[HAAS Rembrandt’s geboortedag op plechtige wijze herdacht II DAT KOMT ER VAN met JOHANNES RIEMANN, KUNST EN LETTEREN Bijeenkomst in de Westerkerk te Amsterdam BINNENLAND STADSNIEUWS LAATSTE TELEGRAMMEN HET DUITSCHE WEERMACHTBERICHT HET ITALIAANSCHE WEERMACHTBERICHT Rede van dr. T. Goedewaagen In het Oosten blijven de operaties zich gunstig ontwikkelen DIEFSTALLEN VAN DISTRIBUTIEBESCHEIDEN HAAGSCHE COURANT Woensdag 16 Juli 1941’ 2e bl. pag. 2 ONDERWIJS EN KERK stukje» zeep CHARLOTTE KöHLER IN HET KURHAUS HONDERDEN PAKJES THEE EN KOFFIESURROGAAT GESTOLEN KLEINKUNST-TOONEEL DER DUITSCHE POLITIE IN DEN HAAG Wittebroods weken met ANNIE ONDRA OUD-MINISTER Mr. J. SCHOKKING OVERLEDEN Limonade geen distributiegoed HOOGSTE ONDERSCHEIDING VOOR OVERSTE MöLDERS Luchtaanvallen op Tobroek VERKLARINGEN VAN ROOSEVELT EN MARSHALL OFFICIEELE PUBLICATIE VAN DEN GEMACHTIGDE VOOR DE PRIJZEN VASTGESTELDE MAXIMUMPRIJZEN. Vijf arrestaties EEN HALF MILLIOEN FRANSCHE KRIJGSGEVANGENEN VRIJGELATEN Engelsche luchtaanvallen op ons land Wanhopige tegenaanvallen der sovjets afgeslagen Zie verder 2e blad, pao 3 4 nis te, mengen kreeg, maar bleef heer- G. D. A. van der Laar, 1 De eere-gasten c Rem- 1 1 i 99 99 99 8 R I F l t t f f f F F F f r i i i i i i i i i i c 8 F HEDENAVOND en MORGEN de de s. de n v I F I t 1 J l 1 r I I 1 PAUL HöRBIGER en THEO LINGEN r N N N R R R R R R l C V 2 VAN VRIJDAGMORGEN 10 UUR AF luitenant-kolonel een jacht- 5 Sovj et en in Drie vliegtuigen Gisteravond is alhier onverwacht op 77- jarigen leeftijd overleden mr. J. Schok- king, oud-minister van Justitie en oud-lid van den Raad van State. De begrafenis is vastgesteld op Vrijdag 18 Juli om half drie op de algemeene begraafplaats. Voordracht van Nederlandsche verzen Er is over onze groote voordrachtkun stenares Charlotte Kohier al zooveel ge schreven, dat het vrijwel ondoenlijk ie, haar kunst telkenmale met andere woor den te roemen. Gisteravond heeft zij in het Kurhaus voor een in volle aandacht luisterend, geboeid en soms diep ontroerd publiek een voordracht gegeven, die zij „Het Onvergankelijke” noemde. Een ver zameling Nederlandsche liederen, van onze oudste dichters af, onbekende zangers uit het begin der middeleeuwen, tot de jong ste generatie toe en verzameld uit ons geheele taalgebied: Noord-Nederlanders en Vlamingen. Van dit onvergankelijke schoon, door denkers en dichters in onze taal gedacht en vorm gegeven, heeft zij haar publiek een blijvenden indruk gege ven. Men luisterde muisstil en bracht de groote kunstenares aan het einde van den avond een spontane ovatie. Geen slachtoffers Ook in den afgeloopen nacht vlogen eenige Britsche vliegtuigen boven ons land. De neergeworpen bommen richtten echter zeer weinig schade aan. Eenige woonhuizen en boerderijen werden licht beschadigd. Dooden of gewonden zijn niet te betreuren. s I Op 18 dezer in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen Na het succesvolle optreden van het kleinkunst tooneel van het Reserve Poli tiebataljon 112 in Tilburg en Amsterdam, zal thans ook op 18 dezer in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen alhier een voorstelling worden gegeven. Het pro gramma, vol afwisseling, dat veel humor en een bonte reeks attracties brengt, waarborgt voor de bezoekers eenige zeer vroolijke uren. Het kleinkunsttooneel van het Reserve Politie-bataljon 112 is opgericht ter gele genheid van den kameraadschapsavond bij het eenjarig bestaan van dit bataljon. Met veel moeite en zorg werd hiervoor door een compagnie van het bataljon een pro gram opgesteld, dat zooveel succes had, dat men besloot deze waarlijk goede kleinkunst toegankelijk te maken voor het groote publiek, ten bate van het tweede Duitsche oorlogswinterhulpwerk. De netto-opbrengst van de uitvoering in den Haag komt in de kas van het Roo- de Kruis voor het 2e Oorlogswinterhulp werk. Het is gebleken, dat in sommige gemeenten de verkoop van limonade slechts geschiedt tegen afgifte van distri butiebonnen. Met nadruk wordt er de aandacht op gevestigd, dat limonade niet in distributie is gebracht en dat bij het koopen van limonade derhalve géén distributiebonnen dus ook geen bon nen voor suiker of jam moeten worden afgegeven. HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH RER, 16 Juli. (D.N.B.) Het Opperbevel der Weermacht deelt mede: Bij de ge vechten aan het Oostelijke front heeft luitenant-kolonel Mölders, commodore van een jachteskader, gisteren 5 Sovjet- vliegtuigen neergeschoten. Daarmede heeft hij in dezen oorlog in totaal 101 vliegtuigen neergeschoten en, wanneer men zijn successen in den Spaanschea veldtocht mederekent, 115. De Führer en opperste bevelhebber der Weermacht heeft dezen heldhaftigen pionier der luchtmacht en meest succes vollen jachtvlieger der wereld als eersten officier der Duitsche weermacht de hoog ste Duitsche onderscheiding voor dapper heid verleend, het eikenloof met de zwaarden in brillanten van het ridder kruis van het Ijzeren Kruis. Ook flesschen slaolie en ontvreemd Wederom is ingebroken in een pakhuis van een coöperatieve inkoopvereeniging in de le-van-der-Kunstraat. Meegenomen werden 850 pakjes thee, elk inhoudende 40 gram, pakjes koffiesurrogaat, eenige flesschen slaolie en diverse stukjes toilet zeep. Reportage van Rembrandtherdenking Hedenavóhd zal over den zender Hil versum I van 8.15 tot 8.30 uur een repor tage worden uitgezonden over de Rem brandtherdenking in de Westerkerk te Amsterdam. ROME, 16 Juli (Stefani), Het 406de communiqué van het Italiaansche Hoofdkwartier luidt In Noord-Afrika hebben Italiaansche en Duitsche vliegtuigen opnieuw verster- kingswerken, batterijen en havenwer ken van Tobroek aangevallen. Andere Duitsche afdeelingen hebben vooruitge schoven vliegvelden van den vijand be- bestookt. De vijand heeft luchtaanval len gedaan op eenige plaatsen in Cyre- naica. In de nabijheid van Bardia is een Britsch vliegtuig door den afweer neergeschoten. In Oost-Afrika heeft op 13 Juli een Italiaansche colonne van het garnizoen van Wolsjefit een moedigen aanval on dernomen op de vijandelijke stellingen. De vijandelijke tegenstand werd op voorbeeldige wijze overwonnen. De vijandelijke afdeelingen werden op de vlucht gedreven. Op 14 Juli hebben af deelingen koloniale troepen van het garnizoen van Wolsjefit Britschindische afdeelingen aangevallen en uit haar stellingen verdreven. In de nabijheid van Gondar heeft onze artillerie een vijandelijk vliegtuig neergeschoten. Dr. T. Goedewaagen, secr-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten (rechts) hecht een krans aan den gedenksteen. (Polygoon) WASHINGTON, 16 Juli. (U.P.) Roose velt heeft op de persconferentie verklaard, dat wanneer de Senaat niet door een des betreffende wet het onder dienst houden van de recruten en leden van de nationale garde, alsmede van de momenteel onder dienst zijnde reservisten voor den duur van den huidigen noodtoestand mogelijk maakt, het leger een ernstige verzwakking tegemoet zal gaan. De chef van den generalen staf, gene raal Marshall heeft verklaard, dat de wet telijke beperkingen voor het benutten van Amerikaansche troepen en van de natio nale garde buiten het Westelijk halfrond, eenheden van het Amerikaansche leger als een hindernis vormen voor het zenden van bezettingstroepen voor Ijsland. Marshall verklaarde „het ontslag of de demobilisa tie van tweederde van onze geoefende sol daten kan tot een nationale catastrofe lei den”. Over de Amerikaansche dienstplicht wet zeide hij: „Behalve door het Congres, wanneer dit verklaart dat het nationaal be. lang in gevaar gebracht is, kan ook de president den diensttijd van 12 maanden verlengen, wanneer hij dit in het bèlang van de nationale verdediging als noodza kelijk beschouwt”. bediende had zich ook belast met den verkoop van gestolen bonboekjes en was bij zijn aanhouding nog in het bezit van 25. De opensluitingen werden op klaar lichten dag gepleegd en waren alle goed voorbereid. De vijf arrestanten zijn in verzekerde bewaring gesteld. Dit noodlot kwam in 1642 over hem. Saskia stierf en Rembrandts populari teit begon te tanen. Maar in niets is zijn kracht gebroken, ja, zij verdubbelt veeleer, als hij allengs het barokke en fantastische laat varen en alles zich verinnigt en verinnerlijkt in werken als de Heilige Familie van 1646. de Barm hartige Samaritaan van 1648 of groote monumentale gestalten als de Staal meesters van 1661 op het doek komen. Het zijn de werken van zijn rijpen manneleeftijd, waarin de vaste hand het heeft gewonnen en de onderzoekingstoch ten der jonge jaren slechts als herinne ring nog meedoen. Het is belangwek kend. om bij Rembrandt de verschillen in behandeling van hetzelfde thema na te gaan. Het beeld van den Faustisch levenden mensch wordt duidelijk: een leven, waarin de herinnering bepalend is, in zooverre iedere verdere levens vorm aan een vorige herinnert, doch er toch nimmer identiek mee is, de mensch, die zich nimmer laat breken, maar zich altijd uit eigen kracht ont wikkelt naar eigen bestemming. De laatste bestemming van Rem brandt was de mystische aanschouwing en verbeelding van de meest innige ge meenschap tusschen mensch en mensch. In zijn laatste jaren schildert hij de z.g. Joodsche bruid, beeld van twee jonge menschen in den eersten bloei van hun liefde, De Verloren Zoon, de familie groep in Brunswijk, David en Saul en voor alles zichzelf, verouderd en soms haast al uitdoovend vuur, maar met de glimlach der wijsheid als de overwin ning op het léven. Leg de werken uit deze laatste, mys tische periode naast die der vorige. Gjj ziet in ’t spel van weleer den ernst der laatste jaren en in den wereldschen geest der jeugd de levenswijsheid van den grijsaard. In dit leven spiegelt zich alles in elkaar en herinnert alles aan elkaar. Zoo was Rembrandt een levens kunstenaar. die ook in zijn leven stra lend licht en alles verslindende duister- sterck” had gezongen, was het woord aan dr. T. Goedewaagen, secretaris-ge- neraal van het departement van Volks voorlichting en Kunsten. Dr. Goedewaagen spreekt Sinds Potgieter, de romanticus in het Rljksmuseum onze gouden eeuw heront dekte en Busken Huet, dichter bij den modernen geest, in het land van Rem brandt de omgeving en de historische voorwaarden van den grooten schilder openlegde, aldus spr., is Rembrandt met zijn, tijd het bewustzijn van ons volk steeds nader gekomen. Ons volk, dat zijn dichter zelfs de grootsten, niet al te goed kent, heeft zijn grootsten schil der tenminste niet vergeten. Rembrandt is niet alleen een Neder lander, maar d e Nederlander, de sa menvatting van alle wenschen, droomen en daden van ons volk, gisteren, heden en morgen. Hij is onvergankelijk en on vervreemdbaar bezit, omdat hij ons aller wezen personifieert, omdat hij de spiegel van Nederlandsche kracht en be grensdheid is, omdat zijn beschouwing van de wereld de Nederlandsche wijze is, om wereld en leven te vatten. Daarom is het goed, dat wij telkenjare den dag zijner geboorte herdenken, waarbij wij telkenjare ons hebben af te vragen, of en hoe zijn geest in ons wordt wedergeboren. Rembrandt is de Nederlander bij uit stek. Maar ook is hij Hollander, geboor tig uit het gewest, waar in dien tijd de kern van verzet tegen Habsburg en tevens de kern van positieven opbouw was gelegen. Willem van Oranje had Leiden tot een centrum van Hollands cultuur gemaakt. Daarnaast huisvestte de stad sinds generaties schilders van beteekenis, Lucas van Leiden, Jan van Goyen en Gerard Dou. En zoo zien wij daar Rembrandt’s jeugd omhoogge stuwd door den cultureelen levenswil van een volk met feilen scheppings- en vrijheidsdrang. Niet toevallig is het, dat Vondel, de renaissancist, de Rubens der letteren Rembrandt verwijt, de „eerste ketter in de schilderkunst te zijn”, omdat hij met zijn licht en schaduw den klaren vorm doorbreekt en omdat bij hem de sfeer de klassicistische vormgeving van haar absoluutheid berooft. Het romanisme var> zijn leermeester Pieter Lastman wierp de jonge Rembrandt spoedig van zich om in te gaan in de eeuwige waar den van zijn eigen volk. In zijn levens- dynamiek, in de gespannen scheppings drift is Rembrandt evenzeer een kind van zijn tijd en zijn volk. Ondanks alle uiterlijke en ook inner lijke noodlottigheid in dit menschenleven, zien wij dezen mensch toch in gestadige ontwikkeling rijpen naar zijn wezenlijke bestemming. Kort zijn zijn eigenlijke leerjaren, want al spoedig vinden wij den jongen Rembrandt zelfbewust op zoek naar eigen vorm. Het zijn zijn Wanderjahre, waarin hij stralend van levenslust en scheppingsdrift, weldra aan de zijde van Saskia, zijn kunnen nu hier, dan daar beproeft. Hij geniet den rijkdom van het leven met volle teugen in een stadsge meenschap, waarin zich allengs het goud en het goed uit Oost en West begon op te stapelen en waarin een zelfbewuste burgerij in den jongen staat haai- levens- eischen begon te stellen. In deze periode vindt hij de volkswijken, de jodenbuurt, de stemmige woonkamers der patriciërs en de gedroomde praal van Oostersche levensvormen als zijn werkterrein. Het is een feest, een hoogtij vol avontuur, een proeftijd, waarvan de Nachtwacht het proefstuk levert, de rijpe vrucht van verre reizen in de landen van werkelijk heid en droom, van realiteit en fantasie. Later, na den dood van Saskia, is het werk stiller en meer verdiept geworden, maar in den man Rembrandt blijft de herinnering van den juvenis speurbaar. Zooals de jonge man meer naar buiten leeft en zich zelf, zijn vrouw en zijn omgeving met een zeker bravour weer geeft, zoo zal straks de volwassen man, door het lot geslagen, zich naar de kern der dingen keeren. Noodlot in Rembrandt’s leven BERICHT NO. 14 De volgende prijzen voor vroege aardappelen mogen ten hoogste in rekening worden gebracht aan den gebruiker: VROEGE AARDAPPELEN: Sorteering 28 mm vierkantsmaat en grooter 10 t/m 16 Juli ƒ0.10 per kilogram 17 t/m 23 Juli f 0 09 24 t/m 30 Juli ƒ0.084 30 t/m 6 Augustus ƒ0.08 Voor kriel van de sorteering 25 tot 28 mm vierkarfts- maat t/m 6 Augustus 0 06 Bij thuisbezorging mag een cent per kilogram meer worden berekend. HET VRAGEN VAN HOOGERE PRIJZEN IS STRAFBAAR. BEWAAR DEZE OPGAVE EN GEBRUIK HAAR. Nieuwe opgaven kunnen de vroegere ongeldig maken. ’s-Gravenhage, 16 Juli 1941. Aanwezig waren o.a. de secretaris-ge neraal van het departement van Volks voorlichting en Kunsten, dr. T. Goede waagen, de secretaris-generaal van het departement van Justitie prof. mr. J. J. Schrieke, de commissaris der provincie Noord-Holland mr. D. J. Backer, de Beauftragte van den Rijkscommissaris voor Amsterdam, senator dr. Böhmker, Ortskommandant Schröder van Amster dam, de regeeringscommissaris van Am sterdam, burgemeester E. J. Voute, de regeeringscommissaris van Haarlem, bur gemeester S. L. A. Plekker, de burge meester van Leiden mr. R. N. de Ruijter van Steveninck, de wethouders van Am sterdam, dr. J. Smit, mr. dr. F. G. Guépin, en ir. C. J. Neiszen, de hoofd commissaris van Politie de heer S. Tulp, jhr. mr. S. M. S. de Ranitz, hoofd van het kabinet, de heeren N. Oosterbaan, hoofd van de afd. propa ganda, Max Blokzijl, hoofd van de afdee- ling perswezen, S. Primo hoofd van de afdeeling theater en dans, M. van Lok horst, hoofd van de afdeeling ontspan ning en cultuur, Ed. Gerdes hoofd van de afd. Beeldende Kunst Bouwkunst en Kunstnijverheid, Wouter Hulstijn pers adviseur van den secretaris-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, de waarn. directeur van het Rijksmuseum. de heer M. D. Henkel, de directeur van museum Boymans te Rot terdam, dr. D. Hannema, de directeur van het Frans Halsmuseum te Haarlem, de heer G. D. Gratama, en jhr. dr. Ch. de Stuers, secretaris van het Rembrandt- huis. Dank zij de oplettendheid van twee eugdige personen en nauwlettend speu ren van rechercheurs van den Centralen Opsporingsdienst, zijn eenige opensluitin gen in woonhuizen tot klaarheid ge bracht. Tal van aangiften komen bij de politie in den laatsten tijd binnen van menschen, die tijdelijk afwezig waren en bij terugkeer in hun woning bemerken, dat hun distributiebescheiden waren ver dwenen. Wellicht, dat door de nu ver richte arrestaties aan de opensluitingen een einde is gekomen, al wordt een ieder aangeraden dé voordeur, hoe kort hij ook maar van huis is, steeds op het nachtslot te doen. Eenigen tijd geleden had men zich toe gang verschaft door opensluiting tot een le étage in de Terwestenstraat. Uit het buffet in de huiskamer waren vijf distri- butiebonboekjes van de gezinsleden ver dwenen. Aangifte bij de politie volgde en onmiddellijk stelden rechercheurs van den C.O.D. een nauwgezet onderzoek in. Men ging eens in de omgeving van het betrokken perceel op informatie uit. Zoo kwam men ter oore, dat een 13-jarige en 18-jarige jongeman aan enkele menschen hadden verteld, dat zij een jongen had den zien loopen, die zich op meer dan verdachte wijze in enkele straten had ge dragen. Het tweetal had de oogen goed den kost gegeven en was in staat een vrij nauwkeurig signalement van den betrok kene op te geven. De politiemenschen gingen op pad en na eenig zoeken had men resultaat en kon een 18-jarigen tim merman worden aangehouden. BERLIJN, 16 Juli. (A.N.P.) Uit Parij- sche bron wordt medegedeeld, dat tot dusver door Duitschland 514.671 Fransche Krijgsgevangenen zijn vrijgelaten. De Parijsche pers maakt met voldoening van dit bericht melding, waarbij zij er op wijst, dat dit de eerste maal is, dat een zegevierenden staat krijgsgevangenen vrijlaat, voordat een vredesverdrag is gesloten. Dit grootmoedige gebaar van Duitschland moet begrepen worden in verband met de door Duitschland gej wenschte samenwerking. Een sober, doch treffend karakter had de herdenking van den geboortedag van den grooten Hollandschen schilder Rem brandt, welke gisteravond in de Wester kerk te Amsterdam op initiatief van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten was georganiseerd. Met orgelspel, koorzang, gesproken woord en door een kranslegging heeft het nageslacht plechtig hulde gebracht aan de nagedachtenis van den man, die door zijn werken Neerland’s faam over de geheele wereld vestigde. De Westerkerk was als plaats van samenkomst gekozen, omdat hier de stoffelijke resten van dezen grooten kun stenaar rusten. De omgeving, de hooge gewelven verleenden aan zang en orgel spel een bijzonder accent. Trouwens de geheele sfeer tijdens de plechtigheid was in hooge mate stemmingsvol. Het kerkgebouw was goed gevuld; de genoodigden hadden een plaats in het middenschip gekregen. Rembrandt de denker Goethe en Langbehn hebben Rem brandt een denker genoemd. En eigen lijk is ieder schilder van beteekenis een denker en geeft ieder werk van groot formaat een wereldbeeld, een wereldbe schouwing. Ook Rembrandt was een denker, maar zijn denkend schilderen had anderen in houd dan dat der Zuidelijke renaissan cisten. Hij is een denker, die heel het leven en heel de wereld als een orga nische eenheid en als een zich ontwik kelend geheel aanschouwt; die in tegen stelling tot een denken, dat klare en af gesloten vormen wil, alles om en in zich als een eeuwig worden verstaat. Rembrandt heeft het alledaagsche als goddelijk gezien en het goddelijke in de sfeer van het eenvoudig menschelijke gebracht. In zijn wereld is geen plaats voor schoone en leelijke dingen; hij heeft de schoonheid van het leelijke ont dekt, als hij een opengesneden lijk, een opgespalkten os schildert, of Ganymedes, den lieveling van Zeus niet als een schoonen jongeling, maar als een schreeuwend wicht in zijn verbeelding ziet. Rembrandts kleur is de kleur der intimiteit, de kleur van zelfbekentenis en vergeestelijking. Rembrandt heeft eigenlijk geen din gen of menschen geschilderd, doch slechts het leven, zooals het zich als ding en mensch openbaart. Daarom is zijn werk ook volkomen on-klassicistisch en, als men wil, barbaarsch, zij het dan ook naar het woord van Langbehn „Feinste Barbarei”. Het is vaak een lof, wanneer wij hier in het Noorden met zijn gedempte sfeer, barbaarsch of „Gothisch” worden ge noemd. Wat het Zuiden met zijn strak ker vormen barbaarsch acht, is juist ons wezen, is juist het wezen van den Germaanschen mensch. En ook Rembrandt is Germaansch van aard. Zooals de levensruimte en werkruimte, welke hij ter beschikking kreeg Germaansch is, zoo is het met zijn leven en zijn werk, zijn wereldbeeld. Deze Hollander, wiens larid, leven en werk wij als het onze voelen, is meer dan een Hollander alleen. Zooals het Germaansch wezen zich in de muziek, in wetenschap en wijsbegeerte zijn hoog ste vormen in Duitschland heeft gescha pen, zoo vindt het zijn schilderkunstig hoogtepunt in het land aan de monden der groote rivieren, waar de wolken eeuwig veranderd in de wateren spiegelen. Zooals de mensch Rembrandt, de Faustische zelfoverwinnaar, de zoeker naar steeds ruimer ruimten en dieper diepten, in zijn leven niet alleen den Hollander, maar ook den Germaanschen mensch vertegenwoordigt, evenzoo is zijn wereldbeeld, dat in zijn werk werd neergelegd, Germaansch van ziel en lijf. Rembrandt heeft geschilderd, wat bijv. Duitsche denkers over en aan de wereld hebben overdacht: Cusanus, Leibniz, Schelling, Hegel en Nietzsche, die allen de wereld en het leven als een wordende eenheid zien of als een ont wikkelingsproces, dat in eenheid van tegendeelen zijn gang gaat. Zoo heeft ook Rembrandt starre tegenstellingen overbrugd en licht en donker als ver wante machten tegen elkaar afgewogen. In zijn wereldbeeld is alles wisseling en beweging als wolken en water van het land van herkomst. Maar de eeuwige wisseling, welke hij schildert, is even zeer het fatale karakter van den Ger maanschen mensch. Het Germaansche werelddeel is het wordende werelddeel, dat nooit klaar is, omdat het steeds weer eigen vormen overwint. De onop hefbare Germaansche onrust woelt o->k in dezen zoon van Holland. Het ruige, vormlooze, barbaarsche, dat hem ver weten is, is het wezen van den Ger maanschen mensch, door klassicisti- schen bril gezien en niet begrepen. Een halve eeuw geleden heeft Lang behn Rembrandt als Erzieher en redder van Duitschland uit zijn graf opgeroe pen. Rembrandt gold hem als het „pro- totyp des Deutschen Künstlers” en het groote voorbeeld voor de „Deutsche Bil- dung”. Wij willen hier uitspreken, dat in de revolutionnaire ontwikkeling der komende jaren, ook op cultureel gebied, Rembrandt als een der groote dragers van Germaansch cultuurgoed zal leven. In de Germaansche bewustwording dezer jaren, nu de strijd tusschen cul tuur en chaos wordt gestreden, zal men den schilder van licht en duisternis uit een ander licht bezien, dan onze vader- landsche cultuurgeschiedenis tot nu toe heeft gedaan. Voor ons is Rembrandt een mensch als Bach of Hegel: Welis waar gesproten uit een der Germaan sche landen, maar niettemin gemeen schappelijk bezit van den geheelen stam. Zoowel politiek als cultureel behoort de nationale hoogmoed tot het verleden. Elk volk heeft zijn talent ten dienste van het grooter Europeesch geheel. Zelfbewustzijn daarentegen sluit dienst baarheid niet uit maar in. Nederland is in Rembrandt van zichzelf bewust ge worden. Rembrandt is de Nederlander. Maar het land van Rembrandt eert zijn grooten zoon niet als bezit voor zichzelf alleen, doch als een der grootste en edelste scheppingen van den Germaan schen geest. Passender monument gewenscht Rembrandt heeft zich in zijn werk zijn eigen monument gewrocht. Maar als wij te dezer plaatse telkenjare op dezen dag den man gedenken willen, die morgen de opvoeder in een herleving van Ger maansch cultuurbewustzijn kan worden, dan past het, aan dezen plek een vorm te geven, welke ook uiterlijk van onze dankbaarheid getuigt. Het Nederlandsche volk heeft den grooten Zwijger en vele zijner zee helden met praalgraven geëerd. Rem brandt echter, dien de dood in de scha duwen, arm en onbemiddeld, verraste, wacht nog steeds. Het eene jaar na het andere gaat voorbij. Er worden plan nen gemaakt en hier en daar wordt een begin van verwerkelijking genomen. Dit sleepend houden is echter nog groo ter schande, dan wanneer de laatste rustplaats geheel en al vergeten was. Het volk, waar deze mensch geleefd en gewerkt heeft: de stad, die hem huis vestte en hem de mogelijkheid tot ont plooiing heeft gegeven zij beiden hebben den plicht, hem ook in zijn rustplaats te eeren. Rembrandt zien wij thans niet meer alleen uit een oogpunt van patriotisme als Hollander. Rembrandt zien wij als een der grootste openbaringen van den Germaanschen geest. Alleen zoo zien wij hem zijn geheelen omvang. De verplichting van dit volk en deze stad komt hierdoor nog duidelijker naar voren. Mogen beide dien plicht verstaan. Kranslegging Dr. Goedewaagen besloot zijn hulde met het neerleggen van een grooten krans met oranje-wit-blauwe linten, namens het departement van Volksvoorlichting en Kunsten aan den voet van de gedenk plaat in de kerk. Het koor zong vervolgens „Wilt heden nu treden”, waarna Frans Hasselaar de chromatische fcntasie D. kl. t. van J. P. Sweelinck uitvoerde. De plechtige bijeenkomst werd besloten met het zingen van de zesde strophe van het „Wilhelmus”. Bekend Na een langdurig verhoor gaf hij toe de opensluiting te hebben gepleegd. Hij werd zoo in het nauw gedreven, dat de timmerman ook de namen van zijn mede plichtigen noemde, t.w. een 14-jarigen bakkersleerling en een 15-jarigen scho lier. Deze twee hadden als „uitkijk” ge fungeerd. Ook zij werden aangehouden. Gebleken is, dat de timmerman een van de bonboekjes voor 17.50 verkocht had aan een 19-jarigen kantoorbediende eenige anderen had hij met de overige boekjes verblijd, voor in totaal 72.50. In verband hiermede kon nog. behalve de kantoorbediende, een 29-jarige koop man worden gearresteerd. Bij zijn aan houding had de timmerman nog 75 op zak, dat afkomstig was van den verkoop der bonboekjes. Debet aan andere opensluitingen De man bleek ook nog aan andere opensluitingen schuldig te zijn. Met een looper was hij een benedenhuis in de Ruysdaelstraat binnengedrongen Uit een buffet waren door hem ƒ9 en diverse distributiebonnen meegenomen. Ook in dit geval had een van de jeugdige kna pen buiten op den uitkijk gestaan. Een 2e étage in de Jacob Marisstraat was eveneens met een bezoek van den tim merman vereerd en hier bestond de buit uit drie distributiebonboekjes, ontvreemd uit een buffet. Weer had de dief zich bediend van een „wacht” in de straat. Uit de linnenkast van een le étage in de Kaapstraat, waar hij zich eveneens door opensluiting van de voordeur toe gang had verschaft, had hij 15 en een horloge ontvreemd. Dit horloge en een ander had hij aan den 19-jarigen kan toorbediende verkocht, o.a. een voor 2 50. Deze op zijn beurt had een ervan cadeau gegeven aan een kennis, en het andere in reparatie gegeven. De kantoor- Kranslegging door den Natio- nalen Jeugdstorm Ook een groep stormers en storm- sters van den Nationalen Jeugdstorm was aanwezig. Tevoren was deze groep met trommelmuziek gemarcheerd naar het Rembrandtplein, waar het standbeeld van Rembrandt staat. Voor het hek hield de groep halt en maakte front naar het standbeeld. De leider van deze afdeeling met een stor- mer en een stormster traden naar voren en legden een krans aan den voet van het monument, terwijl de vlaggen neigden en de jongens en meisjes den groet brach ten. Het was een eenvoudige, doch sym pathieke hulde, die vooral gewaardeerd moet worden, omdat het de eerste maal was, dat men de jeugd als groep spontaan een onzer grootste cultuurdragers zag eeren. Na de kranslegging marcheerde de Nationale Jeugdstorm naar de Wester kerk. De dienst schen met macht en genie. Uit dit leven kwam het werk omhoog, een unicum in de geschiedenis der schilderkunst Voor den aanvang van den dienst pre ludeerde de organist, de heer Frans Hasselaar, op het orgel over bekende liederen, waarna het „Amsterdamsch Gemengd Koor”, onder leiding van den heer Herman Dijkstra inzette met Bede voor het vaderland”. Klaar, hel der en vol overtuiging klonken de stem men door het kerkgebouw. De organist sloot hierop aan met variaties op het koraal „Mein Junges Leben hat ein End” van den Hollandschen componist J. P. Sweelinck, tijdgenoot van Rem- blNadat het koor nog het bekende va- derlandsche lied „Merck toch hoe HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 16 Juli. (D.N.B.) Het Op perbevel der Weermacht deelt mede: In het Oosten blijven de operaties zich gunstig ontwikkelen. Op verschei dene plaatsen zijn wanhopige tegen aanvallen der Sovjets met bloedige verliezen voor den vijand afgeslagen. In den strijd tegen Engeland heeft de luchtmacht ten Oosten van New castle 2 groote vrachtschepen ernstig beschadigd. Gevechtsvliegtugen heb ben in den afgeloopen nacht de haven werken van Margate gebombardeerd. In den afgeloopen nacht hebben zwakke vijandelijke strijdkrachten een klein aantal brisant- en brand bommen in West-Duitschland laten vallen. Drie der Britsche gevechts- werden door nachtjagers neergeschoten. Zooals reeds in een speciaal bericht is gemeld, heeft Mölders, commodore van eskader, gisteren opnieuw vliegtuigen neergeschoten en daar mede zijn 101ste overwinning in de lucht in dezen oorlog behaald. EXAMENS Universiteit te Leiden Cand.ex. wis- en natuurkunde L: de heer J. G. Krauss, den Haag; dotoraal ex. wis- en natuurkunde (hoofdvak natuur kunde) de heeren ,J. C. Hupse, den Haag en W. K. Westmijze, Leiden; doctoraal ex., wis- en natuurkunde (hoofdvak sterre- kunde), de heer C. K. Noordenbos, Lei den. Eindexamens H.B.S., Raam, straat. Eindexamen der 7e Hoogere Burger school met 5-j. c. A en B afd. A., Raam, straat 28. Groep I t.e.m. III. Geslaagd J. L. Asman, P. Fraterman, J. de Jongh, J. A. Klijnstra, J. van der Kooy, F. Th. Moes, D. L. Otten, G. Pop. pinek, D. Sealtiël, R. Rensen, Th. W. Pie ters, L. Snoeij, A. Spree, J. M. C. Stuyf. zand, A. Vollegraaf, W. de Wit, Hendrika N. A. Breeuwer, N. A. van Brussel, Emmy J. Heuperman, Maria de Jong, Carolina H. M. Kolstee, Elly van der Kraan, J. L. Larners, P. J. van Oostveen, H. V. A. van Steensel van der Aa, Emma A. de Jong, H. de Vries. H.B.S., Beeklaan. 3e gemeentelijke H.B.S. met 5-j. c. Af deeling A. Beeklaan 445. Geslaagd voor het eindexamen afd. A.: A. S. Cordesius, J. Chr. Duys, G. Erath, J. van Gemert, A. de Greef, A. Griep, C. H. van Houts, J. van der Kley, M. Krijgs man, E. Muller, J. Muller, J. Th. Polder- mans, C. E. de Riemer, G. A. de Rop, H. K. Scheerings, R. Verhage, F. L. E. Wa. jon, M. van der Ban, R. J. Becker, P. v. Beverwijk, L. S. Boender, K. Boonstra, A. van den Brink, A. N. Crabbendam, A. Meulenbroek. Afgewezen1. Mul o.e x a m e n s. Uitslag Mulo-examen, 14 Juli, diploma A.: C. B. Doolaard, W. A. Kaemmeren, J. C. Andries, S. J. Engel, C. A. W. Ha. rinek, E. C. Muller de Montigny, allen te den Haag, W. F. Hagenaar, Delft, N. Mullema, De Lier, E. van Beek, H. Swaan V. G. Willems, J. A. Klaren, C. Pina, C. A. J. Oostdam, allen te den Haag, B. G. C. Boen, te Rijswijk, A. M. Gramsma, te den Haag, H .Ydo, H. Verhoeff, H. W. Verdouw, allen te Rijswijk, D. A. Snoo. dijk, K. van der Ploeg, J. Pellikaan, allen te den Haag. Diploma B.: J. F. van der Brugge, te Delft, G. E. P. V. Vennik en A. A J. van Tuyl te den Haag. Diploma A.: E. J. Arnold, Delft, D. v. Santen, Schipluiden, M. van Nijf, Delft, H. J. Leenhouts, Delft, A. M. Reichardt, H. W. v. d. Leer, S. L. Goedman, J. A. Dhont, L. J. Braat, E. J. A. de Hart, H. Vermij, P. W. J. Beekman, G. Clavan, W. J. Heijer, D. v. d. Hout, P. J. Knotter, J. J. Tenthof, A. C. E. de Looper, Lod. Horst, M. M. P. v. Bavel, allen te den Haag, H. E. M. v. Vilderen, Schevenin- gen, M. N. v. d. Sijs, Delft en N. C. J. Knobhout, te Voorburg. Diploma B.; G. A. van Boeijen, J. P. D. Bosselaar, Voorburg, G. Voorsteegh, R. Cortenhach, J. M. Schoustra, W. Land zaat, G. B. ten Cate, E. J. C. v. d. Maa. rel, G. Roels, allen te den Haag, C. Ver- burgh, Delft. Diploma A.: de dames J. M. Buter, P. J. Versluys, J. v. d. Stouwe, E. Winter, kamp, J. F. Beenen, G. E. Langevoort, I. A. H. Meijer, allen den Haag, F. Sigar,

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 6