zouden doen en niet slechts als hun op- gelegden plicht. Wij geven de heilige verzekering, dat het in een nationaal- socialistisch Nederland uit zal zijn met de knoeierijen, welke nu nog de moge lijkheden beperken, omdat de geest in de agrarische gelederen zoo zal zijn, dat men bereid is zich in te zetten voor zijn volk, zoodat ook onze oosterburen trotsch op ons kunnen zijn. Tot slot zei de heer Ruiter, dat de keuze: boerendom of bolsjewisme voor den Nederlandschen landman niet moei lijk is. Voor hem gaat het immers om den opbouw van een nieuw, ordelijk, welvarend, cultureel hoogstaand Euro pa. De Nederlandsche boer kiest de or de tegen den chaos. Hij zal, hecht ver eend, zijn volk maken tot een waardig bondgenoot in de rij der Germaansche volken. De moeilijkheden van thans Komende tot moeilijkheden van den akkerbouw en de veehouderij van thans, noemde Roskam het een pertinente leu gen, dat deze in den oorlog haar oor zaak zouden vinden. Reeds in 1938 was onze export totaal ineengezakt. De reeds dikwijls door ons gepubliceerde cijfers wijzen dat voldoende uit. Ook over ons rundvee hangt veel stof. Hier hebt gij de juiste cijfers: in Mei 1938 hadden wij in totaal 2.763.453 stuks rundvee. In Mei 1939 in totaal 2.817.314 stuks. In Juni 1940 in totaal 2.690.013 stuks en in Juni 1941 nog 2.644.078. Van af den oorlog van Mei 1940 tot heden, is de totale veestapel dus slechts ver minderd met 45.935 stuks. Dp cijfers van ons rundvee en van onze varkens, die naar Duitschland gegaan zijn wijzen uit, dat dit kwantum van weinig beteekenis is op het totaal. Gisteren nog kreeg ik van de bezet tingsoverheid de absolute verzekering, dat Duitschland zal zorgen, dat onze veestapel niet wordt kapot gemaakt. La ten wij toch bovenal niet vergeten, dat het van geweldig belang voor de toe komst is, indien ons fokvee nu reeds de veestapel van de Germaansche levens- ruimte kan aanvullen. Dit opent groote mogelijkheden voor de toekomst van onze bedrijven. Het is dan ook een satanische leugen, dat Duitschland onze voedselpositie in gevaar brengt. Deze leugen strooit men rond met het bewuste doel ons volk af te houden van den gezamenlijlten arbeid aan den opbouw van Waarom dat gestook zal ik nu zeggen. De Duitsche legers verwerven in het Oosten de levensruimte voor de Ger maansche volkeren. In het Oosten van Europa is plaats voor honderdduizenden boeren om een hoeve erfelijk te bezit ten voor hun geslacht. Weet ge wel, dat meer dan duizend jaar lang Nederland sche boeren zijn uitgetrokken, om den grond van Oost-Europa te bebouwen? Duizenden boerderijen zijn daar door Nederlanders bewoond, ook in de Oekraine Duitschland kan in het Oosten meer dan voldoende grond krijgen, om zich te voeden met granen, vleesch en vet en als het noodig is, om allen ex port der exporteerende landen der we reld te vervangen. Als nu aan de machten der duisternis gelukken zou, ons volk blijvend tegen Duitschland op te hitsen en Duitsch land’s Führer zou dan, uit liefde tot zijn eigen volk, de grenzen moeten sluiten van Nederland, dan was de ellende hier niet te overzien. Ruw geschat hebben wij dan vier millioen menschen te veel op ons kleine stukje grond, Rotterdam behoefde dan niet te worden opgebouwd, Amsterdam werd een armoedige provin ciestad. Het Duitsche leger zou dan wel zorgen, dat ons volk rustig bleef, maar die rust was dan de rust van den dood. Daarom is het streven van hen, die ons volk ophitsen en die luisteren naar de Oranje-bolsjewisten meer dan misda dig. Het is volksmoord. De heer Roskam kondigde aan, dat binnenkort een oproep zal verschijnen tot de Nederlandsche jonge boeren en ar beiders om zich beschikbaar te stellen voor het aanvaarden van een taak bij den nieuwen opbouw van de Oekraine. Daarna keerde hij zich fel tegen het bolsjewisme. De Duitsche legers vernie tigen het helsche sovjetsysteem. Dat is het systeem, waarmee vele Nederlan ders verbonden zijn’. Verbaast er u niet over, dat zij, die de oude liberalistisch- kapitalistische landbouwpolitiek bedre ven hebben, liever met de bolsjewisten dan met de nationaal-socialisten samen werken. Stalin verklaarde vol trots, dat geen half procent van den Russischen grond meer in boerenhanden was. Zeer zeker, hij bereikte dat door duizend boeren te vermoorden. Maar het systeem in Nederland heeft toch ook den boerengrond aan de boeren ontnomen en in andere handen gespeeld. Het ging hier geleidelijker, oogenschijn- lijk wat zachter, maar toch het leed van den boer, die zijn hoeve moet verlaten, is onzegbaar. De boeren in Rusland werken als slaaf voor de communisti sche bedrijven, welke bedrijven door Jo den werden beheerd. In Nederland werkten de boeren om de margarine- unie aan dividend te helpen, en de lei ders dezer unie, waren hetzelfde soort Joden als zij, die in Rusland het com munisme hebben gebracht. Daarom zeg ik nogmaals, verbaas u er niet over, als de aanhangers van het oude systeem hunkerend uitzien naar de overwinning van Stalin en Churchill. Kapitalisme en bolsjewisme zijn loten van denzelfden stam. Als dan ook niet een van mijn zonen met de SS in Rusland meevocht, zou ik mij schamen hier voor u te staan, riep spr. uit. Boerenjongens van Nederland, treedt nu aan in de SS Daar is uw plaats De Rijkscommissaris moet en zal we ten, dat ons boerenvolk hem heeft ver staan, zoo besloot de boerenleider. Hij zal ervaren, dat de boeren bereid zijn al hun krachten in te spannen dag en nacht, voor den wederopbouw van ons vaderland, in volle harmonie met de groote Germaansche levensruimten. De heer Ruiter, voorman van het N.A.F., gaf een overzicht van negen ja ren boerenstrijd. Bijna tien jaar terug bracht de financieele nood de boeren, het eerst in Drenthe, later ook in an dere deelen van het land, samen. Later voegde zich hier de geestelijke nood bij, als gevolg van de ontrechting van den agrariër in land en volk. Jan Smid heeft in den beginne veel goeds tegen den economischen boerennood gedaan, doch het kan niet uitblijven, dat de sociaal- economisch opgezette beweging „Land bouw en Maatschappij” hoe langer hoe meer gewikkeld werd in politieke pro blemen, daar de ellende der agrarische bevolking en de ontaarding van geheel ons volk hierop berust. Smid noemde die, zonder ze helaas verder te ontle den, politiek van lagere orde. Het genie Adolf Hitler concretiseerde ze echter als de door Joden en Joodsche goudmacht gestimuleerde ondergraving van ons boerendom, van onze volksgemeenschap en van ons ras. Deze de boeren verdervende mach ten leidden slechts naar één doel: de verproletariseering van het volk tot een slavenmassa, die makkelijk zou kunnen worden geleid en uitgebuit. In wezen leidden de wegen van David Wijnkoop „Wie is de vader?” Gisteravond is in het Seinpost-theater de première gegeven van het blijspel: „Wie is de vader?” Het Seinpost-tooneel bracht deze in een goede bezetting van de hoofdrollen, zoodat het een vlotte vertoo- ning is geworden. De inhoud van het stuk laat zich moeilijk in enkele woorden sa menvatten. Daarvoor is de intrigue te in gewikkeld; bovendien zou het element der verrassing worden prijsgegeven. Het gaat om een jongen man, den nieuwen secreta ris van graaf de Valière, die in het geheim met diens dochter is getrouwd en op wien niet minder dan drie vaders aanspraak meenen te moeten maken, van wien inder daad één terecht. Er vallen vele misver standen op te helderen tenslotte; het pi kante is nu juist die misverstanden te zien ontstaan en zich uitbreiden, zij het dan ook, dat zij hun ontstaan vinden in mo- reele zwakheden, die in dit stuk nu niet direct verdoezeld worden. Zooals er ook aanduidingen van sexueele verhoudingen in voorkomen, die meer openhartig dan kiesch zijn en daarom niet voor ieders ooren geschikt. Het stuk vereischt een snel tempo en daarvan wordt, dank zij de regie van Ton- ny Stevens, die zelf de rol van den quasi preutschen graaf Armand de Valière ver vulde, voldaan. Roosje Kohier stond hem verdienstelijk ter zijde als zijn echtgenoote. wier geweten op een dag begint te spreken en dan oorzaak wordt van vele verwikke lingen. Cilly Bach was Carta, met wien de secretaris van den graaf, Ernst Binder, in het geheim is gehuwd, en deze laatste werd uitstekend vertolkt door Tom van Otterloo. Lou Poolman en Joh. Kohier kweten zich zeer goed van hun taak ook voor vader te moeten doorgaan. Laatstge noemde trad eveneens verdienstelijk als butler op. Ans v. d. Naate zagen we o.a. in de rol van Ulinka Binder, Ernst’s we« zenlijke moeder. de heer Lensink. heeft na de begroetingsrede van den heer Goyvaerts, kringleider, een toe spraak gehouden. Toen Adolf Hitler anderhalf jaar ge leden aldus spr. een verdrag met de Sovjets aanging, stond de geheele wereld verbaasd, omdat hij tien jaar lang een strijd op leven en dood heeft gevoerd tegen het bolsjewisme voor de ziel van het Duitsche volk. Tientallen kameraden zijn in dien strijd op straat gevallen, o.a. Horst Wessel. Geen andere staatsman dan Hitler kon een dergelijk verdrag dan ook aangaan, omdat hij wist, dat zijn menschen hem voor de volle honderd procent vertrouwden en achter hem stonden De Sovjets hadden met dit ver drag de bedoeling zich voor te bereiden en Duitschland onverwacht in den rug aan te vallen. Hitler is Stalin echter vóór geweest. Plutocraten en bolsjewisten zijn thans bondgenooten. Onze vroegere re- geering heeft zich natuurlijk solidair ver klaard. Wij nationaal-socialisten wisten al lang, welk een houding de Nederland sche regeerders van vóór 10 Mei zouden innemen. De rest van ons volk zal dit thans wel gaan beseffen. Ons volk is in een positie gekomen, waarin het moreel verplicht is zich achter Hitler, die Europa van het bolsjewisme bevrijdt, te scharen. De heer Lensink besprak ver volgens de houding van Nationaal Front, Unie en N.S.B. ten aanzien van Duitsch- lands strijd tegen het bolsjewisme. Ar nold Meyer, de leider van Nationaal band oak iet vergete. ’t Café van die naem, dat in de Kèizerstraet op ’t ookje van die poort stong, was nae de poort vernoemd. Hartelijke huldiging in de Aula In een speciale bijeenkomst, welke de Aula plaats vond, hebben gistermid dag curatoren, rector, leeraren, leerlingen en oud-leerlingen van het le Sted. Gym nasium aan de Laan van Meerdervoort op hartelijke wijze afscheid genomen van dr. H. A. Leenmans en dr. J. H. M. Falkenhagen, die wegens het bereiken van den pensioengerechtigden leeftijd hun ambt als leeraar aan dit gymnasium heb ben neergelegd. In verband met dit afscheid, dat het karakter droeg van een huldiging, had zich uit de oud-leerlingen een comité ge vormd, om aan beide leeraren een blijk van achting en medeleven aan te bieden. Vóór het betreden van de Aula werden aan de dames der beide leeraren, die door den rector van het Gymnasium wer den binnengeleid, bloemen aangeboden. Woorden van dank Dr. Leenmans dankte eerst voor de hem gebrachte hulde. Erkentelijk was spr. voor de ondervonden vriendschap en collegiali teit en voor de prettige samenwerking met de leerlingen. Uitvoerig heeft spr. de be teekenis «uiteengezet van het geschiedenis- onderricht. Met de beste wenschen voor het jonge geslacht en zijn vaderland, nam dr. Leenmans tenslotte van allen afscheid. Hem werd door de aanwezigen staande een ovatie gebracht. Dr. Falkenhagen heeft eveneens uitdruk king gegeven aan zijn groote dankbaarheid voor de op dezen middag vooral ondervon den blijken van sympathie. Hij dankte de sprekers voor hun woorden en geschenken en wees op het nut van wiskunde-on- derricht ook op een gymnasium. Ook dr. Falkenhagen uitte zijn beste wenschen voor het opgroeiend geslacht. De rector heeft een slotwoord gesproken en uit naam van velen, zoowel aan Leenmans als aan dr. Falkenhagen fraaien stoel aangeboden. Nadat het koortje uit leerlingen, dat zich ook bij r&n aanvang reeds op uitstekende wijze had doen hooren, een lied had ge zongen, was het samenzijn, dat zich ken merkte door een hartelijke sfeer, geëin digd. In de curatorenkamer bestond ge legenheid van de leeraren persoonlijk af scheid te nemen. De president-curator van ’t Gymnasium, jhr. mr. C. W. Feith, zeide, dat het voor het college van curatoren eèn droeve dag is, nu voor beide leeraren het oogenblik is gekomen, dat zij heengaan. Gij gaat ons verlaten, doch al gaat gij uit ons oog, niet gaat gij uit ons hart. De plaats, welke gij in ons hart en in de harten van duizenden jonge Nederlanders inneemt, is zóó, dat de heeren Leenmans en Fal kenhagen niet uit de herinnering zullen verdwijnen. Wij hopen dat het otium, dat ge genieten gaat, begunstigd zal worden door de meest gunstige omstandigheden. Wij bevelen ons in uw herinnering aan, wij zullen u niet vergeten. ons vaderland, zoo gevaarlijk is, Het Nederlandsch Orkest ,,’s-Graven- hage” heeft zich tot B. en W. gewend met het verzoek te willen bevorderen, dat aan dit orkest voor het geven van symphonie- concerten, die het karakter van volkscon certen zouden hebben, een subsidie uit de gemeentekas wordt verleend. De commissie voor de kunstsubsidies, over dit verzoek gehoord, is van meening, dat een subsidie voor een symphonie-or- kest, met het oog op het reeds zwaar ge subsidieerde Residentie-orkest, hetwelk eveneens volksconcerten geeft, niet op haar plaats zou zijn, doch dat er aanleiding is het orkest hetwelk voor het grootste gedeelte bestaat uit de leden van de voor malige Koninklijke Militaire Kapel in dien dit zich zou omvormen tot een har- monie-orkest, voor een subsidie in aan merking te brengen, waardoor zou worden medegewerkt aan het scheppen van een nieuwe bestaansmogelijkheid voor de le den van bovengenoemde, vroeger zoo uit stekende kapel. De openbare harmonie-muziek in deze gemeente werd tot nu toe grootendeels verzorgd door het Haagsch Harmonie-or- kest, welk orkest voor het, in de laatste jaren gedurende één maand in den zomer, geven van harmonie-concerten op de open bare pleinen een gemeentelijk subsidie ont ving en waarvoor ook, op de gemeentebe- grooting voor 1941 een subsidie is uitge trokken. Aangezien het college de meening van de commissie juist voorkomt, en het te vens van oordeel is, dat aan de harmonie- muziek op de openbare pleinen uitbrei ding zou kunnen worden gegeven, hebben B. en W. het bestuur van het orkest ,,’s-Gravenhage” de vraag voorgelegd, of het bereid zou zijn tot omvorming van het orkest over te gaan, waarop wij een bevestigend antwoord ontvingen. In een nader verzoekschrift stelt het bestuur voor gedurende de zomermaanden van dit jaar wekelijks twee openluchtconcerten alhier te doen geven. Het meent, dat een vergoe ding van ƒ225 per te geven concert (hier bij uitgaande van een aantal van 40 orkest leden) als redelijk mag worden beschouwd. Hoewel tegen dit bedrag op zichzelf geen bezwaar kan worden gemaakt, komt het B. en W. voor dat ’t niet op den weg van de Gemeente ligt, de geheele kosten voor haar rekening te nemen, doch dat ook van par ticuliere zijde een bijdrage mag worden verwacht. Op grond van het vorenstaande, geven B. en W. den Raad in overweging, aan het orkest voor het geven van 12 openlucht- harmonieconcerten (van 1 Augustus tot 15 September 1941) een subsidie toe te ken nen, berekend naar 112.50 per concert, met vrij gebruik van de verrijdbare mu ziektent der Gemeent.e Dan wier ik deur ’n paer Scheve- lingers van d’ ouwe stempel der nog op attent emaekt, dat ’t Marcelisslop vrooger oak veul enoemd wier ,,’t Slop van Franke”. Dat kwam omdat de toetertèit bekende Frank Vroalik Senior oak wel enoemd ouwe Frank in onderschei-ing van jonge Franke op de ook van die straet weun- dede. En dat de Bad-uièsstraet nog lang in de volksmond „nieuwe Rijwegt” enoemd worde-n-is. Ook de Boegstraet wier in die tèid altèid met „Rotterdamsch ürf” anne- duid, omdatte de mèiste luities, die op Rot terdam negosie deeje, daer, weundede. ’t Was èigelik ’n soort gilde apart, die Rotterdam-loapers enoemd wiere. —Wat benne der oak overigens ver- scheie naeme verdwene, die-e vrooger op de lippe van de mensche bestürve lagge. Der eb je bevoorbeeld „Bausenburg”. Dat was ’n groat soort slop of ürf, waer tien- talle kléine weuninkies stonge. Der wordt wel der is ezèid, dat die omgeving non iet zoa erg gunstig bekend stong. En dat ’t goeie slag Schevelingers indertèid iet zoa graeg op Bausenburg wou weune. Maar dat zei wel ’n beetje overdreve-n- eweest ebbe. Ik weet, datte der èil wat fesoendelike lui jaere lang eweund ebbe. De naem was ófkomstig van de toemaels bekende dokter Bausch, die zoawat al de uisies daer in èigedom bezat. De man, die in 1800 in Delft ebore was. is in 1871 op Scheveling overleeje. De naem oar je teu- gewoordig nog wel der is ’n enkelde keir noeme. In de Kèizerstraet was er oak nog ’n „Bloedpoort", waer teugewoordig niks meir van te ontdekke valt. As je allienig maar op de naem ofgaet, zou je wel ’n beetje bang weze, om zoa’n poort binne te gaen. Maar oak dat liep nog wel los. En toe die poort de leste tèid de naem kreeg van „Vredehof”, was er gien wan klank meir van te verneme En dan èit er nog lang in de Heemraedstraet ’n rij uièze-n-estaen, die „de Luièf” enoemd wier. Je kon moeilik zegge, datte-n-’t vil la’s wazze, want an de armoedige weu ninkies zoawel as an de buurt was maar wéinig liever of lover an. Maar toch weet iedere Schevelinger oak teugewoordig nog maar al te goed, waer vrooger „de Luièf” te vinne was. As ik ’t wèl eb, èit ’t slopje, dat teu gewoordig nog achter de Ouwe Kerk om van de Kèizerstraet nae de Wassenaersche- straet loapt. vrooger de naem aad van „Slopje van Sweeres”. ’t Slopje is er nog, maar de naem is verdwene. Ook de „Drie-trap” en ,,’t Straetje” of beter nog: „’t Streitje". datte allebei inte- Front, heeft voorgesteld een Neder landsch legioen te vormen voor den strijd, waarbij hij over het hoofd zag. dat onze jongens reeds lang in de Waffen S.S. strijden. Bovendien zou een der gelijk nog te vormen legioen veel te laat komen. De Unie houdt zich afzijdig, dat wil zeggen: zij blijft anti-Duitsch. N.S.B. betoont haar sympathie Mussert heeft een telegram aan Führer gezonden. Alsnog dienen Nederlandsche volk en zijn leiders standpunt te herzien. Spr. verlangde daden en geen woorden. Hebben de leiders van Unie, Nationaal Front en N.S.B. ook meegestreden in het Duitsche leger? Wij willen met de andere partijen en groepen samenwerken, doch alleen op basis van gelijkgerechtigdheid. Tenslotte keerde de heer Lensink zich tegen het gerucht, dat de N.S.N.A.P. zeer binnenkort over zou gaan in de N.S.D.A.P. Dit is niet waar, omdat wij Hitler 8 millioen Nederlanders willen aanbieden. Verhuring gedeelte Lulofsstraat Krachtens raadsbesluit van 2 Septem ber 1940 is aan de Rijnlandsche Beton- bouw-Maatschappij N.V. te Leiden een door de directie der Gemeentewerken aangewezen deel van de Lulofsstraat, groot ongeveer 1000 vierk. m.. voor het opslaan en bereiden van bouwstoffen voor een jaar verhuurd, tegen een huurprijs van 1.50 per vierk. m. De huur is op 16 September 1940 ingegaan .en zal dus op 15 September 1941 eindigen. In de huur- akte is de huurprijs in totaal op 1500 vastgesteld. De vennootschap heeft thans verzocht de huur met een jaar te willen verlengen. B. en W. hebben tegen inwilli ging van het verzoek geen bezwaar. Dr. van Rappard spreekt Na de pauze voerde de landelijk leider, dr. van Rappard, het woord Deze strijd is de laatste afrekening van ’t nationaal- socialisme met het internationalisme, dat in ons land zijn verderfelijken invloed in sterkere mate dan in de meeste andere heeft doen gelden. De gevolgen van dit internationalisme waren werkloosheid, cultuur-bolsjewisme en ondermijning van ons nationale gevoel. Het nationalisme was formalisme geworden. Men heeft zich blind gestaard op uiterlijke vormen en schermde met groote woorden, zoodat ook thans nog een groot deel van ons volk gelooft in dit schijn-nationalisme en in de drogreden van den eigen aard. Ook de Unie, Nationaal Front en N.S.B. re kende spr tot dit deel van het Neder landsche volk. Ons nationaal-socialisme is gebaseerd op de begrippen bloed en socialisme. Er is maar één soort bloed, dat voor ons in aanmerking komt, namelijk het Duitsche bloed. Dit is ook het geval met het Duit sche socialisme, dat sterk genoeg is om kapitalisme en bolsjewisme te breken en dat daarom niet vervangen kan worden door een eigen maaksel. Spr. wees er op, dat men niets achter de gemeenschappelijke betooging van N.S.B. en N.S.N.A.P. te Amsterdam moet zoeken. Er is geen sprake van een in elkaar opgaan. Wie dat meent, kent den ontwikkelingsgang van de N.S.N.A.P. niet. Het gaat niet om een Duitschland, maar om gelijkberechtiging, want wij willen geen tweede-rangs- Germanen worden. Honderden van onze kameraden strijden thans in de Duitsche legers. Door onze geestdrift voor den strijd in het Oosten mogen wij onze taak in het eigen land echter niet vergeten en wij moeten er voor zorgen, dat wij onze positie hier niet verliezen. Ons volk kan niet doordrongen worden met de natio- naal-socialistische idee door maatregelen van bovenaf alleen. Onze partij moét daarom als opvoedend instrument voor het nationaal-socialisme blijven bestaan. De revolutie van onder af, welke ook noodzakelijk is, is zonder de N.S.N.A.P. niet mogelijk. De bijeenkomst werd gesloten met het gemeenschappelijk zingen van het Horst Wessellied en met een driewerf „Sieg Heil” op den Führer. Vooral deur Schevelingers schèint er nogal veul nota enome te weze van de leste Klanke, die-e vernaemelik ginge- n-over de vroogere straetnaeme en de Koremole, die in 1861 owebrandet is. As ’n bezonder-èid wier me nog verteld, dat de molenaer Hendrik van Duijne, die deur die brand èilemael broadeloas erworde was, ’n moai baentje aa kenne krèige-n-as kommies. Maar dat ie dat baentje ovvesloge-n-eb, om rede dSt ie in die funksie goei kennisse van dem aa motte bekeure. Dat zat zoa oak ni vrooger daege wiere der netuurlik verschillende artikele belast, maar toe ging dat allemael plae- selik. Elke stad of gemiente aa z’n èige belastingstelsel. In laeter tije kwam dat van lieverlee allemael in ande van de Lansregeering. Zoa was oak ’t artikel „kore” an belasting onder-evig. En der wier in die tèid bar veul esmokkeld. Maar oak ’t kore van de smokkelaers mos emaeld worde. Zoadoende wis de mole naer precies wie owe de smokkelaers wazze. As die non dat baentje van kom mies annenome-n-aa, dan zou die ver plicht eweest ebbe-n-om vroogere klante en kennisse van dem op de bon te zette. En dat was ’n karreweitje, waer die fees- telik voo> bedankte, ’t Was ’n èile opof fering, want de man zat met ’n gezin van twintig klndere. En dat ie om die rede voor ’n moai baentje bedankte en nog wel onder dergelike omstandig-eedes, daer verdiende-n-ie toch zeker alle lof voor. IJ wou z’n vrinde niet verraeje. Non vernam ik, dat de man naederand an de Kerkwürf op de oagte waer Trèise- naer zoowat zat, ’n bakkerij en broadwin- kel begonne-n-is. Laeter zou die in ’t Moleslop scheepskaek ebakke-n-ebbe wel de vrooger zoa bekende vierkante bruiène „twiebak”. Op eenvoudiger wijze dan aanvankelijk bedoeld In zijn vergadering van 25 Januari 1937 heeft de Raad besloten tot den aanleg, in werkverschaffing en door jeugdige werk- loozen, van twee kinderspeelterreinen, onderscheidenlijk op een binnenterrein achter den Zwarteweg en aan het Slop van Willem Klein. Tengevolge van aller lei omstandigheden, hoofdzakelijk verband houdende met de saneering van het daar omheen gelegen stadsgedeelte, is laatst genoemd terrein nog steeds niet aange legd. Thans zou daartoe kunnen worden overgegaan, maar de heerschende schaarschte aan materialen maakt het on mogelijk zulks te doen geschieden op de aanvankelijk voorgestelde wijze. Volstaan zal moeten worden met het effenen, rei nigen en op eenvoudige wijze met sintels verharden van het terrein. Worden de sin tels met klei gemengd, hetgeen in de be doeling ligt, dan is verstuiving niet te duchten. Ook dit eenvoudige speelterrein zal in deze volkrijke buurt in een drin gende behoefte voorzien. De kosten van den thans voorgenomen aanleg zullen uiteraard aanmerkelijk lager zijn zij zullen 1900 bedragen. Van uitvoering door jeugdige werkloo- zen zal echter moeten worden afgezien, daar het object, zoowel naar zijn aard als door zijn onbeteekenden omvang, daarvoor minder geschikt is. B. en W. geven den Raad mitsdien in overweging te besluiten, dat .het terrein op de omschreven, eenvoudige wijze zal worden aangelegd, als normaal werk. En gaene we in onze gedachtes zoa er is nae, wat er nog meir verdwene-n-is, dan denke we oak an de Militaire Zwem school langs Kenaal an de Westkant van ■’t teugewoordige Westbroekpark. Juust deurdat die school van de buiètewürreld ovveslote yvas deur ’n om-èining, aa dat plekje voor ons jonges groate antrek- kingskracht. Wat zoue we der voor óver aad ebbe, om eve nae binne te magge kikke Oeveul keire in onze jonge tèid benne we niet langs „Tuijtje in Duièn” ekomme. Wat likkende dat toetertèid vord weg. ’t Was ’n soort land-uisje, dat ongeveer op de ook van de Bad- uièswegt en de Nieuwe Duiènwegt elege was. Maar in onze tèid was er van al die soort wege nog gien spoor te bekenne. ’t Was allemael nog duièngrönd en ’t land-uisje van Tuijtje lag ’n reuze-end duièn in. As je daer nae toe eweest aa, dan aa je ’n èile tocht achter de rug. En non legt ’t in *t centrum van ’n groate villawèik en likkent ’t vlakbij. Vrooger was ’t duièn óp en duièn óf en teugewoordig loap je langs prachtig ge- baende wege, da’s ’t èile verschil I ’t Jonge geslacht ken z’n èige moeie- lik ’n voorstelling maeke van wat vroo ger ’t land van Jan Takke-n-eweest is. Dat wier an de iene kant begrensd deur de Vèizelstraet en an de aare kant deur de Ondewegt of Kenaelwegt. En dan ’t koreland tussche Kenael en wat teuge woordig Neptunusstraet en Gevers Dey- noatwegt enoemd wordt, ’t Land van Maes lag tusschen wat laeter Sèinpost- straet, Stevinstraet en Nieuwe Parklaen eworde-n-is. Zoa zoue we nog meir uiètgestrekte terrèine op ken noeme, die-e verdwene benne. Allemael van die visioene, die op- doeme as je droamt van vroogere tije KEES DE KLINKER.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 9