RUST
X'
IN
DOORN
OPRUIMING
VACANTIE-UITGANGEN
Gezocht: PERSONENAUTO
KUNST EN LETTEREN
AOVERTENTIEN.
Verbreek de banden niet
„De Hoefslag", SOEST
PUTTEN
TOEGEZONDEN BOEKEN
DE WERKEN VAN DICK KET
AUTOMARKT
Muziekinstru men ten
Transport
pag. 3 -
1© bl.
EXPEDITIE
PUTTEN, op de Veluwe
KAMPHUIS „DE B06CHFLUITER"
idéaal gêlègên, dicht bij statiöh, toch
heerlijk stil en vrij in eigen bosch. Uitst.
voeding; lichte slaapk. Vraagt prospectus.
Ruime, heldere Boerendeel (2 x 25 pl.)
met stroomatrassen, water, enz. beschik
baar voor groepslogies V. Vereen, en Clubs
De bevordering van en de
steun aan de Nederlandsche
tooneelschrijfkunst
HAAGSCHE COURANT Vrijdag 18 Juli 1941
VIER FIGUREN UIT HET
HAAGSCHE MUZIEKLEVEN
DE WESTERKERK TE AMSTERDAM
In het Haagsche Gemeentemuseum
straat <1 bij Rijsw.weg, Den Haag.
Inl.: VVV.
Wagenstraat 35-37
De toekomst van het vaderlandsche
tooneel
ALBERT KRAMER f
Een bassanger met bijzondere
beloften
DE NEDERLANDSCHE BOUWKUNST
Ni'
k-
PROGRAMMA VAN HET GEMEENTE-
MUSEUM
Haagsche Courant
Lezing van architect A. J. Kropholler
HARMONIECONCERT OP HET
KURHAUSTERRAS
BEL OP 111321 7897
LUNTEREN
Lubeck, Verhuist, Hol en
Wagenaar
KURZAALBERICHTEN
kans óp hulp, ingesloten warén.
besloot
volk tot dienstbaarheid te pressen.
271
De oproep van het departement
Gezien het aantal inzendingen verwacht
Voor de week van 21
tot en met 26 Juli
KERKCONCERT WASSENAAR
Woensdagavond 23 Juli a.s„ 8.15 uur,
wordt in de Dorpskerk te Wassenaar het
14e concert gegeven, dezen keer een or
gelbespeling door Hennie Schouten, orga
nist der Luthersche kerk te Leiden. De
opbrengst is als altijd ten bate van het
orgelfonds.
museumbezoekers.
24 Juli te 8 uur: i Open
op het terras van het pa-
p*ard en Wagen op lucht met Koet-
k*r, te huur 1.50 per Uur.
Telefoon 778710 253
°E RACER, Tel. 111321, Balistr. 3
Maandag 21 Juli te 3 uur: 3e Concert
van Nèderlandsche muziek, te ge
door Herman van der Vegt, viool,
i een
evriid
TENTOONSTELLING VAN HET
BREVIARIUM GRIMANI
De vereeniging van beeldende kunste
naars „Naarden-Bussütn” zal in den loop
der maand Augustus een tentoonstelling
hoüden van werken van haar leden. Op
deze tentoonstelling zal o.m te zien zijn
een reproductie van het Breviarium Gri-
mani. Dit is een met de hand geschreven
en door Vlaamsche kunstenaars van de
Brugsche school met 110 miniaturen ver
lucht brevier.
Het werk dateert uit het einde der 15e,
en begin van de 16e eeuw.
wen
en
Theo van der Pas, piano, waarna rond
leiding op de tentoonstelling „Vier lei
dende figuren in het Haagsche muziek
leven”. Gratis toegankelijk voor mu
seumbezoekers.
Woensdag 23 Juli te 3 uur: Algemeene
rondleiding op de Herdenkingstentoon
stelling van Dick Ket.
4e Concert van Nederlandsche muziek
geven door de dames Gusta Scheep-
iker, zang, én Jó ’t Hart, violoncel,
met de heeren W. J. Schmidt en Coos
eusden, pianobegeleiding. Na af-
•ondleiding op de tentoonstelling
leidende figuren in het Haagsche
Een verslaggever van het A NP had
dezer dagen een onderhoud met den leider
van het dramaturgisch bureau van de
afdeeling theater en dans van het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten,
den heer J. A. van Kersbergen. De.heer
van Kersbergen gaf allereerst een uiteen
zetting van zijn werk aan het departe
ment.
De eerste opgave, welke het bureau
zich heeft gesteld zoo zeide hij is de
bevordering van en de steun aan de
Nederlandsche tooneelschrijfkunst. Be
halve dit is het niet minder belangrijk ons
volk bekend te maken met de werken van
schrijvers uit het ons verwante Duitsch-
land. Vooral ten opzichte van de tooneel-
cultuur der laatste jaren geldt nog bij
vele Nederlanders de overtuiging, dat over
onze Oostgrens slechts geestelijke „bar
baren” te vinden zouden zijn. Het is een
even grootsche als moeilijke taak te trach
ten op dit gebied een beter begrip mogelijk
te maken, waardoor het tooneel in ons
land van zijn Angelsaksische eenzijdigheid
verlost kan worden. Deze verruiming van
den blik zal bovendien ongetwijfeld
vruchtbaar werken op de eigen Neder
landsche tooneelcultuur. Er mag geen
oogenblik verzuimd worden, dat bij kan
dragen tot het bewust worden van ons
volk tot het Nederlanderschap. Dit bewust
zijn, dat vroeger zoo vaak onder vervlak
kend internationalisme verborgen ging en
dat het laatste jaar zij het misleid en
verdwaald in on-Germaansche richting
zich overal begint te roeren, heeft als
steun aansporing en uiting het goed ge
leide en volksche tooneel noodig als het
Nu mei adterteeren op te houden, non beteekenen de banden tusschen
kooper en winkelier of fabrikant te verbreken Goede waar en een
goede naam dienen echter voor later in de herinnering te blijven voort
leven. Daarom is couranten-reclame, juist ook in deze tijden, van een
zoo groote beteekenis.
(Een der bekroonde inzendingen op een prijsvraag, uitgeschreven door
de Duiteohe ,,Werberat”).
de heer kersbergen goede resultaten van
den oproep, welke het departement tot de
tooneelschrijvers heeft gericht Ter ver
duidelijking en ter opheldering van mis
verstand deelde hij nog mede, dat tegelij
kertijd twee nieuwe instellingen in het
leven zijn geroepen. In de eerste plaats
de Breerooprijs. Deze zal worden toege
kend voor het geheele werk van den toö-
neelschrijver, m.a.w. voor zijn prestaties
ten opzichte van de Nederlandsche Too
neelschrijfkunst. Deze prijs wordt uitge
keerd op 15 September van het volgende
jaar.
Daarnaast staat het aan iederen tooneel-
schrijver, of aan hem, die slechts een stuk
heeft geschreven, vrij, werk van zijn
hand ter beoordeeling in te zenden aan
het departement. Uit dit werk, dat begin
Augustus a.s. binnengekomen zal zijn,
wordt een keus gedaan, waarna de opvoe
ring van een of meerdere stukken door een
beroepsgezelschap financieel zal worden
begunstigd. Deze opvoering zal de prijs
zijn, terwijl daarnaast enkele kleine bedra
gen als aanmoediging kunnen worden
uitgekeerd.
Stukken in druk kunnen worden inge
zonden. Stukken, welke door het beroeps-
tooneel reeds werden gespeeld, dingen al
leen medp voor den Breerooprijs. Stukken
die al naar het departement werden opge
zonden, voor de instelling van de prijzen
en nog niet werden teruggezonden, dingen
mede, tenzij de schrijver dit niet wenscht.
Stukken, die in de laden van de beroepsge
zelschappen liggen, moeten eerst terugge
vraagd worden, alvorens zij kunnen wor
den ingezonden. Alle stukken worden te
ruggezonden, ook zonder bijvoeging van
porto. Op alle inzendingen volgt een uit
voerig antwoord.
De beoordeeling der stukken geschiedt
door het dramaturgisch bureau van de af
deeling Theater en Dans, terwijl het ad
vies kan worden gevraagd van enkele be
kende tooneelschrijvers, tooneelleiders,
tooneelcritici, en tooneelspelers, die daar
toe medewerking hebben toegezegd. De
heer van Kersbergen noemde o.m. mevr.
Jo van Ammers-Küller, August Heyting,
Adriaan van Heesch, Jan Koetsier Muller,
Piet Rinks, J. C. Nachenius, Johan Boe-
zer. Dirk Verbeek, en dr. Wijnand Frans.
De beoordeeling zal begin October 1941
gereed zijn, De richtlijnen zullen zijn:
speelbaar en volksch. Dit geldt voor ieder
soort tooneelstuk: blij- of treurspel, histo
risch drama of hedendaagsch kamerspel,
actueel spel of klucht. Den schrijvers
wordt bij het scheppen volledige vrijheid
gelaten, aan de andere zijde zal de beoor-
deelihg nauwkeurig worden toegelicht.
Volledigheidshalve deelde de heer van
Kersbergen nog mede, dat het niet noodza
kelijk is, dat een volksch stuk op eigen
bodem speelt, doch wel, dat de geest
volksch is. Ten aanzien van het begrip
„volksch” verwees hij naar de uiteenzet
tingen, welke de secretaris-generaal, dr.
T. Goedewaagen, herhaaldelijk in het
openbaar en voor iedereen duidelijk heeft
gegeven. Geen enkel „soort” stuk zoo
zeide de heer van Kersbergen tenslotte
heeft de voorkeur. Daarom is ook vast
geteld, dat eventueel meer stukken zul
len worden uitverkoren. Er is voor ieder
éên evéh groote kans. Stukken echter vol
höllë tirades en onecht van gevoel hoe goed
ook genteend, worden örtmiddellijk terzijde
gelegd, evenals stukken, welke een onge
zonden, on-Nederlandschen geest ademen.
Brieven en inzendingen zijn te richten aan
de afd. Theater en Dans van het departe
ment voor Volksvoorlichting en Kunsten.
Architect A. J Kropholler heeft Woens
dagavond in „Excelsior” voor de Werkge
meenschap der Nederlandsch-Duitsche
Kultuurgemeenschap een voordracht ge
houden over de Nederlandsche Bouw
kunst. De voorzitter heeft tot de tarijke
aanwezigen een welkomstwoord gespro
ken en de plannen der werkgemeenschap
voor de komende maanden medegedeeld
O.a. staat in Augustus een gezellige avond
in het Kurhaus op het programma.
Aan de hand van een uitgebreide serie
lichtbeelden heeft de heer Kropholler het
ontstaan, wezen en karakter van de Ne
derlandsche bouwkunst geschetst. Bodem
gesteldheid, geografische ligging van om.
land en volksaard drukten haar stempel
op de bouwkunst in het verleden. Van
kracht, trots en eer getuigen de mo
numentale gebouwen in de Oud-Holland-
sche steden zen dorpen. Oud-Amsterdam
geeft voorbeelden van een specifieke
volksbouwkunst. Spr. wees op de hierbij
gebruikte materialen, zooals natuursteen
kalk- en zandsteen, welke, dank zij een
goed geoutilleerde scheepvaart, uit verre
streken naar hier werden gebracht. Inte
ressant waren de lichtbeelden van Oud-
Amsterdam, naar penteekeningen van
Wenckebach. Hieruit spreekt de gedegen
heid van den bouwmeester uit dien tijd. De
handwerkkunst vooral trad op den voor,
grond.
Ten aanzien van de Nederlandsche re
naissance merkte de heer Kropholler op,
dat zij zich kenmerkt door een vasthou
den aan de oude volksbouwkunst.. De Hol-
landsche bouwmeesters genoten ook in
het buitenland bekendheid. Dat bleek uit
het feit, dat velen van hen in ’t begin van
de 17e eeuw uitgenoodigd werden naar
Noord-Duitschland en Scandinavië te ko
men. Tal van bouwwerken langs de Oost
zee herinneren aan hun verblijf
Spr. wees er op, dat hetgeen volksch is.
ook thans in de bouwkunst dient te wor
den vastgehouden. Gewezen werd op het
werk van Cuypers, den bouwmeester van
het Rijksmuseum te Amsterdam. Hij was
de man van het interieur, die naast bak-
steen ook natuursteen gebruikte. In het
begin van de 20e eeuw kwam Berlage, die
met het oude brak en een nationale bouw
kunst schiep. In Berlage’s werk heeft het
Germaansche bloed gesproken. Om aan
den smaak van het publiek, dat hem aan
vankelijk niet begreep en waardeerde,
te voldoen, onderging zijn werk een ver
andering. Het kreeg eën meer internatio
naai karakter (Haagsche Gemeentemu
seum). Spr. wees op het stijllooze in het
werk der Hollandsche architecten van den
laatsten tijd. Van volksche bouwkunst kan
geen sprake meer zijn: cubisme eh futu-
fisma deden hun invloed gelden. Uitvoe
rig stond de heer Kropholler stil bij zijn
eigen werk, waarvan hij voorbeelden op
het witte doek liet zien. Steeds heeft spr.
willen vasthouden aan de oude volksbouw
kunst, hetgeen ook Cuypers en Berlage
aanvankelijk hebben beoogd.
Het eerzame handwerk van timmerman
en smid brengt ons Op een hooger plan
dan de moderne spitsvondigheid van een
architect. Bekwaamheid dient voor den
volksgeest een eerezaak te zijn, niet hel
bezit van geld.
Ds. Schuon heeft den spreker dank ge
zegd voor zijn interessante beschouwin
gen. In den heer Kropholler zag spr. een
vertegenwoordiger van een geesteshou
ding, welke ook in Duitschland over ver
val gezegevierd heeft.
VEILING VAN MARLE EN BIGNELL
Op de veiling bij v. Marie en Bignell heeft
Bosboom’s kerkinterieur 5800 opgebracht.
Een aquarel van Weissenbruch deed
280. Een zee van Mesdag: 2100 en
„Koeien aan de plas” door W. Maris:
1 1800. Dit waren wel de hoogste prijzen.
De meeste wérken van schilders uit de
Haagsche School gingen vóór uiterst lage
prijzen, dé stemming was zeer lusteloos
én de schilderijen van H. J. Haverman,
dén Haagschen schilder, brachtén onge-
looflijk weinig op. Slechts één doek kwam
bóven de 100. Er gingen er ook voor...
/6 en iéts méér.
Langs de Wegen van gewond
Vlaanderen een oorlogsdocu
ment door Frans Primo. Uitg.
Roskam, Amsterdam.
Juni van het vorige jaar heeft de
fietstocht gemaakt door
begint 19 JULI, ook voor muziek.
Muriekh. A. Veneman, Prinsestr. 30
ruimd binnen het theatergilde van de Ne
derlandsche Cultuurkamer.
Het karakter van zijn volk zoo ging
de heer van Kersbergen verder zal den
volkschen schrijver nimmer belemmeren.
Het eigen karakter zal hem evenmin in der»
weg staan. Het is niet waar, wat een vroe
gere magistraat heeft gezegd ter veront
schuldiging van eigen bekrompenheid, n.l.
dat de Nederlander gebrek aan fantasie
zou hebben. Het dagelijksche leven heeft
hiervan vooral den laatsten tijd wel het
bewijs geleverd Zoo blijkt thans ook het
flegma gelukkig niet onverbrekelijk aan
onzen aard verbonden te zijn. Vroeger
heette het nog, dat bij een straatruzie van
twee menschen de overigen als omstanders
stonden toe te kijken zonder partij te kie
zen. Deze onpartijdigheid moest dan het ge
mis aan gevoel voor „dramatiek” bewijzen.
Ook dit is tegenweordig maar al te onjuist
gebleken
VOORTHUIZEN
Kampeer-centrum „Nieuw Dennenluct*’.
Bondskamp.-centr. A.N W.B., o. h. pracht
boschr landg. „De Ijsvogel”. Log. met
voll. maalt int kamph., woonw., slaapz. en
kam., landh Gr. gemeensch. eet- en re
creatiezaal, tennisb. enz. Goede zwemgel.
Vr. gratis toez. gelll. prosp. J H. G d
Woude, „De Ijsvogel”, Voorthuizen, Tel
74. of G Hermans Goeverneurlaan 106,
Den Haag. Tel. 119193.
op het mooie landgoed Pijnenburg, in het
eigen, fraaie boschpark, biedt U naast rust
alle vacantie-genoegens. Bosch, hel, na
tuurbaden, uur fietsen van Loosdrecht.
Pension p. d. v.a, ƒ1.90. Apart groot
trekkerskwart. ov> ƒ0.40 p. nacht plus
reserveeringskosten. Vr. uit. grat. prosp.
271 Kampleiding: CATH. F. EIKEMA.
Tentoonstell ingen
Vier leidende figuren in het Haagsche
muziekleven: J. H. Lubeck (17904865),
J. Verhuist (1816-1891. Richard Hol
(1825-1904), Joh. Wagenaar (1862-1941).
M. W. van der Valk (1857-1935). Schik
derijén. pastels, aquarellen, teekeningen
en het grafisch werk.
Vah 20 Juli a.s. af: herdenkingsten
toonstelling van Dick Ket: Schilderijen,
teekeningen en grafisch werk.
Een nog warme zonnegloed, een zacht
zeebriesje, waarin slechts later óp defi
avond eenige kilheid viel te bespeuren,
aldus ideale weersomstandigheden voöf
het tweede concert op het Kurhausterras.
De belangstelling was alleszins bevredi
gend. mede door den uitstekenden indruk
welke het- harmonieorkest van het Ne
derlandsche orkest ,,’s-Gravenhage” bij
het eerste concert heeft achtergelaten en
welke een belofte inhiëld voor verdere
kunstzinnige verrichtingen, waarin men
zich niet teleurgesteld zal hebben ge
voeld!
Met een strak rhythmisch géspeelden
marsch van F. E. A. Koeberg werd be
gonnen Suppé’s zoetvloeiende „Eih Mor*
gen, Mittag und Abend in Wien” volgde
en in dezelfde sfeer hielden Nico
Verhoeff en zijn geschoold ensemble hun
gehoor mét één wals vah Joh, Strauss.
Welk een rijkdom aan klank dit orkest
bézit kwam sterk naar voren in de Bal
letmuziek van Faust”. Met een indruk
wekkende vertolking van Sibelius’ „Fin
landia”, in een bewerking van dr. C. L.
Walther Boer werd het eerste gedeelte
besloten.
Na de pauze werd „Dichter und Bauer”
uitgevoerd, waarin de charme van dit
werk in elke nuance wist te bekoren.
Voornaam van toon was de ouverture
„Raymond”, van Thomas, martiaal Joh.
Strauss’ „Egyptischer Marsch” en boeiend
de opvatting en uitbeelding van de
„Slavischer Tanz”, van Dvorak.
Dunkler’s „Grenadiers Marsch”
dit zoo geslaagde concert, waarvoor de
waardeering uit het volle applaus bleek.
Een belangrijke tentoonstelling
De tentoonstelling van werken van
den, in September 1940 te Bennekom
overleden schilder Dick Ket, welke van
Zondag a.s. in het Gemeentemuseum
voor het publiek toegankelijk zal zijn,
zal een nagenoeg volledig beeld geven
van de ontwikkeling en het scheppen
van dezen belangrijken kunstenaar,
slechts enkele Werken zullen ontbreken.
Nagenoeg alle eigenaars hebben hun
volledige medewerking gegeven. Zoó zal
men zich waarschijnlijk een nieuw beeld
van den schilder kunnen Vormen, die
veelzijdiger blijkt geweest te zijn, dan
men uit de bekende werken aanneemt.
De vroegst gedateerde inzending is
reeds van 1919, toen de kunstenaar 17
aar was. De tentoonstelling omvat ru|rn
10 nummers, schilderijen, teekeningen
in verschillende technieken en linoleum
sneden.
TENTOONSTELLING WESTFAALSCH—
NEDERRIJN8CHE KUNST
De opening van de tentoonstelling van
WestfaalschNederrijnsche kunst In Am.
sterdam, zal om technische redenen niet
op 26 Juli maar op 2 Augustus a.s. ge* aard vreemde krachten kan gelukken, ons
schieden. Volk tot dienstbaarheid te pressen.
sploiteert v.af 1 Aug. besteldienst
.Bé Snelle Trappers” (Tel. 334615)
dchteveltschestr. 9. B.g.g. 334615
Laatste rustplaats van
Rembrandt van Rijn
Men kan zich voor Rembrandt. Neer
lands grootsten schilder, geen schooner
laatste rustplaats denken, geen verheve
ner mausoleum, waar zijn gebeente op
onbekende plaats bewaard wordt, dan
Hendrick de Kéysers laatste meester
werk. de Westerkerk. Dit meesterwerk,
waarin zich de gouden eeuw weerspie
gelt, munt uit door eenheid en eenvoud
van conceptie. Het is eigenaardig, dat
de Keyser, zooals bij andere van zijn
kerken, ook hier de traditie der Gothi-
sche katholieke kerken volgde en slechts
het ontbreken van het koor doet het
grondplan afwijken van de katholieke
Godshuizen. Hendrick de Keyser heeft
deze belangrijke schepping nooit vol
tooid mogen zien. De bouwmeester, die
in 1567 te Utrecht werd geboren en in
1621 te Amsterdam overleed, begon in
1620 met den bouw der Westerkerk,
welke bouw in 1631 beëindigd was.
Het orgel, dat in 1687 ingewijd is,
staat op vier marmeren zuilen, en heeft
fraaie, door Gerard de Lairesse beschil
derde deuren. Boven het orgel staat het
beeld der liefde, waaronder men leest:
„Deo et proximo”, „Gode en de naas
ten”. In den kelder van het kerkmees-
tercomptoir zijn onlangs de beschilder
de luiken van het rugpositief terugge
vonden en deze bevestigen het vermoe
den. dat de thans in grijsgroene kleur
geschilderde eikenhouten gewelven oor
spronkelijk in blank hout bedoeld zijn
geweest.
De schitterende dertigarmige koperen
kaarskronen van het middenschip en de
kleinere kronen van de dwarsbeuken
dragen verder veel bij tot den luister
van dit overigens sobere kerkinterieur.
Slechts de laatste rustplaats van den
groote Rembrandt Harmensz. van Rijn
wordt aangeduid door een simpel car
touche tegen een der zuilen en vormt
wel een groote tegenstelling met do
praalgraven van onze zeventiende-eeuw-
sche zeehelden in de groote kerken van
Amsterdam. De nalatenschap van Rem
brandt is echter zoo grootsch, dat men
zich geen schooner monument voor'
dezen meester kan denken, dan het
kerkgebouw door de Keyser geschapen.
te
maker, zang, én Jó ’t Hart, violoncel,
met de heeren W. J. Schmidt en Coos
van Heusden, pianobegeleiding. Na
loop ron<“
..Vier 1
muziekleden”. Gratis toegankelijk voor
Donderdag
lucht-concert
viljoen Gemeentemuseum te geven door
het koor van de Stichting „Haagsch
Opetafonds” met medewerking van Nel
Vëelo, sopraan, Rie Popma, alt, en
Willy Bos, pianobegeleiding. Het geheel
onder leiding Van Willem van der Meer.
Vrijdag 25 Juli te 3 uur: 5ë Concert
Van Nederlandsche muziek, te geven
door Hans Schouwman, piano, en Han
vah de Ven, viool, waarna rondleiding
op de tentoonstelling „Vier leidende ff*
gufen in het Haagsche muziekleven”.
Gratis toegankelijk voor museumbe
zoekers.
dagelijksche brood.
Ten aanzien van de vraag of hij ons
huidige tooneel goed geleid acht, ant
woordde de heer van Kersbergen, dat hij
zich ten aanzieh hiervan alleen wil bezig
houden met den geestelijken kant, dus die
van het speelplan. Hij vroeg zich af of het
niet onbegrijpelijk en misdadig is, dat het
publiek d.w.z. ons volk, in het frontgebied
van dezen oorlog dagelijks stukken ge
speeld zag worden van schrijvers uit
Angelsaksische landen, terwijl aan het
Nederlandsche stuk vrijwel geen kans
werd gegund. Wat het eerste betreft
zoo merkte hij op is een verandering
ingetreden. Dientengevolge is voor het
Nederlandsche stuk veel goeds te ver
wachten.
In antwoord op een vraag of het tooneel
naar Zijn meening zoo belangrijk is en of
er voldoende belangstelling voor bestaat,
dat het een schadelijken invloed op ons
volk zou kunnen hebben, antwoordde de
heer van Kersbergen, dat het onomstoote-
lijk vaststaat, dat de schouwburgen in
tijden van spahning voller zijn dan ooit.
In ons land zoo zeide hij leeft nog
in talloozen de liefde voor het grootsche
voorbeeld van Willem Royaards. Onge
acht de tijdelijke onzuivere motieven waar
door de theaters eenigen tijd geleden druk
werden bezocht, is de liefde van den
Nederlander voor het tooneel eerlijk en
groot. Hiervan getuigt het getal der önge-
I veer 4500 amateur gezelschappen, die er
in ons land bestaan. Men zou 12J jaar
lang avond aan avond een voorstelling
kunnen bezoeken zonder tweemaal dezelf
de vereeniging te kunnen zien spelen.
Nederland bezit werkelijk
goede schrijvers.
Deze leékenspelers spelen grootendëels
stukken van Nederlandsche schrijvers. Het
beroepstooneel heeft deze schrijvers echter
vrijwel in den steek gelaten. Dat de liefde
voor de tooneelschrijfkunst evenwel onge-
bluscht in veler harten brandt, getuigen
de talrijke inzendingen van stukken, welke
nu reeds op het departement zijn ontvan
gen. Verblijdend hierbij is, dat deze inge
zonden worden uit alle strekèn van ons
land, Uit Zeeland en uit Groningen, uit
Limburg en uit Frieschland. De veel ge
smade „provincie” toont als zoo dikwijls
gezondheid en ruggegraat. Het hoofd van
de afd. Theater en Dans overweegt dan
ook het denkbeeld mettertijd speciale in
zendingen van stukken in de streektalen
mogelijk te maken en de opvoering er van
te begunstigen.
Ongetwijfeld bezit ons land ook werke
lijk goede schrijvers. De internationale
afbraakmachten hebben ons publiek welis
waar van het tegenovergestelde trachten
te overtuigen, doch desondanks hebben
vele tooneelschrijvers tegen alle misken
ning en doodzwijgen in doorgezet.
Èooals bekend staat de mogelijkheid tot
inzending van stukken na den oproep in
de dagbladen van 12 Juni nog tot begin
Augustus open. Vanzelfsprekend zijn de
meeste schrijvers zonder ervaring op
het beroepstooneel, zonder routine, nim
mer ondersteund en nimmer opgevoerd.
ook in hun werk soms het slachtpffer
vat) het brutale cynisme van enkele heeren
mét groote namen, die ook nu nog weige
ren hun medewerking aan dezfen volk
schen tooneelopbouw te verleenen, maar
desondanks of beter juist hierdoor ziet de
toekomst voor ons volk er op dit gebied
héél goed uit, zoo zeide de heer van Kers*
befgen.
Öp het speciale gebied van het tooneel
stuk is er darf nu voor het eerst een bron
vah overheidszorg, ten opzichte van den
strijd aangeboord door de instelling van
het dramaturgisch bureau. Dit is geen
ambtelijke centrale, maar hierdoor is de
mogelijkheid geschapen tot critisch en op-
boUwend contact tusschen schrijver, over
heid en practijk Verder zal in de toekomst
wellicht o.a. door een proeftooneel verdere
wegen worden gezocht. Vooral het bij wo
nen van ernstige tooneelrepetities, door
schrijvers, die zwijgen, kijken en leeren,
is Uiterst nuttig Ten opzichte-van de so
ciale, economische en juridische belangen
zal in den een of anderen vorm een plaats
vobr den tooneelschrijver worden inge-
Vacantiehüis .DE EEKHOORN” Edéséhé-
weg 15. Modern ingerichte gezinskamérs,
Slaapzalen vaste waschtafels, in omgeving
Van het Nationale park „De Hoóge Ve
luwe” en Natuurbad. Tarief ƒ1.65 én
ƒ2.25. Nog plaats van 17 Aüg. t/m 9 Sept.
Geópend tot ’s avonds 10 uur.
Aanmelden bij H. I. v. d. Hoek, Lamarck-
8197
In
schrijver een
Vlaanderen en zoo is zijn boek een weer
gave geworden van indrukken van land
en volk kort na de vreeselijke oorlogs
dagen. In tallooze gesprekken met Vla
mingen hoorde hij hun kritiek op de ge
vluchte regeerïng en de hoop op
nieuwen opgang van hun land bi
van Waalschen druk. Groot was de danl
bare bewondering voor de daad van den
Koning, die door de capitulatie eert heil
loos bloedvergieten voorkwam en zoo hét
leven van velé duizenden soldaten en
gevluchte burgers redde, die op een be
merkt gebied zonder voedsel én zonder
1.1 „4; i j::: *i_.
Onder den vérschén indruk van de
verwoestingen, aangericht doof de terug -
trekkendé troepen, was de stemming
tegenóver Engeland verbitterd, terwijl
daarentegen velen waardeering uitten
voor de Duitsché weermacht, die noodê-
loozé vernieling en bloedvergieten voor
kwam én alles deed om dé tallóoze vluch
telingen naar hun woonplaatsen terug te
bréngen én hét économische levén Weer
ZOoveêl mögêlljk té héfstëllëh.
Uitvoerig wordt oók bèsëhrèveh hét
drama dér politieke gevangenen, dé fusil-
leering van een aantal hunner te Abbe
ville en in het bijzonder Oók dé lijdens
weg vah dr. Borms.
In een voorwoord spreekt drs. W.
Goedhuys de hoop Uit, dat het gemeen
schappelijke ondergane lot de volstrekte
eenheid van Nederland en Vlaanderen zal
bewerkstelligen. Daardoor zal hèt nóódig
zijn aldus de heer Goedhuys, dat hèt ge
heele volk wedèfom gezond zal wordén
en zóó bewust van zijn GermaahsChen
aard, dat het uitgesloten moet worden
geacht, dat het ooit weer aan oneen volkz-
Vacantiehüis „OP DE POL”, Aohterstr, 1.
Schitterend gelegen. Mpdern ingerichté
gèzinskamèrs, slaapzalen, vaste waschta
fels, Tarief 1.85 en /2,— p. dag. Kamefs
en slaapzalen vrij Van 17 Aug. tot 9 Sept.
Geopend tot ’s av. 10 UUr. Inlichtingen bij
H. I. v. d. Hoek, Lamarckstraat 41, bij
RijsWijkscheweg, den Htag. 8176
DE ZOMER-TENTOONBTELLING
IN MUSEUM BOYMANS
Naaf Wij vefhemèn, hééft de Rottèr-
damsche kunstenaar Jan Kammen voor
de groote zomertentoonstelling „Neder*
land bouwt in baksteen” een affiche
vervaardigd, dat zeer geslaagd mag
heetén. Het stelt den toren van hét
Museum Boymans voor, waarvan dé
Silhouet zich forsch afteekent tégen een
diép blauwe lucht.
De meeste inzendingen voor de ten
toonstelling zijn thans aangekomen en
men is druk in de weer met de inrich
ting. Een groote plaats zal moeten wor
den ingeruimd aan de maquettes, W.o.
die van de prijsvraagontwerpen van de
Bazel en Krotnhout voor het Rotterdam-
sche raadhuis. De maquettes van Ber-
lage's „Jachtslot St. Hubertus'1 op de
Hooge Veluwe en de Bazels Nederland
sche Handel Maatschappij te Amster
dam. De maquette van het kantoorge
bouw der Bataafsche Import Maat
schappij in den Haag van architect J. J,
I’. Oud en tenslotte de maquette voor
hét nieuwe raadhuisplan te Eindhoven
van if. J. A. van der Laan.
Na een operatie te hebben ondergaan,
is hier ter stede op den leeftijd van 46
jaar de baszanger Albert Kramer over
leden.
Albert Kramer was sinds vier jaren
verbonden aan het Nederlandsch Opera
Ensemble, algemeen leider Chris van
Dam. Voor dien tijd was hij hoofdverifi
cateur bij de diensten der invoerrechten
en accijnzen in Nederlandsch Oost-Indië.
Reeds in de Oost placht hij als zanger
op te treden, met succes, hoewel zijn mu
zikale opleiding tamelijk gebrekkig was
geweest Hij had zich hoofdzakelijk zelf
bekwaamd, vooral ook omdat hij nooit
aan een zangersloopbaan had gedacht.
Doch de natuur had hem uitgerust met
een ontzaglijk diep geluid en toen hij,
vroeg met pensioen in Nederland terugge
keerd, er den tijd voor kon nemen, stelde
hij zich onder bekwame leiding, om zijn
stem verder te ontwikkelen en zich als
acteur de beginselen van het tooneelspe-
len bij te laten brengen, want deskundi
gen van naam rieden hem aan, zijn toe
komst in de opera te zoeken. Het Neder
landsch Opera Ensemble van Chris van
Dam was toen het aangewezen milieu
om practijk op te doen. Hij debuteerde in
e de kleine, maar belangrijke partij van den
heremiet in de Freischjitz. Wel ontbrak
hem nog een vloeiend legato, maar de
kracht van zijn stem Imponeerde. Vooral
in de qpenOuchtvoortltellingen van de
Freischütz In het Arnhemsche openlucht
theater maakte zijn creatie indruk. Een
nog grooter verrassing was echter zijn
Hunding in Die Walküre. De critiek na
de première te Rotterdam sprak van een
sensatie. Kramer bleek ten volle te be
schikken over de ideale stemmiddeien om
als Wagner-zanger carrière te maken.
Maar de omstandigheden waren voor een
aankomend opera-talent in Nederland niet
ideaal. Wel trad Kramer onder directie
van Maarten Spaanderman en Karei Men
gelberg nog herhaaldelijk in voorstellin
gen van het Nederlandsch Opera En
semble op, o.a. als de landgraaf in Tann-
hMuser, als Fernando in de Troubadour,
als de koning in Lohengrin en als Don
Fernando in Fidelio, maar zijn ontwikke
lingsmogelijkheden bleven gehandicapt
door de zorgelijke omstandigheden, waar
onder de moedige onderneming van Chris
van Dam moest werken en vermoedelijk
openbaarden zich reeds toen, bij verschil
lende uitvoeringen in de voornaamste ste
den van ons land, de bezwaren van een
nierziekte, die hem tenslotte vroegtijdig
ten grave sleepte, hoewel er juist den
laatsten tijd een sterke groei in zijn artis
tiek vermogen viel te constateeren. He
laas heeft hij van zijn nieuwe mogelijk
heden geen gebruik meer kunnen maken.
Dit sterke natuurtalent heeft den strijd
moeten staken voordat de poorten van
den roem hem werden ontsloten.
Behalve in opera’s trad Albert Kramer
ook op in oratoria.
Het stoffelijke’ overschot werd heden
middag 3 uur op de begraafplaats Oud
Eik en Duinen ter aarde besteld.
Zaterdagmiddag 19 Juli houdt A. de
Wal wederom een muzikale bespreking
aan het klavier in dé feestzaal van het
hotel Kurhaus, over de programma’s
der concerten van de komende week.
Het matinéeconcert. van Zondag 20
Juli staat onder leiding van Jai\ van
Epenhuysen; het Residentie Orkest zal
zijn medewerking verleenen. Als solist
zal optreden de pianist Jaep Callenbach.
Zondagavond 20 Juli wordt het Rotter-
damsch Philharmonisch Orkest gediri
geerd door Antonino Votto, waarbij de
zangeres Else Rijkens haar medewer
king zal verleenen.
Maandagavond 21 Juli vindt een
volksconcert plaats onder leiding van
Jan van Epenhuysen, waaraan het Rot-
terdamsch Philharmonisch Orkest zijn
medewerking verleent. Gerard Henge
veld is solist mét het pianoconcert in
f kl.t. van Chopin. Voorts vermeldt het
programma de vierde Symphonic van
Bfahms en „Passacaglift” van Louis
Somer.
E INTERNATIONALE FJLMKAMMER
De A.N.P.-cöfrespondent té Berlijn
meldt: Donderdag is alhier het internatio
nale filmcongces begonnen, dat ten doël
heeft de Internationale Filmkammer”
te reorganiseerên.
In de met de vlaggen der deelnemende
landen versierde zalen der „Kamerad-
schaft der Deutschen Künstler” ver
zamelden Zich dé afgevaardigden der
betrokken Organisaties uit alle landen
van het Europeesche continent benevens
Vele diplomatieke vertegenwoordigers,
dié dóór den president der „Reichsfiltn*
hammer”, prof. Karl Froelich, werden
verwelkomd. Spr. wees óp het verblij
dende feit, dat de vakmannen uit alle
landen hadden willen komen Om in het
kader van het nieuwe Europa hun be
drijf eensgezind te organiseeren. Tele
grammen werden gezonden aan den
Führer en aan rijksminister Göbbels.
De vice-president, Carl Melzer, zette
daarna in een kernachtige en heldere
rede de voorgeschiedenis en het doel der
bijeenkomst uiteen en somde de voor
naamste vraagstukken op, waarvoor hief
de diverse nationale leiders der film
industrie, zoowel op kunst- als op com
mercieel gebied, gesteld zijn.
ïn een gezellige bijeenkomst hadden
de deelnemers gelegenheid onderling ken*
nis te maken of oude vriendschap te her
nieuwen, waarna terstond de afdeelings-
vergaderingen aanvingen.
Tentoonstelling in het Gemeentemuseum
In het Gemeentemuseum wordt een
zeer belangrijke tentoonstelling gehouden
op muziekgebied, onder den titel „Vier
figuren uit het Haagsche Muziekleven”.
Deze vier, die in de laatste eeuw het
muzikale leven in onze stad hebben be.
heerscht en leiding gaven, zijnJohann
Heinrich Lübeck (1799—1865), Johannes
Josephus Hermanus Verhuist (1816
1891), Richard Hol (1825—1904) en Johan
Wagenaar (18621941). Zij vormen samen
een honderd jaren Haagsche muziekge
schiedenis.
Tot dusver heeft het Haagsche publiek,
zelfs dat deel, dat geregeld concerten be
zoekt en met de muziekwereld regel
matig contact heeft, weinig belangstel
ling getoond voor tentoonstellingen als
deze. Geheel ten onrechte. Want muziek-
exposlties geven een omvattend, veel
zijdig en boeiend beeld van de onder
werpen, waaraan zij gewijd zijn en in
ieder geval zal de muziekliefhebber op
deze, door de heeren Dirk J. Balfoort en
dr. Eduard Reeser ingerichte expositie
zijn hart kunnen ophalen, want een
heele brok muziekgeschiedenis gaat aan
zijn oogen voorbijhij ziet uit foto’s,
schilderijen, plastieken, uit manuscripten,
programma’s, brieven enz. enz. den tijd
weer oprijzen en vooral voor de ouderen
zullen verbleekte herinneringen met on
verwachte frischheid en kracht weer ver
nieuwd worden.
Merkwaardig is de muzikale stijging,
welke uit deze vier figuren spreekt. In
Lübeckde knappe en kundige muzi
kant, in Verhuist de conservatieve, maar
stijlvolle artist met het onbuigzame ka
rakter, in Richard Holde kunstenaar
van den bloede, in zijn tijd ongetwijfeld
de grootste en meest representatieve mu
sicus uit ons land. En tenslotte Wage
naar de fijnzinnige, door en door be
schaafde componist en paedagoog, uit
wiens werk en figuur wij leeren, dat het
muziekleven belangrijker is geworden en
dat de musicus zien op een totaal ander
niveau beweegt (en in een ander milieu
leven)
Men maakte mij de opmerking, dat uit
deze tentoonstelling blijkt, dat het com-
poneeren niet de sterkste zijde van onze
musici is geweest. Afgezien van het feit,
dat vele composities van Verhuist en
zelfs van Hol door den tijd achterhaald
zijn, kan ons deze les alleen maar voor
zichtig stemmen tegenover de tallooze
meesterwerken, welke in onzen eigen
tijd in alle kunsten uit den grond ge
stampt worden. De tijd „die ’t al ver
slijt”, zooals een oude spreuk luidt, Zal
naar een ander oud Hollandsch gezegde
,,’t leeren” wat er van de kunst van
onzen tijd als van meer dan tijdelijke
waarde zal overblijven.
In de vier figuren, die- wij hiér aan
treffen, ligt een stuk Haagsche geschie
denis. Maar meer dan dat. Wij stellen
ons voor, dat deze expositie, b.V. naar
een stad als Utrecht overgebracht, daar
levendige belangstelling zou wekken. Het
is van harte te hopen, dat de Hagenaars
deze unieke kans om de muziekgeschie
denis van hun eigen stad in beeld te
zien, niet zullen verzuimen.
Men vindt er vele portretten, carica-
turen, teekeningen uit verschillende
levensperioden der „Vier”. Handschriften
en uitgaven hunner composities. Er zijn
gegevens over den merkwaardigen strijd
om den 70-jarigen Verhuist, die met con.
sequenté hardnekkigheid weigerde Ber
lioz, Liszt én Wagnér te spelen. Men
vindt er brieven van de grootste musici
uit dien tijd aan Richard Hol, een bewijs
hoezeer de meester van hèt Nederland
sche muziekleven door zijn beroemde
tijdgenooten in hét buitenland werd ge-
eerd. Van Jöhan Wagenaar treffen wij
twee groote. geschilderde portretten aan,
door prof. Willem van den Berg en ihr.
G. A. van Haeften en een serie typeé-
rende foto’s, alsmede alleraardigste bij
zonderheden uit zijn leven, betreffende
zijn werk en den Utrechtschen en Haag
schen tijd.
Moge deze hoogst interessante Collectie
inderdaad de volledige belangstelling
ondervinden, welke zij zoo ten volle ver
dient,
klein tot middelgroot, Cabriolet of Limousine met open dak.
Nieuw of in goeden staat verk. met goede banden.
Brieven met uitv aanbiedingen onder No. 1700, Advert.-Bureau
EKERING N. Appelstraat 200. 262